LEAN

LEAN

MANAGEMENT

โดย นางสาวพรปรีณัน พสุนธราธรรม
รหัสนักศึกษา 6419050047

รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรายวิชา 905-502
ห ลั ก ก า ร แ ล ะ ท ฤ ษ ฎี ก า ร บ ริ ห า ร ก า ร ศึ ก ษ า

หลักสูตรศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา
ม ห า วิ ท ย า ลั ย ห า ด ใ ห ญ่

คำนำ



รายงานฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา หลักการ
และทฤษฎีการบริหารการศึกษา (905-502) โดยมี
จุดประสงค์ เพื่อศึกษาความรู้ เรื่อง ทฤษฎีการบริหาร
การศึกษา และการบริหารจัดการแบบ LEAN ซึ่งเป็น
เครื่องมือในการบริหารจัดการสถานศึกษาสมัยใหม่
ผู้จัดทำขอขอบพระคุณ อาจารย์ ดร.เชาวนี แก้วมโน
อาจารย์ประจำวิชา เป็นอย่างสูงที่ให้ความรู้ คำแนะนำ
และแนวทางในการศึกษา ตลอดจนการทำงาน ผู้จัดทำ
หวังว่ารายงานฉบับนี้จะให้ความรู้ และเป็นประโยชน์ต่อ
ผู้ที่นำไปใช้ให้เกิดผลตามความคาดหวัง



ผู้จัดทำ

สารบัญ หน้า

คำนำ ก
สารบัญ ข
ทฤษฎีการบริหาร 1
-ประโยชน์ของทฤษฎีการบริหาร 2
-ความสัมพันธ์ระหว่างทฤษฎีกับการปฏิบัติ 3
การบริหารการศึกษา 6
ระบบลีน (LEAN) 8
-วิวัฒนาการของลีน 9
-หลัก 5 ประการของลีน 15
-ความสูญเปล่า (Waste) 8 ประการ 22
-เครื่องมือและปั จจัยที่สนับสนุนแนวความคิด 24

ของลีน 28
-ข้อดีของระบบลีน 33
-ข้อเสียของระบบลีน 38
-ความพิเศษของลีน 39
-ตัวอย่างองค์กรที่ประยุกต์ใช้ระบบลีน 43
บรรณานุกรม

1

ทฤษฎีการบริหาร

ทฤษฎี หมายถึง ความคิด หรือ
ความเชื่อที่เกิดขึ้นอย่างมีหลักเกณฑ์
มีการทดสอบ สังเกตจนเป็นที่แน่ใจ
ทฤษฎีเป็นเซทของมโนทัศน์ ที่เชื่อม
โยงซึ่งกันและกันอย่างกว้างขวางที่
พรรณนาและอธิบายพฤติกรรมการ
บริหารองค์การทางการศึกษาอย่าง
เป็นระบบ ถ้าทฤษฎีได้รับการพิสูจน์
บ่อย ๆ ก็จะกลายเป็นกฎเกณฑ์ที่เป็น
แนวความคิดที่มีเหตุผลสามารถนำ
มาประยุกต์ และปฏิบัติได้ทฤษฎีมี
บทบาทในการให้คำอธิบายเกี่ยวกับ
ปรากฎการณ์ทั่วไป และเป็นสิ่งที่
ช่วยชี้แนะการ

2

ประโยชน์ของทฤษฎีการบริหาร

1. ทำให้เกิดความรู้ ความคิดใหม่ ๆ เกิดความ
ก้าวหน้าทางวิทยาการ หรือถ้ามีทฤษฎีก็มีการ
พิสูจน์ ค้นคว้า เพื่อทดสอบหรือพิสูจน์ทฤษฎีอื่น
2. สามารถใช้ประกอบการทำนายเหตุการณ์
พฤติกรรม และใช้แก้ไขปั ญหาได้
3. ทฤษฎีจะช่วยขยายประสิทธิภาพของการ
ทำงาน กล่าวคือ ผู้บริหารที่รู้ทฤษฎีจะมีทางเลือก
และเลือกทางที่เหมาะสมได้
4. ทฤษฎีเป็นหลักยึดในการปฏิบัติ ดังนั้น ผู้ที่
ทำงานมีแนวคิดทฤษฎีก็จะเกิดความมั่นใจใน
การทำงานมากกว่าทำไปอย่างเลื่อนลอย ทฤษฎี
จะช่วยชี้แนะแนวทาง

3

ความสัมพันธ์ระหว่างทฤษฎีกับการปฏิบัติ

1. ทฤษฎีเป็นตัวกำหนดทิศทางสำหรับการวิจัย
และการชี้แนะที่มีเหตุผลต่อการปฏิบัติ
2. ทฤษฎีจะถูกทดสอบขัดเกลา โดยการวิจัย เมื่อ
ทฤษฎีผ่านการวิจัยแล้ว จึงนำมาประยุกต์ใช้กับ
การปฏิบัติ
3. ไม่มีการปฏิบัติการใด ๆ ที่ไม่ได้อยู่บนพื้นฐาน
ของทฤษฎี ในเมื่อทฤษฏีอยู่บนพื้นฐานของตรรก
วิทยามีเหตุผลแม่นยำถูกต้องแล้ว การปฏิบัติก็จะ
มีเหตุผลและถูกต้องเช่นเดียวกัน

4

นักทฤษฎีการบริหาร ได้ให้แนวคิดว่า
"การบริหารเป็นกระบวนการของหน้าที่
(Functions) ซึ่งหน้าที่ที่สำคัญที่สุดของ
องค์การ" เช่น

-Planning : การวางแผน
-Organizing : การจัดองค์การ
-Staffing : การจัดคนเข้าทำงาน
-Leading : การนำองค์กร

(การนำทาง การนิเทศติดตาม)
-Controlling : การควบคุม

5

การบริหารออกเป็น 3 ประเภท



1. การบริหารราชการแผ่นดิน
(Public Administration)

2. การบริหารธุรกิจ
(Bussiness Administration)

3. การบริหารการศึกษา
(Education Administration)

6

การบริหารการศึกษา

การบริหารการศึกษา หมายถึง “การดำเนินงานของ
กลุ่มบุคคล เพื่อพัฒนาคนให้มีคุณภาพ ทั้งความรู้ความ
คิด ความสามารถ และความเป็นคนดี” ซึ่งสามารถ
อธิบายขยายความได้ว่า หมายถึง การดำเนินงานของ
กลุ่มบุคคล ซึ่งอาจเป็น การดำเนินงานของ

- ครูใหญ่ร่วมกับครูน้อยในโรงเรียน
- อธิการบดีร่วมกับอาจารย์ในมหาวิทยาลัย
- รัฐมนตรีกระทรวงศึกษาธิการร่วมกับอธิบดีกรม
ต่าง ๆ และครูอาจารย์ในสถาบันการศึกษาต่างๆ

กลุ่มบุคคลเหล่านี้ต่างร่วมมือกันพัฒนาคนให้มี
คุณภาพทั้งสิ้น การจะพัฒนาคนให้มีคุณภาพได้นั้น
จะต้องมีการดำเนินการในการเรียนการสอน การจัด
กิจกรรม การวัดผล การจัดอาคารสถานที่และพัสดุ
ครุภัณฑ์ การสรรหาบุคคลมาดำเนินการหรือมาทำการ
สอนในสถาบันการศึกษา การปกครองนักเรียนเพื่อให้
นักเรียนเป็นคนดีมีวินัย และอื่นๆ ซึ่งการดำเนินงาน
เหล่านี้รวมเรียกว่า “ภารกิจทางการบริหารการ
ศึกษา”หรือ“งานบริหารการศึกษา” นั่นเอง

7




แนวคิดด้านการบริหารจัดการ ตลอดจน
ทฤษฎีองค์กร นั้นเป็นสิ่งที่สำคัญในการบริหาร
องค์กร โดยเป็นการนำเสนอกรอบความคิดใน
การบริหารจัดการการทำงานให้มีประสิทธิภาพ
มากยิ่งขึ้น ตลอดจนได้ผลผลิตที่มีประสิทธิผลไป
พร้อมกันด้วย ในยุคปั จจุบันนี้ไม่ว่าจะองค์กรเล็ก
หรือองค์กรใหญ่ต่างก็ต้องการการจัดการที่ดีทั้งนั้น
เพื่อให้องค์กรสามารถก้าวหน้าได้ดีที่สุด

ในยุคที่สภาพสังคมและเศรษฐกิจเปลี่ยน
แปลงไป การบริหารจัดการมีความสลับซับซ้อน
มากยิ่งขึ้น เน้นการปฎิบัติงานที่ถูกต้องและผลลัพธ์
ที่มีประสิทธิภาพ การบริหารจัดการองค์กรจึงมี
การผสมผสานหลากหลายรายละเอียดเข้ามาเพื่อ
ให้การบริหารงานมีประสิทธิภาพสูงสุด ไปจนถึง
การบริหารงานบุคคลที่มีความซับซ้อนมากขึ้น รวม
ถึงการสร้างกลยุทธ์ต่างๆ ในการบริหารจัดการ
ออกมาหลากหลายรูปแบบเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพ
ในการทำงานสูงที่สุด

8

Lean Management

ระบบลีน (LEAN) คือ การปรับการบริหารจัดการ
องค์กรให้มีประสิทธิภาพมากขึ้นผ่านการลด
กระบวนการทำงานที่ไม่สร้างมูลค่า พร้อมความ
สามารถในการปรับตัวเพื่อสนับสนุนให้เกิดการพัฒนา
อย่างต่อเนื่อง (Continuous Improvement)
แนวคิดดังกล่าวเริ่มต้นในระบบอุตสาหกรรม หรือ
LEAN Manufacturing แต่ในปั จจุบันได้มีการนำมา
ประยุคใช้ทั้งในหน่วยงานภาครัฐ และเอกชน รวมถึง
วงการการศึกษาด้วย

9

ลีนมีรากฐานมาจากระบบการผลิตรถยนต์ของโต
โยต้า หรือที่เรารู้จักกันในนาม Toyota Way เป็น
เทคนิคที่ใช้กำจัดความสูญเปล่าของกระบวนการผลิต
โดยเน้นไปที่การวิเคราะห์ความต้องการของลูกค้าเป็น
หลักกล่าวคือเป็นการใช้ต้นทุนการผลิตให้ต่ำที่สุด
และใช้เวลาการผลิตให้สั้นที่สุด เพื่อมอบสินค้าและ
บริการที่มีคุณภาพสูงสุด

10

วิวัฒนาการของลีน (Evolution of Lean)
วิวัฒนาการของระบบการผลิตแบบลีน (Lean

Manufacturing) ในอุตสาหกรรมประกอบ
รถยนต์โดยที่ในอดีตระบบการผลิตจะมีลักษณะที่
เรียกว่า Craft Production คือจะเป็น ลักษณะ
การผลิตแบบที่ต้องอาศัยความชำนาญเชี่ยวชาญ
เฉพาะด้าน ต้องอาศัยฝีมือและทักษะซึ่งทำให้ผลิต
ได้ที ละน้อยชิ้นและแต่ละชิ้นมีค่าใช้จ่ายสูงมาก

11

ต่อมา เฮนรี่ ฟอร์ด ทำการผลิตรถยนต์โดยใช้ รูป
แบบการผลิตแบบจำนวนมาก ( Mass Production)
โดยใช้วิธีการการศึกษาการทำงาน (Time and
Motion) และการใช้ชิ้นส่วนทดแทน โดยในปี
ค.ศ.1926 เขาได้เขียนหนังสือ "Today and
Tomorrow" ที่อธิบายเกี่ยวกับ ลักษณะการผลิตแบบ
นี้ว่ามีข้อดี ข้อเสียอย่างไร

12

ต่อจากนั้น ไทอิจิ โอโนะ วิศวกรของบริษัทโตโยต้า
(Toyota) ในประเทศญี่ปุ่นที่ทำการผลิต รถยนต์ได้
ศึกษาต่อและเปลี่ยนแปลงให้เป็นรูปแบบการผลิตแบบ
ดึง (Pull) โดยการศึกษาและนำเอา ระบบซุปเปอร์มา
เก็ต (Supermarket System) ที่ไม่สามารถวางแผน
การขาย เป็นจำนวนแน่นอนตายตัวได้ในแต่ละวัน
เนื่องจากลูกค้ามีความต้องการแตกต่างกัน ดังนั้นต้อง
คอยตรวจเช็ค สินค้าที่เปลี่ยนแปลงและคอยเติม
สินค้าอยู่เสมอให้เหมาะสมกับความต้องการ พร้อมกับ
ศึกษาการเพิ่มผลผลิต และนำมาใช้รวมกับระบบการ
ผลิตทันเวลาพอดี (Just in Time:JIT)

13

ต่อจากนั้น จอห์น คราฟฟิค ชาวอเมริกันซึ่งเป็น
นักวิจัยบริษัท New United Motor Manufacturing
Inc. (NUMMI) เห็นว่าเพื่อประสิทธิภาพแก่
กระบวนการผลิตจึงนำมาเขียนเป็นปรัชญาในการ
ผลิตโดยเป็นผู้เสนอค าว่า“ลีน” ลงในวารสาร "Sloan
Management Review ปี ค.ศ.1988

14

จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1990 จิม วอแมค สนใจเกี่ยว
กับการสั่งซื้ออย่างประหยัดพร้อม กับเห็นว่าญี่ปุ่น
ประสบความสำเร็จใน เรื่องการกำจัดความสูญเปล่า
(Waste) จึงได้ศึกษาอย่างละเอียดและทำอย่างเป็น
ระบบจนประสบความสำเร็จ ที่ว่าการกำจัดความสูญ
เปล่า (Waste) นี้จะช่วยสร้างคุณค่าเพิ่มขึ้นด้วยโดย
เขียนลงในหนังสือ "Machine that Changed the
World" ให้เป็นแนวคิดการผลิตแบบลีนและให้หลัก
การในการนำไปใช้ไว้ 5 ประการ

15

หลัก 5 ประการของ LEAN

16

1) กำหนดคุณค่า (Identify Value)
การจัดการกับความสูญเปล่า (Waste) นั้นต้องใช้
เวลาและ ความพยายามอย่างยิ่งในการกำจัดความสูญ
เปล่า (Waste) ออกจากกระบวนการ ดังนั้นถือได้ว่า
กระบวนการ สร้างคุณค่าจึงมีความสำคัญดังนั้นประเภท
ของความสูญเสีย Muda คือกระบวนการผลิตที่ลูกค้าไม่
ต้องการ บริษัทที่ทำการผลิตแบบลีนจะดำเนินการเพื่อ
กำหนดคุณค่าของผลิตภัณฑ์ และความสามารถของ
ผลิตภัณฑ์ ในการเสนอราคาให้กับลูกค้าบริษัทที่ทำการ
ผลิตแบบลีนจะทำความเข้าใจและถามลูกค้าว่าต้องการ
อะไร แล้วบริษัทที่ทำการผลิตแบบลีนจะปรับปรุง
ผลิตภัณฑ์การบริหารองค์กรและพนักงานเพื่อให้บรรลุ
ตามแผนการผลิต

17

2) วางแผนดำเนินงาน
(Map The Value Stream)




คุณค่าของกระบวนการผลิตจะเป็นพื้นฐานสำหรับ
การวิเคราะห์สายธารแห่งคุณค่า ซึ่งการวิเคราะห์เริ่มต้น
ด้วยแผนภาพของกระบวนการที่กำหนด ขั้นตอนผลิต
ผลิตภัณฑ์ในแต่ละขั้นตอนจะมีคำถามว่า "จะสร้างคุณค่า
เพิ่มให้กับผลิตภัณฑ์ได้ตามความคิดของ ลูกค้าหรือไม่ "
ซึ่งความต้องการนี้จะเป็นขั้นตอนที่มีผลต่อการเพิ่ม
คุณภาพของผลิตภัณฑ์โดยทั่วไปจะเกี่ยวกับ การเปลี่ยน
วัตถุดิบให้เป็นผลิตภัณฑ์ต่อจากนั้นเราจะค้นหาและกำจัด
สิ่งที่ไม่ก่อให้เกิดคุณค่าเพิ่มในกระบวนการผลิตจะเป็น
ส่วนหนึ่งของการเพิ่มประสิทธิภาพในขั้นตอนการเพิ่ม
คุณค่า สามารถสร้างValue Stream Mapping (VSM)
โดยกำหนดให้ Value Stream คือกิจกรรมหรืองาน
ทั้งหมด (สิ่งก่อให้เกิดคุณค่าเพิ่ม และไม่มีคุณค่า) ที่ทำให้
เกิดผลิตภัณฑ์ดังนั้น VSM ก็ คือการเขียนแผนภาพแสดง
ขั้นตอนของวัตถุดิบและข้อมูล สารสนเทศในการผลิต
ของกระบวนการต่าง ๆ

18




สำหรับการผลิตแต่ละผลิตภัณฑ์จะมุ่งเน้นไปที่ขั้น
ตอนทั้งหมดโดยพิจารณาให้เป็น Muda แล้ว อธิบาย ถึง
ขั้นตอนของคุณค่า แยกเป็น 3 ประเด็น ได้แก่ การแก้
ปั ญหา การจัดการสารสนเทศและการแปรสภาพ เมื่อ
คุณเข้าใจว่าอะไรคือขั้นตอนที่ก่อให้เกิดคุณค่าแก่
ผลิตภัณฑ์จะพบกับกิจกรรม 3 ประเภท ดังนี้

-การสร้างคุณค่าเพิ่มในกระบวนการผลิตเป็นขั้นตอน
การเปลี่ยนแปลงให้เหมาะสม ในเรื่องหน้าที่การทำงาน
ของวัตถุดิบสู่กระบวนการที่ได้ผลิตภัณฑ์ออกมา

-การสร้างที่ไม่ก่อให้เกิดคุณค่าแต่มีความจำเป็นตั้งแต่
ขั้นตอนในกระบวนการผลิตรวมถึงการตรวจสอบ การรอ
คอย และการขนส่ง

-การสร้างที่ไม่ก่อให้เกิดคุณค่าและควรกำจัดออกทันที
ถ้ากิจกรรมนั้นปรากฏชัดว่าไม่เกิดคุณค่าและ ประโยชน์
แก่กระบวนการควรยกเลิกออกไป

19




3) สร้างขั้นตอนการทำงาน
(Create Flow)




ในองค์กรต่างๆ ก็ต้องการความสนับสนุนโดยเฉพาะ
ขั้นตอนในการทำงาน ด้วยความรวดเร็ว จะกระทำโดย
การกำจัดอุปสรรคและระยะทางระหว่างแผนกที่
เกี่ยวข้องกับการทำงานมีผล ทำให้แผนผังการทำงานของ
พนักงานและเครื่องมือที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิต
เปลี่ยนแปลงไปด้วย ขั้นตอนแบบต่อเนื่องทำให้การผลิตมี
ช่วงเวลาน้อย ทำให้สามารถวางแผนการผลิตแบบ Make
to Order แทนการผลิตแบบ Make to Stock และการ
ควบคุมระดับการผลิตโดยทำให้ปริมาณการผลิตกับ
ปริมาณความต้องการของลูกค้าใกล้เคียงกันจะเป็นการ
ป้องกันความสูญเปล่า (Waste) ในการผลิต นอกจากนี้
ขั้นตอนแบบต่อเนื่องจะไม่เกิดการรอคอยวัสดุคงคลัง
สินค้าเป็นศูนย์ ช่วยลดความสูญเปล่า (Waste) ที่เกิด
จาก การคงคลังสินค้าส่วนระดับการผลิตที่เหมาะสม
ทำให้สามารถสลับเปลี่ยนในการผลิตผลิตภัณฑ์ได้ง่าย
เกิดความยืดหยุ่นในกระบวนการผลิต

20




4) ใช้ระบบดึง (Establish Pull)

ในแนวคิดการผลิตแบบลีนสินค้าคงคลังหรือวัสดุ
คงคลังจะถูกคิดเป็น เรื่องการสูญเปล่า (Waste) ฉะนั้น
การผลิตสินค้าใดๆ ก็ตามที่ขายไม่ได้ถือว่าเป็นความสูญ
เปล่า สิ่งสำคัญต้อง ทราบความต้องการของลูกค้าที่แท้
จริงแล้วใช้การดึงผลิตภัณฑ์เข้าสู่ระบบโดยใช้หลักการ
ปรับปรุงปริมาณที่ต้องมีเพียงพอในช่วงที่ต้องการ
วัตถุประสงค์ของการผลิตแบบทันเวลาพอดี คือการสร้าง
ความสมดุลและ ความสัมพันธ์ของปริมาณการผลิตกับ
ความต้องการเพื่อกำจัดความสูญเปล่า (Waste) ที่เกิด
ขึ้นแต่ในการปฏิบัติ ความต้องการเปลี่ยนแปลงตลอด
เวลาจึงนำTact Time มาเป็นเครื่องมือในการจัดสมดุล
ของการไหล ซึ่งจะมี ความสำคัญช่วยให้การกำจัดความ
สูญเปล่า (Waste) ที่เกิดในขั้นตอนโดยการย้ายวัสดุ
คงคลังเหล่านั้นออกไป

21




5) มุ่งสู่ความสมบูรณ์แบบ
(Seek Perfection)

การที่จะประสบความสำเร็จได้นั้น ควรมาจาก
การทำงานที่มี ประสิทธิภาพ คือ เรื่องของการลดเวลา
ลดพื้นที่ลดต้นทุนและลดความผิดพลาดที่เกี่ยวข้องกับ
การสร้างและ การจัดการผลิตภัณฑ์โดยทั่วไปองค์
ประกอบ 3 ประการ ที่การผลิตแบบลีนมุ่งเน้น ได้แก่
การบรรลุถึงการ ออกแบบผลิตภัณฑ์ และกิจกรรมใน
กระบวนการผลิตที่เป็นกระบวนการเพิ่มคุณค่าในสายตา
ลูกค้า , การวางโครงสร้างระบบการไหลอย่างต่อเนื่อง
ระบบคงคลังเป็นศูนย์ , การผลิตทันเวลาพอดี และของ
เสียเป็นศูนย์ และ ความสมบูรณ์แบบในการเพิ่มคุณค่า
มากที่สุดโดยการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง

22




ความสูญเปล่า (Waste) 8 ประการ




เจฟฟรีย์ ไลเคอร์ (Jeffrey Liker) อธิบายถึงความ
สูญเปล่า (Waste) ในหนังสือ The Toyota Way ว่ามี
ดังนี้

งานที่ต้องแก้ไข (Defect)
– ทำเสร็จแล้ว แต่เสียเวลาแก้ไข
การผลิตสินค้ามากเกินความต้องการ
(Overproduction)
– เปลืองที่จัดเก็บและงบประมาณ
การรอคอย (Waiting)
– เสียเวลา เสียความรู้สึก
ความคิดสร้างสรรค์ของทีมงานที่ไม่ได้นำมาใช้
ประโยชน์ (Non-utilized Talent)
– เกิดจากการไม่รับฟั ง ใช้คนไม่เป็น

23




การขนย้ายบ่อย ๆ (Transportation)
– ต้องใช้กำลังคนและเวลา
สินค้าคงคลังมากเกินไป (Inventory)
– เกิดต้นทุนจม เสียค่าใช้จ่ายเพิ่ม
การเคลื่อนไหวที่ไม่จำเป็น (Motion)
– ยิ่งเคลื่อนไหวมาก ยิ่งสูญแรงเปล่า
ขั้นตอนซ้ำซ้อน (Excess Processing)
- ทำงานมากเกินความจำเป็น

วีธีการจำง่าย ๆ คือนำอักษรอังกฤษตัวแรกของทุกข้อมา
เรียงกัน ก็จะได้คำว่า “DOWNTIME” หมายถึง การเสีย
เวลาเปล่า นั่นเอง

24




เครื่องมือและปั จจัยที่สนับสนุน
แนวความคิดของลีน (Lean Tools)




เครื่องมือที่ใช้ในการผลิตแบบลีน (Lean Tools) ซึ่ง
Green (2000) ได้พัฒนา Toolkit ของการผลิต แบบ
ลีน โดยรวบรวมเครื่องมือไว้ทั้งหมด 27 ชนิด และ
จำแนกเครื่องมือออกเป็น 4 ประเภท ตามผลลัพธ์ที่ได้
จากเครื่องมือนั้นๆ คือ
1) เครื่องมือปรับปรุงอัตราการไหล (Flow)ได้แก่ Pull
Production Scheduling หรือKanban, One piece
Flow, 5s, Standard work, method sheet, Visual
control, Total preventive maintenance,
Reliability maintenance, Preventive
maintenance, Predictive maintenance
2) เครื่องมือที่ช่วยให้เกิดความยืดหยุ่นใน
กระบวนการ (Flexibility) ได้แก่ Set up reduction,
Mixed model production, Smoothed production,
Cross Trained workforceท างาน

25




3) เครื่องมือที่ลดเวลาในการทำงาน
(Throughput rate) ได้แก่ Flow cell, Point of
used storage, Autorotation, Mistake Proofing,
Self check Inspection, Successive check
Inspection, Line stop
4) เครื่องมือที่ใช้พัฒนาอย่างต่อเนื่อง (Continuous
Improvement) ได้แก่ Kaizen, Design of
Experiment, Root cause Analysis, Statistical
process control, Team Based ProblemSolving

26

เครื่องมือ 5 ส.

5 ส. คือ วิธีปฏิบัติในการดูแลรักษาพื้นที่ปฏิบัติการ
ของ Lean ทำความสะอาด คำนวณการจัดการ การใช้
และจัดสร้างระบบของพื้นที่การทำงาน (Work place)
มุ่งเน้นไปที่การแสดงให้เห็นถึงความโปร่งใส การจัดการ
องค์กร ความสะอาด และการสร้างให้เป็นมาตรฐาน
ดำรงไว้ซึ่งระเบียบแบบแผนที่จำเป็นของการ ทำงานที่ดี
ประกอบไปด้วย

ส.1 สะสาง แยกสิ่งของที่ต้องการและไม่ต้องการ
ออกจากกัน และกำจัดสิ่งของที่ไม่ต้องการนั้นออกไป
จากสถานที่นั้นๆ

ส.2 สะดวก จัดสิ่งของที่จำเป็นเหล่านั้นให้อยู่ใน
สภาพที่จะใช้งานได้อย่างง่าย และมีประสิทธิภาพ

ส.3 สะอาด จัดสถานที่ทำงานให้ปราศจากสิ่งสกปรก
ส.4 สุขลักษณะ ดำรงสภาพของสะสาง สะดวก
สะอาด อยู่ตลอดเวลา
ส.5 สร้างเสริมลักษณะนิสัย ปลูกฝั งสิ่งเหล่านี้ให้
อยู่ในนิสัย ประพฤติอย่างถูกต้องตามกฎระเบียบวินัย

27




ผลดีที่ได้จากการทำ 5ส. เป็นการเพิ่มประสิทธิภาพใน
การท างาน สะท้อนออกมาในมิติของการลดเวลา
การทำงานที่ลดลง , ลดอุบัติเหตุ , ลดเวลากิจกรรมการ
Change Over, กิจกรรมเพิ่มคุณค่าของพนักงาน และ
พนักงานมีส่วนร่วมในการพัฒนาการทำงานมากขึ้น

28

5 ข้อดีของระบบลีน

(Lean Management)




1. ควบคุมดูแลการทำงานขององค์กรได้มากขึ้น

เมื่อระบบการจัดการต่าง ๆ มีขนาดเล็กลง ย่อมช่วยให้

มองเห็นถึงข้อผิดพลาดต่าง ๆ ในการทำธุรกิจง่ายขึ้นกว่า

เดิม ตรงนี้ถือเป็นสิ่งสำคัญในการควบคุมดูแล และ
บริหารจัดการให้สามารถดำเนินงานราบรื่นมากขึ้น เมื่อลด
ความสูญเสียที่ไม่จำเป็นลงได้ นั่นเท่ากับประสิทธิภาพที่
เกิดก็เห็นภาพชัดเจน แก้ไขจุดบกพร่องเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่
อาจส่งผลกระทบใหญ่โตในอนาคตได้

29




2. วัตถุดิบเกิดประโยชน์กับธุรกิจมากที่สุด
ด้วยความหมายที่อธิบายไว้ละเอียดว่า ระบบลีน (Lean
Management) คือ วิธีพยายามลดการสูญเสียให้มาก
ที่สุด จึงส่งผลไปถึงแนวทางบริหารจัดการด้านวัตถุดิบ
หากสั่งมาในปริมาณที่มากแม้ราคาต่อหน่วยจะถูกกว่า
ทว่าโอกาสที่จะเกิดความเสียหายจนต้องทิ้งไปมีสูง กลับ
กันหากเลือกสั่งวัตถุดิบในปริมาณที่พอดี แม้ดูต้นทุนต่อ
หน่วยแพงกว่าเล็กน้อย แต่คุณสามารถใช้งานได้อย่าง
เต็มประสิทธิภาพ คุ้มค่ากับธุรกิจ

30




3. ลดความเหนื่อยล้าของทรัพยากรมนุษย์
เมื่อความสูญเสียในการทำงานที่เคยมีลดลง ย่อมส่งผล
ให้ทรัพยากรมนุษย์หรือแรงงานที่ทำสบายขึ้นกว่าเดิมด้วย
พูดง่าย ๆ คือ พวกเขาไม่ต้องเจอกับปั ญหาน่าปวดหัว
ไม่ต้องทำงานหนักเพียงเพราะเกิดปั ญหาจากระบบงาน
เดิม ๆ ที่ซ้ำซ้อน ผิดพลาดง่าย จนต้องแก้ไขกันบ่อยครั้ง
ระบบลีน (Lean Management) จึงไม่ได้มีดีแค่ตัวของ
ธุรกิจเพียงอย่างเดียว ทว่ายังส่งผลบวกต่อประสิทธิภาพ
การทำงานของแรงงาน เมื่อพวกเขาทำงานน้อยลงผล
งานที่ออกมาย่อมมีประสิทธิภาพขึ้นกว่าเดิม

31




4. การทำงานลื่นไหล ตรงต่อเวลา
ความตรงต่อเวลาเป็นสิ่งสำคัญในการทำธุรกิจทุก
ประเภท โดยเฉพาะการส่งให้กับลูกค้า หากไม่มีระบบลีน
เข้ามาเป็นตัวช่วยบ่อยครั้งมักทำให้เกิดความล่าช้าจากขั้น
ตอนบางอย่างที่จริง ๆ หากตัดออกก็ไม่ส่งผลกระทบ
อะไรต่อสินค้า / บริการนั้น ๆ ด้วยซ้ำ ดังนั้น Lean
Management จะช่วยให้งานของคุณลื่นไหล ตรงต่อ
เวลา สามารถกำหนดตารางต่าง ๆ ได้ชัดเจน สร้างความ
น่าเชื่อถือให้กับธุรกิจมากยิ่งขึ้นกว่าเดิม

32




5. ลูกค้าพึงพอใจและอยากกลับมาซื้อใหม่
ท้ายที่สุดจะเห็นว่าเมื่อระบบลีนที่กำลังทำนั้นประสบความ
สำเร็จจนลูกค้าสัมผัสได้ก็จะเกิดความพึงพอใจ ต้องการ
กลับมาซื้อหรือใช้บริการใหม่อีกครั้งโดยไม่ต้องคิดมาก
ไม่ต้องการข้อเปรียบเทียบใด ๆ ทั้งสิ้น แม้เจ้าอื่นจะให้
ราคาถูกกว่า แต่ด้วยความประทับใจที่เกิดขึ้นมันยิ่งกว่า
การซื้อใจที่เงินจำนวนเท่าไหร่ก็ทำให้ไม่ได้

33

5 ข้อเสียของระบบลีน

(Lean Management)



1. ยังถือว่าใหม่มาก ๆ สำหรับหลายธุรกิจ

ต้องยอมรับว่าในเชิงทฤษฎีอาจดูเป็นเรื่องสวยหรู แต่เมื่อ

นำไปปฏิบัติจริงระบบนี้ยังถือว่าใหม่มาก ๆ โดยเฉพาะกับ

องค์กรในประเทศไทย ส่งผลให้การทำความเข้าใจ การ

พยายามสื่อสารเป็นเรื่องยาก และท้ายที่สุดหากลองทำ

แล้วไม่ตอบโจทย์ก็เท่ากับยังต้องใช้รูปแบบดำเนินงาน

อย่างเดิมต่อไปเรื่อย ๆ ไม่เกิดการพัฒนาอย่างจริงจัง

ตามเป้าหมายที่คาดการณ์ล่วงหน้า

34




2. การให้ความร่วมมือของพนักงานทุกคน
โดยพื้นฐานหน้าที่ความรับผิดชอบของานที่ตนเองมีก็
เยอะมากพออยู่แล้ว คงเป็นเรื่องยากที่พนักงานทุกคนจะ
ให้ความร่วมมือเหมือนกันหมดทุกคน ตรงนี้นับเป็นอีกข้อ
เสียที่เกิดขึ้นจากระบบลีน เพราะนอกจากพวกเขาไม่
อยากเปลี่ยนแปลงด้วยมองว่างานปกติอยู่มากพออยู่แล้ว
ยังอาจมีผลต่อสภาพจิตใจที่รู้สึกว่าตนเองทำงานเยอะ
กว่าที่ควรเป็น

35




3. ต้องได้รับความร่วมมือจากภายนอก
การบริหารจัดการด้วยระบบลีน ไม่ใช่แค่เรื่องของปั จจัย
ภายในธุรกิจอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังต้องมีความร่วมมือ
จากธุรกิจภายนอกที่มีความเชื่อมโยงกันด้วย เช่น
ซัพพลายเออร์เจ้าดั้งเดิมที่ส่งกันมานานไม่สามารถลด
ปริมาณของตามความต้องการใหม่ของคุณได้ ก็เท่ากับ
ยังคงต้องเสียเงินเท่าเดิม มีความสูญเสียของวัตถุดิบ
เกิดขึ้นเหมือนเดิมนั่นเอง

36




4. ใช้เงินลงทุนก้อนใหญ่ในบางกรณี
หลาย ๆ ธุรกิจเมื่อมองเห็นว่าการเลือกระบบลีนเข้ามา
บริหารจัดการจะช่วยให้ต้นทุนการสูญเสียลดน้อยลง แต่
ถ้ามองให้ชัดจะรู้เลยว่าอาจต้องมีการลงทุนขึ้นเพื่อให้
ระบบดังกล่าวประสบความสำเร็จ เช่น ซื้อเครื่องจักรรุ่น
ใหม่, การจัดระเบียบพื้นที่ต่าง ๆ ภายในองค์กร ฯลฯ ซึ่ง
สิ่งเหล่านี้ล้วนต้องใช้เงินทั้งสิ้น

37




5. โอกาสวางแผนผิดพลาดเกิดขึ้นได้
ด้วยหลาย ๆ ธุรกิจยังใหม่กับ Lean Management
มาก ๆ ทำให้โอกาสการวางแผนผิดพลาดมีสูง เช่น ตั้ง
ใจว่าจะลดความสูญเสียของเครื่องจักรลงด้วยการ
เปลี่ยนเครื่องใหม่ แต่เมื่อสั่งเข้ามาปรากฏว่าพนักงานไม่
เคยมีประสบการณ์กับรุ่นใหม่มาก่อน แทนที่จะลดความ
สูญเสียอาจกลายเป็นทางตรงกันข้ามก็ได้

38

5 ความพิเศษของ LEAN

LEAN is proven
– ใช้ได้ในองค์กรทุกภาคส่วน ทุกประเภท ทุกขนาด
LEAN makes sense
– ตอบสนองตอ่ ทุกความท้าทาย ทุกสถานการณ์
LEAN is accessible
– เข้าถึงและเข้าใจง่าย
LEAN is inclusive
– ประยุกต์ได้กับทุกแนวคิด
LEAN is for everyone
– ทุกคนเรียนรู้และนำไปใช้ได้

39




ตัวอย่างองค์กรที่ประยุกต์ใช้ระบบลีน




VT Garment – บริษัทผลิตเสื้อผ้าสำเร็จรูปของไทยที่
ประยุกต์ใช้ลีนเพื่อพัฒนาศักยภาพในการผลิตและส่ง
เสริมให้ผลิตภาพสามารถยืดหยุ่นได้ตามเงื่อนไขด้าน
เวลาของลูกค้า ผ่าน 2 แนวคิดหลัก คือการผลิตแบบทัน
เวลาพอดี (just in time) กระบวนการผลิตที่หยุดได้
เองเมื่อพบของเสีย (jidoka) ส่งผลให้บริษัทสามารถลด
ต้นทุน เพิ่มยอดจำหน่ายได้กว่า 140 ล้านบาท

40




ตัวอย่างบริษัทที่ประยุกต์ใช้ระบบลีน




SABINA – บริษัทผลิตเสื้อชั้นในหญิงมีการปรับปรุง
กระบวนการเพือ่ ลดความสูญเสียด้วยการพัฒนา
พนักงานให้มีทักษะหลายด้าน ลดเวลาในการปรับตั้งสาย
การผลิตกรณีเปลี่ยนแปลงรุ่นการผลิต และการใช้
Barcode มาช่วยในกระบวนการบรรจุสินค้า ทำให้ไม่
เกิดความผิดพลาด มีความรวดเร็วในการทำงานมากขึ้น
ตัวชี้วัดที่เห็นผลอย่างชัดเจนคือ Start-up time จาก
เดิมใช้เวลา 183 นาที ลดลงเหลือ 70 นาที, สินค้า
เตรียมรอการผลิตจากเดิม 4 วันเหลือ 2 วัน และ ความ
ผิดพลาดในการบรรจุภัณฑ์ลดลงจนแทบไม่มี เกิด
โอกาสในการสร้างรายได้ที่สูงขึ้น

41




ตัวอย่างบริษัทที่ประยุกต์ใช้ระบบลีน




NIKE – บริษัทผู้ผลิตเครื่องแต่งกายกีฬานำระบบลีนมา
ประยุกต์ในโรงงานเพือ่ ลดความสูญเปล่าในกระบวนการ
ผลิต แต่ที่เหนือไปกว่านั้นคือการนำกลยุทธ์การพัฒนา
ศักยภาพของบุคลากรด้วย HRM มาประยุกต์ใช้ด้วย
ผ่านการฝึกอบรมการผลิต สร้างทักษะ การทำงานเป็น
หมู่คณะ และสร้างความตระหนักถึงคุณภาพมากกว่า
ปรมิ าณ ทำให้ลดการปฏิบัติที่ไม่ดีต่อแรงงานลงได้ถึง
15% เพราะระบบลีนนั้นให้ความสำคัญกับคุณค่าในตัว
พนักงาน ส่งผลให้มูลค่าโดยรวมของบริษัทสูงขึ้นเช่นกัน

43




ตัวอย่างบริษัทที่ประยุกต์ใช้ระบบลีน

43

บรรณานุกรม

การบริหารแบบลีน. (2564). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://th.hrnote.asia/orgdevelopment/190419-
management-concept/. (วันที่สืบค้น ข้อมูล :
17 พฤศจิกายน 2564).

ทฤษฎีลีน. (2564). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
http://library.tni.ac.th/thesis/upload/files/
Supissara%20Rodchanatharn%20thesis%20EEM%
202010.pdf. (วันที่สืบค้น ข้อมูล : 18 พฤศจิกายน 2564).

แนวคิดลีน. (2564). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www2.nmd.go.th/sirikit/srkhosp/www/
MainKm/data/LEAN%20Management/2.Lean%20
think.pdf. (วันที่สืบค้น ข้อมูล : 17 พฤศจิกายน 2564).

ระบบลีน. (2564). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://th.hrnote.asia/orgdevelopment/lean-
management-210621/. (วันที่สืบค้น ข้อมูล :
18 พฤศจิกายน 2564).

องค์กรที่ใช้ระบบลีน. (2564). [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก :
https://www.egat.co.th/egattoday/index.php?
option=com_k2&view=item&id=1055:20170724-
egatlean04. (วันที่สืบค้น ข้อมูล : 19 พฤศจิกายน 2564).