พระพุทธศาสนากับภูมิปัญญาไทย Buddhism and Thai Culture

๔๙๒

ธรี ศกั ดิ ์อคั รบวร. กิจกรรมนักศึกษา : เพื่อทรพั ยากรมนุษยแ์ ละสงั คมแห่งการเรยี นร้.ู
กรงุ เทพมหานคร : ก. พลพมิ พ,์ ๒๕๔๕.

ยศ สนั ตสมบตั .ิ มนุษยก์ บั วฒั นธรรม. กรงุ เทพมหานคร : สาํ นกั พมิ พ์
มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร,์ ๒๕๓๗.

__________. มนุษยก์ บั วฒั นธรรม. ฉบบั พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๔ แกไ้ ขเพม่ิ เตมิ . กรงุ เทพมหานคร :
สาํ นกั พมิ พม์ หาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร,์ ๒๕๕๖.

__________. บคุ ลิกภาพและวฒั นธรรมไทย : การวิเคราะหข์ ้อมลู เบอื้ งต้น. วารสาร
ธรรมศาสตร,์ ปีท่ี ๑๓ เล่มท่ี ๓ กนั ยายน ๒๕๒๗.

ยง่ิ ยง เทา่ ประเสรฐิ . ศกั ยภาพของภมู ิปัญญาพืน้ บา้ น. วารสารการศกึ ษาแห่งชาติ (ปีท่ี
๒๘ ฉบบั ท่ี ๕ มถิ ุนายน, ๒๕๓๗.

ลาํ จวน อาจารยี า. คติธรรม คาํ คม คาํ พงั เพย สภุ าษิตโบราณ. กรงุ เทพมหานคร : สาํ นกั พมิ พ์
อาํ นวยสาสน์ , ๒๕๕๕.

ลาํ จวน อาจารยี า. คติธรรม คาํ คม คาํ พงั เพย. นนทบุรี : ทวพี มิ พด์ ,ี ๒๕๕๕.
สลี า วรี ะวงศ.์ ฮีตสิบสอง. อุบลราชธานี : ศนู ยศ์ ลิ ปวฒั นธรรมมหาวทิ ยาลยั อุบลราชธาน,ี ๒๕๑๗.
วชิ ติ นนั ทสวุ รรณ. ภมู ิปัญญาชาวบ้านในงานพฒั นา. วารสารสงั คมพฒั นา ฉบบั ท่ี ๕. ๒๕๒๘.
วบิ ลู ย์ ลส้ี วุ รรณ. ศิลปหตั ถกรรมพื้นบา้ น. กรงุ เทพมหานคร : ตน้ ออ้ แกรมม,่ี ๒๕๓๘.
วธิ าน สุชวี คุปต์ และคณะ. ปรชั ญาไทย. กรงุ เทพมหานคร : สาํ นกั พมิ พม์ หาวทิ ยาลยั รามคาํ แหง,

๒๕๔๗.
วธิ าน สุชวี คปุ ต์ และ สนธิ บางยข่ี นั . ปรชั ญาไทย. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๕. กรงุ เทพมหานคร :

สาํ นกั พมิ พม์ หาวทิ ยาลยั รามคาํ แหง, ๒๕๓๔.
__________. ปรชั ญาไทย. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๗. กรงุ เทพมหานคร : สาํ นกั พมิ พม์ หาวทิ ยาลยั

รามคาํ แหง, ๒๕๔๖.
วชิ ยั สธุ รี ชานนท.์ ปรชั ญาเบอื้ งต้น. กรงุ เทพมหานคร : ภาควชิ าปรชั ญาและศาสนา วทิ ยาลยั ครู

เทพสตร,ี ๒๕๒๓.
ไวท้ ล์ นิ ินบคุ๊ ส.์ ลิมินทปัญหา ฉบบั ธรรมทาน. กรงุ เทพมหานคร : บรษิ ทั ซาเรน็ การพมิ พจ์ าํ กดั ,

๒๕๕๒.

๔๙๓

วลิ เลยี ม ธโี อดอร์ เดอ แบร.่ี บ่อเกิดลทั ธิประเพณีอินเดีย ภาค ๑. แปลโดย จาํ นงค์
ทองประเสรฐิ . กรงุ เทพมหานคร : โรงพมิ พส์ ว่ นทอ้ งถนิ่ ๒๕๑๒.

รตั นะ บวั สนธ.ิ ์ การพฒั นาหลกั สตู รท้องถิ่นระดบั ประถมศึกษาแนวคิดและปฏิบตั ิการสาร
พฒั นาหลกั สตู ร. พษิ ณุโลก : มหาวทิ ยาลยั นเรศวร, กนั ยายน-ตุลาคม ๒๕๓๕.
ม.ป.ท. (เอกสารอดั สาํ เนา).

ราชบญั ฑติ ยสถาน. พจนานุกรมฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕. กรุงเทพมหานคร :
สาํ นกั พมิ พ์ อกั ษรทศั น์, ๒๕๒๘.
__________. พจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒. กรงุ เทพมหานคร :

นามมบี คุ๊ ส์ พบั ลเิ คชนั่ , ๒๕๔๖.
รงุ่ แกว้ แดง. การปฏิวตั ิการศึกษาไทย. กรงุ เทพมหานคร : มตชิ น, ๒๕๔๔.
วเิ ชยี ร รกั การ. วฒั นธรรมและพฤติกรรมของไทย. กรงุ เทพมหานคร : โอ.เอส.พรม้ิ ตง้ิ เฮา้ ,

๒๕๒๙.
ศกั ดชิ ์ ยั เกยี รตนิ าคนิ ทร.์ ภมู ิปัญญาไทยพฒั นาไทย. กรงุ เทพมหานคร : วารสารวฒั นธรรมไทย

๓๗ (๔). เมษายน-พฤษภาคม, ๒๕๔๒.
ศรศี กั ร วลั ลโิ ภดม. บทเรียนภาคปฏิบตั ิและวิถีทรรศน์เชิงนโยบายเพ่ือส่งเสริมความรว่ มมือ

ระหว่างโรงเรยี นกบั ชุมชน, พลวตั รชมุ ชนไทยสมยั โลกาภิวฒั น์. กรงุ เทพมหานคร :
อมรนิ ทร์ พรน้ิ ตง้ิ แอนด์ พบั ลชิ ชง้ิ จาํ กดั (มหาชน), ๒๕๓๙.
__________. การถอื ผใี นเมืองไทย ศิลปวฒั นธรรม. ปีท่ี ๕ ฉบบั ท่ี ๔ กุมภาพนั ธ,์ ๒๕๒๗.
เสถยี ร สระทองให.้ พทุ ธศิลปะ. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๒. พษิ ณุโลก : บรษิ ทั โฟกสั พรน้ิ ตง้ี จาํ กดั , ๒๕๕๘.
สวงิ บุญเจมิ . ตาํ รามรดกอีสาน. อุบลราชธานี : สาํ นกั พมิ พม์ รดกอสี าน, ๒๕๕๔.
สชุ พี บญุ ญานุภาพ. ประวตั ิศาสตรศ์ าสนา. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๔. กรงุ เทพมหานคร : อมรการพมิ พ,์
๒๕๒๖.
__________. ประวตั ิศาสตรศ์ าสนา. กรงุ เทพมหานคร : สาํ นกั พมิ พร์ วมสาสน์ , ๒๕๓๒.
สพุ ตั รา สภุ าพ. สงั คมวิทยา. กรงุ เทพมหานคร : ไทยวฒั นาพานชิ , ๒๕๔๒.
สนุ ทร ณ รงั ส.ี ปรชั ญาอินเดีย ประวตั ิและลทั ธิ. กรงุ เทพมหานคร : บพธิ การพมิ พ,์ ๒๕๒๑.
สภุ าษิตพระรว่ ง และสภุ าษิตอิศรญาณ. กรงุ เทพฯ : บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จาํ กดั ,
๒๕๔๒.

๔๙๔

สุรยิ า สมทุ คปุ ต.ิ ์ ฮีตบา้ นคองเมอื ง. โครงการจดั ตงั้ พพิ ธิ ภณั ฑท์ างมานุษยวทิ ยาของอสี าน สาํ นกั
วชิ าเทคโนโลยสี งั คม มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยสี รุ นาร,ี ๒๕๔๔

แสงอรณุ . ต่อแต่นี้...มีแต่ทางเลือก. กรงุ เทพมหานคร : สานแสงอรณุ , ๒๕๔๒.
สารานุกรมไทย สาํ หรบั เยาวชน ฉบบั เสริมการเรียนร้.ู โดยพระราชประสงคใ์ น

พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั เล่มท่ี ๒๓. กรงุ เทพมหานคร : โครงการสารานุกรมไทยฯ
สนามเสอื ปา่ ถนนศรอี ยธุ ยา เขตดุสติ , ๒๕๔๘.
สามารถ จนั ทรส์ รู ย.์ ภมู ิปัญญาชาวบา้ นคืออะไร อย่างไร. เอกสารสมั มนาวิชาการเรือ่ ง
ภมู ิปัญญาชาวบ้าน. กรงุ เทพมหานคร : สาํ นกั งานคณะกรรมการการวฒั นธรรม
แหง่ ชาติ ๒๕๓๓. เสอื ปา่ ถนนศรอี ยธุ ยา เขตดสุ ติ , ๒๕๔๘.
สจุ ารี จนั ทรสุข. การศึกษาภมู ิปัญญาท้องถิ่น. วารสารการศกึ ษาแห่งชาติ ปีท่ี ๒๒.
สงิ หาคม-กนั ยายน, ๒๕๓๑.
สมบรู ณ์ สขุ สาํ ราญ. บทบาทของวดั และพระสงฆใ์ นอนาคต. กรงุ เทพมหานคร : คณะกรรมการ
ศาสนาเพ่อื การพฒั นา, ๒๕๒๕.
สามารถ จนั ทรส์ รู ย.์ ภมู ิปัญญาชาวบา้ นคืออะไร อย่างไร วฒั นธรรมก้าวไป
คามเปล่ียนแปลง. กรงุ เทพมหานคร : อมรนิ ทรต์ ง้ิ กรฟุ , ๒๕๓๓.
สทิ ธา พนิ ิจภวู ดล. ความรทู้ วั่ ไปทางวรรณกรรมไทย. กรงุ เทพมหานคร : ดวงกมล, ๒๕๓๗.
สุภาพรรณ ณ บางชา้ ง. พระสงฆก์ บั การพฒั นาชนบท ในการแสวงหาเส้นทางการพฒั นา
ชนบทของพระสงฆไ์ ทย. กรงุ เทพมหานคร : กองแผนงาน กรมการศาสนา
กระทรวงศกึ ษาธกิ าร, ๒๕๒๖.
สพุ รรณ ทองคลา้ ย. ผญา มรดกทางปัญญาของชาวพืน้ ถิ่นอีสาน. ศลิ ปวฒั นธรรม. ปีท่ี ๓
ฉบบั ท่ี ๑๐ สง่ิ หาคม ๒๕๒๕.
สาํ นกั งานคณะกรรมการวฒั นธรรมแห่งชาต.ิ บคุ คลดีเด่นทางด้านวฒั นธรรม. กรงุ เทพมหานคร:
สาํ นกั งานคณะกรรมการวฒั นธรรมแห่งชาต,ิ ๒๕๓๑.
สาํ นกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาต.ิ เอกสารประกอบการสมั มนา
เรอ่ื ง “ทนุ วฒั นธรรมและภมู ิปัญญากบั การสร้างสรรคค์ ณุ ค่าเพิ่มและมลู ค่าทาง
เศรษฐกิจและสงั คมประเทศ”. ณ โรงแรมรามาการเ์ ดน้ . กรงุ เทพมหานคร : วนั ท่ี ๑๘
กนั ยายน ๒๕๔๙.

๔๙๕

สาํ ลี รกั สทุ ธ.ิ ์ ฮีตสิบสองคองสิบส่ี ฉบบั อบุ ลราชธานี ๒๐๐ ปี . กรงุ เทพมหานคร :
สาํ นกั พมิ พ์ พ.ศ. พฒั นา จาํ กดั , ๒๕๔๙.

เสน่ห์ จามรกิ และยศ สนั ตสิ มบตั .ิ ป่ าชุมชนในประเทศไทย : แนวทางการพฒั นา เล่ม ๑
ป่ าฝน เขตร้อนกบั ภาพรวมของป่ าชุมชนในประเทศไทย. กรงุ เทพมหานคร :
สถาบนั ชุมชนทอ้ งถนิ่ , ๒๕๓๖.

เสฐยี รโกเศศ (นามแฝงของพระยาอนุมานราชธน). การศึกษาเร่อื งประเพณีไทย.
กรงุ เทพมหานคร : หน่วยพมิ พแ์ ละจาํ หน่ายศาสนาภณั ฑ,์ ๒๕๑๔.

__________. ชีวิตชาวไทยสมยั ก่อนและการศึกษาเรื่องประเพณีไทย. กรงุ เทพมหานคร :
สาํ นกั พมิ พค์ ลงั วทิ ยา, ๒๕๑๕.

แสง จนั ทรง์ าม. ศาสนศาสตร.์ กรงุ เทพมหานคร : ไทยวฒั นาพานิช, ๒๕๔๕
เสรี พงศพ์ ศิ . คืนส่รู ากเหง้าทางเลือกและทศั นวิจารณ์ว่าด้วยภมู ิปัญญาชาวบ้าน.

กรงุ เทพมหานคร : เทยี นวรรณ, ๒๕๒๙.
__________. คืนส่รู ากเหง้าทางเลือกและทศั นวิจารณ์ว่าด้วยภมู ิปัญญาชาวบ้าน.

กรงุ เทพมหานคร : เทยี นวรรณ, ๒๕๓๔.
หยดุ แสงอุทยั . ความร้เู บอื้ งต้นเกี่ยวกบั กฎหมายทวั่ ไป. กรงุ เทพมหานคร : รงุ่ เรอื งสาสน์ ,

๒๕๓๘.
__________. ความรเู้ กี่ยวกบั กฎหมายทวั่ ไป. กรงุ เทพมหานคร : รงุ่ เรอื งสาสน์ การพมิ พ,์

๒๕๔๕.
อภญิ วฒั น์ โพธสิ ์ าน. ฮดสรง ภมู ิปัญญาพื้นบา้ น พิธีเถราภิเษกพระสงฆใ์ นภาคอีสาน.

มหาสารคาม : หจก. อภชิ าตการพมิ พ,์ ๒๕๕๖.
เอกวทิ ย์ ณ ถลาง. ภมู ิปัญญาท้องถิ่นกบั การจดั การความร้.ู กรงุ เทพมหานคร : อมรนิ ทร,์

๒๕๔๖.
__________. ภมู ิปัญญาล้านนา. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๒. กรงุ เทพมหานคร : อมรนิ ทร,์ ๒๕๔๔.
อเนก นาคบตุ ร. จดุ เปล่ียนการพฒั นาชนบทและองคก์ รพฒั นาเอกชนไทย. สถาบนั ชุมชน

ทอ้ งถนิ่ พฒั นากองทุนพฒั นาทอ้ งถนิ่ ไทย แคนาดา, ๒๕๓๑.
อุดม บวั ศร.ี วฒั นธรรมอีสาน. ขอนแก่น : โรงพมิ พค์ ลงั นานาวทิ ยา, ๒๕๔๖.

๔๙๖

อรพมิ พ์ บญุ อาภา. คมั ภีรป์ รุ ณะกาํ เนิดพญานาค. กรงุ เทพมหานคร : แสงศลิ ป์การพมิ พ,์
๒๕๒๔.

องั กลู สมคะเนย.์ สภาพและปญั หาการนําภมู ปิ ญั ญาชาวบา้ นมาใชพ้ ฒั นาหลกั สตู รใน
โรงเรยี น ประถมศกึ ษาสงั กดั สาํ นกั งานการประถมศกึ ษาจงั หวดั อุบลราชธานี.
ปริญญานิพนธค์ รศุ าสตรมหาบณั ฑิต, สาขานิเทศการศกึ ษาและพฒั นา
หลกั สตู ร. กรงุ เทพฯ : จฬุ าลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั , ๒๕๓๕. (ถ่ายเอกสาร).

เอกวทิ ย์ ณ ถลาง. ภมู ิปัญญาชาวบา้ น วิถีและกระบวนการเรียนร้-ู แก้ปัญหาของชาวบ้าน
ไทย. กรงุ เทพมหานคร : มลู นธิ ภิ มู ปิ ญั ญา, ๒๕๔๑.

เอกวทิ ย์ ณ ถลาง และคณะ. ภมู ิปัญญาและกระบวนการเรยี นรขู้ องชาวบ้านไทย. นนทบรี :
โครงการกติ ตเิ มธี สาขาศกึ ษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช, ๒๕๓๙.

เอย่ี ม ทองด.ี มรดกธรรมชาติกบั ภมู ิปัญญาพืน้ บ้าน. วารสารเพ่อื การศกึ ษาและเผยแพร่
ภาษาและวฒั นธรรม. สถาบนั วจิ ยั ภาษาและวฒั นธรรมเพอ่ื พฒั นาชนบท
มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล, กรกฎาคม-ธนั วาคม ๒๕๔๑.

อรศริ ิ ปาณนิ ท.์ หม่บู า้ นลอยนํ้าของไทย วารสารประกอบการประชุมวชิ าการสถาปตั ย
ปาฐะ ๔๕. กรงุ เทพมหานคร, ๒๕๔๕.

เอม็ หริ ยิ นั นะ. ปรชั ญาอินเดียสงั เขป. แปลโดยวจิ ติ ร เกดิ วศิ ษฐ.์ กรงุ เทพมหานคร :
ไทยวฒั นาพานิช, ๒๕๒๐.

เอกวทิ ย์ ณ ถลาง. วิเคราะหเ์ อกลกั ษณ์ไทยในกระแสความเปลี่ยนแปลง.
กรงุ เทพมหานคร : อมรนิ ทรพ์ รน้ิ ตง้ิ กรพุ๊ , ๒๕๔๕.

(๒) หนังสือภาษาองั กฤษ :

Charless S.Preblish and Damien Keown. Introducing to Buddhism. New York :
Routledge, 2006.

๔๙๗

(๓) สื่ออิเลก็ ทรอนิกส์ : :

ความหมายและความสาํ คญั ของโบราณสถาน โบราณวตั ถุ พพิ ธิ ภณั ฑแ์ ละจดหมายเหตุ.
กรมสง่ เสรมิ การปกครองส่วนทอ้ งถนิ่ กระทรวงมหาดไทย. [ออนไลน์].
แหลง่ ขอ้ มลู : http://www.dla.go.th/work/e_book/eb1/std210550/28/6.pdf
[๒๒ สงิ หาคม ๒๕๕๘]

ปรชี า พณิ ทอง. สารานุกรมภาษาอสี าน-ไทย-องั กฤษ. [ออนไลน์]. แหลง่ ทม่ี า :
http://www.isangate.com/word/isandict.html [๑๙ มนี าคม ๒๕๕๘].

ประเภทของหตั ถกรร. [ออนไลน์]. แหง่ ขอ้ มลู : https://www.baanjomyut.com/library_2
[๙ กรกฎาคม ๒๕๕๘]

ปรชั ญาไทยมจี รงิ หรอื ไม่. [ออนไลน์]. แหล่งขอ้ มลู : https://www.baanjomyut.com/library_2
[๔ สงิ หาคม ๒๕๕๘]

วธิ คี ดิ ของคนไทย. [ออนไลน์]. แหล่งขอ้ มลู : https://www.baanjomyut.com/library [๕ สงิ หาคม
๒๕๕๘]

ลกั ษณะของลวดลายไทยแบ่งตามกรรมวธิ ีการสร้างสรรค์. [ออนไลน์], แหล่งข้อมูล
https://www.baanjomyut.com [๑๐ กรกฎาคม ๒๕๕๘]
สารานุกรมไทยสาํ หรบั เยาวชน เล่ม ๒๓. เรอ่ื งท่ี ๑ ภมู ปิ ญั ญาไทย. [ออนไลน์]. แหง่ ทม่ี า

http://kanchanapisek.or.th/kp6/sub/book/book.php?page=main&book
=23, [สบื คน้ สงิ หาคม ๒๕๕๗].

ประวตั ิผเู้ ขียน

******

ช่ือ : ดร. ยทุ ธนา พนู เกิดมะเริง
สถานท่ีเกิด
การศึกษา : ตาบลมะเรงิ อาเภอเมอื ง จงั หวดั นครราชสมี า

ประสบการณ์ : น.ธ.เอก สานกั เรยี นวดั สะแก คณะสงฆจ์ งั หวดั นครราชสมี า

ผลงานวิชาการ : ป.ธ. ๔ สานกั เรยี นวดั สะแก คณะสงฆจ์ งั หวดั นครราชสมี า

: มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย (ม. ๖) การศกึ ษานอกโรงเรยี นจงั หวดั นครราชสมี า

: พธ.บ. (การสอนสงั คมศกึ ษา) มหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณราชวทิ ยาลยั

: M.A. (Linguistics), University of Nagpur, India

: Ph.D. (Buddhist Studies) University of Magadh, India
: เป็นอาจารยป์ ระจาวทิ ยานครราชสมี า ตงั้ แต่ปี ๒๕๔๐ ถงึ ปจั จบุ นั

: เป็นอาจารยป์ ระจาสาขาวชิ าพระพุทธศาสนา

: เคยดารงตาแหน่งเป็นรกั ษาการผอู้ านวยการสานกั งานวทิ ยาเขตนครราชสมี า
: เคยดารงตาแหน่งเป็นหวั หน้าสาขาวชิ าภาษาต่างประเทศปจั จบุ นั
: เป็นผชู้ ่วยอธกิ ารบดี วทิ ยาเขตนครราชสมี า ตงั้ แต่ปี ๒๕๕๓ ถงึ ปจั จบุ นั

: เอกสารประกอบการสอนรายวชิ าพระพุทธศาสนาเถรวาท, หนงั สอื เรอ่ื ง
พระพทุ ธศาสนากบั ภมู ปิ ญั ญาไทย, หนงั สอื เรอ่ื งพระพทุ ธศาสนากบั สนั ตภิ าพ
(แต่งรว่ ม), หนงั สอื เรอ่ื งพระพทุ ธศาสนากบั สตรี (แต่งรว่ ม) และ หนงั สอื เรอ่ื ง
พระพทุ ธศาสนากบั สาธารณสุข (แต่งรว่ ม).
งานวจิ ยั จากสถาบนั วจิ ยั พทุ ธศาสตร์ : (๑) เรอ่ื ง “การบรู ณาการดแู ลสุขภาพตาม
หลกั พระพุทธศาสนาของอาสาสมคั รสาธารณสขุ ประจาวดั ”, (๒) เรอ่ื ง “ความพงึ
พอใจใจการใหบ้ รกิ ารของสานกั งานวทิ ยาเขตนครราชสมี า” (วจิ ยั รว่ ม), (๓) เรอ่ื ง
“การมสี ว่ นรว่ มในการประกนั คณุ ภาพการศกึ ษาของมหาวทิ ยาลยั มหาจฬุ าลงกรณ
ราชวทิ ยาลยั ” (วจิ ยั รว่ ม), (๔) เรอ่ื ง “กลยทุ ธแ์ ละองคป์ ระกอบการจดั การศกึ ษา
ของคณะสงฆเ์ พอ่ื รองรบั การพฒั นาสงั คมในศตวรรษท่ี ๒๑