score IKATAN KIMIA 2020

ULANGKAJI

KIMIA TINGKATAN 4

IKATAN KIMIA

IKATAN ION IKATAN KIMIA IKATAN KOVALEN

Jenis Ikatan

Antara atom logam (kump. 1,2 & 13) dgn atom Unsur Antara atom bukan logam dengan
bukan logam (kump. 15,16 & 17) Yang atom bukan logam
Terlibat (kump. 14, 15,16 & 17)

atom logam (melepaskan e-) ion + Elektron Atom bukan logam berkongsi e-
atom bukan logam (menerima e-) ion - valens membentuk molekul yang neutral

Tentukan pekali cas pada ion dan silangkan. Cara Tentukan bilangan e- yang
meramal diperlukan utk mcapai susunan
formula elektron duplet/ oktet yang stabil

A: 2.8.1 A A + + e- A + E2- Contoh C: 2.4 Bil. e- yang diperlukan
E: 2.6 12 Formula H: 1 untuk stabil:
C:4 1
21 Kimia H: 1 4

E + 2e- E2-

Formula kimia : A2E Formula kimia : CH4

Contoh
Susunan
Elektron

SIFAT SEBATIAN ION

Struktur sebatian ion terdiri drp kation & anion yg disusun dl struktur kekisi
raksasa.
Daya tarikan elektrostatik yg kuat antara kation dgn anion iaitu ikatan ion
menyebabkan sebatian ion mempunyai sifat-sifat berikut :

(a) Mempunyai takat didih & takat lebur yg tinggi. → banyak tenaga haba
diperlukan untuk memutuskan IKATAN ION yg kuat antara kation dgn
anion yg terikat.

(b) Mengalirkan arus elektrik dalam keadaan leburan dan larutan akueus. →
dalam keadaan leburan dan larutan akueus, ion-ion DAPAT BERGERAK
BEBAS menyebabkab sebatian ion dpt mengalirkan arus elektrik.
Dalam keadaan pepejal, ion-ion TIDAK DAPAT BERGERAK krn terikat dgn
kuat oleh daya elektrostatik, menyebabkan sebatian ion tidak dapat
mengalirkan arus elektrik.

SIFAT SEBATIAN ION

(c ) Larut dlm air tetapi tidak larut dlm pelarut organik.→
Air merupakan pelarut berkutub. Apabila sebatian ion dilarutkan
dlm air, ion-ion sebatian ion akan membentuk ikatan berkutub dgn
air. Ini menyebabkan sebatian ion dpt larut dlm air.

Pelarut organik merupakan pelarut tak berkutub
menyebabkannya tidak dpt membentuk ikatan berkutub dgn ion-
ion dlm sebatian ion. Ini menyebabkan sebatian ion tidak dapat
larut dlm pelarut organik.

Pelarut organik ialah pelarut bahan kimia organik yg
mengandungi unsur karbon. Contoh pelarut organik ialah
alkohol ( spt metanol & etanol), benzene dan toluene.

SIFAT SEBATIAN KOVALEN

Terdapat 2 jenis ikatan dalam sebatian kovalen iaitu :

(a) Ikatan kovalen yg kuat antara atom dalam molekul.
(b) Daya tarikan Van der Waals yang lemah antara molekul.

Ikatan kovalen & daya tarikan van der Waals dlm sebatian kovalen
menyebabkannya mempunyai sifat berikut:

(a) Mempunyai takat lebur & takat didih yg rendah. →
Hanya sedikit tenaga haba diperlukan untuk memutuskan daya tarikan van
der Waals yg lemah antara molekul.

(b) Tidak mengalirkan arus elektrik. → sebatian kovalen hanya mengandungi
zarah molekul & TIDAK MENGANDUNGI ZARAH ION yg diperlukan untuk
mengalirkan arus elektrik.

c) Larut dalam pelarut organik tetapi tidak larut dalam air. → Sebatian
kovalen merupakan sebatian yg tidak berkutub dan mempunyai zarah
molekul, sama seperti pelarut organik. Ini menyebabkan sebatian kovalen
boleh larut dalam pelarut organik.

BAHAGIAN A
PERCUBAAN SBP 2019)

3a. Rajah 3.1 menunjukkan susunan elektron bagi sebatian J yang
terbentuk apabila unsur X bertindak balas dengan unsur Y.

i) Nyatakan jenis ikatan di dalam sebatian J.
ii) Tuliskan susunan elektron bagi atom X.
iii) Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas antara

unsur X dan unsur Y untuk membentuk sebatian J.

Sebatian Ion Utk capai oktet, atom X Y-
cenderung melepaskan
Y-
2 elektron

2.8.7 2.8.2 2.8.7

Utk capai oktet, atom x2+ Utk capai oktet, atom
Y cenderung Y cenderung
x2+ Y-
menerima 1 elektron menerima 1 elektron

1 XY2 2

b) Banyak bahan seperti alkohol, aseton dan ester digunakan sebagai
pelarut dalam kosmetik dan perubatan kerana bahan tersebut
merupakan pelarut yang baik dengan kemeruapan yang tinggi.
Rajah 3.2 menunjukkan susunan elektron bagi atom unsur-unsur P,
Q dan R. Beberapa atom-atom ini boleh membentuk pelarut
organik.

i) Berdasarkan Rajah 3.2 cadangkan atom-atom yang boleh bertindak
balas untuk membentuk sebatian yang sama jenis dengan pelarut
yang digunakan dalam kosmetik dan perubatan.

ii) Tuliskan formula kimia bagi sebatian yang terbentuk.
iii) Lukiskan susunan elektron bagi sebatian yang terbentuk di 3b(ii).

c) Sebatian J mempunyai takat lebur yang lebih tinggi daripada
sebatian yang terbentuk dalam 3b(i).
Terangkan jawapan anda. (3m)

3a. Rajah 3.1 menunjukkan susunan elektron bagi sebatian J yang
terbentuk apabila unsur X bertindak balas dengan unsur Y.

i) Nyatakan jenis ikatan di dalam sebatian J. Ikatan Ion

ii) Tuliskan susunan elektron bagi atom X. 2.8.2
iii) Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas antara unsur X dan

unsur Y untuk membentuk sebatian J.

X + Y2 XY2

Mg + Cl2 MgCl2

b) Banyak bahan seperti alkohol, aseton dan ester digunakan sebagai pelarut
dalam kosmetik dan perubatan kerana bahan tersebut merupakan pelarut
yang baik dengan kemeruapan yang tinggi.
Rajah 3.2 menunjukkan susunan elektron bagi atom unsur-unsur P, Q dan
R. Beberapa atom-atom ini boleh membentuk pelarut organik.

i) Berdasarkan Rajah 3.2 cadangkan atom-atom yang boleh bertindak
balas untuk membentuk sebatian yang sama jenis dengan pelarut
yang digunakan dalam kosmetik dan perubatan.

Atom Q dan atom R.

i) Berdasarkan Rajah 3.2 cadangkan atom-atom yang boleh bertindak
balas untuk membentuk sebatian yang sama jenis dengan pelarut

yang digunakan dalam kosmetik dan perubatan. Atom Q dan atom R.

QRii) Tuliskan formula kimia bagi sebatian yang terbentuk. 4

ii) Tuliskan formula kimia bagi sebatian yang terbentuk.(1m)
QR4

iii) Lukiskan susunan elektron bagi sebatian yang terbentuk di
3b(ii). (2m)

C) Sebatian J mempunyai takat lebur yang lebih tinggi daripada
sebatian yang terbentuk dalam 3b(i).Terangkan jawapan anda. (3m)

Sebatian J = Sebatian Ionik

Sebatian yg terbentuk dlm 3b(i) = Sebatian kovalen

1. Kerana sebatian J mempunyai daya tarikan elektrostatik
yang kuat antara ion.
2. Manakala sebatian dalam 3b(i) mempunyai daya tarikan
antara molekul yang lemah.
3. Lebih banyak tenaga haba diperlukan untuk mengatasi daya
tarikan dalam sebatian J // Kurang tenaga haba diperlukan
untuk mengatasi daya tarikan dalam sebatian 3b(i).

BAHAGIAN B
(PERCUBAAN JOHOR 2019)

7. Rajah 7.1 menunjukkan perbualan antara Danny dan ibunya
ketika menyediakan makan malam.

Mak, saya perasan ais melebur Mungkin ais dan garam
pada suhu bilik, tetapi garam sebatian yang berbeza
tidak. Kenapa ya.

Sebatian kovalen

a) Berdasarkan jadual dalam Rajah 7.1, jelaskan perbezaan sifat

fizikal kiub ais dan garam. Sebatian Ion (4m)

b) Namakan jenis ikatan bagi sebatian-sebatian yang dinyatakan

dalan Rajah 7.1. Terangkan pembentukan sebatian-sebatian

tersebut.(10m)

7. Rajah 7.1 menunjukkan perbualan antara Danny dan ibunya ketika
menyediakan makan malam.

Mak, saya perasan ais melebur Mungkin ais dan garam
pada suhu bilik, tetapi garam sebatian yang berbeza
tidak. Kenapa ya.

a) Berdasarkan jadual dalam Rajah 7.1, jelaskan perbezaan sifat fizikal kiub ais
dan garam.(4m)

P1: Ais kiub mempunyai takat lebur dan takat didih yang rendah // Molekul didalam
ais kiub terikat oleh daya tarikan antara molekul yang lemah.
P2: Sedikit tenaga haba diperlukan untuk mengatasi daya tarikan yang lemah ini.
P3: Garam mempunyai takat lebur dan takat didih yang tinggi //
Ion-ion di dalam garam terikat oleh daya elektrostatik yang kuat antara ion.
P4: Lebih banyak haba diperlukan untuk mengatasi daya tarikan yang kuat ini.

Sebatian Ion Sifat Fizik Sebatian Kovalen
Tinggi
Takat Lebur dan Rendah
Dapat Takat Didih
mengkonduksikan
elektrik dalam keadaan Kekonduksian Tidak dapat
leburan / akueus Elektrik mengkonduksikan
elektrik dalam semua
Larut dalam air keadaan

Tidak larut dalam Keterlarutan Dalam Tidak larut dalam air
pelarut organik Air

(Pelarut universal)

Keterlarutan Dalam Larut dalam pelarut
Pelarut Organik organik

(tetraklorometana,
alkohol, benzena)

b) Namakan jenis ikatan bagi sebatian-sebatian yang dinyatakan
dalan Rajah 7.1. Terangkan pembentukan sebatian-sebatian
tersebut.(10m)

P1: Ais Kiub = Ikatan kovalen

P2: Susunan elektron bagi atom Hidrogen ialah 1.

P3: Susunan elektron bagi atom oksigen ialah 2.6.

P4: Dua atom hidrogen berkongsi sepasang elektron

dengan satu atom oksigen// Satu atom oksigen berkongsi

dua pasang elektron dengan dua atom hirogen.

P5: Untuk mencapai susunan elektron duplet // susunan

elektron oktet. H: 1 Bil. e- yang diperlukan untuk stabil
H+ O2- O: 2.6 H:1 2
O:2 1
.

21

H20 Formula kimia : H2O

b) Namakan jenis ikatan bagi sebatian-sebatian yang dinyatakan dalan
Rajah 7.1. Terangkan pembentukan sebatian-sebatian tersebut.
10m

P6: Garam = Ikatan Ion

P7: Susunan elektron bagi atom Natrium ialah 2.8.1.

P8: Susunan elektron bagi atom klorin ialah 2.8.7.

P9: Atom natrium melepaskan satu elektron untuk membentuk ion natrium
// Na+ .

P10: Atom klorin menerima satu elektron untuk membentuk ion klorida //
Cl - .

P11: Untuk mencapai susunan elektron oktet yang stabil.

P12: Ion natrium // Na+ dan ion klorida // Cl - ditarik oleh daya elektrostatik

yang kuat. Na: 2.8.1 Na + Cl-

. Na Na+ + e- Cl: 2.8.7 11

Cl + e- Cl - 11
Formula kimia : NaCl

c) Rajah 7.2 menunjukkan pemerhatian apabila garam ditambah ke dalam dua
pelarut yang berbeza, Pelarut W dan Pelarut X. Sifat garam dalam pelarut-pelarut
itu ditunjukkan oleh bacaan ammeter apabila proses elektrolisis dijalankan.

i) Berdasarkan Rajah 7.2, cadangkan Pelarut W dan Pelarut X.(2m)

ii) ii) Terangkan perbezaan diantara sifat garam di dalam Pelarut W

dan dalam Pelarut X. 4m

i) Berdasarkan Rajah 7.2, cadangkan Pelarut W dan Pelarut X.(2m)

Pelarut W : Air
Pelarut X : Tetraklorometana // metilbenzena // dietil eter //
sikloheksana // alkohol

i) Terangkan perbezaan diantara sifat garam di dalam Pelarut W
dan dalam Pelarut X.(4m)

P1: Garam biasa // natrium klorida boleh mengkonduksikan elektrik dalam Pelarut W.
P2: Garam biasa // natrium klorida dalam Pelarut W wujud sebagai ion yang bebas

bergerak.
P3: Garam biasa // natrium klorida tidak boleh mengkonduksikan elektrik dalam

Pelarut X.
P4: Garam biasa // natrium klorida tidak larut dalam Pelarut X // ion-ion berada

pada kedudukan tetap// tiada ion-ion yang bebas bergerak dalam Pelarut X.