ชวเลขไทยเบื้องต้น

ชวเลขไทยเบ้อื งต้น 1

ชวเลขไทยเบ้อื งต้น

shorthand

รุ่งทิพย์ เตจะโส

แผนกวิชาการจัดการสำ�นักงาน
วิทยลยั อาชวี ศกึ ษาเชยี งใหม่

2 ชวเลขไทยเบอื้ งตน้

ชวเลขไทยเบอ้ื งตน้ 3
ความรูเ้ บอ้ื งตน้ เก่ยี วกับชวเลขไทย

ชวเลข (อังกฤษ: shorthand) หมายถงึ วิธีการเขยี น
ขอ้ ความอย่างย่อด้วยสญั ลกั ษณ์ เพ่ือเพม่ิ ความเร็วในการเขียนหรือ
การจดบนั ทึก เม่ือเทยี บกับการเขยี นปกตธิ รรมดาในภาษาหนึง่ ๆ
ขั้นตอนของการเขียนใหเ้ ป็นชวเลขเรียกว่าการเขยี นชวเลข

“การเขียนชวเลข” (Stenography: มาจากภาษากรีก
stenos = แคบ, ใกล;้ graphos = การเขยี น หรือบางครงั้ อาจ
เรียกวา่ Brachygraphy หรอื Tachygraphy)

ชวเลขนนั้ มีหลากหลายรูปแบบมาก ระบบชวเลขท่วั ไปมัก
จะมีการกำ�หนดสัญลักษณ์หรอื ค�ำ ย่อเพือ่ แทนคำ�หรือวลีธรรมดา
ซ่งึ ช่วยให้ผู้ฝึกฝนสามารถเขียนชวเลขไดเ้ ร็วพอ ๆ กบั ค�ำ พูดของคน

4 ชวเลขไทยเบ้ืองตน้
ประวตั ขิ องชวเลข

ชวเลขมีมาตั้งแตส่ มยั โรมัน
โบราณ โดย มาคุส ตลุ อิ ุส ไทโร
(Marcus Tullius Tiro) มชี วี ติ
ระหวา่ ง 103– 4 ปกี อ่ นครสิ ตกาล
เขาเป็นทาสชาวโรมนั ตอ่ มาได้
เปน็ ไทแก่ตวั ไดจ้ ดบนั ทึกค�ำ พูด
ของ Cicero Cicero’s Speeches)
ท่ีเปน็ เจา้ นายของตวั เอง เรียกวา่
Tironian Notes

ในตอนน้ัน ไทโร ได้ใช้เครื่องหมายแทนค�ำ หรอื ความหมาย
ทำ�ใหม้ ีความยากในการเขยี นและจดจ�ำ ต่อมามีการพัฒนาภาษา
ในการจดบันทึกทั้งในประเทศจนี และเยอรมนี และพฒั นาดดั แปลง
เป็นชวเลขแบบตา่ ง ๆ รวมถงึ ชวเลขแบบปิทแมน ซึง่ พฒั นาโดย
เซอรไ์ อแซค ปทิ แมน (Sir Isaac Pitman) ชาวองั กฤษ ในปี
ค.ศ. 1837 และชวเลขแบบเกร็ก พัฒนาโดย จอหน์ โรเบิร์ต เกรก็ ก์
(John Robert Gregg) ชาวอเมรกิ นั ในปี ค.ศ. 1888 จนกลายเป็น
ชวเลข 2 รปู แบบที่นิยมใชไ้ ปท่วั โลก

ชวเลขไทยเบ้อื งต้น 5
แบบของชวเลข

แบบชวเลขมอี ยู่หลายแบบ แต่มีทนี่ ยิ มอยู่ 2 แบบคอื
1. ชวเลขแบบปทิ แมน (Pitman) สร้างโดย เซอรไ์ อแซค

ปิทแมน ในปี พ.ศ. 2380 ใช้การเขียนชวเลขดว้ ยดินสอ โดยลกั ษณะ
มที ั้งเส้นหนกั และเสน้ เบา และตอ้ งอาศยั เสน้ บรรทัดในการกำ�หนดตัว
สระ แต่กส็ ามารถถอดข้อความจากชวเลขไดอ้ ย่างแมน่ ย�ำ และถูกตอ้ ง
2. ชวเลขแบบเกรก๊ ก์ (Gregg) สร้างโดย โรเบิรต์ เกรก็ ก์ ใน
ปี พ.ศ. 2431 เป็นแบบทน่ี ยิ มใช้กนั มากในปจั จบุ ัน ใช้การเขยี นชวเลข
ไดท้ งั้ ดนิ สอและปากกา เนือ่ งจากเขียนงา่ ย สะดวก และรวดเรว็

ชวเลขแบบปทิ แมน ชวเลขแบบเกรก๊ ก์

6 ชวเลขไทยเบ้อื งตน้
หลักการเขยี นชวเลขไทย

1. เขียนตามเสียง
2. เขียนเฉพาะพยญั ชนะท่ีจำ�เปน็
3. เขยี นเฉพาะเสียงสามัญหรือเสียงต่ำ�

ประโยชน์ของชวเลข

1. จดรายงานการประชุม
2. รา่ งจดหมายโตต้ อบ
3. รับค�ำ สั่งผ้บู ังคับบัญชา
4. รบั โทรศพั ท์
5. จดบันทกึ งานประจ�ำ วัน
6. จดบันทึกสว่ นตัว
7. จด Lecture คำ�บรรยาย
8. เขยี นขา่ วในวิทย-ุ โทรทัศน์
9. นักขา่ วจดค�ำ สมั ภาษณ์บคุ คล

ต่าง ๆ หรือข้อความอนื่ ๆ ท่ี
ตอ้ งใชค้ วามรวดเร็ว

ชวเลขไทยเบ้อื งตน้ 7

8 ชวเลขไทยเบ้อื งตน้

แผนกวิชาการจัดการสำ�นักงาน วทิ ยาลยั อาชีวศึกษาเชยี งใหม่