ทบทวนเรื่องอาหารและสารอาหาร

ทบทวนเรื่อง อาหารและสารอาหาร






วิชา วิทยาศาสตร์ ชั้น ป.6






นางสาววรรธนภรณ์ ศรีสุข






ต าแหน่ง ครูช านาญการพิเศษ






โรงเรียนอินทรัมพรรย์อนุสรณ์

อาหาร








คือ สิ่งที่เราทานเข้าไปแล้วเป็นประโยชน์ต่อร่างกาย

่
่
่
่
ู
่
ู
ู
่
หมที 1 หมที 2 หมที 3
จ ำพวก จ ำพวก จ ำพวก
้
้
เนอสัตว์ แปง ข้ำว ผักต่ำงๆ
ื
้

ปลำ ไข่ นำตำล













่
่
่
ู
ู
่
หมที 4 หมที 5 จ ำพวก
้

จ ำพวก นม เนย นำมัน
ว
ผลไม้ต่ำงๆ พืช ไขมันสัต ์

สารอาหาร








เป็นองค์ประกอบที่อยู่ในอาหาร มีอยู่ 6 ประเภท













โปรตีน เกลือแร่












คาร์โบไฮเดรต วิตามิน












ไขมัน น้ า

โปรตีน








เป็นสารอาหารที่ให้พลังงาน พบได้มากในเนื้อสัตว์ ถั่วชนิดต่าง ๆ



นม และไข่ มีประโยชน์ต่อร่างกาย ดังนี้









เสริมสร้างกล้ามเนื้อและกระดูก ท าให้ร่างกายเจริญเติบโต









ช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย









เสริมภูมิต้านทานและให้พลังงานแก่ร่างกาย

คาร์โบไฮเดรต








เป็นสารอาหารที่ให้พลังงาน พบได้ในอาหารจ าพวกแป้งและน ้าตาล



เช่น เผือก มัน ข้าวเจ้า ข้าวเหนียว ข้าวโพด รวมทั้งอาหารแปรรูปที่ท า



มาจากแป้ง เช่น ขนมปัง เส้นก๋วยเตี๋ยว ประโยชน์ต่อร่างกาย ดังนี้








ให้พลังงานแก่ร่างกายในการท ากิจกรรมต่าง ๆ















ให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย

วิตามิน









เป็นสารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน พบได้ในผักและผลไม้ต่าง ๆ รวมทั้ง



เนื้อสัตว์ ไข่ นม และเครื่องในสัตว์วิตามินมีอยู่หลายชนิด แบ่งเป็น 2



ประเภท ดังนี้









1. วิตามินที่ละลายในไขมัน ได้แก่ วิตามิน A D E และ K














2. วิตามินที่ละลายในน ้า ได้แก่วิตามิน B1 B2 B12 และ C

วิตามิน








วิ ตามิน แหล่งที่พบ ประโยชน์ โทษของการขาด



ตับ ไข่แดง ตาฟาง ผิวแห้ง
A บ ารุงสายตา
นม เนย



ไข่แดง น้ ามัน ช่วยร่างกายดูดซึม โรคกระดูกอ่อน

D
ตับปลา แคลเซียม



ผักใบเขียว บ ารุงระบบสืบพันธุ์ เป็นหมัน

E
ไขมันจากพืช ระบบประสาท



ผักคะน้า ช่วยให้เลือดแข็งตัว เลือดไม่หยุดไหล

K
กะหล่ าดอก เร็วขึ้น



ข้าวซ้อมมือ บ ารุงประสาท โรคเหน็บชา


B1
ถั่ว นม การท างานของหัวใจ

วิตามิน








วิ ตามิน แหล่งที่พบ ประโยชน์ โทษของการขาด




B2 เนื้อ นม ไข่ บ ารุงผิวหนัง โรคปากนกกระจอก


ตับ นม ช่วยการท างานระบบ ประสาทเสื่อม
B6
ถั่วเหลือง ย่อยอาหาร ผมร่วง





B12
ตับ ไข่ ปลา ช่วยการเจริญเติบโต โรคโลหิตจาง





ผลไม้ที่มี ช่วยรักษาสุขภาพฟัน

C เลือดออกตามไรฟัน
รสเปรี้ยว และเหงือก




A = ตา ชา = B1 E = หมัน ฟัน = C


D = ดูก K = เลือดออก กระจอก = B2



B12 = เลือดจาง

เกลือแร่








เป็นสารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน พบในอาหารประเภทต่าง ๆ เช่น



ผัก ผลไม้ เนื้อสัตว์ นม ไข่แดง อาหารทะเลทุกชนิด เกลือแร่มีหลาย



ชนิด ซึ่งแต่ละชนิดมีความส าคัญต่อร่างกายแตกต่างกัน




แร่ธาตุ แหล่งที่พบ ประโยชน์ โทษของการขาด



ส่วนประกอบของ

เหล็ก เนื้อสัตว์ ตับ โรคโลหิตจาง
เม็ดเลือดแดง




แคลเซียม สร้างกระดูกและฟัน กระดูกอ่อน เปราะ
ปลาตัวเล็ก นม
ให้แข็งแรง ฟันผุ




ฟอสฟอรัส สร้างกระดูกและฟัน กระดูกอ่อน เปราะ
นม ไข่ ถั่ว

ให้แข็งแรง ฟันผุ

เกลือแร่










แร่ธาตุ แหล่งที่พบ ประโยชน์ โทษของการขาด



ควบคุมการเผา
ไอโอดีน อาหารทะเล โรคคอพอก
ผลาญอาหาร




ช่วยกระตุ้น งุนงง สับสน


แมกนีเซียม โกโก้ ธัญพืช เอนไซม์ใน ประสาทหลอน



คาร์โบไฮเดรต



เกลือแกง ควบคุมสมดุล ตะคริว ชัก

โซเดียม
อาหารทะเล ออสโมติก เบื่ออาหาร



น้ าแร่ ชา ส่วนประกอบ
ฟลูออไรด์ ฟันผุ

อาหารทะเล สารเคลือบฟัน

ไขมัน








เป็นสารอาหารที่ให้พลังงาน พบได้จากไขมันจากพืช เช่น น ้ามัน



ถั่วเหลือง น ้ามันงา น ้ามันมะพร้าว และไขมันจากสัตว์ เช่น น ้ามันหมู



เนย นม มีประโยชน์ต่อร่างกาย ดังนี้








ให้พลังงานและความอบอุ่นแก่ร่างกาย













เป็นตัวละลายวิตามิน A D E และ K เพื่อให้ร่างกาย


สามารถดูดซึมวิตามินทั้ง 4 ชนิด ไปใช้ประโยชน์ได้

น้ า










เป็นสารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน แต่ร่างกายต้องการและขาดไม่ได้ เราจึงควรดื่มน ้าให้เพียงพอต่อ


ความต้องการของร่างกาย หรือใน 1 วัน เราควรดื่มน ้าสะอาดประมาณ 6-8 แก้ว นอกจากนี้

ร่างกายของเรายังสามารถได้รับน ้าจากอาหารอีกด้วย เช่น แกงจืด ก๋วยเตี๋ยว ผักหรือผลไม้ต่าง ๆ


มีประโยชน์ต่อร่างกาย ดังนี้





เป็นส่วนประกอบของอวัยวะและส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย






ช่วยควบคุมอุณหภูมิของร่างกายให้คงที่







ช่วยในการล าเลียงสารต่าง ๆ ในร่างกาย






ช่วยในการขับถ่ายของเสีย

สารอาหาร








สารอาหารแต่ละประเภทจะมีประโยชน์ต่อร่างกาย แตกต่างกัน โดย



สามารถแบ่งสารอาหารตามการให้พลังงานแก่ร่างกายได้เป็น 2 กลุ่ม



ดังนี้








1. สารอาหารที่ให้พลังงาน ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต



และไขมัน






2 สารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน ได้แก่ น ้า เกลือแร่ แ ล ะ
.


วิตามิน

การทดสอบชนิดของสารอาหาร










การทดสอบแป้ง







สารละลายไอโอดีน ใช้ สารละลายไอโอดีน







หยดสารละลายไอโอดีนลง


ในสารอาหารที่สงสัย







ถ้าเป็นแป้งจริง
แป้ง
จะเปลี่ยนเป็นสีน้ าเงิน

การทดสอบชนิดของสารอาหาร










การทดสอบน้ าตาล






สารละลายเบเนดิกต์
ใช้ สารละลายเบเนดิกต์






หยดสารละลายเบเนดิกต์ลงใน


สารอาหารที่สงสัยแล้วน าไป


ต้ม 3-5 นาที



น้ าตาล


ถ้าเป็นน้ าตาลจริง


จะเปลี่ยนเป็นสีส้มตะกอนอิฐ

การทดสอบชนิดของสารอาหาร










การทดสอบโปรตีน







สารละลายไบยูเรต ใช้ สารละลายไบยูเรต







หยดสารละลายไบยูเรต


ในสารอาหารที่สงสัย







ถ้าเป็นโปรตีนจริง
โปรตีน
จะเปลี่ยนเป็นสีม่วง

การทดสอบชนิดของสารอาหาร










การทดสอบไขมัน
วิธีที่ 1 ใช้ สารละลายซูดาน III


หยดสารละลายซูดาน III ในสารอาหารที่สงสัยถ้า

สารละลายซูดาน เป็นไขมันจริง ส่วนที่เป็นไขมันจะแยกชั้นและลอย



III ขึ้นมา



วิธีที่ 2 น าอาหารนั้นไปถูกับกระดาษ


ถ้าเป็นไขมันจริง จะท าให้กระดาษโปร่งแสง





ส่วนไขมัน






ส่วนที่ไม่ใช่ ไขมันโปร่งแสง น้ า


ไขมัน



กระดาษสีน้ าตาล

ธงโภชนาการ










กลุ่มน้ าตาล น้ ามัน เกลือ

ควรรับประทานในปริมาณ

น้อยที่สุดเท่าที่จ าเป็น กลุ่มเนื้อ นม ไข่ ถั่ว

ควรรับประทานในปริมาณที่

พอเหมาะ โดยรับประทาน

เนื้อสัตว์ 6-12 ช้อนต่อวัน

และดื่มนมวันละ 1-2 แก้ว
กลุ่มผัก - ผลไม้

ควรรับประทานในปริมาณ

รองลงมาโดยรับประทานผัก

4-6 ทัพพีต่อวันและ

รับประทานผลไม้ 3-5 ส่วน

ต่อวัน

กลุ่มข้าว – แป้งควรรับ

ประทานในปริมาณมากที่สุด

โดยรับประทาน 8-12

ทัพพีต่อวัน

วัตถุเจือปนอาหาร










สารที่ช่วยเพิ่มหรือเสริมสมบัติบางอย่างให้กับอาหาร เช่น ช่วยเพิ่ม



สีสัน เพิ่มรสชาติ แต่งกลิ่น ยืดอายุอาหารวัตถุเจือปนอาหารที่พบบ่อย



เช่น ผงชูรส น ้าส้มสายชู สีผสมอาหารสารให้ความหวานแทนน ้าตาล



วัตถุกันเสีย ซึ่งสารเหล่านี้อาจท ามาจากสัตว์ พืชแร่ธาตุ หรือการ



สังเคราะห์ขึ้นมา

พบกันใหม่ในชั่วโมง







วิทยาศาสตร์คาบต่อไป







เรื่องระบบย่อยอาหาร