MORFOLOGI BAHASA MELAYU ( BMMB3203 ) TUGASAN 2 : PENGHASILAN PRODUK TARIKH HANTAR : 4 APRIL 2023 NAMA PENSYARAH : CIK ASNIZA BINTI ZAKARIA
NORSHAZIERA BINTI SHAHRUDDIN 2021252340324 030920100344 AHLI KUMPULAN NORSHAHFIRA BINTIRAZAK 2021252340323 031107030528 NAZIRAH BINTIRAHIM 2021252340311 021117080378
PEMBENTUKAN PERKATAAN BAHARU Perkataan baharu muncul disebabkan masyarakat yang berkembang mewujudkan konsep, benda, proses, keadaan atau kejadian baharu. Oleh yang demikian, bagi mendukung konsep atau benda baharu itu, perkataan baharu dicipta untuk mengungkapkannya. Dua proses utama pembentukan perkataan baharu : melalui penggunaan popular seperti yang digunakan dalam media massa serta penulisan kreatif perkataan baharu yang dicipta mengungkapkan perkara, kejadian dan benda yang berkait dengan kehidupan seharian melalui proses perancangan bahasa yang rasmi perkataan baharu yang dicipta mengungkapkan konsep dalam bidang ilmu atau ikhtisas tertentu Pertama Kedua
PEMBENTUKAN PERKATAAN BAHARU Semasa proses pembentukan kata yang baharu, terdapat tiga aspek utama yang akan terlibat dalam proses pengayaan iaitu : bidang bunyi bahasa (fonologi ) bidang pembentukankata ( morfologi ) bidang perbendaharaan kata ( leksikon)
BUNYI BAHASA
Berfungsi sebagai unit bahasa yang terkecil dalam sesuatu bahasa BUNYI BAHASA MELAYU Disebut juga sebagai fonem Bunyi bahasa dibahagikan kepada dua aspek utama iaitu - Bunyi asli bahasa Melayu - Bunyi bahasa pinjaman Bunyi asli bahasa melayu -----> 18 konsonan asli -----> enam vokal asli -----> tiga diftong Bunyi bahasa pinjaman -----> konsonan pinjaman
DAERAH SEBUTAN CARA SEBUTAN BIBIR GIGIGUSI LELANGIT KERAS LELANGIT LEMBUT GLOTIS LETUPAN p b t d - k g - LETUSAN - - c j - - SENGU m n (ny)ɲ (ng) ŋ - GESERAN - s - - h SISIAN - r - - - GETARAN - l - - - SEPARUH VOKAL w - y - - KONSONAN ASLI BAHASA MELAYU konsonan ( p, t, k, m, n, ng, s, h, r dan l ) boleh hadir pada awal, tengah dan akhir perkataan konsonan ( b, d, g, c dan j ) hanya hadir pada akhir kata dalam perkataan pinjaman konsonan ny, w, dan y tidak pernah hadir pada akhir perkataan
KEDUDUKAN LIDAH KEADAAN BIBIR DEPAN TENGAH BELAKANG SEMPIT i - u SEPARUH SEMPIT e - o SEPARUH LUAS - e (ə) - LUAS a - - VOKAL ASLI BAHASA MELAYU Huruf e dalam vokal depan separuh sempit disebut sebagai e taling manakala huruf e dalam vokal tengah separuh luas disebut sebagai e pepet Sistem ejaan baharu bahasa melayu menggunakan huruf yang sama bagi mewakili bunyi e dan bunyi ə iaitu huruf e. Vokal i, a, dan u dapat hadir pada awal, tengah dan akhir perkataan. Vokal e (e taling), o dan e (e pepet) hadir pada awal dan akhir perkataan sahaja.
KEDUDUKAN DIFTONG AWAL PERKATAAN TENGAH PERKATAAN AKHIR PERKATAAN ai - baiduri petai au aurat tauliah harimau oi - - konvoi BUNYI GELUNCURAN ( DIFTONG ) Diftong oi hanya terdapat pada akhir perkataan Diftong ai hadir pada tengah dan akhir perkataan Diftong au dah dapat hadir pada awal, tengah dan akhir perkataann
Bahasa melayu mengalami proses peminjaman bunyi bahasa daripada bahasa lain seperti bahasa Arab dan bahasa Inggeris BUNYI BAHASA PINJAMAN Tujuan peminjaman bunyi bahasa tersebut adalah untuk menampung kemasukan bentuk kata pinjaman yang banyak bagi memperkaya perbendaharaan kata bahasa Melayu. satu jenis letupan lapan jenis bunyi geseran Terdapat sembilan konsonan pinjaman dalam bahasa Melayu iaitu :
DAERAH SEBUTAN CARA SEBUTAN BIBIRGIGI GIGI GIGIGUSI LELANGIT KERAS LELANGIT LEMBUT ANAK TEKAK LETUPAN - - - - - q GESERAN f v (th) θ (dz/dh) δ z (sy)š (kh) x (gh) ɣ - konsonan pinjaman Bunyi seperti th, dz atau dh, sh, dan q kini masing-masing telah ditukar menjadi s, z, atau d, sy dan k mengikut sitem ejaan Rumi baharu Bagi perkataan yang tergolong sebagai istilah keagamaan yang berkait dengan akidah dan al-Qur'an, bunyi-bunyi asal dikekalkan ejaannya
CONTOH PERKATAAN BAGI BUNYI YANG DITUKAR MENGIKUT SISTEM EJAAN RUMI BAHARU m i t h a l m i s a l d z a l i m z a l i m d h a i f d a i f s y a r a t q a d h i s h a r a t k a d i
PEMBENTUKAN KATA
PEMBENTUKAN KATA Imbuhan daripada Sanskrit Imbuhan daripada ArabParsi Imbuhan daripada Yunani-LatinInggeris Pertambahan bidang ilmu dan ikhtisas yang baharu, sistem imbuhan asing telah dipinjam untuk menampung kemasukan bentuk-bentuk kata pinjaman, terutama yang dihubungkan dengan keperluan peristilahan. Unsurunsur imbuhan asing
I m b u h a n d a r i p a d a S a n s k r i t A W A L A N A K H I R A N m a h a - t a t a - p r a - s w a - t u n a - e k a - d w i - t r i - p a n c a - - w a n , - m a n , - w a t i , - n i t a
AWALAN sanskrit i) Awalan mahaBerfungsi melahirkan bentuk kata adjektif dan kata nama. Membawa pengertian paling atau tahap terbesar, tertinggi dan teragung. Contoh bagi kata nama: Maharaja, Mahameru. Contoh bagi kata adjektif (dieja berasingan): Maha besar, Maha agung. ii) Awalan tataDigunakan khusus untuk menerbitakan kata nama. Membawa pengertian suatu susunan atau peraturan. Contoh: tatasusila, tatabahasa, tatakerja, tatacara.
AWALAN sanskrit iii) Awalan praiv) Awalan swaDigunakan untuk menerbitkan kata nama yang memberi makna sendiri. Contoh: swadaya, swalayan, swatenaga. Awalan yang produktif yang menerbitkan kata nama untuk membawa pengertian sebelum atau syarat kepada sesuatu yang mengikutinya. Contoh: prasiswazah, prasangka, prawacana
AWALAN sanskrit v) Awalan tunavi) Awalan eka-, dwi-, tri-, pancaBerfungsi menerbitkan kata nama untuk membawa pengertian bilangan. Contoh: ekabahasa, dwibahasa, tribulan, pancaindera Kurang digunakan dalam bahasa Melayu. Berfungsi menerbitkan kata nama untuk memberi makna tiada atau tidak mempunyai. Contoh: tunaanggota, tunakarna, tunawisma
AWALAN sanskrit iv) Awalan pascaBerfungsi menerbitkan kata nama untuk membawa pengertian ' sesudah' . Contoh : pascasiswazah, pascamodenisme, pascakolonial
AKHIRAN sanskrit i) Akhiran -wan, -man Berfungsi menerbitkan kata nama yang membawa pengertian pelaku sesuatu perbuatan, pekerjaan atau tugas; atau pemilik sesuatu sifat atau keupayaan. Penggunaan : Contoh : cendekiawan, angkasawan, seniman -wan = kata dasar yang berakhir dengan huruf i -man = kata dasar yang berakhir dengan huruf a.
AKHIRAN sanskrit ii) Akhiran -wati, -nita Berperanan sebagai padanan kepada akhiran -wan dan -man. Tujuannya untuk menimbulkan kategori jantina iaitu, -man dan -wan bagi lelaki dan -wati dan -nita bagi wanita (tidak produktif penggunannya). Contoh: seniwati, biduanita, sukarelawati
Imbuhan daripada ArabParsi AWALAN AKHIRAN bi- -wi, -i, -iah, -in -at -ah
AWALAN ARAB-PARSI i) Awalan biBererti tidak dan digunakan untuk menerbitkan bentuk kata adjektif, tetapi penggunaannya amatlah terbatas. Contoh: biadab (tidak beradab), binormal (tidak normal)
AKHIRAN ARAB-PARSI i) Akhiran -wi, -i Digunakan untuk menimbulkan bentuk kata adjektif Kedua-dua akhiran ini bersifat kelainan dan penggunaannya ditentukan oleh huruf akhir kata dasar. Penggunaan Contoh: duniawi, azali, manusiawi -wi = kata dasar berakhir dengan vokal -i = kata dasar berakhir dengan konsonan ii) Akhiran -iah Digunakan bagi membentuk kata adjektif yang membawa makna sifat atau ciri yang terkandung dalam kata dasar. Contoh: lahiriah, ilmiah, batiniah
AKHIRAN ARAB-PARSI iii) Akhiran -in, -at, -ah Bagi menunjukkan kata nama lelaki dan Contoh: mukminin, mukminat, qariah, salihah, hadirin, hadirat, perempuan.
Bentuk awalan yang terserap sebagai sebahagian kata pinjaman bukan sebagai imbuhan Imbuhan daripada YunaniLatin-Inggeris AWALAN AKHIRAN proantipoliautosubsupra- -isme -ik -si -al -is Contoh awalan : hetero-, heksa-, hidro-, homo-, hiper-, infra-, inter-, intra-, iso-, kilo-, makro-, meta-, mikro-, mili-, tele-, multi-, neo-, neuro-, orto-, oksi-, paleo-, para-, penta-, peri-, petro-, feno-, foto-, pleo-, super-
AWALAN YUNANI-LATININGGERIS i) Awalan proii) Awalan antiDigunakan untuk menunjukkan tanda melawan, membantah, menentang atau tidak bersetuju dengan sesuatu pihak. Contoh : antikerajaan, antipenjajah, antisosial Digunakan untuk menunjukkan tanda bersetuju, memihak atau menyebelahi sesuatu pihak. Contoh : probarat, prokomunis, prokerajaan
AWALAN YUNANI-LATININGGERIS Memberi pengertian banyak Contoh: poliklinik. polisemi, polifasa iv) Awalan autoMemberi pengertian secara bersendirian. Contoh : automatik, autonomi, autograf iii) Awalan poli-
AWALAN YUNANI-LATININGGERIS Memberi pengertian sebahagian daripada keseluruhan . Contoh: substandard, subkelas, subsistem iii) Awalan supraMemberi pengertian melebihi, mengatasi atau merentas. Contoh: supranasional, suprasegmen, supragolongan v) Awalan sub-
Contoh: fonemik, lingustik, saintifik ii) Akhiran -ik Contoh: potensi, sensasi, revolusi iii) Akhiran -si Akhiran YUNANILATIN-INGGERIS Contoh : nasionalisme, idealisme, realisme i) Akhiran -isme Bentuk-bentuk akhiran ini belum terserap sebagai imbuhan dalam pembentukan kata bahasa Melayu dan sebahagian bentuk imbuhan ini wujud dalam perkataan yang dipinjam secara keseluruhan ke dalam bahasa Melayu. Contoh : klinikal, praktikal, kritikal iv) Akhiran -al Contoh : kritis, sistematis, magis v) Akhiran -is
PEMBAHARUAN DALAM BENTUK KATA
Pembaharuan dalam Bentuk Kata K a t a b a h a r u d a l am b a h a s a Me l a y u h a d ir b e r d a s a r k a n p e n c i p t a a n s e c a r a p e n g g u n a a n p o p u l a r d a l am me d i a ma s s a s e rt a p e n u l i s a n k r e a tif a t a u s e c a r a p e r a n c a n g a n b a h a s a y a n g r a smi . I) P e n g g u naan P o p u lar I i) P e ran can gan bahasa yan g rasmi
Contoh perkataan : -banjir kilat -temu ramah -siaran langsung -ibu kota I) P e n g g u naan P o p u lar Penulis mencipta perkataan baharu untuk siaran dalam media massa seperti akbar atau dalam penulisan kreatif seperti novel. Perkataan baharu diperkenalkan secara ciptaan sendiri, melalui terjemahan atau ambilan keseluruhannya. Perkataan baharu ini kemudiannya menjadi popular serta digunakan secara umum.
I i) P e ran can gan bahasa yan g rasmi Penciptaan perkataan baharu bagi perancangan bahasa yang rasmi dilakukan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka serta institusi-institusi pengajian tinggi. Perkataan baharu berbentuk istilah dan merujuk kepada bidangbidang ilmu serta kerjaya tertentu. Menurut Dewan Bahasa dan Pustaka dalam buku Pedoman Umum Pembentukan Istilah Bahasa Melayu, terdapat tujuh langkah dalam proses pembentukan istilah.
SISTEM EJAAN PERKATAAN BAHARU Prinsip yang digunakan dalam pengejaan istilah pinjaman ialah pengekalan bentuk ejaan kata asing seboleh mungkin, terutamanya perkataan yang baru diserap. Perkataan lama yang ada dalam bahasa Melayu dikekalkan ejaannya. I) KATA AS I N G YAN G B E L UM S E p e n u h n ya t e r s e rap I i) kata as i n g yan g s e p e n u h n ya t e r s e rap
I) KATA ASING YANG BELUM SEPENUHNYA DISERAP Terdapatsegelintir kata asing yang belum diserap secara sepenuhnya dalam bahasa Melayu. Hal ini berlaku akibat daripada tiada padanan yang sesuai atau keinginan bagi mengekalkan bentuk asal mengikutsifat keantarabangsaan penggunaannya. Contohnya : -fasakh -protein -landrover -overdraf
II) KATA ASING YANG SEPENUHNYA TERSERAP i) abjad a tetap a race- ras abstract - abstrak ii) abjad c di hadapan a, u, o, dan konsonan menjadi k carbon - karbon cobalt - kobalt iii) abjad etetap e ef ective- efektif system -sistem iv) abjad f tetap f factor - faktor faculty - fakulti v) abjad g tetap g geology- geologi tragedy - tragedi vi) abjad i tetap i syphilis -sifilis textile- tekstil vii) abjad kh (Arab) tetap kh khabar - khabar tarikh - tarikh viii) abjad ng tetap ng congress - kongres linguistics - linguistik ix) abjad o tetap o sector -sektor chancellor - canselor
ISU KESALAHAN KATA
DIALEK Tangkap layar tersebut di ambil daripada aplikasi "twitter" Kesalahan kata yang terdapat dalam ayat tersebut ialah kesalahan penggunaan dialek Dialek yang digunakan ialah dialek utara Ayat yang sepatutnya digunakan oleh pemilik akaun tersebut ialah : Sudah 33 bulan, mengapa awak tidak menyelesaikan masalah ini ?
BAHASA MELAYU BAKU Terdapat kesalahan imbuhan awalan pada papan tanda tersebut. Perkataan yang salah ialah "merbahaya" Hal ini kerana, imbuhan "mer" tidak wujud dalam bahasa Melayu Oleh yang demikian, imbuhan awalan yang sepatutnya digunakan ialah imbuhan awalan "ber-" Maka, perkataan yang betul ialah "berbahaya"
BAHASA PINJAMAN Gambar di atas menunjukkan tangkap layar yang diambil daripada media sosial twitter Terdapat penggunaan bahasa pinjaman bahasa Arab dalam ayat tersebut iaitu perkataan "akikah" Namun demikian, perkataan "akikah" dalam ayat tersebut dieja salah kerana masih dieja mengikut ejaan lama iaitu "aqiqah" . Oleh yang demikian, ejaan yang sepatutnya ialah "akikah" kerana konsonan pinjaman q harus ditukar kepada konsonan k. akikah aqiqah
PERCAMPURAN KOD Gambar di atas menunjukkan tangkap layar yang diambil pada media sosial twitter Terdapat penggunaan bahasa asing seperti bahasa Inggeris dalam ayat tersebut iaitu perkataan "brand", "best", "please" dan "suggest". Penggunaan bahasa asing dalam bahasa Melayu menyebabkan berlakunya percampuran kod Oleh yang demikian, ayat yang sepatutnya ditulis oleh pemilik akaun tersebut ialah : Jenama tudung apa lagi yang menarik? Tolong cadangkan.
Diambil daripada ciapan Google keratan surat khabar. Terdapat kesalahan ejaan pada ayat tersebut iaitu pada perkataan " anjir " . Hal ini kerana apabila sesuatu perkataan tersalah ejaan walaupun satu huruf, akan hilang maksudnya. Perkataan yang betul ialah anjing. Anjing ialah binatang bernyawa. EJAAN
D i a m b i l d a r i p a d a c i a p a n G o o g l e T e r d a p a t k e s a l a h a n i m b u h a n a kh i r a n p a d a p a p a n t a n d a j a l a n r a y a t e r s e b u t i a i t u p a d a p e r k a t a a n " K u r a n g a n ". Ini kerana apabila sesuatu kata da s a r b e r g a b u n g d e n g a n a kh i r a n - a n, m a k a k a t a t e r s e b u t a k a n m e m b a w a m a k n a p e k e rj a a n, p e r k a r a a t a u b e n d a y a n g d i h a s i l k a n o l e h k a t a k e rj a t e r s e b u t. Oleh itu, imbuhan akhiran yang sepatutnya digunakan adalah imbu h a n a kh i r a n - k a n. Imbuhan -kan b e r u p a a y a t s u r u h a n d a l a m p a p a n t a n d a t e r s e b u t. Maka, perkataan yang betul a d a l a h K u r a n g k a n L aj u. IMBUHAN
Diambil daripada ciapan Instagram . https://www.instagram.com/p/B78FLC QJjbb/?igshid=YmMyMTA2M2Y= Perkataan olahraga wan dieja jarak (salah), sepatutnya-wan perlu dieja rapat seperti olahragawan . Akhiran -wan digunakan untuk menerbitkan kata nama dan pada kata dasar yang berakhir dengan huruf a. Maksud olahragawan ialah orang lelaki yang terlatih, mahir atau mengambil bahagian dalam olahraga. Akhiran -wan merupakan pinjaman daripada bahasa Sanskrit. BAHASA PINJAMAN
Diambil daripada ciapan Facebook https://www.facebook.com/278640008974112/p osts/pfbid02MXWvtDZgMeSFRm16i6B78hh12Qy r7TMpR5DexfgXYK9664eUWmUR96cH139MXG Hnl/?sfnsn=mo&mibextid=RUbZ1f Terdapat kesalahan pada kata sendi nama ke dan nombor 9, sepatutnya yang betul adalah diletakkan sempang diantaranya seperti ke-9. Digunakan untuk merangkaikan awalan ke depan angka atau nombor. Sempang (‐) adalah suatu tanda baca yang digunakan untuk menyambungkan perkataan atau memisahkan suku kata dalam suatu ayat. PENGGUNAAN TANDA SEMPANG
Diambil daripada ciapan Google . Perkataan ‘Jalanraya ‘ sepatutnya dieja secara berjarak iaitu ’jalan raya ’ . Perkataan ‘jalan raya ’ tergolong dalam kata majmuk dan kata majmuk merupakan kata yang mengabungkan dua kata dasar atau lebih serta menghasilkan makna yang tersendiri. EJAAN
Diambil daripada ciapan Google . Perkataan cashier seperti yang tertera di gambar ini merupakan bahasa asing iaitu bahasa Inggeris. Sepatutnya perkataan ‘ cashier ‘ ini ditukarkan kepada perkataan dalam bahasa Melayu iaitu ‘kasir ’ ataupun ‘juruwang ’ . PERCAMPURAN KOD
Diambil daripada ciapan Google . Perkataan ‘Kelinik’ yang terdapat dalam gambar ini menunjukkan bahawa berlakunya kesalahan ejaan. Perkataan ‘Kelinik’ sepatutnya dieja sebagai ‘Klinik’ dengan mengugurkan huruf e. ’Kelinik’ merupakan ejaan lama yang pernah digunakan dalam bahasa Melayu dan tidak lagi digunakan pada masa kini. EJAAN
Diambil daripada ciapan Google . Perkataan ‘Bilek’ yang terdapat dalam gambar ini menunjukkan bahawa berlakunya kesalahan ejaan. Perkataan ‘Bilek’ sepatutnya dieja sebagai ‘Bilik’ dengan menukarkan huruf e kepada huruf i. ’Bilek’ merupakan ejaan lama yang pernah digunakan dalam bahasa Melayu dan tidak lagi digunakan pada masa kini. EJAAN