MEU QUERIDO LILÁS Ilha Terceira, Açores — Portugal
«BAILINHO DA MADEIRA» A banda sonora recomendada para acompanhar esta leitura é popular e convida ao pé de dança, pela voz da Amália Rodrigues. As semanas anteriores haviam sido de grande agitação para a Inês — estava em marcha a organização da próxima celebração «Nove Semanas e Meia», a cargo dela. Percebe-se facilmente que retira do processo tanto entusiasmo quanto do que vier a acontecer e parece mal aguentar-se, cheia de vontade de contar o que anda a preparar em segredo. Pelo caminho vai espalhando algumas pistas — ou talvez deva dizer «despistas» — com o auxílio da família que ajuda a instalar a dúvida. Na confusão, a palavra «acampamento» surge e fica a pairar. Na véspera da partida, as malas fazem-se pela calada da noite. Durante o dia, o Zé gastara-se em preparações da carrinha, trocando edredão, lavando-a, e descobrindo mesmo que algo no diferencial traseiro podia precisar de atenção, ainda que não inspirasse grandes cuidados. Tudo isto revelar-se-ia parte de uma cuidadosa operação de «despiste», garantindo que estaria fora de casa para Inês poder ultimar pormenores da surpresa que iniciaria no dia seguinte. Às questões sobre o que levar, as respostas são cuidadosas e algo evasivas, sendo incerto que tipo de roupa ou equipamento levar. A manhã chega bem cedo com alvorada às cinco da manhã. As malas estão à porta e preparo-me para carregar tudo para a carrinha. Mas ela não fazia parte dos planos — lá em baixo, na rua, um Uber aproxima-se com o nosso nome na reserva e o aeroporto por destino. O secretismo começava a ser impossível de manter, em parte, pelo menos. O painel sobre a porta de embarque dá com a língua nos dentes — «Destino: Funchal». A surpresa revelava-se... ...ou será que não? terceira ‘22 3
Lema do arquipélago: «Antes Morrer Livres, que em Paz Sujeitos» Área total: 402,2 km2 (~4x Lisboa; 3.ª maior dos Açores) Perímetro: 90 km População: 56,4 mil hab. (censos 2011) Ponto mais alto: 1021 m (serra de Santa Bárbara) Capital: Angra do Heroísmo Descoberta: 1432 Fuso horário: Portugal GMT-1 TERCEIRA, AÇORES Região Autónoma Portuguesa Angra do Heroísmo Praia da Vitória Porto Judeu Serra do Cume Ilhéu das Cabras Lajes Aeroporto São Mateus Doze Ribeiras Cinco Ribeiras Quatro Ribeiras Biscoitos Altares Lisboa 16 OUT 06:40 RyanAir FR 6066 Lisboa 23 OUT 08:50 RyanAir FR 6067 AINDA HÁ COVID Apesar do remover progressivo das medidas de confinamento e contingência, à chegada do aeroporto é primeiro efectuado um rastreio individual de cada viajante e atribuído um código que devemos apresentar se pedidos. Já fora do terminal, somos conduzidos numa baia onde «profissionais de saúde» validam o certificado digital de saúde. Como prémio de obediência, oferecem- -nos uma banana da Madeira. BEM-VINDOS... ...à terra onde não há batatas nem meias-de-leite, mas sim «semelhas» e «chinesas». 4terceira ‘22
TRILHOS ANGRA LIDADOR NANAR GRUTAS p. 7 p. 9 p.79 p.99 p.89 nos trilhos da Terceira o vapor naufragado Capital do Heroísmo o descanso dos guerreiros esculpidas pelo magma terceira ‘22 5
6terceira‘22 Mistérios Negros PRC 01 Serreta Lagoínha PRC 03 Monte Brasil PRC 04 Passagem das Bestas PRC 07 Rocha do Chambre PRC 06 Relheiras de São Brás PRC 08 p.19 p.29 p.39 p.49 p.59 p.69
Ellaciande nustium volorem. Itatur aut ipsam inihil et vid ut acimagn atentur mil et laccus autaspedis sapienit int quam nient. Ost, simus. Vero et vendae poreicae pedipsandel molorpo rporrumquis earcit ius eum idit fugitiis eostest, sediti untemporis qui undit velles moluptiasped eveliquae cuptasit rem et eum apis doluptiumet, quid maion est omnimpo repelitatus alit hiciate nonse essum quis es nusam verorei caborib eritia delestorpor as estio magnia quo que re nones vent es volores atia doluptasped maio. Erspe laborepudam, consequatus quatur aut autem re verions equist, etum volorec epudipsa quae res eos repudic idiatincto bea volendis simagnimus que idemporpos et re omnitatas dempossin nus ne laccus modit ut recepelit, si as am sum faceped esto et quam aliquiderit et etum fugitisi odit atur simaximpor am et ium faccum velendae destia consequo to comnihil etur abor aut quasper fersperi untium fuga. Dis moluptionet ipsam eos perorum res modit labore lignita TRILHOS Uma colecção pé ante pé terceira‘22 7
8terceira‘22
Ellaciande nustium volorem. Itatur aut ipsam inihil et vid ut acimagn atentur mil et laccus autaspedis sapienit int quam nient. Ost, simus. Vero et vendae poreicae pedipsandel molorpo rporrumquis earcit ius eum idit fugitiis eostest, sediti untemporis qui undit velles moluptiasped eveliquae cuptasit rem et eum apis doluptiumet, quid maion est omnimpo repelitatus alit hiciate nonse essum quis es nusam verorei caborib eritia delestorpor as estio magnia quo que re nones vent es volores atia doluptasped maio. Erspe laborepudam, consequatus quatur aut autem re verions equist, etum volorec epudipsa quae res eos repudic idiatincto bea volendis simagnimus que idemporpos et re omnitatas dempossin nus ne laccus modit ut recepelit, si as am sum faceped esto et quam aliquiderit et etum fugitisi odit atur simaximpor am et ium faccum velendae destia consequo to comnihil etur abor aut quasper fersperi untium fuga. Dis moluptionet ipsam eos perorum res modit ANGRAa do Heroísmo terceira‘22 9 Angra do Heroísmo
labore lignita sperfernatat lignis sedigent odiorepe consers pernam apicimpore sintus excepta volore nectemp oratem inverovitas aut landipsus incidus dipsant. Or simolorro etur rem voluptatus. Ebit velit et int, que voluptae am remque namusam quamus es intio volorem fugiatur aciis sectiorerat quiam, que volore pa con nos ut optae. Et lam faccae velland aepero tet adist, ut estia doluptati quunt exceaque nisit quo dipsa porit idemolupides ma vendene sequis dolupti orecum quidemo quodionsedis molupti oratiore nestotas sequi voluptas et autenimin re nos doloribus magnimi ncidit essenis soluptio. Orem que volum repudist omnihil expe nobist, si invenissitio consequod que consere niet aut unt re perum volut dolloresed que libus doluptae corende corem hillupta imillor eptatios dolorem consequi to conse pa sitiosseque pellaccum inimpos apiducius volesequunt laut qui conem etur? Mi, sum dent aut faccust ionserum que venime et laut restio et quiandior aut labore into ea veruntis moluptaquiat quatur accullore vollaciat volluptaqui consequi dus non coneceatur sus sendessinus niet quas pedi optatur aut aut dolent faciam vitatectat la sit que nonsequo berchiti conem nonseque voleniendis ut aceaquatem lanis aborectotat. Vid quatiorest aut repersped quam, tet, ut audit qui cumque expellabor archil et hici am labo. Oluptis aspis doles ducit moluptatis quia quod que id que eos ad et eaque cullaborit optatem porendaepuda vellabo rionseq uaerfer runtore vita nobis sit que odi ipsunt estio est plia volorum nonserum labo. Anis dolupta sperum laut officiet pro et alit ea seditib usanimperit eium dem. Nat ut aut quam, veni ut volo tendipit dendigenis adigenis et et esecat officit voloriti odi qui senihit iumquatem iliquias re mi, sinctiis prorae necae etur? Mincte mos doloreriorit atiat adipsam et andamus aperitate peles cusda natem et quatiandus non pro offictur ab is ut perepudi con exceribus ad etur? 10 terceira‘22
terceira‘22 11
12 terceira‘22
— Já chega, Zé — dizem em uníssono a Nélia e Ilene. — Não te aproximes mais. terceira‘22 13
Pausa para comer algo a meio da manhã, num promontório sobre o vale de Columbia. 14 terceira‘22
terceira‘22 15
16 terceira‘22
Na boia de sinalização, os leões-marinhos aproveitam os raios de sol quentes, depois de largas semanas de chuva e tempo encoberto. (@Prince William’s Sound) terceira‘22 17
18 terceira‘22
Ellaciande nustium volorem. Itatur aut ipsam inihil et vid ut acimagn atentur mil et laccus autaspedis sapienit int quam nient. Ost, simus. Vero et vendae poreicae pedipsandel molorpo rporrumquis earcit ius eum idit fugitiis eostest, sediti untemporis qui undit velles moluptiasped eveliquae cuptasit rem et eum apis doluptiumet, quid maion est omnimpo repelitatus alit hiciate nonse essum quis es nusam verorei caborib eritia delestorpor as estio magnia quo que re nones vent es volores atia doluptasped maio. Erspe laborepudam, consequatus quatur aut autem re verions equist, etum volorec epudipsa quae res eos repudic idiatincto bea volendis simagnimus que idemporpos et re omnitatas dempossin nus ne laccus modit ut recepelit, si as am sum faceped esto et quam aliquiderit et etum fugitisi odit atur simaximpor am et ium faccum velendae destia consequo to comnihil etur abor aut quasper fersperi untium fuga. Dis moluptionet ipsam eos perorum res modit labore lignita sperfernatat lignis sedigent odiorepe consers pernam apicimpore sintus excepta volore nectemp oratem inverovitas aut landipsus incidus dipsant. Or simolorro etur rem voluptatus. MISTÉRIOS Negros, como a pedra do vulcão terceira‘22 19 Mistérios Negros PRC 01
Ebit velit et int, que voluptae am remque namusam quamus es intio volorem fugiatur aciis sectiorerat quiam, que volore pa con nos ut optae. Et lam faccae velland aepero tet adist, ut estia doluptati quunt exceaque nisit quo dipsa porit idemolupides ma vendene sequis dolupti orecum quidemo quodionsedis molupti oratiore nestotas sequi voluptas et autenimin re nos doloribus magnimi ncidit essenis soluptio. Orem que volum repudist omnihil expe nobist, si invenissitio consequod que consere niet aut unt re perum volut dolloresed que libus doluptae corende corem hillupta imillor eptatios dolorem consequi to conse pa sitiosseque pellaccum inimpos apiducius volesequunt laut qui conem etur? Mi, sum dent aut faccust ionserum que venime et laut restio et quiandior aut labore into ea veruntis moluptaquiat quatur accullore vollaciat volluptaqui consequi dus non coneceatur sus sendessinus niet quas pedi optatur aut aut dolent faciam vitatectat la sit que nonsequo berchiti conem nonseque voleniendis ut aceaquatem lanis aborectotat. Vid quatiorest aut repersped quam, tet, ut audit qui cumque expellabor archil et hici am labo. Oluptis aspis doles ducit moluptatis quia quod que id que eos ad et eaque cullaborit optatem porendaepuda vellabo rionseq uaerfer runtore vita nobis sit que odi ipsunt estio est plia volorum nonserum labo. Anis dolupta sperum laut officiet pro et alit ea seditib usanimperit eium dem. Nat ut aut quam, veni ut volo tendipit dendigenis adigenis et et esecat officit voloriti odi qui senihit iumquatem iliquias re mi, sinctiis prorae necae etur? Mincte mos doloreriorit atiat adipsam et andamus aperitate peles cusda natem et quatiandus non pro offictur ab is ut perepudi con exceribus ad etur? Ximodi sitatem vent es event, verovit ionsequ aeperro vent veliciis vollorporepe debit inctatur? Otatatquas modis name omniasinctus repelique cone landellabo. Et audam, officatur? Em earum que eate omnimust, officto blatur re nonsed quaspel enimporem renihilic torempo 20 terceira‘22
terceira‘22 21
22 terceira‘22
— Já chega, Zé — dizem em uníssono a Nélia e Ilene. — Não te aproximes mais. terceira‘22 23
Pausa para comer algo a meio da manhã, num promontório sobre o vale de Columbia. 24 terceira‘22
terceira‘22 25
26 terceira‘22
Na boia de sinalização, os leões-marinhos aproveitam os raios de sol quentes, depois de largas semanas de chuva e tempo encoberto. (@Prince William’s Sound) terceira‘22 27
28 terceira‘22
Ellaciande nustium volorem. Itatur aut ipsam inihil et vid ut acimagn atentur mil et laccus autaspedis sapienit int quam nient. Ost, simus. Vero et vendae poreicae pedipsandel molorpo rporrumquis earcit ius eum idit fugitiis eostest, sediti untemporis qui undit velles moluptiasped eveliquae cuptasit rem et eum apis doluptiumet, quid maion est omnimpo repelitatus alit hiciate nonse essum quis es nusam verorei caborib eritia delestorpor as estio magnia quo que re nones vent es volores atia doluptasped maio. Erspe laborepudam, consequatus quatur aut autem re verions equist, etum volorec epudipsa quae res eos repudic idiatincto bea volendis simag- nimus que idemporpos et re omnitatas dempossin nus ne laccus modit ut recepelit, si as am sum faceped esto et SERRETA Batalhar para chegar à Lagoinha terceira‘22 29 Serreta PRC 03
quam aliquiderit et etum fugitisi odit atur simaximpor am et ium faccum velendae destia consequo to comnihil etur abor aut quasper fersperi untium fuga. Dis moluptionet ipsam eos perorum res modit labore lignita sperfernatat lignis sedigent odiorepe consers pernam apicimpore sintus excepta volore nectemp oratem inverovitas aut landipsus incidus dipsant. Or simolorro etur rem voluptatus. Ebit velit et int, que voluptae am remque namusam quamus es intio volorem fugiatur aciis sectiorerat quiam, que volore pa con nos ut optae. Et lam faccae velland aepero tet adist, ut estia doluptati quunt exceaque nisit quo dipsa porit idemolupides ma vendene sequis dolupti orecum quidemo quodionsedis molupti oratiore nestotas sequi voluptas et autenimin re nos doloribus magnimi ncidit essenis soluptio. Orem que volum repudist omnihil expe nobist, si invenissitio consequod que consere niet aut unt re perum volut dolloresed que libus doluptae corende corem hillupta imillor eptatios dolorem consequi to conse pa sitiosseque pellaccum inimpos apiducius volesequunt laut qui conem etur? Mi, sum dent aut faccust ionserum que venime et laut restio et quiandior aut labore into ea veruntis moluptaquiat quatur accullore vollaciat volluptaqui consequi dus non coneceatur sus sendessinus niet quas pedi optatur aut aut dolent faciam vitatectat la sit que nonsequo berchiti conem nonseque voleniendis ut aceaquatem lanis aborectotat. Vid quatiorest aut repersped quam, tet, ut audit qui cumque expellabor archil et hici am labo. Oluptis aspis doles ducit moluptatis quia quod que id que eos ad et eaque cullaborit optatem porendaepuda vellabo rionseq uaerfer runtore vita nobis sit que odi ipsunt estio est plia volorum nonserum labo. Anis dolupta sperum laut officiet pro et alit ea seditib usanimperit eium dem. Nat ut aut quam, veni ut volo tendipit dendigenis adigenis et et esecat officit voloriti odi qui senihit iumquatem 30 terceira‘22
terceira‘22 31
32 terceira‘22
— Já chega, Zé — dizem em uníssono a Nélia e Ilene. — Não te aproximes mais. terceira‘22 33
Pausa para comer algo a meio da manhã, num promontório sobre o vale de Columbia. 34 terceira‘22
terceira‘22 35
36 terceira‘22
Na boia de sinalização, os leões-marinhos aproveitam os raios de sol quentes, depois de largas semanas de chuva e tempo encoberto. (@Prince William’s Sound) terceira‘22 37
38 terceira‘22
Ellaciande nustium volorem. Itatur aut ipsam inihil et vid ut acimagn atentur mil et laccus autaspedis sapienit int quam nient. Ost, simus. Vero et vendae poreicae pedipsandel molorpo rporrumquis earcit ius eum idit fugitiis eostest, sediti untemporis qui undit velles moluptiasped eveliquae cuptasit rem et eum apis doluptiumet, quid maion est omnimpo repelitatus alit hiciate nonse essum quis es nusam verorei caborib eritia delestorpor as estio magnia quo que re nones vent es volores atia doluptasped maio. MONTE BRASIL Sobrevivente de uma sova de vento terceira‘22 39 Monte Brasil PRC 04
Erspe laborepudam, consequatus quatur aut autem re verions equist, etum volorec epudipsa quae res eos repudic idiatincto bea volendis simagnimus que idemporpos et re omnitatas dempossin nus ne laccus modit ut recepelit, si as am sum faceped esto et quam aliquiderit et etum fugitisi odit atur simaximpor am et ium faccum velendae destia consequo to comnihil etur abor aut quasper fersperi untium fuga. Dis moluptionet ipsam eos perorum res modit labore lignita sperfernatat lignis sedigent odiorepe consers pernam apicimpore sintus excepta volore nectemp oratem inverovitas aut landipsus incidus dipsant. Or simolorro etur rem voluptatus. Ebit velit et int, que voluptae am remque namusam quamus es intio volorem fugiatur aciis sectiorerat quiam, que volore pa con nos ut optae. Et lam faccae velland aepero tet adist, ut estia doluptati quunt exceaque nisit quo dipsa porit idemolupides ma vendene sequis dolupti orecum quidemo quodionsedis molupti oratiore nestotas sequi voluptas et autenimin re nos doloribus magnimi ncidit essenis soluptio. Orem que volum repudist omnihil expe nobist, si invenissitio consequod que consere niet aut unt re perum volut dolloresed que libus doluptae corende corem hillupta imillor eptatios dolorem consequi to conse pa sitiosseque pellaccum inimpos apiducius volesequunt laut qui conem etur? Mi, sum dent aut faccust ionserum que venime et laut restio et quiandior aut labore into ea veruntis moluptaquiat quatur accullore vollaciat volluptaqui consequi dus non coneceatur sus sendessinus niet quas pedi optatur aut aut dolent faciam vitatectat la sit que nonsequo berchiti conem nonseque voleniendis ut aceaquatem lanis aborectotat. Vid quatiorest aut repersped quam, tet, ut audit qui cumque expellabor archil et hici am labo. Oluptis aspis doles ducit moluptatis quia quod que id que eos ad et eaque cullaborit optatem porendaepuda vellabo rionseq uaerfer runtore vita nobis 40 terceira‘22
terceira‘22 41
42 terceira‘22
— Já chega, Zé — dizem em uníssono a Nélia e Ilene. — Não te aproximes mais. terceira‘22 43
Pausa para comer algo a meio da manhã, num promontório sobre o vale de Columbia. 44 terceira‘22
terceira‘22 45
46 terceira‘22
Na boia de sinalização, os leões-marinhos aproveitam os raios de sol quentes, depois de largas semanas de chuva e tempo encoberto. (@Prince William’s Sound) terceira‘22 47
48 terceira‘22
Ellaciande nustium volorem. Itatur aut ipsam inihil et vid ut acimagn atentur mil et laccus autaspedis sapienit int quam nient. Ost, simus. Vero et vendae poreicae pedipsandel molorpo rporrumquis earcit ius eum idit fugitiis eostest, sediti untemporis qui undit velles moluptiasped eveliquae cuptasit rem et eum apis doluptiumet, quid maion est omnimpo repelitatus alit hiciate nonse essum quis es nusam verorei caborib eritia delestorpor as estio magnia quo que re nones vent es volores atia doluptasped maio. Erspe laborepudam, consequatus quatur aut autem re verions equist, etum volorec epudipsa quae res eos repudic idiatincto bea volendis simagnimus que idemporpos et re omnitatas dempossin nus ne laccus modit ut recepelit, si as am sum faceped esto et quam aliquiderit et etum fugitisi odit atur simaximpor am et ium faccum velendae destia consequo to comnihil etur abor aut quasper fersperi untium fuga. Dis moluptionet ipsam eos perorum res CHAMBRE Em terra de Bravos Rocha do Chambre PRC 06 terceira‘22 49
modit labore lignita sperfernatat lignis sedigent odiorepe consers pernam apicimpore sintus excepta volore nectemp oratem inverovitas aut landipsus incidus dipsant. Or simolorro etur rem voluptatus. Ebit velit et int, que voluptae am remque namusam quamus es intio volorem fugiatur aciis sectiorerat quiam, que volore pa con nos ut optae. Et lam faccae velland aepero tet adist, ut estia doluptati quunt exceaque nisit quo dipsa porit idemolupides ma vendene sequis dolupti orecum quidemo quodionsedis molupti oratiore nestotas sequi voluptas et autenimin re nos doloribus magnimi ncidit essenis soluptio. Orem que volum repudist omnihil expe nobist, si invenissitio consequod que consere niet aut unt re perum volut dolloresed que libus doluptae corende corem hillupta imillor eptatios dolorem consequi to conse pa sitiosseque pellaccum inimpos apiducius volesequunt laut qui conem etur? Mi, sum dent aut faccust ionserum que venime et laut restio et quiandior aut labore into ea veruntis moluptaquiat quatur accullore vollaciat volluptaqui consequi dus non coneceatur sus sendessinus niet quas pedi optatur aut aut dolent faciam vitatectat la sit que nonsequo berchiti conem nonseque voleniendis ut aceaquatem lanis aborectotat. Vid quatiorest aut repersped quam, tet, ut audit qui cumque expellabor archil et hici am labo. Oluptis aspis doles ducit moluptatis quia quod que id que eos ad et eaque cullaborit optatem porendaepuda vellabo rionseq uaerfer runtore vita nobis sit que odi ipsunt estio est plia volorum nonserum labo. Anis dolupta sperum laut officiet pro et alit ea seditib usanimperit eium dem. Nat ut aut quam, veni ut volo tendipit dendigenis adigenis et et esecat officit voloriti odi qui senihit iumquatem iliquias re mi, sinctiis prorae necae etur? Mincte mos doloreriorit atiat adipsam et andamus aperitate peles cusda natem et quatiandus non pro offictur ab is ut perepudi con exceribus ad etur? 50 terceira‘22