สเปรย์ลดกลิ่นอับ

โครงงานวิทยาศาสตร์
เรอ่ื ง สเปยเ์ ปลอื กมะนาว

จดั ทาโดย
1) เด็กชายจกั รกฤษ อดุ านนท์ ชั้น ม.2/7 เลขท่ี 7
2) เดก็ หญิงพชิ ามญช์ พ่งึ อุดม ชน้ั ม.2/7 เลขที่ 27
3) เดก็ หญิงณชั ชา เกาะกาใต้ ช้ันม.2/7 เลขท่ี 29

ครทู ่ปี รกึ ษา
นายศรารักษ์ เกลือนสนิ

ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศึกษา 2565
กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

โรงเรียนวรราชาทนิ ดั ดามาตุวิทยา

โครงงานวิทยาศาสตร์
เรอ่ื ง สเปย์เปลอื กมะนาว

จดั ทาโดย
1) เดก็ ชายจกั รกฤษ อดุ านนท์ ชน้ั ม.2/7 เลขท่ี 7
2) เดก็ หญงิ พชิ ามญช์ พึง่ อุดม ช้ัน ม.2/7 เลขที่ 27
3) เดก็ หญิงณชั ชา เกาะกาใต้ ชน้ั ม.2/7 เลขท่ี 29

ครูท่ปี รกึ ษา
นายศรารกั ษ์ เกลอื นสิน

ภาคเรียนท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2565
กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

โรงเรียนวรราชาทนิ ดั ดามาตุวิทยา

คานา

โครงงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาศึกษา ค้นคว้า และสร้างองค์ความรู้ (IS 22201)
เพื่อเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจจะศึกษาเกี่ยวกับเรื่อง ช่วยให้ลดกลิ่นในห้อง ซึ่งคณะผู้จัดทาได้จัดทาขึ้นเพื่อให้
ครู นักเรียน และผสู้ นใจไดใ้ ช้เป็นเอกสารอา่ นเพมิ่ เติมตอ่ ไป

คณะผู้จัดท าหวังเป็นอย่างยิ่งว่ารายงานฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจเกี่ยวกับ
ช่วยให้ลดกลิ่นอับในห้อง ซึ่งทาให้ทราบถึง ประโยชน์ของเปลือกมะนาว ที่ได้วิเคราะห์ให้ผู้อ่านได้นามาใช้
ประโยชนไ์ ดต้ อ่ ไป หากมขี อ้ บกพรอ่ งประการใด ผ้จู ดั ทาขออภยั ไว้ ณ โอกาสนีด้ ว้ ย

คณะผจู้ ัดทา
1 กันยายน 2565

กติ ติกรรมประกาศ

โครงงานฉบับนี้สาเร็จและสมบูรณ์เป็นรูปเล่ม ด้วยความกรุณาและเอาใจใส่เป็นอย่างดีจาก
คุณครูศรารักษ์ เกลือนสิน คุณครูที่ปรึกษา ที่ได้กรุณาให้คาปรึกษาและแนะแนวทางในการดาเนิน
การท ารายงานในครั้งนี้โดยไม่มีข้อบกพร่อง รวมทั้งข้อเสนอแนะและข้อคิดเห็นต่าง ๆ
ตลอดทั้งการตรวจแก้ไขรายงานฉบับนี้ให้สาเร็จสมบรู ณ์ยิ่งข้ึน ทางคณะผู้จัดทาจึงขอขอบพระคุณเป็นอยา่ งสงู ไว้
ณ โอกาสน้ี

ขอขอบพระคุณคุณครูทุกท่านที่ได้ประสิทธิ์ประสาทวิชา ความรู้ และประสบการณ์
ตลอดจนอานวยความสาเรจ็ ให้บังเกิดข้ึน

สุดท้ายนี้ขอขอบคุณครูศรารักษ์ เกลือนสิน ที่เป็นกาลังใจ และให้ความช่วยเหลือในการเก็บรวบรวม
ข้อมูลและใหค้ าแนะนาในการทารายงานครั้งน้ีให้สาเร็จลลุ ว่ งด้วยดตี ลอดมา

คณะผจู้ ัดทา
1 กันยายน 2565

บทคัดย่อ

เรื่อง สเปรย์มะนาว ช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายเพราะในมะนาวมีกลิ่นซีตรัสที่ช่วยให้รู้สึกสดชื่น
หากสูดดมเข้าไปสมองจะผ่อนคลายจากความเครียด ทั้งยังช่วยแก้ปัญหานอนไม่หลับได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ช่วยกระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนเซโรโทนิน ซึ่งเป็นฮอร์โมนแห่งการนอนหลับออกมา ซึ่งมีวัตถุประสงค์
การดับกลิ่นสเปรย์ วิธีการดาเนินงาน 1. นาหม้อที่ใส่น้า 2 ถ้วย ไปตั้งเตาให้น้าเดือด 2. เมื่อน้าเดือดแล้วใส่ผง
เ บ ก ก ิ ้ ง โ ซ ด า 1 / 8 ช ้ อ น โ ต ๊ ะ 3. ใ ส ่ เ ป ล ื อ ก ม ะ น า ว จ า น ว น 3 ผ ล ใ ส ่ ต า ม ล ง ไ ป ร อ 1 0 น าที
4. แยกน ้ากับเปลือกออกจากก ัน และ5.เทน ้าที่แยกจาก เปลือก แล้ว รอให้หายร้อนแล้ว ใส่
ลงในขวดสเปรย์ทเี่ ตรียมไว้ โดยผลท่ไี ดจ้ ากการทาโครงงานช่วยลดกลน่ิ อับไดจ้ ริง

สารบญั หนา้
1
เรื่อง 1
บทท่ี 1 บทนา 1
1
ทม่ี าและความสาคัญ 1
วตั ถุประสงค์ 1
ปญั หา 2
สมมติฐาน 2
ขอบเขตในการทาโครงงาน 3
นิยามเชงิ ปฏบิ ัติการ 11
ประโยชนท์ ่ไี ด้รบั 11
บทท่ี 2 เอกสารและงานวจิ ยั ที่เกี่ยวขอ้ ง 11
บทที่ 3 วิธีการดาเนนิ งาน 14
วสั ด/ุ อุปกรณ์ เคร่อื งมอื สารเคมี 15
วิธกี ารดาเนนิ งาน 16
บทท่ี 4 ผลการทดลอง
บทท่ี 5 สรุปผล อภปิ รายผล และขอ้ เสนอแนะ
บรรณานุกรม

1

บทที่ 1

บทนา

1.ทีม่ าและความสาคญั
เมื่อมีกลิ่นอับในบริเวณบ้าน เช่น ห้องครัว ห้องน้า ห้องนอน ชั้นวางรองเท้า ตู้เสื้อผ้า และบริเวณต่าง ๆ

ทาให้สมาชิกภายในกลุ่มรู้สึกราคาญหรือไม่ชอบกลิ่นเหล่านี้ ซึ่งทาให้กลุ่มข้าพเจ้าต้องทาสเปรย์ขึ้นมา
เพื่อกาจัดกลิ่นต่างๆที่เหม็นอับ ซึ่งการใช้สเปรย์ที่ขายตามท้องตลาดนั้น อาจมีสารอันตรายปสมอยู่ ดังนั้น
การทาความสะอาดห้องน้า การพ่นสเปรยด์ ับกลิ่นในห้อง อาจเป็าสาเหตุที่ทาใหป้ ่วย วิธีที่ดีกว่าคือการเปดิ ประตู
หน้าต่าง เพอื่ ให้มีการหมนุ เวยี นของอากาศในบา้ นเรือน
2. วตั ถปุ ระสงค์

2.1 เพื่อการศกึ ษาวธิ ีทาสเปยล์ ดกล่ินอบั
2.2 เพื่อลดกลิน่ อับชืน้ ในบริเวณต่างๆ
2.3 เพอ่ื ประหยดั คา่ ใช้จ่ายในการซอ้ื สเปรยล์ ดกลิ่นอบั
3. ปญั หา
ถา้ ฉดี สเปยเ์ ปลอื กมะนาวในคอนโดหรือบ้านจะทาใหก้ ล่นิ อบั ลดลงได้หรอื ไม่
4. สมมตฐิ าน
ฉดี สเปย์เปลอื กมะนาวในคอนโดหรอื บา้ นจะทาให้กล่ินอับลดลง
5. ขอบเขตในการทาโครงงาน
5.1 ขอบเขตด้านตัวแปร

ตัวแปรอสิ ระ การผลติ สเปย์ดับกลน่ิ จากมะนาว
ตวั แปรตาม สามารถทาสเปรย์ดบั กลนิ่ ใชเ้ องได้
ตัวแปรควบคุม ปริมาณนา้ ขนาดขวด ปรมิ าณมะนาว
5.2 ขอบเขตดา้ นสถานที่
โรงเรยี นวรราชาทนิ ัดดามาตุวิทยา
5.3 ขอบเขตดา้ นระยะเวลา
กรกฎาคม – กันยายน พ.ศ. 2565

2

6. นิยามเชงิ ปฏิบตั กิ าร
สเปย์เปลอื กมะนาว หมายถึง ฉีดหอ้ งทีม่ ีกลิ่นอับ

7. ประโยชนท์ ไี่ ดร้ ับ
7.1 ไดร้ บั ความรู้เก่ียวกับวิธที าสเปย์ลดกลน่ิ อับ
7.2 ได้รับความรเู้ กีย่ วกับลดกล่ินอับชน้ื ในบริเวณตา่ งๆ
7.3 ได้ประหยดั ค่าใช้จา่ ยในการซือ้ สเปรยล์ ดกลนิ่ อับ

3

บทที่ 2
เอกสารและงานวจิ ยั ท่ีเกย่ี วขอ้ ง

1. มะนาว

(ทม่ี า https://medthai.com/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%)

ชอ่ื สมนุ ไพร มะนาว
ชื่ออื่น ๆ/ชื่อท้องถ่ิน ส้มมะนาว (ภาคกลาง),ส้มนาว (ภาคใต้) ,สีมานีปีห์ (มลายู) ,หมากฟ้า (ไทยใหญ่) ,
โกรยชะม้า (เขมร) , มะเน้าเลย์ , มะนอเกละ , ปะนอเกล (กะเหรี่ยงแม่ฮ่องสอน) , ปะโหน่งกลยาน (กะเหรี่ยง
กาญจนบุรี)
ชอื่ สามัญ Common lime, Lime , Sour lime
ช่ือวิทยาศาสตร์ Citrus aurantifolia (Christm. et Panz.) Swing.
ชอ่ื พอ้ งวทิ ยาศาสตร์ Limonia aurantifolia Christm. & Panzer.
วงศ์ Rutaceae

4
1.1 ถนิ่ กาเนดิ มะนาว
เชื่อกันว่ามะนาวเป็นพชื พ้ืนเมอื งในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เพราะผู้ที่อยู่ในภูมภิ าคนี้ รู้จักการใช้
ประโยชน์จากมะนาวกนั เปน็ อย่างดีมาต้ังแต่อดีตแล้ว ซงึ่ หน่งึ ในน้ันกค็ อื ประเทศไทย แต่มีการค้นพบอีกชิ้นหน่ึงท่ี
เชื่อว่ามะนาวมีแหล่งกาเนิดในอินเดียตอนเหนือ และเขตเชื่อมต่อกับพม่า รวมถึงทางตอนเหนือของมาเลเซีย
(แตน่ า่ แปลกท่ีไมพ่ บมะนาวในปา่ ของไทย) ปจั จบุ ันมีการปลกู มะนาวทั่วไปในเขตรอ้ น และเขตอบอุน่ กงึ่ ร้อนทัว่ โลก
เพราะมะนาวสามารถขน้ึ ได้ในท่ีดินมีความอดุ มสมบรู ณข์ องดินต่า และทนต่อดินเน้ือละเอียดได้ดกี วา่ ส้ม
1.2 ประโยชนแ์ ละสรรพคุณมะนาว

เปน็ ยาอายุวัฒนะ
ช่วยในการเจรญิ อาหาร
แกอ้ าการวงิ เวียนหลงั คลอดบุตร
แกอ้ าการลมเงียบ
แก้โรคตาแดง
ช่วยบรรเทาอาการปวดศีรษะ
ชว่ ยแกอ้ าเจยี น เป็นลมวิงเวียนศีรษะ เมาเหล้าได้
ชว่ ยรักษาโรคความดันโลหิตสงู และตา่
เปน็ ยาแก้ไข้
แกไ้ ข้ทบั ระดู
ชว่ ยรักษาโรคลกั ปิดลักเปดิ หรือเลือดออกตามไรฟัน
มะนาวชว่ ยในการขบั เสมหะ
ช่วยแกไ้ อหรืออาการไอทม่ี เี ลอื ดปนออกมา
ชว่ ยบรรเทาอาการต่อมทอนซิลอกั เสบ
ช่วยบรรเทาอาการเสยี งแหบแห้ง
ชว่ ยลดอาการเหงือกบวม
เป็นยาบว้ นปาก ทาให้ช่องปากสะอาดมากยิ่งขึน้
ชว่ ยแกล้ ้ินเปน็ ฝา้
ชว่ ยในการขจดั คราบบหุ รี่

5
แกเ้ ล็บขบ
ช่วยบรรเทาอาการทอ้ งอดื ทอ้ งเฟ้อ ปวดทอ้ ง แน่นท้อง ดว้ ยการนานา้ มะนาวมาใชก้ ินกับนา้ ตาล
แกอ้ าการทอ้ งร่วง
ช่วยการขับพยาธิไส้เดือน
ช่วยรกั ษาอาการทอ้ งผูก
ชว่ ยรกั ษาโรคกระเพาะ
แก้อาการบิด
แก้อาการปัสสาวะกะปรดิ กะปรอย
ช่วยรักษาโรคนิ่ว
แก้อาการระดูขาว
แก้ผดิ สาแดง
ช่วยฟอกโลหติ
ช่วยบารงุ โลหิต รักษาโรคโลหิตจาง
แก้โรคเหน็บชา
ช่วยบรรเทาอาการอ่อนเพลยี
ช่วยบรรเทาอาการปวดข้อ
ช่วยรกั ษาโรคผวิ หนัง
บรรเทาอาการคนั บริเวณผิวหนัง
แกส้ ังคัง
แกป้ ัญหา กาก เกลือ้ น หิด
แกห้ ดู
แก้ฝีและอาการปวดฝี
ส่วนสรรพคุณทางยานั้นระบุวา่ ตารายาไทยผิวมะนาวจัดอยู่ใน “เปลือกส้ม 8 ประการ” ประกอบด้วย
ผิวส้มเขียวหวาน ผิวสม้ จนี ผวิ สม้ ซา่ ผวิ สม้ โอ ผิวสม้ ตรังกานู ผวิ มะง่วั ผิวมะกรูด และผวิ มะนาว (หรอื ผิวส้มโอมือ)
มสี รรพคุณแก้ลมกองละเอยี ด กองหยาบ แก้เสมหะโลหะ ใชป้ รงุ ยาหอม แกท้ างลม

6
1.3 รูปแบบและขนาดวิธใี ช้

อาการไอ ระคายคอจากเสมหะ ใช้น้าจากผลที่โตเต็มที่ เติมเกลือเล็กน้อย จิบบ่อย ๆ หรือ
จะทานา้ มะนาวเติมเกลือและน้าตาลเลก็ น้อย อาการทอ้ งอืดทอ้ งเฟอ้ แนน่ จกุ เสียด ใช้เปลือกผลสด 1/2-1 ผล ฝาน
เป็นชิ้นเล็ก ๆ บาง ๆ ชงด้วยน้าเดือด ปิดฝาทิ้งไว้ 5-10 นาที ดื่มแต่น้าขณะมีอาการ หรือหลังอาหาร 3 เวลา
ใช้มะนาว 1 ผล บบี เอาน้ามะนาวมาชงกบั น้าร้อนดื่มหรอื ใช้มะนาวฝานบาง ๆ จ้มิ เกลอื กินจะช่วยขับเสมหะได้เช้า
หลังตืน่ นอน ดม่ื นา้ อ่นุ 1 แก้ว บบี มะนาว 1/4 ผล (หรอื ใสเ่ กลือเล็กนอ้ ย) จะช่วยบรรเทาอาการท้องผูก และช่วย
ขจัดสารพิษออกจากร่างกายน้ามะนาวผสมผงกามะถนั ใช้ทาก่อนนอน แก้อาการกลาก เกลื้อน หิด ใช้น้ามะนาว
ทาทตี่ ่มุ คนั ท้งิ ไวใ้ หแ้ หง้ ล้างนา้ สบ่แู ลว้ เช็ดให้แห้ง แล้วใช้แป้งทาตุ่มคัน แกน้ า้ กัดเทา้ ในด้านความงาม ผลัดเซลล์
ผิว ลดรอยด่างดา ใช้น้ามะนาว 1 ช้อนชา ผสมน้าผ้ึง 2 ช้อนโต๊ะ คนให้เข้ากัน ทาให้ทั่วใบหน้า ทิ้งไว้สักครู่
ล้างออกด้วยน้าสะอาดแล้วซับให้แห้ง ทาสัปดาห์ละครั้ง ผิวหน้าจะดูสดใส หรือใช้น้ามะนาวผสมน้าแช่อาบ
ใช้ในการแก้ไขท้ ับระดู ด้วยการเอาใบมะนาวประมาณ 100 ใบมาต้มกนิ และชว่ ยแกล้ ้ินเป็นฝ้า ดว้ ยการใช้สาลีชุบ
นา้ มะนาวเช็ดทีล่ ิน้ วนั ละ 2-3 ครงั้

1.4 ลกั ษณะทั่วไปมะนาว
เป็นไม้ผลยืนต้นขนาดเล็กมีลักษณะเป็นพุม่ มีความสูงเฉลี่ย 2-5 เมตร ลาต้นมีลักษณะโค้งงอไม่

ค่อยแข็งแรง เปลือกของลาต้นมีสีน้าตาลปนเทา กิ่งอ่อนของมะนาวมีสีเขียวอ่อน เมื่อแก่ สีจะเข้มขึ้นจนเป็นสี
นา้ ตาลสว่ นก่ิงท่ีแก่มากจะเปน็ สีเทา การออกของกิ่งก้านไมค่ อ่ ยเปน็ ระเบียบ บนลาต้นและก่ิงกา้ นจะมหี นาม หนาม
มีลักษณะแหลมมีทั้งหนามสั้นและหนามยาวมีสีเขียวเข้มและสีเขียวอมเหลือง ส่วนบริเวณปลายหนามีสีน้าตาล
เมอ่ื แกข่ ึน้ หนามจะแหง้ ตามไป

ใบของมะนาวมีลักษณะเป็นใบเด่ยี ว คอื มีแผน่ ใบอันเดียว ใบมขี นาดเลก็ กวา้ งประมาณ 3-6 ซม.
ยาวประมาณ 6-12 ซม.รูปร่างเป็นแบบรีหรอื ทรงไข่ ฐานใบมีลักษณะกลม ปลายใบมีรูปแหลม ป้าน ขอบใบเป็น
คล่นื หรือเป็นหยักละเอียด กา้ นใบส้นั และมีปีกใบแคบหรอื อาจไม่มีปีกใบกไ็ ด้ ท้งั นขี้ นึ้ อยู่กับพันธม์ุ ะนาว ใบอ่อนมี
สีเขียวจางเกอื บเป็นสีขาว ใบแก่มีสีเขยี วเข้ม ผวิ ใบดา้ นบนละเอียดเปน็ มันสว่ นผิวใบดา้ นลา่ งค่อนขา้ งหยาบและมีสี
จางกวา่ เมอ่ื ทาการขย้ีใบจะมีกลิน่ แรง

ดอกมะนาวอาจเกิดเปน็ ดอกเด่ยี วหรือชอ่ กไ็ ด้ มีทัง้ ท่ีเป็นดอกสมบูรณ์และไมส่ มบูรณ์ ดอกจะออก
บรเิ วณซอกใบและปลายก่งิ ดอกมะนาวมขี นาดเลก็ ดอกท่ตี ูมจะมีขนาดความยาว 1-2 ซม. กลบี เลยี้ งมีสีเขียวเป็น
รปู ถว้ ยมี 4-6 หยกั สว่ นกลีบดอกมีสีขาว และด้านทอ้ งกลบี ดอกอาจมีสมี ่วงอมแดงเจืออยู่ด้วย กลบี ดอกมีลักษณะ

7
เปน็ รูปถว้ ย มจี านวน 4-5 อัน จานวนกลีบในและกลีบนอกมจี านวนเทา่ ๆ กัน แต่ละกลบี มขี นาด 0.8-1.2 ซม. ดอก
มะนาวมีเกสรตัวผู้มากมายถึง 20-40 อัน เชื่อมติดกันเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 4-8 อัน เกสรตัวเมียมีรังไข่รูปร่างเป็น
ทรงกระบอก ใน 1 ดอก จะมรี งั ไข่ประมาณ 9-12 อนั

ผลมะนาวมรี ูปร่างแตกตา่ งกันไปตามชนิดของพันธ์ุ มีทง้ั รปู รา่ งยาวรี รูปไข่ และรปู ร่างกลม ที่ก้น
ผลมีลักษณะเป็นจุกหรือปุ่มเล็ก ๆ ผลโดยทั่วไปมีขนาดความยาว 3-12 ซม. เปลือกมักษณะขรุขระ และมีต่อม
น้ามันเปลือกผิว ผิวเปลือกเมื่อแหลม บรรจุอยู่เป็นจานวนมาก เนื้อมะนาวมีสีเหลืองอ่อน มีรสเปรี้ยวและมีกล่ิน
หอมเมลด็ ขนาดเลก็ คล้ายรูปไข่ ด้านปลายหัวจะแหลม ภายในเมล็ดมีเนอ้ื เยื่อสขี าว

1.5 องค์ประกอบทางเคมี
น้าจากผลมีกรด citric acid, malic acid, ascorbic acid, ผิวมะนาวมีน้ามันหอมระเหยที่มาจากการ
กลั่นผิวผล ร้อยละ 0.3-0.4 ประกอบด้วยสารต่างๆ เช่น d-limonene (42-64%), alpha-berpineol (6.81%),
bergamotene ผสมกับ terpinen-4-ol (3%), alpha-pinene citric acid (1.69%), geraniol (0.31%),
linalool, terpineol, camphene, bergapten (furanocoumarin) ใบมะนาวเมื่อนามาสกัดน้ามันหอมระเหย
โดยการ camphene ตม้ กลนั่ (hydrodistillation) ไดน้ า้ มนั หอมระเหยร้อยละ 0.27 องคป์ ระกอบทางเคมีของ
น้ามันประกอบด้วยสารต่าง ๆ เช่น 6-methyl-5-hepten-2-one (3.19), Limonene (44.82), neral (4.95),
geranial (7.66) , geranyl acetate (8.98), caryophyllene oxide (2.31) ส่วนข้อมูลทางโภชนาการของ
มะนาวมดี งั น้ี

รูปภาพองคป์ ระกอบทางเคมขี องมะนาว

8
1.6 การศกึ ษาทางเภสชั วิทยา

การศึกษาสัตว์ทดลองในหนู พบว่าเม่อื ให้สารเฮสเพอริดินซ่งึ เปน็ ฟลาโวนอยด์หลกั จากเปลือกใน
พืชตระกูลส้มกับหนูไขมันสูง มีผลเพิ่มไขมันที่ดี (เอชดีแอล-คอเลสเตอรอล) ลดไขมันไม่ดี (แอลดีแอล-
คอเลสเตอรอล) ลดปรมิ าณไขมันรวมและไตรกลีเซอไรด์ ในหนดู ังกล่าว และมีผลลดความดันเลอื ดและขับปัสสาวะ
ในหนูความดันสูง การทดลองในห้องปฏิบัติในแคนนาดาการพบว่า ฤทธิ์ดังกล่าวของฟลาโวนอยด์ส้มเกิดจากผล
การกระตุน้ การทางานของยนี รีเซปเตอรไ์ ขมนั ไมด่ ี (แอลดแี อล) ในตับ ณ ตาแหนง่ ทค่ี วบคมุ โดยสเตอรอล (sterol
regulatory element, SRE)

ในสหรัฐอเมริกา งานวิจัยในสัตว์ทดลองพบว่า ฟลาโวนอยดส์ ้มสองกล่มุ ได้แกก่ ลุ่มเฮสเพอริดิน
และกลุม่ โพลีเมททอกซิเลตฟลาโวน (PMFs) มีฤทธล์ิ ดคอเลสเตอรอลในพลาสม่าของสตั ว์ทดลอง ซ่ึงสนับสนุนผล
ของงานวิจัยในหนถู ีบจักรของแคนาดา

สาธารณรัฐประชาชนจนี งานวิจยั พบวา่ นารงิ จนิ และเฮสเพอริดินซงึ่ เปน็ ฟลาโวนอยด์ส้มมีฤทธิ์
กระตุ้นการทางานของยีนอะดีโพเนกทิน (adiponectin) ซึ่งเป็นยีนสาคัญในเมตาบอลิซึมของกลูโคสและไขมันที่
เกี่ยวข้องกบั การสรา้ งพลัคอุดตันของหลอดเลือดและกระบวนการอักเสบ ผลการศึกษากล่าวว่าฟลาโวนอยด์ส้มทั้ง
2 ชนิดแสดงผลต้านการเกิดพลัคโดยกระตุ้น perovisome proliferator-activated receptor (PPAR) และ
ยีนอะดีโพเนกทนิ ในเซลลไ์ ขมันอะดโี พไซต์

นอกจากนี้ สารทง้ั สองยงั มฤี ทธิ์เอสโทรเจนอยา่ งอ่อน มีผลต่อการสร้างไนตรกิ ออกไซดใ์ นเซลล์
ผนังหลอดเลือดผา่ นการกระตนุ้ รีเซปเตอรข์ องเอสโทรเจน จึงมฤี ทธ์ิปอ้ งกันการเกดิ โรคหลอดเลอื ดหัวใจ เปน็ เหตุ
ใหส้ นบั สนนุ การกนิ มะนาว และฟลาโวนอยดส์ ม้ เพื่อลดปริมาณคอเลสเตอรอลในเลอื ด ป้องกนั โรคหลอดเลอื ดหัวใจ
โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ ในหญงิ วัยทอง

งานวิจัยหนึ่งพบวา่ น้ามะนาวเข้มข้น (concentrated lime juice, CLJ) มีฤทธิ์กระตุ้นเซลล์โม
โนนิวเคลยี ร์ในระบบภูมิคมุ้ กัน และโปรตีนในน้ามะนาวเข้มข้นมฤี ทธิ์ต้านการแบ่งตวั ของเซลล์มะเรง็ การศึกษาใน
ห้องทดลองในมลรัฐเท็กซัสและแคลิฟอเนีย ประเทศสหรัฐอเมริกาพบว่า สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ส้มมีฤทธิ์ต้าน
ออกซิเดชัน่ พอประมาณ แตต่ ่ากว่าฟลาโวนอยดใ์ นพืชตระกูลขงิ มีบทความทางการแพทยก์ ล่าวว่า ฟลาโวนอยด์ส้ม
ยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็งลาไส้ใหญ่ ปอด ช่องปาก กระเพาะอาหาร และมะเร็งเต้านมจากการทดลองใน
หอ้ งปฏบิ ตั กิ ารและในสตั ว์ทดลองหลายชนิด แตย่ งั ไมพ่ บผลการศึกษาทางคลนิ ิก

9
ส่วนฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของมะนาวที่เกี่ยวกับแก้เจ็บคอมีดังน้ี ฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย
มีการศึกษาวิจัยผลของทั้งน้ามันหอมระเหยและสารสกัด พบว่า น้ามันหอมระเหยมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Bacillus
cereus และ E. coli สารสกัด 80% เอทานอลจากเปลือกผิว มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Staphylococcus aureus และ
Bacillus cereus สารสกัดจากเมล็ดมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Bacillus subtilis, E. coli. Pseudomanas cichorii และ
Salmonella typhimurium สารสกัดเอทานอลจากสว่ นก่งิ (branches) ความเข้มข้น 20 มก./มล. ไมม่ ฤี ทธิย์ ับยัง้
เชื้อ Staphylococcus aureus, Bacillus subtilis และ Streptococcus faecalis
1.7 การศกึ ษาทางพิษวิทยา
การทดสอบความเปน็ พิษ เมื่อให้น้าสกัดจากใบมะนาวทางปาก หรือฉีดเข้าใต้ผวิ หนังหนูเม้าส์
ด้วยขนาด 10 กรัม/กโิ ลกรัมนา้ หนักตัว (เทียบเทา่ กบั 1,852 เทา่ ของขนาดทใี่ ช้ในคน) ไม่พบความผิดปกติใด ๆ
เมอ่ื ปอ้ นสารสกัดรากมะนาวดว้ ยน้าคร้ังเดยี วทางปาก ในขนาด 5 กรมั /กโิ ลกรมั นา้ หนักตวั ใหห้ นูแรทไม่พบว่าเปน็
พิษทงั้ แบบเฉียบพลนั และกึ่งเรือ้ รัง แตพ่ บวา่ ในหนูทไี่ ดร้ ับสารสกัด 1.2 กรมั /กิโลกรัมนา้ หนกั ตวั /วัน มีเอน็ ไซม์ใน
ตับเพมิ่ ข้ึนแตย่ งั อยูใ่ นชว่ งปกติ และไมพ่ บความผิดปกตขิ องอวัยวะภายใน สว่ นสารสกัดจากเปลือกผวิ มะนาวมีผล
ยับยงั้ ฤทธิ์ก่อกลายพันธ์ุ และการทดสอบฤทธิ์ระคายเคอื งโดยวิธีการ Patch test พบว่าสารสกัดจากมะนาวให้ผล
positive
1.8 ข้อแนะนาและขอ้ ควรระวัง
การทาน้ามันมะนาวลงบนผิวหนังโดยตรงอาจไม่ปลอดภัยในคนที่มีผิวหนังแพ้ง่าย ซึ่งสามารถ
ส่งผลใหผ้ ิวหนงั ไวตอ่ แสงแดดอย่างมาก โดยเฉพาะผู้ที่มีผวิ ค่อนข้างขาว หลงั จากการใช้น้ามันมะนาวทาลงผิวหนัง
จงึ ควรทาครีมกันแดดและสวมใส่เสื้อผ้ามิดชิดเพื่อปอ้ งกนั ก่อนออกไปเผชิญกับแสงแดด รสเปร้ียวของมะนาวอาจ
ทาใหเ้ กดิ ท้องเสียหรือทอ้ งร่วงไดห้ ากรับประทานมากเกินไป หลงั จากดมื่ น้ามะนาวแล้วไม่ควรแปรงฟนั ทันทีเพราะ
อาจทาให้สารเคลือบฟนั ตามธรรมชาติหลุดได้ หากด่ืมหรอื กินมะนาวบ่อย ๆ และเปน็ เวลานานติดตอ่ กันอาจทาให้
ฟนั ผรุ ่อนได้ ผู้ทม่ี ภี าวะโลหิตจางไม่ควรรับประทานมะนาว เพราะรสเปรี้ยวจะไปกัดฟอกโลหิตทาให้เกดิ อนั ตรายได้
ยาบางชนิดที่จะถกู เปลี่ยนภายในตับ โดยมะนาวอาจส่งให้ระยะเวลาในการเปล่ียนรูปของยาเหลา่ นี้ลดลง การดืม่
น้ามะนาวขณะรับประทานยาบางชนิดที่เปลี่ยนรูปในตับจึงอาจทาให้มีผลข้างเคียงมากขึ้น เช่น ยาคีโตโคนาโซล
(Ketoconazole) ไอทราโคนาโซล (Itraconazole) เฟกโซเฟนาดนี (Fexofenadine) ไตรอาโซแลม (Triazolam)
ดงั น้นั ก่อนรบั ประทานมะนาวควรปรึกษาแพทยเ์ กย่ี วกับยาที่ใชอ้ ย่ดู ้วย

10

2. สเปรย์

(ที่มา https://productsandsolutions.pttgcgroup.com/th/solutions/home-and-personal-care-
chemicals/air-sanitizer)

พืชสมุนไพรที่นามาใช้ในการทดลอง ในการหาวิธีการในการทาสเปรย์กาจัดกลิ่น ที่ไม่พึงประสงค์
ในห้องต่างๆ ผู้ที่สนใจในด้านสุขภาพ ได้หันมาใช้พืชสมุนไพรพื้นบ้านที่มีอยู่ทั่วไปในครัวเรือน
แทนการใชส้ ารเคมีท่มี รี าคาสงู เพราะสมนุ ไพรสามารถหาได้ง่ายและสามารถปลกู เองได้ และเปน็ การช่วยลดตน้ ทุน
ในการผลิตและการเพาะปลูกได้อีก ทั้งยังส่งผลด้านสุขภาพและความปลอดภัยของผู้บริโภค
สมุนไพรท่ีสามารถนามาใชใ้ นการทาสเปรย์สมนุ ไพรปรบั อากาศ

11

บทท่ี 3
วิธีการดาเนนิ งาน

1. วสั ด/ุ อปุ กรณ์
1.1 เปลือกมะนาว
1.2 ขวดสเปย์
1.3 เตาเเก๊ส

2. เคร่อื งมือ
2.1 เขียง
2.2 มีด
2.3 หม้อ

3. วิธกี ารดาเนินงาน
3.1 นาหม้อทใ่ี สน่ ้า 2 ถ้วย ไปตั้งเตาใหน้ า้ เดอื ด

12

3.2 เม่ือนา้ เดือดแลว้ ใส่ผงเบกก้งิ โซดา 1/8 ช้อนโต๊ะ

3.3 ใส่เปลือกมะนาวจานวน 3 ผล ใส่ตามลงไปรอ 10 นาที

13

3.4 แยกน้ากบั เปลือกออกจากกนั

3.5 เทน้าที่แยกจากเปลอื กแลว้ รอให้หายรอ้ นแล้วใส่ลงในขวดสเปรยท์ ี่เตรยี มไว้

14

บทท่ี 4
ผลการทดลอง

จากการศกึ ษาไดผ้ ลการทดลอง ดังนี้

ศกึ ษาสเปรย์เปน็ กลิ่นธรรมชาติใชไ้ ด้จรงิ แตอ่ าจจะใชไ้ มไ่ ด้จริงแบบ 100%

ตารางท่ี 1 เปรยี บเทียบประสทิ ธภิ าพของสเปย์เปลือกมะนาวระหวา่ งกอ่ นทดลองกับหลังทดลอง

กอ่ นทดลอง หลงั ทดลอง

จากตารางที่ 1 พบว่า มะนาวสามารถทาให้ลดลิน่ อบั ได้

15

บทที่ 5
สรปุ ผล อภปิ รายผล และขอ้ เสนอแนะ

1. สรุปผลการวจิ ัย
เปลอื กมะนาวลดกล่นิ อบั อาจจะไมล่ ดกลิ่นอบั 100%

2. อภปิ รายผล
เฮสเพอรดิ ีนในเปลือกมะนาว อาจจะมีประสทิ ธภิ าพในการป้องกันการตดิ เชอ้ื ไวรสั ในระบบทางเดินหายใจ

3. ขอ้ เสนอแนะ
3.1 การทดลองในครงั้ นีเ้ ปน็ การทดลองเปรียบเทยี บ อาจสามารถเพิม่ สมนุ ไพรที่สามารถชว่ ยได้กลิ่นอ่ืน ๆ

ได้
3.2 ในการทาการทดลองควรอย่ใู นความดแู ลของครู หรอื ผู้ท่มี คี วามรเู้ กี่ยวกับการใชไ้ ฟ
3.3 ใชง้ านจะมรี ะยะเวลาเพียงช่วั ครูเ่ พ่มิ สมุนไพรท่ชี ว่ ยลดกล่นิ ได้

16

บรรณานกุ รม

ปิยะรัตน์ โตสุโขวงศ์. (2563). แหล่งที่มา https://www.google.com/url?sa=t&source=web&
rct=j&url= . สืบค้นเมื่อ 9 สงิ หาคม 2565

ส ุ ภ า พ ร จ ิ ร ไ ก ร โ ก ศ ล . (2020). แ ห ล ่ ง ท ี ่ ม า https://www.google.com/url?sa=t&source=
web&rct=j&url=http://biochem.md.chula.ac.th/%25E0%25B8%259B%25E0%25B8%25A3%25E0%
25B8%25B0%25E0%25B9%2582%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%258A%25E0%25B8%2599%2
5E0%25B9%258C%25E0%25B8%2582%25E0%25B8%25AD%25E0%25B8%2587%25E0%25B9%25
80%25E0%25B8%25AE%25E0%25B8%25AA%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%259E%25E0%25B
8%25AD%25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B4%25E0%25B8%2594%25E0%25B8%25B5%25E0
%25B8%2599/&ved=2ahUKEwisl7H1fL5AhWvSGwGHeEHBNsQFnoECAwQAQ&usg=AOvVaw2DlDRS
b4RyPUMMSRvHvjzm. สืบคน้ เมื่อ 9 สงิ หาคม 2565

แหล่งทีม่ าhttps:// www.thaihotelbusiness.com/in-the-kitchen/%25E0%25B8%259B%25E0%
25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B9%2582%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%258A%2
5E0%25B8%2599%25E0%25B9%258C%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%259B%25E0%25B8%25
A5%25E0%25B8%25B7%25E0%25B8%25AD%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A1%25E0%25B
8%25B0%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A7/&ved=2ahUKEwj92sWy-
vL5AhWkRWwGHZrGDOoQFnoECAsQAQ&usg=AOvVaw1AgsQUsJoDKYQS2sJUcf_J . ส ื บ ค ้ น เ มื่ อ
9 สิงหาคม 2565

17
แ ห ล ่ ง ท ี ่ มา https://www.thaihotelbusiness.com/inkitchen/%25E0%25B8%259B% 25E0%
25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B9%2582%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%258A%2
5E0%25B8%2599%25E0%25B9%258C%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%259B%25E0%25B8%25
A5%25E0%25B8%25B7%25E0%25B8%25AD%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A1%25E0%25B
8%25B0%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A7/&ved=2ahUKEwjcgL7gvL5A
hXdZWwGHZYHAa8QFnoECBgQAQ&usg=AOvVaw1AgsQUsJoDKYQS2sJUcf_J

แ ห ล ่ ง ท ี ่ ม า https://www.thaihometown.com/knowledge/9120/5%25E0%25B8%259B%
25E0%25B8%25A3%25E0%25B8%25B0%25E0%25B9%2582%25E0%25B8%25A2%25E0%25B8%2
58A%25E0%25B8%2599%25E0%25B9%258C%2522%25E0%25B9%2580%25E0%25B8%259B%25
E0%25B8%25A5%25E0%25B8%25B7%25E0%25B8%25AD%25E0%25B8%2581%25E0%25B8%25A
1%25E0%25B8%25B0%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25B2%25E0%25B8%25A7%2522%25E0
%25B8%2597%25E0%25B8%25B5%25E0%25B9%2588%25E0%25B8%2597%25E0%25B8%25B8%
25E0%25B8%2581%25E0%25B8%2584%25E0%25B8%2599%25E0%25B8%25A1%25E0%25B8%25
AD%25E0%25B8%2587%25E0%25B8%2582%25E0%25B9%2589%25E0%25B8%25B2%25E0%25B
8%25A1&ved=2ahUKEwjcgL7gvL5AhXdZWwGHZYHAa8QFnoECB0QAQ&usg=AOvVaw2i6Zrg6UEpK
xQAT5WVwa5q . สืบค้นเมื่อ 9 สิงหาคม 2565