07

1

คำแนะนำในกำรศกึ ษำ

ชดุ กำรเรียนรู้

ชุดการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 3 ชุดท่ี 7 ส่วนประกอบและ
ความสาคัญของอากาศ นักเรียนสามารถศึกษาได้ด้วย
ตนเอง โดยปฏบิ ตั ิ ดงั น้ี

1. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนจานวน 10 ข้อ โดย
กากบาททบั ตัวอักษรท่ีเป็นคาตอบที่ถูก ในกระดาษคาตอบ

2. ศึกษามาตรฐาน ตัวช้ีวัด จุดประสงค์การเรียนรู้
เพอื่ จะได้ทราบว่า เมอื่ เราศึกษาบทเรยี นน้แี ลว้ เราควรจะ
มพี ฤตกิ รรมอยา่ งไร

3. ศึกษาเนือ้ หาในใบความรู้
4. ปฏบิ ตั ิตามใบกจิ กรรมแลว้ บันทกึ ผล
5. ทาแบบฝึกหัด ตรวจแบบฝึกหัดจากเฉลย
ทา้ ยเล่ม
6. ทาแบบทดสอบหลังเรียนจานวน 10 ข้อ โดย
กากบาททับตวั อักษรท่เี ป็นคาตอบท่ถี ูก ในกระดาษคาตอบ
7. ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน
จากเฉลยในตอนท้ายเล่ม บันทึกผล เปรียบเทียบผล
การพัฒนา

2

แบบทดสอบก่อนเรยี น เร่ือง ส่วนประกอบและความสาคญั ของอากาศ

คำชแ้ี จง ให้นกั เรยี นกากบาท () ทับตัวอกั ษร
ท่ีเปน็ คาตอบทถ่ี ูก ในกระดาษคาตอบ

1. ในอากาศมีแก๊สไนโตรเจนผสมอยเู่ ทา่ ไร
ก. 21 %
ข. 40 %
ค. 65 %
ง. 78 %

2. แกส๊ อะไรที่ชว่ ยให้ไฟตดิ
ก. แกส๊ อารก์ อน
ข. แกส๊ ออกซิเจน
ค. แก๊สไนโตรเจน
ง. แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์

3. ในอากาศมนี า้ เปน็ สว่ นประกอบอยู่ในลักษณะใด
ก. หมิ ะ
ข. ไอน้า
ค. นา้ ฝน
ง. นา้ คา้ ง

4. ส่ิงมชี วี ิตหายใจเอาแกส๊ ชนิดใด
ก. แก๊สออกซิเจน
ข. แก๊สไนโตรเจน
ค. แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์
ง. แกส๊ คารบ์ อนมอนอกไซด์

ที่อยธู่ ุร
ท่อี ยขู่ องคณุ

3

5. โลกของเราประกอบดว้ ยแกส๊ อะไรเปน็ สว่ นใหญ่
ก. แกส๊ ออกซิเจน
ข. แกส๊ ไนโตรเจน
ค. แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์
ง. แกส๊ คาร์บอนมอนอกไซด์

6. อากาศท่ีไมม่ ีไอน้าผสมอยู่เลยหรือมนี อ้ ยมาก เรียกว่าอะไร
ก. อากาศชื้น
ข. อากาศดิบ
ค. อากาศแล้ง
ง. อากาศแห้ง

7. สาเหตทุ ท่ี าให้เกดิ ลม พายุ ฟ้าแลบ ฟา้ ร้อง คอื อะไร
ก. เมฆ
ข. ไอน้า
ค. ความรอ้ น
ง. ดวงอาทิตย์

8. ในอากาศมีไอนา้ ผสมอยู่ร้อยละเทา่ ไร
ก. 0 - 4
ข. 5 – 8
ค. 9 – 12
ง. 13 – 15

4

9. พืชใชแ้ กส๊ ชนิดใดในกระบวนการสร้างอาหาร
ก. แกส๊ ออกซิเจน
ข. แก๊สไนโตรเจน
ค. แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
ง. แก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์

10. ในกระบวนการสร้างอาหารพชื คายแก๊สชนิดใดออกมา
ก. แกส๊ ออกซิเจน
ข. แกส๊ ไนโตรเจน
ค. แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
ง. แก๊สคารบ์ อนมอนอกไซด์

5

ชุดที่ 7

6

สาระท่ี 6
กระบวนการเปลีย่ นแปลงของโลก

มำตรฐำน ว 6.1
เข้าใจกระบวนการต่าง ๆ ท่ีเกิดขึ้นบนผิวโลกและ
ภายในโลก ความสัมพันธ์ของกระบวนการต่าง ๆ
ท่มี ผี ลตอ่ การเปล่ียนแปลงภูมิอากาศ ภูมปิ ระเทศ
และสัณฐานของโลก มีกระบวนการสืบเสาะหา
ความรู้และจิตวิทยาศาสตร์ ส่ือสารส่ิงที่เรียนรู้
และนาความรู้ไปใช้ประโยชน์

7

ตัวชว้ี ัด

มฐ. ว 6.1 ข้อ 2

สืบค้นขอ้ มูลและอภิปรายสว่ นประกอบ
ของอากาศและความสาคญั ของอากาศ

8 สาระสาคญั

อากาศประกอบด้วยแก๊ส
และสงิ่ ต่าง ๆ หลายชนดิ
ซึ่งแกส๊ บางชนดิ จาเป็น
ตอ่ การดารงชวี ิตของส่งิ มชี ีวติ

9

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

1. บอกส่วนประกอบของอากาศได้
2. บอกความหมายของอากาศแหง้ และอากาศชืน้ ได้
3. บอกความสาคัญของอากาศได้
4. ปฏิบัติการทดลองเร่อื งส่วนประกอบของอากาศ

โดยใช้ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตรไ์ ด้

10

สาระการเรียนรู้

1. 3.
สว่ นประกอบ ความสาคญั
ของอากาศ ของอากาศ

2. 4.
ความหมาย การทดลองเรือ่ ง
ของอากาศแห้ง ส่วนประกอบ
และอากาศชน้ื
ของอากาศ

11

ใบความรู้

ส่วนประกอบของอากาศ

อากาศเปน็ สสารชนดิ หนึ่ง มีตัวตน มนี า้ หนกั ต้องการ
ที่อยู่และสัมผัสได้ โลกเรามีอากาศห่อหุ้มอยู่ เราเรียกอากาศ
ท่อี ยรู่ อบตัวเราและหอ่ หมุ้ โลกเราวา่ บรรยำกำศ

สว่ นประกอบ
ของอากาศ

อากาศประกอบด้วยแก๊สหลายชนิด
เช่น แก๊สออกซิเจน แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์
แก๊สไนโตรเจนและแก๊สอื่น ๆ นอกจากน้ี
ยังมีส่วนผสมของไอน้า ฝุ่นละออง เขม่าควัน
และเชอ้ื จลุ นิ ทรยี ์ต่าง ๆ เจือปนอยดู่ ว้ ย

12

สว่ นประกอบของอำกำศ 78 %
แกส๊ ไนโตรเจน 21 %
แก๊สออกซิเจน 0.93 %
แกส๊ อาร์กอน 0.03 %
แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์
0.04 %
สง่ิ อ่นื ๆ

แก๊สไนโตรเจน 78%

แกส๊ ออกซเิ จน 21%

อ่ืนๆ 0.04%
แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์ 0.03%

แกส๊ อาร์กอน 0.93%

อากาศท่ีไม่มีไอน้า เรียกว่า อำกำศแห้ง ส่วนอากาศที่มี
ไอน้าปนอยู่ เรียกว่า อำกำศช้ืน ไอน้าที่มีอยู่ในอากาศมีอยู่
ระหวา่ งร้อยละ 0 ถึง 4 ของอากาศท้งั หมด ไอนา้ เปน็ ส่วนผสมที่
สาคญั ของอากาศและไอนา้ เป็นสาเหตุของการเกดิ ปรากฏการณ์ต่าง
ๆ เชน่ ลม พายุ ฟ้าแลบ ฟา้ ร้อง เป็นต้น

13

ความสาคัญของ
อากาศ

อากาศมีความสาคัญต่อการดารงชีวิตของ
ส่งิ ต่าง ๆ ไมว่ า่ จะเป็นคน สตั ว์และพชื

คนเราสามารถอดอาหารและน้าได้หลายวนั
แตถ่ า้ ขาดอากาศเพยี ง 5 – 6 นาที เราจะตายได้

เราไดท้ ราบมาแลว้ ว่า อากาศ
ประกอบด้วยแก๊สต่าง ๆ แก๊สเหล่าน้ี
มคี วามสาคัญตอ่ ส่งิ มชี ีวิต ดังน้ี

1. แก๊สออกซิเจน เป็นแก๊สที่
สิ่งมีชีวิตต้องใช้ในการหายใจเข้าไป
แ ก๊ ส ช นิ ด น้ี จ ะ มี ม า ก ใ น บ ริ เ ว ณ ท่ี มี
อากาศดี มีต้นไมม้ าก ๆ

2. แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ ภาพที่ 1 อากาศสาคัญตอ่ สิ่งมชี วี ิต
เป็นแก๊สท่ีพืชสีเขียวใช้ในกระบวน ภาพ : พิมพพ์ ชิ ชา ดาโข
การสร้างอาหารและขณะท่ีพืชสร้าง
อาหาร พืชก็จะคายแก๊สออกซิเจน
ออกมาสบู่ รรยากาศดว้ ย

14

กจิ กรรมการทดลอง

สว่ นประกอบของอากาศ

ทักษะกระบวนกำรทำงวิทยำศำสตรท์ ใ่ี ช้
1. การทดลอง
2. การแปลความหมายข้อมูลและลงขอ้ สรปุ

จดุ ประสงค์การทดลอง
ทดลองและอธิบายสว่ นประกอบของอากาศ

15

วัสดุอุปกรณ์

1. กะละมัง 1 ใบ
2. ไม้ขีดไฟ 1 กลัก
3. เทยี นไข 1 เล่ม
4. แก้ว 1 ใบ
5. น้า

ภาพที่ 2 อปุ กรณ์การทดลอง
ภาพ : พิมพ์พชิ ชา ดาโข

16

ขัน้ ตอนการปฏบิ ตั ิกจิ กรรม

1. แบ่งกลุ่มนักเรียน กลุ่มละ 4 – 6 คน
ให้แต่ละกลุ่มตั้งเทียนในกะละมัง เทน้าสะอาด
ใส่กะละมังให้สูงพอประมาณ แล้วจุดเทียน สังเกต
และบันทกึ ผล

ภาพท่ี 3 จดุ เทยี นในอ่างนา้
ภาพ : พิมพ์พิชชา ดาโข

2. นาแกว้ นา้ มาครอบเทียน สังเกตแลว้ บันทึกผล

สงสยั กันหรือเปลา่ ครบั ภาพท่ี 4 แก้วครอบเทยี น
ว่าทาไมเทียนจึงดับ ภาพ : พิมพพ์ ิชชา ดาโข

และทาไมนาในแกว้
จึงสงู กวา่ นอกแก้ว

17

บนั ทกึ ผลกำรทดลอง
สว่ นประกอบของอำกำศ

ชอ่ื กลุ่ม..............................................................................................
วันที่.................เดอื น.....................................พ.ศ..................
สมำชกิ ในกลุ่ม

1............................................................................ประธานกลุ่ม
2..................................................................................กรรมการ
3..................................................................................กรรมการ
4..................................................................................กรรมการ
5..................................................................................กรรมการ
6.........................................................................เลขานุการกลมุ่

บนั ทึกผล ผลกำรทดลอง
กำรทดลอง ลกั ษณะของเทียน ลกั ษณะของน้ำ

1. กอ่ นครอบแกว้

2. หลงั ครอบแก้ว

18

สรปุ ผลกำรทดลอง

..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................

สรุปกนั ได้หรอื เปลา่ คะ
ถ้าสรปุ ยงั ไมไ่ ดล้ องฟงั
แนวคาตอบจากคณุ ครนู ะคะ

19

แนวคำถำมและคำตอบกิจกรรม
1. เมื่อจุดเทียนแล้วลักษณะของเปลวเทยี นเป็นอย่างไร

(เปลวเทียนช้ขี ้ึนด้านบนเป็นปกติ)
2. หลังจากเอาแก้วครอบเทียนแลว้ เกดิ อะไรข้นึ

(สักครเู่ ทยี นก็จะดบั และระดบั น้าในแกว้ ก็จะเพิม่ ขนึ้ )
3. ทาไมจงึ เป็นดังเช่นข้อ 2

(แก๊สออกซิเจนเมื่อถูกใชไ้ ปจนหมด น้าจากภายนอก
ก็จะไหลเข้าไปแทนทีอ่ ากาศ)

ไปค่ะ ครจู ะใช้แนวคาถาม ให้พวกเรา ไปคิด แล้ว
บนั ทึกผลมาสง่ ครู

20

แบบฝึกหดั ชดุ ที่ 7 สว่ นประกอบและควำมสำคญั ของอำกำศ

คำชี้แจง เติมคาหรอื ข้อความลงในชอ่ งว่าง
1. อากาศท่ีอยรู่ อบตัวเราและห่อหุ้มโลก เรียกวา่

............................................................................................
2. ส่วนประกอบของอากาศที่มีมากท่ีสุด คอื ..........................
3. อากาศชน้ื หมายถึง............................................................

............................................................................................
4. แก๊สท่ีพชื ใชใ้ นกระบวนการสร้างอาหาร คือ......................

............................................................................................
5. ในกระบวนการสรา้ งอาหาร พชื จะคายแก๊ส......................

............................................................................................

21

แบบฝึกหดั ชุดท่ี 7 สว่ นประกอบและควำมสำคญั ของอำกำศ

1. บรรยากาศ
2. แก๊สไนโตรเจน
3. อากาศที่มีไอน้าปะปนอยรู่ ้อยละ 0 – 4
4. แกส๊ ไนโตรเจน
5. ออกซเิ จน

บนั ทกึ ผล ผลกำรทดลอง
กำรทดลอง
ลักษณะของเทยี น ลกั ษณะของนำ้
1. ก่อนครอบแก้ว
มเี ปลวไฟลกุ ปกติ
ที่ไสเ้ ทียน

2. หลงั ครอบแกว้ เทียนดบั น้าในแก้วจะสูงกวา่
นอกแกว้

อยู่ในดลุ ยพินจิ ของครูผ้สู อน

22

สรุปผลกำรทดลอง
ในอากาศมสี ่วนประกอบของแก๊สออกซิเจน

แกส๊ ออกซิเจนชว่ ยให้ไฟติด เม่อื ถกู ใช้จนหมด ไฟกจ็ ะดับ
เม่อื ไฟดับก็แสดงว่าไมม่ อี ากาศ นา้ จึงไหลเขา้ ไปแทนทน่ี ้า

อยูใ่ นดุลยพนิ จิ ของครผู ู้สอน

ข้อเสนอแนะ
ควรแนะนาใหน้ ักเรยี นระวงั เรื่องการจดุ ไฟ เพราะอาจเกิด

อบุ ตั เิ หตุและเปน็ อนั ตรายได้

้รูไ ้วใ ่ช ่วา 23

ประโยชน์ของอากาศมีมากมาย ดังนี้
1. อากาศเป็นสิ่งจาเป็นในการหายใจ
ของสิ่งมีชีวิต ถ้าขาดอากาศ สิ่งมีชีวิต
จะไม่สามารถดารงอยู่ได้
2. อากาศช่วยปรับอุณหภูมิของโลก
ให้พอเหมาะ โดยอากาศจะทาหน้าท่ีคล้าย
เ ค ร่ื อ ง ป รั บ อุ ณ ห ภู มิ ไ ม่ ใ ห้ ร้ อ น ห รื อ เ ย็ น
เกินไป นอกจากนั้นบรรยากาศที่ห่อหุ้ม
โลกของเรา ยังทาหน้าที่กรองและดูดรังสี
อัลตราไวโอเลตหรือแสงเหนือม่วงไว้ไม่ให้
ผ่านเข้ามาสู่โลกชั้นในมากเกินไปจนเป็น
อันตรายต่อส่ิงมชี วี ติ
3. ช่วยป้องกันอันตรายจากส่ิงท่ีมา
จากนอกโลก เช่น อุกาบาต ขยะอวกาศ
โดยอุกาบาตและขยะอวกาศจากนอกโลก
เม่ือผ่านเข้ามาสู่บรรยากาศท่ีห่อหุ้มโลกก็
จะเกิดการเสียดสีกับอากาศลกุ ไหม้เป็นไฟจน
เป็นผุยผง ไม่สามารถทาอันตรายต่อ
สิง่ มีชีวติ บนโลกได้
4. ทาให้เกิดเมฆฝนและเกิดฝน ซึ่ง
เปน็ ส่ิงสาคัญต่อการเกษตรของประเทศ

24

แบบทดสอบหลังเรยี น เรือ่ ง สว่ นประกอบและความสาคญั ของอากาศ

คำช้ีแจง ให้นกั เรียนกากบาท () ทบั ตัวอกั ษร
ทเ่ี ปน็ คาตอบทถ่ี ูก ในกระดาษคาตอบ

1. อากาศท่ีไม่มีไอน้าผสมอยเู่ ลยหรอื มนี อ้ ยมาก เรยี กว่าอะไร
ก. อากาศช้ืน
ข. อากาศดิบ
ค. อากาศแลง้
ง. อากาศแหง้

2. สาเหตทุ ี่ทาให้เกิดลม พายุ ฟ้าแลบ ฟ้ารอ้ ง คอื อะไร
ก. เมฆ
ข. ไอนา้
ค. ความร้อน
ง. ดวงอาทติ ย์

3. ในอากาศมีไอน้าผสมอยูร่ ้อยละเทา่ ไร
ก. 0 - 4
ข. 5 – 8
ค. 9 – 12
ง. 13 – 15

4. พืชใช้แกส๊ ชนิดใดในกระบวนการสร้างอาหาร
ก. แก๊สออกซิเจน
ข. แกส๊ ไนโตรเจน
ค. แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์
ง. แกส๊ คาร์บอนมอนอกไซด์

ที่อยธู่ ุร
ท่อี ยขู่ องคณุ

25

5. ในกระบวนการสร้างอาหารพชื คายแก๊สชนดิ ใดออกมา
ก. แกส๊ ออกซิเจน
ข. แก๊สไนโตรเจน
ค. แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์
ง. แกส๊ คาร์บอนมอนอกไซด์

6. ในอากาศมีแกส๊ ไนโตรเจนผสมอยเู่ ท่าไร
ก. 21 %
ข. 40 %
ค. 65 %
ง. 78 %

7. แก๊สอะไรทีช่ ่วยใหไ้ ฟตดิ
ก. แกส๊ อารก์ อน
ข. แก๊สออกซิเจน
ค. แกส๊ ไนโตรเจน
ง. แก๊สคารบ์ อนไดออกไซด์

8. ในอากาศมีนา้ เปน็ สว่ นประกอบอยใู่ นลกั ษณะใด
ก. หมิ ะ
ข. ไอนา้
ค. นา้ ฝน
ง. น้าค้าง

26

9. ส่ิงมชี ีวติ หายใจเอาแกส๊ ชนดิ ใด
ก. แก๊สออกซิเจน
ข. แก๊สไนโตรเจน
ค. แกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์
ง. แก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์

10. โลกของเราประกอบดว้ ยแก๊สอะไรเป็นสว่ นใหญ่
ก. แกส๊ ออกซิเจน
ข. แกส๊ ไนโตรเจน
ค. แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด์
ง. แก๊สคาร์บอนมอนอกไซด์

27

เฉลยแบบทดสอบ

ก่อนเรียน หลงั เรยี น
1ง 1ง
2ข 2ข
3ข 3ก
4ก 4ค
5ข 5ก
6ง 6ง
7ข 7ข
8ก 8ข
9ค 9ก
10 ก 10 ข

28

บรรณำนุกรม

กรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ. กำรจัดสำระกำรเรยี นรู้
กลุม่ สำระกำรเรียนรู้วิทยำศำสตร์ ตำมหลักสูตร
กำรศกึ ษำข้นั พนื้ ฐำน พทุ ธศกั รำช 2544. กรงุ เทพฯ :
โรงพมิ พค์ ุรุสภาลาดพร้าว, 2546.
. หลักสตู รแกนกลำงกำรศึกษำขั้นพืน้ ฐำน พุทธศกั รำช
2551. กรงุ เทพฯ : โรงพิมพช์ มุ นุมสหกรณ์การเกษตร
แห่งประเทศไทย จากดั , 2551.

เทพฤทธิ์ ยอดใส. เก่งวิทยำศำสตร์ ป.3 (เลม่ 1). กรงุ เทพฯ :
สานกั พิมพพ์ ฒั นาศึกษา, 2549.

วรรณทิพา รอดแรงค้า. หนังสือเรียนสำระกำรเรียนรู้พนื้ ฐำน
วิทยำศำสตร์ ป.3. กรุงเทพฯ : บริษัทพฒั นาคุณภาพ
วิชาการ (พว.) จากัด, 2548.

สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. หนังสือเรยี น
สำระกำรเรยี นรู้วทิ ยำศำสตร์ กลุ่มสำระกำรเรยี นรู้
วทิ ยำศำสตร์ ชน้ั ประถมศึกษำปีท่ี 3. กรุงเทพฯ :
โรงพมิ พค์ รุ สุ ภาลาดพรา้ ว, 2549.

เอกรินทร์ ส่ีมหาศาลและคณะ. แม่บทมำตรฐำน วิทยำศำสตร์
ป.3. กรงุ เทพฯ : บริษัท อักษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั ,
มปป.