Pelan Tindakan MIS 2011-2020

Strategi kedua memberi fokus kepada usaha untuk memperkukuhdan menambah aset yang dimiliki oleh orang
Islam. Tiga (3) pendekatan yang dikenalpasti adalah:

1. Mengkonsolidasikan sumber serta dana milik orang Islam sebagai satu cara untuk meningkatkan
keupayaan memperoleh aset baru;

2. Meningkatkan amalan berwakaf dalam kalangan umat Islam; dan
3. Memantapkan dana zakat harta dalam kalangan umat Islam.

Dalam penganjuran wakaf sebagai satu pendekatan untuk menambah aset masyarakat Islam, MIS bercadang
mempergiatkan lagi program kesedaran berwakaf, dan mewujudkan bank data bagi aset yang telah diwakafkan.

Strategi ketiga berpaksikan usaha untuk meningkatkan kesedaran dan memupuk semangat persaudaraan
seagama dalam perniagaan.Dua pendekatan yang diutamakan adalah memupuk semangat kekitaan serta
membina jaringan kerjasama dalam kalangan para peniaga Islam, dan memupuk semangat kesatuan serta
kekitaan seagama dalam kalangan para pengguna Islam.

Secara terperinci tindakan bagi setiap pendekatan dan strategi adalah seperti yang digambarkan dalam Jadual
4.1.

Kompleks Majlis IslamSarawak (Kuching) Kompleks Majlis IslamSarawak (Sibu)

Jadual 4.1
45 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

STRATEGI, PENDEKATAN DAN TINDAKAN
BIDANG EKONOMI: UMMAH YANG KUKUH, DINAMIK DAN BERSIFAT MANDIRI

Strategi 1
Meningkatkan penyertaan dan menambah bilangan orang Islam dalam bidang perniagaan

Pendekatan 1
Meningkatkan kesedaran dan kefahaman tentang kewajipan berniaga sebagai tuntutan fardhu kifayah

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan/ Agensi Indikator Kejayaan

Pelaksanaan Pelaksana

1 Mengadakan program Masyarakat Islam a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 TBS Masyarakat Islam lebih
BPP-MIS memahami bahawa berniaga
kesedaran masyarakat adalah tuntutan fardhu kifayah

b. Mengenal pasti tenaga pakar dan

membina modul

c. Merancang pelaksanaan program

Pendekatan 2

Meningkatkan kesedaran tentang peluang-peluang dan kemudahan perniagaan yang sedia ada

1 Mewujudkan Masyarakat a. Mengenal pasti agensi dan Mulai 2011 TBS dengan Data boleh didapati di TBS
pangkalan data
peluang-peluang Islam peluang dan kemudahan kerjasama IIC dan boleh dicapai oleh
perniagaan yang
disediakan oleh perniagaan yang disediakan. masyarakat melalui masjid
pelbagai agensi
b. Menyediakan senarai sumber

data di atas

2 Mewujudkan Masyarakat a. Mewujudkan jaringan dengan April 2011 TBS dengan Maklumat boleh diakses dan
sistem penyebaran Islam semua masjid, agensi Islam kerjasama IIC sampai kepada masyarakat
maklumat kepada dan JKKK Islam dan JKP Masjid Islam
semua institusi
Islam b. Mewujudkan laman sesawang
yang dikendalikan oleh TBS

c. Merancang pelaksanaan
penyebaran maklumat kepada
kumpulan sasaran

d. Mewujudkan pusat maklumat di
masjid-masjid

46 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 4.1)

Pendekatan 3

Menggunakan sepenuhnya semua peluang dan kemudahan perniagaan yang sedia ada

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan/Agensi Indikator Kejayaan

Perlaksanaan Pelaksana

1 Menyediakan Peniaga dan a. Mengenal pasti keperluan Secara berterusan TBS dengan Peniaga Islam mendapat
sepanjang tahun kerjasama JKP bimbingan yang diperlukan
khidmat bimbingan Bakal Peniaga peniaga dan bakal peniaga

perniagaan secara b. Menggunapakai khidmat naqib Masjid sewajarnya

online dan melalui dan rakan kongsi di peringkat IIC

one-stop-centre masjid sebagai pakar rujukan

dan bimbingan

c. Mewujudkan one-stop-centre di

kompleks-kompleksIslam

Sarawak dan masjid

Strategi 2
Memperkukuh dan menambah aset yang dimiliki oleh orang Islam

Pendekatan 1

Mengkonsolidasi sumber dan dana milik orang Islam sebagai satu cara untuk memperoleh aset baru

1 Menubuhkan Masyarakat a. Program kesedaran dalam November 2011 JAIS dengan Setiap masjid mempunyai

koperasi Islam Setempat kalangan jemaah kerjasama TBS sebuah koperasi (1Masjid

berpusatkan masjid b. JK Masjid menubuhkan dan 1Koperasi)

jawatankuasa koperasi Suruhanjaya

Koperasi

Malaysia

2 Menubuh Koperasi Masjid a. Mendapat persetujuan daripada Sebelum 2015 JAIS dengan Setiap bahagian berjaya

konsortium koperasi masjid kerjasama TBS menubuhkan konsortium

perniagaan dalam b. Menubuh jawatankuasa induk dan

kalangan koperasi konsortium Suruhanjaya

masjid Koperasi

Malaysia

Pendekatan 2

Meningkatkan amalan berwakaf dalam kalangan umat Islam

1 Mengadakan Masyarakat a. Menyediakan bahan-bahan 2011 dan berterusan TBS dengan Kempen kesedaran dapat
program Islam promosi kerjasama JKP dilakukan di setiap masjid

meningkatkan b. Merancang perlaksanaan Masjid dan perkampungan Islam

kempen kesedaran aktiviti penerangan

amalan berwakaf

2 Mewujudkan Masyarakat a. Mengkaji dan menambahbaik Mulai 2011 dan TBS dengan Wujudnya mekanisme wakaf
mekanisme wakaf Islam mekanisme yang sedia ada berterusan kerjasama

yang mesra jemaah b. Mewujudkan peraturan yang Pejabat Mufti

diperlukan

c. Merancang pelaksanaan

mekanisme wakaf

47 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 4.1)

Pendekatan 3

Memantapkan dana zakat harta dalam kalangan umat Islam

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan/Agensi Indikator Kejayaan

Perlaksanaan Pelaksana

1 Mengadakan Masyarakat a. Menyediakan bahan-bahan 2011 dan berterusan TBS dengan Kempen kesedaran dapat

program Islam promosi kerjasama JKP dilakukan di setiap masjid

peningkatan b. Merancang perlaksanaan Masjid dan perkampungan Islam

kesedaran aktiviti penerangan

mengeluar zakat

harta

2 Mewujudkan Masyarakat a. Mengkaji dan menambahbaik Mulai 2011 dan TBS dengan Wujudnya mekanisme zakat

mekanisme kutipan Islam mekanisme yang sedia ada berterusan kerjasama harta yang mesra pelanggan

zakat harta b. Merancang pelaksanaan Pejabat Mufti

mekanisme zakat harta

Strategi 3

Meningkatkan kesedaran dan memupuk semangat persaudaraan seagama dalam perniagaan

Pendekatan 1

Memupukkan semangat kekitaan dan membina jaringan kerjasama dalam kalangan para peniaga Islam

1 Menyediakan Peniaga dan a. Menentukan data yang Mulai 2011 TBSdengan Direktori dapat diakses oleh

direktori perniagaan usahawan diperlukan kerjasama IIC semua peniaga dan
dan keusahawanan b. Pengumpulan data dan dan DUBS usahawan

orang Islam di maklumat

Sarawak dan di luar c. Membangunkan laman

negeri sesawang

2 Menubuh Dewan Peniaga dan Menubuh sebuah JK pemandu Mulai 2011 TBS DUIS ditubuh menjelang
Usahawan Islam usahawan Islam untuk mengkaji penubuhan 2015
Sarawak(DUIS) DUIS

Pendekatan 2

Memupukkan semangat kesatuan dan kekitaan seagama dalam kalangan para pengguna Islam

1 Menjalankan aktiviti Masyarakat a. Menyedia bahan tentang Mulai 2011 TBS dengan Produk halal menjadi pilihan

yang memupuk Islam konsep kepenggunaan Islam kerjasama JKP tunggal masyarakat Islam
semangat b. Merancang perlaksanaan Masjid
kepenggunaan program jerayawara

Islam

48 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

BAB 5
BIDANG SOSIOBUDAYA

5.1 LATAR BELAKANG

Sejak berada di bawah pemerintahan Kesultanan Brunei, orang Islam Sarawak yang tinggal di sekitar pusat-pusat
pentadbiran telah diberi peranan penting dalam pentadbiran dan pengurusan negeri. Tradisi ini dikekalkan oleh
pemerintahan Brooke selama 100 tahun. Pada masa yang sama, terdapat juga masyarakat Islam tinggal di kawasan
persisiran pantai dan tepian sungai yang hidup sebagai nelayan dan petani. Ada juga masyarakat Islam yang menceburi
bidang pertukangan, perniagaan dan keusahawanan sesuai dengan keadaan persekitaran dan keperluan setempat.

Seperti juga masyarakat lain di negeri Sarawak, apabila berlaku pertembungan nilai dan budaya hasil daripada kemasukan
budaya asing, dan sebahagian masyarakat setempat kurang berkemampuan untuk menanganinya, maka berlakulah
kecelaruan nilai dan amalan budaya, terutamanya dalam kalangan para belia. Perkembangan pesat teknologi maklumat
dan komunikasi serta pengaruh negatif media massa yang tidak terkawal menggawatkan lagi keadaan hingga
menyebabkan sesetengah belia terlibat dalam pelbagai salah laku sosial.

Berasaskan Banci Penduduk 2010, meskipun masyarakat Islam merupakan kumpulan ketiga terbanyak di Sarawak, tetapi
beberapa kajian sosiobudaya menunjukkan bahawa daripada 11 jenis salah laku sosial, penglibatan orang Islam adalah
yang tertinggi kecuali dalam kes penyalahgunaan dadah (Buletin Penunjuk Sosial Siri Masa, KPSU, 2000–2004).
Permasalahan sosial ini dikaitkan dengan beberapa faktor seperti kelemahan institusi keluarga, pengaruh negatif rakan
sebaya, dan kurangnya penghayatan nilai-nilai Islam dan amalan hidup bermasyarakat.

Perkara ini perlu ditangani segera bagi melahirkan warga yang mempunyai jati diri yang mantap dan kukuh untuk memimpin
masyarakat, memajukan ummah dan membangunkan negara. Tanggungjawab ini adalah suatu amanah besar yang perlu
dilaksanakan oleh pelbagai pihak.

49 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

5.2 STRATEGI DAN PENDEKATAN PELAN TINDAKAN BIDANG SOSIOBUDAYA
Sesuai dengan tema “Keutuhan Institusi keluarga Asas pembentukan Ummah Sejahtera”, MIS telah menetapkan empat (4)
strategi dan sembilan (9) pendekatan seperti dalam Rajah 5.1. Strategi pertama, menekankan tentang pentingnya usaha
memperkukuhkan institusi keluarga dan meningkatkan kecekapan keibubapaan dalam kalangan ummah. Dua pendekatan
telah dikenal pasti, iaitu memantapkan program pembangunan keluarga dan mewujudkan sistem khidmat sokongan
kekeluargaan. Untuk merealisasikannya, tindakan-tindakan berikut akan diambil: mengadakan program kesedaran dan
kemahiran kekeluargaan; dan mewujudkan biro khidmat nasihat kekeluargaan di masjid.

Strategi kedua memberi tumpuan kepada usaha meningkatkan penglibatan belia dalam pelbagai aktiviti sihat dalam
masyarakatnya kerana menyedari tenaga muda mereka penting dimanfaatkan untuk tujuan yang lebih berfaedah.Bagi
tujuan membantu para belia supaya mereka dapat menceburkan diri secara bermakna, tiga pendekatan telah dikenal pasti
iaitu meningkatkan kesedaran para belia tentang tanggungjawab sosial; meningkatkan kemahiran sosiobudaya mereka;
dan memperluaskan peluang bagi mereka untuk mengendali dan menyertai aktiviti kemasyarakatan. Dalam melaksanakan
pendekatan-pendekatan tersebut, beberapa tindakan yang telah ditetapkan adalah: mengadakan pelbagai program
pembangunan belia; mengadakan program kemahiran sosiobudaya; dan mempelbagaikan aktiviti kemasyarakatan.

50 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Di bawah strategi ketiga, “Memperkukuhkan semangat ukhuwah dalam kalangan ummah”, satu pendekatan telah dikenal
pasti, iaitu meningkatkan penghayatan tentang keprihatinan sosial dalam kalangan ummah. Tindakan yang ditetapkan ialah
mengadakan program khas untuk meningkatkan keprihatinan sosial dalam kalangan ummah.

Di bawah strategi keempat, “Meningkatkan keprihatinan sosial terhadap dan dalam kalangan yang memerlukan bantuan”,
dua (2) pendekatan telah dikenal pasti iaitu meningkatkan kesedaran dan penghayatan tentang kebertanggungjawaban
sosial dan meningkatkan kesedaran dan keupayaan untuk mengangkat maruah dan harga diri. Dalam melaksanakan
pendekatan-pendekatan tersebut, beberapa tindakan yang telah ditetapkan adalah: memperbanyakkan program yang
memberi kesedaran tentang tanggungjawab sosial sebagai tanggungjawab bersama; mewujudkan lebih banyak wadah
untuk memudahkan penyaluran bantuan yang pelbagai kepada golongan yang memerlukan; dan mengadakan pelbagai
program peningkatan kesedaran dan keupayaan untuk mengangkat harga diri yang positif.

51 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Rajah 5.1
Strategi dan Pendekatan Pelan Tindakan Bidang Sosiobudaya

Strategi 1 Pendekatan 1
Memantapkan program pembangunan keluarga
Memperkukuhkan
institusi keluarga dan Pendekatan 2
Mewujudkan sistem khidmat sokongan
meningkatkan
kecekapan

keibubapaan dalam
kalangan ummah

KEUTUHAN Strategi 2 Pendekatan 1
INSTITUSI Menyedarkan para belia tentang tanggungjawab sosial
KELUARGA ASAS Meningkatkan
penglibatan belia Pendekatan 2
PEMBENTUKAN dalam pelbagai aktiviti Meningkatkan kemahiran sosiobudaya belia
UMMAH
masyarakat Pendekatan 3
SEJAHTERA Memperluaskan peluang bagi belia untuk mengendali dan menyertai aktiviti kemasyarakatan

Strategi 3 Pendekatan 1
Memperkukuhkan Meningkatkan penghayatan tentang keprihatinan sosial dalam kalangan ummah
semangat ukhuwah
dalam kalangan Pendekatan 2
Membudayakan nilai-nilai kejiranan dalam hidup bermasyarakat
ummah
Pendekatan 1
Strategi 4 Meningkatkan kesedaran dan penghayatan tentang kebertanggungjawaban sosial
Meningkatkan
keprihatinan sosial Pendekatan 2
terhadap dan dalam Meningkatkan kesedaran dan keupayaan untuk mengangkat maruah dan harga diri
kalangan yang
memerlukan bantuan

52 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Jadual 5.1
STRATEGI, PENDEKATAN DAN TINDAKAN
BIDANG SOSIOBUDAYA: KEUTUHAN INSTITUSI KELUARGA ASAS PEMBENTUKAN UMMAH SEJAHTERA

Strategi 1
Memperkukuhkan institusi keluarga dan meningkatkan kecekapan keibubapaan dalam kalangan ummah

Pendekatan 1
Memantapkan program pembangunan keluarga

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan / Agensi Indikator Kejayaan
Perlaksanaan Pelaksana

1 Mengadakan program Ibu bapa a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JAIS Masyarakat
kesedaran dan Remaja BPP-MIS memahami peranan
kemahiran Belia masyarakat JKP Masjid keluarga dalam
kekeluargaan keutuhan sosial
b. Mengkaji dan mengemaskini

program kekeluargaan yang

sedia ada

c. Mengenal pasti tenaga pakar

dan membina modul

d. Merancang pelaksanaan

program

Pendekatan 2

Mewujudkan sistem khidmat sokongan

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan / Agensi Indikator Kejayaan

Perlaksanaan Pelaksana

1 Mewujudkan biro Masyarakat a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JAIS dengan Semua masjid
khidmat nasihat Islam bimbingan dan khidmat nasihat kerjasama JKP mempunyai unit
kekeluargaan di sosial masyarakat setempat khidmat nasihat
masjid Masjid kekeluargaan
b. Membuat tinjauan dan mengkaji menjelang 2015
perkhidmatan sosial yang sedia
ada

c. Mengenal pasti tenaga pakar
d. Membina rangkaian rakan

kongsi masjid
e. Menyedia rancangan

pelaksanaan

53 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 5.1)

Strategi 2
Meningkatkan penglibatan belia dalam pelbagai aktiviti masyarakat

Pendekatan 1
Menyedarkan para belia tentang tanggungjawab sosial

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan / Agensi Indikator Kejayaan

Perlaksanaan Pelaksana

1 Mengadakan pelbagai Belia Islam a. Mengenal pasti belia dan Mulai 2011 BPP-MIS dengan Setiap masjid ada

program pembangunan keperluan bimbingan bantuan JKP Masjid program jati diri dan

belia b. Mengkaji dan menambah baik dan agensi lain yang kepimpinan belianya

program yang sedia ada. berkaitan

c. Mengenal pasti tenaga pakar

dan membina rangkaian rakan

kongsi masjid

d. Membina modul

e. Menyedia rancangan

pelaksanaan

Pendekatan 2

Meningkatkan kemahiran sosiobudaya belia (social and cultural skills)

1 Mengadakan program Belia a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 BPP-MIS dengan Belia dapat

kemahiran kemahiran sosiobudaya belia kerjasama JKP menghayati dan

sosiobudaya setempat Masjid, dan mengamalkan nilai

b. Mengkaji dan menambah baik budayawan setempat dan budaya positif

program yang sedia ada

c. Mengenal pasti tenaga pakar

dan membina rangkaian rakan

kongsi masjid

d. Membina modul

e. Menyedia rancangan

pelaksanaan

Pendekatan 3

Memperluaskan Peluang Bagi Belia Untuk Mengendali dan Menyertai Aktiviti Kemasyarakatan

1 Mempelbagaikan Belia a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JKK Kampung dan Aktiviti

aktiviti kemasyarakatan aktiviti kemasyarakatan JKP Masjid kemasyarakatan

setempat dapat meningkatkan

b. Mengenal pasti dan menilai penyertaan belia

aktiviti kemasyarakatan yang

sedia ada

c. Membangun dan

menambahbaik aktiviti

54 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 5.1)

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan / Agensi Indikator Kejayaan

Perlaksanaan Pelaksana Tanggungjawab dan
kepedulian sosial
d. Mengenal pasti dan dalam kalangan
masyarakat
membangun kemudahan- meningkat

kemudahan diperlukan Kesedaran tentang
pentingnya hidup
e. Merancang pelaksanaan berjiran meningkat

Strategi 3 Kesedaran tentang
tanggungjawab hidup
Memperkukuhkan semangat ukhuwah dalam kalangan ummah bersosial meningkat

Pendekatan 1

Meningkatkan penghayatan tentang keprihatinan sosial dalam kalangan ummah

1 Mengadakan program Masyarakat a. Membuat survey / kajian ringkas Mulai 2011 BPP-MIS dengan

khas untuk setempat tentang program-program kerjasama JKP

meningkatkan mengenai tanggungjawab sosial Masjid dan JKKK

keprihatinan sosial b. Meneliti dan menambahbaik Kampung

dalam kalangan program yang sedia ada

ummah c. Mengadakan kempen

kesedaran sosial

d. Menyedia rancangan

pelaksanaan

Pendekatan 2

Membudayakan nilai-nilai kejiranan dalam hidup bermasyarakat

1 Mempelbagaikan Masyarakat a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JKP Masjid

program untuk setempat b. Mengkaji dan mengemaskini

meningkatkan program kejiranan yang sedia

kesedaran dan ada

kefahaman tentang c. Mengenal pasti tenaga pakar

faedah dan dan membina modul

tanggungjawab hidup d. Merancang pelaksanaan

berjiran program

Strategi 4

Meningkatkan keprihatinan sosial terhadap dan dalam kalangan yang memerlukan bantuan

Pendekatan 1

Meningkatkan kesedaran dan penghayatan tentang kebertanggungjawaban sosial

1 Memperbanyakkan Masyarakat a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JKP Masjid

program yang setempat b. Mengkaji dan mengemaskini

memberikan program berbentuk sosial yang

kesedaran tentang sedia ada

tanggungjawab sosial c. Mengenal pasti tenaga pakar

sebagai dan membina modul

tanggungjawab d. Merancang pelaksanaan

bersama program

55 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 5.1) Sasaran Persediaan Awal Masa dan Tempoh Badan / Agensi Indikator Kejayaan
Perlaksanaan Pelaksana
Tindakan Masyarakat a. Menyediakan kemudahan Mulai 2011 JAIS Kemudahan yang
setempat “Drop-In Centre” bagi TBS dengan diwujudkan
2 Mewujudkan lebih kemudahan golongan yang dimanfaatkan
banyak wadah untuk perlu mendapatkan bantuan kerjasama JKP sepenuhnya
memudahkan Masjid
penyaluran bantuan b. Merancang pelaksanaan
yang pelbagai kepada program
golongan yang
memerlukan Pendekatan 2

1 Mengadakan pelbagai Meningkatkan kesedaran dan keupayaan untuk mengangkat maruah dan harga diri
program peningkatan
kesedaran dan Masyarakat a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JKP Masjid dengan Kesedaran dan
keupayaan untuk keupayaan untuk
mengangkat harga diri Islam masyarakat kerjasama BPP-MIS mengangkat harga diri
yang positif yang positif meningkat
b. Mengkaji dan menambahbaik

program peningkatan kesedaran

dan keupayaan untuk

mengangkat harga diri yang

sedia ada

c. Mengenal pasti tenaga pakar

dan membina modul

d. Merancang pelaksanaan

program

56 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

BAB 6
BIDANG DAKWAH

6.1 LATAR BELAKANG

Dakwah adalah perlaksanaan perintah Allah, iaitu menyeru manusia ke arah ajaran Islam yang meliputi persoalan
akidah, syariah dan akhlak dalam setiap aspek kehidupan manusia. Dakwah adalah satu kewajipan yang
dipertanggungjawabkan ke atas setiap muslim yang mempunyai kemampuan untuk menyeru ke jalan Allah,
membezakan yang benar dari yang batil, serta memberi peringatan kepada yang lalai.

Gerakan dakwah di Sarawak dipercayai bermula pada zaman Kesultanan Melayu Brunei dan turut berkembang
mengikut keadaan dan keperluan semasa. Pada masa ini, aktiviti dakwah di Negeri Sarawak diusahakan bersama
oleh agensi-agensi kerajaan, pertubuhan-pertubuhan bukan kerajaan (NGO) dan juga oleh orang perseorangan.
Mengikut peruntukan di bawah Seksyen 58, Ordinan Majlis Islam Sarawak 2001, MIS dipertanggungjawabkan
untuk menyelaraskan aktiviti-aktiviti dakwah yang dilaksanakan oleh pertubuhan-pertubuhan bukan kerajaan
(NGO) di negeri Sarawak seperti Harakah Islamiah (HIKMAH), Angkatan Belia Islam Malaysia (ABIM), Persatuan
Kebajikan Islam Sarawak (PERKIS), Pertubuhan Kebajikan Islam Malaysia (PERKIM), Yayasan Dakwah Islamiah
Malaysia (YADIM), Persatuan Cina Muslim Malaysia (MACMA) dan Urus Setia Saudara Kita (USK). Gerakan
dakwah di Sarawak juga mendapat sokongan daripada Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM).

Walaupun terdapat banyak pihak yang bergiat dalam aktiviti dakwah, namun usaha yang sistematik dan tenaga
pendakwah yang berwibawa masih sangat diperlukan, khususnya bagi menghadapi perubahan persekitaran dan
iklim sosiobudaya di negeri Sarawak yang semakin hari semakin mencabar. Menyedari perkara ini, MIS telah
mengenal pasti beberapa strategi, pendekatan dan tindakan untuk menangani cabaran tersebut.

6.2 STRATEGI DAN PENDEKATAN PELAN TINDAKAN BIDANG DAKWAH

Setelah mengenal pasti isu-isu semasa dan menganalisis kelemahan, kekuatan, peluang dan cabaran dalam
gerakan dakwah, dan berpandukan tema “Gerakan Dakwah yang Syumul dan Takamul”, MIS telah menggariskan

57 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

beberapa strategi bagi mencapai misi dakwahnya. Empat (4) elemen berikut telah dikenal pasti untuk
memperkukuhkan lagi bagi memantapkan gerakan aktiviti dakwah di negeri ini:

1. Kuantiti dan kualiti pendakwah(Daie)
2. Kumpulan sasaran dakwah (Mad’u)
3. Kandungan dan metodologi dakwah
4. Penyelarasan aktiviti dakwah
Aspek kualiti para daie dan kandungan serta metodologi dakwah wajar diperkasakan kerana merupakan faktor
penting dalam berdakwah. Sekiranya salah satu daripada perkara tersebut tidak dimantapkan, maka
keberkesanan dakwah akan terjejas. Penyelarasan aktiviti dakwah juga penting bagi memastikan
penggemblengan tenaga dan sumber dakwah dapat dilakukan secara optimum untuk mengelak sebarang
pembaziran.

Dalam bidang gerakan dakwah, Majlis Islam Sarawak telah menggariskan beberapa strategi dan pendekatan
untuk memperkasakan ummah melalui gerakan dakwah yang berkesan seperti yang digambarkan dalam Rajah
6.1.

58 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Rajah 6.1
Strategi dan PendekatanPelan Tindakan Bidang Dakwah

Strategi 1 Pendekatan 1
Mengenal pasti pendakwah sedia ada dan individu yang berminat untuk terlibat dalam aktiviti
Menambah
bilangan dakwah
pendakwah yang
berkelayakan Pendekatan 2
dan berwibawa Menyediakan program latihan dan peningkatan ilmu serta kemahiran dakwah

GERAKAN Strategi 2 Pendekatan 3
DAKWAH YANG Memantapkan Mewujudkan garis panduan perkhidmatan dakwah yang mantap
SYUMUL DAN program dakwah
Pendekatan 1
TAKAMUL dan Menyediakan kurikulum dan garis panduan pelaksanaan dakwah
pelaksanaannya
Pendekatan 2
Strategi 3 Mewujudkan sumber kewangan dan kemudahan untuk berdakwah
Memanfaatkan
sepenuhnya Pendekatan 3
gerakan dakwah Mewujudkan sistem sokongan, pemantauan dan penilaian
oleh pelbagai
Pendekatan 1
agensi Menyelaraskan aktiviti dakwah antara agensi

Strategi 4 Pendekatan 2
Meningkatkan Menyelaras aktiviti dakwah pendakwah bebas / perseorangan

kualiti dan Pendekatan 1
menambah Meningkatkan penghayatan dan amalan islamik serta mengukuh akidah di kalangan ummah
bilangan ummah
Pendekatan 2
Menambah bilangan keluarga muslim

Pelan Tindakan Gerakan Dakwah telah digubal sejajar dengan misi yang telah ditetapkan yang mengandungi
empat (4) strategi iaitu :

i. Menambah bilangan pendakwah yang berkelayakan dan berwibawa;
ii. Memantapkan program dakwah dan pelaksanaannya;
iii. Memanfaatkan sepenuhnya gerakan dakwah oleh pelbagai agensi; dan
iv. Meningkatkan kualiti dan menambah bilangan ummah.

59 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Sesuai dengan strategi pertama, “Menambah bilangan pendakwah yang berkelayakan dan berwibawa”, MIS
mengambil pendekatan-pendekatan berikut: mengenal pasti pendakwah sedia ada dan individu yang berminat
untuk terlibat dalam aktiviti dakwah; menyediakan program latihan dan peningkatan ilmu serta kemahiran dakwah;
dan mewujudkan garis panduan perkhidmatan dakwah yang mantap.

Tindakan yang perlu diambil untuk melaksanakan pendekatan-pendekatan tersebut adalah; membangun
pangkalan data pendakwah; membina modul latihan untuk pendakwah; menubuh pusat latihan dakwah; dan
menyediakan garis panduan perkhidmatan khas untuk para pendakwah sebagai panduan kepada semua agensi
yang melaksanakan aktiviti dakwah.

Bertepatan dengan strategi “Memantapkan Program Dakwah dan Pelaksanaannya”, MIS mengambil pendekatan-
pendekatan berikut: menyediakan kurikulum dan garis panduan pelaksanaan dakwah; mewujudkan sumber
kewangan dan kemudahan untuk berdakwah; dan mewujudkan sistem sokongan, pemantauan dan penilaian.
Antara tindakan yang perlu diambil untuk melaksanakan pendekatan tersebut ialah: membina kurikulum dan
bahan-bahan berkaitan; menambah dana bagi tabung khas untuk tujuan dakwah; mengadakan bantuan tetap
kepada badan-badan dakwah; menyediakan khidmat pakar untuk membantu para pendakwah; menetapkan
kaedah serta menyediakan instrumen pemantauan dan penilaian; dan menjalankan penyelidikan serta
pembangunan (R & D) secara berterusan.

Berpandukan strategi“Memanfaatkan Sepenuhnya Gerakan Dakwah oleh Pelbagai Agensi”, MIS memberi
penekanan kepada usaha penyelarasan aktiviti dakwah antara agensi, menggembleng sumber; dan tenaga serta
meningkat kerjasama dalam kalangan pendakwah.

Sehubungan itu, Jawatankuasa Dakwah Negeri Sarawak telah dipertanggungjawabkan untuk mengenal pasti dan
membuat agihan peranan dan tanggungjawab berdakwah secara sistematik dan saksama dalam kalangan
pelbagai agensi; mengendali konvensyen pendakwah secara berkala; mengumpul dana; mengoptimumkan
kepakaran tenaga pendakwah; dan menyediakan ruang bagi meningkat kerjasama antara agensi.

60 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Untuk merealisasikan strategi “Meningkatkan Kualiti dan Menambah Bilangan Ummah”, pendekatan-pendekatan
berikut telah dikenal pasti: meningkatkan penghayatan dan amalan Islamik serta mengukuh akidah di kalangan
ummah; dan menambah bilangan keluarga Muslim. Tindakan-tindakan yang perlu diambil untuk meningkatkan
kualiti ummah adalah: mempelbagai aktiviti dakwah untuk menepati pelbagai keperluan ummah;dan mengadakan
program khas untuk menangani ancaman terhadap akidah. Tindakan untuk menambah bilangan ummah
termasuklah usaha mengadakan program untuk menambah bilangan perkahwinan dalam kalangan masyarakat
Islam; mengadakan program untuk meningkat bilangan keluarga besar, dan mengadakan pelbagai program
bantuan kepada mereka yang berminat menganut agama Islam.

Pusat Penerangan Islam Sarawak @ Sarawak Islamic Information Centre

Secara terperinci tindakan bagi setiap pendekatan dan strategi adalah seperti yang digambarkan dalam Jadual
6.1.

61 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Jadual 6.1
STRATEGI, PENDEKATAN DAN TINDAKAN
BIDANG DAKWAH: GERAKAN DAKWAH YANG SYUMUL DAN TAKAMUL

Strategi 1
Menambah bilangan pendakwah yang berkelayakan dan berwibawa

Pendekatan 1
Mengenal pasti individu yang berminat untuk terlibat dalam aktiviti dakwah

Masa dan Badan /
Agensi
Tindakan Sasaran Persediaan Awal Tempoh Pelaksana Indikator Kejayaan
Individu Muslim JAIS
1 Membangun bank Pelaksanaan Pelbagai agensi dakwah dapat
data pendakwah memanfaatkan sistem e-Daie
setempat a. Mengenal pasti individu Mulai 2011 dan

setempat yang berminat siap sebelum

b. Membangunkan e-Daie pertengahan 2012

(sistem pangkalan data

pendakwah Sarawak)

c. Memasukkan maklumat

pendakwah ke dalam e-

Daie

Pendekatan 2

Menyediakan Program latihan dan peningkatan kemahiran dakwah

1 Mengadakan program Pendakwah dan a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JAIS Semua daie berpeluang
BPP-MIS menyertai program latihan
latihan dakwah Bakal Pendakwah latihan JAKIM dakwah.

b. Mengenal pasti dan menilai

modul latihan dakwah sedia dengan
ada kerjasama
c. Mengenal pasti pakar dan pertubuhan
membina modul latihan
d. Menyediakan rancangan Islam
pelaksanaan latihan

Pendekatan 3
Mewujudkan garis panduan perkhidmatan dakwah yang mantap

1 Mengadakan garis Agensi Dakwah a. Mengkaji garis panduan Mulai 2011 JAIS Garis panduan yang mantap
dijadikan panduan
panduan yang sedia ada

perkhidmatan khas b. Menggubal garis panduan

untuk para pendakwah

bagi kegunaan agensi

dakwah

62 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 6.1)

Strategi 2
Memantapkan program dakwah dan pelaksanaannya

Pendekatan 1
Menyediakan kurikulum dan garis panduan pelaksanaan dakwah

Bil Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Badan / Indikator Kejayaan
Tempoh
1 Membina kurikulum Masyarakat Islam a. Mengenal pasti keperluan Pelaksanaan Agensi Kurikulum siap selewat-lewatnya
dan garis panduan b. Mengenal pasti pakar Mulai 2011 pada akhir 2012
bahan-bahan c. Menelitikurikulum sedia Pelaksana
berkaitan ada Mulai 2011 Garis panduan yang mantap
d. Menyediakan kurikulum JAIS dijadikan panduan
JAKIM
2 Mengadakan garis Pendakwah dan a. Mengkaji garis panduan dengan
kerjasama
BPP-MIS dan
pertubuhan
Islam
JAIS

panduan Agensi sedia ada
pelaksanaan dakwah Pendakwah b. Menggubal garis panduan

Pendekatan 2

Mewujud sumber dan kemudahan untuk berdakwah

1 Mewujudkan tabung Individu dan a. Mengenal pasti sumber Mulai 2011 JAIS Tabung dakwah dapat
khas untuk tujuan Badan Korporat TBS dimanfaatkan untuk gerakan
dakwah dana dengan dakwah
kerjasama
b. Menubuh / memantapkan pertubuhan
Islam
jawatankuasa kutipan dana

c. Menyediakan rancangan

pelaksanaan

2 Mewujudkan sistem Badan-Badan a. Meneliti sistem yang sedia Mulai 2011 TBS dengan Wujud satu sistem agihan dana
bantuan dan agihan Dakwah ada kerjasama yang mantap
dana kepada badan- pertubuhan
badan dakwah b. Menubuhkan JK bertindak dan agensi
untuk mengkaji sistem
bantuan & agihan dana Islam
yang sedia ada

c. Menyediakan mekanisme
agihan termasuk garis
panduan dan kaedah

(Sambungan Jadual 6.1)

63 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Pendekatan 3
Mewujudkan sistem sokongan, pemantauan dan penilaian

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Badan/ Indikator Kejayaan
Pendakwah Tempoh Agensi
1 Mewujudkan khidmat a. Mengenal pasti dan Pelaksanaan Pelaksana Wujudnya khidmat pakar yang
pakar untuk membantu melantik pakar Mulai 2011 JAIS boleh membantu para
para pendakwah pendakwah
b. Mewujudkan pangkalan
data pakar

c. Sebar maklumat berkaitan
khidmat pakar

2 Mewujudkan sistem Pendakwah a. Meneliti sistem pemantauan Mulai 2012 JAIS Sistem pemantauan dan
pemantauan dan penilaian digunakan
penilaian aktiviti dan penilaian yang sedia
dakwah
ada

b. Menyediakan sistem

pemantauan dan penilaian

aktiviti dakwah

Strategi 3

Memanfaatkan sepenuhnya gerakan dakwah oleh pelbagai pihak

Pendekatan 1

Menyelaraskan aktiviti dakwah antara agensi

1 Memperkemas Agensi-agensi a. Mengenal pasti kekuatan Mulai 2011 Jawatankuasa Aktiviti dakwah diselaraskan
pelaksanaan aktiviti
dakwah yang menjalankan dakwah (niche area) setiap Penyelaras

Aktiviti Dakwah agensi Dakwah

b. Mengagihkan tugas dakwah (JKPD)

mengikut niche agensi dengan

dakwah kerjasama

c. Menyediakan dan mengagih agensi

dana kepada agensi dakwah

dakwah

Pendekatan 2

Menyelaraskan aktiviti pendakwah bebas / perseorangan

1 Membina jaringan Golongan a. Mengenal pasti kekuatan Mulai 2011 Jawatankuasa Aktiviti pendakwah bebas
dengan pendakwah Pendakwah dakwah (niche area) setiap Penyelaras diselaraskan
bebas / perseorangan pendakwah Dakwah
(JKPD)
b. Mengagihkan tugas dakwah dengan
mengikut keupayaan kerjasama
pendakwah
c. Menyediakan dan mengagih
dana kepada pendakwah

64 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 6.1)

Strategi 4
Meningkatkan kualiti dan menambah bilangan ummah

Pendekatan 1
Meningkat penghayatan dan amalan islamik serta mengukuh akidah dalam kalangan ummah

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa dan Badan/ Indikator Kejayaan
Tempoh Agensi
Pelaksanaan Pelaksana

1 Mempelbagai aktiviti Masyarakat Islam a. Mengenal pasti isu dan Mulai 2011 dan JAIS dengan Aktiviti dakwah menepati

dakwah untuk masalah amalan berterusan kerjasama keperluan setempat

menepati pelbagai keagamaan dalam JKP Masjid

keperluan ummah kalangan masyarakat Islam

setempat

b. Mengenal pasti aktiviti

yang sesuai untuk

menangani isu berkenaan

c. Menyediakan rancangan

pelaksanaan aktiviti

2 Mengadakan Masyarakat Islam a. Mengenal pasti kumpulan Mulai 2011 JAIS dengan Program khas dilaksanakan
kerjasama menepati keperluan
program khas untuk yang berisiko yang berisiko agensi
dakwah
menangani ancaman b. Mengenal pasti aktiviti dan

terhadap akidah amalan yang mengancam

akidah

c. Mengenal

pastipenyelesaian terbaik

d. Menyediakan rancangan

pelaksanaan program

65 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 6.1) Pendekatan 2

Tindakan Menambah bilangan keluarga Muslim

1 Mengadakan Masa dan Badan/
program untuk Agensi
menambah bilangan Sasaran Persediaan Awal Tempoh Pelaksana Indikator Kejayaan
perkahwinan dalam JAIS Meningkat kadar perkahwinan
kalangan masyarakat Orang Islam yang Pelaksanaan
Islam Belum Berkahwin
a. Mengenal pasti tempat dan Mulai 2011

kumpulan sasaran

b. Mengadakan kempen

kesedaran hidup

berkeluarga dalam Islam

c. Memudahkan akses kursus

perkahwinan

d. Mengadakan agensi

mencari jodoh

e. Menyediakan rancangan

pelaksanaan program

2 Mengadakan Pasangan- a. Mengenal pasti kumpulan Mulai 2011 JAIS Bertambah jumlah keluarga
program untuk Pasangan Muda sasaran besar dalam kalangan ummah
meningkat bilangan
keluarga besar b. Mengadakan kempen
kesedaran mengenai
pentingnya keluarga besar

c. Menyediakan rancangan
pelaksanaan program

3 Mengadakan Orang yang a. Mengumpul data dan profil Mulai 2011 JAIS dengan Bertambah bilangan yang
pelbagai program berminat individu yang berminat kerjasama IIC menganut agama Islam
bantuan kepada
mereka yang menganut agama b. Mengenal pasti bentuk
berminat menganut Islam bantuan yang diperlukan
agama Islam
c. Menyediakan rancangan
pelaksanaan program-
program bantuan

66 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

BAB 7
BIDANG PERUNDANGAN ISLAM

7.1 LATAR BELAKANG

Undang-undang Islam pernah dilaksanakan semasa Sarawak menjadi sebahagian daripada wilayah Kesultanan
Brunei. Undang-undang yang dikuatkuasakan ialah Hukum Kanun Brunei dan Undang-Undang Adat Brunei yang
turut dikenali sebagai Naskhah Lawas yang merupakan dua naskhah undang-undang Islam bertulis dan
dikanunkan. Pada tahun 1870, semasa Sarawak berada di bawah pemerintahan Brooke (1841-1941), Native
Mohammedan Probate and Divorce Court telah ditubuhkan bagi menyelesaikan masalah perkahwinan, perceraian
dan kematian dalam kalangan orang Islam di Sarawak. Pada tahun 1915, Undang-Undang Mahkamah Melayu
Sarawak (UMMS) pula telah dikuatkuasakan. Undang-undang bertulis berunsur Islam terawal ini digubal oleh satu
panel tokoh yang mahir dalam adat istiadat Melayu dan agama Islam yang terdiri daripada Datu Bandar Abang
Haji Bolhasan, Datu Temenggong Abang Mohamad Ali, Datu Hakim Haji Abang Ashaari, Datuk Imam Abang Haji
Morshidi dan Abang Mohd Zain.

Penubuhan Majlis Islam dan Adat Istiadat Melayu Sarawak pada 17 Disember 1954 merupakan peristiwa penting
dalam perkembangan perundangan dan dakwah Islam di Sarawak. Ia merupakan badan berkuasa pertama yang
bertanggungjawab langsung kepada pentadbiran dan pengelolaan hal ehwal agama Islam di Sarawak, meliputi
pengawasan perjalanan Mahkamah Melayu dalam perundangan adat istiadat Melayu dan agama Islam. Di
samping itu, majlis ini juga berperanan memberi nasihat kepada pihak kerajaan tentang Islam, fatwa, pentadbiran
harta pusaka serta pengurusan ibadah haji.

Pada 1 Mac 1985, Undang-undang Mahkamah Syariah Sarawak (UMSS) Order 1985 telah dikuatkuasa bagi
menggantikan Undang-Undang Mahkamah Melayu Sarawak (UMMS) yang digunapakai oleh Mahkamah Syariah.
Mahkamah Syariah dipisahkan pentadbirannya daripada Majlis Islam Sarawak pada 2 Oktober 1990 dan
merupakan antara negeri terawal melaksanakan pemisahan pentadbiran sedemikian. Hasil daripada pemisahan
ini maka tertubuhlah Jabatan Kehakiman Syariah Sarawak (JKSS) yang berperanan mentadbir dan melaksanakan

67 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

urusan perundangan syariah. Pada tahun 1991, enam (6) ordinan telah diluluskan oleh Kerajaan bagi memastikan
pentadbiran perundangan Islam Sarawak lebih sistematik dan teratur iaitu:

i. Ordinan Mahkamah Syariah , 1991 (No.4/1991).
ii. Ordinan Undang-Undang Keluarga Islam 1991 (No.5 /1991)
iii. Ordinan Kesalahan Jenayah Syariah, 1991 (No.6/1991)
iv. Ordinan Acara Mal Syariah, 1991 (No.7/1991)
v. Ordinan Kanun Jenayah Syariah, 1991 (No.8/1991)
vi. Ordinan Keterangan Syariah, 1991 (No.9/1991)

Pengubalan dan kelulusan ordinan-ordinan tersebut menjadikan Sarawak antara negeri terawal mempunyai
undang-undang yang berkaitan dengan pentadbiran Islam yang lengkap berbanding dengan negeri-negeri lain di
Malaysia. Kesan daripada kelulusan tersebut beberapa peruntukan dalam Ordinan Majlis Islam Sarawak dan
keseluruhan UMSS Order 1985 dimansuhkan. Gelaran jawatan Kadi juga ditukar kepada Hakim Mahkamah
Rendah dan Kadi Besar kepada Ketua Hakim Syarie.

Pindaan ordinan-ordinan Mahkamah Syariah 2001 memperkemaskan lagi pentadbiran perundangan Islam.
Antara perkara penting dalam pindaan ordinan-ordinan tersebut adalah: Ordinan Mahkamah Syariah, 2001;
Ordinan Undang-Undang Keluarga Islam, 2001; Ordinan Tatacara Mal Syariah, 2001; Ordinan Kesalahan
Jenayah Syariah, 2001; dan Ordinan Tatacara Jenayah Syariah, 2001

Secara umumnya, perkembangan undang-undang Islam di Sarawak memberi impak yang positif dalam
perkembangan Islam di negeri ini. Perkembangan undang-undang Islam terutamanya Ordinan (Pemerbadanan)
MIS telah membawa kepada penubuhan agensi-agensi Islam seperti Jabatan Agama Islam Sarawak (JAIS),
Jabatan Kehakiman Syariah Sarawak (JKSS), Pejabat Mufti, dan Tabung Baitulmal Sarawak (TBS).

68 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Bangunan Mahkamah Syariah Sarawak (Kuching)

7.2 STRATEGI DAN PENDEKATAN PELAN TINDAKAN BIDANG PERUNDANGAN ISLAM
Keadaan semasa, khususnya yang berkaitan dengan pelaksanaan dan pentadbiran undang-undang Islam di
Sarawak menuntut organisasi yang berkaitan iaitu JKSS, Bahagian Pendakwaan dan Bahagian Penguatkuasaan
JAIS diperkasakan bagi memperkukuhkan sistem kekeluargaan dan kemasyarakatan yang mantap. Selari dengan
seruan al-amru bi al-ma’ruf wa al-nahyu an al-munkar, pelan tindakan bidang perundangan Islam dirangka bagi
memacu perkembangan undang-undang Islam agar dapat dilaksana dan dikuatkuasa dengan lebih berkesan.
MIS telah menggariskan beberapa strategi dan pendekatan untuk memperkasa pentadbiran perundangan Islam
seperti yang digambarkan pada Rajah 7.1.

Staf Bahagian Pendakwaan JAIS (Kuching)

69 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Rajah 7.1
Strategi dan Pendekatan Pelan Tindakan Bidang Perundangan Islam

Pendekatan 1
Memperkemas dan memantapkan undang-undang yang sedang berkuatkuasa selari dengan tuntutan

siasah syariah

Pendekatan 2
Meningkatkan kesedaran ummah mengenai undang-undang Islam

Strategi 1 Pendekatan 3
Memantap dan meningkatkan penguatkuasaan undang-undang Islam.
Memantapkan
pelaksanaan undang- Pendekatan 4
undang islam sebagai Memantap dan meningkatkan keberkesanan pendakwaan.
sistem perundangan

utama ummah

PERUNDANGAN Pendekatan 5
ISLAM ASAS Memantap dan meningkatkan keberkesanan pelaksanaan dan penguatkuasaan perintah mahkamah

KEHARMONIAN Pendekatan 6
UMMAH Meningkatkan profesionalisme peguam syarie

Strategi 2 Pendekatan 1
Memperkukuh jabatan kehakiman syariah
Memantapkan institusi
perundangan Islam Pendekatan 2
Memperkukuh institusi pendakwaan syariah

Pendekatan 3
Memperkukuh institusi penguatkuasaan undang-undang Islam

Pelan Tindakan Perundangan Islam yang digubal sejajar dengan tema ‘Perundangan Islam Asas Keharmonian
Ummah’ menggariskan dua (2) strategi iaitu: memantapkan pelaksanaan undang-undang Islam sebagai sistem
perundangan utama ummah; dan memantapkan institusi perundangan Islam.

Sesuai dengan strategi pertama, “Memantapkan Pelaksanaan Undang-Undang Islam sebagai Sistem
Perundangan Utama Ummah”, MIS mengambil pendekatan-pendekatan seperti berikut: memperkemas dan
memantapkan undang-undang yang sedang berkuatkuasa selari dengan tuntutan siasah syariah; meningkatkan
kesedaran ummah mengenai undang-undang Islam; memantap dan meningkatkan penguatkuasaan undang-

70 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

undang Islam; memantap dan meningkatkan keberkesanan pendakwaan; memantap dan meningkatkan
keberkesanan pelaksanaan dan penguatkuasaan perintah mahkamah; dan meningkatkan profesionalisme
peguam syarie.

Dewan Mahkamah Syariah Sarawak (Kuching) Urusan Pendaftaran Kes Syariah Sarawak (Kuching)

Antara tindakan yang diambil untuk melaksanakan pendekatan-pendekatan tersebut adalah: mengemaskini
peruntukan undang-undang sedia ada; mewujudkan Unit Syariah di Pejabat Peguam Besar Negeri; memberi
kesedaran tentang undang-undang keluarga Islam dan jenayah syariah dalam kalangan semua lapisan
masyarakat; meningkatkan tahap profesionalisme Pegawai Penguatkuasa Agama; mewujudkan jaringan
kerjasama antara agensi penguatkuasaan dan agensi lain yang berkaitan; meningkatkan tahap profesionalisme
Pegawai Pendakwa Syarie; menambah bilangan sumber manusia bagi pendakwaan syarie; mewujudkan
Bahagian Pelaksanaan dan Penguatkuasaan Perintah Mahkamah di Jabatan Kehakiman Syariah Sarawak; agar
segala perintah yang dikeluarkan oleh pihak Mahkamah Syariah dapat dikuatkuasakan; meningkatkan kerjasama
dengan agensi penguatkuasaan yang berkaitan; mengadakan kursus dan latihan yang berterusan untuk Peguam
Syarie; dan memantapkan lagi Kaedah-Kaedah Peguam Syarie.

Berhubung dengan strategi kedua, “Memantapkan Institusi Perundangan Islam”, MIS telah menetapkan
pendekatan-pendekatan untuk memperkukuhkan Jabatan Kehakiman Syariah, institusi pendakwaan syariah dan
institusi penguatkuasaan undang-undang Islam. Bagi melaksanakan pendekatan-pendekatan tersebut, MIS
menggariskan beberapa tindakan seperti: menambah bilangan perjawatan mengikut keperluan; menubuh

71 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Suruhanjaya Kehakiman Syariah Negeri; mewujudkan kemudahan infrastruktur yang diperlukan; menaiktaraf
Bahagian Pendakwaan Syariah dan Bahagian Penguatkuasaan Syariah kepada status jabatan serta
meningkatkan kemudahan infrastruktur berkaitan.

Secara keseluruhannya, pelan tindakan perundangan Islam merangka strategi dan pendekatan seperti dalam
Jadual 7.1.

Jadual 7.1
STRATEGI, PENDEKATAN DAN TINDAKAN
BIDANG PERUNDANGAN ISLAM: PERUNDANGAN ISLAM ASAS KEHARMONIAN UMMAH

Strategi 1
Memantapkan pelaksanaan undang-undang Islam sebagai sistem perundangan utama ummah

Pendekatan 1
Memperkemas dan memantapkan undang-undang yang sedang berkuatkuasa selari dengan tuntutan siasah syariah

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa & Tempoh Badan/ Agensi Indikator Kejayaan
- Pelaksanaan Pelaksana
1 Mewujudkan a. Mengkaji kekurangan Mulai 2011 dan JKSS dengan Undang-Undang,
peruntukan undang- peruntukan undang-undang, Siap 2015 kerjasama prosedur dan kaedah
undang yang peraturan dan kaedah yang yang dikemaskini
kemaskini sedia ada Pejabat Peguam terhasil
Negeri
b. Mengemaskini undang-
undang dan prosedur

2 Menubuh Unit - a. Menyediakan kertas kerja Mulai 2011 dan JKSS dengan Tertubuhnya Unit
Syariah di Pejabat
Peguam Besar cadangan penubuhan Unit Siap 2013 kerjasama Syariah di Pejabat
Negeri
Syariah di Pejabat Peguam Pejabat Peguam Peguam Negeri

Besar Negeri Negeri

b. Mendapat kelulusan Kerajaan

Negeri Sarawak

72 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Sambungan Jadual 7.1) Pendekatan 2
Meningkatkan kesedaran ummah mengenai undang-undang Islam
Tindakan
Sasaran Persediaan Awal Masa & Tempoh Badan/Agensi Indikator Kejayaan
1 Mengadakan program Pelaksanaan Pelaksana
kesedaran Undang- Meningkatkan
undang Keluarga Islam Masyarakat a. Mengenal pasti keperluan 2011 dan JAIS dan agensi kesedaran dan
dan Kesalahan Jenayah Islam b. Mengkaji program sedia ada berterusan berkaitan kefahaman mengenai
Syariah c. Menyediakan modul taklimat, undang-undang
keluarga Islam dan
kursus dan seminar kesalahan jenayah
d. Menyediakan rancangan Syariah

pelaksanaan program

Pendekatan 3

Memantapkan dan meningkatkan penguatkuasaan undang-undang Islam

1 Mengadakan program Pegawai a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 secara JAIS Kursus dan latihan
untuk meningkatkan dilaksanakan
tahap profesionalisme Penguatkuasa latihan berterusan
Pegawai Penguatkuasa
Agama Agama JAIS b. Menyediakan modul kursus

dan latihan

c. Menyediakan rancangan

pelaksanaan

2 Menubuhkan Agensi a. Mengenal pasti isu-isu Sebelum Disember JAIS Jawatankuasa Kerja

Jawatankuasa Kerja Penguatkuasa penguatkuasaan 2012 Penguatkuasaan

Penguatkuasaan b. Mengenal pasti bentuk berfungsi

kerjasama penguatkuasaan

c. Mengenal pasti agensi yang

terlibat

d. Menetapkan terma rujukan

bersama

e. Menyediakan rancangan

pelaksanaan kerjasama

73 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 7.1)

Pendekatan 4
Memantapkan dan meningkatkan keberkesanan pendakwaan

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa & Tempoh Badan/Agensi Indikator
pelaksanaan pelaksana Kejayaan
JAIS Kursus dan latihan
1 Mengadakan Pegawai a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 secara dilaksanakan
berterusan JAIS
program untuk Pendakwa Syarie latihan Bilangan jawatan
dan personel
meningkatkan tahap b. Menyediakan modul kursus bertambah

profesionalisme dan latihan Indikator
Kejayaan
Pegawai Pendakwa c. Menyedia rancangan Wujud Bahagian
Pelaksanaan dan
Syarie pelaksanaan Penguatkuasaan
Perintah
2 Menambah jawatan - a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 dan Mahkamah JKSS
dan bilangan
personel personel berterusan
pendakwaan syarie
b. Menyediakan kertas cadangan

c. Mendapat kelulusan MIS

d. Merancang tindakan susulan

Pendekatan 5
Memantapkan dan meningkatkan keberkesanan pelaksanaan dan penguatkuasaan perintah mahkamah

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa & Tempoh Badan/Agensi
- Pelaksanaan Pelaksana
1 Menubuhkan a. Mengenal pasti isu-isu JKSS
Bahagian penguatkuasaan perintah Mulai 2011
Pelaksanaan dan mahkamah dan Siap 2013
Penguatkuasaan
Perintah Mahkamah b. Mengenal pasti struktur dan
di Jabatan keperluan kemudahan,
Kehakiman Syariah kewangan dan personel
Sarawak
c. Menyedia kertas cadangan
d. Mendapat persetujuan MIS
e. Menyediakan rancangan

tindakanlanjutan

2 Menubuhkan Agensi a. Mengenal pasti isu-isu Sebelum Disember JKSS dengan Jawatankuasa kerja
2012 kerjasama agensi penguatkuasaan
jawatankuasa kerja Penguatkuasa penguatkuasaan perintah mahkamah
penguatkuasaan yang Berkaitan b. Mengenal pasti bentuk penguatkuasa berfungsi
perintah mahkamah
kerjasama penguatkuasaan

c. Mengenal pasti agensi yang

terlibat

d. Menetapkan terma rujukan

bersama

e. Menyediakan rancangan

pelaksanaan kerjasama

74 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 7.1)

Pendekatan 6
Meningkatkan Profesionalisme Peguam Syarie

Tindakan Sasaran Persediaan Awal Masa & Tempoh Badan/ Agensi Indikator
Pelaksanaan Pelaksana Kejayaan
1 Mengadakan Peguam Syarie a. Mengenal pasti keperluan JAIS dengan Kursus dan latihan
latihan Mulai 2011 secara dilaksanakan
program untuk berterusan kerjasama JKSS mengikut keperluan
b. Menyediakan modul kursus
meningkatkan tahap dan latihan

profesionalisme c. Menyedia rancangan
pelaksanaan program
Peguam Syarie

2 Mewujudkan - a. Mengkaji kekurangan kaedah- Siap 2013 JKSS dengan Kaedah-kaedah
Kaedah-Kaedah
Peguam Syarie kaedah peguam syarie yang kerjasama agensi Peguam Syarie
yang mantap
sedia ada berkaitan diwartakan
b. Mengemaskini kaedah- sebelum 2012

kaedah

c. Mendapat persetujuan dan

kelulusan MIS

d. Merancang tindakan susulan

Strategi 2

Memantapkan institusi perundangan Islam

Pendekatan 1

Memperkukuh Jabatan Kehakiman Syariah

1 Menambah bilangan - a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 JKSS Bilangan
perjawatan
perjawatan personel dan siap 2013 bertambah dan diisi

kehakiman b. Menyediakan kertas

cadangan

c. Mendapat kelulusan MIS

d. Merancang tindakan susulan

2 Menubuhkan - a. Mengenal pasti keperluan Mulai 2011 hingga JKSS Tertubuhnya
Suruhanjaya Suruhanjaya
Kehakiman Syariah penubuhan suruhanjaya 2015 Kehakiman Syariah
Negeri Sarawak
b. Menyediakan kertas

cadangan penubuhan

Suruhanjaya Kehakiman

Syariah Negeri

c. Merancang tindakan susulan

75 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

(Sambungan Jadual 7.1) Sasaran Persediaan Awal Masa & Tempoh Badan/ Agensi Indikator
JKSS Pelaksanaan Pelaksana Kejayaan
Tindakan a. Mengenal pasti keperluan JKSS
JKSS Mulai 2011 secara Kemudahan
3 Menyediakan berterusan kehakiman yang
kemudahan b. Menyediakan kertas berasingan
kehakiman yang cadangan berkenaan disediakan
berasingan kemudahan infrastruktur

c. Merancang tindakan susulan

Pendekatan 2

Memperkukuh Institusi Pendakwaan Syariah

1 Menubuhkan - a. Mengenal pasti isu-isu Mulai 2011 JAIS Wujud Jabatan
Jabatan Pendakwaan
Pendakwaan pendakwaan syariah Syariah Sarawak
Syariah ditubuhkan
b. Mengenal pasti struktur dan

keperluan kemudahan,

kewangan dan personel

c. Menyedia kertas cadangan

penubuhan

d. Merancang tindakan susulan

untuk mendapat kelulusan

Kerajaan Negeri

Pendekatan 3

Memperkukuh Institusi Penguatkuasaan Undang-Undang Islam

1 Menubuhkan - a. Mengenal pasti isu-isu Mulai 2011 JAIS Wujud Jabatan
Jabatan Penguatkuasaan
Penguatkuasaan penguatkuasaan syariah Syariah Sarawak
Syariah ditubuhkan
b. Mengenal pasti struktur dan

keperluan kemudahan,

kewangan dan personel

c. Menyedia kertas cadangan

penubuhan

d. Mendapat persetujuan MIS

e. Merancang tindakan susulan

untuk mendapat kelulusan

Kerajaan Negeri

76 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

LAMPIRAN 1

KEDUDUKAN INSTITUSI ISLAM NEGERI SARAWAK

77 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

LAMPIRAN 2

SENARAI PERAKUAN KONGRES ISLAM SARAWAK 2009

1. BIDANG PENDIDIKAN

Rasional Usul

Kerana menyedari kepentingan sistem Maka berhubung dengan bidang pendidikan, kongres ini mengusulkan supaya usaha,

pendidikan yang syumul, menyeluruh dan bersifat langkah dan tindakan seperti berikut diambil oleh pihak berwajib dan semua pihak yang
sepanjang hayat, mampu melahirkan generasi mempunyai kepentingan dalam pendidikan:
pemangkin yang mempunyai jati diri yang unggul,
berkeyakinan dan berwibawa dan menyedari juga 1. Memartabatkan bahasa Melayu dengan menggunakannya sebagai bahasa pengantar
bahawa: sepenuhnya dalam pengajaran, pembelajaran dan penyebaran semua bentuk ilmu dan
pendidikan (terutama sains, matematik dan teknologi);
1. Wujudnya anggapan bahawa bahasa Melayu
tidak begitu berkemampuan menjadi bahasa 2. Mewujudkan sistem pendidikan yang menerapkan tarbiyyah rohaniyah dalam pendidikan
pengantar utama dalam proses pengajaran formal di semua peringkat;
dan pembelajaran sains dan matematik;
3. Memastikan kurikulum dan pelaksanaannya bersifat menyeluruh dengan memberikan
2. Pendidikan agama dalam sistem pendidikan penekanan juga kepada bidang keusahawanan dan vokasional;
formal lebih bersifat ritual dan kurang
memberikan tumpuan kepada penerapan dan 4. Menyepadukan sistem pendidikan indigineous (berasaskan masyarakat setempat) yang
penghayatan nilai-nilai kerohanian; dibangunkan secara sistematik dengan sistem pendidikan formal kementerian pelajaran;

3. Kurangnya kesepaduan antara pendidikan 5. Meningkatkan tahap pengetahuan dan kemahiran pedagogi di kalangan pendidik
formal dan pendidikan tidak formal yang setempat;
berasaskan masyarakat;
6. Memperbanyak program jati diri yang berteraskan Islam serta sejarah bangsa dan negara;
4. Pendidikan tidak formal perlu menjadi
pelengkap kepada sistem pendidikan formal; 7. Meningkatkan kesedaran di kalangan masyarakat Islam mengenai pengertian tentang
pendidikan yang syumul dan berterusan sepanjang hayat;
5. Tahap penghayatan terhadap sejarah bangsa
dan agama adalah rendah; 8. Mewujudkan kemudahan latihan dan bimbingan untuk meningkatkan penguasaan ilmu
pengetahuan dan kemahiran dalam bidang ICT di kalangan masyarakat Islam;
6. Wujudnya sistem penilaian formal yang terlalu
menekankan kepada peperiksaan pusat; 9. Menambahkan bilangan sekolah agama di negeri ini dengan sekurang-kurangnya sebuah
di setiap bahagian
7. Kebanyakan umat Islam Sarawak masih
belum menguasai ilmu teknologi maklumat 10. Meningkatkan usaha penyerapan budaya ilmu dalam kehidupan seharian masyarakat Islam
dan komunikasi (ICT);

8. Bilangan sekolah agama masih belum
mencukupi bagi menampung keperluan
masyarakat Islam;

9. Kadar keciciran pelajar Islam yang tinggi;

10. Pencapaian akademik pelajar Islam yang
belum memuaskan;

78 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

2. BIDANG EKONOMI Usul
Rasional

Kerana menyedari bahawa peluang-peluang Maka berhubung dengan bidang ekonomi, kongres ini mengusulkan supaya usaha, langkah

ekonomi yang sedia ada kurang dimanfaatkan oleh dan tindakan seperti berikut diambil oleh pihak berwajib dan semua pihak yang mempunyai
usahawan Muslim untuk membangunkan ekonomi kepentingan dalam pembangunan ekonomi:
masyarakat Islam secara strategik dalam
memastikan kelangsungan ummah agar berupaya 1. Memperbanyak bilangan usahawan, pedagang dan peniaga Muslim melalui:
menyertai dan berperanan penting dalam arus
globalisasi ekonomi, dan menyedari juga bahawa: a. Perancangan strategik pembangunan sumber manusia oleh badan korporat dan
badan amanah dalam melahirkan usahawan Muslim Sarawak,
1. Fenomena globalisasi boleh menjadi ancaman
dan boleh juga menyediakan peluang kepada b. Pewujudan satu dana khas untuk membantu usahawan-usahawan baru Muslim
pengusaha industri dalam meneruskan membiayai perniagaan mereka,
kelestarian ekonomi;
c. Penubuhan akademi usahawan Muslim sebagai institusi latihan untuk menyediakan
2. Kurangnya bilangan dan penyertaan ilmu pengetahuan dan kemahiran asas pengurusan dan teknikal dalam bidang
masyarakat Islam dalam dunia pedagangan keusahawanan, dan
dan perniagaan;
d. Penggubalan program pengukuhan serta penerapan nilai-nilai ekonomi Islam di
3. Tiadanya prasarana yang menyatukan kalangan usahawan muslim;
usahawan-usahawan Muslim;
2. Menerima pakai atau menggunakan model Jihad Bisnes yang dipelopori oleh Johor Corp;
4. Kurangnya kerjasama dan usahasama di
antara usahawan Muslim dan bukan Muslim; 3. Memberikan rangsangan dan bimbingan kepada usahawan Muslim Sarawak agar
berkemampuan menghasilkan dan mempromosikan produk-produk ke peringkat
5. Kurangnya penyertaan usahawan Muslim antarabangsa;
dalam kegiatan ekonomi negeri;
4. Mewujudkan kesedaran di kalangan Muslim untuk mewakafkan sebahagian hasil
6. Kurangnya usaha mengkomersilkan produk- pendapatan mereka untuk disalurkan bagi tujuan pembangunan ummah, serta
produk usahawan Muslim Sarawak; mengusahakan penubuhan sebuah agensi bagi menguruskan wakaf-wakaf agar boleh
menjadi aset yang menguntungkan ummah;
7. Kedudukan dana masyarakat Islam yang
belum kukuh dan belum dimanfaatkan 5. Memanfaatkan kemudahan teknologi maklumat dengan membangunkan ISP berteraskan
sepenuhnya untuk mendukung ekonomi; dan Islam; dan

8. Kurangnya latihan, kemahiran dan ilmu dalam 6. Mengadakan lebih banyak usahasama dan kerjasama ekonomi dengan golongan bukan
bidang keusahawanan di kalangan
Muslim.
masyarakat Islam

79 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

3. BIDANG SOSIOBUDAYA Usul
Rasional

Kerana menyedari bahawa agenda sosiobudaya Maka berhubung dengan bidang sosiobudaya, kongres ini mengusulkan supaya usaha,

merupakan teras dalam membina individu, langkah dan tindakan seperti berikut diambil oleh pihak berwajib dan semua pihak yang
keluarga, masyarakat dan negara ke arah mempunyai kepentingan dalam kelestarian sosiobudaya masyarakat:
melahirkan Muslim yang mempunyai jati diri yang
mantap dan kukuh untuk memimpin dan 1. Memperbanyak program untuk memperkasakan jati diri segenap lapisan masyarakat;
membangunkan ummah bermaruah, dan
menyedari juga bahawa: 2. Memastikan masyarakat Islam memanfaatkan sepenuhnya setiap peluang pendidikan
formal dan tidak formal yang disediakan;
1. Sebahagian daripada masyarakat Islam masih
leka dan tidak mempunyai kemahiran untuk 3. Menilai semula pengamalan adat supaya bersesuaian dengan ajaran agama Islam;
menangani perubahan secara berhemah;
4. Menyediakan peluang dan kemudahan supaya ibu bapa dapat memainkan juga peranan
2. Wujudnya salah faham mengenai konsep keibubapaan mereka di luar lingkungan rumah melalui institusi-institusi sosial lain;
adat dan amalannya dalam masyarakat;
5. Merancang dan melaksanakan program teknikal dan vokasional di kawasan perumahan;
3. Institusi keluarga kurang berkesan dalam
memainkan peranan sebagai institusi sosial 6. Mengadakan lebih banyak kursus-kursus keibubapaan; dan
yang bertanggungjawab mendidik dan
membimbing anak-anak; dan 7. Mewujudkan lebih banyak direktori maklumat yang mudah dicapai oleh setiap individu,
keluarga masyarakat.
4. Anggota masyarakat yang terlalu
mementingkan diri sendiri dalam semua hal
hingga mengabaikan kesejahteraan umum;

80 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

4. BIDANG PERUNDANGAN ISLAM Usul
Rasional

Kerana menyedari bahawa kedaulatan perundangan Maka berhubung dengan bidang perundangan Islam, kongres ini mengusulkan

Islam mampu meningkatkan martabat ummah, supaya usaha, langkah dan tindakan seperti berikut diambil oleh pihak berwajib dan
memberikan pembelaan serta perlindungan kepada semua pihak yang mempunyai kepentingan dalam perundangan Islam:
semua, dan pelaksanaannya yang efektif mampu
mewujudkan masyarakat yang aman sejahtera, dan 1. Mewujudkan sistem penyelarasan rasmi berhubung dengan pelaksanaan undang-
menyedari juga bahawa: undang syariah dengan negara-negara jiran;

1. Tiada peruntukan undang-undang untuk 2. Meningkatkan usaha penyaluran dan penyebaran maklumat perundangan kepada
menyelaraskan urusan nikah kahwin dengan negara semua lapisan masyarakat;
jiran;
3. Mewujudkan kefahaman yang lebih mendalam di kalangan masyarakat mengenai
2. Tiada akademi latihan yang khusus untuk melahirkan kuasa dan bidang kuasa perundangan Islam dan perundangan sivil;
hakim, pegawai perundangan Islam, dan peguam
syarie di Sarawak; 4. Meningkatkan usaha untuk mendapatkan pengiktirafan yang sewajarnya bagi
pengamal undang-undang syarie seperti yang dinikmati oleh pengamal undang-
3. Tiada program khas untuk anak-anak tempatan undang sivil;
melanjutkan pelajaran dalam bidang perundangan
Islam di dalam dan luar negara; 5. Meminda seksyen 3(1) Ordinan Majlis Islam untuk membolehkan Yang Dipertuan
Agong selaku ketua agama bagi negeri-negeri yang tidak beraja meluluskan
4. Kurangnya kesedaran di kalangan masyarakat Islam undang-undang Islam negeri Sarawak;
mengenai sistem undang-undang Islam;
6. Mewujudkan panel penasihat yang terdiri dari orang-orang berkelulusan syariah
5. Masih wujud pandangan dan penerimaan yang bagi memastikan pelaksanaan Tabung Baitulmal selaras dengan kehendak syarak;
berbeza di kalangan masyarakat sendiri mengenai
kedudukan dan kewibawaan undang-undang syariah 7. Meminda peruntukan dalam Undang-undang Jenayah Syariah 2001 untuk
berbanding dengan undang-undang sivil; mewajibkan tindakan pemulihan dan pemurnian aqidah dilakukan ke atas orang
Islam yang menyatakan hasrat untuk cuba keluar dari Islam;
6. Kedudukan pengamal undang-undang syarie dalam
sistem perundangan masih belum mendapat 8. Menubuhkan pusat pemulihan aqidah untuk mendidik atau memberikan khidmat
pengiktirafan yang sewajarnya; kaunseling kepada orang yang memerlukan perkhidmatan sedemikian;

7. Tidak ada badan khas untuk meneliti dan mengkaji 9. Memberikan kuasa kepada Mahkamah Syariah untuk mengurus hal-hal
peruntukan yang berkaitan dengan pentadbiran pembahagian harta pusaka orang-orang Islam yang sekarang ini di bawah
perundangan Islam di Sarawak; kendalian bidang kuasa undang-undang probat di pejabat daerah.

8. Terdapat pertindihan dalam pelaksanaan tugas dan 10. Membuat ketetapan supaya hanya peguam syarie beragama Islam sahaja layak
tanggungjawab di antara Bahagaian Penguatkuasaan untuk dilantik menjadi peguam syarie di Mahkamah Syariah.
dan Bahagian Pendakwaan di Sarawak; dan

9. Pegawai perundangan Islam masih belum mencukupi 11. Memberikan kuasa kepada Mahkamah Syariah untuk mengurus hal-hal berkaitan
dari segi kuantiti dan kualiti bagi menjamin dengan pengambilan anak angkat di kalangan orang Islam;
pelaksanaan perundangan Islam secara berwibawa.
12. Mewujudkan jawatan pegawai syariah di Pejabat Peguam Besar Negeri; dan

13. Mewujudkan jawatankuasa perundangan yang bertanggungjawab untuk meneliti
dan mengkaji peruntukan yang berkaitan dengan pentadbiran perundangan Islam
di Sarawak.

81 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

5. BIDANG GERAKAN DAKWAH Usul
Rasional

Kerana menyedari bahawa gerakan dakwah yang Maka berhubung dengan gerakan dakwah, kongres ini mengusulkan supaya usaha,
terancang secara strategik perlu dan penting
dilaksanakan dengan penuh komitmen oleh para langkah dan tindakan seperti berikut diambil oleh pihak berwajib dan semua pihak yang
pendakwah yang berilmu pengetahuan, mempunyai kepentingan dalam gerakan memperkasakan dakwah Islamiah:
berketerampilan dan beriltizam untuk memastikan
penyebaran dakwah Islam dilakukan dengan efesien 1. Menubuhkan dengan segera pusat latihan bagi pendakwah;
dan efektif, dan menyedari juga bahawa: `

1. Tiadanya pusat perkaderan dakwah bagi melahirkan 2. Mengadakan kursus-kursus yang bersesuaian dan berterusan untuk masyarakat
generasi pelapis dakwah; Islam bagi memperkukuhkan jati diri muslim;

2. Adanya perancangan untuk menjatuhkan imej dan 3. Menerapkan kefahaman tentang konsep jihad dalam pendidikan kepada
menjajah pemikiran umat Islam; masyarakat;

3. Terdapatnya salah faham mengenai konsep jihad di 4. Menggemblengkan tenaga pendakwah daripada kalangan guru agama di sekolah,
kalangan masyarakat Islam; IPT dan NGO;

4. Program dakwah di Sarawak perlu dimantapkan; 5. Mewujudkan badan induk (think tank) bagi menyelaras dan memantau
perancangan dan pelaksanaan gerakan dakwah;
5. Tanggungjawab dan kegiatan berdakwah diserahkan
hanya kepada agensi agama; 6. Meningkatkan bilangan pendakwah daripada kalangan pelbagai etnik;

6. Tiada badan khusus untuk menyelaraskan 7. Mengadakan program muzakarah serta kongres secara lebih kerap;
perancangan dan pelaksanaan program dakwah
sehingga berlakunya pertindihan usaha yang 8. Membuat perancangan keperluan tenaga pegawai agama untuk memenuhi
merugikan; keperluan masyarakat;

7. Sistem bimbingan saudara kita (penganut baru) yang 9. Mewujudkan pasukan khas (special task force) untuk segera menangani masalah
sedia ada tidak bersifat komprehensif dan berterusan; berkaitan dengan kes-kes murtad dan pengkristianan;

8. Kurangnya ilmu pengetahuan dan kefahaman 10. Menjadikan masjid sebagai pusat kegiatan perkembangan dan pembangunan
mengenai isu-isu semasa di kalangan pendakwah; umat Islam; dan

9. Kurangnya kesefahaman antara ulamak dan umarak; 11. Mewujudkan dana khas untuk membiayai aktiviti dakwah.

10. Kurangnya bilangan pegawai agama berbanding
dengan keperluan masyarakat;

11. Meningkatnya bilangan kes murtad dan
pengkristianan orang Islam;

12. Sempitnya kefahaman tentang peranan masjid di
kalangan masyarakat Islam; dan

13. Kurangnya dana untuk melaksanakan kegiatan
dakwah secara lebih meluas dan berkesan.

82 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

6. BIDANG POLITIK DAN PENTADBIRAN Usul
Rasional

Kerana menyedari bahawa kepimpinan politik Maka berhubung dengan bidang politik dan pentadbiran, kongres ini mengusulkan supaya

dan pentadbiran yang berkualiti adalah penting usaha, langkah dan tindakan seperti berikut diambil oleh pihak berwajib dan semua pihak yang
bagi menjamin kelangsungan dan kesejahteraan mempunyai kepentingan dalam kepimpinan politik dan pentadbiran:
ummah dalam masyarakat majmuk di negeri ini,
dan menyedari juga bahawa: 1. Menambahkan peluang latihan secara berterusan bagi pemimpin-pemimpin Islam dalam
bidang kepimpinan dan pengurusan;
1. Fenomena globalisasi boleh mengancam
kestabilan politik dan kemurnian akidah 2. Memurnikan kurikulum di pusat-pusat pendidikan agar selaras dengan ajaran Islam;
masyarakat Islam;
3. Menggunakan media massa sepenuhnya bagi tujuan menyedarkan masyarakat Islam
2. Adanya usaha yang bersungguh-sungguh tentang tanggungjawab pemimpin dan kepimpinan dalam menjaminkan kelangsungan
untuk memisahkan ilmu duniawi dengan ilmu ummah;
ukhrawi dan ulama dengan umarak;
4. Menyedarkan setiap pemimpin Islam tentang kewajipan dan tanggungjawab mereka
3. Terhadnya peluang yang diberikan kepada sebagai penggerak utama dalam usaha meningkatkan kesejahteraan masyarakat;
para ilmuwan dan ulama untuk berkongsi
pengetahuan dan pengalaman mereka melalui 5. Meningkatkan mutu kepemimpinan pemimpin-pemimpin Islam yang sedia ada melalui
media arus perdana; penguasaan ilmu pengetahuan tentang sejarah kepimpinan dan kepekaan tentang isu-isu
sosial semasa;
4. Wujudnya usaha-usaha untuk menjatuhkan
imej umat dan agama Islam melalui media 6. Mengeratkan lagi hubungan dan meningkatkan kerjasama di antara pemimpin semasa
alternatif; dan dengan golongan muda bagi memperkasakan politik dan kepimpinan di kalangan ummah;
dan
5. Terdapat segelintir pemimpin Islam yang
kurang peka dan tidak mengambil berat 7. Melahirkan ramai pemimpin pelapis yang berwibawa dan mempunyai ketokohan untuk
tentang isu-isu yang berkaitan dengan menjadi pewaris yang bertanggungjawab dalam memimpin ummah.
kebajikan ekonomi dan sosial masyarakat
setempat;

83 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

LAMPIRAN 3
HASIL BENGKEL MUKTAMAR MASJID-MASJID NEGERI SARAWAK 2009

1. BIDANG PENGURUSAN DANA

ISU / PERKARA CADANGAN TINDAKAN

1 Masjid Yang Sudah Ada Sumber Meningkat Mutu Pengurusan Dana Masjid

Kewangan Tetapi Pengurusan Yang 1. Mewujudkan jawatankuasa Pengurusan Dana dan Kutipan Derma (sebagaimana dalam

Kurang Cekap Kaeedah pengurusan Kewangan Masjid Negeri Sarawak).

 Sumbangan kerajaan 2. Melantik Bendahari yang mempunyai ilmu pengetahuan berkaitan perakaunan.

 Sewa kedai / hasil hartanah & aset 3. Memberikan Latihan kepada JKP Masjid Surau berkaitan pengurusan kewangan.

 Pelbagai sewaan lain seperti khemah 4. Penyediaan Bajet Tahunan untuk Program Masjid dan program tersebut dipamerkan atau

dan sebagainya diklankan kepada masyarakat setempat.

 Kutipan daripada kariah

 Tajaan & sumbangan individu /

syarikat / NGO

2 Masjid Yang Tidak Ada Dana / Daif Mendapatkan dan Menambah Dana Masjid
 Hanya bergantung kepada kutipan / 1. Mewujudkan jawatankuasa Pengurusan Dana dan Kutipan Derma (sebagaimana dalam
sumbangan individu
 Tiada Hartanah / Aset Kaeedah pengurusan Kewangan Masjid Negeri Sarawak).
2. Dana khas dari MIS untuk menampung keperluan masjid dan surau.
3. Mendapat sumbangan berkala dari agensi setempat (sebagai rakan kongsi).
4. Lembaga Amanah Kebajikan Islam setiap bahagian / daerah memberi sumbangan kepada

masjid / surau.
5. Kerajaan memperuntukkan aset kepada masjid / surau.
6. Mengadakan program perkhidmatan yang sesuai dengan keperluan setempat yang boleh

mendatangkan pendapatan kepada masjid / surau.

2. BIDANG PENGURUSAN PERSONEL DAN KEMUDAHAN

ISU / PERKARA CADANGAN TINDAKAN

1 Masalah Kemahiran / Sikap Personel Meningkatkan Kemahiran / Membaiki Sikap Personel

 Ketidaksanggupan personel yang 1. Pihak Majlis Islam dan Kerajaan Negeri perlu menambah bilangan Pegawai Naqib yang ada.

dipilih / dilantik untuk mengurus dan 2. Pihak Majlis Islam dan Kerajaan Negeri perlu memberi elaun kepada Jawatankuasa

mentadbir dengan sepenuh tumpuan. Pengurusan Masjid.

 Kurangnya kemahiran di kalangan 3. Mengadakan latihan berterusan untuk meningkat kecekapan dan kemahiran personel dan

personel masjid yang dipilih / dilantik pegawai masjid

2 Masalah Ketiadaan dan Kekurangan Menambah Dan Meningkatkan Kemudahan Di Masjid
Kemudahan 1. Peranan Majlis Islam melalui Tabung Baitulmal dan Lembaga Amanah dalam memberi
 Kekurangan kemudahan untuk
menampung keperluan aktiviti kesedaran waqaf kepada umat islam untuk pembangunan institusi masjid.
pengimarahan masjid. 2. Majlis Islam Sarawak perlulah menyediakan satu piawaian rekabentuk bangunan dan senarai

kemudahan untuk membolehkan masjid memainkan peranannya sebagai pusat kegiatan
masyarakat.

84 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

3. BIDANG PENGURUSAN DATA DAN MAKLUMAT

ISU / PERKARA CADANGAN TINDAKAN

1 Pengurusan Data dan Maklumat Berikut Meningkatkan Mutu Pengurusan Data dan Maklumat Di Setiap Masjid

Kurang / Tidak Diberi Keutamaan : 1. Mewujudkan satu rangkaian sistem pengurusan data dan maklumat.

 Kewangan 2. Melatih personel di setiap Masjid untuk mengendalikan rangkaian sistem pengurusan data dan

 Program / Aktiviti maklumat.
 Kariah 3. Mewujudkan sistem penyebaran maklumat secara berkesan (papan kenyataan, sistem siaraya
 Maklumat Asas Masjid (Kemudahan,
dsb.)
Keluasan dsb.) 4. Menyediakan perkakasan dan kemudahan ICT yang diperlukan kepada setiap masjid dalam
 Sistem Fail dan Perkomputeran
sistem rangkaian yang diwujudkan.

4. PENTADBIRAN PEJABAT CADANGAN TINDAKAN

ISU / PERKARA Meningkatkan Mutu Pentadbiran Pejabat
1. Masjlis Islam Sarawak mewujudkan jawatan khas di setiap masjid untuk menjalankan tugas
1 Masalah Pentadbiran Pejabat
 Tiada personel khas untuk mentadbir pentadbiran.
masjid dan jika ada pun (lantikan 2. Mengadakan latihan yang sistematik khususnya dalam urusan pembangunan pejabat dan ICT.
dalaman)mereka tidak / kurang
mempunyai kemahiran yang sesuai.

5. PENTADBIRAN 3K CADANGAN TINDAKAN

ISU / PERKARA Meningkatakan Pengurusan 3K
1. Majlis Islam Sarawak mewujudkan panduan dan piawaian 3K untuk semua Masjid.
1 Masalah Sikap & Kekurangan Dana 2. Mengadakan kempen kesedaran
Bagi Menjalankan Aktiviti 3K 3. Mengadakan smart partnership antara masjid dengan agensi –agensi tempatan seperti pihak
 Kurang komitmen JKP
melaksanakan 3K berkuasa tempatan, bomba dan seumpamanya.
 Tiada peruntukan 4. Mewujudkan jawatankuasa 3K
 Tiada pegawai keselamatan 5. Majlis Islam Sarawak atau Lembaga Amanah Masjid mewujudkan peruntukan untuk melantik

6. PENTADBIRAN PERHUBUNGAN AWAM pegawai keselamatan dan juga untuk membiayai aktiviti 3K.

ISU / PERKARA CADANGAN TINDAKAN

1 Tiada Kegiatan Perhubungan Awam di Meningkatkan mutu kegiatan perhubungan awam
Masjid 1. Melantik seorang ahli JKP yang muda dan cergas sebagai Pegawai Perhubungan Awam
 Kebanyakan masjid tiada Pegawai 2. Mengadakan latihan sama ada kursus, bengkel atau pendedahan.
Perhubungan Awam
 Pegawai Perhubungan Awam yang
ada tidak terlatih.

85 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

7. BIDANG PENGIMARAHAN MASJID: KEGIATAN ILMU

ISU / PERKARA CADANGAN TINDAKAN

1 Kegiatan Ilmu Agama & Akademik Meningkatkan Mutu Kegiatan Ilmu Di Masjid

Kurang Menarik Minat Masyarakat 1. Majlis Islam Sarawak mengadakan kelas bimbingan / kursus / bengkel untuk mempertingkatkan

 Aktiviti kurang bermutu / bertindih ilmu dan kemahiran guru-guru takmir yang ditauliahkan di setiap masjid.

dengan kegiatan dengan agensi lain 2. Mengadakan pakatan strategik dengan agensi –agengsi berkaitan seperti JPNS, KAGAT dan

contohnya KAFA di sekolah. seumpamanya.

 Kurang guru / tenaga pengajar yang

berpengetahuan

8. BIDANG PENGIMARAHAN MASJID: PERAYAAN HARI KEBESARAN ISLAM

ISU / PERKARA CADANGAN TINDAKAN

1 Kegiatan Perayaan Hari Kebesaran Meningkatkan Mutu Perayaan Supaya Lebih Menarik

Islam Kurang Sambutan 1. Mengadakan program yang sesuai dengan kehendak semasa.

 Majlis yang diadakan terlalu rutin dan 2. Pengisian aktiviti ceramah atau forum dalam perayaan hari kebesaran dibantu dengan

kurang menarik. persembahan multimedia elektronik.

9. BIDANG PENGIMARAHAN MASJID: KEGIATAN KEMASYARAKATAN

ISU / PERKARA CADANGAN TINDAKAN

1 Kegiatan Kemasyarakatan Kurang Meningkatkan Mutu Kegiatan Kemasyarakatan
Sambutan 1. JKP masjid mengadakan program menyedarkan masyarakat tentang konsep Islam dan peranan
 Tiada Dana
 Tiada sambutan kerana kurang masjid yang sebenar bagi mengubah persepsi masyarakat tentang tanggungjawab fardhu kifayah
kesedaran masyarakat terhadap setiap individu dalam menjalankan kegiatan kemasyarakatan.
aktiviti kemasyarakatan di Masjid 2. Penglibatan dan penyertaan pihak swasta dan agensi-agensi dalam menghulurkan dana dan
 Kurang kerjasama JKP Masjid mengadakan program di Masjid.
dengan ahli kariah

86 Pelan Tindakan Majlis Islam Sarawak 2011-2020

Ruang Catatan

Majlis Islam Sarawak
Aras 16 & 17, Majma' Tuanku Abdul Halim Mu'adzam Shah

Jalan P. Ramlee 93400 Kuching, Sarawak
082-507251 (Talian Am) 082-507254 (Faks)