ความสุขในผู้สูงอายุ

ความสุข ของผู้สูงอายุ Happiness of Elderly

คำ นำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์(E-book) เล่มนี้เป็น ป็ ส่วนหนึ่งของรายวิชา การพยาบาลผู้สูงอายุ (0118300211) เพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีความสุข สามารถนำ ไปประยุกต์ใช้กับผู้สูงอายุให้สามารถดำ รงชีวิตอยู่ในครอบครัวและ สังคมได้อย่างมีความสุข มีเกียรติ และศักดิ์ศรี ซึ่งหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เล่มนี้ประกอบด้วย ที่มาและความสำ คัญเกี่ยวกับความสุขในวัยผู้สูงอายุ เทคนิคที่ทำ ให้ผู้สูงอายุมีความสุข และ การจัดกิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ ผู้จัดทำ ขอขอบคุณอาจารย์ปานเพชร สกุลคู อาจารย์ที่ปรึกษา ที่ คอยให้คำ แนะนำ ในการจัดทำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้ ผู้จัดทำ หวังเป็น ป็ อย่างยิ่งว่าการจัดทำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์เล่มนี้จะเป็น ป็ ประโยชน์ต่อผู้อ่านและ สามารถนำ ไปประยุกต์ใช้ในการดำ รงชีวิตได้อย่างมีความสุข นางสาวนริศรา พรมดวง นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ชั้นปีที่ปี ที่2 ผู้จัดทำ

ผู้สูงอายุ ทำ ความรู้จักกับ วัยผู้สูงอายุ… เมื่อเข้าสู่ วัยผู้สูงอายุ การส่งเสริม ความสุขใน มีความสุข เทคนิคที่ทำ ให้ผู้สูงอายุ กิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ

ผู้สูงอายุ ทำ ความรู้จักกับ ปัจจุบันเราจะเห็นได้ว่าจํานวนผู้สูงอายุในสังคมเพิ่มมากขึ้น ทั้งในชุมชน สถานที่ต่างๆ เช่น ห้างสรรพสินค้า สวนสาธารณะ รถประจําทาง เป็นต้น หรือแม้กระทั่งในครอบครัวของเรารวมถึง ตัวเรา ที่ยิ่งนับวันก็ยิ่งเข้าใกล้วัยสูงอายุมากขึ้นทุกที ดังนั้น จึงไม่ใช่เรื่องไกลตัว การเข้าใจธรรมชาติแห่งการสูงวัย จึงมีความสําคัญอย่างยิ่งที่จะช่วยให้เราทุกคนได้ตระหนักและ พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงสู่การสูงวัยได้อย่างมีคุณภาพชีวิต ที่ดีอีกท้ังยังทําให้เกิดความเข้าใจต่อสมาชิกในครอบครัวสามารถ ให้การดูแลผู้สูงอายุได้อย่างเหมาะสมและนำ มาซึ่ง ความสุขและความอบอุ่นใจของผู้สูงอายุและสมาชิกในครอบครัว ทุกคน รวมทั้งทําให้เกิดความเข้าใจผู้สูงอายุในสังคมด้วยเช่นกัน ผู้สูงอายุ คือผู้ที่มีอายุ 60 ปี บริบูรณ์ขึ้นไป

เมื่อเข้าสู่วัยผู้สูงอายุ… วัยสูงอายุเป็นช่วงรอยต่อของชีวิตซึ่งเปลี่ยนจากวัยกลางคน เข้าสู่วัยสูงอายุทำ ให้ต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงต่างๆมากมาย ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และสังคม การเปลี่ยนแปลงต่างๆเหล่านี้ เป็นไปในลักษณะเสื่อมถอย มีข้อจำ กัดในการทำ หน้าที่ของร่างกาย ในด้านใดด้านหนึ่งหรือหลายๆด้าน ทำ ให้เกิดปัญหาสูงอายุมักขาด ความสุขหรือมีความสุขลดลงได้ง่ายกว่าวัยอื่น ๆ เนื่องจากต้อง เผชิญกับการเปลี่ยนแปลงในชีวิตหลายด้าน ทั้งด้านร่างกาย ด้านสังคม และ ด้านจิตวิญญาณ

ความสุขในผู้สูงอายุ ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีความสุข ด้วยการจัดกิจกรรม ส่งเสริมสุขภาพให้ครอบคลุม ทั้งด้านร่างกาย ด้านจิตสังคม และด้านจิตวิญญาณ โดยใช้กิจกรรม สร้างสุข 5 มิติ สำ หรับผู้สูงอายุ ได้แก่ สุขสบาย สุขสนุก สุขสง่า สุขสว่าง สุขสงบ จะช่วยเสริมสร้าง ความรู้สึกทางบวก ซึ่งความรู้สึกทางบวกนี้จะทำ ให้ผู้สูงอายุสามารถ ดำ รงชีวิตอยู่ร่วมในครอบครัวและสังคมได้อย่างมี ความสุข มีเกียรติ มีศักดิ์ศรีแห่งความเป็นมนุษย์ การส่งเสริม

1 2 5 3 4 เทคนิคที่ทำ ให้ ช่วยทำ ให้ผู้สูงอายุรู้สึกว่า ตนเองยังมีคุณค่า ทำ ให้รู้สึกว่าตนเองยังมี คุณค่ามีความสําคัญและมี ความหวังในชีวิต เช่น ขอคำ แนะนำ ต่างๆ ขอความช่วย เหลือจากผู้สูงอายุให้ควบคุม ดูแลบ้านเรือน เป็นที่ปรึกษา อบรมเลี้ยงดูลูกหลาน ควรระมัดระวังคำ พูดหรือ การกระทำ ที่แสดงออกต่อผู้ สูงอายุ เน้นความสําคัญของผู้สูงอายุเป็นอันดับแรก เช่น เวลารับประทานอาหารเชิญชวนให้รับประทาน อาหารก่อนและตักข้าวให้ ชวนผู้สูงอายุเล่าเรื่อง เหตุการณ์ประทับใจ ชวนผู้สูงอายุเล่าเรื่องประทับใจใน อดีตของท่านให้ฟังฟัและรับฟังฟั อย่างตั้งใจ จะทำ ให้ผู้สูงอายุรู้สึก ว่ายังมีคนชื่นชมในบางส่วนของ ชีวิตของตนอยู่ อำ นวยความสะดวกให้ผู้สูงอายุ ปฏิบัติกิจกรรม ปฏิบัติกิจกรรมที่น่าสนใจต่างๆ เช่น เมื่อผู้สูงอายุ ต้องการไปวัด หรือศาสนสถานต่างๆ ลูกหลานควรจัด เตรียมข้าวของต่างๆให้ และจัดการรับส่งหรือเป็น เอาใจใส่ดูแล เพื่อน เรื่องอาหาร และการออกกำ ลังกาย หรือทํางานตามความถนัดให้เหมาะ สมกับวัย

6 7 10 8 9 ให้อภัยในความหลงลืมและความ ผิดพลาด เทคนิคที่ทำ ให้ หากผู้สูงอายุอยู่คนละบ้านกับเรา ควรหาเวลาไปเยี่ยมท่านบ่อยๆ ถ้าหากผู้สูงอายุรู้สึก เป็นสุขและต้องการอยู่ ร่วมกับลูกหลานก็ให้อยู่ บ้านเดียวกัน เพื่อเกิดความรู้สึกอบอุ่น ช่วยให้ผู้สูงอายุมีโอกาสพบปะ สังสรรค์ กับญาติสนิท พบปะเพื่อนร่วมวัยเดียวกันโดยการพาไป เยี่ยมเยียน หรือเชิญเพื่อนฝูงญาติมิตร มาสังสรรค์ที่บ้านเป็นที่คลายเหงา พาไปสถานที่ที่ เป็นศูนย์รวมของผู้สูงอายุ เช่น วัด หรือชมรม ผู้สูงอายุในชุมชน ให้ความสําคัญเห็นคุณค่าและ เคารพยก ย่องนับถือ เชื่อฟังฟัคำ สั่งสอนและข้อแนะนำ จาก ผู้สูงอายุ ร่วมมือกันรักษาฟื้นฟื้ ฟู ขนบธรรมเนียม และประเพณีเดิม ของไทย เช่น ประเพณีรดน้ำ ดำ หัว ผู้สูงอายุเนื่องในวันสงกรานต์ เป็นต้น ที่ผู้สูงอายุกระทำ และยิ่งกว่านั้น ควรแสดงความเห็นอกเห็นใจที่ เหมาะสมด้วย ช่วยเหลือดูแลรักษาพยาบาลยาม เจ็บป่วย พาไปตรวจสุขภาพ ให้การดูแลอย่าง ใกล้ชิดเมื่อ เจ็บป่วยหนักเรื้อรัง การเตรียมตัวที่ดี

กิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ กลุ่มติดสังคม สุขสบาย สุขสนุก สุขสง่า สุขสว่าง สุขสงบ จัดกิจกรรมที่เพิ่มประสิทธิภาพ การ เคลื่อนไหวของร่างกายทุกส่วน แต่ไม่ออกกําลังกายรุนแรง หรือเสี่ยง ต่อการเกิดอุบัติเหตุและควรส่งเสริมให้ ทําเป็นประจำ ครั้งละ 15-30 นาที เช่น การเล่นโยคะ การออกกำ าลังกาย ในฟิตฟิเนส การว่ายน้ำ จัดกิจกรรมที่ส่งเสริมความมีชีวิตชีวา ร่วมกับ เพื่อนวัยเดียวกัน และต่างวัยในสังคม เช่น การ ท่องเที่ยว การเต้นรำ การเล่นกีฬา การเล่น ดนตรี การร้องเพลงคาราโอเกะ การชมภาพยนตร์ จัดกิจกรรมกลุ่ม เพื่อให้มีความรู้สึกมี คุณค่า และเกิดความรู้สึกที่ดีต่อตนเอง เช่น การแลกเปลี่ยนประสบการณ์ชีวิตใน ด้านที่ดี/ความภาคภูมิในอดีตกับเพื่อนวัย เดียวกันและต่างวัยในสังคม จัดกิจกรรมที่มีการรวมกลุ่มกับเพื่อนวัยเดียวกันหรือต่างวัย ในสังคม เพื่อป้องกันความเสื่อมของสมอง โดยเน้นกิจกรรม ที่ฝึกการรับรู้ในเหตุการณ์ปัจจุบัน -การสังเกตสิ่งต่างๆ รอบตัว -การฝึกจดจําวัน เวลา สถานที่ และ บุคคลจากภาพ -การคิดเลข -การประสานระหว่างมือ ตา เท้า ด้วยการฝึกหยิบจับวัตถุชิ้นเล็กๆ เช่น การร้อยลูกปัด เน้นความสามารถของผู้สูงอายุในเรื่องการ รู้และ การควบคุมอารมณ์ตนเอง การรู้สติ และการยอมรับความเป็นจริง กิจกรรมที่ ควรจัดให้แก่ผู้สูงอายุ การอ่านและการเขียน ได้แก่ การวิจารณ์ข่าวในสถานกาณ์ปัจจุบัน การฝึกการหายใจที่ถูกวิธี เพื่อลดความเครียดและ หยุดอารมณ์ด้านลบที่เกิดขึ้น การร้องเพลง หรือฟังฟัเพลง เพื่อผ่อนคลาย

การร้องเพลง หรือฟังฟัเพลงเพื่อผ่อนคลาย กิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ กลุ่มติดบ้าน สุขสบาย สุขสนุก สุขสง่า สุขสว่าง สุขสงบ จัดกิจกรรมที่ช่วยป้องกันการเสื่อมถอยของการทำ หน้าที่และภาวะทุพลภาพตั้งแต่เริ่มต้น และป้องกัน การเกิดโรคใหม่ โดยการส่งเสริมให้มีการเคลื่อนไหว ร่างกายใน การปฏิบัติกิจวัตรประจำ วัน เช่น การทํา งานบ้าน การปลูกต้นไม้ การเดินเล่น การออกกำ ลัง กาย รอบๆ บ้าน จัดกิจกรรมนันทนาการที่ลดความเครียด ช่วยผ่อน คลาย ลดความฟุ้งฟุ้ซ่านขณะอยู่ตามลำ พัง โดยจัด กิจกรรมร่วมกับคนใน ครอบครัว และสามารถนำ ไปใช้ ประโยชน์ในบ้านได้ เช่น การทํางานฝีมือหรืองานศิลปะ ที่ชอบ งานจักสาน การร้องเพลง การอ่านหนังสือ จัดกิจกรรมที่ส่งเสริมความสามารถในการช่วยเหลือตนเองในเรื่องที่ไม่ยุ่งยาก เพื่อไม่ให้รู้สึกว่าเป็นภาระของผู้อื่น เน้นความสามารถของผู้สูงอายุในเรื่องการ รู้และ การควบคุมอารมณ์ตนเอง การรู้สติ และการยอมรับความเป็นจริง กิจกรรมที่ ควรจัดให้แก่ผู้สูงอายุ การฝึกการหายใจที่ถูกวิธี เพื่อลดความเครียดและ หยุดอารมณ์ด้านลบที่เกิดขึ้น จัดกิจกรรมที่มีการรวมกลุ่มกับเพื่อนวัยเดียวกันหรือต่างวัย ในสังคม เพื่อป้องกันความเสื่อมของสมอง โดยเน้นกิจกรรม ที่ฝึกการรับรู้ในเหตุการณ์ปัจจุบัน -การสังเกตสิ่งต่างๆ รอบตัว -การฝึกจดจําวัน เวลา สถานที่ และ บุคคลจากภาพ -การคิดเลข -การประสานระหว่างมือ ตา เท้า ด้วยการฝึกหยิบจับวัตถุชิ้นเล็กๆ เช่น การร้อยลูกปัด การทํากิจวัตรประจําวัน ด้วยตนเองการช่วยทํา งานบ้านเล็กๆ น้อยๆ จัดกิจกรรมเพื่อให้มีความ ตระหนักในคุณค่า และเกิดความ รู้สึกที่ดีต่อตนเอง เช่น การเล่า เรื่องประทับใจในอดีต การเล่า ประสบการณ์ชีวิตในด้านที่ดี/ ความภาคภูมิในอดีต

กิจกรรมสร้างสุข 5 มิติ สุขสบาย สุขสนุก สุขสง่า สุขสว่าง สุขสงบ กลุ่มติด เตียง จัดกิจกรรมที่ส่งเสริมความสามารถในการปฏิบัติ กิจวัตรประจำ วันขั้นพื้นฐาน เช่น การหวีผม การ แต่งตัว การติดกระดุมเสื้อ การรับประทานอาหาร โดยไม่มีคนป้อน รวมถึงการลดความเสี่ยง ซึ่งการทำ หน้าที่ของร่างกายต่อการพลัดตกหกล้ม และการคงไว้ด้วยการบริหารร่างกายเฉพาะส่วน จัดกิจกรรมนันทนาการที่ลด ความเครียด ช่วยผ่อนคลายลดความฟุ้งฟุ้ซ่าน ขณะอยู่ตามลำ พัง โดยจัดกิจกรรมร่วมกับคนในครอบครัว และสามารถนำ ไป ใช้ประโยชน์ในบ้านได้ เช่น การทํางานฝีมือหรืองานศิลปะที่ชอบ งานจักสาน การร้องเพลง การอ่านหนังสือ เน้นการจัดกิจกรรมที่ ป้องกันไม่ให้สมองเสื่อมไปกว่าเดิม ได้แก่ การรับรู้วัน เวลา และสถานที่ ทั้งนี้ในเรื่องการจดจำ บุคคล จะเน้นเพียงบุคคลที่ผู้สูงอายุคุ้นเคย เช่น ลูกหลาน ญาติสนิท หรือผู้ดูแล เน้นความสามารถของผู้สูงอายุในเรื่องการ รู้และ การควบคุมอารมณ์ตนเอง การรู้สติ และการยอมรับความเป็นจริง กิจกรรมที่ ควรจัดให้แก่ผู้สูงอายุ การร้องเพลง หรือฟังฟัเพลง เพื่อผ่อนคลาย การฝึกการหายใจที่ถูกวิธี เพื่อลดความเครียดและ หยุดอารมณ์ด้านลบที่เกิดขึ้น จัดกิจกรรมที่ส่งเสริมความสามารถในการช่วยเหลือตนเองในเรื่องที่ไม่ยุ่งยาก เพื่อไม่ให้รู้สึกว่าเป็นภาระของผู้อื่น จัดกิจกรรมเพื่อให้มีความตระหนักในคุณค่า และเกิดความรู้สึกที่ดีต่อตนเอง เช่น การเล่า เรื่องประทับใจในอดีต การเล่าประสบการณ์ ชีวิตในด้านที่ดี/ความภาคภูมิในอดีต การทํากิจวัตรประจําวันด้วยตนเอง

อ้างอิง จิราพร เกศพิชญวัฒนา สุวิณี วิวัฒน์วานิช และ อังคณา ศรีสุข. (2561). คู่มือเรียนรู้เข้าใจผู้สูงอายุ. สืบค้นเมื่อ พฤศจิกายน 10, 2566. จาก https://www.nurs.chula.ac.th/images/2019/announcement/คู่มือเรียน รู้เข้าใจวัยสูงอายุ.pdf จิตติยา สมบัติบูรณ์. (2562). ความสุขของผู้สูงอายุไทยในยุคThailand 4.0. สืบค้นเมื่อ พฤศิจายน 10,2566 จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/pnc/article/download/199567/139331/607034 ชัชญาภา สมศรี และ พิกุลทอง โมคมูล. (2559). ผลของกิจกรรม สร้างสุข 5 มิติ ต่อความสุขของผู้สูงอายุ ในคลินิกผู้สูงอายุโรงพยาบาลนครพนม. สืบค้น พฤศจิกายน 10, 2566 จาก https://nkphospitaljournal.files.wordpress.com รายวิชา การพยาบาลผู้สูงอายุ จัดทำ โดย นางสาวนริศรา พรมดวง ห้องB เลขที่ 34 รหัสนักศึกษา 65118301059 นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ ชั้นปีที่ 2 รุ่นที่ 31 เสนอ อาจารย์ ปานเพชร สกุลคู ภาคการศึกษาที่ 2 ปีการศึกษา 2566 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุดรธานี คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนกกระทรวงสาธารณสุข