การงานอาชีพ ม.1 หน่วยที่ 4 1 edit-แปลง

การงานอาชีพ ม.๑

งานช่างหน่วยการเรียนรู้ที่ ๔

ตวั ชี้วดั
๑. วเิ คราะห์ข้ันตอนการทางานตามกระบวนการทางาน (ง ๑.๑ ม.๑/๑)
๒. ใช้กระบวนการกล่มุ ในการทางานด้วยความเสียสละ (ง ๑.๑ ม.๑/๒)
๓. ตดั สินใจแก้ปัญหาการทางานอย่างมเี หตุผล (ง ๑.๑ ม.๑/๓)

แผนผงั สาระการเรียนรู้ การงานอาชีพ ม.๑

ความปลอดภัย
ในการปฏิบตั งิ านช่าง

งานช่าง หลกั การซ่อมแซมอุปกรณ์ การซ่อมแซมบานพบั ประตู
และเคร่ืองมือเคร่ืองใช้ และบานพบั หน้าต่าง
การซ่อมแซมอุปกรณ์ อปุ กรณ์และเครื่องมือ การซ่อมแซมลูกบิดประตู
และเคร่ืองมือเครื่องใช้ ทใ่ี ช้ในการซ่อมแซม การเปลยี่ นและซ่อมแซม
ตวั อย่างการซ่อมแซมอปุ กรณ์ หลอดไฟฟ้า
และเคร่ืองมือเครื่องใช้ การซ่อมแซมพดั ลม
ประโยชน์ของการซ่อมแซม การซ่อมแซมก๊อกนา้
อุปกรณ์และเคร่ืองมือเคร่ืองใช้

การงานอาชีพ ม.๑

๑. การซ่อมแซมอุปกรณ์และเครื่องมือเครื่องใช้

๑.๑ หลกั การ่ซอมแซมอุปกร่ณและเครอ่ื งมือเคร่ือง่ใช

การซ่อมแซมอุปกรณ์และเครื่องมือเคร่ืองใช้โดยทว่ั ไปมหี ลกั การสาคญั ดงั นี้
๑) ตรวจสอบลกั ษณะการชารุดของอุปกรณ์
๒) วางแผนการทางานเพ่ือให้ประหยดั เวลา แรงงาน และค่าใช้จ่าย
๓) ปฏิบตั ิงานตามวธิ ีการและข้ันตอนทว่ี างแผนไว้ ๔) ประเมนิ ผลการทางาน

๑.๒ อปุ กร่ณและเครื่องมอื ท่่ใี ชในการ่ซอมแซม

อุปกรณ์และเคร่ืองมือทใี่ ช้ในการซ่อมแซมทส่ี าคญั มดี งั นี้
๑. ค้อน ๒. ตะปู และตะปูเกลยี วหรือตะปูควง (สกรูว) ๓. สลกั เกลยี ว และนอต
๔. ไขควง ๕. ประแจ ๖. คมี ๗. สว่าน ๘. ดอกสว่าน
๙. มดี ปอกสายไฟฟ้า ๑๐. เทปพนั สายไฟฟ้า ๑๑. เทปพนั เกลยี ว

การงานอาชีพ ม.๑

๑.๓ ตวั อ่ยางการ่ซอมแซมอุปกร่ณและเครอ่ื งมือเคร่ือง่ใช

การซ่อมแซมบานพบั ประตูและบานพบั หน้าต่าง
บานพบั หมายถึง อปุ กรณ์ทย่ี ดึ ประตูหรือหน้าต่างกบั วงกบ เพ่ือให้เปิ ด-ปิ ดประตูหรือ
หน้าต่างได้ บานพบั แบ่งเป็ น ๒ ประเภท ได้แก่

๑) บานพบั ประตู ๒) บานพับห่นา่ตาง

การซ่อมแซมบานพบั ประตูหรือบานพบั หน้าต่างทแี่ กนบานพบั แตกและตะปูควงทย่ี ดึ
บานพบั หลวม มวี ธิ ีการซ่อมแซม ดงั นี้

ถ้าพลาสติกทร่ี องรับแกนแตกหักต้องเปลยี่ นบานพบั ใหม่ให้มีขนาดเท่ากับของเดมิ
โดยมขี ้ันตอนการซ่อมแซม ดงั นี้
(๑) ซื้อบานพบั ให้ขนาดเท่ากบั ของเดมิ (๒) คลายตะปคู วงออกให้หมด
(๓) นาบานพบั เก่าออก นาบานพบั ใหม่ใส่เข้าไปแทน
(๔) ขันตะปูควงด้วยไขควงที่ปากพอดกี บั ร่องของตะปูควง

การงานอาชีพ ม.๑

การซ่อมแซมลกู บิดประตู
ประเภทของลูกบิดประตู

ลกู บิดประตูทพ่ี บโดยทวั่ ไปมี ๔ ประเภท ดงั นี้
๑. ลกู บิดทมี่ เี ดือยลอ็ กสองตวั ๒. ลกู บดิ ทม่ี เี ดือยลอ็ กตวั เดยี ว
๓. ลูกบดิ ทม่ี เี ดือยลอ็ กตวั เดยี วและมีป่ ุมลอ็ กอยู่ทล่ี ูกบิดด้านใน
๔. ลูกบิดทไ่ี ม่มตี วั ลอ็ กและเดือยกญุ แจ ใช้เป็ นมือจบั สาหรับเปิ ด-ปิ ดประตูเท่าน้ัน
การถอด-เปล่ียนลูกบดิ ประตใู ห่มมีขน้ั ตอน ดงั น้ี

๓๔

การงานอาชีพ ม.๑

การเปลยี่ นและซ่อมแซมหลอดไฟฟ้า
๑. หลอดไฟฟ้า หลอดไฟฟ้าทีใ่ ช้กนั ทว่ั ไปตามอาคารบ้านเรือน ได้แก่

๑.๑ หลอด่ไส ๑.๒ หลอดตะเกียบ

๑.๓ หลอดฟลูออเรสเซน่ต

๑.๔ หลอดแอลอดี ี
๒. การเปลยี่ นหลอดไฟฟ้า

ข้นั ตอนการเปลยี่ นหลอดไฟฟ้า มดี งั นี้
๒.๑ สารวจหลอดเดมิ ท่เี ส่ือมสภาพน้ันว่าเป็ นหลอดไฟฟ้าชนิดใด
๒.๒ ปิ ดสวติ ช์ไฟฟ้าก่อนเพ่ือความปลอดภัย
๒.๓ หมุนหลอดไฟฟ้าเก่าออกมาและเปลยี่ นหลอดไฟฟ้าใหม่เข้าไปแทน
๒.๔ หลงั จากทเ่ี ปลยี่ นหลอดไฟฟ้าเสร็จแล้วลองเปิ ดสวิตช์ดู

การงานอาชีพ ม.๑

๓. การ่ซอมแซมหลอดฟลอู อเรสเซน่ต
วธิ ีการ่ซอมแซมหลอดฟลอู อเรสเซน่ตใ่หตรวจสอบตามหมายเลข ดังน้ี

๓.๑หมายเลข ๑ ใช้ไขควงวดั ไฟฟ้า ตรวจสอบกระแสไฟฟ้า ถ้าจีท้ หี่ มายเลข ๑
การแก้ไข ไฟทไี่ ขควงไม่สว่างแสดงว่า ไฟไม่เข้าวงจรหลอดฟลูออเรสเซนต์
ตรวจสอบจุดทมี่ าของกระแสไฟฟ้า

การงานอาชีพ ม.๑

๓.๒ หมายเลข ๒ ตรวจสอบขาหลอดว่าหลวมหรือไม่
การแก้ไข ขันตะปคู วงสาหรับยดึ ให้แน่น
ตรวจสอบข้วั สตาร์ตเตอร์ว่าหลวมหรือเสีย
๓.๓ หมายเลข ๓ ถ้าหลวมกย็ ดึ ให้แน่น ถ้าเสียให้เปลย่ี นใหม่
การแก้ไข มีสีดาท่บี ริเวณไส้หลอด
เปลยี่ นหลอดใหม่
๓.๔ หมายเลข ๔ ใช้ไขควงวัดไฟฟ้าตรวจสอบกระแสไฟฟ้า ถ้าจีท้ ห่ี มายเลข ๕
การแก้ไข ไฟสว่างทไ่ี ขควงวดั ไฟฟ้า แสดงว่าไฟฟ้าลดั วงจร
เปลย่ี นแบลลสั ต์ใหม่
๓.๕ หมายเลข ๕

การแก้ไข

การงานอาชีพ ม.๑

การ่ซอมแซมพัดลม
๑. พดั ลม พัดลมตั้ง่โตะ ๑ ตวั ม่ีสวนประกอบที่สาคญั ดงั นี้

๑. ชุดมอเตอร์
๒. ตะแกรงหน้าและหลงั
๓. ใบพดั
๔. สวติ ช์ควบคุมความเร็ว
๕. โครงของพดั ลม
๖. ฝาครอบมอเตอร์

การงานอาชีพ ม.๑

๒. วธิ ีการซ่อมแซม ทาได้โดยตรวจสอบตามหมายเลข ดงั นี้
๒.๑ หมายเลข ๑ เต้าเสียบชารุด

การแก้ไข ตดั เต้าเสียบเก่าออกแล้วประกอบเต้าเสียบใหม่เข้าไปแทน
๒.๒ หมายเลข ๒ สายข้างในปลก๊ั ขาด

การแก้ไข เปลย่ี นสายใหม่
๒.๓ หมายเลข ๓ สายในสวติ ช์ควบคุม

ความเร็วขาด
การแก้ไข ใช้ไขควงแฉกหมุน

ตะปูควงใต้ฐานพดั ลมออก
และต่อสายให้แน่น
๒.๔ หมายเลข ๔ มีด้ายเข้าไปพนั แกนพดั ลม
การแก้ไข ถอดฝาด้านหน้า ใช้มือหมุน
ใบพดั ออก จากน้ันดงึ ด้าย
ทพี่ นั ออกและประกอบเข้าเหมือนเดมิ

การงานอาชีพ ม.๑

การ่ซอมแซม่กอกน้า

๑. ่กอกน้า

๒. วิธีการ่ซอมแซม่กอกนา้ ที่มนี ้ารว่ั ซึม

การงานอาชีพ ม.๑

๑.๔ ประโยช่นของการ่ซอมแซมอุปกร่ณและเคร่อื งมอื เครอื่ ง่ใช
๑) ใช้เวลาว่างให้เกดิ ประโยชน์
๒) ช่วยยืดอายกุ ารใช้งานของอุปกรณ์และเคร่ืองมือเคร่ืองใช้
๓) ช่วยประหยดั ค่าใช้จ่ายในการจ้างช่างมาซ่อมแซม และประหยดั ค่าใช้จ่ายในการ
ซื้ออุปกรณ์และเครื่องมือเครื่องใช้ใหม่
๔) เกดิ ความภาคภูมใิ จในความสามารถของตนเอง
๕) ฝึ กทกั ษะการซ่อมแซมซึ่งเป็ นพืน้ ฐานในการ
ประกอบอาชีพช่างประเภทต่าง ๆ

การงานอาชีพ ม.๑

๒. ความปลอดภยั ในการปฏบิ ตั ิงาน่ชาง

ควรปฏบิ ตั ติ นตามแนวทางต่อไปนี้
๑. ขณะปฏบิ ัตงิ านควรสวมเสื้อผ้าให้รัดกมุ รวบผมให้เรียบร้อย
๒. ปฏบิ ตั ติ ามคาแนะนาในการใช้อุปกรณ์
๓. ตรวจสอบสภาพการใช้งานของอุปกรณ์
๔. ใช้งานอปุ กรณ์และเคร่ืองมือให้เหมาะสมกบั ลกั ษณะงาน
๕. จดั วางอปุ กรณ์และเคร่ืองมือให้เป็ นระเบียบเรียบร้อย
๖. มสี มาธิในขณะปฏบิ ตั งิ าน
๗. หากเกดิ อบุ ตั เิ หตุในขณะปฏบิ ตั งิ านให้รีบแจ้งครู

ผ้ปู กครอง เพื่อจะได้ช่วยเหลือและปฐมพยาบาลทนั ที