materi
Tuladha:
1. Layar :
2. Sawah :
1. Kacang :
Klik m
Sandhangan wyanjana
Sandhangan wyanjana cacahe ana 3 (telu). Sandhangan iki gunane kanggo
panulisan
wanda kang ditutup konsonan banjur disambung konsonan + vokal.
materi
1. kreta Tuladha:
2. Srutu
3. Sregep :
4. Dyah :
5. Kepyur :
:
:
Klik m
Sandhangan
pangku/pangkon
Sandhangan pangku utawa pangkon miturut buku kanthi irah-irahan Pedoman
Penulisan Aksara Jawa (2003:26—28) digunakake kanggo telung prakara
panulisan, yaiku
kanggo mateni tembung utawa mungkasi ukara, kanggo ganti tandha pada
lingsa (koma), lan
supaya ora nulis nganggo pasangan tumpuk-tumpuk.
Wujude :
Tuladha:
Murid :
Drajat
materi
NAMA
GURU
INSTANSI
ALAMAT
YOUTUBE
https://www
FACEBOOK
: ALFI SYAKIRINA, S.Pd.
: BAHASA JAWA
: SMP NEGERI 1 BODEH KABUPATEN PEMALANG
: BATANG
:
w.youtube.com/channel/UCbpuEBx0QhQr7K3WZjsnKZQ
: Alfi Syakirina
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
NAMA ANGGOTA : ...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
...................................................................
KELAS : ...................................................................
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 1
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
LEMBAR KERJA PESERTA DIDIK
PETUNJUK PEMBELAJARAN :
1. Miwiti kagyatan pasinaon kanthi dedonga!
2. Wacanen materi pasinaon aksara Jawa Legena, Sandhangan lan
Pasangan ing bahan ajar!
3. Wacanen tata carane dolanan Ular tangga!
4. Bareng karo anggota kelompokmu, tulisen wangsulane dolanan
ular tangga ing lembar LKPD Kelompok!
5. Ngowahi tulisan paragraf aksara Jawa kanthi penerapan
sandhangan lan pasangan dadi tulisan ing latin kang bener!
6. LKPD individu digara ana ing lembar jawaban LKPD individu
7. Semangat! Ayo sinau Aksara Jawa!!!
KOMPETENSI DASAR INDIKATOR
4.5.1 Mengalihaksarakan (P3) aksara Jawa dengan
sandhangan dan pasangan ke dalam kata-kata
4.5 Membaca nyaring dan Tujuan Pembberehularujfalartainn.
menulis teks 1 (satu) 4.5.2 Menerapkan (P2) penggunaan sandhangan dan
paragraf berhuruf Jawa. pasangan aksara Jawa ke dalam kata-kata
berhuruf Jawa.
4.5.3 Mengalihaksarakan (P3) paragraf sederhana
berhuruf Jawa dengan penerapan sandhangan dan
pasangan ke huruf latin.pasangan ke huruf latin.
TUJUAN PEMBELAJARAN :
Melalui kegiatan pembelajaran menggunakan model PBL dan pembelajaran
berbasis game ular tangga dan media pembelajaran berbasis audio visual serta
dengan pendekatan saintifik, peserta didik dapat menulis kata-kata berhuruf
Jawa legena, membaca kata-kata berhuruf Jawa Legena, membaca kata-kata
berhuruf Jawa dengan penerapan sandhangan dan pasangan. Serta
mengalihaksarakan paragraf sederhana berhuruf Jawa dengan penerapan
sandhangan dan pasangan ke huruf latin.dengan mengedepankan rasa ingin
tahu, tanggung jawab, disiplin, dan kerjasama selama proses pembelajaran.
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 2
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
AYO DIWACA!!!
A. AKSARA JAWA LEGENA
Aksara Jawa iku cacahe ana 20
(rong puluh). Saben aksara
diucapake kanthi silabis utawa
wanda utawa ‘suku kata’. Ing kene
wanda duwe teges gabungan
antarane konsonan lan
sandhangan swara /a/. Dene urut-
urutane yakuwi: ha, na, ca, ra, ka,
da, ta, sa, wa, la, pa, dha, ja, ya,
nya, ma, ga, ba, tha, nga. Dene
wujude kaya ing ngisor iki.
B. SANDHANGAN
1. SANDHANGAN SWARA 2. SANDHANGAN PANYIGEG WANDA
3. SANDHANGAN PENGKA TULADHA :
Bali sekolah aku langsung turu ning kamar.
Yen ditulis nganggo aksara Jawa:
bli se[kolh aku l=su= turu
ni= km/
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 3
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
C. PASANGAN AKSARA JAWA
Aksara Jawa sing cacahe 20 (rong puluh) iku duwe pasangan dhewe-dhewe.
Wujude kaya ing ngisor iki:
WIGATI!!!
Pasangan aksara jawa sing manggon ing sisihe yaiku:
Ha, Sa, Pa, Nya
Pasangan sing ditulis ing ngisor yaiku :
Ca, Ra, Ka, Da, Ta, La, Dha, Ja, Ya, Ma, Ga, Ba, Tha, Nga.
pasangan sing ditulis nggantung karo aksara yaiku :
Na dan Wa,
Pasangan kang bentuke padha karo aksara legenane yaiku :
Ra, Ya, Ga, Nga.
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 4
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
ULAR TANGGA
LKPD KELOMPOK
Tatacarane nglakokake media dolanan ular tangga kanggo kawasisan nulis Aksara
Jawa yaiku:
1. Para siswa dibagi kelompok-kelompok, saben kelompok ana patang siswa, yen isih
ana siswa kang durung kebagian kelompok, siswa sisa kuwi bisa dilebokake ing salah
sawijining kelompok. Dolanan Ular Tangga iki diwenehi wektu namung 30 menit.
2. Yen wis lungguh nglumpuk ing kelompoke saben siswa oleh pion dhewe-dhewe lan
patang siswa ing kelompoke dhewe-dhewe diprentah hompimpa guna mutusake
sapa kang ngocok dadu dhisik lan sabanjure.
3. Salah sawijine siswa nguncalake dadu, sabanjure nglakokake pion miturut angka
dadu kang metu.
4. Yen pion ngepasi gambar sikile anda, pion kuwi kudu munggah nuju kothak ing
pucuke anda, yen pion ngepasi ing gambar endhase ula, pion kuwi kudu medhun
nganti kothak buntute ula.
5. Kelompok kang luwih cepet tekan angka 100 kuwi kang dadi pamenang, yen
wetune wis rampung, kabeh kelompok kudu mandheg.
6. Sabanjure siswa maparake asil kerjane banjur siswa liyane weneh panyaruwe uga
tanggepan lan guru paring dudutan lan mbebiji gaweyan para kelompok.
Kelompok sing benere paling akeh, kuwi sing menang lan oleh reward.
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 5
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
ULAR TANGGA
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 6
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
Owahana tulisan latin ing ngisor 18. kelsSiji
iki nganggo aksara Jawa, utawa
owahana aksara Jawa ing ngisor 19. Bebek
iki nganggo aksara Latin kang 20. bukutulis\
bener!
ngombe kopi
21. [zo[mB[wf=
1. manuk 22. katon jembar
2. jlk\ k[tonSemPit\
23.
3. Sapi 24. katon elek
4. kuci=putih k[tonHyu
25.
5. Pedhet 26. mangan pelem
6. rjwli k[tonBgus\
27.
7. Kucing 28. mangan nanas
8. melti mznJmBu
29.
9. Macan 30. ngombe teh
10. [ao[s=k=ku= [zo[mB[kopi
31.
11. Gajah 32. tahu goreng
12. [tm[p[go[r= [tm[Pgo[r=
33.
13. Kebo 34. anak pitik
14. miaym\ pecelK=ku=
35.
15. Kidang 36. anak kucing
16. se[kolh ankMcn\
37.
17. Banyak 38. 7
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021|
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
39. bebek renang 60. kuci=ppt\
40. mnukMbu/
61. aku duwe kanca
41. aku lagi adus 62. kemB=mw/
42. bpkLgis[r
63. jenenge ayu
43. aku lagi jajan 64. gghlnGnTe=
44. aibulgitinFk\
65. omahe Muncang
45. aku arep sekolah 66. ayutu/mnis\
46. akuarepafus\
67. kecamatan Bodeh
47. ibu lagi tindak 68. kabupaten Pemalang
48. p[kDlgis[r 69. m]iptHmB
49. bapak lagi sare 70. bocahe ireng manis
50. akune[mBluz 71. seg[go[r=
51. tuku klambi 72. rambute dawa
52. tukubuku 73. jene[zbgus\
53. bayar kathok 74. burung kakaktua
54. by/buku 75. pnCsil
55. jalan jalan 76. irunge mancung
56. gjh[lo[ro 77. rr[jo=g]=
57. manuk lima 78. mripate apik
58. mnukTelu 79. k[tonPd=
59. kembang melati 80. lan bocahe pinter
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 8
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
81. tukualPuktSeki[lo 9
82. aku nembe dolan
83. tukubersSeki[lo
84. saka omahe kancaku
85. k=sek/p=ku/win/n
86. tembang pangkur
87. lelbuhan\
88. miwah ingkang
89. k=k=[go[wo=
90. tata krama
91. zaurip\
92. den kaesthi
93. allnBecikPuniku
94. p][yogkwRuhan
95. aftW[ton
96. punikdipunKfulu
97. siyang ratri
98. ttk]mbecik\
99. guru gatra
100. guruwil=znLnGurulgu
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021|
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
LEMBAR JAWAB LKPD KELOMPOK
NO. SOAL WANGSULAN
SOAL
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 10
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
LKPD KELOMPOK
OWAHANA!!!
Ngowahi tulisan paragraf aksara Jawa kanthi penerapan sandhangan lan
pasangan dadi tulisan ing latin kang bener!
Owahana tulisan aksara Jawa ing ngisor iki dadi tulisan latin kang bener!
finaikiakum=ktSe[kolh. akusene=
am/gketemuknCknC.akuaugketemuguruku.
akukufusinausi=s}gep\,
Wangsulan:
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 11
Sinau Aksara Jawa
Legena,Sandhangan lan Pasangan
LKPD INDIVIDU
OWAHANA!!!
NAMA : ....................................................................
NO. ABSEN : .....................................................................
KELAS : .....................................................................
Owahana tulisan ing ngisor iki mawa aksara Jawa!
1. Janaka nggawa manuk : .....................................................................
2. Aja nganti lunga adoh : .....................................................................
3. Aku tuku gedhang. : .....................................................................
4. iki kembang mawar : .....................................................................
5. Aja dadi bocah males : .....................................................................
Owahana tulisan ing ngisor iki mawa aksara Latin!
6. bsuki zGw bLrk\ : .....................................................................
7. se[kolhku wisM=kt\ : .....................................................................
8. sene= fu[w knC a[kh : .....................................................................
9. adiku fu[w pitiksiji : .....................................................................
10. mugiy bgsWrs\ : .....................................................................
Sinau Basa Jawa Kelas 7|Alfi Syakirina, S.Pd.|2021| 12
TUGAS 1.5
INSTRUMEN PENILAIAN
Nama Peserta Disusun oleh:
NIM : ALFI SYAKIRINA
NUPTK : 2601021050
Bidang Studi : 5848768669130082
Sekolah : Bahasa Jawa
: SMP Negeri 1 Bodeh
PENDIDIKAN PROFESI GURU DALAM JABATAN
UNIVERSITAS NEGERI SEMARANG
2021
KISI_KISI SO
Satuan Pendidikan : SMP NEGERI 1 BODEH
Kelas/ Semester : VII / 1
Materi : Aksara Jawa Legena, sandhangan, lan pasangan
Mata Pelajaran : Bahasa Jawa
KOMPETENSI INDIKATOR JUMLAH IND
DASAR BUTIR S
4.5.1 Mengalihaksarakan 5
3.5 mengenal (P3) aksara Jawa Disajik
dengan 5 berhuru
pasangan dan sandhangan dan siswa
pasangan ke dalam mengor
sandhangan aksara kata-kata berhuruf Jawa
latin. penerap
Jawa pada paragraf sandhan
4.5.2 Menerapkan (P2) benar
berhuruf Jawa. penggunaan
sandhangan dan Disajik
4.5 Membaca pasangan aksara berhuru
nyaring dan Jawa ke dalam siswa
menulis teks 1 kata-kata berhuruf mengor
(satu) paragraf Jawa. Jawa
berhuruf Jawa. penerap
sandhan
pasanga
benar
5 Disajik
berhuru
OAL EVALUASI
DIKATOR JENIS LEVEL TINGKAT NOMOR
SOAL KOGNITIF KESUKARAN SOAL
SOAL Pilihan sedang
ganda C6 2, 3, 4, 5,
kan tulisan 8
uf Jawa,
mampu
reksi aksara
dengan
pam
ngan dengan
kan tulisan Pilihan C6 sulit 6, 7, 9, 10
uf Jawa, Ganda P2
mampu
reksi aksara
dengan
pam
ngan dan
an dengan
kan tulisan uraian sedang 1, 2, 3, 4,
uf Jawa, 5
siswa
menera
penulis
Jawa
penerap
sandhan
pasanga
benar
4.5.3 Mengalihaksarakan 1 Disajik
(P3) aksara Jawa paragra
Jawa, s
dengan mengal
sandhangan dan aksara J
penerap
pasangan ke dalam sandhan
kata-kata berhuruf pasanga
latin dd
latin.
mampu uraian
apkan
san aksara Sulit 1 uraian
panjang
dengan
pam
ngan dan
an dengan
kan tulisan Uraian P3
af berhuruf panjang
siswa mampu
lihaksarakan
Jawa dengan
pam
ngan dan
an ke huruf
dengan benar
EVALUASI
A. Soal Multiple choice/Pilihan Ganda
Wangsulana kanthi milih jawaban sing bener!
1. nulisHkSr jw. Pamacane yaiku ....
a. nulis aksara jawa legena
b. nulis aksara jowo
c. Nulis aksara jawa
d. Nulis aksara legena
2. s[ro[nholr mt. Ukara kasebut yen diwaca unine ....
a. sarana ora ana
b. sarono loro moto
c. sarono lara mata
d. sarana lara mata
3. Iki dina Senin. Ukara kasebut yen ditulis mawa aksara Jawa legena yaiku ....
a. aiki fin setu
b. aiki fin [stu
c. aiki din [stu
d. aiki di[nosetu
Gambar kanggo soal nomer 3.
4. Miturut gambar ing dhuwur, saiki jangkepana ukara ing ngisor iki supaya bener:
pkByu aiku guru ..........
a. agm
b. [aolhrg
c. sejrh
d. bsjw
Gambar kanggo soal nomer 4.
5. Wangsulana pitakonan ing ngisor iki manut gambar ing ndhuwur!
?[jo[ko lgi tuku .......
a. [pci av/
b. septu av/
c. a[p av/
d. buku av/
Gambar kanggo soal nomer 5.
6. Miturut gambar ing nduwur, saiki jangkepana ukara ing ngisor iki supaya bener!
?sbenFin mi=gu aku lnHibuku sene=...... .
a. virmi kemB=
b. tuku kemB=
c. niliki swh
d. jlnJln\
7. pnTaiwiduri an ai= tLth peml=
Manut ukara aksara Jawa ing dhuwur, sing ana ing tlatah Pemalang yaiku ....
a. Pantai Sigandu
b. Pantai Marina
c. Pantai Ujungnegara
d. Pantai Widhuri
8. sek/p=ku/ k= win/n
Gatra tembang ing dhuwur kuwi ana ing tembang ....
a. Gambuh
b. Kinanthi
c. Pangkur
d. Sinom
Kanggo soal nomer 9.
Sekar pangkur kang winarna,
Lelabuhan kang kanggo wong ngaurip,
Ala lan becik puniku,
Prayoga kawruhana,
Adat waton puniku dipun kadulu,
Miwah ta ing tata krama,
Den kaesthi siyang ratri.
9. Delengen tembang pangkur ing nduwur iku. Gatra katelu (3) ing tembang pangkur yen
katulis ing aksara Jawa yaiku ....
a. sek/ p=ku/ k= win/n
b. al lnBecik puniku
c. p][yog kwRuhan
d. miwh ai=k= tt k]m
10. Manut ungga-ungguh basa Jawa, ukara aksara Jawa ing ngisor iki kang bener yaiku ....
a. aku lgi dh/
b. aibu dh/sekul\
c. bpkLgi turu
d. bu guru luz
B. Soal isian singkat:
Owahana tulisan ing ngisor iki mawa aksara Jawa!
1. Janaka nggawa manuk : ...........................................................................
2. Aja nganti lunga adoh : ...........................................................................
3. Aku tuku gedhang. : ...........................................................................
4. iki kembang mawar : ...........................................................................
5. Aja dadi bocah males : ...........................................................................
Owahana tulisan aksara Jawa ing ngisor iki dadi tulisan latin kang bener!
finaikiakum=ktSe[kolh. akusene=
am/gketemuknCknC.akuaugketemuguruku.
akukufusinausi=s}gep\,
Wangsulan:
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
KUNCI JAWABAN
A. KUNCI JAWABAN PILIHAN GANDA
1. C
2. D
3. A
4. B
5. B
6. A
7. D
8. C
9. B
10. B
B. KUNCI JAWABAN URAIAN SINGKAT
1. jnk zGw mnuk\
2.aj znTi luz a[doh
3.aku tuku ged=
4.aiki kemB= mw/
5.aj ffi [boch mles\
C. KUNCI JAWABAN URAIAN PANJANG:
Dina iki mangkat sekolah. Aku seneng amarga ketemu kanca-
kanca. Aku uga ketemu guruku. Aku kudu sinau sing sregep.
PEDOMAN PENILAIAN
a. Skor maksimal pilihan ganda = 10
= 10
b. Skor maksimal isian singkat = 10
= 30
c. Skor maksimal uraian panjang
d. Skor maksimal semua soal
e. Nilai = ℎ × 100
D. ANALISIS HASIL PENILAIAN
No Nama Pilihan Ganda Skor isian Nilai Skor uraian
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 panjang
1 Nilai singkat
2
3 12 34
4
5
6
7
8
9
10