GCMP 2022 PENGENALAN KEPADA VIRUS

PENGENALAN KEPADA VIRUS

Disediakan oleh;
SITI ZAIRINI BINTI AHMAD

PENGAJAR (JURURAWAT)
ILKKM KUBANG KERIAN

OBJEKTIF PEMBELAJARAN

Pada akhir sesi pembelajaran ini, pelajar berupaya
untuk
1. Memberikan definisi, klasifikasi dan ciri-ciri

virus
2. Mendeskripsikan struktur dan morfologi virus
3. Mendeskripsikan viral replication dalam virus

PENGENALAN

• Virus ialah koleksi kecil kod genetik, sama ada
DNA atau RNA, yang dikelilingi oleh lapisan
protein.

• Virus tidak boleh mereplikasi sendiri.

• Virus mesti menjangkiti sel dan menggunakan
komponen sel perumah untuk membuat salinan
diri mereka sendiri.

• Selalunya, mereka membunuh sel perumah
dalam proses itu, dan menyebabkan kerosakan
kepada organisma perumah.

PENGENALAN

• Virus telah ditemui di mana-mana di Bumi.
• Penyelidik menganggarkan bahawa virus melebihi

bilangan bakteria sebanyak 10 hingga 1.
• Oleh kerana virus tidak mempunyai komponen

yang sama seperti bakteria, mereka tidak boleh
dibunuh oleh antibiotik; hanya ubat atau vaksin
antivirus boleh menghapuskan atau
mengurangkan keterukan penyakit virus, termasuk
AIDS, COVID-19, campak dan cacar.

TUMBESARAN DAN PEMBIAKAN VIRUS
• Virus tidak mempunyai tenaga atau menghasilkan

tenaga
• Virus tidak dapat membiak dengan sendirinya diluar

sel hidup. Apabila virus memasuki sel perumah, virus
akan menggunakan dan mengawal sel hos utk tujuan
pembiakan

5

• Virus tidak mempunyai tenaga/menghasilkan tenaga
• Virus tidak dpt membiak dgn sendirinya diluar sel hidup.
• Virus mempunyai semua informasi genetik tetapi tiada

enzim. Maka ia menggunakan perumah sebagai tempat
membiak.
• Proses reproduksi virus - proses replikasi.

6

KLASIFIKASI VIRUS

Sebelum mereka mengetahui banyak tentang struktur atau sifat
kimia virus, pakar virologi mengelaskan virus mengikut jenis
perumah yang dijangkiti atau mengikut jenis struktur perumah
yang dijangkiti. Oleh itu, virus telah diklasifikasikan sebagai virus
bakteria (bacteriophages), virus tumbuhan, atau virus haiwan.

KLASIFIKASI VIRUS

Dan virus haiwan dikelompokkan mengikut tisu yang mereka
serang sebagai dermotropik jika ia menjangkiti kulit, neurotropik
jika ia menjangkiti tisu saraf, viscerotropik jika ia menjangkiti
organ saluran pencernaan, atau pneumotropik jika ia menjangkiti
sistem pernafasan.

KLASIFIKASI VIRUS

Memandangkan lebih banyak dipelajari tentang struktur virus
pada peringkat biokimia dan molekul, klasifikasi virus datang
berdasarkan jenis dan struktur asid nukleiknya, kaedah replikasi,
julat perumah dan ciri kimia dan fizikal yang lain.

KLASIFIKASI VIRUS

Oleh kerana virus sangat berbeza daripada organisma selular, sukar
untuk mengelaskannya mengikut kategori taksonomi biasa—
kerajaan, filum, dan seumpamanya.

KLASIFIKASI VIRUS

Slide Title

SISTEM KLASIFIKASI

Virus dibahagikan kepada kumpulan, atau keluarga yang
berkaitan, dan, kadangkala kepada subfamili berdasarkan:
i. Jenis dan struktur asid nukleik virus
ii. Strategi yang digunakan dalam replikasinya
iii. Jenis simetri kapsid virus (heliks berbanding

icosahedral)
iv. Kehadiran atau ketiadaan sampul lipid.





CIRI-CIRI AM VIRUS

CIRI-CIRI AM VIRUS

1. Semua virus adalah ultramicroscopic
2. Semua virus parasite dalam sel - obligatory

intercellular parasite
3. Virus tidak boleh dibiakkan dalam media tiruan
4. Mereka adalah nukleo-protein kristal dengan berat

molekul yang sangat tinggi dan mempunyai
keupayaan untuk pendaraban / multiplication

CIRI-CIRI AM VIRUS

5. Mereka hanya boleh hidup dalam sel hidup
6. Mereka boleh menjangkiti tumbuhan yang sihat

seperti bakteria dan kulat
7. Mereka terlalu kecil untuk diperhatikan di bawah

cahaya yang boleh dilihat
8. Mereka boleh mengkristal seperti bahan kimia

CIRI-CIRI AM VIRUS

9. Mereka boleh diendapkan seperti protein
10. Mereka boleh bertindak balas terhadap

rangsangan seperti asid, alkali, cahaya dan suhu
11. Mereka sangat berjangkit (1/1 000 000 pencairan)



KARAKTER VIRUS

• Struktur bukan hidup
• Bukan selular / cellular
• Mengandungi lapisan protein yang

dipanggil capsid
• Mempunyai nucleic acid core yang

mengandungi DNA dan RNA
• Mampu membiak / reproducing hanya

apabila berada di dalam sel perumah

KARAKTER VIRUS

• Sesetengah virus dimasukkan ke
dalam sampul pelindung / protective
envelope

• Sesetengah virus mungkin mempunyai
pancang / spike untuk membantu
melekat pada sel hos

• Kebanyakan virus hanya menjangkiti
sel perumah tertentu

KARAKTER VIRUS

• Sesetengah virus menyebabkan
penyakit – cacar, campak,
mononukleosis, influenza, selsema,
ketuat, AIDS, ebola

• Sesetengah virus boleh menyebabkan
beberapa kanser seperti leukemia

• Sel bebas virus jarang berlaku / rare

STRUKTUR ASAS VIRUS

NUCLEIC ACID
CAPSID

ENVELOPE
SPIKE

STRUKTUR ASAS VIRUS – NUCLEIC ACID

Ahli imunologi British Peter Medawar,
yang berkongsi Hadiah Nobel 1960 dalam

fisiologi atau perubatan, pernah
menyifatkan virus sebagai "sekeping berita

buruk yang dibungkus dengan protein."

STRUKTUR ASAS VIRUS – NUCLEIC ACID

Asid nukleik adalah "berita buruk" kerana
• Virus menggunakan genom dan maklumat genetik mereka,

untuk mereplikasi diri mereka dalam sel perumah. Akibatnya
selalunya gangguan aktiviti selular perumah atau kematian
perumah.

STRUKTUR ASAS VIRUS – NUCLEIC ACID

Asid nukleik adalah "berita buruk" kerana
• Genom virus terdiri daripada sama ada DNA atau RNA.
• Replikasi virus bergantung pada ekspresi genom virus untuk

pembentukan protein virus dan replikasi genom virus baru
dalam sel perumah yang dijangkiti.

STRUKTUR ASAS VIRUS – NUCLEIC ACID

Asid nukleik adalah "berita buruk" kerana
• Asid nukleik virus boleh menjadi single-stranded atau

doublestranded, dan linear, circular atau bersegmen (wujud
sebagai beberapa serpihan).

STRUKTUR ASAS VIRUS – NUCLEIC ACID

Asid nukleik adalah "berita buruk" kerana
• Semua maklumat genetik dalam virus RNA dibawa oleh RNA.

Genom RNA hanya berlaku dalam virus dan agen seperti
virus yang dipanggil viroid.

STRUKTUR ASAS VIRUS – CAPSID

Capsid
• Melindungi kebanyakan nucleic acid

virion tertentu dengan meliputinya
• Juga menentukan bentuk virus

STRUKTUR ASAS VIRUS – CAPSID

• Kapsid juga memainkan peranan penting dalam perlekatan
beberapa virus pada sel perumah.

• Setiap kapsid terdiri daripada subunit protein yang dipanggil
capsomeres.

STRUKTUR ASAS VIRUS – CAPSID

• Dalam sesetengah virus, protein yang terdapat dalam
capsomeres adalah daripada satu jenis. Dalam virus lain
beberapa protein berbeza mungkin ada. Bilangan protein dan
susunan capsomeres virus adalah ciri-ciri virus tertentu dan
dengan itu boleh berguna dalam pengenalpastian dan
pengelasan virus.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ENVELOPE

STRUKTUR ASAS VIRUS – ENVELOPE

• Envelope virus mempunyai membran dwilapisan tipikal di luar
kapsidnya. Virus sedemikian memperoleh sampulnya selepas
ia dipasang dalam sel perumah semasa ia tunas, atau bergerak
melalui, satu atau beberapa membran.

• Nukleocapsid virion terdiri daripada genom virus bersama-
sama dengan kapsid.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ENVELOPE

• Virus dengan hanya nukleocapsid dan tiada envelope dikenali
sebagai naked virus, atau non-enveloped.

• Envelope ini terdiri daripada nucleic acid dan oleh bahan yang
diperoleh daripada membran perumah. Kebanyakan envelope
terbentuk hasil gabungan lipid, protein, dan karbohidrat.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ENVELOPE

Apakah kelebihan sampul surat untuk virus?
• Oleh kerana envelope diperoleh daripada dan serupa dengan

membran sel perumah, virus mungkin "tersembunyi" daripada
serangan oleh sistem imun perumah.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ENVELOPE

Apakah kelebihan sampul surat untuk virus?
• Selain itu, envelope membantu virus menjangkiti sel-sel baru

melalui gabungan envelope dengan sel hos atau membran
plasma.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ENVELOPE

Walaubagaimanapun, envelope
• Enveloped viruses mudah rosak terutama dengan persekitaran

yang memusnahkan membrane - suhu meningkat, pembekuan
dan pencairan, pH di < 6 atau > 8, pelarut lipid, dan beberapa
pembasmi kuman kimia seperti klorin, hidrogen peroksida dan
fenol - juga akan memusnahkan sampul surat.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ENVELOPE

• Naked Viruses umumnya lebih tahan terhadap keadaan
persekitaran sedemikian.

STRUKTUR ASAS VIRUS – SPIKE

• Bergantung pada virus,
unjuran yang dirujuk
sebagai spike mungkin
atau mungkin tidak
memanjang dari virus
envelope.

STRUKTUR ASAS VIRUS – SPIKE

• Spike adalah glikoprotein yang berfungsi untuk melekatkan
virion pada tapak reseptor tertentu pada permukaan sel
perumah yang terdedah.

• Dalam virus tertentu, spike menyebabkan pelbagai jenis sel
darah merah bergumpal, atau hemagglutinate - sifat yang
berguna dalam pengecaman virus.

MORFOLOGI VIRUS

STRUKTUR ASAS VIRUS – HELICAL

• Kapsid heliks terdiri daripada satu jenis subunit protein yang
disusun di sekeliling paksi pusat untuk membentuk struktur
heliks.

• Heliks mungkin mempunyai pusat berongga, yang
menjadikannya kelihatan seperti tiub berongga.

STRUKTUR ASAS VIRUS – HELICAL

• Susunan ini menghasilkan virion berbentuk batang atau
filamen.

• Virion ini boleh menjadi apa sahaja daripada pendek dan
sangat tegar, kepada panjang dan sangat fleksibel.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ICOSAHEDRAL

• Simetri kapsid icosahedral memberikan virus
rupa sfera pada pembesaran rendah, tetapi
subunit protein sebenarnya tersusun dalam
corak geometri biasa, serupa dengan bola
sepak; mereka tidak benar-benar sfera.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ICOSAHEDRAL

• Bentuk icosahedral ialah cara paling berkesan untuk mencipta
struktur tahan lasak daripada berbilang salinan protein
tunggal.

• Bentuk ini digunakan kerana ia boleh dibina daripada protein
unit asas tunggal yang digunakan berulang kali. Ini
menjimatkan ruang dalam genom virus.

STRUKTUR ASAS VIRUS – ICOSAHEDRAL

• Adenovirus, virus icosahedral.
• Icosahedron ialah bentuk tiga dimensi yang terdiri daripada 20

segi tiga sama sisi.
• Struktur virus dibina daripada subunit protein yang serupa

berulang, menjadikan ikosahedron bentuk paling mudah
untuk dipasang menggunakan subunit ini.

STRUKTUR ASAS VIRUS – COMPLEX

• Virus kompleks mempunyai Capsid yang
bukan heliks semata-mata, atau icosahedral
semata-mata, dan yang mungkin
mempunyai struktur tambahan seperti ekor
protein atau dinding luar yang kompleks.

STRUKTUR ASAS VIRUS – COMPLEX

• Subunit protein virus akan berhimpun sendiri menjadi kapsid,
tetapi virus kompleks DNA juga mengodkan protein yang
membantu dalam membina kapsid virus.

• Banyak virus phage berbentuk kompleks; mereka mempunyai
kepala ikosahedral yang terikat pada ekor heliks.

STRUKTUR ASAS VIRUS – COMPLEX

• Ekor mungkin mempunyai plat asas dengan gentian ekor
protein.

• Sesetengah virus kompleks tidak mempunyai gentian ekor.
Virus kompleks berbentuk "moon lander" ini menjangkiti
bakteria Escherichia coli.