ประเทศไทยกับการเป็นชาติทะเล

ประเทศไทยกับการเป็นชาติทะเล




พลเรือเอก ศุภกร บูรณดิลก


่
ื
�
ี
ทะเลมีประโยชน์มหาศาลแก่มวลมนุษย์มาช้านาน และเม่อรารวยท่สุดในโลกก็จะครองโลกในท่สุด” (Whoever
ี
ิ
่
โดยเรมแรกใช้เป็นแหล่งอาหาร ต่อมาได้ใช้เป็นเส้นทาง commands the sea, commands the trade,
คมนาคมติดต่อค้าขาย รวมท้งยังใช้เป็นเส้นทางในการ whoever commands the trade of the world,
ั
�
ื
แสวงหาอานาจและป้องกันดินแดนอีกด้วย และเม่อ commands the richest of the world and
�
วิทยาการเทคโนโลยีก้าวหน้าข้นได้มีการค้นพบว่า นอกจาก consequently the world itself) คากล่าวน้แม้จะ
ี
ึ
ี
ื
ทะเลจะเป็นแหล่งทรัพยากรท่มีชีวิตแล้ว พ้นท้องทะเล ล่วงเลยมากว่า ๔๐๐ ปี และสภาวะแวดล้อมทั่วไปของ
ี
่
ี
ิ
้
ยังเต็มไปด้วยแร่ธาตุ ปิโตรเลียม และอื่น ๆ อีก ตลอดจน โลกไดเปลยนไป กตกาสงคมมมากขนไมมชาตใดสามารถ
ี
้
ึ
ั
ิ
่
ี
ั
ี
ี
สามารถใช้เปนแหล่งท่องเท่ยวพกผ่อนหย่อนใจได้อกด้วย ใช้กาลังครองทะเลครองโลกได้อย่างเต็มท่แต่เพียงผู้เดียว
็
�
ี
โลกปัจจุบันเป็นยุคของการแข่งขันทางเศรษฐกิจ ในทางตรงข้ามทะเลกลับกลายเป็นสาธารณะท่ชาติใด ๆ
ิ
ิ
ทะเลย่งมีความส�าคัญเป็นทวีคูณเพราะการค้าระหว่าง มีสิทธ์ใช้หาผลประโยชน์ได้เท่าเทียมกันตามขีดความสามารถ
ประเทศ ซ่งเป็นหัวใจหลักของระบบเศรษฐกิจแทบ ก็ตาม แต่คากล่าวน้ยังสามารถนามาประยุกต์ใช้ในการ
ึ
�
ี
�
ั
่
ี
ทุกประเทศน้น จะมีวงจรท่เก่ยวกับการขนส่งทางเรือ สร้างความรารวยให้ชาติได้ กล่าวคือปัจจุบันเป็นท่ยอมรับ
�
ี
ี
อย่างต่อเนื่อง ทั้งในการน�าเข้าวัตถุดิบและพลังงานป้อน กันท่วไปแล้วว่า ส่วนใหญ่แล้วชาติท่รารวยของโลกจะเป็น
ี
ั
่
�
ี
่
�
เข้าสู่แหล่งผลิต และส่งออกสินค้าจากการผลิตไปยังตลาด ชาติทมีขดความสามารถและประสิทธิภาพในการทา
ี
คู่ค้า สาเหตุท่การขนส่งทางเรือต้องเข้ามาเก่ยวข้องและ การค้าเหนือกว่าชาติอื่น ๆ หรือที่เรียกว่า “ชาติการค้า”
ี
ี
ถูกใช้เป็นวิธีขนส่งหลัก เนื่องจากมีค่าใช้จ่ายต�่ามาก และ (Trading Nation) ที่เหลือจะมาจากชาติที่มีทรัพยากรที่
ี
ั
เป็นการขนส่งท่ได้ปริมาณมาก พร้อมท้งหลากหลาย มีค่ามากกว่าชาติอื่น เช่น พลังงาน แร่ธาตุ การท่องเที่ยว
ี
ั
้
รูปแบบเม่อเปรียบเทียบกับวิธีอ่น ทะเลจึงเป็นเส้นทาง และอ่น ๆ ท้งน ชาติการค้าส่วนใหญ่แล้วจะมาจาก
ื
ื
ื
�
ี
ี
ลาเลยงขนส่งทสาคญและได้รบการนยมใช้มากทสด ชาติท่ขอบเขตดินแดนติดทะเลท่มีศักยภาพในการ
ี
ั
�
่
่
ี
ั
ุ
ี
ิ
ไม่ว่าจะเป็นยุคสมัยใด ใช้ทะเลในการดาเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของชาติได้อย่าง
�
ิ
ิ
เซอร์ วอลเตอร์ ราเลย์ นักปราชญ์และนักรบ มประสทธภาพทาให้เกดประโยชน์สามารถเป็นพลง
ั
ิ
ี
�
ึ
ี
ี
นักเดินเรือชาวอังกฤษท่มีช่อเสียง ได้เคยกล่าวไว้ตอนหน่ง ึ ส่วนหน่งของกาลังอานาจแห่งชาติได้ ชาติพวกน้ถูกจัดเป็น
ื
�
�
เมื่อประมาณปี ค.ศ. ๑๖๑๐ สรุปได้ใจความว่า “ชาติที่มี “ชาติทะเล” (Maritime Nation)
ี
�
อานาจในการครองทะเล จะสามารถควบคุมเส้นทาง ประมาณเดอนกันยายนทผ่านมาได้มีการจัดอันดับ
่
ื
่
ั
�
ั
ิ
ั
การขนส่งสินค้าของโลกได้ จากน้นก็จะสามารถครอบครอง ชาตทะเลช้นนาของโลก จากสถาบนอนเป็นทยอมรับท่วไป
ั
ั
ี
�
ทรัพย์สมบัติและเศรษฐกิจอันเป็นความรารวยของโลกได้ โดยประเมินจากขีดความสามารถและประสิทธิภาพ
่
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 25

ของการใช้ทะเล ผลของการจัดอันดับโดยสรุปปรากฏว่า ภูมิอากาศ ตลอดจนลักษณะทางกายภาพอื่น ๆ ของไทย
�
ั
จากการจัดอันดับประเทศ “ชาติทะเล” ช้นนาของโลก เอื้ออ�านวยต่อการด�าเนินกิจการทางทะเลรูปแบบต่าง ๆ
ึ
ึ
เรียงตามล�าดับ ๓๐ ประเทศจีนมาเป็นอันดับหน่ง ตามด้วย ได้ดีกว่าชาติทะเลช้นนาบางชาติท่กล่าวมาแล้วด้วย ซ่ง
�
ี
ั
สหรัฐอเมริกาและญี่ปุ่น ประเทศ ASEAN ที่ติดอันดับมี กิจการทางทะเลดังกล่าว ประเทศไทยได้มีการด�าเนินการ
�
สิงคโปร์อันดับ ๙ มาเลเซีย ๑๕ อินโดนีเซีย ๒๐ เวียดนาม มาช้านานแล้ว และกาลังกระทาอยู่โดยก่อให้เกิดผลประโยชน์
�
�
๒๙ และฟิลิปปินส์อันดับที่ ๓๐ ที่เหลือคือ ไทย กัมพูชา ต่อชาติประมาณปีละกว่า ๒๐ ล้านล้านบาท จึงทาให้เกิด
เมียนมา บรูไน ติมอร์ และลาว ไม่ได้รับการจัดอันดับ ข้อคิดว่า หากประเทศไทยจะสร้างความสามารถการแข่งขัน



























จากการสังเกตชาติทะเลชั้นนาของโลกข้างต้น ด้านน โดยการพัฒนาขีดความสามารถในการใช้ทะเล
ี
้
�
�
ึ
�
จะเห็นว่าแทบทุกชาติล้วนแต่มีพลังอานาจทางเศรษฐกิจ ให้สูงข้น น่าจะเป็นการช่วยหรือทาให้ประเทศมีศักยภาพ
ิ
ั
เหนือกว่าประเทศไทยอย่างเห็นได้ชัดท้งส้น ยกเว้นชาต ิ ทางเศรษฐกิจสูงขึ้น ผลประโยชน์จากกิจการนี้อาจเพิ่มขึ้น
ASEAN ๒ ชาติ คือ เวียดนามและฟิลิปปินส์ที่แม้จะไม่ เป็นทวีคูณจนอาจท�าให้เปลี่ยนสถานะของประเทศให้เป็น
ี
เหนือกว่าแต่ก็ไม่ด้อยกว่ามากนัก และมีแนวโน้มจะแซง ประเทศท่พัฒนาแล้ว มีความม่งค่ง รายได้เฉลี่ยของ
ั
ั
ได้ด้วยซาในไม่ช้า ด้วยขีดความสามารถในการใช้ทะเล ชนในชาติอยู่ในเกณฑ์สูงตามท่ต้องการภายในห้วงเวลา
้
�
ี
ื
ี
ี
ให้เกิดประโยชน์ท่เหนือกว่า ในการน้เม่อพิจารณาต่อ ที่ก�าหนด
ิ
้
ื
�
ี
ั
จะเห็นว่าชาติทะเลช้นนาเหล่าน โดยเฉพาะชาต ASEAN ในเร่องของขีดความสามารถของชาติในการใช้ทะเล
อีก ๓ ชาติ คือ สิงคโปร์ มาเลเซีย และอินโดนีเซีย ตลอดจน ให้เกิดประโยชน์ สามารถเป็นส่วนหนึ่งของก�าลังอ�านาจ
ี
บางชาติในภูมิภาคอ่น หากตัดขีดความสามารถหรือพลัง แห่งชาติในการบรรลุวัตถุประสงค์แห่งชาติท่เรียกว่า
ื
อานาจทางทะเลออกไปจะไม่มีพลังอานาจของชาติด้านอ่น พลังอานาจทางทะเล หรือ “สมุททานุภาพ” (Sea Power)
�
�
�
ื
ี
ี
ั
โดยเฉพาะท่เก่ยวข้องทางเศรษฐกิจท่เหนือกว่าประเทศไทย น้น ได้มีอดตนายทหารเรือนักยุทธศาสตร์สหรฐอเมริกา
ี
ี
ั
�
มากนัก ประกอบกบท่ตงของประเทศ สภาพทางภูมศาสตร ์ ท่านหน่งท่มีส่วนทาให้สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศมหาอานาจ
ี
�
ึ
ิ
้
ี
ั
ั
26 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

้
ั
ี
ท้งทางเศรษฐกิจและทางทหารมาจนทุกวันน และยังเป็น ใช้เมืองท่าได้ตลอดท้งสองฝั่งทะเล มีการกล่าวว่าความใหญ่โต
ั
ปรมาจารย์ “ยุทธศาสตร์ทะเล” (Sea Strategy) ของ ของอยุธยาในยุคนั้นคือ เป็นหนึ่งในเมืองที่ใหญ่ที่สุดของ
ื
ั
ั
่
ี
ื
นายทหารเรอแทบท้งโลกจนมาถึงปัจจุบนช่อ Alfred เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ช่วงประมาณศตวรรษท ๑๗
Taylor Mahan (1840 -1914) ได้กาหนดทฤษฎีโดยระบ ุ ในรัชสมัยพระเจ้าทรงธรรม พระเจ้าปราสาททอง และ
�
ั
ึ
ี
ไว้ตอนหน่ง สรุปได้วาสมททานภาพประเทศใดขนอยกบ สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ต่างชาติท่เดินทางเข้ามา
ู
้
ึ
ุ
่
่
ุ
ปัจจัยพ้นฐานทางกายภาพและประชากรของประเทศน้น ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในยุคน้น บอกว่าอยุธยาเป็นหน่ง ึ
ั
ื
ั
ที่เกื้อกูลหรือสนับสนุน (Elements of Sea Power) ในสามมหาอ�านาจของเอเชียเทียบกับ จีน และวิชัยนคร
ี
ั
๖ ประการ คือ ตาบลท่ต้งทางภูมิศาสตร์ สภาพภูมิประเทศ (อินเดียใต้)
�
ขอบเขตดินแดน จ�านวนประชากรอุปนิสัยของชนในชาต ิ
และคุณลักษณะรัฐบาล ส่วนศักยภาพของสมุททานุภาพ
จะมากน้อยประการใด ขึ้นอยู่กับตัวขับเคลื่อนซึ่งเรียกว่า
องค์ประกอบสมุททานุภาพ (Components of Sea
ื
ื
ื
Power) ๔ ประการ คอ กองเรอสนค้า กองเรอรบ/
ิ
�
กาลังทางเรือฐานทัพ/ท่าเรือ และอู่สร้างเรือ/ซ่อมเรือ
ี
การจัดทาบทความน ผู้เขียนมีความมุ่งประสงค์ท่จะเสนอแนะ
้
ี
�
แนวทางการพัฒนาขีดความสามารถการใช้ทะเลของชาต ิ
็
ใหเกิดประโยชนสูงขึ้น หรือมีความเปนชาติทะเลมากขึ้น
์
้
ั
ี
�
ท้งน้การพิจารณาหาแนวทางดังกล่าวจะนาเอาทฤษฎ ี
ของ Mahan ที่กล่าวมาแล้วประยุกต์ใช้
การใช้ทะเลของประเทศไทย
แม้จะไม่มีการระบุว่าเป็น “ชาติทะเล” แต่ประวัติศาสตร์
ได้แสดงให้เห็น หรือวิเคราะห์ได้ว่า บรรพบุรุษไทยเรารู้จัก
ุ
�
ั
และใช้ทะเลให้เกดประโยชน์สนบสนนพลังอานาจหลก
ั
ิ
ของชาติมาช้านาน โดยเฉพาะด้านเศรษฐกิจท่ไทยหรือ
ี
�
สยามมีความเจริญรุ่งเรืองมาเป็นลาดับ ด้วยการค้าขาย
ื
ั
ทางทะเลกับต่างประเทศเร่มต้งแต่เม่อคร้งเมืองหลวง
ิ
ั
อยู่ท่สุโขทัย ซ่งอยู่ก่งกลางระหว่างเมืองท่าเมาะตะมะ มะริด
ี
ึ
ึ
ี
ี
และตะนาวศร กับเมืองท่าท่ออกทะเลทางฝั่งอ่าวไทย เช่นเดียวกับสมัยสุโขทัยและอยุธยา ในยุครัตนโกสินทร์
ั
ี
ั
ี
ั
จนกระท่งสมัยกรุงศรีอยุธยาท่เจริญม่งค่งถึงขีดสุด ตอนต้นท่นอกจากจะเป็นเมืองท่าปลายทางของคู่ค้า
ื
ี
เป็นยุคทองที่นานาชาติยอมรับ โดยเฉพาะก่อนยุคปลาย เป็นตลาดในการซ้อขายแลกเปล่ยน หรือส่งผ่านไปประเทศ
เป็นศูนย์กลางการพาณิชย์นาวีในภูมิภาค เรือใหญ่เข้าจอด ท่สามแล้ว ยังมีการส่งออกสินค้าโดยใช้เรือไทยไปยังคู่ค้า
ี
�
�
และเทียบท่าเป็นจานวนมาก คู่ค้าสาคัญได้แก่ เมืองมะละกา ประเทศต่าง ๆ ด้วย สาหรับกิจการต่อเรือได้มีการเร่มต่อเรือ
ิ
�
ั
ั
เกาะชวา จีน อินเดีย โปรตุเกส อังกฤษ และฝร่งเศส กาปั่นใหญ่ ท้งเรือรบและเรือสินค้าแบบตะวันตกได้ใน
�
ั
่
ุ
ุ
ขอบเขตดนแดนขยายคลอบคลมไปทวคาบสมทร สามารถ สมัยรัชกาลที่ ๓ หลังจากที่ได้มีการต่อเรือส�าเภาจีนเป็น
ิ
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 27

ี
ั
�
อุตสาหกรรมส่งออกท่ได้รับการนิยมมาก่อนแล้ว ท้งน ้ ี สาหรับการใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์สนับสนุนพลัง
ได้มีการบันทึกของนาย John Crawford ราชทูตอังกฤษ อ�านาจแห่งชาติด้านการทหารครั้งส�าคัญ ได้แก่ ยุทธการ
ในปี พ.ศ. ๒๔๕๓ สรุปได้ว่า ท่าเรือกรุงเทพมีเรือสินค้า “จากทะเล” (From the sea) ของสมเด็จพระเจ้าตากสิน
ไทยกว่า ๒๐๐ ลา และท่าเรือกรุงเทพนับว่าเป็นท่าเรือ มหาราชในการยาตรากาลังทางเรือจากจันทบุรีเพ่อปฏิบัติการ
ื
�
�
ี
ื
ิ
่
�
ใหญ่ท่สุดแห่งหน่งในภาคตะวันออกไกล (Far East) สะเทินนาสะเทินบก ณ พ้นทเป้าหมายค่ายโพธ์สามต้น
ึ
ี
้
เรือที่ออกจากท่าเรือมีเรือที่ชักธงไทยถึง ๑๐๘ ล�า ในสงครามกู้ชาติ























































28 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

�
ี
ื
การใช้ทะเลเพ่อประโยชน์ทางทหารท่สาคัญ อาณาเขตประเทศไทยปัจจุบันเป็นลักษณะ
อีกครั้ง ในสมัยรัชกาลที่ ๓ เป็นการยาตราก�าลังทางเรือ ก่งคาบสมุทรเหนือ ตอนกลางข้นไปติดกับแผ่นดินใหญ่
ึ
ึ
ึ
�
ื
เพ่อเตรียมการยกพลข้นบกด้วยกาลังรบประมาณ ของทวีป ใต้ลงมาลักษณะเรียวเป็นแผ่นดินติดกับทะเล
�
ั
ั
สองหมนนาย เพอทาการยทธบรรจบกบกาลงทางบก ท้งสองด้าน คือ ด้านตะวันตกเป็นทะเลอันดามัน ด้าน
ั
่
�
ื
่
ุ
ื
ั
ณ พื้นที่เป้าหมายดินแดนข้าศึกนอกประเทศในสงคราม ตะวนออกเป็นอ่าวไทย แต่ใต้สุดของประเทศก่อนถึง
ื
ึ
“อานามสยามยุทธ” ช่องแคบมะละกาซ่งเช่อมระหว่างสองมหาสมุทรแปซิฟิก
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 29

ี
้
ี
กับอินเดียมีประเทศมาเลเซียขวางก้นอยู่ อาณาเขต เท่าท่กล่าวมาในหัวข้อน ท่านผู้อ่านคงเห็นแล้วว่า
ั
ี
ี
ี
ื
�
ทางทะเลพ้นท่ประมาณ ๓๒๐,๐๐๐ ตารางกิโลเมตร แม้จะไม่ใช่ชาติพันธุ์ท่กาเนิดจากทะเล ตามประวัติท่บอกเล่า
ิ
ความยาวชายฝั่งรวมประมาณ ๓,๐๑๐ กิโลเมตร แต่บรรพบุรุษของเราก็รู้จักใช้ทะเลมาต้งแต่เร่มสร้างชาต ิ
ั
ั
เป็นด้านอ่าวไทย ๑,๙๗๒.๕ กิโลเมตร และด้านอันดามัน ในสมัยสุโขทัยแล้ว โดยสามารถควบคุมทะเลท้งสองฝั่ง
๑,๐๓๗.๕ กิโลเมตร การแบ่งอาณาเขตทางทะเล ของคาบสมุทรได้เกือบตลอด ทาให้สามารถควบคุมเส้นทาง
�
้
ิ
�
้
่
ของไทยประกอบดวย นานนาภายใน (Internal Waters) การค้าได้ เรือสินค้าไทยได้เร่มไปอวดธง ณ ต่างแดน ต้งแต่
ั
ั
ทะเลอาณาเขต (Territorial Sea) เขตต่อเน่อง สมัยสมเด็จพระเอกาทศรถ ท้งน้แนวความคิดในการแสดง
ี
ื
ิ
(Contiguous Zone) เขตไหล่ทวีป (Continental กาลังทางเรือ (Naval Present) ได้เร่มมีมาก่อนน้น ในสมัย
ั
�
ื
�
่
็
Shelf Zone) และเขตเศรษฐกิจจาเพาะ (Exclusive สมเดจพระนเรศวรมหาราชตามหลกฐานซงไม่ยนยน
ึ
ั
ั
้
่
่
ี
่
ั
์
้
Economic Zone - EEZ) รวมทั้งสามารถใช้ทะเลหลวง ไดกลาววา พระองค์ทานเคยมพระราชสาสนไปยงพระเจา
(High Sea) ได้ หากไม่ละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศ กรุงจีนที่จะส่งก�าลังทางเรือไปช่วยปราบสลัดญี่ปุ่น การใช้
สาหรับการใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์ของไทย ทะเลในการทหารนอกจากท่ยกตัวอย่างมาแล้ว ยังมีอีก
�
ี
�
ในปัจจุบันน้น นอกจากด้านการทหารท่ใช้ในการป้องกัน หลายคร้ง พลังอานาจทางทะเลหรือสมุททานุภาพของไทย
ั
ั
ี
ื
ประเทศ การปกป้องผลประโยชน์ และคุ้มครองสนับสนุน ในสมัยศรีอยุธยาได้ช่วยขับเคล่อนประเทศเจริญรุ่งเรือง
ึ
�
การด�าเนินกิจกรรมทางทะเลต่าง ๆ ของชาติ ตลอดจน ถึงขีดสุด ถึงขนาดมีการยอมรับว่าเป็นหน่งในสามมหาอานาจ
ี
ิ
่
้
้
ิ
่
การชวยเหลอพนองประชาชนแลว ในเชงเศรษฐกจมลคา เอเชีย และความเจริญรุ่งเรืองถึงขีดสุดในด้านการเป็น
ู
ื
่
ั
ผลประโยชน์ทางทะเลประมาณปีละกว่า ๒๐ ล้านล้านบาท ชาติการค้า โดยได้กลับมาใช้ทะเลอีกคร้งในยุครัตนโกสินทร์
ื
จากกจกรรมทางทะเลท่เกยวข้อง หรือต่อเนองกบ สมัยรัชกาลที่ ๓ นอกจากการค้าขายทางทะเลกับนานา
่
ิ
ี
ั
ี
่
การขนสงทางเรอ การประมง การจดหาทรพยากรตาง ๆ ประเทศแล้ว ไทยยังมีกิจการท่าเรือ อุตสาหกรรมต่อเรือ
่
่
ื
ั
ั
ท่ไม่มีชีวิต และการท่องเท่ยว ตัวอย่างตามรูปข้างบน เป็น จานวนเรือไทยและชักธงไทยมากพอเป็นท่ยอมรับของ
ี
ี
ี
�
มูลค่าผลประโยชน์ของชาติทางทะเลในปี พ.ศ. ๒๕๕๙ ชาติตะวันตกและทั่วไป
30 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

่
้
ั
ี
ุ
ทงหมดทกล่าวมาสรปได้ว่า ไทยเราน้นเคยม ี
ั
ความสามารถในการใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์เป็นบ่อเกิด
�
�
ิ
พลังอานาจหลักแห่งชาต ทาความเจริญรุ่งเรืองเป็น
ี
ชาตทะเลช้นนาของโลกท่เหนือกว่าประเทศอ่น ๆ
ั
�
ื
ิ
่
ื
ั
ิ
ู
ในภมภาคมาแล้วและเมอเปรียบเทียบกับปัจจุบน แม้
มูลค่าผลประโยชน์ของชาติท่ได้จากการดาเนินกิจการ
ี
�
ี
ื
ี
ี
ทางทะเล และท่เก่ยวเน่องตามตารางท่แสดงในรูป
ี
จะเป็นท่น่าพอใจ แต่ต้องยอมรับว่าบรรดาประเทศชาต ิ
ทะเลชั้นน�าทั้ง ๓๐ ชาติ น่าจะมีขีดความสามารถในการ
�
ทาผลประโยชน์ให้แก่ชาติด้วยการใช้ทะเลได้มากกว่าไทย
่
ี
ิ
่
ี
หากไทยเพมขดความสามารถในด้านน ตวเลขทแสดง ๔ ประการน้น แม้ว่าท่านผู้อ่านส่วนใหญ่อาจจะคุ้นเคย
ี
้
ั
ั
ื
ื
�
ในตารางน่าจะมากข้น จนอาจเป็นพลังอานาจหลัก กันมาแล้ว แต่เพ่อให้การดาเนินเร่องต่อเน่องก่อนท่จะถึง
�
ี
ึ
ื
ททาให้ประเทศบรรลจดประสงค์ท่ต้งไว้ คอ มงค่ง สาระสาคัญ คือ การเสนอแนวทาง ผู้เขียนใคร่ขอกล่าวถึง
ื
�
ั
ี
ุ
ี
่
�
่
ุ
ั
ั
ี
เป็นประเทศพัฒนาแล้ว รายได้เฉล่ยชนในชาติอยู่ใน แต่ละปัจจัยและองค์ประกอบของทฤษฎีดังกล่าวก่อน
เกณฑ์สูงภายใน ๒๐ ปีข้างหน้า และเม่อดูถึงความ ซึ่งสรุปพอเป็นสังเขปได้ดังนี้
ื
�
เป็นไปได้ท่จะเพ่มขีดความสามารถดังกล่าว จะเห็นว่า ปัจจัยพ้นฐานประการแรก ได้แก่ ตาบลท่ทางภูมิศาสตร์
ี
ี
ื
ิ
�
ึ
ื
ในอดีตไทยเคยทาได้มาแล้ว และปัจจุบันในบรรดาประเทศ (Geographical Position) ซ่งตาบลท่ดังกล่าวท่ดีเก้อกูล
ี
�
ี
ท่เป็นชาติทะเลช้นนามีประเทศในภูมิภาค ASEAN เดียวกัน ต่อสมุททานุภาพของประเทศน้น ควรต้งอยู่บนศูนย์กลาง
ี
ั
ั
�
ั
ึ
่
ึ
ั
ั
่
ิ
ั
ทมอะไรคล้ายกนตดอนดบถง ๕ ประเทศ ซงหากไทย ศูนย์รวม หรือจุดบังคับผ่านต่าง ๆ ของเส้นทางเดินเรือโลก
ี
ี
ื
ื
้
ั
ั
ี
่
ู
ี
้
ั
ื
มการจดการปัจจยพ้นฐานบางประการ เพ่อให้เกอกูล เช่น ประเทศเกาะทตงอย่กลางเส้นทางหรอประเทศ
ื
ส่งเสริมสมุททานุภาพให้มีความเป็นชาติทะเลมากข้น ที่มีที่ตั้งอยู่บริเวณปากทางช่องแคบ จุดบังคับเปลี่ยนเข็ม
ึ
พร้อมกับต่อยอดด้วยการพัฒนาขีดความสามารถ ที่บริเวณปลายสุดของทวีป เป็นต้น ประเทศเหล่านี้เมื่อ
องค์ประกอบต่าง ๆ และกิจการต่อเนื่องที่เกี่ยวข้องน่าจะ เรือสินค้า เรือพาณิชย์ หรือเรือเดินสมุทรอื่น ๆ ต้องผ่าน
�
ั
ทาได้ ซ่งจะส่งผลให้บรรลุวัตถุประสงค์ของชาติท่ต้งไว้ จึงมกเป็นจุดพักจดส่งกาลังบารุงต่าง ๆ ท้ง นามน นา
้
ุ
�
�
�
ึ
ี
ั
�
้
ั
ั
ต่อไป เสบียง การซ่อมบารุง การบริการกาลังพล และงาน
�
�
การบริการของท่าเรือ ฐานทัพ ตลอดจนเป็นจุดรวม
ี
ื
ทฤษฎีสมุททานุภาพของ Mahan การขนถ่าย การเก็บ แลกเปล่ยนสินค้า และอ่น ๆ เป็นเช่นน ้ ี
ตามท่ได้กล่าวมาแล้ว การน�าเสนอแนวทางการ จุดดังกล่าวจึงมักจะเป็นจุดกาเนิดของอุตสาหกรรม
ี
�
ั
ื
ื
จัดการปัจจัยพ้นฐาน เพ่อให้เก้อกูลส่งเสริมสมุททานุภาพ งานโลจิสติค์และธุรกิจต่อเน่อง ท้งมวลเป็นบ่อเกิดของ
ื
ื
ของไทยให้มีความเป็นชาติทะเลมากข้น ในการพัฒนาขีด ความม่งค่งและรารวยของเมืองหรือประเทศน้น ๆ
ั
ึ
�
่
ั
ั
ความสามารถการใช้ทะเลของชาติให้เกิดประโยชน์สูงข้น ประเทศที่เข้าข่ายมีคุณสมบัติข้อนี้อย่างเห็นได้ชัด ได้แก่
ึ
�
ี
ี
จะนาเอาทฤษฎีท่เก่ยวข้องของ Mahan มาประยุกต์ใช้ สิงคโปร์ และอังกฤษ
ี
ึ
ึ
ี
ื
ซ่งทฤษฎีน้ท่ระบุไว้ว่าสมุททานุภาพของประเทศใด ข้น ปัจจัยพ้นฐานท่เก้อหนุนต่อสมุททานุภาพของ
ี
ื
อยู่กับปัจจัยพ้นฐานท่เก้อกูลหรือส่งเสริม ๖ ประการ และ ประเทศข้อต่อไป คือ ลักษณะทางกายภาพ หรือสภาพ
ี
ื
ื
ู
ิ
ึ
ระดับศักยภาพสมุททานุภาพจะข้นอยู่กับองค์ประกอบ ภมประเทศ (Physical Conformation) ซ่ง Mahan
ึ
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 31

ี
�
กล่าวว่าประเทศท่จะมีพลังอานาจทางทะเลลักษณะ
ภูมิประเทศควรจะต้องมีรูปร่างยาวคล้ายรองเท้าบูท
ื
ย่นออกไปในทะเล หรือเป็นเกาะ เพราะขอบฝั่งจะยาว
ื
ั
ื
ี
มทางออกทะเลให้เลอกมาก สามารถพฒนาเป็นท่าเรอ
พาณิชย์ได้มากแห่ง รวมท้งสามารถวางกาลังทางเรือได้
�
ั
ั
ท้งสองด้าน ในการน้ขอบฝั่งท่ดีควรมีส่วนเว้าโค้งลักษณะ
ี
ี
ี
เป็นอ่าวเข้าไปในแผ่นดิน โดยท่ปากอ่าวแคบเพ่อเป็นท ี ่
ื
ก�าบังคลื่นลมแต่ส่วนภายในกว้างและน�้าลึก เพื่อที่เรือใหญ่
ื
่
ิ
่
ั
ู
จะเคลอนไหวไปมาได้สะดวก สภาพภมประเทศทวไป
ี
เหมาะท่จะสามารถสร้างท่จอดเรือและท่าเรือได้ด ี
ี
ประเทศท่มีคุณลักษณะทางกายภาพท่เหมาะสมสอดคล้อง
ี
ี
ี
ี
้
ี
กับปัจจัยข้อน คือ อิตาล และอังกฤษ ส่วนอ่าวท่มีลักษณะ
ที่ดีที่สุด คือ อ่าวซานฟรานซิสโก ของสหรัฐอเมริกา และ
อ่าวซิดนีย์ในออสเตรเลีย ส่วนท่าเรือท่มีลักษณะเหมาะสม ปัจจัยทางกายภาพที่เกื้อกูลข้อต่อไป คือ ขอบเขต
ี
ึ
้
ี
สอดคล้องทางกายภาพท่เห็นได้ชัด คือ ท่าเรือสิงคโปร์ ดินแดน (Extent of Territory) ซ่งในข้อน Mahan
ี
ิ
้
ั
ที่อยู่ปากทางช่องแคบที่เป็นเส้นทางเดินเรือ ไม่ได้หมายความว่าขอบเขตดนแดนทงหมดบนบก
ี
แต่หมายถึงการท่มีขอบฝั่งยาวเป็นคาบสมุทรและม ี
ช่องทางเข้าออกมากจะสามารถใช้ทะเลได้รอบท้งสองข้าง
ั
สามารถติดต่อคมนาคมกับโลกภายนอกได้สะดวก ง่าย
ต่อการเข้าถึง และใช้ทรัพยากรในทะเล ตลอดจนสามารถ
ใช้เป็นฐานในขยายอานาจกาลังทางเรือออกไปท่วจนถึง
�
�
ั
�
ี
โพ้นทะเลท่ต้องการ เช่น ประเทศสหรัฐอเมริกา แต่ในทานอง
ตรงข้ามจะยากในการป้องกันหากมีจานวนประชากร
�
ไม่เพียงพอ หรือถ้าสภาพแวดล้อมบนบกและชายฝั่ง
ไม่เอื้ออ�านวย
ื
ปัจจัยท่เก้อกูลต่อสมุททานุภาพท่เก่ยวกับประชาชน
ี
ี
ี
ของประเทศตามทฤษฎีของ Mahan มีอยู่ ๒ ข้อ คือ
�
จานวนประชากร (Numbers of Population) และ
ิ
ื
�
ลักษณะทางกายภาพ หรอสภาพภูมิประเทศท่เกอหนน คุณลักษณะประจาชาต (National Character) ในข้อแรก
ุ
ื
ี
้
ี
ั
ต่อศักยภาพในการใช้ทะเลของประเทศน้น นอกจาก Mahan หมายถึงคุณลักษณะประชากรท่ส่งผลต่อการ
จะต้องเหมาะสมกับการสร้างหรือพัฒนาท่าเรือ ท่จอด พัฒนาสมุททานุภาพของประเทศ มีความสัมพันธ์โดยตรง
ี
่
�
เรือ แหล่งธุรกิจ หรือสิ่งอ�านวยความสะดวกอื่น ๆ ที่ต่อ กบความยาวขอบฝงตามทไดกล่าวมาบางแลว แตจานวน
้
้
ั
่
ั
่
้
ี
ื
เน่องแล้ว หากมีสภาพภูมิอากาศท่เหมาะสม และมีแหล่ง ประชากรดังกล่าวมิได้หมายถึงจ�านวนทั้งหมด เขาหมายถึง
ี
ี
ี
ั
ทรัพยากรธรรมชาติท้งบนบกและในทะเล ท้งท่มีชีวิตและ ประชากรท่มีอาชีพเก่ยวกับทะเล เช่น ทหารเรือ ผู้ทางาน
ี
�
ั
ไม่มีชีวิตจะท�าให้เพิ่มศักยภาพดังกล่าวเป็นทวีคูณ บนเรือพาณิชย์ เรือประมง อู่ต่อเรือ ซ่อมเรือ การบริการ
32 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

ี
้
่
ื
ั
ี
ั
ี
ต่าง ๆ ทเกยวกบทางเรอ คนเหล่านผลกดนให้เกด
่
ั
ิ
�
สมุททานุภาพ และใช้เป็นกาลังในการป้องกันประเทศ
�
ทางทะเลได้ ตัวอย่างการเปรยบเทียบจานวนประชากร
ี
ั
ท้งหมด กับจานวนประชากรท่มีอาชีพและความผูกพัน
ี
�
ี
ี
ั
เก่ยวกับทะเลคือในช่วงยุคปฏิวัติฝร่งเศสท่มีการแข่งขัน
ทางการค้าฝร่งเศสมีประชากรมากกว่าอังกฤษ แต่กลับ
ั
เป็นรองมากเพราะหาคนลงเรือได้ยาก ในขณะท่คนอังกฤษ
ี
�
ั
�
เป็นชาติทะเลแต่กาเนิด ทาให้ฝร่งเศสมีเรือสินค้าน้อยกว่า
อังกฤษหลายเท่าเสียเปรียบการค้าเป็นอันมาก
ิ
ั
ั
ั
�
�
สาหรบเรอง “คณลกษณะประจาชาต” นบว่า
ุ
่
ื
ึ
�
เป็นปัจจัยท่สาคัญโดยเฉพาะคุณลักษณะของชนในชาต ิ ของสมุททานุภาพมากน้อยเพียงใดจะข้นอยู่กับองค์ประกอบ
ี
หากมีความเป็นนักสู้ รักการผจญภัย มีความรักผูกพัน ๔ ประการ ซึ่งเปรียบเสมือนตัวขับเคลื่อนให้เกิดผล ได้แก่
ื
กับทะเล และมีความเป็นชาวเรือจะเป็นท่พึงประสงค์ - องค์ประกอบแรกคือ กองเรอพาณิชย์ (Merchant
ี
ี
ึ
ในการเสริมสร้างศักยภาพสมุททานุภาพของชาติ Fleet) ซ่งรวมถึงเรือท่ใช้ขนส่งสินค้าทางทะเล เรือโดยสาร
ื
ั
ี
ี
ื
ื
�
ี
สาหรับปัจจัยพ้นฐานสุดท้าย ท่เก้อกูลต่อสมุททานุภาพ เรือประมง และอ่น ๆ ท่ใช้ในกิจการพาณิชย์ ท้งน้การขนส่ง
ี
�
ของประเทศใด ๆ คือ คุณลักษณะของรัฐบาล (Character ทางเรือ (Shipping) นับเป็นกิจการจาเป็นท่เป็นสายโลหิต
�
ี
of Government) ในข้อน Mahan เห็นว่ามีความสาคัญมาก หล่อเล้ยงระบบการค้าของประเทศ เป็นสัญลักษณ์สาคัญ
�
้
ี
�
เพราะเป็นปัจจัยท่ควบคุมการทางานปัจจัยท่กล่าวมาแล้ว ของสมุททานุภาพและความมั่งคั่งของประเทศ
ี
ี
ึ
ื
ั
ท้งห้าในการเสริมสร้างสมุททานุภาพ ถ้าปัจจัยพ้นฐาน - องค์ประกอบต่อไป กองเรือรบ (Fleet) ซ่งม ี
ี
ั
�
ดีท้งหมดแต่ได้ผู้ควบคุมการทางานไม่มีประสิทธิภาพ หน้าท่หลัก คือ คุ้มครองกองเรือสินค้า รักษาเส้นทางการค้า
�
ไม่มีความรู้ ไม่เห็นประโยชน์และความสาคัญของการ การคมนาคมทางทะเล และแสวงหาดินแดน และตลาด
่
ใชทะเล ไมมจตวญญาณของความเปนชาตการคาชาตทะเล การค้า ณ โพ้นทะเล องค์ประกอบนี้เป็นสัญลักษณ์แสดง
้
ิ
ิ
ี
ิ
ิ
้
็
ุ
ั
ี
ิ
�
ี
ทาให้ไม่มีการพัฒนาส่งท่เก่ยวข้องต่าง ๆ ระดับศักยภาพ ถึงสมุททานภาพของประเทศเช่นเดียวกัน รวมท้งเป็น
ี
�
ั
หรือการเสริมสร้างสมุททานุภาพของประเทศน้นจะไม่ด ี การแสดงให้เห็นถึงความมีอานาจทางทะเลท่แท้จริง โดย
ั
ุ
ี
้
่
ั
�
ั
�
ื
ุ
ี
ื
เท่าท่ควร แต่ในทางตรงข้ามแม้ปัจจัยพ้นฐานท่กล่าวมาแล้ว หนาทในปจจบนคอ “ควบคมทะเลและขยายอานาจกาลงรบ
ี
ึ
ี
ื
จะไม่เก้อหนุนแต่รัฐบาลท่มีความสามารถ และเห็นความ จากทะเลข้นสู่ฝั่ง” (Control the sea and Naval
ื
ุ
ิ
ื
สาคัญทราบถึงความจาเป็นในการใช้สมุททานุภาพของ projection ashore) และเรียกช่อใหม่ว่านาวกานภาพ หรอ
�
�
�
ึ
ั
้
ึ
ิ
่
�
�
ิ
ประเทศจะแก้ปัญหาข้อด้อยต่าง ๆ เปล่ยนส่งท่ธรรมชาต ิ กาลังทางเรือ (Naval force) ซงหมายรวมถงกาลงผวนา
ี
ี
�
้
�
ี
ื
ให้มาหรือดัดแปลงให้ดีข้น ทาให้ประเทศน้น ๆ มีศักยภาพ ใต้นา อากาศนาว นาวิกโยธิน กาลังรบส่วนอ่นของกองทัพเรือ
ั
�
ึ
ิ
ึ
ในการใช้ทะเลมากข้น ง่ายต่อการพัฒนาหรือเพ่มขีด และส่วนราชการอื่นที่ใช้ในสงครามทางเรือ
ความสามารถการแข่งขันในกิจการอุตสาหกรรม หรือ ฐานทัพและท่าเรือ (Naval base and Harbors)
ี
�
การบริการต่อเนื่องต่อไป เป็นองค์ประกอบท่สาคัญในการสนับสนุนกองเรือรบ
�
ี
�
ิ
่
ื
้
็
ี
ึ
่
ิ
ั
นอกจากปจจยเกอกลสงเสรม ซงเปนสงทธรรมชาต ิ ให้พร้อมท่จะปฏิบัติงานโดยได้รับการส่งกาลังบารุงอย่าง
่
ู
่
ั
�
ึ
ื
ิ
่
ให้มาตั้งแต่ก�าเนิดแล้ว Mahan ยังมีแนวความคิดต่อว่า เพียงพอ ส่วนเรอสินค้าซ่งหมายถึงท่าเรือและสงอานวย
�
ั
�
การจะใช้ปัจจัยดังกล่าวให้เกิดประโยชน์มีขนาดศักยภาพ ความสะดวกต่าง ๆ น้น นอกจากการรับการส่งกาลังบารุงแล้ว
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 33

�
ยังรวมถึงการใช้สาหรับขนถ่ายและส่งต่อสินค้า รวมถึงการ แม้ว่าในอดีตไทยเราจะมีความเจริญรุ่งเรืองจาก
ี
ธุรกิจที่เกี่ยวข้องต่าง ๆ ทั้งนี้ยังหมายถึงสถานที่ดังกล่าว การค้าทางทะเล เคยมีสมุททานุภาพท่เกรียงไกรและ
ณ ดินแดนโพ้นทะเลอีกด้วย ซ่งเป็นส่งจาเป็นสาหรับ ค่อนข้างจะมีความสามารถในการใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์
ึ
�
ิ
�
ี
การขยายสมุททานุภาพ ได้ดีท่สุดในภูมิภาค แต่ต่อมาในยุคล่าอาณานิคมขอบเขต
ี
ั
- องค์ประกอบสุดท้ายท่แสดงถึงระดับสมุททานุภาพ ดินแดน และความมีอิทธิพลในท่วคาบสมุทรน้อยลงไป
ของประเทศ ได้แก่ อู่ซ่อมเรือ และต่อเรือ (Dockyards) สมุททานุภาพเราก็น้อยลงตามไปด้วย และต้องยอมรับว่า
�
ี
ื
�
สาหรับการซ่อมบารุงกองเรือให้ปฏิบัติงานได้อย่างต่อเน่อง หลังจากเปล่ยนแปลงการปกครอง ผ่านยุคสงครามเย็น
�
อุตสาหกรรมต่อเรือเป็นเคร่องมือสาคัญในการเสริมสร้าง จนถึงยุคปัจจุบัน คุณลักษณะรัฐบาลเราจะเป็นชาวบก
ื
และแสดงถึงศักยภาพของสมุททานุภาพประเทศ อย่างเต็มตัว ช่วงกว่า ๘๐ ปี มีไม่กี่สมัยที่มีความผ่อนคลาย
เริ่มมองทางตะวันออก (Look East) บ้าง จนเกิดแหล่ง
แนวทางการจดการปัจจัยพ้นฐาน และองค์ประกอบ อุตสาหกรรมต่อเน่องจากทะเลเป็นมรดกให้ลูกหลาน
ั
ื
ื
ี
ี
ี
สมุททานุภาพของไทย ทุกวันน ดังน้นการท่จะได้รัฐบาลท่มีคุณลักษณะท Mahan
่
ั
้
ี
ี
ปัจจัยพ้นฐานท่เป็นตัวเก้อกูลส่งเสริมสมุททานุภาพ ต้องการ ส�าหรับประเทศไทยเราที่มีคุณลักษณะประจ�าชาติ
ื
ื
ุ
้
่
ี
่
ของประเทศ ๖ ประการ ทกลาวมาแลว ในยคของ Mahan เป็นชาวบกสูงมากจึงน่าจะเป็นไปได้ยาก แต่อย่างไรก็ด ี
ี
ื
เช่อว่าเป็นปัจจัยประจาท่ธรรมชาติให้มาแปรเปล่ยนไม่ได้ ในอนาคตอันใกล้ประเทศไทยจะเป็นประเทศประชาธิปไตย
�
ี
แต่ในปัจจุบันด้วยเทคโนโลยีและวิทยาการต่าง ๆ สามารถ อย่างเต็มตัว รัฐบาลมาจากเสียงส่วนใหญ่ของประชาชน
จัดการดัดแปลง ปรับปรุง เพื่อแก้ข้อด้อยหรือให้ใกล้เคียง การบริหารประเทศน่าจะมุ่งเน้นในทางเศรษฐกิจการค้า
ี
ิ
ี
กับลักษณะท่พึงประสงค์ตามทฤษฎีได้ ในการน้หากปรับปรุง ระหว่างประเทศมากข้น หากจะใช้โอกาสน้เพ่มขีด
ึ
ี
องค์ประกอบต่าง ๆ ให้ดีข้นด้วยแล้ว จะทาให้ประเทศ ความสามารถการใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์ มีความ
�
ึ
มีศักยภาพทางด้านสมุททานุภาพมีความเป็นชาติทะเล เป็นชาติทะเลมากข้น ในส่วนของรัฐบาลเองควรมการ
ี
ึ
มากข้น ท้งน้ขอเสนอการพิจารณาเพ่อหาแนวทางในการ ด�าเนินการดังนี้
ั
ื
ี
ึ
จัดการปรับปรุงแต่ละปัจจัยและองค์ประกอบตามทฤษฎ ี ๑.๑ โดยท่วไปจากแหล่งข้อมูลสากลต่าง ๆ ไทย
ั
ที่ Mahan กล่าวถึง ส�าหรับประเทศไทยดังนี้ ถูกจัดว่าเป็นประเทศท่มีขอบเขตดินแดนติดทะเล
ี
๑. คุณลักษณะรัฐบาล แต่เป็นท่น่าแปลกว่า ไทยมีอาณาเขตทางทะเลถึง
ี
ปัจจัยที่ Mahan กล่าวถึงเป็นเรื่องเกี่ยวกับทาง ประมาณกว่าสามแสนตารางกิโลเมตร ความยาวชายฝั่ง
ี
กายภาพของประเทศ ๓ ประการ เก่ยวกับประชาชน รวมกันประมาณ ๑,๕๐๐ ไมล์ทะเล มูลค่าการส่งออกสินค้า
๒ ประการ รัฐบาล ๑ ประการ เป็นประการสุดท้าย เหตุผล เป็นลาดับท ๒๑ ของโลก ซ่งเป็นท่ทราบกันดีในจานวนน ้ ี
ึ
�
ี
�
่
ี
ี
ึ
้
้
ื
่
�
�
ี
่
ื
ี
ทผ้เขยนนาเรองนขนมานาเสนอเป็นข้อแรก คอ ตามท ี ่ กว่าร้อยละ ๙๕ ใช้การขนส่งทางทะเลที่ท่าเรือแหลมฉบัง
ู
กล่าวมาแล้ว ในปัจจุบันโดยเฉพาะประเทศไทย จ�านวนตู้ส่งสินค้าทางเรือ (Container) ทั้งส่งออกน�าเข้า
่
ื
ี
ี
๕ ปัจจัยแรก ท่โดยรวมไม่ค่อยจะเก้อหนุนหรือส่งเสริม ๓.๙๒ ล้านตู้ต่อปี คิดเป็นล�าดับท ๒๐ ของโลก อุตสาหกรรม
ี
�
ี
สมุททานุภาพของประเทศมากนัก แต่อาจสามารถเปล่ยน การท่องเท่ยวเป็นอุตสาหกรรมท่ทารายได้หลักของประเทศ
ี
ึ
ี
ึ
ี
ั
้
หรอแกไขใหใกลเคยงกบสงท Mahan ปรารถนาได รวมทง ในจานวนน้ประมาณคร่งหน่งเป็นการท่องเท่ยวทางทะเล
ิ
ื
่
่
ี
้
้
้
ี
้
ั
�
ั
การเพิ่มขีดความสามารถของบรรดาองค์ประกอบต่าง ๆ แต่ทาไมโดยท่วไปไทยไม่ถูกจัดว่าเป็น “ชาติทะเล” อาจม ี
�
ั
ั
�
ด้วย หากผู้มีอ�านาจซึ่งก็คือ รัฐบาลเห็นความส�าคัญและ บางคร้งเท่าน้นสาหรับการประชุมชาติทะเลนานาชาติท ี ่
ตระหนักถึงความจ�าเป็น เชิญผู้แทนไทยไป แต่ไม่มีการให้ความส�าคัญใด ๆ ที่เป็น
34 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

ั
่
�
้
ึ
ี
้
�
ิ
เช่นน หากวเคราะห์คงได้คาตอบส่วนหนงว่า แม้ไทย ท้งทางบก ทางนา และทางอากาศในภูมิภาคน้น หากพิจารณา
ั
จะใช้ทะเลมากแต่ประโยชน์ท่ได้รับจากการใช้ทะเล อย่างแท้จริงแล้ว ทางบกและทางอากาศจะใช่ เพราะ
ี
ึ
ื
ของเราน้น อยู่ในมือชาติอ่นมากกว่า ซ่งหากสังเกต ทางบกไทยจะเป็นเหมือนสะพานเช่อมระหว่างประเทศ
ื
ั
ึ
เปรียบเทียบกับประเทศใกล้เคียงใน ASEAN สิงคโปร์และ ASEAN ทางใต้กับประเทศในกลุ่มอินโดจีนซ่งติดกับจีน
ั
้
่
ุ
ั
่
ื
มาเลเซียประกาศชัดให้ทราบท่วกันนานแล้วว่า ประเทศ ตอนใต และประเทศในกลมอ่าวเบงกอล แล้วต่อเนองกบ
เขาอยู่ได้สร้างชาติให้เจริญรุ่งเรืองได้เพราะการใช้ทะเล เส้นทางหนึ่งแถบหนึ่งทางทะเลของจีน (One Belt One
ประธานาธิบดีอินโดนีเซียและฟิลิปปินส์ท่เพ่งเข้ารับหน้าท ี ่ Route) ส่วนทางอากาศสนามบินหลักของประเทศจะอย ู่
ี
ิ
ี
ไม่ก่ปีท่ผ่านมา ท้งคู่ได้ประกาศนโยบายและวิสัยทัศน์ บนเส้นทางท่ขีดตรงระหว่างเอเชียกับตะวันออกกลาง
ี
ี
ั
อย่างชัดเจนว่าเขาเป็นชาติทะเล เขาจะใช้ประโยชน์จาก แล้วต่อไปยุโรป แต่ทางนาหรือทางทะเลไม่ใช่ แม้จะขีดเข็ม
�
้
ทะเลในการพัฒนาประเทศ พรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม ตรงระหว่างเอเชียกับตะวันออกกลางบริเวณตอนใต้ของ
ื
ี
เช่นเดียวกันไม่นานมาน้ได้ประกาศว่าเวียดนามจะเป็น ประเทศไทยจะอยู่บนเส้นพอด แต่เน่องจากอย “ขวางโลก”
ี
ู่
ชาติทะเลที่แข็งแกร่งให้ได้ก่อนปี ค.ศ. ๒๐๓๐ จะเห็นว่า บริเวณรอยต่อระหว่างมหาสมุทรอินเดียกับแปซิฟิก
ี
ี
ท่าทีหรือการประกาศตลอดจนแนวความคิดท่ปรากฏ เรือผ่านไม่ได้ เส้นทางเดินเรือหลักของโลกจึงต้องเปล่ยนเข็ม
ี
ี
ทานองน้จากประเทศไทยไม่มีเลย หากเราอยากได้ อ้อมใต้ของประเทศไทยไปผ่านท่ช่องแคบมะละกา ถ้ามาจาก
�
ประโยชน์จากการใช้ทะเลท่มากของเราเองมิให้ตกอยู่ มหาสมุทรอินเดียหรือถ้ามาทางมหาสมุทรแปซิฟิกจะ
ี
ในมือผู้อื่นมากกว่า ประการแรกที่ควรท�า คือ ประกาศตัว ผ่านหน้าประเทศตรงปากอ่าวไทย ห่างจากท่าเรือหลัก
ี
ี
ั
�
และแสดงเจตจานง ดังน้นแนวทางท่เสนอข้อแรก คือ ท่อยู่บริเวณก้นอ่าวประมาณ ๑,๐๐๐ ไมล์ทะเล แล้วผ่าน
รัฐบาลควรประกาศตัวว่าเป็นชาติทะเล และมีนโยบาย ช่องแคบมะละกาไปมหาสมุทรอินเดียตามทฤษฎีของ
ในการใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์เป็นพลังอานาจของชาต ิ Mahan ตาบลท่ทางภูมิศาสตร์เช่นน ไม่เก้อกูลต่อ
ื
ี
ี
�
้
�
อย่างชัดเจน สมุททานุภาพ เนื่องจากอยู่ห่างจากเส้นทางเดินเรือหลัก
�
ี
ั
ี
๑.๒ ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐ มีผล ของโลก ท้งน้สาหรับประเทศไทยในปัจจุบันตามท่เคย
ี
�
่
บังคับใช้แล้ว หากรัฐบาลเห็นความสาคัญของทะเล กล่าวมาแล้ว เรามีมูลค่าสินค้าส่งออกเป็นอันดับท ๒๑
ในฐานะเป็นพลังอานาจอย่างหน่ง ในการช่วยให้บรรล ุ ของโลก ท่าเรือหลักของเรามีกิจการนับเป็นล�าดับที่ ๒๐
�
ึ
วัตถุประสงค์ของชาติที่ก�าหนดไว้ เห็นควรแก้ไขเพิ่มเติม ของโลก ขนถ่ายตู้สินค้าทางเรือ Container ประมาณ
ี
้
ยทธศาสตรน โดยบรรจนโยบายการใชทะเลเขาไปดวย ปีละ ๓.๙๒ ล้านตู้ แต่ท้งหมดน้เป็นกิจกรรมก้นซอย
้
์
้
ี
ุ
้
ุ
ั
ในการนี้ควรที่จะต้องมีการจัดท�ายุทธศาสตร์ทะเล (Sea เราต้องเดินทางออกไปอีก ๑,๐๐๐ ไมล์ เพ่อไปขนถ่าย
ื
ื
ี
ึ
ุ
ิ
่
ั
Strategy) เพอรองรบยทธศาสตร์ชาตทกล่าวมาแล้ว สินค้าข้นท่ท่าเรือชาติอ่นบนถนนหลักหรือเส้นทาง
ื
่
ี
ปัจจบันประเทศไทยมีเฉพาะแผนความม่นคงแห่งชาต ิ เดินเรือหลัก เพ่อรอการขนถ่ายลงเรือใหญ่อีกคร้งเพ่อ
ุ
ื
ื
ั
ั
ทางทะเล ซ่งเป็นแผนท่เน้นในด้านความม่นคงทางทะเล ไปยังจุดหมายปลายทาง แต่ละปีค่าขนส่งสินค้าทางเรือ
ี
ั
ึ
ั
้
ึ
ั
ุ
ิ
่
์
การคมครองรกษาผลประโยชนแหงชาตทางทะเล การอนรกษ ์ จะประมาณร้อยละ ๗ ของมูลค่าสินค้า ซ่งค่าขนส่ง
ุ
ิ
ทรัพยากรธรรมชาต การรักษาความสงบเรียบร้อย และ ดังกล่าวประมาณปีละเกือบล้านล้านบาทตกอยู่ในมือ
ื
ี
อ่น ๆ ที่ไม่เกี่ยวข้องกับการใช้ทะเล ต่างชาตเกอบหมด โดยมส่วนแบ่งให้เจ้าภาพประมาณ
ื
ิ
๒. ต�าบลที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ ร้อยละ ๕ ของการขนส่ง หรือประมาณไม่ถึงแสนล้านบาท
ท่มีการกล่าวกันว่าตาบลท่ต้งของประเทศไทย เท่าน้น นับว่าเป็นการใช้ทะเลท่ได้ประโยชน์ยังไม่เต็มที ่
ั
�
ี
ี
ี
ั
ในปัจจุบันมีความเหมาะสมท่จะเป็นศูนย์กลางการคมนาคม มีความเป็นชาติทะเลน้อย
ี
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 35

้
ี
ั
�
วิธีแก้ข้อด้อยต�าบลที่ทางภูมิศาสตร์นี้ มี ๒ วิธี คือ การขนส่งสินค้าและนามัน รวมท้งท่เก็บและกระจายสินค้า
�
ี
�
ี
การทาให้ตาบลท่ของประเทศขยายอยู่บนเส้นทาง และ โลจิสติคส์ต่าง ๆ แหล่งการค้าและธุรกิจ สถานท่พักผ่อน
ื
�
ี
�
การทาให้เส้นทางดังกล่าวย้ายมาผ่านตาบลท่ของเรา หย่อนใจและอ่น ๆ บริเวณริมคลองและปากคลองแล้ว
�
วิธีแรกบรรพบุรุษไทยเคยทามาแล้วโดยการขยายดินแดน นอกจากจะเกิดประโยชน์ทางตรงตามท่กล่าวมาแล้ว
ี
ั
หรืออิทธิพลคลอบคลุมท่วคาบสมุทรจนถึงใกล้กับ เมืองและคลองใหม่จะเป็นตัวขับเคล่อนเศรษฐกิจประเทศ
ื
ึ
เส้นทางผ่าน ซ่งทาให้ประเทศรุ่งเรืองเป็นมหาอานาจ ให้พลิกฟื้นเป็นประเทศที่มั่งคั่งชั้นน�าของโลกได้ แต่วิธีนี้
�
�
ี
ี
ทางการค้าในภูมิภาคมาแล้ว แต่วิธีน้โลกปัจจุบันไม่สามารถ อาจยังมีผู้กังวลอยู่บ้างในเร่องท่คาดว่าเป็นผลกระทบได้
ื
ี
ื
่
ิ
�
�
�
กระทาได้ คงเหลือวธีทสอง คอพยายามทาให้เส้นทาง หากมีการสร้างคลองดังกล่าว เช่น เป็นการทาให้เกิดการ
ึ
ั
เดินเรือหลักของโลกผ่านประเทศเรา ซ่งวิธีน้มีแนวความคิด แบ่งแยกดนแดน อาจทาให้ปัญหาสามจงหวดชายแดน
ั
ี
�
ิ
�
และความพยายามในการดาเนินการมาประมาณกว่า ภาคใต้ลุกลามข้น ความเส่ยงกับมหาอานาจในกรณีท ่ ี
ึ
ี
�
ื
๓๐๐ ปีแล้ว คือ การสร้างคลองเช่อมระหว่างมหาสมุทร จะเป็นจุดยุทธศาสตร์ใหม่ของโลก ผลกระทบกับระบบ
้
ิ
ิ
ิ
แปซฟกและมหาสมุทรอนเดย ณ บรเวณทางใตของประเทศ นิเวศน์สิ่งแวดล้อมและอื่น ๆ จึงเห็นควรให้มีการแต่งตั้ง
ิ
ี
ื
ื
่
ข้อดของคลองเชอมนทเหนได้ชด คอ จะเชอมเส้นทาง คณะกรรมการระดับชาติศึกษาในเชิงลึกให้ครอบคลุม
ั
ี
่
ี
่
็
ี
ื
้
เดินเรือหลักให้เป็นเส้นตรงผ่านไทย เป็นเส้นทางเดินเรือใหม่ ทุกประเด็นก่อนที่จะตัดสินใจสร้าง
ี
ของโลกท่ช่วยลดระยะทาง เส้นทางปัจจุบันท่ต้องไปอ้อม ๓. คุณลักษณะทางกายภาพ
ี
ทางใต้ของประเทศได้มาก โดยเฉพาะเรือใหญ่ระวางขับน�้า คุณสมบัติข้อน้ท Mahan กล่าวว่าประเทศท่จะ
ี
ี
ี
่
เกินสามแสนตันท่ผ่านช่องแคบมะละกาไม่ได้ ท้งน้ได้ม ี มีพลังอานาจทางทะเล ลักษณะภูมิประเทศควรจะต้องม ี
ั
ี
�
ี
การศึกษาเบื้องต้นแล้วว่า หากมีการสร้างเมืองมหานคร รูปร่างยาวคล้ายรองเท้าบูทย่นออกไปในทะเล หรือ
ื
เศรษฐกิจพิเศษ Mega Special Economic City มีโรงงาน เป็นเกาะเพราะขอบฝั่งจะยาวมีทางออกทะเลให้เลือกมาก
อุตสาหกรรมอู่ต่อเรือ ซ่อมเรือขนาดใหญ่ระดับโลก คลัง สามารถพัฒนาเป็นท่าเรือพาณิชย์ได้มากแห่ง รวมท้ง
ั
ี
ื
ี
ั
�
และโรงกล่นนามัน ท่าเรือและบริเวณท่จอดเรือ ท้งน้เพ่อ สามารถวางก�าลังทางเรือได้ทั้งสองด้าน ในการนี้ขอบฝั่ง
ั
้
36 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

ี
�
ั
ื
่
ท่ดีควรมีส่วนเว้าโค้งลักษณะเป็นอ่าว เหมาะสมกับการสร้าง สองฝั่งทะเล เพอเสรมกาลงต้องผ่านประเทศดังกล่าว
ิ
�
ิ
ึ
ั
หรือพัฒนาท่าเรือ ที่จอดเรือ และสิ่งอ�านวยความสะดวก ซ่งหากประเทศน้นเป็นภัยคุกคามเสียเองจะทาให้เพ่ม
ี
ี
ื
ื
อ่น ๆ ท่ต่อเน่อง มีสภาพภูมิอากาศท่เหมาะสมและม ี ความยากลาบากเป็นอันมากหรือแทบเป็นไปไม่ได้
�
ิ
แหล่งทรัพยากรธรรมชาต ท้งบนบกและในทะเล ท้งท ่ ี ตัวอย่างประเทศลักษณะนี้ คือ เยอรมัน ซึ่งได้แก้ไขโดย
ั
ั
มีชีวิตและไม่มีชีวิต จะทาให้เพ่มศักยภาพดังกล่าวเป็น การสร้างคลองเช่อมฝั่งทะเลท้งสองด้านภายในแผ่นดิน
�
ิ
ั
ื
�
ี
ทวีคูณ ข้อน้นับเป็นคะแนนบวกสาหรับประเทศไทย ของตนเอง ทาให้สามารถเคล่อนย้ายกาลังทางเรือ
�
ื
�
แม้ในส่วนล่างของรองเท้าจะไม่สมประกอบ แต่ลักษณะ ไปมาระหว่างทะเลเหนือและทะเลบอลติก พร้อมท้ง
ั
ขอบฝั่งและอ่าวของเราเหมาะสมที่จะสร้างเพิ่มเติม หรือ ช่วยลดระยะทางของเรือพาณิชย์อีกด้วย นับว่าเป็น
�
ึ
ี
�
ี
พัฒนาให้เหมาะสมข้นได้ ทรัพยากรบนแผ่นดินอันกว้างใหญ่ ส่วนสาคัญท่ทาให้เยอรมันเป็นชาติท่แข็งแกร่งเจริญรุ่งเรือง
ในส่วนบนและทางทะเล ท้งท่มีชีวิตและไม่มีชีวิตค่อนข้าง เป็นชาติทะเลช้นนาของโลก ประเทศไทยจึงควรแก้
ี
ั
�
ั
ี
จะเหนือกว่าหลายประเทศในภูมิภาคด้วยซ�้า โดยเฉพาะ ข้อด้อยน้ด้วยวิธีเดียวกัน คือ ใช้วิธีท่เคยเสนอแล้วใน
ี
กิจการประมงท่ในอดีตเราเคยเป็นอันดับต้น ๆ ใน ๒ ข้อที่ผ่านมา
ี
๕ อันดับแรกของโลก แต่ปัจจุบันประสบปัญหาเร่อง
ื
�
ต่าง ๆ มาก ไม่สามารถทารายได้เข้าประเทศได้เหมือนเดิม
้
�
สาหรับการแก้ข้อด้อยในข้อน ท่ลักษณะส่วนล่างไม่
ี
ี
ื
้
้
่
่
ี
่
สมประกอบการใช้วธทกลาวในขอทแล้ว คอ การสราง
ี
ิ
ี
คลองเช่อมระหว่าง ๒ มหาสมุทร และเมืองมหานคร
ื
ิ
เศรษฐกิจพิเศษจะทาให้ไทยเพ่มระดับสมุททานุภาพ
�
และศักยภาพทางเศรษฐกิจเป็นทวีคูณ
๔. ขอบเขตดินแดน
ี
�
ี
คุณสมบัติข้อน้แม้เราจะมีชายฝั่งท่ไม่ยาวจนเกินไป ๕. จานวนประชากรและคุณลักษณะประจาชาต ิ
�
น่าจะเพียงพอท่จะวางกาลังทางเรือป้องกันได้ แต่ในปัจจุบัน คุณสมบัติท่เก่ยวกับประชาชนในชาต ท้งสองข้อ
ี
ิ
ี
ี
ั
�
วิวัฒนาการและเทคโนโลยีเจริญข้นมากการสร้างกาลัง น้น้นโดยรวมแล้วไม่เป็นอุปสรรคต่อการเสริมสร้าง
ั
�
ึ
ี
ั
ู
ั
ี
่
ให้ทนสมยต้องใช้ค่าใช้จ่ายทสงมาก ประเทศส่วนใหญ่ สมุททานุภาพของประเทศมากนัก และค่อนข้างจะได้เปรียบ
ื
จึงมักเสริมสร้างกาลังโดยใช้หลักสงครามท่สาคัญ คือ ในเร่องจานวนประชากรท้งหมดท่มีเกือบ ๗๐ ล้านคน
�
ี
ั
ี
�
�
�
ี
�
ี
่
ี
การรวมกาลัง ณ สถานท่การรบแตกหัก (Concentration เป็นลาดับท ๒ ในภูมิภาค ASEAN ในจานวนน้มีประชากร
�
of Force) และหลักการอ่อนตัวและคล่องตัว (Flexibility ประมาณ ๒๐ ล้านคน ใน ๒๓ จังหวัดชายทะเล ดังนั้น
ื
�
and Maneuver) โดยใช้กาลังป้องกันในพ้นท่พอประมาณ แม้จะมีข้อด้อยในเร่องคุณลักษณะประจาชาติท่ค่อนข้าง
ี
ี
�
ื
ี
ี
แต่มีกาลังหลักเด็ดขาดและเอนกประสงค์ไว้ท่ส่วนกลาง จะเป็นชาวบก ถ้ารัฐบาลท่มาจากการยอมรับของประชาชน
�
่
็
่
�
ี
ั
ึ
้
ั
�
่
ื
็
่
ี
ื
�
ื
สาหรับเคล่อนย้ายไป - มาเสริมกาลังพ้นท่ฉุกเฉินเพ่อ สวนใหญเหนความสาคญทจะใชทะเลเปนพลงอานาจหนง
�
ี
�
เอาชนะภัยคุกคาม ซ่งการใช้กาลังของไทยก็มีลักษณะ ในการนาชาติไปสู่จุดมุ่งหมายท่ต้องการ จะสามารถ
ึ
�
�
ี
ั
ั
ี
้
ี
เช่นน ดังน้นจากการท่ชายฝั่งเราเป็นลักษณะคร่อมทะเล ปรับเปล่ยนได้โดยดาเนินการอย่างเป็นข้นตอน และ
ี
ื
มีทะเลเป็นเขตแดนสองข้างท่ไม่ต่อเน่องมีประเทศอ่น จริงจังในการส่งเสริมให้ชนในชาติมีความเข้าใจ และ
ื
ื
ขวางก้น ซ่งเป็นลักษณะท่ไม่เก้อกูลต่อสมุททานุภาพตาม เห็นประโยชน์จากการใช้ทะเลในทุกระดับ มีความ
ึ
ี
ั
ั
ื
ทฤษฎีของ Mahan น้น การเคล่อนย้ายไปมาระหว่าง ผูกพัน และมีทัศนคติในการเป็นชาติทะเลมากขึ้น
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 37

๖.๑ กองเรือพาณิชย์
















































ิ
๖. การพัฒนาองค์ประกอบสมุททานุภาพ หากพิจารณาส่งแวดล้อมต่าง ๆ มิใช่เฉพาะการ
ื
ิ
เพ่อเป็นการเพ่มขีดความสามารถสมุททานุภาพ เปรียบเทียบ จะเห็นว่ากองเรือพาณิชย์ของไทยมีขนาด
ให้สามารถท�าประโยชน์เป็นพลังอ�านาจของชาติ ช่วยให้ เล็กกว่าท่ควรจะเป็นมาก และการท่มีปริมาณมูลค่าสินค้า
ี
ี
ั
ประเทศไปสู่ความม่งค่งและม่นคงได้ มีแนวทางในการ นาเข้า - ส่งออกเป็นอันดับต้น ๆ แสดงว่าเราใช้เรือชาติอ่น
ั
ื
ั
�
พัฒนาและเสริมสร้างแต่ละองค์ประกอบท Mahan ขนส่งสินค้าให้มากกว่าเรือไทย หรือกองเรือเรามีขีด
ี
่
กล่าวถึงดังนี้ ความสามารถน้อยกว่าท่ควรจะเป็น ขาดการพัฒนาให้
ี
จากการจัดอันดับกองเรือโลก ๓๕ อันดับแรก สมดุลกับการเติบโตของเศรษฐกิจการค้าของประเทศ
ี
�
ั
เมื่อ ๓ ปีที่แล้ว จะเห็นว่ามีประเทศในภูมิภาค ASEAN ท้งน้ได้มีการศึกษาพบปัญหาและอุปสรรคสาคัญในการ
ติดอันดับ ๔ ประเทศ คือ สิงคโปร์ อินโดนีเซีย มาเลเซีย พัฒนากิจการนี้ คือ ขาดการปรับปรุงและพัฒนาองค์กร
และเวียดนาม กองเรือพาณิชย์ไทยไม่ติดอันดับ และเมื่อ ด้านพาณิชย์นาวีท่มีประสิทธิภาพ การพัฒนาบุคลากร
ี
เปรียบเทียบสถานภาพในภูมิภาค ASEAN ไทยอยู่ใน กฎหมาย กฎระเบียบ และข้อบังคับต่าง ๆ มาตรการ
อันดับ ๖ จากการเปรียบเทียบในปี ค.ศ. ๒๐๕๙ โดย ด้านภาษี การเงิน และความล่าช้าของการจดทะเบียนเรือ
ฟิลิปปินส์แซงเวียดนามขึ้นมา ทั้งนี้มีข้อเสนอแนะแนวทางในการพัฒนาแก้ไขดังนี้
38 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

่
ุ
ื
ี
๖.๑.๑ ในเร่องแรกการขาดองค์กรด้านพาณิชย์ ๖.๑.๒ ปัญหาบคลากรททางานบนเรอ
ื
�
ี
ี
ั
�
้
นาวีท่มีประสิทธิภาพ ปัญหาน คือเดิมเคยมีสานักงาน เป็นปัญหาท้งปริมาณและคุณภาพ ทางด้านปริมาณ
คณะกรรมการส่งเสริมพาณิชย์นาวี เป็นหน่วยงานระดับ ที่คาดว่าในอีก ๓ ปีข้างหน้า จะมีความต้องการประมาณ
ึ
กรม ข้นตรงกระทรวงคมนาคมมีหน้าท่เป็นศูนย์กลาง ๑๕,๐๐๐ นาย โดยแบ่งเป็นนายประจ�าเรือ ๕,๐๐๐ นาย
ี
�
ประสานงาน ศึกษาวิจัย รวบรวมทางวิชาการ และ และลูกเรือ ๑๐,๐๐๐ นาย น้น จานวนการผลิตในประเทศ
ั
�
ศึกษาวิเคราะห์โครงการ แผนงานหรือมาตรการเสนอ น่าจะไม่เพียงพอ สาเหตุสาคัญน่าจะมาจากขาดการวางแผน
่
ิ
่
่
้
คณะกรรมการ แต่ต่อมาถูกยุบเหลือเป็นหน่วยระดับ ประสานงานระหวาง กรมเจ้าทา แหล่งผลตตาง ๆ และผูใช ้
กองในกรมเจ้าท่า คือ กรมส่งเสริมพาณิชย์นาวี การลด คือบรษัทสายการเดนเรือต่าง ๆ การขาดแคลนเรือฝึก
ิ
ิ
ขนาดหน่วย ลดความสาคัญของงาน ทาให้คนไม่เพียงพอ และปัญหาการละท้งอาชีพการทางานในเรือ จากการ
�
�
�
ิ
�
การติดต่อประสาน การผลักดันนโยบายการกาหนด ไม่คงทนทะเลส่วนทางด้านคุณภาพน้น ผลผลิตยังมีจุดอ่อน
ั
ั
มาตรการต่าง ๆ ที่จะให้ส่งผลเป็นรูปธรรม ตลอดจนการ ในด้านภาษาองกฤษ โดยเฉพาะทางการใชงานและมาตรฐาน
้
ี
ติดตามข้อมูลต่าง ๆ และการด�าเนินการกับต่างประเทศ ทางวิชาชีพท่ยังไม่มีคุณภาพเท่าท่ควร ข้อเสนอแนะทาง
ี
ึ
้
�
็
้
ั
กระทาได้ยาก เหนควรให้ตงองค์กรขนมาใหม่ เป็น ด้านปริมาณ เห็นควรให้มีการวางแผนผลิตให้สอดคล้อง
ั
�
�
ี
ี
สานักงานในระดับกรม ข้นตรงกระทรวงคมนาคม กับความต้องการ ท้งน้โดยเฉพาะนายประจาเรือท่ม ี
ึ
คล้ายเดิมแต่ให้มีความสมบูรณ์ในตัว สามารถผลักดันงาน ความสามารถการผลิตประมาณปีละ ๓๐๐ นาย จากสถาบัน
ั
ให้เป็นรูปธรรมได้ โดยมีอ�านาจหน้าท่ในการกาหนด ของรฐท้งสามแห่ง (ศนย์ฝึกพาณิชย์นาวีกรมเจ้าท่า
ู
ั
�
ี
�
นโยบาย กากับดูแล และปฏิบัติการในการส่งเสริมพัฒนา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ และมหาวิทยาลัยบูรพา)
กากับดูแลการพาณิชย์นาวี และกิจการทางทะเลท่เก่ยวข้อง ถ้าเพ่มการผลิตจนเต็มความสามารถแล้ว ยังไม่พอเพียง
ี
ี
ิ
�
ั
ั
ท้งหมด พร้อมท้งต้งคณะกรรมการระดับชาติในการ ให้กองทัพเรือพิจารณาสนับสนุนโดยจัดหลักสูตรพิเศษ
ั
�
กาหนดนโยบาย และคณะกรรมการระดับกระทรวง เพ่มเติมหลักสูตรนักเรียนนายเรือ สาหรับเรือฝึกควรจัดหา
�
ิ
ี
ี
ในการบริหารงานให้เป็นไปตามนโยบาย ในการน้เก่ยวกับ ให้พอเพียง ในการนี้อาจจัดสรรงบประมาณพิเศษให้
ั
องค์กรใหม่ เห็นควรให้มีการพิจารณาทบทวนจัดต้ง กองทัพเรือจัดหาเรือฝึกการเรือ เดินเรือ และเครื่องฝึก
ั
กองเรือพาณิชย์แห่งชาติข้นมาใหม่ โดยต้งเป้าหมาย จาลองเพ่มเติม เป็นส่วนกลางสาหรับให้สถาบันต่าง ๆ
ึ
ิ
�
�
ข้นแรกให้มีส่วนแบ่งในการขนส่งทางเรือระหว่างประเทศ และนักเรียนนายเรือหมุนเวียนฝึก สาหรับในเร่องคุณภาพน้น
ั
�
ื
ั
�
ู
ั
ให้ได้อย่างน้อยร้อยละ ๑๕ ให้กรมเจ้าท่ากาหนดหลกสตรมาตรฐานและเง่อนไข
ื
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 39

่
ี
�
ั
ั
ิ
ี
ั
ข้นตาตามความต้องการท่แหล่งผลิตต่าง ๆ ต้องผ่านเกณฑ์ และท่าเรือท่องเท่ยว รวมท้งส้น ๔๔๓ ท่า โดยต้งอยู่
ท้งน้ให้รวมถึงหลักสูตรภาษาอังกฤษทางการใช้งานด้วย ในอ่าวไทยฝั่งตะวันออก ๑๑๒ ท่า อ่าวไทยตอนใน ๘๖ ท่า
ี
ั
๖.๑.๓ บรรดากฎหมาย กฎระเบียบ และ และทะเลอันดามัน ๑๒๕ ท่า โดยมีท่าเรือหลักที่ส�าคัญ
ข้อบังคับต่าง ๆ ท่ไม่ทันสมัยสอดคล้องกับธุรกิจการค้า คือ ท่าเรือแหลมฉบัง ท่าเรือกรุงเทพ และท่าเรือ
ี
่
และการขนสงทางทะเลระหวางประเทศ ไมเออประโยชน ์ มาบตะพุด ท่าเรือรอง ได้แก่ ท่าเรือพาณิชย์สัตหีบ สังกัด
่
ื
้
่
ื
ื
์
ต่อการพัฒนากองเรอพาณิชย์ไทยเสนอแนะให้จัดการ กองทัพเรือ ท่าเรอศรราชาฮาเบอร และท่าเรอสยามซีพอร์ต
ี
ื
แก้ไข โดยเฉพาะเรือท่ทาการค้าระหว่างประเทศให้ม ี ของเอกชนทางภาคตะวันออก อ่าวไทยตะวันตก ได้แก่
�
ี
้
ึ
หลักปฏิบัติตามหลักสากลให้เป็นที่ยอมรับมากขึ้น ท่าเรือสงขลา และท่าเรือประจวบซ่งเป็นท่าเรือนาลึกของ
�
่
๖.๑.๔. มาตรการภาษและการเงิน ในเรองภาษ ี เอกชน ฝั่งอันดามัน ได้แก่ ท่าเรือระนอง และท่าเรือภูเก็ต
ี
ื
ี
ึ
ี
ท่ผู้ประกอบการเมืองไทยยังเสียเปรียบต่างประเทศท่เข้ามา ซ่งเป็นท่าเรือท่องเท่ยว และท่กันตังเป็นท้งท่าเรือของ
ี
ั
ี
ประกอบการ เช่น การน�าเข้าเรือไทยต้องเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม เทศบาลและเอกชน จากท่าเรือทั้งหมดที่กล่าวมาท่าเรือ
ี
ที่ค่อนข้างสูง ซึ่งเป็นภาระมากกว่าเรือต่างประเทศที่เข้ามา ประเทศไทยมีเพียงท่าเรือเดียวท่ได้รับการจัดอันดับโลก
ี
้
ี
ประกอบการ กรณีเช่นน เห็นควรให้รัฐมีมาตรการส่งเสริม คือ ท่าเรือแหลมฉบังท่มีตู้สินค้าผ่านท่าเรือนับเป็นลาดับท ่ ี
�
็
และสนับสนุนการลดภาระค่าใช้จ่ายของผู้ประกอบการ ๒๑ ของโลก แต่อย่างไรกตามจากการเป็นท่าเรอทอย่ ู
ี
่
ื
เรือไทย โดยเฉพาะด้านภาษีเพ่อเพ่มศักยภาพในการ ในซอยอยู่ห่างจากเส้นทางเดินเรือหลักของโลกมาก
ิ
ื
ี
แข่งขันกับผู้ประกอบการต่างประเทศ ส่วนด้านการเงิน จึงเป็นท่าเรือท่ใช้ขนส่งสินค้าไปขนถ่ายท่ท่าเรือสิงคโปร์
ี
ึ
ื
เนื่องจากธุรกิจด้านนี้จะต้องลงทุนสูง ระยะเวลาคืนทุนนาน เพ่อไปยังจุดหมายปลายทางอีกทอดหน่ง เป็นท่าเรือ
ี
ี
และเป็นธุรกิจท่ค่อนข้างจะมีความเส่ยงสูง จึงมักจะม ี ขนาดปานกลางที่สามารถรับเรือขนาดไม่เกิน ๘๐,๐๐๐ ตัน
ื
่
ปัญหาเรองสนเชอกบธนาคาร เห็นควรให้มีการจัดต้ง กินนาลึกไม่เกิน ๑๖ เมตร ด้วยลักษณะตาบลท่ทาง
ั
้
�
�
ิ
ี
่
ื
ั
ื
กองทุนเพ่อช่วยเหลือและสนับสนุนธนาคารพาณิชย์ ภูมิศาสตร์ที่ไม่เอื้ออ�านวย การพัฒนาท่าเรือดังกล่าวแม้จะ
ิ
ื
ของรัฐ และสถาบันการเงินภาคเอกชนปล่อยสินเช่อ กระท�าให้ถึงขีดสุดแล้ว คาดว่าก็ยังเพ่มระดับสมุททานุภาพ
แก่กองเรือไทยในอัตราดอกเบี้ยต�่า ระยะเวลาช�าระหนี้ ได้ไม่มากนัก แต่ในทางตรงข้ามหากทาให้เส้นทางเดินเรือ
�
นาน และมีระยะเวลาปลอดหนี้เพียงพอแก่การพัฒนา หลักของโลกขึ้นมาผ่านไทย หรือเป็นแค่เส้นทางสารอง
�
และเติบโต พร้อมกับสร้างเมืองเศรษฐกิจพิเศษ แหลมฉบังจะเป็น
ื
ี
�
่
�
ื
ี
๖.๑.๕ สาหรบเรองการจดทะเบยนเรอ ท่าเรือท่อยู่ใกล้ถนนใหญ่จะทาให้มีค่าในเชิงสมุททานุภาพ
ั
ื
ี
่
่
ทเป็นปัญหาความล่าช้า ในเรองการจดทะเบียนเรือ เป็นอันมาก อย่างไรก็ดีก่อนท่จะมีการดาเนินการดังกล่าว
�
ี
ี
การจดจานองเรอ ในต่างประเทศและการขอต่อใบอนุญาต ในสภาพท่าเรือของประเทศไทยในปัจจุบันท่มีปัญหา
ื
�
ื
้
ั
ั
ใชเรอนน เห็นควรให้มีมาตรการให้ลดข้นตอนไม่ให้ยุ่งยาก ท่ท่าเรือสินค้าขนาดเล็กที่มีกว่า ๑๐๐ ท่า และท่าเรือ
ี
้
ื
ี
ี
ซับซ้อน งดส่งท่ไม่จาเป็น เก่ยวกับการใช้เรือไทยน้ม ี ประเภทอ่น ๆ อีก ยกเว้นท่าเรือระหว่างประเทศของ
ี
ิ
�
�
้
ข้อเสนอแนะเพ่มเติม คือ การสารวจขุดเจาะนามัน ราชการ ๓ แห่ง คือ ท่าเรือแหลมฉบัง ท่าเรือกรุงเทพ
ิ
�
่
แก๊สธรรมชาติในทะเล และการขนส่งนามันในเขต และท่าเรือมาบตาพุดยังใช้ประโยชน์ไม่ได้เต็มท (ท่าเรือ
้
�
ี
เศรษฐกิจจ�าเพาะและในเขตไหล่ทวีปไทยให้ใช้เรือไทย พาณิชย์ของราชการนอกจากที่กล่าวมาแล้ว ยังมีท่าเรือ
๖.๒ ท่าเรือ สงขลา ท่าเรือท่องเท่ยวภูเก็ต ท่าเรือระนอง ท่าเรือ
ี
ั
ตลอดชายฝั่งของไทย ท้งอ่าวไทยและทะเล เชียงแสน ท่าเรือเชียงของ และท่าเรือพาณิชย์สัตหีบ
อันดามันมีท่าเรือสินค้า ท่าเรือประมง ท่าเรือโดยสาร ที่บริหารโดยกองทัพเรือ) ในการนี้ มีข้อเสนอแนะดังนี้
40 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

�
ิ
�
๖.๒.๑ จัดตั้งองค์กรที่บริหารจัดการให้มีหน้าที่ บริการส่งอานวยความสะดวก การดาเนินการน้อาจพิจารณา
ี
ก�าหนดนโยบาย วางแผน และควบคุมท่าเรือในภาพรวม ให้คลอบคลุมต่างประเทศ เช่น ด้านอ่าวไทยอาจถึงท่าเรือ
ของประเทศให้มีแนวทางการพัฒนาในทิศทางเดียวกัน สาคัญของเวียดนาม ทางด้านทะเลอันดามันอาจคลอบคลุม
�
ให้สอดคล้องตามความต้องการในการดาเนินกิจการ เมืองส�าคัญทั่วอ่าวเบงกอล
�
ี
พาณิชย์นาวี และธุรกิจต่อเนื่องที่เกี่ยวข้องของประเทศ ๖.๒.๕ กรณีท่ยังใช้ประโยชน์ได้ไม่เต็มท ่ ี
้
ี
�
ั
๖.๒.๒ แม้ในช่วงเวลาน ยงดาเนนการในการ โดยเฉพาะท่าเรือพาณิชย์ของรัฐน้น ให้ทบทวนแนวความคิด
ั
ิ
ดึงเส้นทางเดินเรือหลักของโลกให้ผ่านไทยไม่ได้ แต่ ในการใช้งาน โดยใช้แนวทางในข้อท่แล้วพิจารณาด้วย
ี
ี
ี
ี
หน่วยงานท่เก่ยวข้องควรท่จะใช้ความพยายามท่จะให้ และถ้าเห็นไม่คุ้มค่าไม่จ�าเป็น ให้โอนให้หน่วยราชการอื่น
ี
ั
สายการเดินเรือ รวมท้งเรือโดยสารขนาดใหญ่ของโลก ใช้ประโยชน์
มีจุดหมายปลายทาง หรือผ่านเข้าท่าเรือท่สาคัญของไทย ๖.๓ อู่ต่อเรือและซ่อมเรือ
�
ี
ื
ี
ื
ุ
ุ
โดยไม่ต้องแวะขนถ่ายท่ท่าเรือทางใต้ประเทศ ในการน ี ้ อตสาหกรรมต่อเรอและซ่อมเรอเป็นอตสาหกรรม
ื
ี
�
รัฐบาลต้องช่วยเหลือและสนับสนุนอย่างจริงจัง โดยเฉพาะ พ้นฐานทางเศรษฐกิจท่สาคัญและมีส่วนเช่อมโยงกับ
ื
ื
ึ
โครงการท่าเรือแหลมฉบังระยะท ๓ ซ่งสามารถรับเรือ กิจการพาณิชย์นาวีตลอดจนอุตสาหกรรมเช่อมโยงอีกมาก
่
ี
ไม่เกินแสนตันได้ ควรที่จะแล้วเสร็จในโอกาสแรก เช่น อุตสาหกรรมเหล็ก เคร่องมือส่อสาร อุปกรณ์เดินเรือ
ื
ื
๖.๒.๓ ปัจจุบันการขนส่งทางทะเลไทยใช้ สี เครื่องจักรกล เครื่องยนต์เรือ และอื่น ๆ อีกมาก และ
แนวความคิด “เมืองหลังท่า” ในการดาเนินการ คือ ใช้ท่าเรือ เน่องจากกว่าร้อยละ ๙๐ ของปริมาณการค้าระหว่าง
�
ื
ื
ต่างประเทศเป็นหลักในการขนส่งระหว่างประเทศ โดยใช้ ประเทศต้องใช้การขนส่งทางทะเลซ่งต้องใช้เรอ ดงนน
ึ
ั
้
ั
ื
ท่าเรือในประเทศหรือขนส่งทางบกเป็นทางผ่านเพ่อไปยัง ชาติการค้าหรือชาติทะเลจึงถือว่าอู่ต่อเรือและซ่อมเรือ
ท่าเรือนอกประเทศน้น ๆ ในกรณีท่ท่าเรือต่างประเทศ มีความสาคัญ และแสดงออกถึงศักยภาพทางทะเลของ
ี
�
ั
ี
ดังกล่าวใช้การไม่ได้ เช่น ช่องแคบถูกปิดโดยสาเหตุต่าง ๆ ประเทศ ซ่งปัจจุบันธุรกิจอุตสาหกรรมประเภทน สามารถ
้
ึ
ั
้
�
ื
ื
ี
่
ื
หรออน ๆ ททาให้ประเทศนนไม่สามารถใช้ท่าเรอได้ สร้างรายได้ให้กับประเทศไม่น้อยกว่าอุตสาหกรรม
่
�
ื
ี
ึ
ึ
�
ไทยซ่งเป็นประเทศท่ต้องพ่งการส่งออกและต้องนาเข้า ประเภทอ่น สาหรับประเทศไทยแม้ว่าจะอยู่ในภาวะเศรษฐกิจ
นามันเพ่อความอยู่รอดจะลาบากเดือดร้อนเป็นอันมาก และการลงทุนไม่ค่อยจะดีนัก รายได้จากอุตสาหกรรมน ้ ี
้
�
ื
�
ด้านอ่าวไทยไม่มีปัญหา แต่ทางด้านทะเลอันดามันยัง ลดลงเป็นอันมาก แต่ในปีท่ผ่านมาทารายได้ประมาณ
�
ี
ี
ี
ไม่มีท่าเรือสินค้าขนาดใหญ่พอท่จะรองรับกรณีฉุกเฉิน ๑๗,๐๐๐ ล้านบาท มีอู่เรือท่จดทะเบียน ๒๓๒ อู่
ดังกล่าวได้ ดังนั้นโครงการท่าเรือนาลึกพร้อมส่งอานวย โดยแบ่งเป็นอู่ขนาดเล็ก ขนาดกลาง และขนาดใหญ่
้
�
�
ิ
ี
�
ความสะดวกท่จาเป็น ด้านฝั่งทะเลอันดามันยังเป็น โดยปัจจุบันอู่ท่มีขีดความสามารถสูงสุดสามารถซ่อมเรือได้
ี
ี
สิ่งจ�าเป็นในกรณีที่ยังไม่มีแนวความคิด “เมืองท่า” ขนาดไม่เกิน ๑๔,๐๐๐ ตัน ปัญหาท่เกิดข้นเท่าท่ทราบ
ี
ึ
๖.๒.๔ นอกจากเชิญชวนสายการเดินเรือใหญ่ คือ รัฐขาดการสนับสนุนและส่งเสริมอย่างจริงจัง และ
ี
ิ
ี
ั
ของโลกแล้ว รฐควรส่งเสรมให้ม “เส้นทางการค้าและ ผู้ประกอบการขาดเงินทุน ตลอดจนสถานท่ให้การศึกษา
ี
การท่องเท่ยวชายฝั่ง” โดยพัฒนาท่าเรือชายฝั่งทะเล ท้งในระดับวิศวกรและวิชาชีพยังไม่พอเพียง หากม ี
ั
ื
ท้งสองด้าน แล้วให้มีการเช่อมโยงติดต่อกันท้งในรูปแบบ ความต้องการเพ่มขีดความสามารถการใช้ทะเลของชาต ิ
ั
ั
ิ
การขนส่งสินค้าและการท่องเท่ยว โดยเชิญชวนสาย ปัญหาเหล่านี้ควรได้รับการแก้ไข โดยเฉพาะการส่งเสริม
ี
ี
การเดินเรือในประเทศเข้าดาเนินการ ท้งน้ท่าเรือหลัก อย่างจริงจังต่อเนื่อง และครบวงจรจากรัฐบาล
ั
�
ื
ี
ื
ในแต่ละพ้นท่ให้มีการขนส่งรูปแบบอ่นผสมด้วย โดยรัฐ
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 41

๖.๔ ก�าลังทางเรือ ตัวชี้วัด























ี
�
�
สาหรับกาลังทางเรือ (Naval Force) ท่หมายถึง เคยกล่าวไว้แต่ต้นแรงจูงใจในการจัดทาบทความน ้ ี
�
�
�
�
�
ี
ื
ั
้
กาลังเรือผิวนา ใต้นา อากาศนาว นาวิกโยธินกาลังรบอ่น ๆ มาจากผลการจัดอันดับชาติทะเลช้นนาของโลกของ
�
้
ี
ึ
ื
ั
่
่
ื
ั
ั
�
้
ของกองทพเรอ และหนวยราชการอนทใช้ในการทาสงคราม สถาบนจดชนเรอประเทศสวเดน ซงเป็นทยอมรบของ
ื
ั
่
่
ี
่
ี
ั
ทางเรือนั้น ในสถานการณ์และสิ่งแวดล้อมปัจจุบัน คาดว่า นานาชาติท่ปรากฏว่าประเทศไทยไม่ถูกจัดอันดับใน
ี
�
ี
คงเป็นไปตามแผนโครงสร้างกาลังรบในยุทธศาสตร์ทางเรือ ๓๐ อันดับแรกของโลก ขณะท่ชาติในภูมิภาค ASEAN
ที่กองทัพเรือก�าหนดไว้ ไม่มีข้อเสนอแนะแต่อย่างใด แต่ ได้รับการจัด ๕ ชาติ คือ สิงคโปร์ มาเลเซีย อินโดนีเซีย
บทความน้ได้ต้งสมมุติฐานว่ารัฐบาลจะเห็นความสาคัญ ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม นั้น เมื่อได้เสนอแนะแนวทาง
ี
ั
�
�
ในการใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์เป็นพลังอานาจแห่งชาต ิ ต่าง ๆ แล้ว หากเร่มมีการปฏิบัติคาดว่าความสามารถ
ิ
ในการช่วยให้บรรลุวัตถุประสงค์แห่งชาติท่กาหนดใน ในการแข่งขันด้านน คงจะเร่มดีข้น ในการน้ขอเรียนว่า
้
ี
ิ
ึ
ี
ี
�
ิ
ั
ั
ั
ี
ิ
ั
๒๐ ปีข้างหน้า อาจมีการแก้ไขยุทธศาสตร์ชาตเพ่มเติม หลักเกณฑ์ท่ผู้จดอนดบดงกล่าวท่ใช้ ซงอาจใช้เป็นตัว
ึ
่
ี
้
ื
ื
ี
ี
ั
ั
นโยบายในการใช้ทะเลเข้าไป อาจมียุทธศาสตร์ทะเลท่แท้จริง ชวดได้ มอย่ ๔ เรอง ด้วยกนคอ เรองแรกเป็นการ
่
่
ื
ู
ี
ื
ิ
่
รองรับ ส่งผลให้อาจต้องประเมินยุทธศาสตร์ทางเรือใหม่ ขนส่งทางเรือ โดยมุ่งเน้นไปทกองเรอพาณชย์เป็นหลัก
ี
ึ
ซ่งถ้าเป็นจริงสมุททานุภาพเพ่มข้นประโยชน์จากการ ในประเดน ขนาดกองเรือทบริหารจัดการ ขนาดกองเรอ
ื
่
็
ึ
ิ
ี
ึ
ั
ใช้ทะเลมากข้นจนถึงข้นพลิกเศรษฐกิจ และความม่งค่ง ของประเทศ มูลค่ากองเรือ การปฏิบัติตามองค์กร
ั
ั
�
ั
่
ี
็
้
้
ั
ของประเทศใหเปนระดบชนนาของโลก กรณเปลยนมาใช ้ ทะเลระหว่างประเทศ (International Maritime
ี
ื
แนวความคิด “เมืองท่า” ดึงเส้นทางเดินเรือ เส้นทางการค้า Organization /IMO) เร่องต่อมา เป็นเร่องกฎหมาย
ื
ี
ี
�
ึ
�
หลักของโลกมาผ่านตอนใต้ของประเทศ กาลังทางเรือใหม่ และการเงินท่เก่ยวข้อง ซ่งรวมถึงความชานาญทาง
ท่จะรองรับการเปล่ยนแปลงคร้งน ขอเสนอแนะให้มีขนาด กฎหมาย เบ้ยประกันภัย แหล่งเงินทุนกู้ยืม ความโปร่งใส
ี
ี
ี
ั
้
ี
และคุณลักษณะเป็น “กองทัพเรือภูมิภาค” (Regional และการคอรัปช่น ขนาดตลาดหลักทรัพย์ การจัดส่งสินค้า
ั
Navy) กล่าวคือ มีขีดความสามารถในการส่งกองเรือใหญ่ และความยุ่งยากของกฎระเบียบต่าง ๆ เร่องท่สามคือ
ื
ี
ปฏิบัติการได้ท่วภูมิภาค และสามารถขยายอ�านาจ เทคโนโลยีทางทะเล ซ่งตัวช้วัดสาคัญคือ อู่ต่อเรือและ
ั
ี
ึ
�
�
ึ
กาลังรบจากทะเลข้นสู่ฝั่ง (Naval Projection ซ่อมเรือ ช้นของกองเรือ การสนับสนุนทางทะเล
ั
Ashore) ได้ทั่วภูมิภาคตามที่ต้องการระดับหนึ่งด้วย การวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่อสาร
ื
42 นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒

ื
และการเสริมสร้างความรู้ เร่องสุดท้าย การท่าเรือและ
�
ี
งานโลจิสติคส์ท่เน้นหนักงานท่าเรือ มีตัวเกณฑ์สาคัญ
คือ การจัดการตู้ส่งสินค้า (TEU) ท่ท่าเรือ การจัดการ
ี
สินค้าท้งหมด ผู้ปฏิบัติงานท่าเรือโดยสารระหว่างประเทศ
ั
ิ
ู้
�
ื
่
ิ
(จานวนผโดยสาร) การเชอมโยงระหว่างท่าเรือ ประสทธภาพ
้
ี
งานโลจิสติคส์ และภาระต่อพิธีศุลกากร ในการน้นาหนัก
�
คะแนนของการขนส่งทางเรือ (Shipping) ท่เน้นด้าน
ี
กองเรือพาณิชย์จะเป็นสองเท่าของ ๓ ตัวชี้วัด ที่เหลือ
สรุป
ุ
ี
�
้
ู
�
เท่าทได้นาเสนอมาท้งหมด ถึงแนวทางในการพัฒนา สุดท้ายนขอจบด้วยคากล่าวของคณคร Mahan
ั
ี
่
ี
ึ
ึ
ขีดความสามารถการใช้ทะเลของชาติให้เกิดประโยชน์สูงข้น ท่แสดงในภาพข้างบน ซ่งความหมายในปัจจุบนมิใช่
ั
�
ึ
หรือมีความเป็นชาติทะเลมากข้น เพ่อเป็นพลังอานาจหน่ง เก่ยวกับ ทหารบก ทหารเรือ แต่ขอให้ความหมายใน
ึ
ื
ี
�
่
้
้
ี
์
่
ุ
�
ุ
่
ี
ของชาตทชวยใหบรรลจดประสงคทกาหนดไว โดยนาเอา เชิงสร้างสรรค์ว่า “ถ้าอยากให้ประเทศม่งค่งเราจะต้อง
ั
ั
ิ
ทฤษฎีสมุททานุภาพของ Mahan มาประยุกต์ใช้นั้นสรุป ออกทะเล”
ี
ได้ว่า ต้องเร่มต้นท่รัฐบาลก่อน ท่ต้องตระหนักว่าความ
ี
ิ
ั
ึ
�
่
ั
ม่งค่งและรารวยจะเกิดข้นได้ ประเทศต้องเป็นชาติการค้า เอกสารอ้างอิง
และชาติทะเล ต้องสามารถใช้ทะเลให้เกิดประโยชน์มากกว่า ๑. บทความเรื่อง “Sea Power สมุททานุภาพ เนื้อหา ความหมายทหารเรือ
ปัจจุบัน สมุททานุภาพของประเทศจาเป็นต้องเพ่มระดับ ควรรู้แจ้ง” พล.ร.อ.สามารถ จ�าปีรัตน์ นิตยสารนาวิกศาสตร์ เล่มที่ ๑๐, ๑๑
ิ
�
และ ๑๒ เมื่อ ตุลาคม, พฤศจิกายน และ ธันวาคม ๒๕๕๖
มากข้น ควรมีการกาหนดนโยบายการใช้ทะเลท่ชัดเจน ๒. ประกาศราชกิจจานุเบกษา เร่อง “ยุทธศาสตร์ชาติ ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐”
ึ
ี
�
ื
แก้ไขเพ่มเติมยุทธศาสตร์ชาติโดยบรรจุนโยบายดังกล่าว เมื่อ ๘ ตุลาคม ๒๕๖๑
ิ
้
ั
ี
้
ั
์
เขาไป และใหมการจัดทายทธศาสตรทะเลรองรบ จดการ ๓. เอกสารอ้างอิงกองทัพเรือ หมายเลข ๘๐๐๐๔ เรื่อง “หลักการและทฤษฎี
ุ
�
การท�าสงคราม”
ข้อด้อย ปัจจัยพ้นฐานท่ไม่เก้อกูลต่อสมุททานุภาพในเร่อง ๔. “แผนความมั่นคงแห่งชาติด้านทะเล (๒๕๕๘ - ๒๕๖๔ )” ส�านักงานสภา
ี
ื
ื
ื
ิ
ตาบลท่ทางภูมศาสตร์ ท่ไม่ได้อยบนเส้นทางเดินเรือหลัก ความมั่นคงแห่งชาติ
�
ี
ู่
ี
ี
ื
ของโลกก่อนเป็นประการแรกแล้วจึงจัดการกับปัจจัย ๕. “วาระท่ ๒ : แผนพัฒนาโครงสร้างพ้นฐานและโลจิสติคส์” สภาปฏิรูป
แห่งชาติ สิงหาคม ๒๕๕๘
ั
ึ
ี
ี
ท่เหลือ ซ่งมีรายละเอียดตามท่เสนอ ท้งน้ยังได้เสนอ ๖. “แผนยุทธศาสตร์การพัฒนากองเรือพาณิชย์ไทย” วิทยา บ่อม่วง กันยายน
ี
ุ
ั
ุ
แนะแนวทางในการพฒนาองค์ประกอบสมททานภาพ ๒๕๕๙
ึ
ของไทย ซ่งได้แก่กองเรือพาณิชย์ ท่าเรือ อู่ต่อเรือและ ๗. “เศรษฐกิจสีคราม : ผลประโยชน์แห่งชาติทางทะเล” ดร.ธนิต โสรัตน์
�
่
�
ื
ซอมเรอ ตลอดจนกาลังทางเรือไว้ด้วย ซ่งในส่วนกาลัง ๘. ค้นหาจาก www.google.com “ประวัติการค้าไทย” “ผลประโยชน์
ึ
ของชาติทางทะเล” “ท่าเรือ” “อู่ต่อเรือและซ่อมเรือ” “Alfred Taylor
ทางเรือ การท่ไทยจะเป็นประเทศท่มั่งค่ง และมีสมุททานุภาพ Mahan” “ Sea Power” “The Leading Maritime Nation of the
ั
ี
ี
ั
ี
ี
ท่เข้มแข็งน้น กาลังทางเรือท่ใช้ปกป้องคุ้มครองจะต้อง World 2018” “DNV.GL”
�
�
เป็นกาลังท่มีคุณลักษณะเป็น “กองทัพเรือภูมิภาค” ในการน ี ้ ๙. “Maritime Power and Strategy” Dr.Azhar Amad , Pakistan
ี
National Defence University Journal 2014
�
คาดว่าจะเป็นประโยชน์สาหรับท่านผู้อ่านโดยท่วไป และ ๑๐.“Mahan for the Twenty First Century : His Principles Still Apply
ั
�
�
ี
ท่านผู้มีอานาจหน้าท่หากเห็นด้วยอาจนาไปประยุกต์ใช้ to National Power” Lcdr.Ronald D.Parker, USN. Thesis of USMC.
ทั่วไป Command and Staff College, 2003
นาวิกศาสตร์ ปีที่ ๑๐๒ เล่มที่ ๕ ประจำ�เดือน พฤษภ�คม ๒๕๖๒ 43