ส่งคู่มือคู่มือการดูแลตนเอง

HAND

คู่มือ

กกาารรดดููแแลลตตนนเเอองง

สำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจขาดเลือดที่มีภาวะหัวใจวาย
และที่ได้รับการผ่าตัด CABG

BOOK



สารบัญ

D 1Diagnosis

M 4Medication O Outpatient
referral

16

E 7Environment

T 9Treatment D Diet
17

H Health

10

โรคกล้ามเนื้ อหัวใจ
ขาดเลือดเฉี ยบพลัน

เกิดจาก...

เกิดจากไขมันไปเกาะในผนั งหลอดเลือด ทำให้
ผนั งหลอดเลือดตีบและแข็ง
มีการปริแตกของผนั งหลอดเลือด ทำให้เกิดลิ่ม
เลือดไปอุดตันที่หลอดเลือดหัวใจ

ปัจจัยเสี่ ยง...

โรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง

สูบบุหรี่

โรคอ้วน ความเครียด ขาดการออกกำลังกาย

อาการ...

หรือ สัญญาณเตือน

1

ภาวะหัวใจล้มเหลว
(Heart Failure)

คืออะไร? มีกี่ชนิ ด?

กลุ่มอาการที่ประกอบด้วยอาการและ ภาวะหัวใจ ภาวะหัวใจ
อาการแสดงที่เกิดจากความผิดปกติ ล้มเหลว ล้มเหลว
ของโครงสร้างหรือการทำงานของ เฉี ยบพลัน เรื้อรัง
หัวใจ ส่งผลให้หัวใจไม่สามารถสูบฉีด
เลือดไปเลี้ยงร่างกาย และรับเลือดกลับ

เข้าหัวใจได้ตามปกติ

สาเหตุ ปัจจัยเสี่ ยง

เกิดจากความผิดปกติ การสูบบุหรี่ การรับประทานอาหาร
ของโครงสร้าง หรือ ที่มีไขมันสูง
การทำหน้ าที่ของหัวใจ

เกิดจากความผิดปกติของเยื่อหุ้ม
หัวใจ กล้ามเนื้ อหัวใจ ลิ้นหัวใจ

หรือโรคของหลอดเลือด

การขาดการออกกำลังกาย ผู้ที่มีน้ำหนั กเกิน (อ้วน)

อาการ...

อาการหายใจหอบเหนื่ อย อ่อนเพลีย
เป็นอาการสำคัญของภาวะ ความสามารถในการ
ประกอบกิจวัตรประจำ
หัวใจล้มเหลวหายใจไม่ ต่างๆของร่างกายลดลง
สะดวกในขณะนอนราบ




อาการบวมจากภาวะน้ำคั่งและเกลือ
เช่น เท้าบวม ท้องบวม มีน้ำในช่องท้อง




2

การผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจหรือ
การผ่าตัดหลอดเลือดหัวใจบายพาส

CABG (CABG-Coronary Artery Bypass Grafting)

คืออะไร

เป็นการผ่าตัดทำทางเบี่ยงของทางเดิน
เลือดใหม่เพื่อให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยง
หัวใจในเส้นทางใหม่ โดยแพทย์จะต้องใช้
หลอดเลือดเสริม (Graft) ด้านหนึ่ งไปต่อ
ที่ใต้จุดของหลอดเลือดหัวใจแดงเดิมที่มี
การตีบหรือตัน และอีกด้านหนึ่ งไปต่อกับ
หลอดเลือดแดงใหญ่ (Aorta) ส่งผลให้
เลือดจากหลอดเลือดแดงใหญ่เดินทางไป
ตามหลอดเลือดแดงเสริมเพื่ออ้อมการอุด
ตันและไปเลี้ยงกล้ามเนื้ อหัวใจได้ในที่สุด

ผู้ที่มีอาการจากการตีบตันของหลอดเลือดโคโรนารีที่ไม่
สามารถรักษาทางอื่นได้
ผู้ที่มีการตีบตันของหลอดเลือดโคโรนารีเส้ นซ้ายใหญ่รุ นแรง
ผู้ที่มีการตีบของหลอดเลือดหัวใจรุ นแรงหลายเส้ น
ผู้ป่วยบางคนที่จำเป็นต้องป้องกันภาวะกล้ามเนื้ อหัวใจขาด
เลือดเฉี ยบพลัน
อื่น ๆ ตามการวินิ จฉัยของศัลยแพทย์หัวใจ

ผู้ที่ต้องเข้ารับการผ่าตัด CABG

เนื่ องจากการผ่าตัดต่อเส้นเลือดหัวใจเป็นวิธีเพิ่มปริมาณโลหิตและ
ออกซิเจนไปเลี้ยงหัวใจเพราะหลอดเลือดหัวใจเดิมตีบจากตะกรันไข
มันของผนั งหลอดเลือด การอุดตันจากลิ่มเลือดทำให้เกิดกล้ามเนื้ อ
หัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน การผ่าตัดต่อหลอดเลือดหัวใจช่วยลดความ
เสี่ยงของการเกิดกล้ามเนื้ อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันได้

จะเกิดอะไรขึ้นหากไม่ทำการผ่าตัดต่อหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ

รับประทานยาตามที่แพทย์สั่ งอย่างเคร่งครัด
ตรวจติดตามอาการกับศัลยแพทย์เพื่อปรับยาและเช็กหัวใจเป็นระยะ ๆ
ออกกำลังเบา ๆ และเพิ่มขึ้นทีละน้ อยตามลำดับ เช่น เดิน ฯลฯ
ห้ามยกของหนั กเกิน 2 กิโลกรัม
งดขับรถยนต์ 6 สัปดาห์ เพื่อที่กระดูกหน้ าอกที่ผ่าตัดจะได้เชื่อมติดกันดี
ทำกิจกรรมทางเพศได้ภายในประมาณ 4 สัปดาห์
หลังจาก 6 สัปดาห์กลับไปทำงานตามปกติ
หากเป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง ต้องทานยาเพื่อควบคุมไม่ให้กลับมาเป็นอีก
ปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต เช่น ลดไขมัน หวาน เค็ม เลิกสูบบุหรี่ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ ลดความเครียด

3 ดูแลหลังผ่าตัด

ยา

Carvedilol

: ช่วยให้หัวใจเต้นช้าลงและลดความดันโลหิต รักษา
อาการความดันโลหิตสูง ภาวะหัวใจล้มเหลว
: รับประทาน ครั้งละ ครึ่งเม็ด วันละ1ครั้ง หลังอาหาร
อาการแพ้ยา ควรพบแพทย์โดยด่วน เช่น ลมพิษขึ้น มือเท้า
เย็นหรือมีอาการชา ริมฝีปาก ใบหน้ า ลิ้นหรือคอบวม
ผลข้างเคียงทั่วไป เช่น อ่อนเพลีย หน้ ามืด ตาแห้ง ท้องเสีย
น้ำหนั กขึ้น

ISDN: Isosorbide dinitrate

: ใช้บรรเทาอาการแน่ นหน้ าอกจากกล้ามเนื้ อหัวใจขาดเลือด
ใช้รักษาภาวะหัวใจล้มเหลว
: อมใต้ลิ้นครั้งละ 1 เม็ด เมื่อมีอาการเจ็บหน้ าอก ริให้ยาค่อยๆ
ละลาย ห้ามเคี้ยวยา ห้ามดื่มเครื่องดื่ม อาการเจ็บหน้ าอกควรดีขึ้น
ภายใน 3-5 นาที หากผ่านไป 5 นาทีอาการเจ็บหน้ าอกไม่ดีขึ้นให้
อมยาเม็ดที่ 2 ด้วยวิธีเดิม หากผ่านไป 5 นาทีหลังได้ยาเม็ดที่ 2
อาการเจ็บหน้ าอกไม่ดีขึ้นให้อมยาเม็ดที่ 3 และรีบมา รพ.
อาการแพ้ยา ควรพบแพทย์โดยด่วน เช่น หัวใจเต้นแรง เป็นลม

Medication : NSTEMI with CHF 4

ยา

Hydralazine

: รักษาโรคความดันโลหิตสูง และภาวะหัวใจวาย
: รับประทาน ครั้งละ 1 เม็ด วันละ 3-4 ครั้ง หลังอาหาร ก่อนนอน
อาการแพ้ยา ควรพบแพทย์โดยด่วน เช่น หัวใจเต้นเร็วหรือใจสั่น
ลิ้นหรือคอบวม มีอาการชา ปวดแสบปวดร้อน เจ็บ หรือรู้สึกคล้าย
เข็มทิ่ม ปัสสาวะน้ อยกว่าปกติหรือปัสสาวะไม่ออก ปวดหรือบวมที่
ข้อ พร้อมทั้งมีไข้ เจ็บหน้ าอก อ่อนเพลียหรือรู้สึกเหนื่ อย

ASA: Aspirin

: ยาป้องกันการเกิดลิ่มเลือดในหลอดเลือดแดง ในผู้ป่วยโรคกล้าม
เนื้ อหัวใจขาดเลือด (Ischemic heart disease)
: รับประทาน ครั้งละ 1 เม็ด วันละครั้ง หลังอาหารทันทีและกลืนยา
ทั้งเม็ด
อาการข้างเคียงที่พบได้ทั่วไปในขณะใช้ยา เช่น ปวดศีรษะ ง่วงซึม
ระคายเคืองกระเพาะอาหาร เป็นต้น ควรหยุดใช้ยา และรีบไปพบ
แพทย์โดยด่วน

5 Medication : NSTEMI with CHF

ยา

Lasix

: เป็นยาขับปัสสาวะเพื่อรักษาอาการบวมและคั่งของน้ำซึ่งเป็นผล
มาจาก โรคหัวใจ โรคตับ หรือใช้เพื่อรักษาโรคความดันโลหิตสูง
: รับประทานครั้งละครึ่งเม็ด วันละ 1 ครั้ง หลังอาหารเช้า
อาการแพ้ เช่น ความดันโลหิตต่ำรุนแรง เวียนศีรษะ
รุนแรงคล้ายจะหมดสติ ปวดท้องรุนแรง เห็นภาพเป็นสี
เหลือง ตาพร่า

Aldactone

: ยาขับปัสสาวะเพื่อใช้รักษาภาวะบวมจากหัวใจวาย โรคไต และตับ
แข็ง
: รับประทาน ครั้งละ 1 เม็ด วันละครั้ง หลังอาหาร
อาการข้างเคียงที่ควรหยุดยาและพบแพทย์ทันที ความดันเลือดต่ำ
หน้ ามืด เป็นลม มึนงง ชาปลายมือ ปลายเท้า หัวใจเต้นผิดจังหวะ
หายใจลำบาก ตะคริว ภาวะขนดก
น้ำนมไหล เจ็บคัดเต้านม ภาวะเลือดออกระบบทางเดินอาหาร เซ
อาเจียน หรืออุจจาระเป็นเลือดสดหรือสีดำ

Medication : NSTEMI with CHF 6

E = Environment and Economic




ดูแลบริเวณที่อยู่อาศั ยให้สะอาด



ทำความสะอาดบริเวณต่างๆ ภายในบ้านอย่างสม่ำเสมอ
เพื่อไม่ให้เป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรค

การป้องกันอุบัติเหตุ
มีราวจับบริเวณห้องน้ำ
ติดแผนกันลื่น
แยกโซนเปียกและโซนแห้ง
ใช้โถส้วมแบบนั่งแทนโถส้วมนั่งยอง

7 Environment

E = Environment and Economic

แนะนำเรื่องสิ ทธิการรักษา
เพื่อแบ่งเบาภาระค่าใช้จ่ายของผู้ป่วย

แนะนำแหล่งติดต่อขอความช่วยเหลือ

หน่วยบริการสุขภาพใกล้บ้าน
เช่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล




Environment 8

T : Treatment

คำแนะนำเรื่องการดูแลแผลหลังผ่าตัด

แผลผ่าตัดหน้ าอกและแผลผ่าตัดที่ขาและแขนจากการตัดหลอดเลือดไปทำทางเบี่ยงหลอด
เลือดหัวใจจะติดกันภายใน 7-10 วัน บางครั้งอาจสังเกตเห็นเนื้ อนูนบริเวณแผลผ่าตัด ซึ่งจะค่อยๆ
ยุบหายไปในภายหลัง

1.ไม่ต้องเปิดทำแผลจนถึงวันที่แพทย์นั ดเปิดแผล
2.กรณีพลาสเตอร์ปิดแผลหลุด แนะนำให้ไปทำแผลก่อนวันนั ดได้ที่โรงพยาบาล หรือสถาน

พยาบาลใกล้บ้าน
3.กรณีที่แผลปิดพลาสเตอร์แบบไม่กันน้ำ ให้ระมัดระวังดูแลไม่ให้แผลสกปรก และไม่ควรให้แผล

ถูกน้ำ
4.กรณีที่ปิดแผลชนิ ดป้องกันน้ำ เวลาอาบน้ำไม่ควรใช้น้ำราดบริเวณแผลโดยตรง และไม่ควรถู

หรือฟอกบริเวณแผล เพราะอาจจะทำให้พลาสเตอร์กันน้ำหลุดได้ง่าย โดยหลังอาบน้ำให้ใช้ผ้า
ขนหนูซับบริเวณพลาสเตอร์ที่ปิดแผลไว้ให้แห้ง ไม่ถูแรงๆ และไม่ควรใช้โลชั่นหรือแป้งทา
บริเวณแผลผ่าตัดควร เพื่อป้องกันพลาสเตอร์หลุด
5.ไม่ควรออกกำลงกายที่มีเหงื่อออกมาก เพราะจะทำให้คันบริเวณที่ติดพลาสเตอร์ หรืออาจทำให้
พลาสเตอร์หลุดได้
6.รับประทานยาฆ่าเชื้อให้ครบ ตามแผนการรักษาของแพทย์
7.แนะนำให้มาตรวจตามนั ดของแพทย์ หรือหากมีอาการ ผิดปกติ ดังต่อไปนี้ เช่น มีสิ่งคัดหลั่ง น้ำ
หรือหนองซึมออกมาจากแผล หรือมีไข้ ปวด บวม แดง ร้อน และกดเจ็บบริเวณแผลผ่าตัด ให้รีบ
กลับมาพบแพทย์ทันที อื่นๆ ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด และไม่ควรยกของ
หนั ก เกิน 5 กิโลกรัมในระยะ 4-6 อาทิตย์เพราะจะกระเทือนต่อกระดูกกลางอก

ใจสั่น มึนงง เป็นลม เหงื่อ เจ็บปวดที่แผลหน้ าอกมากขึ้น
ออกมากกว่าปกติ ก็บหน้ าอก เจ็บร้าวไปที่ไหล่

แขน คอ

อาการผิดปกติที่ควร
รีบมาพบแพทย์

ปวดบวมขาที่เลาะเส้ นเลือดไปใช้ คลำชีพจร พบจังหวะ
แผลบวม แดงร้อน เปลี่ยนไป ไม่สม่ำเสมอ

9 Treatment

H : Health

การรักษาทางกายภาพบำบัด

ข้อบ่งชี้ในการหยุดออกกำลังกายสำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจ

หัวใจเต้นเร็ว ใจสั่น
รู้สึกเหนื่ อยล้ามาก มีอาการเจ็บหน้ าอกขณะออกกำลัง
อัตราชีพจรเพิ่มมากกว่า 20 - 30 ครั้งต่อนาที
ความดันโลหิตลดลงมากกว่า 10 มิลลิเมตรปรอท
ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ หน้ ามืด สับสน คลื่นไส้ เขียวคล้ำ
ในช่วงแรก ควรหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ตื่นเต้น กิจกรรมที่มี
ความเสี่ยง ทำให้หัวใจเต้นเร็ว

แนวทางการปฏิบัติตน หลังผ่าตัดหัวใจ ในระยะ 3 เดือนแรก

1. ฝึกการหายใจ (Breathing exercises) อย่างถูกวิธี

1.1 ช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนหลังการผ่าตัด เพิ่มความยืดหยุ่นของการขยายตัวของผนั ง

ทรวงอก เพิ่มการระบายอากาศและการแลกเปลี่ยนก๊าซออกซิเจน ป้องกันภาวะปอดแฟบ เพิ่ม

ประสิทธิภาพการทำงานของกล้ามเนื้ อในการหายใจ เพิ่มการผ่อนคลาย เพิ่มความสามารถการ

ทำงานในชีวิตประจำวัน

1.2 ขั้นตอนการฝึก การนอนหลับ

1.2.1 ให้ผู้ป่วยนั่ งตัวตรงที่ข้างเตียง หรือช่วยให้อยู่ในท่านอนศีรษะสูง งอเข่าสองข้างเล็กน้ อย

1.2.2 ใช้มือทั้งสองข้างจับที่ท้องจะได้รู้สึกเวลาหน้ าอกขยายจะบ่งชี้ว่าปอดขยายตัว

1.2.3 ขณะหายใจเข้า ให้สูดลมหายใจเข้าทางจมูกช้าๆ ลึกๆ (หน้ าท้องขยาย/ท้องป่อง)

1.2.4 จากนั้ นหายใจออก โดยการค่อยๆผ่อนลมหายใจออกทางปาก (หน้ าท้องแฟบ)

1.2.5 แนะนำให้ปฏิบัติบ่อยๆ เท่าที่จะทำได้อย่างน้ อย 5 - 10 ครั้งทุกชั่วโมง

1.2.6 ความถี่ในการฝึก ควรทำวันละ 6 - 10 ครั้งติดต่อกัน ประมาณ 5

1.2.7 กรณีหลังผ่าตัดช่วงแรก อาจจะต้องแนะนำให้ผู้ป่วยประคองแผล โดยการใช้หมอนใบ

เล็กวางแนบสทนัิกทษบระิเกวณารรรอัยบแมผือลผ่าตัด จากนั้นใช้มือกดให้ แน่น เพื่อให้เกิดแรงกระชับ

เป็นการลดแรงดันและควบคุมความเจ็บปวดขณะฝึกการหายใจ

Health 10

H : Health

แนวทางการปฏิบัติตน หลังผ่าตัดหัวใจ ในระยะ 3 เดือนแรก

2. ฝึกการหายใจแบบปากจู๋ (Pursed lip breathing exercises)

2.1 เป็นเทคนิ ควิธีการฝึกการหายใจที่สำคัญอย่างมาก เพื่อลดภาวะหลอดลมตีบหรือเกร็ง
ประโยชน์ ของเทคนิ คนี้ ทำให้ลมมีการย้อนกลับไปในดันหลอดลมที่ตีบแคบให้ขยายตัว
ออก ทำให้อากาศสามารถเข้าออกอย่างช้าๆ ได้มากขึ้น ช่วยลดอาการหอบเหนื่ อย และช่วย
ผ่อนคลาย
2.2 ขั้นตอนการฝึก

2.2.1 นั่ งพิงพนั กหรือนอนหัวสูง หรือนั่ งโน้ มตัวมาด้านหน้ า
2.2.2 ให้หายใจเข้าทางจมูกและออกทางปากปกติ เป็นจำนวน 2 - 3 ครั้ง
2.2.3 ให้หายใจเข้าเต็มที่ปิดปาก จากนั้ นให้หายใจออกช้าๆ ให้ลมดันกระพุ้งแก้มให้ป่อง
ออกมา จากนั้ นค่อยๆ เปิดปากเป็นลักษณะปากจู๋ ให้ลมค่อยๆ ออกมา นั บ 1-2-3-4
2.2.4 ให้ทำจำนวน 2 - 3 รอบ สลับกับหายใจปกติ ทำไปเรื่อยๆ จนกว่าจะรู้สึกดีขึ้น

3. ฝึกการไออย่างถูกวิธี (Coughing training)

3.1 การไอเป็นเทคนิ คการรักษาช่วยขับเสมหะออกมาจากหลอดลมได้

3.2 ขั้นตอนการฝึก การนอนหลับ

3.2.1 ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่ งหรือท่านอนศีรษะสูง งอเข่าสองข้างเล็กน้ อย

3.2.2 ก่อนฝึกไอแนะนำให้ผู้ป่วยประคองแผลโดยการใช้หมอนใบเล็กวาง

แนบสนิ ทบริเวณรอยแผลผ่าตัด จากนั้ นใช้มือกดให้แน่ น เพื่อให้เกิดแรงกระชับ

เป็นการลดแรงดันและควบคุมความเจ็บปวดขณะไอ

3.2.3 ขั้นตอนต่อมาแนะนำให้ผู้ป่วยสูดลมหายใจเข้าลึกๆทางจมูก สลับกับ

หายใจออกโดยการค่อยๆผ่อนลมหายใจออกทางปากช้าๆ ทำซ้ำ 3 ครั้ง

ทักษ3.ะ2ก.4าจรารกับนั้มนือให้หายใจเข้าลึกเต็มเต็มที่ กลั้นหายใจไว้สักครู่ และไอออกมา

อย่างแรงและเร็วทันที ตามด้วยการหายใจเข้าออกตามปกติ

11 Health

H : Health

แนวทางการปฏิบัติตน หลังผ่าตัดหัวใจ ในระยะ 3 เดือนแรก

4. การใช้ Triflo อย่างถูกวิธีและมีประสิทธิภาพ)

4.1 เป็นชุดช่วยบริหารปอดใช้สำหรับลดภาวะแทรกซ้อนก่อนและหลังการผ่าตัด ป้องกัน
และลดอาการปอดอักเสบ ปอดบวมหรือสำหรับผู้สูงอายุที่ไม่ค่อยได้ออกกำลังกายหรือ
นอนบนเตียงเป็นเวลานานๆ เครื่องนี้ จะช่วยให้ผู้ป่วยได้ฝึกการหายใจเข้าลึกๆ อย่างช้าๆ
เพื่อบริหารกล้ามเนื้ อที่ใช้ในการหายใจ และช่วยให้การทำงานของปอดเป็นปกติ
4.2 ขั้นตอนการใช้ Triflo

4.2.1 ให้ผู้ป่วยนั่ งหลังตรง ถือเครื่องมือไว้ระดับอก โดยให้ผู้ป่วยสูดหายใจเข้าลึกๆ แล้ว
ผ่อนลมหายใจออกช้าๆ ประมาณ 2 - 3 ครั้ง

4.2.2 ค่อยๆ ดูด จนกระทั่งลูกบอลลอยขึ้นทั้ง 3 ลูก ดูดขึ้นค้างไว้ ประมาณ 3 - 5 วินาที
(นั บ 1 - 5) หรือเท่าที่ร่างกายจะสามารถทำได้ แล้วผ่อนลมหายใจออกทำเช่นนี้ 10 - 20
ครั้ง วันละ 3 - 4 รอบ (พยายามให้ผู้ป่วยดูดได้อย่างน้ อยวันละ 100 ครั้ง/วัน ก็จะสามารถ
เพิ่มประสิ ทธิภาพการทำงานของปอดได้ดีขึ้น)

4.2.3 กรณีนั่ งหลังตรงไม่ได้ ให้ดูดท่านอนได้ แต่ควรดูดขณะนอนอยู่ในท่าต่างๆ เช่น
ท่านอนหงาย ท่าตะแคงซ้าย-ขวา เพื่อให้ปอดขยายได้ทุกทิศทาง

4.2.4 กรณีผู้ป่วยเด็ก ที่ไม่สามารถดูด Triflo ได้ อาจใช้เทคนิ คโดยการเป่าลูกโป่ง หรือ
กระตุ้นให้ผู้ป่วยร้อง

Health 12

H : Health

แนวทางการปฏิบัติตน หลังผ่าตัดหัวใจ ในระยะ 3 เดือนแรก

5. แนวทางปฏิบัติ การออกกลังกายหลังผ่าตัด ในระยะ 3 เดือนแรก
5.1 สัปดาห์แรก
เน้ นการหายใจ การไอ อย่างถูกวิธี ตามคำแนะนำของแพทย์และนั กกายภาพบำบัด
ยกของหนั กได้ไม่เกิน 1 กิโลกรัม
ฝึกกายบริหาร กำมือ - แบมือ กระดกข้อมือขึ้น-ลง งอศอก-เหยียดศอก ตามด้วยท่า
บริหารต่อไปนี้
ทำท่าละ 5 - 10 ครั้ง/เซต ทำ 2 เซต/วัน

การนอนหลับ

13 Health

H : Health 14

แนวทางการปฏิบัติตน หลังผ่าตัดหัวใจ ในระยะ 3 เดือนแรก

5. แนวทางปฏิบัติ การออกกลังกายหลังผ่าตัด ในระยะ 3 เดือนแรก

5.2 สัปดาห์ที่ 2
ฝึกกายบริหารต่อเนื่ อง
ยกของหนั กได้ไม่เกิน 2 กิโลกรัม
เพ่ิมระยะเวลาเดินเป็น 10 - 20 นาที วันละ 2 รอบ

5.3 สัปดาห์ที่ 3
ฝึกกายบริหารต่อเนื่ อง
เดินขึ้น - ลงบันไดได้ 3 - 5 ขั้น (กรณีมีบันได มากกว่า 5 ขั้น แบ่งช่วงพัก
ประมาณ 1 นาที)
ยกของหนั กได้ไม่เกิน 2.5 กิโลกรัม
เพิ่มระยะเวลาเดินเป็น 15 - 20 นาที วันละ 2 รอบ

5.4 สัปดาห์ที่ 4
ฝึกกายบริหารต่อเนื่ อง
ยกของหนั กได้ไม่เกิน 3 กิโลกรัม
ออกไปทานอาหารหรือเดินชอปปิ้ งนอกบ้านได้
เพิ่มระยะเวลาเดินเป็น 20 - 25 นาที วันละ 1 - 2 รอบ

5.5 สัปดาห์ที่ 5
ฝึกกายบริหารต่อเนื่ อง
ยกของหนั กได้ไม่เกิน 3.5 กิโลกรัม
เพิ่มระยะเวลาเดินเป็น 25 - 30 นาที วันละ 1 - 2 รอบ

การนอนหลับ

5.6 สัปดาห์ที่ 6
ฝึกกายบริหารต่อเนื่ อง
ยกของหนั กได้ไม่เกิน 4 กิโลกรัม
เดินออกกำลังกาย 30 นาที วันละ 1 - 2 รอบ

5.7 เดือนที่ 2
ยกของหนั กได้ไม่เกิน 4.5 กิโลกรัม
เดินออกกำลังกายเป็นประจำ 30 นาที วันละ 1 - 2 รอบ

5.8 เดือนททีั่ก3ษะการรับมือ

กลับไปทำกิจกรรมทุกอย่างตามปกติ
เดินออกกำลังกายเป็นประจำ 30 นาที วันละ 1 - 2 รอบ

Health

H : Health

การควบคุมปัจจัยเสี่ ยงป้องกันการเป็นกลับซํ้า

การหยุดสูบบุหรี่ ซึ่งพบว่าการสูบบุหรี่จะส่งผลให้หลอดเลือดมีการ
แข็งตัวเร็วขึ้น
การควบคุมระดับความดันโลหิต (120/80 – 140/90 มม.ปรอท)
การควบคุมระดับไขมันในกระแสเลือด (200 mg/dl )
การควบคุมเบาหวาน ( 80- 120 mg/dl)
การควบคุมนํ้ าหนั ก

ทักษะการรับมือ

15 Health

O = Outpatient referral



เน้นย้ำในเรื่องของการมาตรวจตามวัน เวลา ตามแพทย์นั ด เพื่อติดตาม
อาการเปลี่ยนแปลง และปรับเปลี่ยนแผนการรักษา เพื่อป้องกันการเกิด
ภาวะแทรกซ้อน หากผู้ป่วยลืมวันนั ดให้มาพบแพทย์ทันทีที่นึ กได้และเตรียม
เอกสารหรือรายละเอียดตามที่ระบุไว้ ให้เรียบร้อยก่อนไปพบแพทย์ ก็จะช่วย
ให้การรักษาเป็นไปด้วยดี นอกจากนี้ ยังพบว่าหากผู้ป่วยไม่มาพบแพทย์
ตามนั ดเกินกว่า 12 เดือน หลังจากผ่าตัด ผู้ป่วยจะไม่สามารถควบคุมปัจจัย
เสี่ยงต่าง ๆ ได้เช่น ระดับความดัน โลหิต ระดับน้ำตาลในเลือด ระดับไขมัน
ในเลือด และพฤติกรรมการสูบบุหรี่ เป็นต้น อาจส่งผลให้เกิดโรคหลอด
เลือดหัวใจตีบซ้ำ ได้อีก

แนะนำเรื่องการติดต่อขอความช่วยเหลือจากเจ้าหน้าที่
หรือสถานพยาบาลใกล้บ้าน ในกรณีเกิดภาวะฉุกเฉิน

Outpatient referral 16

D = Diet

อาหารที่ไม่ควรรับประทาน

อาหารมัน เค็ม
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์
เครื่องดื่มประเภทชา กาแฟ น้ำอัดลม

อาหารที่ควรรับประทาน

เน้นอาหารที่มีเส้นใย (Fiber)
เลือกทานข้าว ขนมปัง ธัญพืชที่ไม่ขัดสี
เพิ่มการทานผักและผลไม้




17

18

เอกสารอ้างอิง

กลุ่มงานเภสัชกรรมและคุ้มครองผู้บริโภค โรงพยาบาลสากเหล็ก. (2562). คู่มือการใช้ยาโรคเรื้อรัง
ในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําบล คปสอ.สากเหล็ก. https://www.hosthai.com/file_
notify/คู่มือการใช้ยาโรคเรื้อรังในโรงพยาบาลส่ งเสริมสุขภาพ_27978_5ce77a54ea7ef
.pdf

กองเภสัชกรรม สำนั กอนามัย กรุงเทพมหานคร . (ม.ป.ป.). ข้อมูลยาสำนั กอนามัย.
http://pharmbma.com/

กองโรคไม่ติดต่อ. (2561, 30 สิงหาคม). โรคกล้ามเนื้ อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน.
http://www.thaincd.com/2016/media-detail.php?id=13221&tid=1-001-004&gid=1
-015-009

คลินิ กบริการดูแลผู้ป่วยหัวใจล้มเหลวแบบบูรณาการ. (2558). คู่มือการดูแลตนเองและการฟื้ นฟู
หัวใจสำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจล้มเหลว. ศูนย์หัวใจสิริกิติ์ ภาคตะวันออกเฉียงเหนื อ.
https://heart.kku.ac.th/images/PDF/M_cardiac_Rehap/Rehab_M-
Heart_Failure.pdf?type=file

ณัฐณภัทร วัฒนเดชาสกุล. (2558). Nursing management in cardiac surgery.
http://nurse.hcu.ac.th/upload/files/vichakan58/02%20คุณณั ฐภัทร-Nursing%20Pre
-Post%20op%20cardiac%20Sur.pdf

ลาลิน เจริญจิตต์ และ อติญาณ์ ศรเกษตริน. (2562). ภาวะแทรกซ้อนและพฤติกรรมสุขภาพในผู้ที่ได้
รับการผ่าตัดทำทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ Complications and Health Behaviors among
Persons Undergone Coronary Artery Bypass Grafting (CABG). วารสารเครือข่าย
วิทยาลัยพยาบาลและการสาธารสุขภาคใต้, 6(1), 246-259.

ศูนย์เวชศาสตร์ฟื้ นฟูและกายภาพบำบัด. (ม.ป.ป.). แนวทางการฟื้ นฟูสมรรถภาพหลังผ่าตัดเส้นเลือด
หัวใจ. โรงพยาบาลบางประกอก 9. https://www.bangpakokhospital.com/procedure/
content/หลังผ่าตัดเส้ นเลือดหัวใจ

สถาบันโรคทรวงอก. (2555). มาตรฐานการพยาบาลผู้ป่วยผ่าตัดทางเบี่ยงหลอดเลือดหัวใจ.
https://www.ccit.go.th/document_upload/km/55-1.pdf

อภิชัย โภคาวัฒนา. (2560). HEART FAILURE ภาวะหัวใจล้มเหลว. โรงพยาบาลราชวิถี.
http://www.rajavithi.go.th/rj/wp-content/uploads/2017/05/Minicase-manager-
of-HF-by-Dr.Apichai.pdf

คู่มือ กกาารรดดููแแลลตตนนเเอองง
สำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจขาดเลือดที่มีภาวะหัวใจวาย
และที่ได้รับการผ่าตัด CABG

E-Book

จัดทำโดย

นพร. ธิติยาพร มั่งมี เลขที่ 21
นพร. เบญญทิพย์ โค่นหล่อ เลขที่ 27
นพร. ปุญญิศา เพชรสง เลขที่ 29

วิทยาลัยพยาบาลกองทัพเรือ