เล่ม 7 การปฐมพยาบาลโดยใช้ผ้าสามเหลี่ยมและการเข้าเฝือก

คำนำ

กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลกู เสือสามญั เพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวติ ระดบั ช้นั ประถมศกึ ษาปี
ที่ 6 (ลูกเสือเอก) ประกอบด้วยคาช้ีแจงการใช้กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามัญ เพ่ือ
เสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้ันประถมศึกษาปี ที่ 6 คาช้ีแจงสาหรบั ครู คาช้ีแจงสาหรับลูกเสือและ
กิจกรรมการเรียนรู้ ซ่ึงลูกเสือตอ้ งศกึ ษาให้เขา้ ใจอยา่ งชดั เจน เพื่อจะสามารถทากิจกรรมการเรียนรู้
ไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพและบรรลุผลการเรียนรู้ตามจุดประสงค์ กิจกรรมการเรียนรู้ 6 เล่มท่ี 7 การ
ปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหลี่ยมและการเขา้ เฝือก สาหรับลูกเสือช้ันประถมศึกษาปี ที่ 6 โดยเป็ น
กิจกรรมท่ีเนน้ ผเู้ รียนเป็นสาคญั ใหล้ ูกเสือร่วมกนั ทางานเป็นกล่มุ ช่วยเหลอื กนั ในกลุ่มรู้จกั การแบ่ง
หน้าท่ีกนั ภายในกลุ่ม ซ่ึงกิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั น้ีเนน้ ให้ผูเ้ รียนลงมือปฏิบตั ิดว้ ย
ตนเอง รายละเอียดของการใช้กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวิต
ระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 6 ครูและลกู เสือจะไดร้ ับประโยชน์จากการใช้กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี
ลูกเสือสามญั เลม่ น้ีอยา่ งดียิ่ง

ผูจ้ ดั ทาขอขอบพระคุณผู้อานวยการ และคณะครูอาจารย์ทุกท่านที่ให้คาแนะนาและ
คาปรึกษาท่ีดี ตลอดจนการให้กาลงั ใจในการจดั ทากิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามัญ เพื่อ
เสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 6 เล่มที่ 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหล่ียม
และการเขา้ เฝือก สาหรบั ลกู เสือช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 6

มูหัมมดั สามะ

สำรบญั

เร่ือง หน้ำ
คานา...........................................................................................................................................ก
สารบญั .......................................................................................................................................ข
คาช้ีแจงสาหรับการใชก้ ิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั ...................................................1
คาช้ีแจงสาหรับครู.......................................................................................................................2
คาช้ีแจงสาหรบั ลูกเสือ.................................................................................................................3
บทบาทของลกู เสือ......................................................................................................................4
แบบทดสอบกอ่ นเรียน................................................................................................................5
กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน.......................................................................................8
ใบความรู้ การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหลีย่ มและการเขา้ เฝือก..............................................9
ใบกิจกรรมที่ 1...........................................................................................................................24
ใบกิจกรรมที่ 2...........................................................................................................................25
แบบทดสอบหลงั เรียน...............................................................................................................26
กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงั เรียน......................................................................................29
ภาคผนวก..................................................................................................................................30

- เฉลยใบกิจกรรมท่ี 1.....................................................................................................31
- เฉลยใบกิจกรรมที่ 2.....................................................................................................32
- เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน - หลงั เรียน......................................................................33
บรรณานุกรม............................................................................................................................34

1

คำชีแ้ จงสำหรับกำรใช้กจิ กรรมลกู เสือ-เนตรนำรี ลกู เสือสำมัญ
เพื่อเสริมสร้ำงทกั ษะชีวิต
ระดับช้ันประถมศึกษำปี ที่ 6

กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เพื่อเสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้นั ประถมศึกษา
ปี ที่ 6 ประกอบดว้ ยจานวนท้งั หมด 10 เลม่ คือ

เล่มที่ 1 ความรู้เบ้อื งตน้ เกี่ยวกบั เชือกและเง่อื น
เลม่ ท่ี 2 เงือ่ นพริ อด เงือ่ นขดั สมาธิ เงือ่ นตะกรุดเบด็
เลม่ ที่ 3 เง่อื นกระหวดั ไม้ เงอ่ื นบ่วงสายธนู เงื่อนประมง
เลม่ ที่ 4 เงอื่ นผกู ซุง เงอ่ื นผกู ร้ัง เงือ่ นปมตาไก่ เง่อื นผูกร่น
เล่มท่ี 5 การผกู แน่น
เล่มที่ 6 การปฐมพยาบาล
เลม่ ที่ 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหลยี่ มและการเขา้ เฝือก
เลม่ ที่ 8 การเคล่ือนยา้ ยผปู้ ่ วย
เลม่ ท่ี 9 ความรู้ทวั่ ไปกบั การอยคู่ า่ ยพกั แรม
เล่มท่ี 10 ความปลอดภยั ในการปฏิบตั ิกิจกรรมลูกเสือ
กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้นั ประถมศึกษา
ปี ที่ 6 ท้ังหมด 10 เล่ม เน้นให้ลูกเสื อได้ลงมือปฏิบัติจริ งในการทากิจกรรม การเรี ยนรู้
การปฏบิ ตั ิงานรวมกนั เป็นกลมุ่ และทาใหล้ กู เสือเกิดทกั ษะกระบวนการ เรื่อง การปฐมพยาบาลโดย
ใช้ผ้าสามเหลี่ยมและการเข้าเฝื อก โดยในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ผู้เรียนจะได้รับความรู้
ความเขา้ ใจและนอกจากน้นั ยงั ไดร้ ับความสนุกสนานเพลิดเพลินจากกระบวนการเรียนเป็ นกลุ่ม
ลกู เสือสามารถนาความรู้และทกั ษะกระบวนการดงั กล่าวท่ีไดจ้ ากการทากิจกรรมไปประยกุ ตใ์ ชใ้ น
ชีวติ ประจาวนั ไดเ้ ป็นอยา่ งดี

2

คำชี้แจงสำหรับครู

กิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้ันประถมศึกษา
ปี ที่ 6 เล่มท่ี 7 การปฐมพยาบาลโดยใช้ผา้ สามเหลี่ยมและการเขา้ เฝื อก มีข้ันตอนการจดั กิจกรรม
การเรียนการสอน ดงั น้ี

1. แจกกิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามัญ เล่มที่ 7 การปฐมพยาบาลโดยใช้ผ้า
สามเหลย่ี มและการเขา้ เฝือก เลม่ น้ีให้ลูกเสือ

2. ครูช้ีแจงการใชก้ ิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เล่มที่ 7 การปฐมพยาบาลโดยใช้
ผา้ สามเหลย่ี มและการเขา้ เฝือก เล่มน้ีให้ลูกเสือทราบก่อนลงมือปฏบิ ตั ิ

3. ครูใหล้ ูกเสือทาแบบทดสอบก่อนเรียน เพอื่ ดวู ่าลูกเสือมีพ้ืนฐาน ความรู้ ความเขา้ ใจมาก
นอ้ ยเพยี งใด

4. ครูใหล้ กู เสือศึกษากิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลกู เสือสามญั เล่มที่ 7 การปฐมพยาบาลโดย
ใช้ผา้ สามเหลี่ยมและการเขา้ เฝื อก และทากิจกรรมการเรียนรู้ เพื่อให้ลูกเสือได้ทบทวนและเกิด
ความรู้ ความเขา้ ใจอยา่ งถกู ตอ้ ง

5. ครูให้ลกู เสือทาแบบทดสอบหลงั เรียน เพอื่ ดูวา่ ลูกเสือมีความรู้ ความเขา้ ใจหลงั เรียนมาก
นอ้ ยเพียงใด

6. ครูสงั เกตพฤติกรรมคุณลกั ษณะอนั พึงประสงคท์ างการเรียนและบนั ทกึ ผล
7. ครูตรวจคะแนนและบนั ทึกผลลงในแบบเก็บคะแนนการทากิจกรรมการเรียนการสอน
จากกิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เล่มท่ี 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหลี่ยมและการ
เขา้ เฝือก เล่มน้ี
8. ครูแจง้ คะแนนให้ลกู เสือทราบและชมเชยผเู้ รียนพร้อมให้คาแนะนาเพ่มิ เตมิ

3

คำชีแ้ จงสำหรับลูกเสือ

กิจกรรมลกู เสือ-เนตรนารี ลกู เสือสามญั เลม่ ท่ี 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหลย่ี มและ
การเขา้ เฝือกเลม่ น้ี ใชป้ ระกอบการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนลกู เสือ ระดบั ช้นั ประถมศกึ ษาปี ที่ 6
โดยมขี ้นั ตอนการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน ดงั น้ี

ศึกษำก่อนลงมือปฏิบตั กิ ิจกรรม
1. ลูกเสือฟังคาช้ีแจงการใชก้ ิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลกู เสือสามญั เพือ่ เสริมสร้างทกั ษะ

ชีวิต ระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ท่ี 6
2. ให้ลูกเสือรบั กิจกรรมลกู เสือ-เนตรนารี ลกู เสือสามญั เลม่ ที่ 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้

สามเหลีย่ มและการเขา้ เฝือก
3. ลกู เสือเริ่มทาแบบทดสอบก่อนเรียน เพ่ือดวู ่าลกู เสือมพี ้ืนฐาน ความรู้ ความเขา้ ใจ

มากนอ้ ยเพียงใด
4. ใหล้ ูกเสือศกึ ษาและปฏบิ ตั กิ ิจกรรมการเรียนรู้แต่ละกิจกรรมจากกิจกรรมลูกเสือ-เนตร

นารี ลกู เสือสามญั เล่มท่ี 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหลยี่ มและการเขา้ เฝือก
5. ลูกเสือศกึ ษากิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เลม่ ที่ 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้

สามเหลี่ยมและการเขา้ เฝือก ต้งั ใจศึกษาเน้ือหาทาความเขา้ ใจให้ดีต้งั แต่หนา้ แรกถึงหนา้ สุดทา้ ย
ตามลาดบั อยา่ ขา้ มข้นั ตอน

6. เม่ือพบคาช้ีแจงหรือคาถามในแตล่ ะกิจกรรมให้อา่ นและทากิจกรรมอยา่ งรอบคอบ
7. ส่งผลงานการทากิจกรรมการเรียนการสอนจากกิจกรรมลูกเสือ-เนตรนารี ลกู เสือสามญั
เล่มท่ี 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหลยี่ มและการเขา้ เฝือก เล่มน้ี เพือ่ ให้ครูตรวจและบนั ทกึ ผล
8. เม่ือลูกเสือทุกคนทากิจกรรมครบแลว้ ใหล้ ูกเสือทาแบบทดสอบหลงั เรียนจากกิจกรรม
ลกู เสือ-เนตรนารี ลูกเสือสามญั เลม่ ที่ 7 การปฐมพยาบาลโดยใชผ้ า้ สามเหล่ียมและการเขา้ เฝือก ดว้ ย
ความต้งั ใจและซื่อสัตย์
9. รับฟังการบอกคะแนนคาชมเชย และคาแนะนาเพมิ่ เตมิ จากครู
10. ในการเขา้ ร่วมกิจกรรมทกุ คร้ัง ลูกเสือควรให้ความร่วมมอื ต้งั ใจในการทากิจกรรม
และตรงตอ่ เวลาเสมอ

4

บทบำทของลกู เสือ

ครูต้องแจ้งให้ลกู เสือทรำบถงึ บทบำทของลกู เสือ ดงั ต่อไปนี้
1. ลูกเสือตอ้ งอา่ นคาสง่ั และปฏิบตั ิตามข้นั ตอนอยา่ งระมดั ระวงั
2. ลกู เสือตอ้ งพยายามทากิจกรรมต่างๆ จนสุดความสามารถ
3. ลูกเสือตอ้ งต้งั ใจปฏิบตั ิงานอยา่ งจริงจงั ไมช่ วนเพ่อื นพูดคุยออกนอกเรื่อง
4. หลงั จากปฏิบตั กิ ิจกรรมแลว้ ลูกเสือจะตอ้ งจดั เกบ็ อปุ กรณท์ กุ ชิ้น เขา้ ท่ใี หเ้ รียบร้อย
5. เนื่องจากมเี วลาจากดั ลกู เสือตอ้ งต้งั ใจทากิจกรรมให้เสร็จอยา่ งรวดเร็ว
6. ลูกเสือตอ้ งใชส้ ่ือหรืออปุ กรณ์อย่างระมดั ระวงั

5

แบบทดสอบก่อนเรียน

คำชี้แจง ให้ลูกเสือสามญั เลอื กคาตอบทถ่ี ูกทสี่ ุดเพยี งคาตอบเดียวและทาเครื่องหมายกากบาท ()
ลงในกระดาษคาตอบ (10 คะแนน)

1. อาการผปู้ ่ วยทก่ี ระดกู หกั คอื ขอ้ ใด
ก. ปวดศรี ษะมาก
ข. แขนขามอี าการชา
ค. อาการชาบริเวณกระดูกหลงั
ง. ปวด บวม ช้า บริเวณกระดกู หกั

2. ผา้ สามเหลีย่ ม ส่ีเหลย่ี มจตั ุรสั เข็มขดั เนคไท เหมาะใชก้ บั การปฐมพยาบาลกระดกู หัก
บริเวณให้

ก. แขน
ข. ตน้ ขา
ค. หวั แม่มือ
ง. เชิงกราน

3. ขอ้ ใดคอื ความหมายของการปฐมพยาบาลหรือช่วยเหลือผปู้ ่ วย
ก. การช่วยเหลอื ผไู้ ดร้ บั อบุ ตั ิเหตุ
ข. การบรรเทาเหตุหรืออบุ ตั ภิ ยั ท่ีเกิดข้ึน
ค. การป้องกนั เหตุร้ายโดยการเตอื นภยั ล่วงหนา้
ง. แลว้ การช่วยเหลือผูป้ ่ วยจากเหตุต่าง ๆ ข้นั ตน้ ให้บรรเทาความเจ็บป่ วยก่อนส่งถงึ แพทย์

6

4. หากลูกเสือสามญั จะดดั แปลงวสั ดุใกลต้ วั ให้เป็นผา้ สามเหลี่ยมเหมาะกบั การปฐมพยาบาล
จะเลือกวสั ดตุ ามขอ้ ใด

ก. ผา้ ขนหนูเก่า
ข. กระสอบป่ าน
ค. ผา้ ยางพลาสตกิ
ง. ปลอกหมอน ผา้ ปทู ่ีนอน

5. การมดั ผา้ สามเหล่ยี มจะมดั เป็นเงือ่ นชนิดใด
ก. เงือ่ นพริ อด
ข. เงือ่ นกระตุก
ค. เงอ่ื นตะกรุดเบด็
ง. เง่ือนบ่วงสายธนู

6. การดดั แปลงผา้ สามเหลี่ยมเป็นห่วงคลอ้ งแขนมปี ระโยชนอ์ ยา่ งไร
ก.ใหก้ ระดกู หกั เขา้ ทเ่ี ร็วข้ึน
ข. ป้องกนั เลอื ดคงั่ บริเวณบาดแผล
ค. มดั ตามธรรมเนียมการปฐมพยาบาล
ง. พกั แขน ช่วยผอ่ นคลายความเจ็บปวด

7. การใชผ้ า้ สามเหลย่ี มที่ใชอ้ ยบู่ ่อย ๆ คอื ขอ้ ใด
ก. เป็นผา้ รัดห้ามเลอื ด เช่น ขนั ชะเนาะ
ข. พนั ศรี ษะ คลอ้ งแขน
ค. พนั มอื พนั เทา้
ง. ถูกทุกขอ้

7

8. เราสามารถใชผ้ า้ สามเหลย่ี มกบั อุปกรณ์ใดในการปฐมพยาบาล
ก. เปลสนาม
ข. ไมเ้ ฝือกแขน
ค. กระเป๋ าน้าร้อน
ง. ถุงทรายถ่วงน้าหนกั

9. ขอ้ ใดไม่ใช่ประโยชนข์ องผา้ สามเหลี่ยม
ก. รัดเพอ่ื ให้เลือดแขง็ ตวั เร็วข้นึ
ข. ใหอ้ าการบวมบริเวณแผลลดลง
ค. รัดตงึ อวยั วะทบี่ าดเจ็บให้เคลอ่ื นทนี่ อ้ ยทีส่ ุด
ง. เป็นที่พกั และพยงุ อวยั วะให้คลายความเจ็บปวด

10. การเจ็บป่ วยในขอ้ ใดไมเ่ หมาะกบั การใชผ้ า้ สามเหลี่ยม
ก. แขนหัก
ข. ขอ้ เทา้ เคลด็
ค. เลอื ดกาเดาไหลมี
ง. บาดแผลที่ศีรษะ

8

กระดำษคำตอบแบบทดสอบก่อนเรียน

ช่ือ..........................................................................................เลขท่ี.................

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

รวม

9

กำรเข้ำเฝื อก

เฝื อก คอื เครื่องดามทใี่ ชด้ ามกระดกู และขอ้ อวยั วะส่วนทถ่ี กู หุ้มดว้ ยเฝือกน้นั จะอยนู่ ิ่งๆ
การเคล่ือนไหว ของอวยั วะนอกบริเวณเขา้ เฝือกสามารถทาไดต้ ามปกตินอกจากน้ีการเขา้ เฝือกยงั
สามารถใชเ้ พ่ือปกป้องเน้ือเยอ่ื อืน่ ๆทไ่ี ดร้ บั บาดเจบ็ ได้

เฝื อกนิยมใช้ในกำรรักษำโรคต่อไปน้ี
1.ใชด้ ามกระดูกหกั หรือขอ้ ที่ไดร้ บั บาดเจ็บ
2.ใชด้ ามส่วนของร่างกายที่มกี ารอกั เสบไดห้ ยดุ พกั เช่นภาวะกระดกู ติดเช้ือ เป็นหนอง
3.ใชป้ ้องกนั ความวกิ ลรูปของขอ้ ต่างๆ จากการหดเกร็งของกลา้ มเน้ือ หรือ เน้ือเย่ือ

อื่นๆ เช่นในผปู้ ่ วยอมั พาต แผลไฟไหม้ หรือน้าร้อนลวกเป็นตน้
4. ใชป้ ้องกนั กระดกู หักในกรณีทีก่ ระดูกเป็นโรค เช่น ในผปู้ ่ วยที่เป็นเน้ืองอกกระดูก หรือ

โรคอืน่ ๆ ของกระดกู
5.ใชด้ ดั แกค้ วามวกิ ลรูปของร่างกาย โดยการใส่เฝือกหลายๆ คร้ังคอ่ ยๆ ยดึ ให้อวยั วะส่วน

น้นั กลบั มาสู่ลกั ษณะปกติ เช่น ในภาวะกระดกู สนั หลงั หักคด

กำรดูแลเฝื อก

เฝือกใชเ้ วลาแข็งตวั ประมาณ 3 ถึง 5 นาที หลงั จากทแ่ี พทยใ์ ส่เฝือกให้ แต่เฝือกทแี่ ขง็ ตวั
แลว้ น้ีก็ยงั มีสภาพเปี ยกอยมู่ าก และน้าหนกั จะเบาลงถา้ เรารู้จกั ทะนุถนอมกจ็ ะสามารถใชเ้ ฝือกน้นั
ไดน้ านจนถงึ เวลาทจ่ี ะเปลี่ยน หรือถอดออก ดงั น้นั ผูป้ ่ วยจาตอ้ งทราบถงึ การดแู ลเฝือกดงั น้ี

ในระยะ 3 วนั แรก
1. ป้องกนั เฝือกหักหรือยบุ ในระหวา่ งท่ีเฝือกยงั ช้ืนอยดู่ ว้ ยการ
1.1 ให้วางเฝือกบนวสั ดุนุ่มน่ิม เช่นหมอนหรือฟองน้า

10

1.2 หลีกเลย่ี งการวางเฝือกบนวสั ดุแข็ง เช่น การว่างส่วนของสันเทา้ บน
พ้นื ปูน หรือใชส้ ่วนของขอ้ ศอกเทา้ พนกั เกา้ อ้ี เป็นตน้

1.3 ควรประคองเฝือกในระหว่างการเคลอ่ื นยา้ ยอยา่ งระมดั ระวงั
1.4 หลกี เลีย่ งการใชม้ อื กดหรือ บีบเฝือกเลน่
2. การทาให้เฝือกแหง้ เร็ว
2.1 วางเฝือกบนผา้ เพือ่ ดูดความช้ืนไดด้ ี และให้วางบนทีๆ่ อากาศถา่ ยเทสะดวก
2.2 การใชพ้ ดั ลมเป่ าจะช่วยให้เฝือกแห้งเร็วข้นึ
2.3 ไมค่ วรใชผ้ า้ ห่มหรือส่ิงอน่ื ใดปกคลุมบนเฝือก

กำรปฏบิ ตั เิ ม่ือเฝื อกแห้งดีแล้ว

1. อยา่ ให้เฝือกไดร้ ับความเปี ยกช้ืน เช่นการเดินในสนามหญา้ ตอนเชา้ ๆ หรือถกู น้าจน
เปี ยก เวลาอาบน้าควรใชถ้ ุงพลาสตกิ หุ้มเฝือกไวเ้ พ่อื กนั น้า อาจใชถ้ งุ สวมทบั หลายๆ ช้นั โดยทา
การมดั ปากถุงทค่ี นละระดบั ก็จะช่วยกนั น้าไดด้ ียิง่ ข้ึน

2. ไม่ควรลงน้าหนกั หรือเดินบนเฝือก ถา้ แพทยย์ งั ไมอ่ นุญาต
3. แมเ้ ฝือกจะแหง้ ดีแลว้ กไ็ ม่ควรให้เฝือกรบั น้าหนกั อยา่ งเต็มท่ี ยกเวน้ สน้ ยางเป็นตวั รับ
น้าหนกั

คำแนะนำ
1. พยายามเคลอ่ื นไหวส่วนที่อยภู่ ายนอกเฝือก เพอื่ ช่วยลดอาการบวม
2. หา้ มดดั เฝือกออกเองท้งั หมดหรือบางส่วน
3. ห้ามทาให้เฝือกเปี ยกน้า หรือลนดว้ ยความร้อนเพือ่ ให้แห้งเร็ว
4. อยา่ ให้เฝือกไดร้ ับแรงกดจนแตก หรือยบุ เช่น เหยียบ หรือวางลงบนพ้ืนแข็งโดยตรง
5. ห้ามใชข้ องแข็งแหย่เขา้ ไปใตเ้ ฝือกเพ่ือแกอ้ าการคนั เพราะอาจทาใหผ้ ิวหนงั ถลอกและมแี ผล
6. อยา่ ดึงสาลหี รือวสั ดุรองเฝือกออก
7. ยกส่วนแขน หรือขาท่ไี ดร้ บั การใส่เฝือกใหอ้ ยู่เหนือระดบั หวั ใจขณะพกั ผ่อนเสมอ เพอ่ื

ลดอาการปวด
8. ใหม้ าพบแพทยโ์ ดยเร็วทีส่ ุดเม่ือ

11

8.1 มือหรือเทา้ ส่วนทีใ่ ส่เฝือกบวมมาก
8.2 รู้สึกเจ็บปวดหรือแสบร้อนท้งั ๆ ทไ่ี ดย้ กส่วนทใี่ ส่เฝือกไวส้ ูงเหนือระดบั
หัวใจและไมส่ ามารถระงบั ดว้ ยการรบั ประทานยาแกป้ วดธรรมดา
8.3 สงั เกตว่าปลายนิ้ว หรือ เล็บมือเขียวคล้ากว่าขา้ งปกติ
8.4 รู้สึกชาหรือเป็นเหนบ็ เพิ่มข้นึ เร่ือยๆ
8.5 กาลงั ในการขยบั อวยั วะส่วนท่โี ผล่ออกมาทางปลายเฝือกลดนอ้ ยลง
เร่ือยๆ เช่นไม่มีแรงกาหรือแบนิ้วมอื
8.6 คลาชีพจรซ่ึงเคยคลาไดป้ กติ (ตามทแ่ี พทยอ์ าจจะแนะนา) น้นั เบาลง หรือ
คลาไมพ่ บ
9. ใหม้ าพบแพทยโ์ ดยเร็วเมอ่ื
9.1 มีหนอง หรือสารเหลวผิดปกตซิ ึมเป้ื อนเฝื อก ไหลออกมาจากใตเ้ ฝือก หรือ
ส่งกลิ่นเหมน็
9.2 เฝือกหักหรือแตกร้าว
9.3 เฝือกหลวมหรือหลุด

ชนิดของเฝื อก

1. เฝือกธรรมชาติ คือ เฝือกทมี่ อี ยแู่ ลว้ ในตวั ผปู้ ่ วย ไดแ้ ก่ อวยั วะหรือกระดูกทอ่ี ยใู่ กลเ้ คียง
กบั กระดกู ท่ีหกั เช่น กระดกู แขนหกั ใชท้ รวงอกเป็นเฝือกชวั่ คราว โดยพนั ตน้ แขนทห่ี กั ตดิ แนบกบั
ลาตวั ไว้ กอ่ นนาส่งโรงพยาบาล

2. เฝือกสาเร็จรูป ไดแ้ ก่ เฝือกท่ีทาไวแ้ ลว้ สามารถนามาใชไ้ ดเ้ ลย อาจทาจากโลหะ หรือไม้
มกั มไี วใ้ ชใ้ นโรงพยาบาลหรือหอ้ งปฐมพยาบาล

3. เฝือกชว่ั คราว ไดแ้ ก่ เฝือกท่หี าไดจ้ ากวสั ดทุ ีห่ าไดง้ ่ายในบริเวณเกิดอุบตั เิ หตุ เช่น แผ่น
กระดาน ไม้ ไมเ้ ทา้ ดา้ มจบั ไมก้ วาด คนั ร่ม หรือแผน่ พลาสติก

หลักในกำรเข้ำเฝื อกชั่วครำว

1. สารวจที่อวยั วะทห่ี กั โดยการสอบถามจากผปู้ ่ วยวา่ เจบ็ ตรงไหน และจบั ดูดว้ ยความ
ระมดั ระวงั อยา่ จบั พลกิ ไปมาหรือบิด เพราะจะทาใหบ้ าดเจบ็ มากข้นึ

12

2. หาวสั ดุที่ใกลต้ วั ทสี่ ามารถใชท้ าเฝือกไดพ้ อดีกบั อวยั วะส่วนน้นั ๆ รวมท้งั มี
ความสะดวกและปลอดภยั ดว้ ย

3. ก่อนวางเฝือกลงบนอวยั วะใหใ้ ชส้ าลีหรือผา้ รอง หรือวางบนอวยั วะน้นั ก่อน เพื่อมใิ ห้
เฝือกกดทบั บริเวณทีก่ ระดกู หักโดยตรง ซ่ึงจะทาใหเ้ จ็บมากข้ึน

4. ใชผ้ า้ หรือเชือกมดั เฝือกให้แน่น แต่อยา่ ตงึ เกินไป เพราะจะทาใหเ้ ลอื ดไหลเวยี นไม่
สะดวกเกิดอนั ตรายตอ่ อวยั วะน้นั ๆได้

ประโยชน์ของกำรเข้ำเฝื อก
1. เพอ่ื ยึดอวยั วะที่กระดกู หักน้นั ไมใ่ ห้เคลื่อนไหว ช่วยลดความเจบ็ ปวด
2. ป้องกนั อาการแทรกซอ้ นอน่ื ๆ ทจ่ี ะเกิดอนั เน่ืองจากกระดกู ท่หี กั น้นั เคลอ่ื นไหว
ท่มิ แทงเสน้ ประสาท หลอดเลอื ด หรือเน้ือเยื่อบริเวณน้นั
3. สะดวกต่อการเคลอ่ื นยา้ ยผปู้ ่ วยไปรับการรักษาท่ีเหมาะสมต่อไป

กำรปฐมพยำบำลกระดกู แขนหัก
ภาพต่อไปน้ี เป็ นการแสดงการประยุกต์ใช้ ผา้ แขวนแขน เฝื อกชั่วคราว ผา้ ผูกคอ ใน
การรองรบั ส่วนทีไ่ ดร้ บั การบาดเจบ็ ไมใ่ ห้เกิดการเคลอ่ื นไหว ของกระดกู แขน

วิธีที่ 1

วิธีท่ี 2

ภาพแสดง การประยกุ ต์ใชผ้ า้ สามเหลย่ี มในการรองรบั ส่วนทีบ่ าดเจบ็

13

ภาพแสดง การจบั จีบและหมุนส่วนมุมของผา้ ใส่เขา้ ไปในบริเวณขอ้ ศอก

วิธีท่ี 1 วธิ ีท่ี 2

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชว่ั คราวดว้ ยไมก้ ระดาน ในรายท่กี ระดูกขอ้ ศอกหกั ชนิดท่ไี มม่ กี ารโก่งหรืองอ

ภาพแสดง การใชท้ รวงอกของผปู้ ่ วยเจ็บเป็นเฝือก ในรายท่มี ีกระดกู แขนท่อนบนหกั

14

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชว่ั คราวในรายทก่ี ระดูกขอ้ ศอกหกั ชนิดท่คี ดงอ โดยใชท้ รวงอกเป็นเฝือก
แขวนแขนดว้ ยผา้ สามเหลี่ยม ในการป้องกนั ไม่ใหบ้ ริเวณทีบ่ าดเจบ็ มีการเคลื่อนไหว

ภาพแสดง การประยกุ ต์ใชไ้ มก้ ระดาน เป็นเฝือกชว่ั คราว ในรายทม่ี ีกระดูกแขนท่อนลา่ งหกั

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชว่ั คราวกระดูกหกั ทแ่ี ขนทอ่ นล่าง หรือขอ้ มอื ดว้ ยกิ่งไม้ พยงุ ส่วนที่
บาดเจ็บดว้ ยชายเส้ือของเคร่ืองแบบสนาม และผกู รดั ไวด้ ว้ ยผา้

15

ภาพแสดง การประยกุ ตใ์ ชไ้ มก้ ระดานเป็นเฝือกชว่ั คราว ในรายท่มี กี ระดูกทข่ี อ้ มอื หรือบริเวณมอื
ภาพแสดง อุปกรณ์ประยกุ ต์ (Aluminum splint) ท่ีนามาใชเ้ ป็นเฝือกช่ัวคราว ในรายทมี่ ีกระดูกหักที่แขน

ทอ่ นล่างหรือขอ้ มือ

16

กำรปฐมพยำบำลกระดกู ขำหกั
ภาพต่อไปน้ี แสดงให้เห็นถงึ การประยกุ ต์ใช้เฝื อกชวั่ คราวในการป้องกนั ไม่ให้กระดูกของ
ขาท่ีไดร้ ับการบาดเจ็บมีการเคล่ือนไหว ในภาพท่ีแสดงไม่สามารถที่ทาให้มองเห็นวสั ดุอ่อนนุ่ม
สาหรับใชล้ ดแรงกดในส่วนที่ร่างกายตอ้ งสัมผสั กบั เฝือก โดยเฉพาะตามซอก หรือป่ ุมกระดูก ซ่ึง
วสั ดพุ วกน้ีเป็นส่ิงจะตอ้ งนามาใชร้ ่วมกบั การบาดเจบ็ ทีต่ อ้ งมกี ารเขา้ เฝือกชว่ั คราว

ตาแหน่งท่บี าดเจบ็

นาผา้ มาผูกไวก้ บั ขาขา้ งทีไ่ มไ่ ดร้ บั
การบาดเจบ็ ดว้ ย

ผา้ ที่ผูกตอ้ งอยู่เหนือและต่ากวา่ ตาแหน่งที่บาดเจบ็

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชว่ั คราว ในรายทก่ี ระดูกสะโพก หรือกระดกู ตน้ ขาหัก

ตาแหน่งท่กี ระดกู หกั

ผา้ ผกู ตอ้ งอยเู่ หนือและตา่ กวา่ ตาแหน่งกระดกู หัก

เฝื อกไม้

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชว่ั คราว โดยใชไ้ มก้ ระดาน ในรายทีก่ ระดูกขาทอ่ นลา่ ง หรือกระดกู ขอ้ เทา้ หัก

17

ภาพแสดง วสั ดปุ ระยกุ ต์ (Aluminum splint) ในการนามาเขา้ เฝือกชว่ั คราวกระดกู ขาทอ่ นลา่ ง หรือ
กระดกู ขอ้ เทา้ หกั

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชว่ั คราวกระดกู ขาท่อนล่าง หรือกระดกู ขอ้ เทา้ หัก

เฝือกชว่ั คราวในรายกระดูกหกั ท่ีขาทอ่ นล่าง เขา่ หรือขอ้ เทา้
ตาแหน่งท่กี ระดูกหกั

ตาแหน่งที่กระดกู หัก

เฝือกชวั่ คราวในรายกระดกู ตน้ ขา หรือสะโพกหกั

ภาพแสดง การประยกุ ตใ์ ชผ้ า้ ห่มมว้ นเขา้ ไปในทอ่ นไม้ (เสา) เป็นเฝือกชว่ั คราว ในรายผูป้ ่ วยเจ็บท่ีมี
กระดูกขาหกั

18

เขม็ ขดั สนาม
วสั ดอุ อ่ นนุ่ม
ผา้ ผูกคอ

ผา้ ผูกคอ เข็มขดั ตาแหน่งกระดกู หกั

ภาพแสดง การประยกุ ตใ์ ชข้ าขา้ งทไี่ มไ่ ดร้ บั บาดเจ็บของผูบ้ าดเจบ็ เป็นเฝือกชวั่ คราว

กำรเข้ำเฝื อกชั่วครำวกระดกู หกั ท่ีขำกรรไกร ไหปลำร้ำ และไหล่
1. กระดูกขำกรรไกรหัก เป็ นการประยุกต์ใช้ผ้าผูกคอ มาใช้ป้องกันไม่ให้กระดูก
ขากรรไกรท่ีหักมกี ารเคลอ่ื นไหว โดยการดึงผา้ พนั แผลท้งั หมดข้ึนไปตรง ๆ เพอ่ื จะรองรบั น้าหนกั ท่ี
ดา้ นบนศรี ษะของผปู้ ่ วย ไม่ใช่บริเวณส่วนหลงั ของคอผูป้ ่ วย ถา้ ตาแหน่งถูกตอ้ งผา้ พนั แผลจะช่วย
ดึงขากรรไกรของผปู้ ่ วยเจบ็ ไปทางดา้ นหลงั และจะทาให้การหายใจของผบู้ าดเจบ็ ถกู รบกวน

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชว่ั คราวทีก่ ระดูกขากรรไกร

19

ข้อพงึ ระวัง : ในรายท่ีมีกระดกู ขากรรไกรดา้ นลา่ งหัก ไมส่ ามารถท่ีจะดึงขากรรไกร
ไปดา้ นหลงั ของผบู้ าดเจ็บได้ เนื่องจากกลา้ มเน้ือบริเวณใบหนา้ จะมีการหยอ่ นตวั เป็นเหตใุ หล้ ้นิ ของ
ผบู้ าดเจ็บไปอุดก้นั ทางเดินหายใจได้

2. กระดกู ไหปลำร้ำหกั เป็นการเขา้ เฝือกชวั่ คราว โดยใชเ้ ขม็ ขดั ๒ เส้น ผา้ แขวนแขนท่ี
บาดเจบ็ และผา้ ผกู คอ (ดูตามภาพ)

ภาพแสดง การประยกุ ตใ์ ช้เข็มขดั ผา้ แขวนแขน และผา้ ผกู คอ เป็นเฝือกชว่ั คราวในรายทีก่ ระดูก
ไหปลาร้าหัก

3. กระดกู หัวไหล่หกั หรือเคลอื่ น เป็นการเขา้ เฝือกชว่ั คราวในรายทม่ี กี ระดกู หวั ไหล่หกั หรือ
เคลอ่ื น โดยใชผ้ า้ แขวนแขนท่ีบาดเจ็บ และผา้ ผูกคอ (ดูตามภาพ)

ภาพแสดง การเขา้ เฝือกชวั่ คราวในรายทกี่ ระดกู หัวไหลห่ ักหรือเคลือ่ น
โดยใชผ้ า้ แขวนแขนร่วมกบั ผา้ ผกู คอ

20

กำรใช้ผ้ำสำมเหลีย่ ม (Triangular bandages)

“ผา้ สามเหลี่ยม” เป็นผา้ พนั แผลท่ีตดั เป็นรูปสามเหลี่ยม ขนาดของผา้ สามเหลย่ี มข้นึ อยกู่ บั
อวยั วะท่ีใช้ และมหี ลกั การใชเ้ ช่นเดียวกบั ผา้ พนั แผลชนิดมว้ น คอื

1. ผา้ ท่ใี ชต้ อ้ งสะอาดและแห้ง
2. ถา้ ผา้ ผนื ใหญ่ ตอ้ งพบั ใหม้ ีขนาดพอเหมาะ
3. พนั ให้พอกระชบั อยา่ ใหแ้ น่นหรือตึงเกินไป
4. การผูกปลายผา้ ควรผกู แบบเง่ือนกระตุก เสร็จแลว้ ใชเ้ ข็มซ่อนปลายกลดั ให้เรียบร้อย
5. การผกู ปลายผา้ ไม่ควรผกู ให้ปมอยตู่ รงกบั บาดแผล

“ผ้ำสำมเหลยี่ ม” มีประโยชน์หลายอยา่ ง โดยอาจใชพ้ นั ฝ่ามอื ฝ่าเทา้ หนา้ อก สะโพก และ
ศรี ษะในลกั ษณะกวา้ ง หรือทาเป็นผา้ พนั คอในลกั ษณะยาวเป็นแถบ ใชพ้ นั มอื พนั ศรี ษะ พนั ตา พนั
ขอ้ ศอก พนั ไหล่ ทีส่ าคญั และใชไ้ ดบ้ อ่ ย คือ ใชผ้ า้ สามเหลยี่ มคลอ้ งแขน เพือ่ พยงุ ไม่ให้ปวดหรือ
บวม หรือใหบ้ ริเวณท่ีหกั หรือเคล่อื นอยนู่ ่ิงๆ
การใชผ้ า้ สามเหลี่ยม (Triangular bandages)

การใชผ้ า้ สามเหลี่ยม เม่อื มบี าดแผลตอ้ งใชผ้ า้ พนั แผล ซ่ึงขณะน้นั มีผา้ สามเหลยี่ ม สามารถใชผ้ า้
สามเหล่ยี มแทนผา้ พนั แผลได้ โดยพบั เก็บมุมใหเ้ รียบร้อย และกอ่ นพนั แผลตอ้ งพบั ผา้ สามเหลีย่ มให้
มขี นาดเหมาะสมกบั บาดแผลและอวยั วะทใ่ี ชพ้ นั

>>> >>>
>>>

21

กำรพับผ้ำสำมเหลยี่ ม
1. การคลอ้ งแขน (Arm sling) ในกรณีท่มี ีกระดกู ตน้ แขนหกั หรือกระดูกปลายแขนหัก เมื่อ

ตกแตง่ บาดแผลและเขา้ เฝือกชวั่ คราวเรียบร้อยแลว้ จะคลอ้ งดว้ ยผา้ สามเหลีย่ มตามลาดบั ดงั น้ี
1.1 วางผา้ สามเหลย่ี มให้มุมยอดของสามเหลีย่ มอยใู่ ตข้ อ้ ศอกขา้ งท่เี จบ็ ใหช้ ายผา้ ดา้ นพบั พาด

ไปทไี่ หล่อกี ขา้ งหน่ึง
1.2 จบั ชายผา้ ดา้ นล่างตลบกลบั ข้ึนขา้ งบน ใหช้ ายผา้ พาดไปทีไ่ หล่ขา้ งเดียวกบั แขนขา้ งที่เจ็บ
1.3 ผูกชายท้งั สองให้ปมอยตู่ รงร่องเหนือกระดูกไหปลาร้า

>

22

2. การพนั ศรี ษะ ซ่ึงสะดวกและรวดเร็วกว่าใชผ้ า้ พนั แผลชนิดมว้ น
2.1 วิธีใชผ้ ูป้ ฐมพยาบาลตอ้ งเริ่มตน้ ดว้ ยการพบั ดา้ นฐานสองทบกวา้ งประมาณ 2 นิ้ว
2.2 จากน้นั วางผา้ บนศีรษะผูป้ ่ วยโดยใหด้ า้ นฐานอยเู่ หนือหนา้ ผาก จบั ชายผา้ ดา้ นขา้ งท้งั สอง

ขา้ งสลบั กนั ท่ีดา้ นหลงั ศรี ษะแลว้ ออ้ มผ่านบริเวณเหนือหูมาผกู ตรงจุดก่ึงกลางหนา้ ผาก
2.3 ชายผา้ ทีเ่ หลืออยดู่ า้ นหลงั ศรี ษะจบั มว้ นข้นึ และพบั เหนบ็ ให้เรียบร้อย

3. การพนั มอื ใชก้ รณีที่มบี าดแผลที่มือ ทาตามลาดบั ดงั น้ี
3.1 วางมอื ท่บี าดเจบ็ ลงบนผา้ สามเหล่ยี ม จบั มุมยอดของผา้ สามเหล่ียมลงมาดา้ นฐานจรด

บริเวณขอ้ มอื
3.2 ห่อมือโดยจบั ชายผา้ ท้งั ดา้ นซา้ ยและขวาไขวก้ นั
3.3 ผกู เงอ่ื นพริ อดบริเวณขอ้ มือ

>>>>>

23

ลักษณะของผ้ำสำมเหลยี่ ม
ผา้ สามเหล่ียมจะเป็นผา้ อะไรกไ็ ดท้ มี่ ลี กั ษณะนุ่ม และมรี ูปร่างเป็นสามเหลีย่ มหรือรูปสี่เหลี่ยม

พบั คร่ึง โดยทวั่ ไปแลว้ เรานิยมใชผ้ า้ ลนิ ินมาทาเป็นผา้ สามเหลยี่ มและตอ้ งเป็นผา้ ทสี่ ะอาด เช่น ผา้ ผกู
คอลกู เสือ ผา้ ขาวมา้ เป็นตน้ โดยเมอ่ื ตดั หรือพบั เป็นสามเหลีย่ มแลว้ ควรมดี า้ นฐานกวา้ งประมาณ
30 นิ้ว และดา้ นขา้ งยาวประมาณ 30 นิ้วเช่นกนั

ประโยชน์ของผ้ำสำมเหล่ยี ม
การใชผ้ า้ สามเหล่ยี ม ผา้ สามเหลยี่ มเป็นผา้ ที่มปี ระโยชนม์ ากในการปฐมพยาบาล เช่น ใชก้ ด

ห้ามเลอื ดใชป้ ิ ดแผลหรือพนั แผล ใชพ้ ยงุ หรือคลอ้ งอวยั วะที่ไดร้ ับบาดเจ็บ เป็นตน้ ผา้ สามเหลยี่ มจะ
เป็นผา้ อะไรก็ไดท้ ม่ี ีลกั ษณะน่มุ และมีรูปร่างเป็นสามเหล่ยี ม หรือรูปสี่เหลี่ยมพบั คร่ึง โดยทว่ั ไป
แลว้ เรานิยมใชผ้ า้ ลินินมาทาเป็นผา้ สามเหลี่ยม และตอ้ งเป็นผา้ ทส่ี ะอาด เช่น ผา้ ผกู คอลกู เสือ
ผา้ ขาวมา้ เป็นตน้

24

ใบกิจกรรมท่ี 1

คำชีแ้ จง ให้หม่ลู กู เสือสามญั ปฏิบตั กิ ารปฐมพยาบาล โดยใชว้ ิธีการเขา้ เฝือกชว่ั คราว (15 คะแนน)

1. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยแขนหัก
2. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยขาหัก
3. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยกระดกู ขากรรไกรหัก
4. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยกระดกู ไหปลาร้าหัก
5. กระปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยไหลห่ กั

25

ใบกิจกรรมท่ี 2

คำชี้แจง ให้หมลู่ กู เสือสามญั รุ่นปฏบิ ตั กิ ารปฐมพยาบาล โดยใชผ้ า้ สามเหลีย่ ม (15 คะแนน)

1. การคลอ้ งแขน (Arm sling)
2. การพนั ศรี ษะ
3. การพนั มอื

26

แบบทดสอบหลังเรียน

คำชี้แจง ให้ลูกเสือสามญั เลอื กคาตอบทถี่ ูกทส่ี ุดเพยี งคาตอบเดียวและทาเคร่ืองหมายกากบาท ()
ลงในกระดาษคาตอบ (10 คะแนน)

1. อาการผปู้ ่ วยท่กี ระดูกหัก คือขอ้ ใด
ก. ปวดศรี ษะมาก
ข. แขนขามีอาการชา
ค. อาการชาบริเวณกระดูกหลงั
ง. ปวด บวม ช้า บริเวณกระดูกหกั

2. ผา้ สามเหลยี่ ม ส่ีเหล่ียมจตั ุรสั เข็มขดั เนคไท เหมาะใชก้ บั การปฐมพยาบาลกระดกู หกั
บริเวณให้

ก. แขน
ข. ตน้ ขา
ค. หวั แม่มอื
ง. เชิงกราน

3. ขอ้ ใดคือความหมายของ การปฐมพยาบาลหรือช่วยเหลอื ผปู้ ่ วย
ก. การช่วยเหลือผไู้ ดร้ ับอบุ ตั เิ หตุ
ข. การบรรเทาเหตหุ รืออบุ ตั ิภยั ท่ีเกิดข้นึ
ค. การป้องกนั เหตรุ ้ายโดยการเตือนภยั ล่วงหนา้
ง. การช่วยเหลอื ผปู้ ่ วยจากเหตุตา่ ง ๆ ข้นั ตน้ ใหบ้ รรเทาความเจ็บป่ วยก่อนส่งถึง

แพทย์

27

4. หากลูกเสือสามญั จะดดั แปลงวสั ดุใกลต้ วั ให้เป็นผา้ สามเหลย่ี มเหมาะกบั การปฐมพยาบาล
จะเลอื กวสั ดตุ ามขอ้ ใด

ก. ผา้ ขนหนูเก่า
ข. กระสอบป่ าน
ค. ผา้ ยางพลาสตกิ
ง. ปลอกหมอน ผา้ ปทู น่ี อน

5. การมดั ผา้ สามเหลย่ี มจะมดั เป็นเง่อื นชนิดใด
ก. เงอ่ื นพริ อด
ข. เงื่อนกระตกุ
ค. เงือ่ นตะกรุดเบ็ด
ง. เงอื่ นบ่วงสายธนู

6. การดดั แปลงผา้ สามเหลย่ี มเป็นห่วงคลอ้ งแขนมีประโยชน์อยา่ งไร
ก.ให้กระดกู หักเขา้ ทีเ่ ร็วข้ึน
ข. ป้องกนั เลือดคงั่ บริเวณบาดแผล
ค. มดั ตามธรรมเนียมการปฐมพยาบาล
ง. พกั แขน ช่วยผ่อนคลายความเจบ็ ปวด

7. การใชผ้ า้ สามเหล่ียมทีใ่ ชอ้ ยบู่ ่อย ๆ คือขอ้ ใด
ก. เป็นผา้ รัดห้ามเลือด เช่น ขนั ชะเนาะ
ข. พนั ศรี ษะ คลอ้ งแขน
ค. พนั มือ พนั เทา้
ง. ถกู ทกุ ขอ้

28

8. เราสามารถใชผ้ า้ สามเหลย่ี มกบั อุปกรณใ์ ดในการปฐมพยาบาล
ก. เปลสนาม
ข. ไมเ้ ฝือกแขน
ค. กระเป๋ าน้าร้อน
ง. ถุงทรายถว่ งน้าหนกั

9. ขอ้ ใดไม่ใช่ประโยชน์ของผา้ สามเหล่ยี ม
ก. รัดเพื่อให้เลอื ดแข็งตวั เร็วข้นึ
ข. ใหอ้ าการบวมบริเวณแผลลดลง
ค. รดั ตงึ อวยั วะที่บาดเจบ็ ใหเ้ คลือ่ นทน่ี อ้ ยที่สุด
ง. เป็นทีพ่ กั และพยงุ อวยั วะให้คลายความเจ็บปวด

10. การเจ็บป่ วยในขอ้ ใดไม่เหมาะกบั การใชผ้ า้ สามเหล่ยี ม
ก. แขนหกั
ข. ขอ้ เทา้ เคลด็
ค. เลอื ดกาเดาไหลมี
ง. บาดแผลท่ศี ีรษะ

29

กระดำษคำตอบแบบทดสอบหลงั เรียน

ช่ือ..........................................................................................เลขท่ี.................

ขอ้ ก ข ค ง
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

รวม

30

ภำคผนวก

31

เฉลยใบกิจกรรมท่ี 1

คำชี้แจง ให้หมลู่ ูกเสือสามญั ปฏิบตั ิการปฐมพยาบาล โดยใช้วิธีการเขา้ เฝือกชวั่ คราว (15 คะแนน)
1. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยแขนหกั
2. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยขาหกั
3. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยกระดูกขากรรไกรหัก
4. การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยกระดูกไหปลาร้าหัก
5. กระปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยไหล่หัก

ขนึ้ อย่กู ับดลุ พนิ จิ ครูผ้สู อน

32

เฉลยใบกิจกรรมที่ 2

คำชี้แจง ให้หมลู่ กู เสือสามญั ปฏิบตั ิการปฐมพยาบาล โดยใชผ้ า้ สามเหลย่ี ม (15 คะแนน)

1. การคลอ้ งแขน (Arm sling)
2. การพนั ศีรษะ
3. การพนั มอื

ขนึ้ อย่กู บั ดุลพินจิ ครูผ้สู อน

33

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน–หลังเรียน

กอ่ นเรียน ง หลงั เรียน ง
ขอ้ ก ข ค x ขอ้ ก ข ค x
1 1
2x x 2x x
3 x 3 x
4 4
5x x 5x x
6 x 6 x
7 7
8x 8x
9x 9x
10 x 10 x

รวม รวม

34

บรรณำนุกรม

กวี พนั ธุม์ ีเชาวน์. เง่ือนเชือก. พิมพค์ ร้ังที่ 5. กรุงเทพฯ : โรงพิมพค์ ุรุสภาลาดพร้าว, 2548.
กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2550) หลกั สูตรลกู เสือสามญั
http://www.holy.ac.th/holy/website/scountindex.htm.

คู่มอื การจดั กิจกรรมลูกเสือสามญั ท่เี นน้ ทกั ษะชีวติ (ของ สสส) สมาคมวางแผนครอบครวั
แห่งประเทศไทย ในพระราชูปถมั ภส์ มเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี 226 หนา้ ปี ท่ี
พิมพ์ 2010www.ppat.or.th (โครงการการพฒั นาหลกั สูตรและการบริหารจดั การกิจกรรม
ลกู เสือเพอื่ เสริมสร้างทกั ษะชีวิต)

เฉลิมพร จนั ทรทีประ. เงอ่ื นเชือก คมู่ ือประกอบการสอนกิจกรรมลูกเสือ, เนตรนารี, ยวุ กาชาด และ
บคุ คลทว่ั ไป. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พธ์ รรมสาร, 2549.

นงลกั ษณ์ ทองสัมฤทธ์ิ. (2553) การผกู เง่ือน. http://koel.itgo.com/fisherman%20knot.html.
มีชยั ขาศิริ. การบกุ เบิกสาหรับลกู เสือสามญั . กรุงเทพฯ: การพิมพไ์ ทยกรุ๊พ, 2537.
มลู นิธิคณะลูกเสือแห่งชาต.ิ หนงั สือเรียน กิจกรรมพฒั นาผเู้ รียน กิจกรรมลกู เสือ – เนตรนารี

ช่วงช้นั ที่ 3. กรุงเทพฯ : อกั ษรเจริญทศั น์, 2551.
สันต์ ยวุ ยทุ ธ.์ คู่มือการสอนวชิ าพเิ ศษลูกเสือ เนตรนารีสามญั เพ่ือเสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้ัน

ประถมศกึ ษาปี ท่ี 6 (ลกู เสือโลก) สามญั (ฉบบั เพิม่ เติม).
พมิ พค์ ร้งั ท่ี 4. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พค์ รุ ุสภาลาดพร้าว, 2543.
สมบตั ิ ก่อแกว้ , มนดั เทศทอง. (2550) การผูกเงื่อนและการผูกแน่น. กิจกรรมลูกเสือ เนตรนารี
สามญั เพื่อเสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี 6 (ลูกเสือโลก),
http://www.thaigoodview.com/library/contest2551/dev03/07/index.html.
สมมาต สังขพนั ธ์. หนงั สือเรียนหมวดกิจกรรมพฒั นาผเู้ รียน ลูกเสือ – เนตรนารี (ลกู เสือโลก).
กรุงเทพฯ : เอมพนั ธ,์ 2551.
อานาจ ช่างเรียน, เชาวลติ ภูมิภาค และเทพฤทธ์ิ พรประสิทธ์ิ. กิจกรรมพฒั นาผเู้ รียน
ลกู เสือ เนตรนารีสามญั เพือ่ เสริมสร้างทกั ษะชีวิต ระดบั ช้นั ประถมศึกษาปี ที่ 6
(ลูกเสือโลก). พมิ พท์ ี่ บริษทั โรงพิมพว์ ฒั นาพานิช จากดั , 2551.