กระดาษผจญเพลิง

โครงงานวิทยาศาสตร์
เรือ่ ง กระดาษผจญเพลิง

จัดทาโดย

1) เดก็ หญงิ ณัฐกญั ญา แกว้ บวั เพช็ ร ชน้ั ม.2/7 เลขที่ 37

2) เด็กหญิงพนั ธมุ าศ งามสงา่ ช้นั ม.2/7 เลขที่ 36

3) เดก็ ชายตนภุ ทั ร ศรลี ี ชน้ั ม.2/7 เลขที่ 4

ครทู ่ปี รกึ ษา
นายศรารกั ษ์ เกลอื นสิน

ภาคเรียนที่ 1 ปกี ารศกึ ษา 2565
กลุม่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

โรงเรยี นวรราชาทินดั ดามาตุวทิ ยา

โครงงานวิทยาศาสตร์
เรือ่ ง กระดาษผจญเพลิง

จัดทาโดย

1) เดก็ หญงิ ณัฐกญั ญา แกว้ บวั เพช็ ร ชน้ั ม.2/7 เลขที่ 37

2) เด็กหญิงพนั ธมุ าศ งามสงา่ ช้นั ม.2/7 เลขที่ 36

3) เดก็ ชายตนภุ ทั ร ศรลี ี ชน้ั ม.2/7 เลขที่ 4

ครทู ่ปี รกึ ษา
นายศรารกั ษ์ เกลอื นสิน

ภาคเรียนที่ 1 ปีการศกึ ษา 2565
กลุม่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

โรงเรยี นวรราชาทินดั ดามาตุวทิ ยา

คานา

โครงงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาศึกษา ค้นคว้า และสร้างองค์ความรู้ (IS 22201)
เพื่อเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจจะศึกษาเกี่ยวกับเรื่อง กระดาษผจญเพลิง ซึ่งคณะผู้จัดทาได้จัดทาขึ้นเพื่อให้
ครู นกั เรียน และผู้สนใจไดใ้ ช้เปน็ เอกสารอ่านเพ่ิมเติมต่อไป

คณะผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่า รายงานฉบับนี้จะเป็นประโยชนต์ ่อผู้ที่สนใจเกี่ยวกับ กระดาษผจญเพลิง
ซึ่งทาให้ทราบถงึ การใช้ประโยชนจ์ ากเรื่องกระดาษผจญเพลิงทีไ่ ดว้ ิเคราะห์ ใหผ้ ู้อา่ นไดน้ ามาใช้ ประโยชน์ได้ต่อไป
หากมีข้อบกพร่องประการใด ผ้จู ดั ทาขออภยั ไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย

คณะผจู้ ัดทา
1 กันยายน 2565

กติ ติกรรมประกาศ

โครงงานฉบับนี้สาเร็จและสมบูรณ์เป็นรูปเล่ม ด้วยความกรุณาและเอาใจใส่เป็นอย่างดีจาก
คุณครูศรารักษ์ เกลือนสิน ครูท่ีปรึกษา ที่ได้กรุณาให้คาปรึกษาและแนะแนวทางในการดาเนินการ
ทารายงานในครั้งนี้โดยไม่มีข้อบกพร่อง รวมทั้งข้อเสนอแนะและข้อคิดเห็นต่าง ๆ ตลอดทั้งการตรวจแก้ไข
รายงานฉบับน้ีให้สาเรจ็ สมบรู ณย์ ง่ิ ขึ้น ทางคณะผูจ้ ดั ทาจงึ ขอขอบพระคณุ เป็นอย่างสูงไว้ ณ โอกาสน้ี

ขอขอบพระคุณคุณครูทุกท่านที่ได้ประสิทธิ์ประสาทวิชา ความรู้ และประสบการณ์ ตลอดจนอานวย
ความสาเร็จให้บังเกดิ ขึ้น

สุดท้ายนข้ี อขอบคุณครูศรารกั ษ์ เกลอื นสนิ ท่ีเปน็ กาลงั ใจ และให้ความชว่ ยเหลือในการเกบ็ รวบรวมขอ้ มูล
และให้คาแนะนาในการทารายงานครั้งนี้ให้สาเร็จลุลว่ งด้วยดีตลอดมา

คณะผู้จัดทา
1 กันยายน 2565

บทคดั ย่อ

โครงงานนี้คือกระดาษผจญเพลิง เกี่ยวกับการเผาไหม้ของกระดาษ แนวคิดในการทาโครงงานน้ี
เนื่องมาจากเหตุอัคคีภัย การเกิดไฟไหม้ ซึ่งมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวัสดุที่สามารถป้องกันการติดไฟ
และเพื่อเสนอวิธีการ ป้องกัน ตนเอง เมื่อ เกิดเหตุอ ัคคีภัยต่างๆ โดยวิธีการด าเน ินงาน คือ
นากระดาษกรองไปชุบกับเอทานอลและทาการเผาไหม้กระดาษเพือ่ รอดูผลว่ากระดาษจะเกิดการเผาไหม้หรือไม่
ซึ่งหลังจากการทดลองนั้นพบว่า กระดาษที่น าไปชุบแอลกอฮอล์นั้น เกิดการเผาไหม้อยู่สักพัก
แตก่ ระดาษไมม่ รี ่องรอยของการไหม้จากไฟ

สารบญั หนา้
1
เร่ือง 1
บทท่ี 1 บทนา 1
1
ทม่ี าและความสาคญั 1
วตั ถปุ ระสงค์ 1
ปญั หา 2
สมมติฐาน 2
ขอบเขตในการทาโครงงาน 3
นิยามเชงิ ปฏิบัติการ 7
ประโยชนท์ ี่ไดร้ ับ 7
บทที่ 2 เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวขอ้ ง 7
บทท่ี 3 วิธกี ารดาเนินงาน 8
วสั ดุ/อปุ กรณ์ เคร่ืองมอื สารเคมี 9
วธิ ีการดาเนินงาน 10
บทที่ 4 ผลการทดลอง
บทที่ 5 สรุปผล อภิปรายผล และขอ้ เสนอแนะ
บรรณานกุ รม

1

บทท่ี1
บทนา

1. ทม่ี าและความสาคัญ
เนื่องจากเหตุอัคคีภัย การเกิดไฟไหม้ซึ่งจะทาให้วัตถุภายในเสียหาย หรืออาจจะกล่าวถึงเจ้าหน้าท่ี

ดับเพลิงที่มาช่วยในเหตุอัคคีภัยที่ในบางครั้งต้องมีการฝ่าไฟเพื่อช่วยผู้รอดชีวิต คณะผู้จัดทา จึงทาโครงงานนี้
เพ่อื เสนอวธิ ีการป้องกนั ตวั เองในเหตุอัคคีภยั
2. วตั ถุประสงค์

2.1 เพอ่ื ศึกษาวสั ดุทีส่ ามารถป้องกนั การตดิ ไฟ
2.2 เพอ่ื เสนอวธิ กี ารปอ้ งกันตวั เองจากเหตุอคั คีภัย
3. ปัญหา
เมอื่ จุดไฟใส่กระดาษกรองจะเกิดการเผาไหม้หรือไม่
4. สมมตฐิ าน
เมอ่ื จุดไฟเผากระดาษกรองจะเกิดการเผาไหม้
5. ขอบเขตในการทาโครงงาน
5.1 ขอบเขตด้านตวั แปร

ตัวแปรอิสระ กระดาษกรอง
ตัวแปรตาม การเปล่ียนแปลงหลงั จากจดุ ไฟเผากระดาษกรอง
ตัวแปรควบคมุ เอทานอล กระดาษกรอง
5.2 ขอบเขตดา้ นสถานที่
โรงเรยี นวรราชาทินัดดามาตุวิทยา
5.3 ขอบเขตดา้ นระยะเวลา
กรกฎาคม – กนั ยายน พ.ศ. 2565

2

6. นยิ ามเชิงปฏบิ ัติการ
กระดาษผจญเพลิง หมายถึง การนากระดาษกรองไปชุบกับเอทานอลและทาการเผาไหม้กระดาษ

ซึ่งโดยสมมติฐานกระดาษกรองจะมีไฟลุกแต่ไฟไม่ไหม้กระดาษ ซึ่งการทดลองนี้มีประโยชน์ในเหตุอัคคีภัย
ไฟไหมบ้ า้ น ฯลฯ
7. ประโยชน์ที่ได้รับ

7.1 ได้รับความร้จู ากการทดลองอาจจะสามารถนาไปตอ่ ยอดทาอย่างอื่นได้
7.2 สามารถนาไปใช้ไดจ้ รงิ ในเหตอุ ัคคภี ยั
7.3 สามารถนาไปพฒั นาเป็นความรใู้ นเชงิ วทิ ยาศาสตรไ์ ด้

3

บทท่ี 2
เอกสารและงานวิจัยท่เี กยี่ วขอ้ ง

ในการศึกษาการเผาไหม้ของกระดาษกรองคณะผู้จัดทาได้รวบรวมค้นคว้าข้อมูลจากเอกสารที่เก่ียวข้อง
และเว็บไซตใ์ นอนิ เตอรเ์ น็ต โดยขอเสนอตามนี้

โดยการเผาไหม้ (Combustion) เป็นปฏิกิริยาเคมีระหว่างเชื้อเพลิงและออกซิเจนซึ่งให้
พลังงานความร้อนและแสงสว่างออกมา (Exothermic) การเผาไหม้แบ่งออกเป็นสองลักษณะคือ
การเผาไหม้แบบมีเปลว (Flammable) และการเผาไหมแ้ บบไมม่ ีเปลว (Non-Flammable)
1. เอทานอล (Ehtanol)

(ที่มา: https://images.app.goo.gl/7RdzH4unEyMwAB1a9)

1.1 เอทานอล (Ethanol) คือ เอทานอล ethanol หรือ เอทิลแอลกอฮอล์ ethyl alcohol (สูตรเคมี
C2H5OH) เป็นแอลกอฮอล์ชนิดหนึ่งซึ่งเกิดจากการน าเอาพืชมาหมักเพื่ อเปลี่ยนแป้งเป็นน ้าตาล
จากนั้นจึงเปลี่ยนจากน ้าตาลเป็นแอลกอฮอล์ โดยใช้เอนไซม์หรือกรดบางชนิดช่วยย่อย
เมื่อทาให้เป็นแอลกอฮอล์บริสุทธิ์ 95% โดยการกลั่น ส่วนใหญ่ผลิตจากพืช สองประเภทคือ พืชประเภทน้าตาล
เชน่ ออ้ ย บที รทู และพชื จาพวกแปง้ เชน่ มันสาปะหลัง ข้าว ข้าวโพด เป็นต้น

4

1.2 ประโยชน์ของเอทานอล
- ฆ่าเชื้อโรคไดด้ ี ใช้เปน็ เจลล้างมือ หรอื สเปรย์ฆ่าเชือ้
- ตัวทาละลาย เป็นตัวทาละลายทีดีมาก ราคาถูก ไม่เป็นอันตราย ใช้ผสมในเชื้อเพลิง

เพ่อื เพิม่ คา่ ออกเทน สารตงั้ ต้นในการทาปฏิกริ ิยาเคมหี ลากหลายชนิด เชน่ การผลติ น้าสม้ สายชู (Acetic acid)
1.3 ขอ้ ควรระวงั การใชเ้ อทานอล สาหรบั บุคคลทั่วไป
เอทานอลเป็นของเหลวติดไฟง่าย ต้องระวังการเกิดเปลวไฟ ต้องระวังเรื่องความเข้าผิด

ในการเลือกใช้เอทานอลหรือเมทานอล ต้องรู้จุดประสงค์ในการนาไปใช้ประโยชน์ เพื่อความปลอดภัย
และปอ้ งกันอนั ตรายท่อี าจเกดิ ขึ้นได้ หา้ มรบั ประทาน อาจมกี ารเติมสารพษิ เพื่อปอ้ งกันการรบั ประทาน

1.4 ส่วนประกอบของเอทานอล
เอทานอล (Ethanol)” เป็นกลุ่มสารประกอบอินทรีย์มีสตู รทางเคมี คือ C2H5OH ประกอบด้วย

คาร์บอน ไฮโดรเจน และออกซิเจน เป็นไฮดรอกซิล ดิริเวทีฟของไฮโดรคาร์บอน เกิดจากการแทนที่
ไฮโดรเจนอะตอมด้วย hydroxyl group (OH) ต่ออยู่กับสายโซ่ของไฮโดรคาร์บอน โดยค าว่า
เอทานอลถกู คดิ คน้ ข้ึนเมอื่ ปี พ.ศ. 2435 มาจากคาวา่ ethane ร่วมกับ "ol" สว่ นสดุ ทา้ ยของ "แอลกอฮอล"์

1.5 ลักษณะเฉพาะของเอทานอล
สถานะ: ของเหลว ใส ไม่มีสี ระเหยง่าย และมกี ล่ินเฉพาะตวั
น้าหนกั โมเลกลุ : 46.07 กรัม/โมล
จุดเยือกแข็ง: -114.1 องศาเซลเซยี ส
จุดเดอื ด: 78.32 องศาเซลเซยี ส
จุดวาบไฟ: 14 องศาเซลเซยี ส
อุณหภูมิวิกฤต: 243.1 องศาเซลเซียส
ความดนั วิกฤต: 6383.48 kpa
ความหนาแนน่ : 0.7893 กรัม/มิลลลิ ิตร
การละลายนา้ : ละลายได้ดมี ากและสามารถละลายเข้ากนั ไดด้ กี บั นา้ และตัวทาละลายอนิ ทรยี ์อื่นๆ

เชน่ อีเทอร์ คลอโรฟอร์ม เมทิลแอลกอฮอล์ คาร์บอนเตตระคลอไรด์ เป็นต้น
คา่ ความเป็นกรด-เบส: 5-7

5

2. กระดาษกรอง

(ทีม่ า: https://images.app.goo.gl/1LBdV8KEM1oTAPwo6)
2.1 กระดาษกรอง คือ กระดาษที่มีคุณสมบัติที่คัดเลือกอนุภาค หรือสิ่งเจือปนออกจากสารละลาย
หรืออากาศโดยการวางแบบตั้งฉากกับทิศทางการไหลของสารละลายที่ต้องการกรอง (เว็บไซต์:
https://m.facebook.com/bssuksapan/posts/1170052736699104)
2.2 กระดาษกรองเชิงคุณภาพ : เกรด 1 หรือ กระดาษกรองเบอร์ 1 มีขนาดช่องที่ยอมให้สารผ่านได้
10-13 ไมครอน เกรด 2 หรือ กระดาษกรองเบอร์ 2 มีขนาดช่องที่ยอมใหส้ ารผ่านได้ 7-8 ไมครอน เกรด 3 หรือ
กระดาษกรองเบอร์ 3 มีขนาดช่องที่ยอมให้สารผ่านได้ 5-7 ไมครอน เกรด 4 หรือ กระดาษกรองเบอร์ 4
มีขนาดช่องที่ยอมให้สารผ่านได้ 15-20 ไมครอน (เว็บไซต์: https://www.mpimpex.co.th/category/21/%
E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%81%E0%
B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%87/%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%94%E0%B8
%B2%E0%B8%A9%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%AD%E0%B8%87-
%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%B8%E0%B8%93%E0
%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E)
2.3 ประโยชน์ของกระดาษกรอง

กระดาษกรองนาไปใช้ในงานที่คัดกรองอนุภาค ออกจากสารละลายของเหลวหรืออากาศ
ใหส้ ารละลายของเหลวหรืออากาศไหลผ่านตวั กระดาษกรอง

6

3. หลกั การทางวิทยาศาสตร์ทเี่ กีย่ วข้อง
ตอนแรกไฟจะลุกท่วมกระดาษกรอง และเปลวไฟจะมีสีเหลือง-ส้มสวยงาม หลังจากนั้นไฟจะดับ

แต่กระดาษกรองจะเหมอื นเดิมทกุ ประการ
เพราะอะไรจึงเปน็ เชน่ นน้ั
ไฟจะลุกทว่ มเอทานอล เพราะเปน็ แอลกอฮอล์ ขณะเดยี วกนั กระดาษมนี ้าพอที่จะปอ้ งกนั ไมใ่ ห้ไฟไหม้

กระดาษได้ส่วนโซเดยี มคลอไรดท์ ี่เตมิ ลงไปในสารละลายจะทาให้เปลวไฟสว่างสุกใสด้วยแสงโซเดยี ม
หมายเหตุ
อาจใช้ผ้าเช็ดหนา้ แทนกระดาษกรองก็ได้ จะทาให้สนกุ ไปอีกแบบหนึ่ง

7

บทที่ 3
วธิ ีการดาเนินงาน

1. วสั ดุ/อปุ กรณ์
1.1 กระดาษกรอง
1.2 ปืนยิงไฟ
1.3 ที่คบี กระดาษกรอง

2. เคร่ืองมือ
-

3. สารเคมี
เอทานอล

4. วิธีการดาเนินงาน

4.1 ชบุ กระดาษกรองลงไปในเอทานอล

4.2 ใชค้ ีมโลหะคีบกระดาษกรองชน้ิ น้ีนาไปใกล้เปลวไฟ
4.3 ปล่อยให้ไฟลุกที่กระดาษกรอง แล้วนาไปวางบนแผ่นกันไฟ หรืออาจวางในถาดทรายสังเกตว่า
มีอะไรเกิดข้ึน
วิธีเตรียมสารละลาย
ผสมเอทานอลกับน้าเข้าด้วยกัน แล้วเติมโซเดียมคลอไรด์ลงไปคนให้เข้ากัน จะได้สารละลายที่ใช้
ในการแสดงชุดน้ี

8

บทท่ี 4
ผลการทดลอง

จากการศกึ ษาไดผ้ ลการทดลอง ดังน้ี

ศึกษากระดาษจะไม่ไหม้เพราะสารละลายที่เราชบุ กอ่ นจะนาไปจุดไฟ

ตารางที่ 1 เปรยี บเทยี บกระดาษกรองกอ่ นทดลองนาไปจุดไฟและหลังนาไปจดุ ไฟ

ก่อนทดลอง หลังทดลอง

จากตารางที่ 1 พบวา่ หลงั จากทนี่ ากระดาษไปชุบสารละลายและนาไปจุดไฟ กระดาษจะเกิดการเผาไหม้
แตห่ ลงั จากไฟดบั ลงจะพบว่ากระดาษไม่ไหม้

9

บทที่ 5
สรปุ ผล อภปิ รายผล และข้อเสนอแนะ

1. สรุปผลการวิจัย
หลังจากที่นากระดาษไปชุบสารละลายและนาไปจุดไฟ กระดาษจะเกิดการเผาไหม้ แต่หลังจากไฟดบั ลง

จะพบวา่ กระดาษไม่ไหม้ เพราะสารละลายท่ีเราชบุ ก่อนจะนาไปจุดไฟ มสี ่วนผสมของแอลกอฮอล์ประมาณ 7 สว่ น
น้าเปล่า 3 ส่วน และเกลือป่นเล็กน้อย พอเราชุบส่วนผสมไปกับกระดาษกรองให้เปียกแล้ว แอลกอฮอล์
ที่มีความดันไอสูงกว่าน้า จะอยู่ที่ผิวด้านนอกของกระดาษ เมื่อจุดไฟตัวที่ติดไฟคือแอลกอฮอล์ โดยอุณหภูมิ
แอลกอฮอล์ที่ติดไฟนั้น ไม่สูงพอที่จะทาให้น้าระเหยไปได้หมด ดังนั้นกระดาษจึงยังเปียกน้าอยู่ และไม่ติดไฟ
ส่วนการเติมเกลือจะชว่ ยใหเ้ ราเห็นไฟไดช้ ดั ขึน้ ไม่มผี ลกับการทนไฟ

2. อภปิ รายผล
องค์ประกอบของการติดไฟแล้วเห็นเป็นเปลวไฟ คือ เชื้อเพลิง ( Fuel) กับความร้อน (Heat)

และตัวออกซิไดซ์ (Oxidizing agent) นั่นก็คือออกซิเจน (Oxygen) ซึ่งในอากาศมีประมาณ 21%
เมื่อวัสดุใดก็ตามได้รับความร้อนถึงจุดวาบไฟ (Flash point) ซึ่งเป็นอุณหภูมิต่าสุดที่สารนั้นลุกติดไฟได้
และเมื่ออุณหภูมิของสารนั้นสูงกว่าจุดวาบไฟประมาณ 10 –20℃ ก็ถึงจุดไหม้ไฟ (Fire point)
กรณีของแอลกอฮอล์ Ethanol) 70% มีจุดวาบไฟที่ 16.6 ℃ เมื่อนา Ethanol 70% ผสมกับน้า
เนื่องจากแอลกอฮอล์ Ethanol เป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่มีขั้วเช่นเดียวกับน ้า ดังน้ัน
แอลกอฮอล์จึงละลายในน้า และเมื่อน ากระดาษมาจุ่มลงไปในสารละลาย กระดาษจะเปียก
สารละลายจะซึมเข้าไปในเนอื้ กระดาษเมือ่ จดุ ไฟก็จะตดิ

3. ขอ้ เสนอแนะ
สารทีใ่ ชท้ าให้มองเหน็ ไฟได้ไมค่ อ่ ยชัด ควรเตมิ สารลงไปเพ่ิมเลก็ น้อย

10

บรรณานกุ รม

แหล่ง ที่มา https://th.m.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AD%E0%B8%97%E0%
B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%A5. สืบค้นเมอื่ 4 สิงหาคม 2565.

แหล่งที่มา https://www.eosscientificshop.com/Article/Detail/151231. สืบค้นเมื่อ 4 สิงหาคม
2565.

แหล่งที่มา http://seicnce102.blogspot.com/2009/02/blog-post_09.html?m=1. สืบค้นเม่ือ
4 สงิ หาคม 2565.

แหล่งที่มา https://www.trueplookpanya.com/blog/content/70483/-blo-sciphy-sci-. สืบค้น
เม่ือ 4 สงิ หาคม 2565.

แหล่งที่มา https://m.youtube.com/watch?v=bAHnH_9do4w. สบื ค้นเมอื่ 4 สงิ หาคม 2565.