การต่อสายไฟฟ้าแบบต่างๆ

1

บทท่ี 8
การเดินสายไฟฟา้ แบบตา่ ง ๆ

หัวข้อเร่ือง
1. เครอื่ งมืองานไฟฟ้าในฟาร์ม
2. วัสดแุ ละอปุ กรณ์ไฟฟ้าในฟาร์ม

จุดประสงคท์ ่ัวไป
1. เพือ่ ใหน้ ักเรยี นมคี วามรู้ ความเข้าใจเลือกใช้เคร่ืองมืองานไฟฟา้ ในฟาร์มและวัสดอุ ุปกรณ์ไฟฟ้าในฟาร์ม

ใหเ้ หมาะสมและปลอดภัยตามหลกั วิชาการ
2. เพื่อใหน้ ักเรยี นมกี ิจนิสยั ท่ีดีด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรม เรื่อง ความตรงต่อเวลา ความรับผดิ ชอบ ความใฝร่ ู้

ความมรี ะเบียบวินัย

จุดประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม
1. เลือกเครือ่ งมือและวัสดุอุปกรณ์ไฟฟา้ ในฟาร์มไดต้ ามหลกั วชิ าการ
2. บอกชนดิ และประเภทวสั ดอุ ปุ กรณไ์ ฟฟ้าในฟารม์ ได้ถูกต้อง
3. มีทักษะในการปฏิบัตงิ านไฟฟา้ ในฟาร์มรว่ มกับผู้อ่ืนได้อย่างปลอดภยั
4. ตระหนกั และเห็นคณุ ค่าของการใชเ้ ครือ่ งมือและวสั ดุอุปกรณ์อย่างคุ้มคา่ ประหยัด ตามหลกั ปรัชญา

เศรษฐกิจพอเพยี ง

สาระสาคัญ
ประเภทและชนิดของสายไฟฟ้า

สายไฟฟ้าเป็นสิง่ จาเป็นอยา่ งยงิ่ เพราะสายไฟเปน็ ตัวนาที่จะนาให้กระแสไฟฟ้าไหลผา่ นไปตามสายจากแหง่
หน่งึ ไป อีกแหง่ หน่ึงไดต้ ามต้องการ สายไฟฟา้ ทีน่ ิยมใชง้ านทัว่ ๆไปมหี ลายลักษณะทีค่ วรทราบ มดี งั นี้

1.1สายเปลอื ย เป็นสายทีไ่ มห่ ุ้มฉนวน ใชส้ าหรบั กระแสไฟฟ้ามากๆ เช่น ใช้กบั พวกสายไฟฟา้ แรงสูง
สว่ นมากเป็นพวกทองแดง หรืออลมู เิ นยี มใช้เดินในระบบสงู เพราะอันตรายจากสายไฟแรงสงู มมี าก

1.2 สายห้มุ ฉนวน
ก. สายหุม้ ยาง ทาดว้ ยลวดทองแดง จะเป็นเส้นเดีย่ วหรอื หลายเสน้ ขึ้นอยู่กับชนดิ ของงานทน่ี ามาใช้

ภายนอกห้มุ ฉนวนดว้ ยดบี ุก หรอื ยาง แบบนน้ี ิยมใชก้ นั มาก
ข. สายหุม้ พลาสตกิ สว่ นมากมักทาเปน็ สายหลายๆเส้น ทห่ี มุ้ ดว้ ยพลาสติกเพื่อให้อ่อนตวั ได้ง่ายผผู้ ลิต

มักทาเป็นสายค่ตู ดิ กัน
ค. สายไหม ภายในทาเปน็ ลวดทองแดงหลายเส้นห้มุ ด้วยยางแล้วหุ้มทับด้วยไหมอีกทีหนง่ึ มักทาเป็นเส้น

คู่บิดแบบเกลียว เหมาะสาหรับติดเต้าเพดานกบั กระจบุ๊ หลอด
ง. สายเด่ียวและสายคู่ P.V.C. (Poly Vinyl Chloride) เปน็ สายไฟทาดว้ ยลวดทองแดงหุ้มด้วยฉนวน

หลายช้นั ภายนอกสุดมกั เป็นฉนวนสขี าว สายไฟชนดิ มฉี นวนหุม้ แข็งแรงมาก มีท้ังชนดิ คู่และชนดิ เดยี ว นยิ มใชก้ ัน
แพรห่ ลาย

1.3 สายอบหรืออาบน้ายา ส่วนมากเป็นลวดทองแดงเส้นเล็ก ๆใชน้ ้ายาเคมีเคลือบเป็นฉนวนตลอดสาย ใช้
ในงานพัน มอเตอร์ ฯลฯ

2

การเลอื กใชส้ ายไฟฟา้
สายไฟที่นยิ มใชท้ ่ัวๆ ไปคอื สายไฟที่ทาจากลวดทองแดง มีเนือ้ ท่ไี มน่ อ้ ยกว่า 98 ส่วนใน 100 และหมุ้ ดว้ ย

ฉนวนไว้ สาหรับรบั แรงดันไม่ต่ากว่า 250 โวลท์ สายไฟท่ใี ชม้ อี ณุ หภูมิไมเ่ กนิ 40 องศา C และจะต้องเหมาะสมกบั
สภาพแวดล้อม สถานท่ี และลักษณะการนาไปใช้งาน เพ่ือใหเ้ กดิ ความคงทนของสายไฟ และไม่ก่อใหเ้ กิดอันตรายต่อ
ชวี ติ และทรพั ย์สิน

การตอ่ สายไฟฟ้า
จดุ ประสงคข์ องการต่อสายไฟ ต้องการให้แนน่ , แขง็ แรง, ตรงรอยต่อสัมผัสกันมากทส่ี ดุ และ แลดสู วยงาม

การต่อสายไฟฟา้ มีวธิ ตี ่อได้หลายแบบ คอื
1. การต่อสายแบบรับแรงดึง
ก. การต่อสายเดยี่ ว ทาดงั น้ีคือ
1. ปลอกสายทห่ี ุม้ ฉนวนออกเสน้ ละประมาณ 3 นิ้ว
2. ขุดทาความสะอาดสาย
3. เอาปลายทัง้ สองบดิ เขา้ หากันเปน็ เกลยี ว
4. ใชค้ ีมบีบใหแ้ น่น

รปู ท่ี 8.1 แสดงการต่อสายไฟเดีย่ ว

2. การต่อสายแบบไมร่ บั แรงดึง
ก. การต่อแบบหางเปยี ทาดังน้ีคือ
1. ปอกฉนวนปลายสายข้างละประมาณ 3 นิ้ว
2. ขดุ ทาความสะอาดสาย
3. เอาปลายทั้งสองข้างมาชิดกนั แลว้ บิดเป็นเกลียวให้แน่น (ดงั รูป)

3

รูปท่ี 8.2 แสดงการต่อแบบหางเปยี
3. การต่อสายแบบแยก

การตอ่ แยกสาย คือการต่อแยกสายออกเปน็ 3 ทางหรือ 4 ทาง แล้วแตง่ านซ่ึงแยกออกตามประเภทของ
งานคือ

ก. แยกแบบเส้นเดียว
ข. แยกแบบหลายเส้น

1. ปอกสายไฟเส้นที่ต้องการแยกประมาณ 1 นิว้
2. ปอกสายที่จะแยกออกประมาณ 3 นว้ิ
3. วางปลายสายทีจ่ ะแยกลงบนเส้นทไ่ี ม่แยกตรงปอกแล้ว
4. ใช้คมี ดงึ และบดิ เป็นเกลยี วใหแ้ นน่

รปู ที่ 8.3 แสดง การต่อแยกแบบเสน้ เดยี ว
แสดงการต่อแยก 3 ทาง

4

แสดงการต่อแยก 4 ทาง
รูปที่ 8.4 แสดง การต่อแยกแบบหลายเส้น
4. การต่อสายแข็งกับสายอ่อน
คือมสี ายอย่สู องชนิด ชนดิ แขง็ กบั ชนดิ อ่อนนามาต่อกนั วิธตี ่อปอกฉนวนปลายสายทัง้ 2 เสน้ ออกข้างละ
ประมาณ 3 นว้ิ แล้วใชส้ ายอ่อนพนั รอบๆ สายแข็งให้เปน็ เกลียวเสรจ็ แล้วพับหรืองอปลายสายแขง็ ใหเ้ ปน็ ขอเพอ่ื
ป้องกนั มใิ หส้ ายหลุดได้งา่ ย

รปู ที่ 8.5 แสดงการต่อสายแข็งกับสายอ่อน
5. การต่อสายแบบคู่

การต่อสายคู่ วิธีทาคือ
1. ปอกฉนวนที่สายออก
2. การปอกฉนวนสายทั้งคูเ่ วลาต่อไฟใหเ้ ยอื้ งกนั เล็กนอ้ ย
3. ทาความสะอาดสาย
4. ต่อแบบสายเด่ียวทีละเสน้

รูปที่ 8.6 แสดงการต่อสายแบบคู่
6. การต่อสายเดี่ยวที่ข้างในมหี ลายเสน้

สว่ นมากเปน็ สายเมนใหญต่ ้องการรบั แรงดงึ มาก วิธที าดงั น้ี
1. ปอกปลายสายท้ังสองเสน้ ข้างละประมาณ 5 น้ิว

5

2. ทาความสะอาดสาย
3. คลปี ลายสายท่ปี อกดงึ ให้ตรงและจัดระยะหา่ งใหเ้ ทา่ ๆ กนั ทั้ง 2 เส้น
4. เอาปลายสายที่คลแี ล้วประสานกนั เสน้ ตอ่ เส้น
5. ใช้สายแตล่ ะเส้นพันกันเปน็ เกลยี วให้มรี ะยะห่างเทา่ ๆ กัน
6. ใชค้ มี บีบตบแต่งใหเ้ รยี บร้อย

รปู ท่ี 8.7 แสดงการต่อสายเดี่ยวขา้ งในมหี ลายเสน้

การพันสายดว้ ยผา้ เทปพันสาย
ตามปกติ หลงั จากที่ทาการต่อสายไฟเรียบร้อยแลว้ ส่งิ สาคัญทีจ่ ะลืมไม่ได้คือ การใช้ผา้ เทปพนั สายไฟท่ตี ่อ

ไว้อย่างแน่นหนา เพื่อปอ้ งกันมิใหว้ ัตถใุ ด ๆ หรอื มอื คนไปสัมผสั กับสายไฟฟ้าน้ันจะทาให้เกิดการ ลดั วงจรหรอื เกิด
อันตรายข้ึนได้ โดยสามารถหาซ้อื ผา้ เทปพนั สายไดจ้ ากรา้ นขายอุปกรณ์ไฟฟา้ ทั่วไป