ประวัติกีฬากระบี่ จัดทำโดย เด็กชาย ทัศนŤพล ตะโกทอง ชั้นมัธยมศึกษาปŘที่ 2 ห šอง 11 เลขที่ 5 เสนอ อาจารย Ťสุประสิทธิ์ อิ่มคง รายงานนี้เปŨ นสŠวนหน่งึของวิชาสุขศึกษา และพลศึกษา รหัสวิชา พ22101 ภาคเรียนที่ 1 ปŘการศึกษา 2565 โรงเรียนนวมินทราชินูทิศ เบญจมราชาลัย
คำนำ รายงานเรื่องประวัติกีฬากระบี่ เปŨนสŠวนหนึ่งของวิชาสุขศึกษา และพลศึกษา รหัสวิชา พ22101 จัดทำขึ้นเพื่อศึกษาศิลปะการตŠอสูšของไทยที่มีมาตั้งแตŠยุคโบราณ ที่ควรคŠาที่จะอนุรักษŤ ศิลปวัฒนธรรมของไทยใหšคงอยูŠสืบตŠอไป โดยผูšจัดทำ ไดšรวบรวมเนื้อหาจากแหลŠงความรูšที่หลากหลาย เชŠน ประวัติความเปŨนมา ระเบียบการเลŠนกระบี่ การถวายบังคมและการขึ้นพรหม ผูšจัดทำหวังวŠา ทŠานที่ไดšอŠานรายงานเลŠมนี้ จะไดšรับความรูšเร่อืงประวัติกีฬากระบี่ไมŠมากก็นšอย หากมีขšอแนะนำ หรือขšอผิดพลาดประการใด ผูšจัดทำขอนšอมรบั ไวšและขออภัย มา ณ โอกาสนี้ดšวย ทัศนŤพล ตะโกทอง 23 พฤษภาคม 2565 ก
สารบัญ เรื่อง หนšา คำนำ ก สารบัญ ข 1. บทนำ 1 2. เอกสารและทฤษฎีที่เกี่ยวขšอง 2.1 ความรูšเกี่ยวกับกระบี่ 2 - 14 2.2 ระเบียบการเลŠนกระบี่ 15 - 16 2.3 การถวายบังคมและการขึ้นพรหม 16 - 27 3. บรรณานุกรม 28 ข
บทที่ 1 บทนำ 1.ความเปŨนมาและความสำคัญของการทำรายงาน กระบี่ เปŨนกีฬาที่มีมาตั้งแตŠครั้งบรรพบุรุษ เปŨนการนำเอาศิลปะการตŠอสูšปŜองกันตัวดšวยอาวุธ ที่ใชšสูšรบกันในสมัยโบราณที่ชŠวยปกบšานปŜองเมืองของเราเอาไวšควรอนุรักษŤและเผยแพรŠการเลŠนกระบี่ ซึ่งเปŨนศลิปะการตŠอสูšที่แสดงถึงเอกลักษณŤความเปŨนไทย 2.วัตถุประสงคŤของการทำรายงาน 2.1 เพื่อศึกษาประวัติความเปŨนมา ความสำคัญ คณุคŠาและประโยชนŤ 2.2 เพื่อมีความรูšความเขšาใจ สามารถสรุปและปฏิบัติลำดับขั้นตอนของกระบี่ไดšอยŠางถูกตšอง และ ปลอดภัย 2.3 เพื่อเปŨนศลิปะการปŜองกันตวัทางกายไดš 3.ประโยชนŤของรายงาน 3.1 เพื่อนำไปประยุกตŤใชšตามความเหมาะสมกับสภาพแวดลšอมและสถานการณŤ 3.2 เพื่อนำไปใชšในการออกกำลังกาย และปŜองกันตัว 1
บทที่ 2 เอกสารและทฤษฎีที่เกี่ยวขšอง รายงานเลŠมนี้ เปŨนรายงานเร่ือง “ประวัติกีฬากระบี่” ผูšจัดทำไดšศึกษาคšนควšาขšอมูลที่สำคัญ จากเวŢบไซตŤที่เชื่อถือไดš และหรือเอกสารที่เกี่ยวขšอง เพื่อเปŨนแนวความคิดและทฤษฎีดังตŠอไปน้ี 2.1 ความรูšเกี่ยวกับกระบี่ 2.2 ระเบียบการเลŠนกระบี่ 2.3 การถวายบังคมและการขึ้นพรหม 2.1 ความรูšเกี่ยวกับกระบี่ ประวัติความเปŨนมา การเลŠนกระบี่กระบอง เปŨนพื้นฐานเบื้องตšนสŠวนหนึ่งของฺศิลปะการตŠอสูšของไทยที่เรียกวŠา “กระบี่กระบอง” การเลŠนกระบี่กระบองเปŨนกีฬาที่บรรพบุรุษไทยนำเอาศิลปะการตŠอสูšปŜองกันตัวดšวย อาวุธที่ใชšสูšรบกันในสมัยโบราณมาฝřกซšอมและเลŠนในยามสงบ โดยนำหวายมาทำเปŨนกระบี่ ดาบ งšาว ฯลฯ เอาหนังมาทำโลŠ เขน ดั้ง ฯลฯ แลšวจัดมาตีตŠอสูšกันเลŠน หรอืแขŠงขันกันเปŨนคูŠๆ ดุจสูšกันในสนามรบ เปŨนการฝřกหัดรุกและรับไปในตัว จากการศึกษาขšอมูลจากหอสมุดแหŠงชาติ ไมŠสามารถอšางอิงไดšวŠา“กระบี่” เริ่มมีกันตั้งแตŠครั้ง ไหน และใครเปŨนผูšคิดคšน แตŠไทยเราเปŨนชาตินักรบมาแตŠโบราณกาล ก็นŠาจะเลŠนกันเปŨนเวลานานแลšว ตามหลักฐานที่สามารถนำมาอšางอิงไดš มีขšอมูลดังนี้ :- สมัยพระนเรศวรมหาราช ในสมัยกŠอนการประลองเปŨนเรื่องที่อาศัยหลักวิชาการตŠอสูšเปŨนหลัก ในสมัย ของพระองคŤ มีการประลองมวย และการตŠอสูšดšวยอาวุธหนšาพระที่นั่งเชŠนกัน ดังรูป 1 2
ที่มาภาพ https://www.tewfree.com/ประวัติกระบี่กระบอง/ รูป 1 พระนเรศวร (ขวามือ) ทรงกระบี่กับมังสามเกียด หรือมังกยอชวา รัชกาลที่ 2 ทรงพระราชนิพนธŤไวšในหนังสืออิเหนาตอนหนึ่งวŠา “เมื่อนั้น ทšาวหมันหยาปรีเปรมเกษม สันตŤ เห็นอิเหนาเขšามาบังคมคัลจึงปราศรยัไปพลันทันทีไดšยินเขาระบือลือเลŠาวŠาเขšาชำนาญการกระบี่ ทŠาทางทำนองคลŠองดี วันนี้จงรำใหšขšาดู แลšวใหšเสนากิดาหยัน จัดกันขึ้นตีทีละคูŠ โลŠตั้งดาลเชลยมลายู จะไดšดูเลŠนเปŨนขวัญตา” รัชกาลที่ 3 ทŠานสุนทรภูŠไดšแตŠงเรื่องพระอภัยมณกีับศรีสุวรรณ สององคŤพี่นšองทูลลาสมเด็จพระราช บิดาไปปśา เพื่อแสวงหาวิชาความรูšอันเปŨนประเพณีนิยมจากอาจารยŤทิศาปาโมกขŤ ซึ่งในที่สุดก็ไดšพบ และไดšเลŠาเรียนกับอาจารยŤ ผูšซึ่งมีวิชาตŠางกัน ดังที่ปรากฎในตอนหนึ่งวŠา “สิบหšาวันดั้นเดินในไพรสณฑŤ ถึงตำบลบšานหนึ่งใหญŠหนักหนา เรียกวŠา “บšานจันตคามพราหมณŤพฤฒา” มิทิศาปราโมกขŤอยูŠสองคน อาจารยŤหนึ่งชำนาญในการกระบี่ ทั้งดีดสีแสนเสนาะเพราะหนักหนา ผูšใดไดšฟŦงวังเวงในวิญญา เคลิ้ม นิทราลืมกายดังวายปราณ” รัชกาลที่ 4 พระบาทสมเดจ็พระจอมเกลšาเจšาอยูŠหัว ทรงโปรดปรานกระบี่กระบองมาก ทรงโปรดใหš พระเจšาลูกยาเธอหลายพระองคŤทรงหัดกระบี่กระบองจนครบวงจร และโปรดใหšเลŠนกระบี่กระบองเปŨน การสมโภชที่หนšาพระอุโบสถวัดพระศรีรตันศาสดาราม เนื่องในการทรงผนวชเปŨนสามเณร ของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลšาเจšาอยูŠหัวเมื่อปŘพุทธศักราช 2409 รัชกาลที่ 5 ทรงโปรดใหšมีการเลŠนกระบี่กระบอง และชกมวยไทยหนšาพระที่นั่งในงานสมโภชอยูŠเนืองๆ กระบี่กระบองมีกันดาษดื่น และมากคณะ 3
รัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกลšาเจšาอยูŠหวัแมšจะทรงฝŦกใฝśในวิชานาฏศิลปş แตŠไมŠทรงโปรด เทŠาที่ควร ความนิยมในกระบี่นšอยลง แตŠมวยไทยกลับเปŨนท่นีิยมมากขึ้น ถึงกระนั้น ยังมีการจัดกีฬา ชนิดนี้ขึ้นถวายเพื่อใหšทอดพระเนตรบšางเปŨนครั้งคราว รัชกาลที่ 7 การละเลŠนกระบ่ีกระบองคŠอยๆ หมดไปจนเกือบหาดูไมŠไดš เนื่องจากการเปลี่ยนแปลง ประเทศใหšทันกับความเจรญิกšาวหนšาของโลกอุตสาหกรรม ทำใหšประชาชนท่วัไปมุŠงในเรื่องเศรษฐกิจ สงัคมมากขึ้น ตŠอมาในปŘพุทธศักราช 2460 กับปŘพุทธศักราช 2462 กระทรวงศึกษาจัดการแขŠงขันกรีฑา นกัเรียนประจำปŘ ไดšจัดใหšมีการแสดงกระบี่กระบองขึ้น เพื่อถวายทอดพระเนตร จัดขึ้นที่สนามสามัค ยาจารยŤสมาคม คร้งันั้นทŠานอาจารยŤนาค เทพหสัดนิณ อยุธยา ไดšแสดงถวายทั้งสองครั้ง ครั้งแรก แสดงงšาว คร้งัที่สองแสดงพลอง ทำใหšกระบี่กระบองคืนตัวแลšวก็กลับสูŠสภาพเดิม ทŠานอาจารยŤนาค เทพหัสดิน ณ อยุธยา ดังรูป 2 เปŨนผูšที่สมควรไดšรรับการยกยŠองในฐานะผูšอนุรักษŤฟŚŪนฟูและถŠายทอดศิลปะ เมื่อครั้งที่ทŠานเปŨนอาจารยŤใหญŠของโรงเรียนพลศึกษากลาง ทŠานไดšนำเอาวิชากระบ่ีกระบองเขšามาสอนเปŨนครั้งแรกเม่ือปŘพุทธศักราช 2478 ใหšกับนักเรยีนพลศึกษา และ เปŨนผูšนำวิชากระบี่กระบองบรรจุไวšในหลกัสูตรประโยค ผูšสอนพลศึกษาในปŘพุทธศักราช 2479 ที่มาภาพ https://www.educatepark.com/story/history-of-krabi-krabong/ รูป 2 อาจารยŤ นาค เทพหัสดิน ณ อยุธยา บรมครูแหŠงวิชากระบี่กระบอง ในปŘพุทธศักราช 2518 กระทรวงศึกษาธกิารไดšประกาศใชšหลักสูตรประโยคมัธยมศึกษา ตอนปลายใหมŠ และไดšมีการกำหนดใหšวิชากระบี่เปŨนสŠวนหนึ่งของวิชาพลศึกษา ในรายวิชาบังคับใน ระดับมัธยมศึกษาปŘที่ 4 และตŠอมาในปŘพุทธศักราช 2521 กระทรวงศกึษาธกิาร ไดšประกาศหลักสูตร มัธยมศึกษาตอนตšนตามแนวแผนการศึกษาแหŠงชาติพทุธศักราช 2520 และไดšกำหนดวิชากระบี่ 1 เปŨนวิชาบังคับเรียนในชั้นมัธยมศึกษาปŘที่ 2 นับแตŠน้นัมา 4
ประโยชนŤและคุณคŠาของวิชา 1.สามารถใขšตŠอสูšและปŜองกันตัวในยามคับขันไดš 2.ชŠวยสรšางเสริมสมรรถภาพทางรŠางกาย 3.ชŠวยเสริมสรšางคุณลักษณะทางดšานจิตใจ เชŠน ความกลšาหาญ ความอดทน ความไมŠขลาดกลัวตŠอ อันตราย และรูšจักชŠวยเหลือตนเอง 4.เปŨนการเสริมสรšางความรูšสึกภาคภูมิใจในศิลปะการตŠอสูšปŜองกันตัวประจำชาติ 5.เปŨนการรักษาไวšซึ่งขนมธรรมเนียมประเพณีอันดีงามของไทย 6.เปŨนการฝřกนิสัยและฝřกจิตใจใหšเปŨนคนดีมีศีลธรรม หลักการฝřก และมารยาทของผูšดู-ผูšเลŠน การเลŠนกระบี่มีทั้งการเคลื่อนไหวรŠางกายที่สวยสงŠางาม และทŠาการตŠอสูšที่รุนแรง รวดเร็ว ทันใจ จึงตšองมีการฝřกฝนรŠางกายใหšมีสมรรถภาพทางกายใหšสมบูรณŤแข็งแรง และฝřกสมรรถภาพทาง จิตใหšมีสติมั่นคง การฝřกกระบี่จึงตšองฝřกดังหลักการตŠอไปนี้ 1. ฝřกทักษะการเคลื่อนไหวของทŠารำ ทŠารำของการเลŠนกระบี่จะมีการเคล่อืนไหวรŠางกายที่อŠอนชšอย แตŠสงŠางาม ผูšฝřกควรเริ่มจากการจับกระบี่ การวางกระบี่ การจีบนิ้วมือ การวาดวงแขน การวาดวง กระบี่ รวมทั้งการวางเทšา ยŠอเขŠา ลากเทšาชิด และทิศทางการเดินที่ถูกตšอง 2. ฝřกสมรรถนะทางกายการเคลื่อนไหวรŠางกายในการเลŠนกระบี่ที่ถูกตšอง และแมŠนยำ เกิดจาก ความพรšอมของสมรรถภาพทางกาย แยกเปŨนการฝřกดังนี้ 2.1 ฝřกความแข็งแรงและอดทนของกลšามเนื้อ เพื่อสรšางแรงในการเคลื่อนไหวใหšความ เคลื่อนไหวเปŨนไปอยŠางตŠอเนื่องเปŨนเวลานาน ผูšเลŠนกระบี่ตšองสามารถเคลื่อนไหวรŠางกายไดš อยŠางถูกตšองและตŠอเนื่องเปŨนเวลานาน ทั้งในชŠวงการรำและชŠวงการตŠอสูš 2.2ฝřกความอŠอนตัว เพื่อสรšางความอŠอนชšอยสวยงามในทŠวงทŠาการรำการตŠอสูš ผูšเลŠนกระบี่ตšองมี ความอŠอนตัวตั้งแตŠมือ แขน และลำตัว จึงจะทำใหšทŠารำตŠางๆ เชŠน การจีบมือ การวาดวงโคšง ของแขนเกิดความอŠอนชšอยสวยงาม 2.3ฝřกความสมดุล เพื่อสรšางความสมดุลในการเคลื่อนไหวทั้งทŠารำและทŠาตŠอสูš ผูšเลŠนกระบี่ จะตšองทรงตัวใหšอยูŠในขณะใชšเทšาขšางเดียวยืน การหมุนตัว และการหลบหลีกในการตŠอสูš 5
รŠางกายจะมีการเคลื่อนไหวและเคลื่อนที่ไปทั้งดšานหนšา ดšานหลัง ดšานซšาย และดšานขวา ผูšเลŠน จะตšองรักษาระยะการเคล่อืนที่ใหšสมดุลกัน 2.4ฝřกจงัหวะการเคลื่อนไหวรŠางกาย เพื่อสรšางจังหวะของการเคลื่อนไหวรŠางกายใหšพอดี ไมŠชšา จนดูเนิบนาบ หรือเร็วจนดูกระโดกกระเดก จังหวะการเคลื่อนไหวรŠางกายของผูšเลŠนกระบี่ ควรเคล่อืนไหวตามจังหวะลมหายใจอยŠางนุŠมนวลและตŠอเนื่อง การวางเทšา การวาดมือ การตี ตŠอสูšที่รับ-สŠงกันอยŠางเปŨนจังหวะ 3. ฝřกจิตใหšเปŨนสมาธิ เพื่อใหšการเคลื่อนไหวรŠางกายในทŠารำดูสงŠางามในทŠาทางการตŠอสูšดูเขšมแข็ง ผูšเลŠนกระบี่จะตšองฝřกจิตใหšสงบและมีสมาธิ ขณะรำก็ตšองกำหนดจติใหšอยูŠกบัทŠารำ ตšองจำทŠารำ และ จับจังหวะการตŠอสูšไดšแมŠนยำ มีสมาธิอยูŠกบัลมหายใจเขšาออก ใชšจิตพิจารณาติดตามการเคลื่อนไหว ของรŠางกายทุกขณะการเคลื่อนไหว เครื่องกระบี่ เครื่องกระบี่มีกระบี่ ดาบ งšาว พลอง ดั้ง เขน โลŠและไมšส้นัเครื่องกระบี่ที่จำลองมาจากอาวธุจริงไดšแกŠ กระบี่ ดาบ งšาว และพลอง เทŠานั้น ที่เหลอืนำของจริงมาใชšในการเลŠน เครื่องอุปกรณŤทั้งหมด น้เรียกว ี Šา “เครื่องไมš” ซึ่งมี 2 ชนิด ไดšแกŠ 1.เครื่องไมšรำ เปŨนการจำลองมาจากอาวุธจริง ดังรูป 3 มุŠงเนšนความสวยงามเพื่อรำอวดกัน มี ความบอบบาง ไมŠแข็งแรง ฉะนั้นจึงจำเปŨนอยŠางย่งิท่ผีšแสดงจะตูšองรำดšวยความระมัดระวังอยŠางที่สุด ไมŠยอมใหšกระทบกระแทกกับวัตถุอ่นืใดเปŨนอันขาด ถšาไมŠสามารถสรšางเครื่องไมšรำสำหรับอาวุบางชนิด ขึ้นไดšแลšว ตามปกติจะนำเอาอาวุธแทšจริงมารำแทน ดังรูป 4 นับวŠางดงามและเหมาะสม ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 3 เครื่องไมšรำ 6
ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 4 อาวุธจริง 2.เครื่องไมšตี ไดšแกŠเครื่องกระบี่จำลองจากอาวุธจรงิมีนำ้หนกัเบา เหนียว และแข็งแรง ไมŠหักงŠาย เพื่อจะใชšตีกันอยŠางทนทาน ดังรูป 5 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลยัเกษตรศาสตรŤรูป 5 เครื่องไมšตี อาวุธแทšและอาวุธจำลองทุกขนิดที่ใชšในการเลŠนกระบี่ 1.อาวุธแทš(กระบ่จีริง) ทำดšวยเหล็กรูปแขนยาวประมาณ 90 ซม. ตัวกระบี่มีรูปรŠางเรียวยาว ปลาย แหลมเหล็ก แตŠเลก็และเรียวกวŠา ดšานหนึ่งเปŨนสัน อีกดšานเปŨนคม ระหวŠางคมและสันทำเปŨนรŠองยาว เรื่อยมาจากปลายถึงกลางตัวกระบี่ ทำใหšตัวกระบี่มีน้ำหนักเบากวŠาดšาม ดšามกระบี่สวมตดิอยŠกับแกนูของกระบี่ยาวประมาณ 12 ซม. ขนาดใหญŠพอมือจบั ไดšถนัด มโีกรŠงกระบี่เปŨนแผŠนเหล็กโปรŠง สลักลาย ไทย ใชšปŜองกันมือ สŠวนฝŦกกระบี่ทำดšวยหนังหรือไมš บุดšานในดšวยหนังอŠอน หรือผšาสักหลาด ดงัรูป 6 7
ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 6 กระบี่จริง 2.เครื่องไมšรำ (กระบี่รำ) ยาวประมาณ 100 ซม. มีขนาดและรูปทรงเหมือนกระบ่จีริง แตŠตัวกระบี่ทำ ดšวยหวายเทศขนาดหัวแมŠมือ เรียวจากโคนถงึปลาย ถักดšวยเชือกหนงัโดยรอบ ลงรักปŗดทอง ดšาม กระบี่เปŨนหวายทŠอนเดียวกับตวักระบี่ถักและหุšมดšวยกำมะหยี่ โกรŠงกระบ่ีทำดšวยแผŠนหนังลงรักปŗด ทองเขียนลวดลาไทยสวยงาม ดังรูป 7 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 7 กระบี่ที่ใชšในการรำ 3.เครื่องไมšตี(กระบี่ตี) มีขนาดและรูปทรงเดียวกับกระบี่รำ แตŠแข็งแรงและทนทานกวŠา ใชšหวายเทศ ทำตัวกระบี่และดšามเชŠนเดียวกัน ดšามถักดšวยดšายและทารัก โกรŠงกระบี่ทำดšวยแผŠนหนังไมŠเขียนลาย บางคร้งัปลายกระบี่จะตŠอดšวยหนังควายควั่นเกลียว แลšวถักหุšมดšวยเชือกเล็ก ทารักคลšายแสš ซึ่งในเวลา ตŠอสูšกนัแมšจะรับตวักระบี่ไดš ก็ถูกลายแสšตวัดตีโดนตัวจนไดš ถือเปŨนการฝřกฝนความอดทน ดังรูป 8 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 8 กระบี่ตี 8
เครื่องแตŠงกาย การแตŠงกายของไทยเปลี่ยนแปลงไปตามยุคตามสมัยแบŠงออกไดš 3 สมัยดังนี้ 1.สมัยโบราณ นักกระบ่ีก็คือนักรบ การแตŠงกายจะเปŨนชุดเดียวกันคือ สวมเสื้อยันตŤ เสื้อไมŠมีแขน และ นุŠงกางเกงแบบไทยแทš คือ ขากวšางและยาวแคŠครึ่งนŠอง ดังรูป 9 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 9 เครื่องแตŠงกายสมัยโบราณ 2.สมัยกลาง เปŨนสมัยที่ไทยเรานิยมนุŠงผšาแบบเขมรทั้งชายและหญิง ทั้งเด็กและผูšใหญŠ โดยการสวม เสื้อทั้งมีแขนและไมŠมีแขน นุŠงผšาถุง แตŠการนุŠงผšาถุงจะไมŠสะดวกเหมือนกางเกง แตŠเพื่อความสะดวก ความวŠองไว จึงตšองถูกเขมรหยักรั้งผšานุŠงข้นึไวšรวมอยูŠท่โีคนขา ดงัรูป 10 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 10 เครื่องแตŠงกายสมัยกลาง 3.สมัยปŦจจุบัน เปŨนสากลนิยม ถือแบบอยŠางอารยประเทศเปŨนบรรทัดฐาน คือ แตŠงตัวแบบนักกีฬา มี การสวมเสื้อไมŠมีแขนหรือเสื้อมีแขน กางเกงขาสั้นแคŠเขŠา สวมถุงเทšา รองเทšา แตŠในปŦจจุบันกลับนิยม แบบสมัยโบราณอีก ซึ่งถือวŠาเหมาะสมและสวยงาม ดังรูป 11 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 11 การแตŠงกายสมัยปŦจจุบัน 9
เครื่องแตŠงกายอีกอยŠางที่สำคัญและมีมาตั้งแตŠเริ่มแรกของกระบ่จีนถงึปŦจจุบัน คือ “มงคล” เปŨนดšายสายสญิจนŤเสšนเล็กๆ หลายเสšนมารวมขวั้นเขšาเปŨนเสšนเดียวกัน ขนาดใหญŠกวŠาหวัแมŠมือ เล็กนšอย ขาวขนาดรอบศีรษะไดš รวมปลายทั้งสองขšางเขšาดšวยกนัมักหšมดุšวยผšาตลอดอัน โดยปลายทั้ง สองขšางย่นืออกมาพอสมควร เหมือนไสšเทียมสีผึ้งเพื่อความเปŨนสิริมงคลแกŠผูšสวมใสŠ ดังรูป 12 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 12 มงคลสำหรับสวมใสŠศรีษะ การเลŠนหรือการแขŠงขันกระบี่ มักใหšผูšเลŠนสวมมงคลไวšบนศีรษะ เพื่อความเปŨนสิริมงคลและ บำรุงขวัญกำลังใจ เวลาสวมมงคลใหšปลายทั้งสองอยูŠดšานหลงั ปกติการสวมมงคลจะนิยมใหšครูอาจารยŤที่ประสิทธิประสาทวิชา หรอืบุคคลที่ผูšเลŠนเคารพนับถือ ทำการสวมมงคลใหšดังรูป 13 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 13 การสวมมงคล 10
การสวมมงคล มี 3 แบบ คือ 1.สวมเฉพาะตอนรำ กŠอนออกไปแสดง จะสวมมงคลเพื่อถวายบังคม ขึ้นพรหมนั่ง หรือพรหมยืน แลšวรำไมšรำตŠางๆ จนครบ เม่ือจšวงลงสูŠทŠานั่งขึ้นพรหมเสร็จแลšว จะถอดมงคลออกพรšอมการเปลี่ยนไมšรำเปŨนไมšตี ดังรูป 14 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 14 การสวมมงคลขณะรำ 2.สวมตลอดทั้งตอนรำและตอนตŠอสูš เมื่อครูอาจารยŤสวมมงคลใหšแลšว ใหšสวมไปตลอดการแสดง ผูšแสดงจะตšองสวมมงคลใหšกระชับแนŠนกับศีรษะ เมื่อแสดงเสร็จใหšผูšสวมมงคลเปŨนผูšถอดออก ดังรูป 15 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 15 การสวมมงคลตอนรำ 3.สวมตลอดทั้งตอนรำและตอนตŠอสูš แตŠขณะตŠอสูšจะเลื่อนลงมาคลšองคอ เม่ือแสดงเสร็จ ใหšผูšสวม มงคลเปŨนผูšถอดออก ดังรูป 16 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 16 การสวมมงคลตอนตŠอสูš 11
สนามเลŠนกระบี่ กระบี่เปŨนกีฬาที่ไมŠไดšกำหนดขอบเขตของสนาม อาจใชšลานวัดหรือสนามกีฬาก็ไดš สนามเลŠน กระบี่ในปŦจจุบันมกัเปŨนสนามเรียบ ไมŠขรุขระ และพื้นไมŠแข็งจนเกินไป เชŠน สนามพื้นคอนกรีด เปŨนตšน สนามกระบี่จะเปŨนรูปสี่เหลี่ยมผืนผšา กวšางประมาณ 8 เมตร ยาวประมาณ 16 เมตร เปŨนสนาม กลางแจšง หรือในรŠมก็ไดš แตŠถšาเปŨนสนามในรŠม ควรเปŨนพื้นที่โลŠงขึ้นไปขšางบนอยŠางนšอย 4 เมตร สนาม จะเล็กหรือใหญŠกวŠานี้ก็ไดš แตŠไมŠควรแคบเกินไป อาจไมŠคลŠองตัว และเกิดอันตรายแกŠผูšดูไดš ดังรูป 17 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 17 สนามเลŠนกระบี่ อุปกรณŤกระบี่ : เครื่องไมšรำทำดšวยหวายหรือเอ็นสัตวŤถักเปŨนปลอก สวมแกนโลหะท่ยีาวตลอดลงไปถึงดšาม ตอนปลายเปŨนหวายหรือเอ็นถึกคลšายหางกระเบน มักจะลงรักใหšแข็ง บางที่ทาสีแดงตลอด ดšามมีโกรŠงกันมือ สŠวนเคร่อืงไมšตนีั้น ทำอยŠางเดียวกัน แตŠไมŠตกแตŠงอะไร ดังรูป 18 ที่มาภาพ https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic รูป 18 กระบี่ กระบองหรือพลอง : เครื่องไมšรำทำดšวยหวายหรือไมšจริง ลงรักปŗดทอง เขยีนลายรดน้ำหรือทาสีแดงตลอด ไมŠมี โลหะประกอบอยูŠดšวยเลย บางทีก็ประดับกระจกอยŠาง กระบองของเจšาเงาะในละครรำ สŠวนเคร่อืงไมšตีทำดšวยไมšรากไทรหรือหวาย ขนาดใหญŠลงรักดำหรือทาสีแดงตลอด ตลอดปลายท้งัสองขšางใชšเชอืก ขนาดเล็กพันไวšดังรูป 19 12
ที่มาภาพ https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic รูป 19 กระบองหรือพลอง ดาบ : เชŠนเดียวกบักระบี่แตŠไมŠมีโกรŠงกันมือ เครื่องไมšรำทำสวยงามมาก ดูคลšายมีฝŦกอยูŠดšวย สŠวน เครื่องไมšตีทำดšวยหวาย เพ่อืใหšสามารถตีไดšไมŠหัก การใชšดาบนั้น มีทั้งดาบเดี่ยว ดาบคูŠ ดาบกับดั้ง ดาบกับเขน ดาบกับโลŠ แลšวแตŠจะกำหนด ดังรูป 20 ที่มาภาพ https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic รูป 20 ดาบ งšาว : เครื่องไมšรำประดิษฐŤตกแตŠงสวยงาม ทำดšวยไมšจริง มีลกัษณะใกลšเคียงกับงšาวของจริงมาก สŠวนเครื่องไมšตีทำดšวยหวาย ไมŠมีการตกแตŠงอยŠางใด ดังรูป 21 ที่มาภาพ https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic รูป 21 งšาว ดั้ง : เปŨนเครื่องปŜองกันอาวธุชนิดหนึ่ง นิยมเลŠนคูŠกับดาบ ซึ่งใชšสำหรับปŜองกนัอาวุธของศัตรูเปŨน รูปสีเหลี่ยมยาวๆ โคšงๆ คลšายกาบกลšวย กวšางประมาณ 15 เซนติเมตร ยาวประมาณ 100 เซนติเมตร ทำดšวยหนังหรือหวายหรอืไมšปะปนกัน ดังรูป 22 ที่มาภาพ https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic รูป 22 ดั้ง 13
โลŠ : เปŨนเครื่องปŜองกันอาวธุเชŠนเดียวกับดั้งหรือเขน นิยมนำมาเลŠนคูŠกบัดาบ แตกตŠางกันที่ รูปรŠางเทŠานั้น คือ เปŨนรปูวงกลม นูนตรงกลาง ทำดšวยหนังดิบ หวายสวนหรือโลหะ ดังรูป 23 ที่มาภาพ https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic รูป 23 โลŠไมšศอกหรือไมšสั้น : มีรูปรŠางลักษณะคลšายกระดูกทŠอนแขน เปŨนทŠอนไมšรูปสี่เหลี่ยม ยาวประมาณ 45 เซนติเมตร กวšางและสงูประมาณ 7 เซนติเมตร ดังรูป 24 ที่มาภาพ https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic รูป 24 ไมšศอกหรือไมšสั้น การดแูลรกัษาอุปกรณŤ 1.เมื่อใชšเสร็จ ควรทำความสะอาดทุกครั้งกŠอนเก็บเขšาท่ี2.เกบ็ ในที่ที่เหมาะสม ซึ่งจัดทำไวšสำหรับเก็บอาวุธแตŠละชนิด อาวุธที่สวยงามควรเก็บในตูšกระจก 3.ใชšความระมัดระวังในการหยิบวาง หรอืการใชšอาวุธนั้นๆ 4.อาวุธที่เปŨนโลหะ ควรชะโลมน้ำมันกŠอนเก็บ เพื่อปŜองกันการเปŨนสนิท 5.ควรทำที่เก็บโดยเฉพาะ เชŠน ถุงผšา หนัง เพื่อปŜองกันการถลอก รอยขูดขดี6.ไมŠควรใหšกระบี่ค้ำยันเพื่อรบัน้ำหนักตัวผูšแสดง 14
2.2 ระเบียบการเลŠนกระบี่ กระบี่เปŨนอาวุธแรกในชุดการเลŠนกระบี่ ที่ใชšระเบียบแบบแผนการแสดงเหมือนกันดังน้ี ขั้นที่ 1 ไหวšครูเปŨนการเริ่มตšนการเลŠนกระบี่ โดยทำความเคารพครู เพื่อแสดงความกตัญťูตŠอครู และ แสดงความสามารถใหšผูšชมไดšชม การไหวšครูเริ่มเมื่อดนตรีบรรเลงเพลง ผูšเลŠนกระบี่ทั้งสองกราบไวšครู ครูสวมมงคลและมอบอาวุธที่เปŨนไมšรำใหšศิษยŤ ผูšเลŠนกระบี่ทั้งสองไหวšแสดงความเคารพกันและกัน ขั้นที่ 2 ทŠารำ เปŨนการแสดงความสวยงามของศิลปะการตŠอสูšที่ดุดันและอันตราย สามารถดัดแปลง เปŨนทŠารำที่อŠอนชšอยไดš เมื่อผูšเลŠนกระบี่ทั้งสองไหวšแสดงความเคารพกันและกันแลšว จะแยกไป นั่งคุกเขŠาคนละดšานของสนาม โดยผูšเลŠนที่รำพรหมนั่ง จะนั่งหันดšานขวาใหšผูšเลŠนที่รำพรหมยืน สŠวน ผูšเลŠนที่รำพรหมยืน จะน่งัหันหนšาเขšาหาผูšเลŠนที่รำพรหมนั่ง 2.1 การรำพรหมสี่หนšา หรือการขึ้นพรหม ผูšเลŠนกระบี่ทั้งสองรำพรหมสี่หนšา คนหนึ่งรำพรหมนั่ง อีกคนรำพรหมยืน เมื่อรำใกลšจะจบ จะยืนดšวยทŠาคุมรำ หันหนšาเขšาหากันพอดี การรำพรหมสี่หนšา เปŨน การแสดงถึงคุณธรรม “พรหมวิหารสี่” ของผูšเลŠนกระบี่คอืเปŨนผูšมีเมตตา มุติตา อุเบกขา การรำสี่ทิศ เปŨนการรำเพื่อสำรวจทางหนีทีไลŠดšวย 2.2 การรำไมšรำ ผูšเลŠนกระบี่ทั้งสองเมื่อยืนประจันหนšากันในทŠาคุมรำ จะรำทŠาไมšรำเขšาหากัน มี ไมšรำ 12 ไมšรำ รำสวนกันทางขวา เมื่อรำไปสุดสนาม ใหšกลับหลังหันดšวยทŠากลับหัวสนาม จากนั้น รำ ทŠาไมšรำเขšาหากันจนกลับมาที่เดิม กลับหัวสนามหันหนšาเขšาหากัน แลšวจšวงกระบี่ลงนั่งคกุเขŠาพนมมือ ขั้นที่ 3 ตะลุมบอน เปŨนขั้นตอนการตŠอสูšที่แสดงถึงความสามารถในวิชากระบี่ ในขั้นนี้ผูšเลŠนกระบี่ทั้ง สองจะตšองฝřกซšอมรŠวมกันเปŨนอยŠางดี จะทำใหšการตŠอสูšสนุกสนานและเรšาใจผูšชม ตšองนัดหมายจังหวะ ของการตŠอสูšใหšแมŠนยำ และใชšปฏิญาณไหวพริบในการแกšไขปŦญหาเฉพาะหนšาไดš โดนผูšชŠวยนำเครื่อง ไมšตีมาเปลี่ยนแทนเครื่องไมšรำ ดนตรีเปลี่ยนเปŨนเพลงเร็ว 3.1 ผูšเลŠนกระบี่ทั้งสองถวายบังคมแบบเร็ว แลšวลุกขึ้นยืน 3.2 ผูšเลŠนกระบี่ตšองเดินแปลงเขšาหากัน สวนทางหลีกกันทางขวามือ เดินไปสุดสนาม กลับหลัง ดšวยทŠากลับหัวสนาม จากนั้นเดนิแปลงวนกันอีกครั้งจนกลับมาที่เดิม กลับหัวสนามอีกคร้งัยืน ประจันหนšากันในทŠาคุมตี 3.3 ผูšเลŠนกระบี่กระบองทั้งสองเดินยŠางสามขุมเขšาหากัน 15
3.4 เมื่อไดšระยะประชิดตัว จึงเริ่มการลดลŠอ ผูšเลŠนกระบ่ีคนหนึ่งจะเปŨนฝśายลดลŠอ (ฝśายรับ) อีก คนหนึ่งเปŨนฝśายรุก ผลัดกันลดลŠอเพื่อดูเชิง จากนั้นเขšาตŠอสูšกัน ผลดักันรับผลัดกันรุกเปŨนชŠวงๆ ไป จบ การตŠอสูšแตŠละชŠวงดšวยการตีจากกัน แลšวเดินยางสามขุมเขšามาตŠอสูšกนั ใหมŠขั้นที่ 4 จบการเลŠน เปŨนการสิ้นสุดการแสดงดšวยการกำหนดใหšมีผูšแพš ผูšชนะ หรือเสมอกัน เมื่อการ ตŠอสูšยุติ ผูšเลŠนกระบ่ทีั้งสองจะเดินเขšามาขอขมาและแสดงความเคารพซึ่งกันและกัน แลšวจึงแสดงความ เคารพตŠอผูšชม 2.3 การถวายบังคมและการขึ้นพรหม การถวายบังคม การถวายบังคมเพื่อขึ้นพรหมนั่ง ผูšเลŠนกระบี่กระบองจะน่งัหันทางขวาไปทางคูŠตŠอสูš วางกระบี่ทาง ดšานซšายขนานไปตามแนวขา โกรŠงกระบี่อยูŠที่ระดับเขŠา หŠางจากเขŠาประมาณ 1 คืบ ลักษณะตัวกระบี่ วางตะแคงโดยหันโกรŠงกระบ่ีออกนอกตัว ใหšตัวกระบี่ช้ีไปทางดšานหลงัดังรูป 18 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 18 ทŠาเริ่มตšนของพรหมนั่ง การถวายบังคมเพื่อขึ้นพรหมยืน ผูšเลŠนกระบ่จีะนั่งหันหนšาตรงคูŠตŠอสูš วางกระบี่อยูŠขšางหนšาหŠางจากตวัประมาณ 1 คืบ ปลายกระบี่ชี้ตรงคูŠตŠอสูš วางโกรŠงกระบ่ลีงบนพ้นืลักษณะตัวกระบ่วีางหงายดังรูป 19 ที่มาภาพ https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤรูป 19 ทŠาเริ่มตšนของพรหมยืน 16
ขั้นตอนการถวายบังคม 1.ใหšผูšปฏิบัตนิั่งในทŠานั่งเตรียมถวายบงัคม โดยนั่งคุกเขŠาอยูŠบนสšนเทšา แยกเขŠาพอประมาณ มือทั้งสอง ขšางวางอยูŠบริเวณตšนขา วางกระบี่ไวšดšานซšายของตนเอง โกรŠงกระบี่หันออกนอกลำตัว ปลายกระบี่ชี้ไป ทางดšานหลัง 2.ประนมมือทั้งสองขšางไวšท่บีริเวณหนšาอก จากน้นัยกมือขึ้นไหวšโดยใหšนิ้วหัวแมŠมือจรดที่ระหวŠางคิ้ว และกšมศีระลง 3.โนšมตัวลงดšานหนšา จีบมือทั้งสอง แลšววาดออกดšานขšาง 4.วาดมือมาทางดšานหนšาโดยใหšนิ้วชี้จรดนิ้วชี้ และนิ้วหัวแมŠมือจรดนิ้วหัวแมŠมือ จากนั้นดึงมือทั้งสอง ขšางชิดลำตัว 17
5.วาดมือทั้งสองขšางขึ้นเหนือศีรษะ ถวายบังคมโดยงอขšอศอกพอประมาณ และยดืลำตัวขึ้น 6.ลดมือทั้งสองขšางลงมา พรšอมวาดมือทั้งสองกลับมาประนมมือบริเวณหนšาออก ลำตัวตั้งตรง 7.ปฏิบัติตามขั้นตอนที่ 5, 6 อีก 2 ครั้ง จนครบ 3 ครั้ง การขึ้นพรหม การรำพรหมสี่หนšา หรือการขึ้นพรหม ผูšเลŠนกระบี่ทั้งสองรำพรหมสี่หนšา คนหนึ่งรำพรมนั่ง อกีคนหนึ่งรำพรหมยืน เมื่อรำจะจบ จะยืนดšวยทŠาคุมรำหันหนšาเขšาหากันพอดี ขั้นตอนการขึ้นพรหมนั่ง 4 ทิศ ทิศที่ 1 1.นั่งพนมมือตŠอจากการถวายบังคมเสร็จ 18
2.บิดลำตัวกันไปทางซšาย กšมศีรษะเล็กนšอย ยกมือไหวšกระบี่ 3.ยื่นมือขวาจับกระบี่ มือซšายจีบเขšาไวšที่หนšาออกบริเวณกระดุมมัดที่ 2 มือขวายกกระบี่ขนานกับพื้น ขšามศีรษะมาทางดšานขวา ใหšแขนบนชิดลำตวัแขนทŠอนลŠางตั้งฉากกับทŠอนแขนดšานบน จับกระบี่ หงายมือ ใหšโกรŠงกระบี่หันออกดšานนอกลำตัว ปลายกระบี่ชี้ไปทางดšานหลงั 4.ตั้งเขŠาขวาขึ้น มือซšายจีบอยูŠที่บริเวณหนšาอก นั่งอยูŠบนสšนเทšาซšาย มือขวาจับกระบี่ขนานกับพื้น จากนั้นเปลี่ยนเขŠา โดยยกเขŠาซšายตั้งข้นึนั่งบนสšนเทšาขวา 5.โลšลำตัวมาทางดšานหนšา เทŠาขวายกขึ้นดšานหลัง งุšมปลายเทšาลงพรšอมเหยยีดแขนขวาที่ถือกระบี่ไวšยกมือซšายรำหนšาอยูŠในระดับคิ้ว 19
ทิศที่ 2 1.ตŠอจากทิศที่1 มือขวาวาดกระบ่มีาทางดšานซšาย มือซšายจีบไวšที่อก 2.หมนุตัวกลับหลังหันทางขวาเขšาสูŠทิศที่ 2 (ตรงขšามกับทิศ) พรšอมกับตั้งเขŠาขวาขึ้นวาดกระบี่ขนานพื้น อยูŠระดับเอว มือซšายรำขšาง ตามองมือที่รำ 3.มือซšายลงมาจีบที่อก วาดกระบี่ขนานพื้นจากซšายไปขวา 4.เปลี่ยนเขŠา ยกเขŠาซšายตั้งขึ้น โลšตัวไปขšางหนšา วางเขŠาซšายลงกับพื้น ยกเทšาขวาขึ้นขšางหลัง ยกมือ รำหนšาเสมอคิ้ว จากน้นัดึงมือซšายมาจีบที่อก 20
ทิศที่ 3 1.เมื่อจบทิศที่ 2 มือซšายจีบที่อก มือขวาถือกระบี่วาดไปไวšที่เอวดšานซšาย จากนั้น หมุนลำตัวทางขวา 90 องศา พรšอมตั้งเขŠาขวาขึ้น และยกมือซšายขึ้นรำขšาง 2.ลดมือซšายลงมาจีบที่อก วาดกระบ่จีากทางซšายไปขวา เปลี่ยนเขŠาโดยต้งัเขŠาขวาขึ้น โลšตัวไปทาง ดšานหนšา มือซšายรำหนšาเสมอคิ้ว ตามองมือที่รำ ทิศที่ 4 1.จากทิศที่3 มอืขวาวาดกระบี่จากขวาไปทางซšาย มือซšายจีบที่อก พรšอมลุกขึ้นยืน 2.หมนุตัวกลับหลังหันมาทางขวา กระบี่อยŠดูšานซšาย 21
3.ยกเทšาขวาขึ้น ยกมือซšายรำขšางเสมอใบหูตามองมือที่รำ 4.มือขวาวาดกระบี่จากซšายมาขวา พรšอมควงกระบี่ 1 รอบ 5.จบในทŠาคุมรำ ขั้นตอนการขึ้นพรหมยืน 4 ทิศ ทิศที่ 1 1.ผูšปฏิบัตินั่งคุกเขŠาหนัหนšาไปทางคูŠตŠอสูš วางกระบี่ไวšระหวŠางหัวเขŠา ปลายกระบี่ชี้ออกไปขšางหนšา โกรŠงกระบี่ตั้งบนพื้น ปลายดšามกระบี่เสมอเขŠา 22
2.กšมลำตัวลงไปไหวšกระบี่ มือซšายจีบเขšาอก มอืขวาเอื้อมไปจับกระบี่ขึ้นทัดหูปลายกระบี่ชี้ไปขšางหนšา เฉยีง 45 องศา โกรŠงกระบี่หงายขึ้น 3.ตั้งเขŠาซšายไปขšางหนšา กระดกปลายเทšาซšายขึ้นนั่งบนสšนเทšา 4.โลšตัวไปขšางหนšาครึ่งเดียว ลกุขึ้นยืนพรšอมจšวงกระบี่ลงทางซšาย หมุนลำตัวไปทางขวา 90 องศา บิด ขšอมือไปทางขวา หงายโกรŠงกระบ่เีขšาหาลำตัว ปลายกระบี่ตั้งขึ้น 45 องศา ยกเขŠาขวารองรับศอกขวา 5.ยกซšายมือรำขšาง ตามองมือท่รีำ แลšวดึงมือลงมาจีบไวšที่หนšาอกพรšอมวางเทšาขวาลง พรšอมกšาวเทšา ซšายไปขšางหนšา 1 กšาว พลิกกระบี่ขึ้นทัดหูปลายกระบี่เฉียงข้นึขšางบน 45 องศา โกรŠงกระบ่หีันขึ้น 23
6.ยŠอเขŠา ลากเทšาขวาชิดเทšาซšาย ยกเทšาซšายขึ้น 7.วางเทšาซšายลง พรšอมจšวงกระบี่ลงไปทางซšาย กšาวเทšาขวาตามมา แลšวพลิกขšอมือหงายขึ้น ตั้งปลาย กระบี่เฉียงขึ้น 45 องศา ลากเทšาซšายชิดเทšาขวา ยกเทšาขวาขึ้น มือซšายรำขšาง ตามองมือท่รีำ ทิศที่ 2 1.หมนุตัวกลับหลังหันทางซšาย มอืขวายกกระบี่ขึ้นทัดหูปลายกระบี่เฉียงขึ้นขšางบน 45 องศา โกรŠง กระบี่หันข้นึมือซšายจีบที่อก 24
2.ยŠอเขŠา ลากเทšาขวาชิดเทšาซšาย ยกเทšาซšายขึ้น 3.วางเทšาซšายลงพรšอมจšวงกระบี่ลงไปทางซšาย แลšวพลิกขšอมือหงายข้นึตั้งปลายกระบี่เฉียงขึ้น 45 องศา พรšอมกšาวเทšาขวามาดšานหนšา 1 กšาว ยŠอเขŠา ลากเทšาซšายชิดเทšาขวา 4.ยกเขŠาขวาขึ้นรบัศอกขวา ยกมือขึ้นรำขšาง ตามองมือท่รีำ 5.ลดมือซšายมาจีบท่หีนšาอก วางเทšาขวาลงดšานหลงักระบี่ทัดหู 25
ทิศที่ 3 1.ตŠอจากทิศที่2 ยนืเทšาขวาอยูŠดšานหนšา เทšาซšายอยูŠดšานหลัง ยกกระบี่ขึ้นทัดหู ปลายกระบี่เฉียงขึ้น ขšางบน 45 องศา โกรŠงกระบ่ีหันขึ้น 2.ยŠอเขŠา ลากเทšาขวาชิดเทšาซšาย ยกเทšาซšายขึ้น วางเทšาซšายลงพรšอมจšวงกระบี่ลงไปทางซšาย แลšวพลิก ขšอมือหงายขึ้น ตั้งปลายกระบี่เฉียงขึ้น 45 องศา 3.ลากเทšาซšายชิดเทšาขวา ยกเขŠาขวาขึ้นรับศอกขวา ยกมือซšายขึ้นรำขšาง ตามองมือที่รำ 4.ลดมือซšายมาจีบท่บีริเวณหนšาอก พรšอมกับวางเทšาขวาลงขšางหนšา 26
ทิศที่ 4 1.ตŠอจากทิศที่ 3 หมุนตัวกลับหลังหันทางซšาย มือขวายกกระบี่ขึ้นทัดหู ปลายกระบี่เฉียงขึ้นขšางบน 45 องศา โกรŠงกระบ่หีันขึ้น มือซšายจีบที่บริเวณหนšาอก 2.ยŠอเขŠาลากเทšาขวาชิดเทšาซšาย ยกเขšาซšายขึ้น วางเทšาซšายลงพรšอมจšวงกระบี่ลงไปทางซšาย แลšวพลิก ขšอมือหงายขึ้น ตั้งปลายกระบี่เฉียงขึ้น 45 องศา กšาวเทšาขวามาทางดšานหนšา 1 กšาว 3.ลากเทšาซšายชิดเทšาขวา ยกเขŠาขวาขึ้นรับศอกขวา ยกมือซšายขึ้นรำขšาง ตามองมือที่รำ 4.ลดมือซšายมาจีบท่หีนšาอก ควงกระบี่ 2 รอบ วางเทšาขวาลงอยูŠในทŠาคมุรำ 27
บรรณานุกรม ติวฟรี. (2563). ประวัติกระบี่กระบอง. สืบคšน 23 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.tewfree.com/ประวัติกระบี่กระบอง/. อัจฉรา เสาวŤเฉลิม. (2560). หนังสืออิเล็กทรอนิกสŤ หลักและวิธีสอนกระบี่กระบอง. สืบคšน 23 พฤษภาคม 2565, จาก https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=39579 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรŤ. ADMIN. (2562). ประวัติกระบี่กระบอง. สืบคšน 23 พฤษภาคม 2565, จาก https://www.educatepark.com/story/history-of-krabi-krabong/. SMARYPHONE 7092. (2564). กระบี่กระบอง ม.2. สืบคšน 23 พฤษภาคม 2565, จาก https://anyflip.com/ahkmx/pfha/basic 28