วันดินโลก

1

วนั ดินโลก (World Soil Day)

http://www.ldd.go.th/WEB_WorldSoilDay/wsd01_2.html
"วนั ดนิ โลก (World Soil Day)" คือ วนั ท่ี 5 ธนั วาคม เปน็ วันสาคัญที่นักปฐพีวิทยาทวั่ โลก 60,000 คน จะ

เฉลมิ ฉลองเป็นประจาทุกปี ซ่ึงนักปฐพีวิทยาของไทยทกุ คนภาคภูมิใจ เน่อื งจากวงการปฐพีวิทยานานาชาติ มีฉนั ทานมุ ัติ
เลือกวันท่ี 5 ธันวาคม ของทุกปี ซ่ึงตรงกับวันคล้ายวันพระราชสมภพ ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล
อดลุ ยเดช เป็นวนั ดินโลก และนักปฐพวี ทิ ยาของไทยมีสว่ นร่วมในการเชิดชูพระอัจฉริยภาพด้านการอนุรกั ษ์ และพฒั นา
ทรัพยากรดินขององค์พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู วั รัชกาลท่ี 9

แนวความคิดของการจัดตัง้ วันดินโลก

เร่ิมต้นจากท่ีมีการประชุมวิทยาศาสตร์ทางดินของโลก คร้ังท่ี 17 ณ กรุงเทพมหานคร ในปี 2545 มี
นักวิทยาศาสตร์ทางดินจากทั่วโลกมาร่วมประชุม ภายในงานมีการจัดนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระ
ปรมินทรมหาภูมิพลอดลุ ยเดชและพระราชกรณียกิจที่เกยี่ วข้องกบั ทรัพยากรดิน รวมถึงการจัดตง้ั โครงการพระราชดาริ
ในภมู ภิ าคต่างๆ ของประเทศ.....

ซง่ึ นทิ รรศการดงั กล่าว ทาใหผ้ ู้เข้าร่วมประชุมประจกั ษ์ถึงพระวิสยั ทัศน์ในการบรหิ ารทรพั ยากรดินอย่างยงั่ ยืน
โดยทรงให้ความสาคัญกับทรัพยากรดิน ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ท่ีสนพระราชหฤทัยในวิทยาศาสตร์ทางดิน และ
ผลสาเรจ็ จากการบริหารจัดการดินอย่างต่อเนื่องของพระองค์ เปน็ ที่ยอมรับอย่างเป็นรูปธรรมทั้งในประเทศและระดับ
นานาชาติ.....

ในการประชุมคร้ังนี้ได้มีการหารือเรื่องการจัดตั้ง "วันดินโลก" โดยที่ประชุมคณะกรรมการสหภาพ
วิทยาศาสตร์ทางดินนานาชาติ มีมติให้วันท่ี 5 ธันวาคม ซ่ึงเป็นวันคล้ายวันพระราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระ
ปรมินทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช เป็นวันดนิ โลก เพ่อื สดุดพี ระเกียรตคิ ุณของพระองค์ โดยใชว้ ันนี้เป็นวันรณรงค์ใหช้ าวโลก
ได้ตระหนักถึงความสาคัญของทรัพยากรดินที่มีต่อความอยู่รอดของมวลมนุษยชาติและสภาพแวดล้อม และความ
จาเปน็ ต้องมกี ารจัดการทรัพยากรที่ดินอย่างยัง่ ยนื

2

การขอพระบรมราชานุญาต ให้วนั ที่ 5 ธันวาคม เป็นวนั ดนิ โลก

การเกดิ ขึ้นของ "วนั ดนิ โลก (World Soil Day)" มีความเกยี่ วขอ้ งกบั กรมพฒั นาที่ดิน กระทรวงเกษตรและ
สหกรณ์ สมาคมดินและปุ๋ยแห่งประเทศไทย สหภาพวิทยาศาสตร์ทางดินนานาชาติ (International Union of Soil
Science : IUSS) องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (Food and Agriculture Organization : FAO) และ
องค์การสหประชาชาติ (United Nations : UN) จึงควรบันทึกจุดเร่ิมต้นและความเป็นมาของ "วันดินโลก" เพ่อื ใหค้ นรุ่น
หลังได้รับทราบอย่างถูกต้อง เม่ือวันที่ 16 เมษายน 2555 คณะผู้บริหารสหภาพวิทยาศาสตร์ทางดินนานาชาติ ได้เข้า
เฝ้าทูลละอองธุลีพรบาท ทูลเกล้าทลู กระหมอ่ มถวายรางวัลนักวิทยาศาสตร์ดินเพื่อมนุษยธรรมแด่พระบาทสมเด็จพระ
ปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พร้อมกราบบังคมทลู เชิญให้ดารงตาแหน่ง A life membership และยังได้กราบทูลขอ
พระบรมราชานญุ าต ใหว้ ันท่ี 5 ธนั วาคม ของทกุ ปีเปน้ วนั ดินโลก

การประกาศรบั รองวันดนิ โลก โดยสหประชาชาติ

องค์การอาหารและเกษตรแหง่ สหประชาชาติ ประกาศสนบั สนุนให้มีการจดั ตงั้ วนั ดินโลก โดยนาข้อเสนอเขา้
บรรจุในวาระการประชมุ สมชั ชาสหประชาชาติ ประจาปี 2556 ซ่ึงสหประชาชาติได้ประกาศรบั รองอยา่ งเป้นทางการให้
วนั ท่ี 5 ธนั วาคมของทุกปเี ปน็ วนั ดนิ โลก และปี 2558 เป็น "ปีดนิ สากล (International Year of Soils 2015)" ใน
วันท่ี 20 ธันวาคม 2556.

ดังนั้น ในวันท่ี 5 ธันวาคม 2557 นอกจากเป็นวันเฉลิมพระชนมพรรษา ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทร
มหาภูมิพลอดุลยเดชแลว้ นั้น ยังถือว่าเป็นวนั ดินโลกอย่างเปน็ ทางการในระดบั สากลคร้ังแรกอีกด้วย ประเทศไทย โดย
กรมพัฒนาท่ีดินจงึ มีการจัดงานเฉลมิ ฉลองอย่างยิง่ ใหญพ่ ร้อมกบั ประเทศตา่ งๆ ทั่วโลก

ทาไมตอ้ งมี “วนั ดนิ โลก”

เพอื่ สรา้ งความตระหนกั ถึง...ความสาคญั ของดิน

"ดิน" เป็นทรัพยากรธรรมชาติที่าสาคัญต่อการดารงชีพของส่ิงมีชีวิตทุกชนิดบนโลก ในด้านการพัฒนาการ
เกษตร ดินเปน็ แหล่งผลติ อาหาร ยารกั ษาโรค เครอ่ื งนุ่งหม่ และเช้อื เพลงิ ดินช่วยพฒั นาระบบนิเวศให้มคี วามยงั่ ยืน เอื้อ
ให้เกิดความหลากหลายทางชีวภาพ ช่วยดูดซับคาร์บอน และบรรเทาผลกระทบจากสภาวะการเปล่ียนแปลงภูมอิ ากาศ
มนษุ ยใ์ ชด้ นิ เปน็ ทีต่ งั้ ของทีอ่ ย่อู าศัยและเมอื ง เปน็ ท่ีทิ้งขยะ เปน็ ตัวกรองและทาน้าใหส้ ะอาด

ดินนบั วันจะเสอื่ มโทรมลง...หากขาดการอนรุ กั ษ์และพัฒนาท่ีดินอยา่ งย่ังยืน

ความต้องการใช้ทรัพยากรดนิ มีเพ่ิมมากขึน้ ในขณะท่ี ดนิ เปน็ ทรัพยากรที่มอี ยู่จากัด และไม่สามารถนากลับ
มาทดแทนใหม่ หากมีการเส่ือมสลายไป การใช้ท่ีดินผิดประเภท ขาดการอนุรักษ์ และป้องกันปัญหาที่ถูกต้อง จะ
กอ่ ใหเ้ กดิ ปญั หาความเสื่อมโทรมของดนิ ทสี่ ่งผลต่อคณุ ภาพ กาลงั ผลติ ของดนิ และกระทบตอ่ ความม่นั คงทางอาหารของ
มนุษย์ ซึ่งหากดนิ มีความเสอื่ มโทรมทีร่ นุ แรงมาก การฟน้ื ฟดู ินให้สามารถนากลับมาใช้ประโยชน์เหมอื นเดิมจะทาไดย้ าก
ขน้ึ ด้วย

วนั ดินโลก...วันสาคญั เพื่อการรณรงค์เก่ียวกบั ดนิ

สหประชาชาติ (UN) ไดป้ ระกาศอยา่ งเปน็ ทางการให้วนั ท่ี 5 ธันวาคมของทกุ ปี เป็น "วนั ดินโลก" (World Soil
Day) เพ่อื ใช้เป็นโอกาสในการขับเคลื่อนกจิ กรรมการรณรงคแ์ ละเผยแพร่ความรูท้ างดา้ นดิน และสร้างความตระหนกั ถึง
ความสาคญั ของดิน ท้ังในระดบั ประเทศและระดบั โลกตอ่ มนษุ ยชาตแิ ละสภาพแวดล้อมอยา่ งเปน็ รูปธรรมและต่อเนือ่ ง

3

การเฉลมิ ฉลอง “วันดนิ โลก”

สหประชาชาติได้ประกาศรับรองให้ ปี 2558 เป็นปีแห่งการรณรงค์ในการสรา้ งความต่ืนรู้ถึงความสาคัญของ
ดิน ซ่ึงเป็นแหล่งผลิตอาหาร เช้ือเพลิง และเส้นใยธรรมชาติ เป็นองค์ประกอบของระบบนิเวศ และเป็น
ทรพั ยากรธรรมชาตทิ ่ไี ดร้ บั ผลกระทบจากการเปลยี่ นแปลงของภูมิอากาศ รวมถึงการสรา้ งความตระหนักถึงความเส่อื ม
โทรมของทรพั ยากรดินทนี่ บั วันจะทวีความรนุ แรงและกระทบต่อความมัน่ คงทางอาหารของโลก

ดังน้ัน ตลอดปี 2558 (ค.ศ. 2015) ประเทศไทยและประเทศต่างๆ ท่ัวโลกจะมกี ิจกรรมรณรงค์อย่างตอ่ เน่ือง
ในการให้ความรู้เกี่ยวกับความสาคัญของทรัพยากรดิน ตลอดจนการใช้ การปรับปรุง และการอนุรักษ์อย่ างถูกต้อง
เพื่อให้สามารถใช้ทรัพยากรดินอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน ให้ดินเป็นแหล่งสร้างอาหารปลอดภัย ลดปริมาณผู้หิว
โหยและขาดอาหาร ลดผลกระทบจากการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศ นาไปสู่การลดปัญหาความยากจน และการ
พัฒนาอยา่ งยั่งยนื

พระราชกรณียกิจด้านดิน

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภมู ิพลอดุลยเดช ทรงตระหนกั ถึงความเสอ่ื มโทรมของดิน ท่ีเกดิ จากสาเหตุ
ธรรมชาติ เช่น บางแห่งเป็นดินเปรี้ยวจัด ดินเค็ม หรือบางแห่งไม่มีดินเลย จึงทรงเรียกดินเหล่านี้ว่า "ดินแร้นแค้น"
พระราชดาริเกี่ยวกับการแก้ปัญหา ฟ้ืนฟู อนุรักษ์ดินของพระองค์น้ัน มีลักษณะเป็นธรรมชาติและเรียบง่าย ในทาง
ปฏิบตั ิ เฉียบคม เหมาะเจาะ และชาวบา้ นท่ัวไปสามารถนาไปปฏิบตั ไิ ด้ โดยมีหลกั การท่ีสาคัญ คอื ทรงเน้นการพฒั นาที่
สร้างความเข้มแข็งให้ชมุ ชนในการพ่ึงตนเอง ทรงใชค้ าว่า "ระเบดิ จากข้างใน" คือทาให้ชมุ ชนเขม้ แขง็ ก่อน จงึ คอ่ ยออกสู่
สังคมภายนอก มิใช่การนาความเจริญรุ่งเรืองจากภายนอก เข้าไปสู่ชุมชนท่ียังไม่มีโอกาสเตรียมตัวหรือตั้งรับ ข้ันตอน
ต่อไป คอื พัฒนาใหป้ ระชาชนอย่ใู นสังคมไดต้ ามสภาพและสามารถ "พงึ่ ตนเองได้" ในทีส่ ดุ

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงเน้นถึงความจาเป็นที่จะ ต้องมี "ตัวอย่างของ
ความสาเร็จ"เพื่อให้ประชาชนเข้ามาศึกษาตัวอย่างของจริง และนากลับไปปฏิบัติได้เอง จึงทรงมีพระราชดาริให้
จดั ตง้ั "ศูนย์ศกึ ษาการพัฒนาอนั เนือ่ งมาจากพระราชดาร"ิ ข้ึนในทกุ ภมู ิภาคของประเทศ จานวน 6 ศูนย์ เชน่ ศูนยศ์ กึ ษา
การพฒั นาเขาหนิ ซอ้ นอันเนื่องมาจากพระราชดาริ จังหวดั ฉะเชงิ เทรา ทีม่ ปี ัญหาเกย่ี วกบั ดินเสื่อมโทรมและเป็นดินทราย
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดาริ จังหวัดนราธิวาส มีปัญหาดินเปร้ียวจัด ศูนย์ศึกษาการ
พฒั นาภูพานอนั เนอื่ งมาจากพระราชดาริ จงั หวดั สกลนคร ที่ประสบปัญหาดินเคม็ และดินเสื่อมโทรม เป็นต้น นอกจากน้ี
ยังมีโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดารทิ ี่เก่ียวกับการเกษตรมากกว่า 4,000 โครงการ ซ่ึงล้วนเก่ียวข้องกบั การพัฒนา
และปรับปรงุ ดินแทบทง้ั สิน้

4

รางวลั สดดุ ีพระเกียรตคิ ณุ

รางวัล "นกั วิทยาศาสตรด์ ินเพอ่ื มนุษยธรรม" (Humanitarian Soil Scientist Award)

เม่ือวันที่ 16 เมษายน 2555 ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.สตีเฟน นอร์ตคลิฟฟ์ กรรมการบริหารและอดีต
เลขาธิการ สหภาพวิทยาศสาตร์ทางดินนานาชาติ (IUSS) พร้อมคณะผู้บริหาร เข้าเฝ้าฯ ทูลเกล้าฯ ถวาย
รางวัล "นกั วิทยาศาสตรด์ ินเพ่ือมนษุ ยธรรม (Humanitarian Soil Scientist Award)" เปน็ พระองคแ์ รกของโลก

รางวัล "International Merit Award" และรางวัล "รากหญ้าแฝกชบุ สาริด"....

เมือ่ ปี พ.ศ. 2536 สมาคมควบคุมการชะล้างพงั ทลายนานาชาติ ( IECA ) ได้ทูลเกลา้ ฯ ถวายรางวัล
" International Merit Award " สดุดีพระเกียรติคุณในฐานะที่ทรงเป็นนักอนุรักษด์ ินและสภาพแวดล้อม
และรางวัล "รากหญา้ แฝกชุบสาริด" จากธนาคารโลก

5

เหรยี ญเทเลฟดู (Telefood Award)

เมอ่ื วนั ที่ 8 ธนั วาคม พ.ศ. 2542 องคก์ ารอาหารและเกษตรแหง่ สหประชาชาติ (FAO) ทลู เกล้าฯถวาย
"เหรยี ญเทเลฟดู " เพ่อื สดดุ ีพระเกยี รติคุณ ในฐานะท่ที รงบาเพญ็ พระราชกรณียกจิ ดา้ นพัฒนาการเกษตรของ
ประเทศไทย เพื่อยกระดบั ความเป็นอยู่ของเกษตรกร และสร้างความมั่นคงด้านอาหาร

รางวัลวันดินโลก (World Soil Day Award)

ประเทศไทย ร่วมกับ องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ ( Food and Agriculture
Organization of the United Nations) ได้ก่อต้ังรางวัลดินโลก เพ่ือน้อมราลึกในพระมหากรุณาธิคุณ
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร และสืบสานพระราชปณิธานด้านการอนุรักษ์
ทรัพยากรธรรมชาติและการพัฒนาทรัพยากรดิน ให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งเป็นพ้ืนฐานสาคัญในการทาการเกษตร
เพื่อสร้างความม่ันคงทางด้านอาหาร (Food Security) และการขจัดความหิวโหย (Zero Hunger) ตามเป้าหมายการ
พัฒนาท่ียง่ั ยืน (Sustainable Development Goals; SDGs)

โดยการมอบรางวัลวนั ดินโลกจะเกิดขน้ึ เป็นประจาทกุ ปใี นวนั ที่ 5 ธันวาคม ซงึ่ เป็นวันดินโลกและเป็นวันคล้าย
วันเฉลิมพระชนมพรรษาของพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพติ ร โดยเร่มิ มอบคร้ังแรกใน
ปี พ.ศ. 2561