แนวคิดเชิงนามธรรม (1)

แนวคิดเชิงนามธรรม

นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

เริ่มเรียน

แนวคิด แนวคิดเชิงนามธรรม (Abstract
เชิงนามธรรม ? thinking หรือ Abstraction)

เป็นองค์ประกอบหนึ่งของแนวคิด
เชิงคำนวณ (Computational thinking)
ซึ่งใช้กระบวนการคัดแยกคุณลักษณะที่
สำคัญออกจากรายละเอียดปลีกย่อยของ
ปัญหา เพื่อให้ได้รายละเอียดของข้อมูลที่
จำเป็นและเพียงพอในการแก้ปัญหา

รูปธรรม นามธรรม

สิ่ ง ที่ ส า ม า ร ถ จั บ ต้ อ ง ไ ด้ สิ่งที่ไม่สามารถจับต้องได้

สิ่งของทั้งหมดนี้สามารถจับต้องได้ เรียกว่า "รูปธรรม"

สิ่งของทั้งหมดนี้มีลักษณะเหมือนกัน คือ รูปวงกลม เรียกว่า

"นามธรรม"

คำว่า Mild ในภาษาอังกฤษรูปแบบต่างๆ

MILD MILD การพิจารณาข้อมูล

ลักษณะที่ 1 ลักษณะที่ 2 โดยไม่สนใจประเภทของตัวอักษร
ตัวพิมพ์เล็ก หรือ ตัวพิมพ์ใหญ่
MILD Mild
คำว่า Mild ทุกตัวในกล่อง
ลักษณะที่ 3 ลักษณะที่ 4
ต่างก็ มีองค์ประกอบเชิงนามธรรม
Mild Mild เดียวกัน คือ เป็นคำที่ประกอบไปด้วย
อักขระ M, I, L, D หรือเป็นคำภาษา
ลักษณะที่ 5 ลักษณะที่ 6 อังกฤษเพียงหนึ่งคำ

การคัดเลือก เป็นการพิจารณาและคัดเลือก
คุณลักษณะที่ ข้อมูลที่จำเป็นออกจากข้อมูลที่
จำเป็นต่อการ ไม่จำเป็นเพื่อง่ายต่อการแก้

แก้ปัญหา ปั ญหา

หนังสือวิทยาการคำนวณ ม.1 หน้า 8

ตัวอย่างที่ 1.3

ห้องเรียนห้องหนึ่งในโรงเรียนมัธยมแห่งหนึ่งมีนักเรียนอยู่ทั้งหมด 20 คน เพื่อเป็นการ
ต้อนรับการเปิดเทอมก๊วนเพื่อนรักซึ่งประกอบไปด้วยหนูนิก หนูแนน และหนูหน่อยได้นัด
กันไปรับประทานอาหารที่ร้านป้าแป๋วใกล้โรงเรียน และตกลงกันว่าไม่ว่าใครจะสั่งอะไรก็จะ
จ่ายค่าอาหารคนละเท่า ๆ กัน

หนังสือวิทยาการคำนวณ ม.1 หน้า 8

รายการ ประเภท ราคา (บาท)
สลัดผัก อาหาร 20
ก๋วยเตี๋ยว อาหาร 34
ข้าวผัด อาหาร 30
ทับทิมกรอบ ของหวาน 20
ลอดช่องน้ำกะทิ ของหวาน 25
น้ำมะนาวปั่ น เครื่องดื่ม 25
ชาเย็น เครื่องดื่ม 15

ราคาอาหารแต่ละรายการที่สั่ง จำนวนเพื่อนในห้องทั้งหมด ชื่อเพื่อนที่ไปทานอาหารด้วยกัน

ราคาเครื่องดื่มแต่ละรายการ ชื่ออาหารแต่ละรายการที่สั่ง จำนวนเพื่อนที่ไปทาน
ของทั้งร้านอาหาร อาหารด้วยกัน

ชื่ออาหารแต่ละรายการที่สั่ง ราคาของหวานแต่ละรายการ
ของทั้งร้าน

โจทย์กำหนดว่า

เป็นต่อต้องเรียนว่ายน้ำเป็นครั้ง
แรก เป็นต่อต้องการจัดกระเป๋า

สำหรับไปเรียนว่ายน้ำจึงนำ
อุปกรณ์ที่มีในห้องออกมา เพื่อ

จะจัดใส่กระเป๋า

อยากทราบว่าอุปกรณ์ที่เป็นต่อต้องใช้
สำหรับเรียนว่ายน้ำมีอะไรบ้าง

ขั้นที่ 1

พิจารณา
ข้อมูลทั้งหมดว่า
มีข้อมูลอะไรบ้าง ?

ข้อมูลทั้งหมด คือ

ของทั้งหมดที่อยู่ใน
ห้องของเป็นต่อ

ขั้นที่ 2

พิจารณาข้อมูล
ที่จำเป็นในการ

แก้ปัญหา

ข้อมูลที่จำเป็น คือ
ข้อมูลที่เกี่ยวข้องที่นำไปสู่

การหาคำตอบ

ขั้นที่ 3

พิจารณา
ข้อมูลที่ไม่จำเป็น
ในการแก้ปัญหา

ข้อมูลที่ไม่จำเป็น คือ

ข้อมูลที่มีอยู่ในโจทย์แต่ไม่เกี่ยว
ข้องในการนำไปหาคำตอบ

คำตอบ

อุปกรณ์ที่เป็นต่อ

ต้องใช้ในการเรียน

ว่ายน้ำ คือ แว่นตาว่ายน้ำ กางเกงว่ายน้ำ ตีนกบว่ายน้ำ ห่วงยาง

การถ่ายทอด
รายละเอียดของ
ปัญหา และการ

แก้ปัญหา

สามารถทำได้โดย "การถ่ายทอด
รายละเอียดของ
การอธิบายเป็นข้อความและอาจใช้
แผนภาพประกอบ หากผู้แก้ปัญหา คือ ปัญหา ? "
คอมพิวเตอร์การถ่ายทอดวิธีแก้ปัญหาก็

จะอยู่ในรูปของภาษาโปรแกรม

หนังสือวิทยาการคำนวณ ม.1 หน้า 9

ตัวอย่างที่ 1.4 ด่านผ่านทางของลุงสมบัติ

ลุงสมบัติต้องการหารายได้เสริมโดยการตัดถนนส่วนบุคคลที่อนุญาตให้ผู้ขับขี่ยานพาหนะ
ผ่านไปมาได้แต่ต้องจ่ายค่าผ่านทาง โดยเริ่มต้นที่คันละ 10 บาท บวกด้วยค่าธรรมเนียมที่
คิดตามจำนวนล้อของยานพาหนะ ล้อละ 5 บาท (ตัวอย่างเช่น รถเก๋ง 4 ล้อจะต้องเสียค่า
ผ่านทาง 10 + 4 x 5 = 30 บาท) ส่วนคนเดินเท้าสามารถสัญจรผ่านไปมาได้โดยไม่ต้อง
เสียค่าผ่านทาง

หนังสือวิทยาการคำนวณ ม.1 หน้า 9

สิ่งที่โจทย์ต้องการทราบ

ค่าผ่านทางทั้งหมดที่ลุงสมบัติจะเก็บได้ โดยอธิบายสถานการณ์ใหม่ที่ประกอบด้วย
รายละเอียดน้อยที่สุด ซึ่งต้องมีข้อมูลเพียงพอที่จะนำไปคำนวณว่าลุงสมบัติ
สามารถเก็บค่าผ่านทางได้จำนวนทั้งหมดกี่บาท

ภาพแสดงยานพาหนะและผู้สัญจรที่ผ่านทางของลุงสมบัติ

ข้อมูลที่จำเป็นในการคำนวณ

จำนวนยานพาหนะ และ จำนวนล้อของยานพาหนะ

สรุปรายละเอียดของสถานการณ์

ยานพาหนะ 1 ล้อ จำนวน 1 คัน
ยานพาหนะ 2 ล้อ จำนวน 3 คัน
ยานพาหนะ 3 ล้อ จำนวน 1 คัน
ยานพาหนะ 4 ล้อ จำนวน 3 คัน

ค่ายานพาหนะผ่านทางเริ่มต้น คันละ10บาท
ค่ายานพาหนะผ่านทางเพิ่มเติม ล้อละ5บาท

คำตอบ

ค่าผ่านทางทั้งหมด = (จำนวนยานพาหนะทั้งหมด x 10) + (จำนวนล้อทั้งหมด x 5)

ค่าพาหนะเริ่มต้น คันละ 10 บาท
ค่าพาหนะเพิ่มเติมคิดตามล้อ
ของพาหนะ ล้อละ 5 บาท

= (1 + 3 + 1 + 3) x 10 + ((1 x 1) + (2 x 3) + (3 x 1) + (4 x 3)) x 5

= 8 x 10 + (1+6+3+12) x 5 จำนวนยานพาหนะ
= 80+110
= 190 บาท

หนังสือวิทยาการคำนวณ ม.1 หน้า 13

ตัวอย่างที่ 1.6 เดินกลับบ้านหลังเลิกเรียน

แผนภาพแสดงที่ตั้งของสถานที่ต่าง
ๆ รวมถึงเส้นทางและระยะทางของ
ถนนแต่ละเส้น

โดยให้มีรายละเอียดเพียงพอที่จะหาคำตอบเหล่านี้ได้

เส้นทางเดินจากโรงเรียนกลับบ้านที่ใช้
ระยะทางสั้นที่สุด
เส้นทางเดินจากโรงเรียนกลับบ้านที่สั้น
ที่สุดโดยแวะร้านขายขนม
เส้นทางเดินจากโรงเรียนกลับบ้านที่สั้น
ที่สุดโดยแวะร้านขายขนม และเลือกเดิน
เฉพาะถนนที่มีร่มเงาเท่านั้น

สามารถเขียนแผนภาพเชิงนามธรรมที่ให้ข้อมูลเพียงพอที่จะตอบคำถามทั้งหมดได้ดังนี้
สัญลักษณ์รูปวงรี แทนสถานที่ เส้นตรงแทนถนนที่เชื่อมระหว่างสถานที่ ตัวเลขกำกับ
เส้นแทนระยะทางของถนน และเส้นสีเขียว แทนถนนที่มีร่มเงา

ตาราง แสดงแนวคิดเชิง
นามธรรมที่ใช้หาเส้นทาง
เดินตามเงื่อนไขที่กำหนด

สรุป

การนำแนวคิดเชิงนามธรรมไปใช้ในการแก้ปัญหา สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการคัดแยก
คุณลักษณะที่สำคัญออกจากรายละเอียดที่ไม่จำเป็น เพื่อให้ได้ข้อมูลที่จำเป็น

เพียงพอ และกระชับในการถ่ายทอดองค์ประกอบของปัญหา ทำให้การแก้ปัญหา
มีประสิทธิภาพมากขึ้น ช่วยให้การออกแบบขั้นตอนวิธีในการหาคำตอบทำได้ง่าย
ขึ้น อีกทั้งยังเพิ่มโอกาสที่จะพบว่าปัญหาที่กำลังแก้ไขเป็นสิ่งเดียวกันกับปัญหา
เดิมที่เคยแก้ไขแล้ว ส่งผลให้สามารถนำวิธีการที่มีอยู่แล้วมาประยุกต์ใช้งานได้

โดยไม่ต้องออกแบบวิธีการแก้ปัญหาใหม่ตั้งแต่ต้น