คู่มือแนวปฏิบัติในการเพาะเลี้ยงจิ้งหรีดให้ได้มาตรฐานสำหรับฟาร์ม

9.1 คุณสมบตั ิของผเู้ ลย้ี งจงิ้ หรีด

1. เป็็นผู้้�ที่�ผ่่านการฝึึกอบรมหลัักสููตรมาตรฐานฟาร์์มเลี้้�ยงจิ้้�งหรีีดสำหรัับ
ผู้ประกอบการ และได้รับใบประกาศนยี บัตรจากกรมปศุสัตว์

2. เป็็นผู้้�ที่�สมััครใจขอรัับการรัับรอง และยิินดีีที่่�จะปฏิิบััติิตามกฎระเบีียบ
ขอ้ กำำ� หนด ขน้ั ตอน วธิ กี ารปฏบิ ตั ทิ ใี่ ชใ้ นการปฏบิ ตั ทิ างการเกษตรทดี่ ีสำำ� หรบั
ฟารม์ จง้ิ หรดี

3. ไม่่เป็็นผู้้�ถูกเพิิกถอนการรัับรอง เว้้นแต่่เคยถููกเพิิกถอนการรัับรองมาแล้้ว
มากกวา่ 3 ปี

4. ก่่อนการตรวจประเมิิน ผู้�้เลี้�้ยงต้้องปรัับปรุุงฟาร์์มเลี้�้ยงจิ้�้งหรีีดให้้เป็็นไปตาม
ขอ้ กำำ� หนดและมีการนำำ� ขอ้ กำำ� หนดการปฏบิ ตั ทิ างการเกษตรทด่ี ีสำำ� หรบั ฟารม์
จ้งิ หรีดไปปฏบิ ตั ิแลว้

9.2 หลักฐานประกอบการขอรับรอง

1. แสดงบัตั รประชาชนของผู้ป้� ระกอบการ (กรณีียื่่น� ด้ว้ ยตัวั เอง)
2. เอกสารที่่�แสดงถึึงการได้้รับั ความยิินยอมจากองค์์กรปกครองส่่วนท้อ้ งถิ่น�
3. แผนที่่ต�ั้ง� ฟาร์ม์ 1 ฉบัับ
4. แผนผัังแสดงที่่�ตั้�งของโรงเรือื นและสิ่�งก่่อสร้า้ ง 1 ฉบัับ
5. รููปถ่่ายแสดงสภาพภายในฟาร์์มเลี้้�ยงสััตว์์ รวมทั้้�งสิ่�งก่่อสร้้าง เช่่น

ประตููรั้้ว� ระบบการฆ่า่ เชื้อ� บุคุ คล ยานพาหนะ วัสั ดุอุ ุปุ กรณ์์ สภาพทั่่ว� ไปของ
โรงเรืือนเลี้้�ยงสััตว์์ สถานที่่�เก็็บอุุปกรณ์์ อาหารสััตว์์ สารเคมีี ยา วััคซีีน
สถานที่่�ทำลายซาก ขยะมููลฝอย เครื่่�องสำรองไฟฟ้้า ระบบบำบััดน้้ำเสีีย
เป็็นต้น้
6. ในกรณีีต่่ออายุุการรัับรองให้้แนบใบรัับรองฉบัับจริิงที่่�หมดอายุุ

47

การฝึกอบรม

ผู้เล้ียงจง้ิ หรีด
สมัครเขา้ รับการอบรม

สำ�ำนกั งานปศุสตั วเ์ ขต
รวบรวมรายช่ือ

ดำ�ำเนนิ การฝกึ อบรมและออกใบประกาศนียบตั ร
“การปฏบิ ตั ิทางการเกษตรทีด่ ดี ้านปศุสัตวส์ ำ�ำหรบั

ผ้ปู ระกอบการ”

การยืน่ ขอรับรอง

สามารถยน่ื ผา่ น ผทู้ ผ่ี ่านการอบรม
และมใี บประกาศนยี บตั ร
ระบบออนไลน์ได้ทาง
ยืน่ ขอรับรองมาตรฐาน
https://bizportal.go.th
สำ�ำนกั งานปศุสัตว์อำ�ำเภอ
หรอื สำ�ำนักงานปศสุ ตั วจ์ ังหวัด

ท่ีฟาร์มตง้ั อยู่

ตรวจสอบเอกสารและหลกั ฐาน แก้ไขเอกสาร
ผ่าน ไมผ่ ่าน

สำ�ำนกั งานปศุสัตว์จงั หวดั นัดหมายวันตรวจรบั รอง
(คณะผตู้ รวจประเมนิ )

48 คูม่ ือแนวปฏิบตั ใิ นการเพาะเลีย้ งจ้ิงหรีดให้ไดม้ าตรฐานสำ�หรบั ฟารม์

การตรวจประเมิน แจ้งเมื่อ
แก้ไขแล้วเสร็จ
สำ�ำนกั งานปศุสตั วจ์ งั หวดั
(คณะผู้ตรวจประเมนิ )

ดำำ� เนินการตรวจประเมิน

ผา่ น ไม่ผา่ น

แจ้งแกไ้ ขข้อบกพรอ่ ง

สำ�ำนักงานปศสุ ัตว์เขต ผ้ปู ระกอบการ

การตดั สนิ การรบั รอง

สำ�ำนกั งานปศสุ ัตว์เขต
(คณะกรรมการรับรอง)

ผ่าน พจิ ารณาตัดสนิ ผลการรบั รอง ไมผ่ า่ น

แจง้ ผล

สำ�ำนกั งานปศุสัตวเ์ ขต สำ�ำนกั งานปศุสัตว์จังหวัด

สำ�ำนกั งานปศสุ ตั ว์จังหวดั
ใบรบั รองมาตรฐานฟาร์มมอี ายุ 3 ปี

ผูเ้ ล้ียงจงิ้ หรดี

49

เงือ่ นไขสำ�ำหรับผู้ได้รบั การรับรอง

1. รัักษาไว้ซ้ึ่ง� การปฏิิบัตั ิิทางการเกษตรที่่�ดีีสำหรับั จิ้้�งหรีีด ตลอดระยะเวลา
ทไ่ี ด้รับการรับรอง

2. อ้้างถึึงการรัับรองเฉพาะในขอบข่่ายที่่�ได้้รัับการรัับรองจากกรมปศุุสััตว์์
เทา่ นั้น

3. ต้อ้ งไม่่นำใบรัับรองไปใช้ใ้ นทางที่่�ทำให้เ้ กิดิ ความเสื่�อมเสีีย
4. ยุตุ ิกิ ารอ้า้ งถึึงการได้ร้ ับั การรับั รองนั้้น� ทั้้ง� หมด เมื่่อ� มีีการพักั ใช้้ การรับั รอง

เพกิ ถอนการรบั รอง หรอื ยกเลิกการรับรองไม่วา่ ด้วยสาเหตใุ ด
5. ให้ค้ วามร่่วมมือื แก่่ผู้้�ตรวจประเมินิ และเจ้า้ หน้า้ ที่่ข� องกรมปศุสุ ัตั ว์์ ในการ

ตรวจประเมนิ ทกุ ครัง้
6. จัดั ทำบันั ทึึกตามคู่ม่� ือื การปฏิบิ ัตั ิงิ าน และข้อ้ กำหนดอย่่างต่่อเนื่่อ� ง เพื่่อ� ให้้

ผู้ตรวจประเมนิ สามารถตรวจสอบความเปน็ ไปตามขอ้ กำำ� หนด
7. ส่่งมอบเอกสารหลัักฐานต่่าง ๆ ที่่�เกี่�ยวข้้องกัับการรัับรองที่่�เป็็นปััจจุุบััน

ใหแ้ ก่ผูต้ รวจประเมนิ และเจา้ หนา้ ที่ของกรมปศสุ ตั วเ์ มอื่ ไดร้ บั การรอ้ งขอ
8. หากประสงค์จ์ ะต่่ออายุกุ ารรับั รอง ให้ย้ื่น� แบบฟอร์ม์ คำขอรับั รองและหลักั

ฐานประกอบต่อสำ�ำนักงานปศุสัตว์อำ�ำเภอ หรือสำ�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัด
ล่วงหนา้ ก่อนใบรับรองหมดอายุ 5 เดือน แต่ไม่เกิน 6 เดอื น
9. หากประสงค์จ์ ะขอยกเลิกิ การรับั รอง ให้ย้ื่น� แบบฟอร์ม์ การขอยกเลิกิ เป็น็
ลายลักษณ์อักษร พร้อมแนบใบรับรองคืนให้สำ�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัด
ภายใน 15 วนั นบั จากวันที่แจง้ ความประสงค์ขอยกเลกิ การรับรอง
10. หากมีีการเปลี่�ยนแปลงแก้้ไขระบบการผลิิต เช่่น เพิ่่�มหรืือลดจำนวน
โรงเรือน เพ่ิ มหรือลดพ้ืนท่ีเลี้ยง ปรับปรุงสถานประกอบการ เปลี่ยน
สัตวแพทย์ผู้ควบคุมฟาร์มเลี้ยงสัตว์ เปลี่ยนผู้จัดการสถานประกอบการ

50 คู่มอื แนวปฏบิ ตั ิในการเพาะเลย้ี งจิ้งหรดี ใหไ้ ดม้ าตรฐานสำ�หรบั ฟารม์

เปน็ ตน้ ใหแ้ จง้ สำำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั ทราบโดยทนั ที สำำ� นกั งานปศสุ ตั ว์
เขตอาจพิจารณาคงไว้ซ่ึงการรับรอง หรืออาจกำ�ำหนดให้มีการตรวจ
ประเมนิ เพิ่มเติม
11. หากมีีการโอนกิิจการ ให้้ผู้้�ประกอบการที่่�รัับโอนกิิจการแจ้้งสำนัักงาน
ปศสุ ตั วจ์ งั หวดั ทราบเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร คณะผูต้ รวจประเมนิ จะดำำ� เนนิ
การตรวจสอบคณุ สมบตั ขิ องผูป้ ระกอบการทร่ี บั โอนกจิ การ และนดั หมาย
ตรวจประเมินกรณีพิเศษ ณ สถานประกอบการ
12. การย้้ายสถานที่่�ตั้�งสถานประกอบการ ให้้แจ้้งสำนัักงานปศุุสััตว์์จัังหวััด
ทราบเป็นลายลักษณ์อกั ษร เพื่อยกเลิกการรับรอง
13. กรณีีที่่�มีีการเปลี่�ยนแปลงชื่�อสถานประกอบการ แต่่ยัังคงสถานที่่�ตั้�งเดิิม
ใหแ้ จง้ สำำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั ทราบเปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร พรอ้ มหลกั ฐาน
การเปลี่ยนแปลง สำำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั จะเสนอสำำ� นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขต
เพอ่ื ออกใบรบั รองฉบบั ใหม่ โดยมีอายเุ ทา่ กบั ฉบบั เดมิ ทเ่ี หลอื อยู่ ทง้ั นี้ตอ้ ง
สง่ คนื ใบรับรองฉบบั เดมิ ภายใน 7 วันทำ�ำการ นับแต่วนั ทไ่ี ดร้ บั ใบรบั รอง
ฉบบั ใหม่มายังสำำ� นักงานปศุสัตวจ์ งั หวัด
14. กรณีีมีีการเปลี่�ยนแปลงข้้อมููลในใบรัับรอง ต้้องส่่งคืืนใบรัับรองฉบัับเดิิม
มายงั สำ�ำนักงานปศสุ ตั วจ์ ังหวดั
15. กรณีีใบรับั รองหรือื ใบประกาศนีียบัตั รชำรุดุ หรือื สููญหาย ให้น้ ำใบรับั รอง
หรือใบประกาศนียบัตรที่ชำ�ำรุด หรือเอกสารหลักฐานการแจ้งความ
เอกสารสูญหาย แล้วแต่กรณี มายังสำ�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัด และ
สำำ� นกั งานปศสุ ตั วจ์ งั หวดั สง่ ใหส้ ำำ� นกั งานปศสุ ตั วเ์ ขตพจิ ารณาออกใบแทน
โดยใบแทนจะมีอายุเท่าใบรับรองฉบับเดิมที่เหลืออยู่ และเทียบเท่า
ใบประกาศนียบัตรฉบบั เดิม

51

หลักเกณฑ์การตรวจประเมินการปฏิบัติ
ทางการเกษตรท่ดี ีสำ�ำหรบั ฟาร์มจิง้ หรีด

52 คู่มอื แนวปฏิบตั ใิ นการเพาะเลย้ี งจงิ้ หรีดให้ไดม้ าตรฐานสำ�หรับฟารม์

53

54 ค่มู ือแนวปฏบิ ัตใิ นการเพาะเล้ยี งจ้งิ หรดี ใหไ้ ดม้ าตรฐานสำ�หรบั ฟารม์

55

ขอ้ มลู ติดตอ่ ขอรบั การรับรองมาตรฐานฟารม์

สำ�ำนกั งานปศสุ ตั วเ์ ขต ๑ 02-5013177
02-9679700 กด 3 ต่อ 5111
สำำ� นกั งานปศสุ ัตว์เขต ๒ 038-511997
สำ�ำนักงานปศุสตั ว์เขต ๓ 044-203834
สำำ� นักงานปศสุ ัตว์เขต ๔ 043-261876
สำ�ำนักงานปศสุ ตั วเ์ ขต ๕ 053-217305
สำ�ำนกั งานปศุสัตว์เขต ๖ 055-983641
สำ�ำนกั งานปศุสตั วเ์ ขต ๗ 099-0809879
สำ�ำนกั งานปศสุ ตั ว์เขต ๘ 077-282320
สำ�ำนกั งานปศุสัตว์เขต ๙ 074-324406, 074-558197
สำำ� นักงานปศุสัตว์ภาคเหนือ 053-892475
สำ�ำนักงานปศสุ ัตวจ์ ังหวดั เชยี งใหม่ 053-511288
สำำ� นกั งานปศสุ ัตว์จังหวัดลำำ� พนู 053-611580
สำำ� นกั งานปศสุ ตั ว์จงั หวดั แม่ฮ่องสอน 054-431322
สำำ� นกั งานปศุสตั วจ์ ังหวัดพะเยา 054-511098
สำ�ำนกั งานปศุสตั วจ์ งั หวัดแพร่ 054-719434
สำ�ำนักงานปศุสัตว์จงั หวัดนา่ น 055-816803
สำ�ำนกั งานปศุสัตว์จังหวดั อุตรดิตถ์ 055-699428
สำ�ำนกั งานปศุสตั ว์จังหวดั สโุ ขทยั

56 คมู่ ือแนวปฏบิ ัตใิ นการเพาะเลี้ยงจง้ิ หรีดใหไ้ ดม้ าตรฐานสำ�หรับฟาร์ม

สำ�ำนกั งานปศสุ ตั ว์ภาคกลางและภาคใต้ 055-258654
สำ�ำนกั งานปศสุ ตั วจ์ ังหวัดพิษณุโลก 056-476597
สำำ� นกั งานปศุสตั วจ์ ังหวัดชยั นาท 036-211527
สำ�ำนกั งานปศุสตั วจ์ งั หวดั สระบรุ ี 036-813495
สำำ� นกั งานปศสุ ัตวจ์ งั หวดั สงิ หบ์ รุ ี 032-337802
สำ�ำนกั งานปศุสตั ว์จังหวัดราชบรุ ี 075-356254, 075-356454
สำ�ำนกั งานปศสุ ตั วจ์ ังหวดั นครศรีธรรมราช

สำำ� นักงานปศุสตั ว์ภาคตะวันออกเฉยี งเหนือ
สำำ� นักงานปศุสตั วจ์ ังหวัดขอนแกน่ 043-222154
สำ�ำนกั งานปศสุ ัตว์จังหวัดกาฬสนิ ธ์ ุ 082-2321071
สำ�ำนกั งานปศสุ ตั ว์จงั หวดั นครพนม 042-511029
สำ�ำนักงานปศสุ ตั ว์จังหวัดอดุ รธานี 042-223766
สำ�ำนกั งานปศสุ ัตวจ์ งั หวดั ชัยภูม ิ 044-812334

57

เอกสารอา้ งองิ

คู่มือการปฏิบัติทางการเกษตรท่ีดีสำ�ำหรับฟาร์มจ้ิงหรีด. 2564. สืบค้นเมื่อ
18 ตุลาคม 2564, จาก https://www.acfs.go.th/files/
files/attach-files/940_20190611131224_620012.pdf
คู่มือเลี้ยงจ้ิงหรีดฉบับประชาชน. 2564. สืบค้นเมื่อ 18 ตุลาคม 2564,
จาก https://extension.dld.go.th/th1/index.php?option
=com_content&view=article&id=2325:2021-05-14-02-13
-47&catid=193:2021-05-14-02-05-15&Itemid=85.
ทัศนีย์ แจ่มจรรยา ชาญชัย ถาวรอนุกูลกิจ วิโรจน์ ขลิบสุวรรณ และ
ปิยพงศ์ โทธุโย. 2543. การเลี้ยงจ้ิงหรีดทองดำ�ำเพ่ือการค้า.
แกน่ เกษตร 28(2): 55-57.
นพพร โต๊ะมี ตวงทอง ปัจฉิมะศิริ มนทกานต์ วงศ์ภากร และ
ทินรัตน์ ศรีสุวรรณ์. 2551. โรคติดเช้ือ อิริโดไวรัสจิ้งหรีด
ในฟารม์ เพาะเลี้ยง จ.ลำ�ำพูน. สัตวแพทยม์ หานครสาร 3(2): 40-50.
นพพร โต๊ะมี ทวีวัฒน์ ดีมะการ พัชรี ทองคำ�ำคูณ มนทกานต์ิ วงศ์ภากร
และสุพรรษา ทางดี. 2557. โรคอุบัติใหม่: การติดเช้ือไวรัส
อัมพาตของจิ้งหรีดเลี้ยงในประเทศไทย และการวิเคราะห์
ทางพันธุกรรม. วารสารสถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ 9(2): 58-72.
มัณฑนา นครเรียบ. 2558. รายงานวิจัย การสร้างมาตรฐานต้นแบบ
การจัดการฟาร์มจ้ิงหรีดให้ถูกต้องตามหลักสุขอนามัยเพ่ือให้ได้
ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพของวิสาหกิจชุมชนผู้เลี้ยงจิ้งหรีดบ้านมะค่า.
ยุพา หาญบุญทรง. 2561. คู่มือการเพาะเลี้ยงแมลงที่เป็นอาหารของมนุษย์
และสัตว์ในฟาร์มท่ีได้มาตรฐาน. พิมพ์ครั้งที่ 2. สำ�ำนักงานพัฒนา
เศรษฐกิจิ จากฐานชีีวภาพ (องค์ก์ ารมหาชน) (สพภ.). กรุงุ เทพมหานคร.
44 หน้า.

58 คูม่ ือแนวปฏิบตั ใิ นการเพาะเล้ียงจง้ิ หรดี ใหไ้ ด้มาตรฐานสำ�หรับฟาร์ม

ลีลากญกิ นนั ท์และจารกึ ศกั ดว์ิ ฒั นกำำ� จร.2545.ชวี วทิ ยาจง้ิ หรดี เพอื่ พฒั นาจดั การ
เพาะเลี้ยง. ส่วนวิจัยและพัฒนาผลิตผลป่าไม้ สำ�ำนักวิชาการป่าไม้
กรมป่าไม้. สถาบันสุขภาพสัตว์แห่งชาติ. 2551. สืบค้นเมื่อ
2 ตุลาคม 2564, จากhttp://niah.ld.go.th/th/AnimalDisease/
wild_cricket_IrrioVirus.htm.
สำำ� นกั งานปศสุ ตั ว์จงั หวัดขอนแก่น. 2564. เอกสารคู่มือการฝึกอบรมเกษตรกร
หลักสูตร การยกระดับการเลี้ยงจ้ิงหรีดสู่มาตรฐานการปฏิบัติ
ทางการเกษตรที่ดี. สำ�ำนักงานปศุสัตว์จังหวัดขอนแก่น กรมปศุสัตว์.
อภิชาต ศรีสะอาด และทองพูล วรรณโพธิ์. 2557. แนวทางและแบบอย่าง
การเพาะเลี้ยงจง้ิ หรดี ใหร้ วยเงนิ ลา้ น. พมิ พค์ รงั้ ท่ี 1. นาคา อนิ เตอรม์ ีเดยี ,
สมุทรสาคร. 144 หน้า.
Bateman, P. W., L. N. Gilson, and J. W. H. Ferguson. 2001.
Male size sequential mate preference in the cricket
Gryllus bimaculatus. Animal Behaviour 61: 631-637.
Hanboonsong, Y., T. Jamjanya and P. B. Durst. 2013. Six-legged
livestock: edible insect farming, collection and marketing
in Thailand. Food and Agriculture Organization of the United
Nations Regional Office for Asia and the Pacific, Bangkok:
Thailand.
Hanboonsong, A. and Durst, P. 2020. Guidance on sustainable
cricket farming – A practical manual. Bangkok, FAO.
https://doi.org/10.4060/cb2446en.
Huber F., T. E. Moore and W. Loher. 1989. Cricket Behavior
and Neurobiology. Cornell University Press, New York. 329 pp.

59

รายชอื่ คณะวจิ ัย

ผศ.ดร. ปยิ ะวรรณ สทุ ธิประพนั ธ์
หนว่ ยงาน : สาขาวชิ ากีฏวิทยา ภาควชิ ากีฏวิทยาและโรคพชื
คณะเกษตรศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยเชีียงใหม่่
โทรศัพั ท์์ 053-944025
E-mail: [email protected]

ผศ.ดร. จฑุ าทพิ ย์ เฉลมิ ผล
หนว่ ยงาน : สาขาวชิ าส่งเสริมและเผยแพร่การเกษตร
ภาควิิชาพัฒั นาเศรษฐกิิจการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์์
มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่
โทรศัพั ท์ ์ 053-944018
Email: [email protected]

ดร. บาจรยี ์ ฉตั รทอง
หนว่ ยงาน : สาขาวิชากีฏวิทยา ภาควชิ ากีฏวทิ ยาและโรคพืช
คณะเกษตรศาสตร์์ มหาวิิทยาลัยั เชีียงใหม่่
โทรศัพั ท์์ 053-944025
E-mail: [email protected]

ดร. กรวัฒน์ อรรถโสภา
หนว่ ยงาน : สาขาวชิ ากีฏวทิ ยา ภาควชิ ากีฏวิทยาและโรคพืช
คณะเกษตรศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยเชีียงใหม่่
โทรศัพั ท์ ์ 053-944025
E-mail: [email protected]

60 คู่มอื แนวปฏบิ ตั ิในการเพาะเลี้ยงจ้ิงหรีดใหไ้ ด้มาตรฐานสำ�หรับฟาร์ม

รายชอ่ื คณะวจิ ยั

สพ.ญ. ศศภิ า แกว้ ประเสริฐ
หนว่ ยงาน : กลุ่ มรบั รองดา้ นการปศุสัตว์ สำ�ำนกั พฒั นาระบบและ
รับรองมาตรฐานสนิ ค้าปศุสตั ว์ กรมปศุสตั ว์
โทรศััพท์์ 0-2653-4444 ต่่อ 3132
Email: [email protected]

นายธีรพนั ธ์ ดอกจนั ทร์
หนว่ ยงาน : สาขาวชิ ากีฏวิทยา ภาควิชากีฏวทิ ยาและโรคพชื
คณะเกษตรศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยเชีียงใหม่่

น.ส. พรกรััณย์์ พัันธ์์อุุโมงค์์
หน่วยงาน : สาขาวชิ ากีฏวทิ ยา ภาควิชากีฏวิทยาและโรคพืช
คณะเกษตรศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยเชีียงใหม่่

61

Memo

62 คมู่ ือแนวปฏบิ ัตใิ นการเพาะเล้ยี งจ้งิ หรีดให้ได้มาตรฐานสำ�หรับฟาร์ม

Memo

63

ได้รับทุนอุดหนุนการทำ�ำกิจกรรมสง่ เสริม
และสนับสนุนการวิจัยและนวตั กรรม

จากสำ�ำนกั งานการวจิ ัยแห่งชาติ พ.ศ.2564

ภาควิชิ ากีีฏวิทิ ยาและโรคพืืช
คณะเกษตรศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม่
64 ค่มู ือแนวปฏบิ ัติในการเพาะเล้ียงจ้งิ หรดี ให้ได้มาตรฐานสำ�หรบั ฟารม์