BAB 7 - MURID

TEMA 2: PENYENGGARAAN DAN KESINAMBUNGAN HIDUP BP 7 : KOORDINASI BADAN

Standard Kandungan 7.1 Sistem Endokrin Manusia

Apakah itu sistem endokrin?
1 Sistem endokrin adalah salah satu sistem di dalam badan yang mengkoordinasikan fungsi badan yang

melibatkan bahan kimia

2 Contoh situasi yang melibatkan sistem endokrin Kelenjar endokrin merembeskan hormon menyebabkan
Apabila ternampak terjumpa seekor anjing
peningkatan:

 Denyutan jantung

 Kadar pernafasan

 Tekanan darah

 Aras glukosa darah

 Kadar metabolism

Kesannya:
Jantung akan mengepam lebih banyak darah untuk
membekalkan lebih banyak oksigen dan glukosa ke otot
Maka, otot akan mendapat lebih banyak tenaga
Lebh banyak glikogen simpanan ditukar kepada glukosa
untuk berlari dengan lebih laju
3 Sistem endokrin berfungsi sebagai penghantar maklumat ke seluruh badan menggunakan hormon

4 Apakah itu hormon? Hormon ialah sejenis bahan kimia organik yang dirembeskan oleh kelenjar khas yang
dikenali sebagai kelenjar endokrin

5 Apakah itu kelenjar endokrin? Kelenjar ini ialah kelenjar tanpa duktus kerana hormonnya tidak dibawa melalui
duktus tetapi dirembeskan secara terus ke dalam sistem peredaran darah untuk diedarkan ke seluruh badan

6 Satu jenis hormon boleh mempunyai lebih daripada satu organ sasaran (organ yang bergerak balas terhadap
hormon)

Latihan Prestasi : TP 1
1 Apakah sistem endokrin?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

2 Nyatakan fungsi bagi sistem endokrin?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3 Namakan bahan kimia yang dirembeskan oleh sistem endokrin?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4 Apakah kelenjar endokrin?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

5 Kenapakah kelenjar endokrin dikatakan sebagai kelenjar tanpa duktus?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
6 Adakah satu hormon mempunyai satu organ sasaran sahaja?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………..

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Cara koordinasi hormon bertindak

Kelenjar endokrin

Merupakan kelenjar tanpa duktus - Fungsi: Mengkoordinasikan aktiviti badan
dirembeskan secara terus ke dalam sistem dengan bergerak balas terhadap rangsangan
peredaran darah untuk diedarkan ke seluruh
daripada persekitaran
badan

Merembeskan - hormon (Ciri-ciri hormon)

- Kesan adalah lama - Merangsang fungsi tisu atau organ khusus
-Sejenis protein -Dirembeskan dengan kuantiti yang sedikit

-Gerak balas dengan perlahan

Dibawa ke peredaran darah - ke organ sasaran

Apakah itu organ sasaran? Mempunyai reseptor sesuai yang boleh
mengenal dan bergerak balas terhadap

hormon yang tertentu

Organ sasaran

Hormon

Kelenjar endokrin Reseptor

Salur darah Organ sasaran

Latihan Prestasi : TP 1
1 Apakah fungsi kelenjar endokrin?

……………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
2 Berikan 3 ciri-ciri bagi hormon
……………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………….
3 Nyatakan lokasi seterusnya selepas hormon dirembeskan ke dalam sistem peredaran darah?
……………………………………………………………………………………………………………………………………

2

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Kelenjar endokrin dan kedudukannya di dalam badan

1 Di mana kelenjar endokrin? (Kelenjar pituitari, kelenjar tiroid, kelenar adrenal, pancreas, testis
dan ovari)

Kelenjar tiroid Kelenjar pituitari

Terletak di bahagian hadapan trakea Terletak di bawah serebrum yang dikenali
Hormon : Hormon tiroksina sebagai kelenjar utama / kelenjar induk
Hormon : Hormon pertumbuhan
Fungsi : Mengawal kadar metabolisme Fungsi: Mengawal kelenjar endokrin lain
badan dan mengawal pertumbuhan dan
Pankreas
perkembangan badan Bentuk seakan daun berhampiran kelenjar
Kelenjar adrenal adrenal, terletak di atas perut
Hormon : Hormon insulin
Terletak di bahagian atas ginjal Fungsi : Merangsang penukaran glukosa
Hormon : Hormon adrenalina kepada glikogen
Ovari
Fungsi : Menyediakan badan kita bertindak
semasa kecemasan Organ pembiakan wanita terletak di dalam
abdomen
Testis Hormon : Hormon estrogen dan progesteron
Fungsi : Mengawal perkembangan ciri-ciri
Organ pembiakan lelaki di dalam skrotum seks sekunder perempuan atau mengawal
Hormon : Hormon testosteron kitar haid

Fungsi : Mengawal perkembangan ciri-ciri
seks sekunder lelaki

Latihan Prestasi:

2 Namakan kelenjar berikut dan hormon yang dirembeskan

a)
hormon: …………………….....

b) e)
hormon: ……………………..... hormon: …………………….....

c) f)
hormon: ……………………..... hormon: …………………….....

d)
hormon: …………………….....

3 Namakan kelenjar yang mengawal kelenjar-kelenjar yang lain

………………………………………………………………………………………………………………………….

4 Nyatakan lima kelenjar utama bagi manusia.

………………………………………………………………………………………………………………………….

5 Nyatakan lokasi kelenjar-kelenjar berikut:

Kelenjar tiroid : ………………………………………….. Adrenal : ………………………………..

Kelenjar : …………………………………………… Pankreas : ………………………………..
pituitari

3

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Fungsi hormon yang dirembeskan oleh kelenjar endokrin

Kelenjar Hormon Fungsi
endokrin

Kelenjar Hormon antidiuresis  Mengawal kuantiti air yang diserap semula
pituitari (ADH) oleh ginjal

Hormon pertumbuhan  Merangsang pertumbuhan di peringkat
(GH) kanak-kanak

 Mengekalkan komposisi badan yang sihat
bagi orang dewasa

 Mengekalkan jisim otot serta jisim tulang bagi
orang dewasa

Kelenjar tiroid Tiroksina  Mengawal kadar metabolism badan
 Mengawal pertumbuhan dan

perkembangan fizikal dan mental dalam
kanak-kanak

Kelenjar Adrenalina  Menyediakan badan kita untuk bertindak
adrenal
dalam keadaan kecemasan, iaitu dengan:
 Meningkatkan kadar metabolism
 Meningkatkan kadar denyutan jantung
 Meningkatkan aras glukosa di dalam

darah
 Membesarkan saiz anak mata

Pankreas Insulin  Mengawal aras glukosa di dalam darah
dengan menukarkan glukosa berlebihan
kepada glikogen untuk disimpan di dalam
hati

Estrogen  Mengawal ciri-ciri seks sekunder perempuan
seperti perkembangan payudara dan
Ovari pembesaran pinggul

 Merangsang penghasilan ovum
 Menyediakan uterus untuk penempelan

embrio

Progesteron  Mengekalkan dinding uterus untuk
penempelan embrio

Testis Testosteron  Mengawal perkembangan ciri-ciri seks
sekunder lelaki seperti suara yang garau dan
pertumbuhan misai

 Merangsang penghasilan sperma

4

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Latihan Prestasi
1 Padankan kelenjar endokrin berikut dengan fungsi hormon dengan betul

Mengawal kadar metabolisme badan

A

Mengawal kadar pertumbuhan badan B

Bertindak balas semasa kecemasan C

D

E

Mengawal aras glukosa dalam darah

Mengawal kitar haid

2 Namakan hormon yang betul bagi setiap fungsi berikut

i) Mengawal perkembangan ciri seks sekunder bagi …………………………………………
lelaki

ii) Mengawal pertumbuhan …………………………………………

iii) Menukarkan glukosa kepada glikogen …………………………………………

iv) Meningkatkan kadar pernafasan dan denyutan …………………………………………
jantung

v) Mengekalkan ketebalan diniding uterus …………………………………………

vi) Mengawal kuantiti air yang diserap oleh ginjal …………………………………………

vii) Mengawal aras gula dalam aliran darah …………………………………………

viii) Mengawal kitar haid …………………………………………

ix) Meningkatkan kadar metabolisme dalam badan …………………………………………

x) Merangsang penghasilan sperma …………………………………………

3 Nyatakan hormon yang dirembeskan sekiranya terjumpa seekor ular sawa ketika pulang dai
sekolah.

……………………………………………………………………………………………………………………………

4 Namakan hormon yang berfungsi untuk menukarkan glukosa kepada glikogen untuk disimpan
di dalam hati

……………………………………………………………………………………………………………………………

5

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Kesan Ketidakseimbangan Hormon

Kesan

Hormon

Kekurangan hormon Kelebihan hormon

Hormon pertumbuhan  Kekerdilan  Kegergasian
Hormon antidiuresis (ADH)  Pertumbuhan tidak terkawal
 Air tidak dapat diserap
Tiroksina semula di ductus pengumpul  Sakit kepala
di ginjal  Pening
Insulin
Adrenalina  Penghasilan urin yang
berlebihan
Estrogen
Progesteron  Sentiasa berasa dahaga
Testosteron  Diapetes insipidus

 Kadar metabolisme rendah  Kadar metabolisme tinggi
 Tidak tahan sejuk  Berpeluh
 Cenderung menjadi gemuk  Cenderung menjadi kurus
 Goiter ringkas  Goiter toksik (Graves)

(bengkak pada kelenjar (mata yang menonjol dan
leher bengkak)
tiroid)
 Aras glukosa darah rendah
 Diabetes mellitus  Lemah / hipoglisemia
 Aras glukosa darah  Dahaga yang berlebihan

meningkat
 Glukosa berlebihan tidak

dapat ditukar kepada
glikogen

-  Keletihan kronik
 Mudah alergi
 Menjejaskan  Sifat keperempuanan pada
perkembangan ciri-ciri seks
sekunder perempuan lelaki

 Masalah haid -
 Sakit kepala
 Sembelit  Sifat kelelakian pada wanita
 Keguguran kandungan
 Menjejaskan

perkembangan ciri-ciri seks
sekunder lelaki
 Kurang sperma dihasilkan
 Lambat akil baligh

Latihan Prestasi
1 Aras gula yang rendah disebabkan kekurangan hormon………………………………………..
2 Kekurangan hormon antidiuresis boleh menyebabkan penghasilan……………..berlebihan
3 Kegergasian adalah disebabkan oleh kelebihan hormon………………………………dalam badan
4 Punca lambat akil baligh adalah disebabkan kekurangan hormon…………………………………….
5 Insulin berfungsi untuk menukarkan glukosa kepada………………………dalam darah
6 Kadar metabolism yang rendah disebabkan oleh kekurangan hormon……………………………….

6

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Latihan Prestasi : Soalan SPM Sebenar 2006 -2016
1 Rajah 1 menunjukkan kesan ketidakseimbangan hormon dalam badan manusia.

Rajah 1

Antara kelenjar endokrin berikut, yang manakah menyebabkan kesan tersebut?

A Tiroid B Pituitari

C Adrenal D Pankreas

2 Seorang remaja perempuan tidak menunjukkan perkembangan ciri-ciri seks sekundernya. Antara
berikut, yang manakah gagal berfungsi dengan baik?

A Ovari B Adrenal

C Pankreas D Tiroid

3 Rajah 2 menunjukkan kelenjar endokrin bagi seorang remaja perempuan.

Dia mengalami kitar haid yang tidak teratur.

Antara organ A, B, C dan D yang manakah tidak berfungsi dengan baik?

Rajah 2

4 Seorang remaja perempuan menjerit-jerit sewaktu menonton tayangan filem seram.
Kelenjar manakah yang berkaitan dengan aksi beliau?

A Ovari B Tiroid

C Adrenal D Pankreas

5 Kelenjar endokrin manakah yang juga dikenali sebagai kelenjar induk?

A Ovari B Tiroid

C Pankreas D Pituitari

7

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

6 Rajah 3 menunjukkan sistem endokrin seorang lelaki.

R

Rajah 3

Apakah yang akan berlaku apabila kelenjar R dibuang?

A Kadar metabolisme rendah B Tekanan darah meningkat

C Aras gula dalam darah meningkat D Ciri seks sekunder tidak berkembang

7 Kelenjar manakah yang menyebabkan pembengkakan di bahagian leher?

A Testis B Pankreas

C Kelenjar tiroid D Kelenjar pituitari

8 Kelenjar manakah yang menyebabkan mata menonjol keluar akibat lebihan hormon yang
dirembeskan oleh kelenjar tersebut?

A Pituitari B Pankreas

C Ovari D Tiroid

9 Kegergasian dan kekerdilan merupakan simptom atau kesan daripada kesan lebihan dan

kurangnya hormon yang dirembeskan oleh kelenjar Q. Antara A, B, C dan D, yang manakah

kelenjar Q tersebut?

A

B
C

D

10 Semasa pulang dari sekolah, Siti bersama Alia lari bertempiaran akibat dikejar seekor anjing gila di
kawasan perumahannya. Tindak balas ini akibat perembesan hormon oleh kelenjar X. Apakah X?

8

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Latihan 19: Soalan Bahagian B SPM 2015
1 Rajah 5 menunjukkan kedudukan kelenjar endokrin seorang wanita

P : ………………………………………

Q : ………………………………………

Rajah 5
a) Namakan kelenjar P dan Q dalam petak yang disediakan dalam Rajah 5.
b) Nyatakan satu fungsi hormon yang dirembeskan oleh kelenjar P dan kelenjar Q.

P: ……………………………………………………………………………………………………………
Q: ……………………………………………………………………………………………………………
c) Nyatakan satu kesan kepada wanita itu jika kedua-dua kelenjar Q dikeluarkan.
…………………………………………………………………………………………………………………….
d) Labelkan dengan huruf R dan S pada kelenjar tiroid dan kelenjar adrenal dalam Rajah 5.
2 Rajah 6 menunjukkan satu situasi cemas. (SPM 2016 – Situasi dikejar anjing)

Rajah 6
a) Berdasarkan Rajah 6, nyatakan dua sistem koordinasi badan yang terlibat

……………………………………………………………………………………………………………………….
b) Nyatakan fungsi kelenjar endokrin dalam situasi yang ditunjukkan dalam Rajah 6

……………………………………………………………………………………………………………………….
c) Namakan hormon yang dirembeskan oleh kelenjar tersebut.

……………………………………………………………………………………………………………………….

9

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

3. Rajah 7 menunjukkan kelenjar endokrin seorang lelaki.

R: ………………………………………………………
S: ………………………………………………………

T

Rajah 7

a) Namakan kelenjar R dan S dalam kotak yang disediakan dalam Rajah 7.

b) Namakan hormon yang dirembeskan oleh kelenjar R dan S berserta fungsinya

Kelenjar Hormon dirembeskan Fungsi hormon

R

S

c) Apakah yang akan berlaku kepada lelaki itu jika kelenjar R dan S merembeskan kurang
hormon?

Kelenjar Kesan kekurangan hormon

R

S

d) Selepas menjalankan pemeriksaan kesihatan, seorang lelaki yang telah berkahwin disahkan
kekurangan hormon yang dirembeskan oleh kelenjar T.
Nyatakan satu masalah yang mempengaruhi kehidupannya dan nyatakan rawatan yang
boleh dilakukannya untuk mengatasi masalah tersebut.

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

e) Nyatakan lokasi bagi kelenjar R terletak?

…………………………………………………………………………………………………………………………

10

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

4 a) Nyatakan empat ciri-ciri bagi hormon yang dirembeskan oleh kelenjar endokrin

Jawapan:

…………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………..

b) Rajah 8 menunjukkan beberapa contoh kelenjar endokrin.

Kelenjar pituitari Kelenjar adrenal

Kelenjar endokrin

Ovari Pankreas

Rajah 8
Kaji maklumat dalam Rajah 8 di atas dan bina konsep kelenjar endokrin.
Jawapan anda hendaklah berdasarkan aspek-aspek berikut:
i) Nyatakan satu maklumat daripada Rajah 8.

…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
i) Nyatakan dua ciri sepunya bagi kelenjar endokrin.
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
ii) Nyatakan contoh lain bagi kelenjar endokrin.
…………………………………………………………………………………………………………………
iii) Nyatakan bukan contoh bagi kelenjar endokrin.
…………………………………………………………………………………………………………………
iv) Hubungkaitkan ciri sepunya yang dinyatakan untuk membina konsep sebenar
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………

11

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

5 a) Nyatakan kesan akibat kekurangan dan kelebihan bagi hormon antidiuresis (ADH) dan
tiroksina
Jawapan:

Hormon Kesan kekurangan hormon Kesan kelebihan hormon

Antidiuresis

Tiroksina

b) Rajah 9 menunjukkan seorang perempuan mengalami masalah pembengkakan leher akibat
masalah pada kelenjarnya dan menderita sejak berusia 19 tahun lagi.

Rajah 9
i) Berdasarkan Rajah 9, terangkan penyakit yang dialami oleh perempuan tersebut .

Penerangan anda hendaklah berdasarkan aspek-aspek berikut:
Mengenal pasti masalah
..............................................................................................................................................................
Terangkan punca masalah tersebut
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
Terangkan dua kaedah penyelesaian masalah tersebut
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................

12

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Standard Kandungan 7.2 : Gangguan kepada Koordinasi Badan

1 Koordinasi badan boleh terganggu disebabkan oleh pelbagai faktor

2 Salah satu faktor utama ialah pengambilan dadah yang di luar kawalan

3 Apakah itu dadah?
Bahan kimia yang dapat mengganggu fungsi neuron dengan cara melambatkan pergerakan
impuls di dalam neuron, mengganggu koordinasi badan dan menyebabkan ketagihan

4 Jenis-jenis dadah dan kesannya

Penenang Perangsang

 Menghalang atau  Mempercepatkan pergerakan

melambatkan pergerakan impuls dalam koordinasi badan
impuls dalam koordinasi badan
 Pengguna akan berasa sangat
 Pengguna akan mengantuk
yakin dan berwaspada
dan kurang cemas terhadap perubahan sekeliling

 Kesan juga bergantung pada  Kesan juga bergantung pada

dos yang diambil dos yang diambil

 Contohnya : Barbiturat dan  Contohnya : Amfetamina dan

alkohol metamfetamin

 Bahan kimia yang boleh disedut  Mengubah laluan impuls di

menerusi pernafasan dalam otak

 Menyebabkan halusinasi  Menyebabkan khayal,
 Merosakkan otak, peparu dan
menjejaskan persepsi
ginjal
 Menjejaskan koordinasi otot
 Contohnya : Pelarut dan bahan  Menyebabkan terdengar suara-

gas suara dan terlihat objek tidak
wujud
Inhalan
 Contohnya : Ketamin dan LSD

Halusinogen

5 Penyalahgunaan dadah menyebabkan ketagihan dan penagih akan mengalami simptom
penarikan jika tidak mengambil dadah. Antara symptom tersebut ialah menggigil, loya, resah
dan sedih.

6 Kesan penyalahgunaan dadah terhadap sistem saraf ialah

 Dadah akan merangsang degupan jantung, kadar pernafasan, dan tekanan darah di
mana akan menyebabkan lebih bertenaga, aktif, perasaan tidak menentu dan ganas

 Dadah juga akan menyebabkan gangguan persepsi, halusinasi dan ilusi
 Dadah juga akan melambatkan degupan jantung, kadar pernafasan, dan tekanan

darah di mana menyebabkan gerak balas terhadap rangsangan akan menjadi
lambat, mengantuk dan koordinasi otot yang lemah

7 Antara faktor-faktor yang menyebabkan penyalahgunaan dadah ialah

 Sifat ingin tahu
 Pengaruh rakan sebaya
 Mencari keseronokan
 Ingin mengatasi kesedihan atau melupakan masalah

13

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Latihan Prestasi

1 Apakah itu dadah?

…………………………………………………………………………………………………………………………

2 Bagaimanakah dadah mengganggu fungsi neuron?

…………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

3 Nyatakan empat jenis dadah

…………………………………………………………………………………………………………………………

4 Padankan contoh dadah berikut kepada jenis kumpulan dadah yang betul.

Barbiturat Halusinogen

Metamfetamin Perangsang

Bahan gas Penenang

Ketamin dan LSD Inhalan

5 Nyatakan contoh dadah yang merupakan bahan kimia yang perlu disedut menerusi
pernafasan
…………………………………………………………………………………………………………………………

6 Berikut ialah maklumat bagi sejenis dadah X.

 Mempercepatkan pergerakan impuls dalam koordinasi badan
 Pengguna akan berasa sangat yakin dan berwaspada terhadap perubahan sekeliling

Apakah X? …………………………………………………….
7 Berikut ialah maklumat bagi sejenis dadah Y.

 Menghalang atau melambatkan pergerakan impuls dalam koordinasi badan
 Pengguna akan mengantuk dan kurang cemas

Apakah Y? …………………………………………………….
8 Namakan simptom yang berlaku ke atas seorang penagih yang menyalahgunakan dadah

secara berlebihan
…………………………………………………………………………………………………………………………
9 Nyatakan dua faktor yang menyebabkan penyalahgunaan dadah
………………………………………………………………………………………………………………………
10 Apakah kesan penyalahgunaan dadah terhadap sistem saraf?
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

14

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Kesan Penyalahgunaan Dadah dan Alkohol kepada Koordinasi Badan

Ketidakseimbangan hormon
 Badan akan mengalami gangguan koordinasi. Badan akan terdedah kepada bahaya

dan kecederaan. Tubuh badan akan mengalami pertumbuhan yang melampau atau
tidak berlaku perkembangan jika berlaku kerosakan pada kelenjar pituitari.
Perkembangan seks sekunder juga akan terbantut jika hormon estrogen dan
testosterone gagal berfungsi dengan normal
 Gejala ketidakseimbangan hormon dapat diperhatikan melalui perubahan fizikal dan
mental seperti badan terlalu besar dan tinggi, terlalu kurus, murung dan kurang daya
ingatan

Pertuturan kurang jelas
 Mengambil alkohol akan memberikan kesan buruk kepada bahagian serebrum dalam

otak. Serebrum ialah bahagian otak yang mengawal pertuturan manusia
 Hal ini menyebabkan mereka yang minum alkohol secara berlebihan akan mengalami

pertuturan yang tidak jelas dan meracau

Tindakan reflex yang lambat
 Bahan kimia psikoaktif di dalam dadah dan etanol di dalam alkohol akan melambatkan

gerak balas sistem saraf terhadap rangsangan. Bahan kimia ini akan berada di antara
neuron aferen dengan interneuron. Pergerakan impuls akan terhalang dan akan
melambatkan proses penghantaran maklumat ke otak
 Hal ini dapat diperhatikan pada penagih dadah dan mereka yang minum minuman
beralkohol berlebihan

Hilang keseimbangan
 Pengambilan dadah dan minuman beralkohol akan menyebabkan koordinasi otot

lemah dan mengakibatkan cara berjalan tidak betul,terhuyung-hayang dan hilang
keseimbangan badan

15

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Kesan Penyalahgunaan Dadah dan Alkohol kepada Kesihatan Fizikal dan Mental

Sirosis hati

 Pengambilan minuman beralkohol yang berterusan terutamanya jika diambil dalam
jumlah yang banyak dan penyalahgunaan dadah boleh memberikan kesan toksik
kepada hati dan menyebabkan sirosis hati

 Sirosis hati ialah keadaan hati mengalami kerosakan yang kronik, berparut, mengeras
dan tidak berfungsi seperti hati yang sihat. Parut ini akan merebak secara perlahan-
lahan sehingga fungsi hati hilang sepenuhnya

Hati yang sihat Sirosis hati

Ulser perut

 Alkohol boleh menyebabkan ulser perut
 Ulser perut atau ulser peptik merupakan satu keadaan selaput di dalam perut

mengalami luka
 Hal ini demikian kerana alkohol menyebabkan perut menghasilkan lebih banyak asid

daripada biasa yang akan mengakibatkan iritasi dan radang pada selaput di dalam
perut
 Pesakit akan mengadu pedih atau sakit di kawasan ulu hati, berasa kembung peru,
loya dan muntah
 Pesakit ulser perut juga boleh mengalami gejala yang lebih serius seperti muntah darah
dan najis berwarna hitam

Perlakuan ganas

 Pengambilan dadah seperti amfetamina akan mengaktifkan sel-sel otak dan
meningkatkan kadar metabolisme. Pengguna akan menajdi lebih aktif, tidak dapat tidir,
bersikap ganas dan agresif

 Seseorang yang minum beralkohol secara berlebihan akan mabuk dan hilang
kewarasan fikiran. Mereka yang berkelakuan seperti orang gila, ketawa berseorangan,
bertindak di luar kawalan dan boleh menjadi ganas

Halusinasi

 Dadah seperti ganja mengganggu fungsi otak. Dadah ini akan mengubah persepsi
seseorang pengguna

 Hal ini menyebabkan penagih itu mengalami halusinasi, paranoid atau perasaan syak
wasangka dan takut terhadap orang lain. Halusinasi juga mungkin menyebabkan
kelakuan menjadi agresif terhadap orang lain

16

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Latihan Prestasi

1 Maklumat berikut merupakan salah satu jenis dadah X.

 Mempercepatkan pergerakan impuls dalam koordinasi badan
 Pengguna akan berasa sangat yakin dan berwaspada terhadap perubahan sekeliling

Apakah jenis dadah X?

A Penenang B Perangsang

C Inhalan D Halusinogen

2 Maklumat berikut merupakan salah satu contoh bagi dadah Y.

 Mengubah laluan impuls di dalam otak
 Menyebabkan khayal, menjejaskan persepsi

Apakah Y? B Metamfetamin
A Barbiturat D Pelarut
C Ketamin

3 Rajah 1 menunjukkan jenis kumpulan dadah
Jenis dadah

Perangsang T Inhalan Halusinogen

Rajah 1

Apakah salah satu contoh bagi dadah T?

A Barbiturat B Metamfetamin

C Ketamin D Pelarut

4 Antara yang berikut, padanan manakah yang betul?

Jenis dadah Contoh

A Penenang Alkohol

B Perangsang Barbiturat

C Inhalan Ketamin

D Halusinogen Metamfetamin

17

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Latihan Prestasi : Soalan Struktur
1 Rajah 2 menunjukkan statistik penagih mengikut jenis dadah yang diguna pada tahun 2017.

Sumber : AADK Tahun 2017

Rajah 2
a) Apakah yang dimaksudkan dengan dadah?

………………………………………………………………………………………………………………
b) Berdasarkan Rajah 2, apakah contoh dadah yang paling tertinggi pengambilannya?

………………………………………………………………………………………………………………
c) Apakah jenis dadah yang dinamakan di (b)?

………………………………………………………………………………………………………………
d) Nyatakan kesan penyalahgunaan dadah jenis ganja terhadap koordinasi badan

………………………………………………………………………………………………………………
e) Pada pendapat anda, penyalahgunaan dadah sering berlaku dalam kalangan remaja

yang meningkat usianya, apakah faktor yang mempengaruhi mereka terjebak dalam
hal ini?
…………………………………………………………………………………………………………
f) Berikan satu contoh lain bagi dadah yang satu kumpulan dengan metamfetamin?
…………………………………………………………………………………………………………

18

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Stabdard Kandungan 7.3 Minda yang Sihat

1 Apakah yang dimaksudkan dengan minda yang sihat?
Minda yang sihat ialah keupayaan otak untuk menaakul dan berfikir iaitu mampu membuat
pertimbangan yang logik sebelum tindakan diambil

2 Minda yang sihat juga merujuk kepada sikap positif, berdikari, penyayang dan
bertanggungjawab

3 Individu yang mempunyai minda yang sihat mempunyai ciri-ciri seperti yang berikut:

 Boleh berfikir dan membuat pertimbangan yang wajar
 Mampu mengesan rangsangan dan bergerak balas dengan sewajarnya
 Boleh mengingati peristiwa silam yang sedih dan gembira
 Sanggup menerima cabaran
 Mampu membezakan yang betul dan salah
 Bertanggungjawab
 Hidup tenteram dan mempunyai pandangan positif terhadap kehidupan
 Bebas daripada prasangka
 Berfikiran terbuka
 Mampu menaakul

4 Terdapat beberapa faktor yang mempengaruhi minda dan kesihatan mental.

Pengambilan

minuman

Kecederaan beralkohol Ketidakseimbang
pada bahagian secara an hormon

otak akibat berlebihan semasa haid atau
sindrom prahaid
jangkitan dan juga selepas

mikroorganisma putus haid

/patogen, Faktor yang
kemalangan mempengaruhi
atau tumor
kesihatan

minda

Penyalahgunaa Tekanan mental
n dadah

Penuaan

a) Ketidakseimbangan hormon biasa berlaku sebelum atau semasa kitar haid dan juga
apabila putus haid. Kebiasaannya seseorang itu akan mengalami sakit kepala, murung
dan cepat marah

b) Pengambilan minuman beralkohol secara berlebihan akan menjejaskan keupayaan
seseorang untuk berfikir, mengesan rangsangan, menaakul dan mengawal emosi.
Seseorang yang mabuk boleh menjadi agresif dan membahayakan diri sendiri atau diri
orang lain

c) Penyalahgunaan dadah akan mendatangkan akibat buruk seperti kegagalan
melaksanakan kewajipan terhadap keluarga, kerja atau pelajaran, dan orang
sekeliling. Penyalahgunaan dadah boleh mengakibatkan masalah mental yang serius

d) Tekanan mental boleh menjejaskan minda yang sihat. Oleh itu, kita perlu sentiasa
pandai mengawal tekanan supaya tidak menjejaskan minda

e) Kecederaan otak boleh menyebabkan seseorang itu hilang ingatan atau daya intelek.
Kecederaan otak juga boleh menyebabkan seseorang mudah dipengaruhi oleh
perasaannya

19

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Setiap individu seharusnya mempunyai minda yang sihat dan baik. Hal ini demikian kerana setiap
individu mempunyai tanggungjawab sendiri terhadap keluarga, tempat kerja, masyarakat dan
negara.

Keluarga Tempat kerja

 Dapat membina keluarga  Menjalin hubungan yang baik

bahagia antara pekerja dan majikan

 Membuat keputusan secara  Menjalin hubungan yang baik

bijak dengan rakan sekerja

 Menjadi teladan dalam  Menghasilkan kerja yang

keluarga supaya diikuti oleh ahli berkualiti

keluarga  Berdisiplin

Negara Masyarakat

 Berfikir dengan positif  Belajar menangani kritikan
 Amalkan nilai-nilai keagamaan
dengan baik
dan moral
 Boleh berperanan sebagai
 Mengamalkan cara hidup yang
kawan untuk bertukar-tukar
sihat fikiran

 Dapat menjanakan ekonomi  Membantu masyarakat yang

negara dalam kesusahan

Latihan Prestasi
1 Apakah maksud minda yang sihat?

………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
2 Nyatakan lima ciri individu yang mempunyai minda yang sihat
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
3 Nyatakan lima faktor yang mempengaruhi kesihatan minda
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….
4 Sebagai seorang pelajar, apakah tanggungjawab anda terhadap keluarga dalam konteks
memenuhi kriteria minda yang sihat?
………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………….

20

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020

MODUL ULAS SAINS T4 KSSM

Latihan Prestasi
1 Rajah 1 menunjukkan satu poster yang terdapat di Bilik Kesihatan di sebuah sekolah.

Badan yang Minda yang Hidup ceria
sihat sihat

Rajah 1
a) Apakah yang dimaksudkan dengan minda yang sihat?

………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
b) Nyatakan dua faktor yang mempengaruhi kesihatan minda?
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
c) Tandakan (√) individu yang mempunyai minda yang sihat

Mudah mengalah jika tidak berkemampuan
Selalunya berfikir negatif pada sesuatu isu
Boleh mengingati peristiwa silam yang sedih dan gembira

d) Jika seseorang mengambil minuman beralkohol berlebihan, adakah mempunyai
minda yang sihat? Terangkan.
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

e) Jika anda mempunyai ramai kawan di sekeliling, apakah peranan anda terhadap
mereka dalam konteks mempunyai minda yang sihat?
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

~MODUL BP 7 : KOORDINASI BADAN TAMAT~

21

CIKGU ABADI @ SMKIP 2020