รำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐาน

รหัสวิชา ศ22101
เสนอ

ครู อรพรรณ ลักษณะอัฐ
โรงเรียนเบญจมราชูทิศนครศรธรรมราช

คำนำ

หนังสือเล่มนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับรำวงมาตรฐานซึ่ง
ประกอบด้วยประวัติรำวงมาตรฐาน เนื้อเพลงรำวง
มาตรฐาน ท่ารำวงมาตรฐาน การแสดงรำวงมาตรฐาน
โอกาสรำวงมาตรฐานและเครื่องดนตรีรำวงมาตรฐาน ซึ่ง
รวบรวมข้อมูลทั้งหมดมาเพื่อให้ผู้ที่สนใจได้ศึกษาและเรียน
รู้เรื่องราวเกี่ยวกับรำวงมาตรฐานโดยหนังสือเล่มนี้เป็นส่วน
หนึ่งของวิชานาฏศิลป์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ผู้จัดทำหวังว่าผู้
อ่านจะได้ประโยชน์จากหนังสือเล่มนี้ หากผิดพลาดประการ
ใดผู้จัดทำขออภัยและน้อมรับไว้ ณ ที่นี้ด้วย

สารบัญ หน้า


เรื่อง 3
ประวัติรำวงมาตรฐาน

เนื้อเพลงรำวงมาตรฐาน 4
ท่ารำวงมาตรฐาน

การแต่งกายรำวงมาตรฐาน 7
รูปแบบการแสดงรำวงมาตรฐาน

เครื่องดนตรีรำวงมาตราฐาน 8
โอกาสที่ใช้ในการแสดงรำวงมาตรฐาน

9


10


10

ประวัติรำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐานมีวิวัฒนาการมาจากการรำโทน เป็นการละเล่นพื้นเมืองของ
ไทย ต่อมาท่านหญิงละเอียดพิบูลสงครามได้แต่งเนื้อร้องและมอบให้กรมศิลปากร
บรรจุท่ารำไว้เป็นมาตรฐาน เป็นเพลงที่มีเนื้อร้องสุภาพ ใช้คำง่าย ทำนองเพลงง่าย
มุ้งเน้นให้เห็นวัฒนธรรมของชาติเป็นส่วนใหญ่ การแสดงจะใช้ผู้หญิงและชายไม่น้อย
กว่า 5 คู่

รำวงมาตรฐาน ประกอบด้วยเพลงทั้งหมด ๑๐ เพลง กรมศิลปากรแต่งเนื้อ
ร้องจำนวน ๔ เพลง คือ เพลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลงรำซิมารำ เพลงคืน
เดือนหงาย ท่านผู้หญิงละเอียด พิบูลสงคราม แต่งเนื้อร้องเพิ่มอีก ๖ เพลง คือ
เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า เพลงหญิง
ไทยใจงาม เพลงบูชานักรบ เพลงยอดชายใจหาญ ส่วนทำนองเพลงทั้ง ๑๐ เพลง
กรมศิลปากร และกรมประชาสัมพันธ์เป็นผู้แต่ง จากการสัมภาษณ์นางสุวรรณี ชลานุ
เคราะห์ ศิลปินแห่งชาติ สาชาศิลปะการแสดง (นาฏศิลป์ไทย) ปีพุทธศักราช ๒๕๓๓
อธิบายว่า ท่ารำเพลงรำวงมาตรฐานประดิษฐ์ท่ารำโดย นางลมุล ยมะคุปต์
นางมัลลี คงประภัศร์และนางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญการสอน
นาฏศิลป์ไทย วิทยาลัยนาฏศิลป ส่วนผู้คิดประดิษฐ์จังหวะเท้าของเพลงดวงจันทร์วัน
เพ็ญ คือนางจิตรา ทองแถม ณ อยุธยา อาจารย์ใหญ่โรงเรียนสังคีตศิลป ปัจจุบันคือ
วิทยาลัยนาฏศิลปปีพ.ศ.๒๔๘๕ – ๒๔๘๖

หน้า3

เนื้อเพลงรำวงมาตรฐาน

ประกอบด้วย 10 เพลง ได้แก่

เพลงที่1 เพลงงามแสงเดือน

งามแสงเดือนมาเยือนส่องหล้า งามใบหน้าเมื่ออยู่วงรำ (ซ้ำ)

เราเล่นเพื่อสนุก เปลื้องทุกข์วายระกำ

ขอให้เล่นฟ้อนรำ เพื่อสามัคคีเอย

เพลงที่2 เพลงชาวไทย

ชาวไทยเจ้าเอ๋ย ขออย่าละเลยในการทำหน้าที่

การที่เราได้เล่นสนุก เปลื้องทุกข์สบายอย่างนี้

เพราะชาติเราได้เสรี มีเอกราชสมบูรณ์

เราจึงควรช่วยชูชาติ ให้เก่งกาจเจิดจำรูญ

เพื่อความสุขเพิ่มพูน ของชาวไทยเราเอย

เพลงที่3 เพลงรำมาซิมารำ

รำซิมารำ เริงระบำกันให้สนุก

ยามงานเราทำงานจริง ๆ ไม่ละไม่ทิ้งจะเกิดเข็ญขลุก

ถึงยามว่างเราจึงรำเล่น ตามเชิงเช่นเพื่อให้สร่างทุกข์

ตามเยี่ยงอย่างตามยุค เล่นสนุกอย่างวัฒนธรรม

เล่นอะไรให้มีระเบียบ ให้งามให้เรียบจึงจะคมขำ

มาซิมาเจ้าเอ๋ยมาฟ้อนรำ มาเล่นระบำของไทยเราเอย

เพลงที่4 เพลงคืนเดือนหงาย

ยามกลางคืนเดือนหงาย เย็นพระพายโบกพริ้วปลิวมา

เย็นอะไรก็ไม่เย็นจิต เท่าเย็นผูกมิตรไม่เบื่อระอา

เย็นร่มธงไทยปกไปทั่วหล้า เย็นยิ่งน้ำฟ้ามาประพรมเอย

หน้า4

เพลงที่5 เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ

ดวงจันทร์วันเพ็ญ ลอยเด่นอยู่ในนภา

ทรงกลดสดสี รัศมีทอแสงงามตา

แสงจันทร์อร่าม ฉายงามส่องฟ้า

ไม่งามเท่าหน้า นวลน้องยองใย

งามเอยแสนงาม งามจริงยอดหญิงชาติไทย

งามวงพักตร์ยิ่งดวงจันทรา จริตกิริยานิ่มนวลละไม

วาจากังวาน อ่อนหวานจับใจ

รูปทรงสมส่วนยั่วยวนหทัย สมเป็นดอกไม้ขวัญใจชาติเอย

เพลงที่6 เพลงดอกไม้ของชาติ

ขวัญใจดอกไม้ของชาติ งามวิลาสนวยนาดร่ายรำ

เอวองค์อ่อนงาม ตามแบบนาฎศิลป์

ชี้ชาติไทยเนาว์ถิ่น เจริญวัฒนธรรม

งานทุกสิ่งสามารถ สร้างชาติช่วยชาย

ดำเนินตามนโยบาย สู้ทนเหนื่อยยากตรากตรำ

เพลงที่7 เพลงหญิงไทยใจงาม

เดือนพราว ดาวแวววาวระยับ

แสงดาวประดับ ส่องให้เดือนงามเด่น

ดวงหน้า โสภาเพียงเดือนเพ็ญ

คุณความดีที่เห็น เสริมให้เด่นเลิศงาม

ขวัญใจ หญิงไทยส่งศรีชาติ

รูปงามวิลาส ใจกล้ากาจเรืองนาม

เกียรติยศ ก้องปรากฎทั่วคาม

หญิงไทยใจงาม ยิ่งเดือนดาวพราวแพรว

หน้า5

เพลงที่8 เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า

ดวงจันทร์ขวัญฟ้า ชื่นชีวาขวัญพี่

จันทร์ประจำราตรี แต่ขวัญพี่ประจำใจ

ที่เทิดทูนคือชาติ เอกราชอธิปไตย

ถนอมแนบสนิทใน คือขวัญใจพี่เอย

เพลงที่9 เพลงยอดชายใจหาญ

โอ้ยอดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี

น้องขอร่วมชีวี กอบกรณีย์กิจชาติ

แม้สุดยากลำเค็ญ ไม่ขอเว้นเดินตาม

น้องจักสู้พยายาม ทำเต็มความสามาร

เพลงที่10 เพลงบูชานักรบ

น้องรักรักบูชาพี่ ที่มั่นคงที่มั่นคงกล้าหาญ

เป็นนักสู้เชี่ยวชาญ สมศักดิ์ชาตินักรบ

น้องรักรักบูชาพี่ ที่มานะที่มานะอดทน

หนักแสนหนักพี่ผจญ เกียรติพี่ขจรจบ

น้องรักรักบูชาพี่ ที่ขยันที่ขยันกิจการ

บากบั่นสร้างหลักฐาน ทำทุกด้าน ทำทุกด้าน ครันครบ

น้องรักรักบูชาพี่ ที่รักชาติที่รักชาติยิ่งชีวิต

เลือดเนื้อพี่พลีอุทิศ ชาติยงอยู่ ชาติยงอยู่ คู่พิภพ

หน้า6

ท่ารำวงมาตรฐาน

ท่ารำวงมาตรฐานประจำบทร้อง 10 บท รวม 17 ท่ารำ
เเต่ละเพลงใช้ท่ารำ ดังนี้
ท่า 1 “สอดสร้อยมาลา” ในบท “งามแสงเดือน”
ท่า 2“ชักแป้งผัดหน้า”ในบท “ชาวไทย”
ท่า 3 “รำส่าย”ในบท “รำซิมารำ”
ท่า 4 “สอดสร้อยมาลาแปลง” ในบท “คืนเดือนหงาย"
ท่า 5 “แขกเต้าเข้ารัง” ในบท “ดวงจันทร์วันเพ็ญ”
ท่า 6 “ผาลาเพียงไหล่” ในบท “ดวงจันทร์วันเพ็ญ”
ท่า 7 “รำยั่ว” ในบท “ดอกไม้ของชาติ”
ท่า 8 “พรหมสี่หน้า” ในบท “หญิงไทยใจงาม”
ท่า 9 “ยูงฟ้อนหาง” ในบท “หญิงไทยใจงาม”
ท่า 10 “ช้างประสานงา” ในบท “ดวงจันทร์ขวัญฟ้า”
ท่า 11 “จันทร์ทรงกลดแปลง” ในบท “ดวงจันทร์ขวัญฟ้า”
ท่า 12 และท่า13 ในบท “ยอดชายใจหาญ”
ท่าหญิง“ชะนีร่ายไม้” ท่าชาย “จ่อเพลิงกาฬ”
ท่า 14 ท่า 15 ในบท “บูชานักรบ”
หญิง “ขัดจางนาง”ท่าชาย “จันทร์ทรงกลด”
ท่า 16 และท่า 17 ในบท “บูชานักรบ”
ท่าหญิง “ล่อแก้ว”ท่าชาย “ขอแก้ว”

หน้า7

การเเต่งกายรำวงมาตราฐาน

เครื่องแต่งกายของรำวงมาตรฐาน ประกอบด้วย ๔ แบบดังนี้

• แบบที่ ๑ แบบชาวบ้าน

ผู้ชายนุ่งผ้าโจงกระเบน สวมเสื้อคอพวงมาลัย เอวคาดผ้าห้อยชายด้านหน้า
ผู้หญิงนุ่งจีสตริงรัดรูป ห่มผ้าสไบอัดจีบ ปล่อยผม ประดับดอกไม้ที่ผมด้านซ้าย คาดเข็มขัด
ใส่เครื่องประดับ

• แบบที่ ๒ แบบรัชกาลที่ ๕

ผู้ชายนุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อราชประแตน ใส่ถุงเท้า ร้องเท้า
ผู้หญิงนุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อลูกไม้ สไบพาดบ่าผูกเป็นโบว์ ทิ้งชายไว้ข้างลำตัวด้านซ้าย
ใส่เครื่องประดับมุก

• แบบที่ ๓ แบบสากลนิยม

ผู้ชายนุ่งกางเกง สวมสูท ผูกไทด์
ผู้หญิงนุ่งกระโปรงป้ายข้าง ยาวกรอมเท้า ใส่เสื้อคอกลม แขนกระบอก

• แบบที่ 4 แบบราตรีสโมสร

ผู้ชายนุ่งกางเกง สวมเสื้อพระราชทาน เอวคาดผ้าห้อยชายด้านหน้า
ผู้หญิงนุ่งกระโปรงยาวจีบหน้านาง ใส่เสื้อจับเดรป มีชายผ้าห้อยจากบ่าลงไปทาง
ด้านหลัง เปิดไหล่ขวา ศีรษะทำผมเกล้าเป็นมวยสูง ใส่เกี้ยว และเครื่องประดับ

หน้า8

รูปเเบบเเละลักษณะการเเสดง

รำวงมาตรฐาน เป็นการรำหมู่ประกอบด้วยผู้แสดง ๘ คน ท่ารำประดิษฐ์ขึ้นจาก ท่า

รำมาตรฐานในเพลงแม่บท ความสวยงามของการรำอยู่ที่กระบวนท่ารำที่มีลักษณะ

เฉพาะในแต่ละเพลง และเครื่องแต่งกายไทยสมัยต่าง ๆ รวมทั้งรูปแบบการแสดง

ใน

ลักษณะการแปรแถวเป็นวงกลม การแบ่งเป็นขั้นตอนต่าง ๆ ได้ดังนี้

• ขั้นตอนที่ ๑

ผู้แสดงชาย และหญิงเดินออกมาเป็นแถวตรงสองแถวหันหน้าเข้าหากัน ต่างฝ่าย

ทําความเคารพด้วยการไหว้

• ขั้นตอนที่ ๒

ร่าแปรแถวเป็นวงกลมตามทำนองเพลง และรำตามบทร้องรวม ๑๐ เพลง โดย

เปลี่ยนท่ารำไปตามเพลงต่าง ๆ เริ่มตั้งแต่เพลง งามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลง

ร่าซิมารำ เพลงคืนเดือน หงาย เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ

เพลงหญิง ไทยใจงาม เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า เพลงยอดชาย ใจหาญ และ

เพลงบุชานักรบ

ขั้นตอนที่ ๓

เมื่อจบบทร้อง ในเพลงที่ ๑๐ ผู้แสดงรำเข้าเวที ทีละคู่ตาม ทํานองเพลงจนจบ

หน้า9

เครื่องดนตรีรำวงมาตราฐาน

เครื่องดนตรีรำวงมาตรฐานเป็นเครื่องดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดงรำวง
มาตรฐาน เครื่องดนตรีที่ใช้ในการแสดง”รำโทน”หรือ”รำวง”นั้นเดิมมีเครื่อง
ดนตรีประกอบรำคือโทน ฉิ่ง กรับ ต่อมามีการพัฒนา”รำวง”ขึ้นจนเป็น”รำวง
มาตรฐาน”จนถึงปัจจุบัน จึงได้เพิ่มเครื่องดนตรีประกอบเป็นวงดนตรีปี่พาทย์
ไม้นวมหรือวงดนตรีสากลบรรเลง


โอกาสที่ ใช้ ในการเเส
ดงรำวงมาตราฐาน

โอกาสที่ใช้ในการแสดงเพลงรำวงจะใช้ในงานเทศกาลต่างๆที่ให้ความรื่นรมย์
ได้ทุกงานเพื่อสร้างความสนุกสนานสำหรับผู้ร่วมกิจกรรมและเป็นการเผยแผ่
ศิลปวัฒนธรรมไทย

หน้า10

คณะผู้จัดทำ

เด็กชายณฐพงศ์ ชิราพร ชั้นม.2/1 เลขที่4
เด็กชายธนกฤต ไพบูลย์วรชาติ


เด็กหญิงณัฐนรี คชเชนทร์
เด็กหญิงปาลิตา จีนหั่น ชั้นม.2/1 เลขที่6
เด็กหญิงสุธารัตน์ จวนมาศ



ชั้นม.2/1 เลขที่30




ชั้นม.2/1 เลขที่34




ชั้นม.2/1 เลขที่40