สละอินโด

นิทรรศการงานวันลองกอง

สละอินโด

ผลไม้อัตลักษณ์ จังหวัดนราธิวาส

จัดทำโดย

สำนักงานเกษตรจังหวัดนราธิวาส
กรมส่งเสริมการเกษตร

1

1. ความเป็นมา/ความสำคญั

สละพันธุ์อินโด เป็นไม้ผลเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่งที่ตลาดในประเทศไทยมีความต้องการสูง
ในปัจจุบันขายได้ราคาและดูแลง่ายปลูก 2 ปีก็ให้ผลผลิต แตกต่างจากผลไม้ชนิดอื่นเช่น ลองกอง
ทุเรียน หรือเงาะ ที่มักจะประสบปัญหาผลผลิตล้นตลาด และราคาถูก โดยสละอินโด มีถิ่นกำเนิด
อยใู่ นแถบหมเู่ กาะมลายแู ละหมู่เกาะชวาประเทศอินโดนีเซยี สละอนิ โด เป็นพืชตระกลู เดียวกับระกำ
มที ้งั หมด 8 สายพนั ธ์ุ ไดแ้ ก่ พนั ธุป์ ุนดุก บาหลี คอนเด็ต ปาดงั ซเี ดมปา้ น มานนจายา บาดูรา อัมบาวา
และ บันจัรบือการา ส่วนพันธุ์สละที่นยิ มปลูกในประเทศอินโดนีเซียคือ พันธุ์ปุนดุก และพันธุ์บาหลี
เนื่องจากมีรสชาติหวาน กรอบ เนื้อหนา ส่วนอีก 6 พันธุ์ ที่เหลือจะไมน่ ิยมปลูกเพราะมีรสหวานปน
เปร้ยี ว ฝาด และขม

ประมาณปี พ.ศ 2512 มีการนำเมล็ดพันธ์ุสละอินโด เข้ามายังประเทศไทยโดยคนไทย
และปลูกในพื้นที่ภาคใต้ ต่อมาให้ผลผลิตดแี ละเป็นทีน่ ยิ มบริโภคของคนไทย จึงมีการขยายพนั ธุ์ปลกู
กันอย่างกว้างขวางและเพิ่มพื้นที่ปลูกขึ้นมายังภาคใต้ตอนบนและภาคกลางของประเทศ ในพื้นที่
ภาคอีสานมส่งเสริมการปลูกแซมในสวนยางพารา พันธุ์สละจากต่างประเทศเข้ามาปลูกในไทย เช่น
สละพันธุ์อินโด ท่ีมลี กั ษณะผลค่อนขา้ งกลม ผลขนาดใหญก่ ว่าสละไทย สผี ลหรอื เปลือกเมื่ออ่อนออก
สีเหลือง เมื่อสุกให้ผลสีดำเทาเข้ม เนื้อหนา มีรสหวาน เมล็ดเล็ก สละอินโดเจริญเติบโตได้ดใี นแหล่ง
ที่มีฝนตกชุก ดินร่วน มีความอุดมสมบูรณ์สูง ระบายน้ำได้ดี จึงเหมาะสมที่จะปลูกในสวนยางพารา
และสวนไม้ผลในภาคตะวันออกและภาคใต้ นอกจากนั้นการปลูกสละควรปลูกใกล้แหล่งน้ำ
เพราะต้องใชน้ ำ้ เพื่อเพิ่มผลผลิตและคณุ ภาพของรสชาติ

วิธกี ารปลกู
การปลูกสละอินโด ควรเลือกปลูกในสภาพดินร่วนปนทรายหรือดินร่วนปนเหนียว ที่มี
ความอุดมสมบูรณ์สงู ระบายน้ำดี การปลูกรว่ มกบั สวนไมผ้ ล ซึ่งมีระยะปลกู 4X6 เมตร ปลูกระหวา่ ง
แถวสวนไมผ้ ลจำนวน 1 แถว ใช้ระยะปลกู ระหว่างต้นสละห่างกัน 2 เมตร พื้นที่ 1 ไร่ปลูกได้ 80 ต้น
ปลกู หลังจากปลกู สวนไม้ผลไปแล้ว 3-4 ปี
การปลูก ขุดหลุมขนาดกวา้ งและลกึ ประมาณ 30-50 เซนติเมตรรองก้นหลุมดว้ ยปยุ๋ หมักหรือ
ปุ๋ยคอกหลุมละประมาณครึ่งกิโลกรัม ทิ้งไว้ 7 วัน ก่อนที่จะนำต้นกล้าลงปลูก หลังปลูกแล้วรดน้ำ
วันละ 1 ครัง้ ถา้ ปลกู ฤดูฝนก็ไมต่ อ้ งรดนำ้

2

การใหป้ ๋ยุ
ใส่ปุ๋ยคอก เช่น ปุ๋ยมูลไก่ ก่อนให้ผลผลิตในอตั รา 2-3 กิโลกรัมต่อต้นต่อคร้ัง จำนวน 3 ครั้งต่อปี
จนกระทั่งต้นใหญ่ให้ผลผลิตแล้วใช้ปุ๋ยคอกอัตรา 10-15 กิโลกรัมต่อต้นต่อครั้ง จำนวน 3 ครั้งต่อปี
และปุ๋ยเคมี และปุ๋ยเคมีสูตร 15-15-15 อัตรา 1 กิโลกรัมต่อต้นต่อปี จำนวน 3 ครั้งต่อปีเช่นกัน
นอกจากน้นั ยังสามารถใชป้ ๋ยุ ชวี ภาพตา่ งๆ ได้ตามความเหมาะสม

การให้น้ำ
ควรให้น้ำกับสละเพราะเป็นพืชที่ต้องการใช้น้ำมากทุกช่วงการเจริญเติบโต หากขาดน้ำ
โดยเฉพาะในช่วงการออกดอกติดผล จะทำให้ปริมาณและคุณภาพของผลผลิตลดลงด้วย การให้น้ำ
มีหลายวิธี เชน่ ฉดี รดด้วยสายยาง นำ้ พุ่งหัวเวย่ี ง หัวเวยี่ งเลก็ ฉดี ฝอย และน้ำหยด

การตัดแต่งทางใบ
การตัดแต่งทางใบสละอินโด ที่ให้ผลผลิตแล้ว จะมีทางใบ 15 ถึง 20 ทางใบ ไม่ควรตัดแตง่
ทางใบทีร่ องรับทลายผล จนกวา่ จะเกบ็ เกี่ยวผลผลติ แลว้ จะไม่ตดั แตง่ ทางใบมากนกั นอกจากทางใบที่
เหลืองแก่หมดสภาพแล้วเท่านั้น หากทางใบโน้มกีดขวางการทำงาน ก็ต้องใช้เชือกไนล่อนผูกรวบไว้
สว่ นทางใบท่ตี ดั แลว้ จะนำไปปูคลุมรอบโคนต้น โดยคว่ำดา้ นหนามลงดนิ เพือ่ เป็นป๋ยุ หมกั ตอ่ ไป

การชว่ ยผสมเกสร
เม่ือต้นสละมีอายุ 1 ปคี รงึ่ ถึง 2 ปี จะเริม่ ออกดอกและเรมิ่ แยกไดว้ า่ สละต้นไหนเป็นตวั ผู้และ
ตวั เมียโดยแยกคนละต้น ดอกตวั เมียใน 1 ช่อดอกมปี ระมาณ 7 กระปกุ กระปุกมีลกั ษณะกลมรี ขนาด
ประมาณยาว 2-3 นิ้ว กว้าง 1-1 นิ้วครึ่ง ดอกตัวผู้ใน 1 ช่อดอก มีประมาณ 7 ดอก ลักษณะยาว
ประมาณ 10-15 เซนติเมตรกว้าง 1-1.5 เซนติเมตร ดอกจะบานประมาณ 3 วัน แต่การที่สละสาย
พันธุ์อินโดนเี ซียจะออกผลไดด้ ีตามที่ต้องการนั้น เกษตรกรจะตอ้ งช่วยผสมเกสรระหว่างดอกตัวผู้กับ
ดอกตวั เมยี ดว้ ย ซง่ึ แตล่ ะตน้ จะใหด้ อกทีไ่ ม่เหมือนกัน โดยนำผงเกสรตวั ผู้ (มสี ีเหลือง) มาเคาะใส่เกสร
ตวั เมีย (สีแดง) หรอื นำเกสรตวั ผ้เู คาะใส่ในจาน แล้วใช้พู่กันปา้ ยไปยงั เกสรตวั เมียหรอื อาจจะเก็บเกสร
ตวั ผใู้ ส่ไว้ในตเู้ ย็นในรูปของละอองเกสร หรือชอ่ ดอกเกสรตัวผู้เวลาใช้นำมาเคาะใสภ่ าชนะแล้วใช้พู่กัน
จุ่มละอองเกสรตัวผู้ป้ายไปยังเกสรตัวเมีย ผสมได้ทุกวัน การผสมเกสรสามารถทำไดต้ ลอดทั้งวัน ต้น
สละอนิ โด จำเปน็ ตอ้ งใชก้ ารผสมเกสรเพ่ือชว่ ยให้ผสมตดิ ลูก

3
การตดั แตง่ ช่อพวง
เมื่อต้นสละอินโด อายุครบ 2 ปี ให้เริ่มผสมเกสรได้ เมื่อติดลูกแล้วมักมีปริมาณผลหนาแนน่
หากไม่ตัดแต่งพวงสละอินโด อาจทำให้ก้านขาดได้ ต้นสละอินโดจึงมักสลัดลูกทิ้งตามธรรมชาติ
บางครั้งต้นสละอินโด จะสลัดผลทิ้งเกือบครึ่งพวง เพื่อลดความสูญเสียดังกล่าวอาจจะต้องตัดแต่ง
พวงสละ โดยเดด็ ผลทบ่ี ิดเบี้ยวทงิ้ ไป เพอ่ื ใหม้ ปี ริมาณผลพอเหมาะกบั ความสมบูรณข์ องต้น

1.2 การนำเทคโนโลยีมาใช้
การขยายพนั ธุต์ ้นสละอนิ โด โดยวธิ ีควบแนน่
1. ตดั หนอ่ จากต้นแม่ให้ติดราก
2. ตกั ดินท่เี ตรยี มไวใ้ ส่ลงในถงุ ดำ
3. นำหนอ่ พนั ธุ์ทีต่ อ้ งการขยาย ตดั แตง่ กง่ิ แล้วนำลงดนิ ในถงุ ดำท่ีเตรยี มไว้ ใชห้ ัวแม่มือกด

บรเิ วณรอบๆหน่อใหแ้ นน่
4. รดนำ้ ให้ชุ่ม
5. จากนัน้ ใหค้ ลมุ ถงุ ดว้ ยถุงร้อน แลว้ รัดดว้ ยเชือกใหแ้ นน่
6. นำไปวางไวใ้ นทีร่ ม่ รอรากงอกแลว้ คอ่ ยนำไปปลูก
ผลผลติ ตอ่ ไรห่ รือต่อหนว่ ยพืน้ ที่
ผลผลิตของสละ ขึ้นกับปัจจัยหลายประการ เช่น การปฏิบัติดูแลรักษาสภาพแวดล้อมตา่ งๆ

รวมทั้งการช่วยผสมเกสร สละอินโดท่ีปลกู เป็นพืชแซมในสวนไมผ้ ล เริ่มให้ผลผลิต เมื่ออายุประมาณ
3 ปี โดยผลผลิตของสละอินโดเฉลี่ยประมาณ 10-15 กิโลกรัม/กอ/ปี ส่วนเกษตรกรในพื้นที่
อำเภอระแงะปลูกสละอินโดในพื้นที่ 2 ไร่ 2 งาน เก็บเกี่ยวผลผลิต ได้ 3,348.5 กิโลกรัม
เป็นเงิน 167,200 บาท จำหน่ายกิโลกรัมละ 50 บาท มีพ่อค้ามารับซื้อถึงสวน ผลผลิตสละอินโด
จะมีตลอดท้ังปี แต่จะมากในช่วงเดือน พฤษภาคม – มถิ นุ ายน โดยเฉลยี่ อาทิตย์ละ 200 กโิ ลกรมั

แผนการผลติ 4

ท่ี กิจกรรม ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1 ใส่ป๋ยุ สูตร 15-15-15
2 ปยุ๋ ข้ีไก่
3 ปยุ๋ หมกั ชวี ภาพ
4 ตัดแตง่ ใบ
5 ผสมเกสร
6 เก็บเกยี่ ว

การป้องกนั กำจดั โรคแมลงและสัตว์ศตั รู
โรคที่เกิดขึ้นมักจะเกิดจากเชื้อรา เช่น โรคใบจุดและโรคยอดเน่า ป้องกันและกำจัดโดยใช้
สารเคมีกำจัดเชื้อราได้หลายชนดิ เช่น เบนโนมีลคอปเปอร์ออกซีคลอไรด์และคาร์เบนดาซิม เป็นต้น
แมลงที่ทำลาย เช่น ด้วงแรด หนอนร่าน และด้วงงวง ป้องกันโดยทำให้กอมีสภาพโปร่งและ
กำจัดแหล่งขยายพันธุ์โดยการใช้สารเคมีต่างๆ เช่น ใช้ลูกเหม็น 6-8 ลูก หยอดที่ยอดอ่อน
หรือใช้สารเคมี เช่น คาร์ฟูราน โรยตามซอกกาบใบเพื่อขับไล่และกำจัดด้วงแรด ส่วนหนอนร่าน
ซึ่งเกาะเป็นกลุ่ม อาจจะตัดใบแล้วนำไปเผาทิ้ง หรือใช้สารเคมีทำลาย สำหรับด้วงงวงกำจัดได้
โดยใช้การใชส้ ารเคมี เช่น คารบ์ ารร์ ิล หรอื เมโททิล เป็นต้น

1.3 ต้นทนุ /ผลตอบแทน (ต่อไร่/ต่อปี) เป็นเงนิ 4,500 บาท
คา่ ป๋ยุ เคมี 3 กระสอบ ๆ ละ 1,500 บาท เป็นเงนิ 4,500 บาท
ค่าปุ๋ยขไี้ ก่ 60 กระสอบ ๆ ละ 75 บาท เปน็ เงิน 9,000 บาท
รวมตน้ ทุน เปน็ เงิน 167,200 บาท
รายได้ เปน็ เงิน 158,200 บาท
กำไร
รายได้ไมร่ วมสวนไม้ผล

1.4 ปราชญ์ชาวบา้ น
นายวิศษิ ย์ศักดิ์ ไชยแกว้
ทีต่ งั้ แปลง 108 หมู่ที่ 3 ตำบลตันหยงลมิ อ อำเภอระแงะ จังหวดั นราธวิ าส
โทรศัพท์ 08 2269 7493

1.5 การเกบ็ เก่ยี วและการปฏบิ ตั หิ ลงั การเกบ็ เกยี่ ว
การเก็บเกย่ี ว
หลังจากผสมเกสร สามารถเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ใน 6 เดือน ผลมีขนาดใหญ่ มีกลิ่นหอม

แตก่ ่อนเกบ็ เกยี่ วผลผลิตทุกครง้ั จะตอ้ งชมิ ทดสอบรสชาตกิ อ่ น เพราะแตล่ ะพวงจะสกุ -แก่ ไม่พร้อมกนั

5

เมื่อชิมแล้วพบว่ามีรสฝาด แสดงว่ายังสุกได้ไม่เต็มที่ต้องรออีกระยะจึงค่อยเก็บเกี่ยว หากชิมว่า
มีรสหวานอร่อย จงึ คอ่ ยใช้มีดหรอื กรรไกรทส่ี ะอาดตัดพวงสละอนิ โด โดยระวงั ไมใ่ ห้ผลหลดุ ร่วง

การบรรจุหบี หอ่ และการขนสง่
ควรตัดแตง่ ผลที่เนา่ เสยี และเศษดินเศษใบไม้ต่างๆ ออกจ่มุ ลา้ งน้ำ โดยใชแ้ ปรงขัดให้สะอาด
นำไปบรรจใุ นเข่งหรือตะกร้าทบ่ี ุดว้ ยใบตองหรอื กระดาษหนงั สอื พิมพ์ หากผลผลติ มีปริมาณมาก หรือ
ต้องรอการขนส่งเป็นระยะเวลานาน ควรเก็บไว้ในห้องที่มีอุณหภูมิเย็นและมีความชื้นเหมาะสม
จะช่วยเก็บรกั ษาผลผลิตไว้ไดน้ านขึน้

1.6 การแปรรูป
1. สละอนิ โด ลอยแกว้
1.1 แกะเปลอื กและเมล็ดสละอินโด แลว้ ล้างให้สะอาด ผ่ึงให้แห้ง
1.2 เค่ียวน้ำตาลทรายกับนำ้ และใสเ่ กลอื เล็กน้อย ให้น้ำเชื่อมพอเดือด แล้วยกลงจากเตา
1.3 ใสส่ ละทเี่ ตรียมไวใ้ นน้ำเชอ่ื ม และบรรจุลงในถว้ ยปดิ ฝา แชเ่ ยน็ พร้อมจำหน่าย

จดั ทำโดย จงั หวัดนราธิวาส
1. สำนกั งานเกษตรอำเภอระแงะ สำนกั งานเกษตรจังหวัด
2. คณะทำงานฝ่ายนทิ รรศการงานวนั ลองกอง’65

นราธิวาส