100 ปี ยานนาวา

คํานํา หนังสืออนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา เลมนี้ จัดทําขึ้นเนื่องในวาระ ครบรอบการสถาปนาเขตยานนาวา 100 ป สํานักงานเขตยานนาวา กรุงเทพมหานคร ไดรวบรวมประวัติความเปนมาของเขตยานนาวาตั้งแตอดีต จนถึงปจจุบัน โดยแนะนําสถานที่สําคัญ แหลงทองเที่ยว สถานที่พักผอน รานคา รานอาหาร ผลิตภัณฑ OTOP และอุตสาหกรรมในพื้นที่ เพื่อเผยแพร ประชาสัมพันธใหประชาชน หนวยงานตางๆ และผูที่สนใจทั่วไป ไดรูจักและ สงเสริมเศรษฐกิจในพื้นที่ ตามวิสัยทัศนของเขตยานนาวา “แหลงเศรษฐกิจใหม ประชารวมใจ เปนเมืองนาอยู” ซึ่งไดรับความรวมมืออยางดีจากภาคธุรกิจ หนวยงานองคกรในพื้นที่และขอขอบคุณแหลงขอมูลตางๆ ที่ทางคณะจัดทําได ขออนุเคราะหเนื้อหาและภาพถาย ผูที่สนใจสามารถเขาเยี่ยมชมงาน ฉลอง ๑๐๐ ป ยานนาวา ที่จัดขึ้นระหวางวันที่ 12 – 18 สิงหาคม 2557 ณ บริเวณหนา ศูนยการคาเซ็นทรัล พระราม 3 ถึงคอมมูนิตี้มอลล ดิ อัพ ถนนรัชดาภิเษก คณะผูจัดทํา สิงหาคม ๒๕๕๗ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๑

๒ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๓ ๙ ๑๙ ๓๓ ๔๓ ๗๕ ๗๙ ๘๓ ๘๙

เขตยานนาวาในอดีต เขตยานนาวาในอดีตมีพื้นที่กวางใหญ ถูกโอบลอมดวยคุงน้ําเจาพระยา มีชื่อ เรียกขานวา "บานทวาย" เนื่องจากมีชาวทวายอาศัยอยูกันเปนชุมชน และเปนศูนยกลาง ของชาวบานตางถิ่นนําสิ่งของ มา วัว ควาย มาแลกเปลี่ยนซื้อขาย โดยสวนใหญมีการซื้อ ขายควาย จนไดอีกชื่อหนึ่งวา “บานคอกควาย” ขณะนั้นบานทวาย(บานคอกควาย) อยู ในการปกครองของนครเขื่อนขันธ ในหมูบานมีวัดเกาแกที่สรางตั้งแตครั้งสมัยอยุธยา คือ วัดคอกควาย ไดรับการยก ฐานะขึ้นเปนพระอารามหลวงในสมัยกรุงธนบุรี ตั้งชื่อใหมเปน “วัดคอกกระบือ” ในสมัย รัชกาลที่ 3 ไดทําการปฏิสังขรณวัดคอกกระบือใหม ไดสราง “สําเภาเจดีย” ขึ้น และได ขนานนามพระอารามวา “วัดยานนาวา” จึงนับไดวา “สําเภาเจดีย” เปนสัญลักษณ แสดงถึงการติดตอคาขายจากชาวตางชาติ โดยเฉพาะชาวจีนลองเรือสําเภามาคาขาย โดย มีกลุมคนไทยพื้นเมือง ชาวทวาย ชาวจีน ชาวมุสลิม อาศัยอยูบริเวณนี้อยางหนาแนน ประเทศไทยไดปฏิรูปการบริหารราชการแผนดินเปนแบบประเทศตะวันตก เมื่อ พ.ศ. ๒435 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว โดยสถาปนาการ ปกครองสวนกลางขึ้นเปนกระทรวงตาง ๆ และยกฐานะกรมพระนครบาลขึ้นเปน กระทรวงนครบาล ทําหนาที่ปกครองราชธานีและพื้นที่มณฑลกรุงเทพมหานคร ๔ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

ในชวงปลายรัชสมัยของพระองค ไดมีการประกาศใชพระราชบัญญัติลักษณะการปกครอง ทองที่ พ.ศ.๒๔๕๗ ใหมีการจัดตั้งพื้นที่การปกครองเปนอําเภอ มณฑลกรุงเทพมหานคร ไดแบงการปกครอง ออกเปนอําเภอชั้นใน 8 อําเภอ ไดแก อําเภอพระนคร อําเภอ สามเพ็ง อําเภอบางรัก อําเภอปทุมวัน อําเภอดุสิต อําเภอบางกอกนอย อําเภอ บางกอกใหญ และอําเภอบางลําภูลาง และอําเภอชั้นนอก 8 อําเภอ ไดแก อําเภอบาง ซื่อ อําเภอบางเขน อําเภอบางกะป อําเภอบางขุนเทียน อําเภอราษฎรบูรณะ อําเภอ ตลิ่งชัน อําเภอภาษีเจริญ และอําเภอหนองแขม ตอมาเมืองนครเขื่อนขันธไดรับการจัดตั้งเปนจังหวัดพระประแดง และในรัชสมัย พระบาทสมเด็จ พระมงกุฏเกลาเจาอยูหัวไดประกาศขยายมณฑลกรุงเทพมหานครออกไป และแบงเขตออกเปน จังหวัดตางๆ ไดแก จังหวัดพระนคร จังหวัดธนบุรี จังหวัด นนทบุรี จังหวัดมีนบุรี จังหวัดพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ และไดโปรดเกลา ฯ ใหเสนาบดีกระทรวงนครบาล ออกประกาศยกเลิกอําเภอชั้นใน 7 อําเภอ และตั้งขึ้น ใหม 25 อําเภอ เมื่อวันที่ 15 ตุลาคม 2458 ในการจัดตั้งอําเภอใหมในครั้งนี้ไดยกเอา อําเภอบานทวาย ซึ่งแตกอนอยูในเขตจังหวัดพระประแดงมาจัดตั้งเปน อําเภอบาน ทวาย จังหวัดพระนคร ดวยอําเภอบานทวายมีสําเนียงภาษาตางดาว จึงตั้งชื่อใหมวา “อําเภอยานนาวา” ขึ้นกับกระทรวงมหาดไทยมีนายอําเภอเปนผูปกครอง โดยถือหลัก ตั้งชื่อตามวัดยานนาวา ซึ่งตั้งอยูในพื้นที่ วันที่ 1 พฤศจิกายน 2511 ไดยายที่ทําการอําเภอยานนาวา จากหัวมุมถนน สาทรมาบริเวณตึกโรงฆาสัตวถนนตก (ปจจุบันคือโรงพยาบาลเจริญกรุงประชารักษ) ป พ.ศ.2515 ไดมีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครองอีกครั้งตามประกาศคณะ ปฏิวัติ ฉบับที่ 335 ลงวันที่ 13 ธันวาคม 2515 ไดเปลี่ยนจากอําเภอยานนาวา อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๕

เปนเขตยานนาวาและแบงการปกครองเปน 8 แขวง ไดแก แขวงชองนนทรี แขวงบางโพงพาง แขวงยานนาวา แขวงทุงมหาเมฆ แขวงทุงวัดดอน แขวงบางคอแหลม แขวงบางโคล และแขวงวัดพระยาไกร วันที่ 24 สิงหาคม พ.ศ.2516 กรุงเทพมหานคร ไดจัดตั้งเขตจํานวน 24 เขต ไดแก เขตพระนคร เขตดุสิต เขตหนองจอก เขตบางรัก เขตบางกะป เขตปทุมวัน เขตปอมปราบศัตรูพาย เขตพระโขนง เขตมีนบุรี เขตลาดกระบัง เขตยานนาวา เขตสัมพันธวงศ เขตพญาไท เขตธนบุรี เขตบางกอกใหญ เขตหวยขวาง เขตคลองสาน เขตตลิ่งชัน เขตบางกอกนอย เขตบางขุนเทียน เขตภาษีเจริญ เขตหนองแขม เขตราษฎรบูรณะ ป พ.ศ. 2521 ตามประกาศกรุงเทพมหานคร ไดใหมีการแบงพื้นที่ เขตยานนาวา จัดตั้งสํานักงานเขตยานนาวา สาขา 1 (สาทร) และสํานักงานเขตยานนาวา สาขา 2(บางคอแหลม)ขึ้นดูแลพื้นที่บางสวนเพื่ออํานวยความสะดวกในการติดตอราชการ วันที่ 17 กุมภาพันธ 2529 เขตยานนาวาไดยายที่ทําการจากเดิมมาตั้งอยู อาคาร 4 ชั้น เลขที่ 209 ถนนนนทรี แขวงชองนนทรี เขตยานนาวา โดยคุณแคทเทอรีน บุบผาบุรี ไดบริจาคที่ดินสรางอาคารสํานักงานเขตยานนาวา ๖ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

การเปลี่ยนแปลงพื้นที่การปกครองเขตยานนาวาจนถึงปจจุบัน เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน 2532 กระทรวงมหาดไทย ไดมีการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ การปกครอง ของเขตยานนาวา โดยตั้งเขตสาทรและบางคอแหลม การแบงพื้นที่การ บริหารในครั้งนี้ บริเวณวัดยานนาวาที่เปนสัญลักษณของเขตยานนาวา ในปจจุบันอยูใน พื้นที่เขตสาทร แบงเขตการบริหารดังนี้ เขตยานนาวา มีพื้นที่การบริหาร รวม 2 แขวง คือ แขวงชองนนทรีและ แขวงบางโพงพาง เขตสาทร มีพื้นที่การบริหาร รวม 3 แขวง คือ แขวงยานนาวา แขวงทุงวัดดอน และแขวงทุงมหาเมฆ เขตบางคอแหลม มีพื้นที่การบริหาร รวม 3 แขวง คือ แขวงบางคอแหลม แขวงวัดพระยาไกร และแขวงบางโคล อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๗

๑๐ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๑๑

๑๒ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๑๓

๑๔ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๑๕

๑๖ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๑๗

๑๘ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

๒๐ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๒๑

๒๒ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๒๓

๒๔ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๒๕

๒๖ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๒๗

๒๘ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๒๙

๓๐ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๓๑

๓๒ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

๓๔ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๓๕

๓๖ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๓๗

๓๘ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๓๙

๔๐ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๔๑

๔๒ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

๔๔ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๔๕

๔๖ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา

อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา ๔๗

๔๘ อนุสาร ๑๐๐ ป ยานนาวา