แบบฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ เล่ม ๑ เรื่อง คำราศัพท์ (การใช้คำราชาศัพท์เหมาะสมกับกาลเทศะ หมวดสุภาพชน) จัดทำขึ้น เพื่อใช้ประกอบในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ เป็นเครื่องมือในการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียน หน่วยการเรียนรู้ เรื่อง คำราชาศัพท์ วิชาภาษาไทย ที่นักเรียนสามารถ ศึกษาได้ด้วยตนเอง โดยศึกษาคำแนะนำ และปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอน การเรียน นักเรียน จะได้รับความรู้อย่างครบถ้วน แบบฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์สำหรับ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ มีทั้งหมด ๓ เล่ม คือ เล่ม ๑ เรื่อง คำราศัพท์ (การใช้คำราชาศัพท์เหมาะสมกับกาลเทศะ หมวดสุภาพชน) เล่ม ๒ เรื่อง คำราศัพท์ (การใช้คำราชาศัพท์เหมาะสมกับกาลเทศะ หมวดพระภิกษุ) เล่ม ๓ เรื่อง คำราศัพท์ (การใช้คำราชาศัพท์เหมาะสมกับกาลเทศะ หมวดพระมหากษัตริย์และพระบรมวงศานุวงศ์) ขั้นตอนการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ภาษาไทย ๑. ศึกษาเนื้อหาล่วงหน้าอย่างละเอียดก่อนจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ๒. ครูจัดเตรียมสื่ออุปกรณ์ เครื่องมือที่จะใช้ประกอบการจัดการเรียนรู้ แบบฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ๓. ครูควรจัดชั้นเรียนให้เหมาะสมกับการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ และจัดเตรียมแบบฝึก ทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์ประกอบการเรียนรู้ให้ครบตามจำนวนนักเรียน 4. ก่อนจัดการเรียนรู้ ครูจะต้องชี้แจงบทบาทของนักเรียนในการใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์ให้นักเรียนเข้าใจ ๕. ครูสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ โดยใช้แบบฝึกทักษะการเรียนรู้ภาษาไทยของนักเรียน อย่างใกล้ชิดหากพบปัญหาควรแก้ไข ๖. หลังเสร็จสิ้นการจัดการเรียนรู้ โดยใช้แบบฝึกทักษะการเรียนรู้ภาษาไทย ครูควรช่วย สรุปบทเรียนให้นักเรียนอีกครั้ง และให้นักเรียนได้ทบทวนความรู้ โดยสรุปสิ่งที่เรียนรู้ บันทึกท้ายแบบฝึกทักษะการเรียนรู้ เมื่อจบเรื่องนั้น ๆ
บทเรียนที่นักเรียนกำลังศึกษานี้ คือ แบบฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์ สำหรับ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ เล่ม ๑ เรื่อง คำราศัพท์ (การใช้คำราชาศัพท์เหมาะสม กับกาลเทศะ หมวดสุภาพชน) แบบฝึกทักษะการเรียนรู้ภาษาไทยที่ใช้ประกอบการเรียน รายวิชาภาษาไทยที่นักเรียนสามารถศึกษาได้ด้วยตนเองโดยอ่านคำแนะนำ และปฏิบัติ ตามขั้นตอนการเรียนต่าง ๆ ด้วยความซื่อสัตย์และตั้งใจ ดังนี้ ๑. ศึกษาคำแนะนำสำหรับนักเรียน ศึกษาแผนผังขั้นตอนการเรียน โดยใช้แบบ ฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์ ให้เข้าใจ ๒. นักเรียนศึกษาสาระสำคัญ / มาตรฐานการเรียนรู้ / ตัวชี้วัดและจุดประสงค์ ๓. นักเรียนทำทดสอบก่อนเรียน จำนวน ๑๐ ข้อ เพื่อเป็นการวัดความรู้พื้นฐาน ของนักเรียน ๔. นักเรียนลงมือปฏิบัติกิจกรรม โดยใช้แบบฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์ เมื่อปฏิบัติกิจกรรม เสร็จเรียบร้อยแล้วให้ตรวจคำตอบไต้จากเฉลยแบบฝึกทักษะ ๕. นักเรียนบัตรทดสอบหลังเรียน จำนวน ๑๐ ข้อ เพื่อเป็นการวัด และ ประเมินผลการเรียนรู้นักเรียนควรต้องตั้งใจทำทดสอบหลังเรียน เพราะการทดสอบ ครั้งนี้ทำให้ทราบว่านักเรียนมีความรู้ความเข้าใจบทเรียนมากน้อยเพียงใด ๖. ตรวจคำตอบจากเฉลยทดสอบหลังเรียน นักเรียนต้องทำคะแนนให้ได้ร้อยละ ๘๐ ขึ้นไป จึงจะผ่านเกณฑ์ถ้าคะแนนไม่ผ่านเกณฑ์ให้ทบทวนเนื้อหา แล้วให้ทำทดสอบ หลังเรียนใหม่เมื่อผ่านจึงทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียน เรื่อง คำราชาศัพท์ ต่อไป ข้อควรปฏิบัติ หากมีข้อสงสัย ให้ข้อคำอธิบายหรือถามครูผู้สอนเพื่อร่วมกันสรุปข้อสงสัยนั้น ๆ เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดต้องมีความซื่อสัตย์ต่อตนเอง ไม่เปิดดูเฉลยจนกว่าทำแบบ ฝึกทักษะเสร็จ
๑. คำว่า "ขนมเส้น" คำราชาศัพท์ใช้ว่าอย่างไร ก. ขนมจีน ข. ขนมตาล ค. ขนมเทียน ง. ขนมขี้หนู ๒. คำว่า "ขี้ควาย" ใช้คำสุภาพที่ถูกต้องว่าอย่างไร ก. กิน ข. มูล ค. ดื่ม ง. ถ่าย ๓. คำว่า "สุกร" เป็นคำสุภาพที่ใช้เรียกสัตว์ชนิดใด ก. ไก่ ข. แกะ ค. หมู ง. สุนัข ๔. คำว่า “ถั่วเพาะ” เป็นคำสุภาพที่ใช้เรียกผัก ชนิดใด ก. ผักบุ้ง ข. ถั่วลิสง ค. ถั่วงอก ง. ผักตบชวา ๕. ตัวเลือกใดเป็นคำสุภาพที่ใช้เรียกผักตบชวา ก. ผักแพ ข. ผักริมน้ำ ค. ผักสามหาว ง. ผักทอดยอด ๖. ข้อใดไม่จัดเป็นคำสุภาพ ก. น้ำมูก ข. ปลาร้า ค. อุจจาระ ง. ปัสสาวะ ๗. “คุณป้าคะ มีกลิ่นเหม็นเน่ามาก จนหนูเกือบจะ................ออกมาเลยค่ะ” ควรเติมคำศัพท์ใดลงในช่องว่าง ก. ราก ข. อ้วก ค. อาเจียน ง. อุจจาระ ๘. “เขาโตแล้วแต่ยัง.................รดที่นอน อยู่เลยค่ะคุณหมอ” ควรเติมคำศัพท์ใด ลงในช่องว่าง ก. ฉี่ ข. เยี่ยว ค. ปัสสาวะ ง. อุจจาระ
๙. ความหมาย คำราชาศัพท์ ข้อใดไม่ถูกต้อง ก. ราชาศัพท์ คือ คำที่สุภาพไพเราะ ข. ราชาศัพท์ คือ ศัพท์หลวง หรือศัพท์ราชการ ค. ราชาศัพท์ คือ ศัพท์ที่ใช้สำหรับพระราชาเท่านั้น ง. ราชาศัพท์ คือ คำศัพท์ที่ต้องใช้ให้เหมาะกับบุคคล ๑๐. คำสุภาพข้อใดใช้ไม่ถูกต้อง ก. ควรด้วย - สมควรด้วย ข. ขนมขี้หนู - ขนมดอกมูลหนู ค. ตากแดด - ผึ่งแดด ง. ดอกขี้เหล็ก – ดอกเหล็ก
ข้อ ตัวเลือก ก ข ค ง ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐
คำราชาศัพท์ หมายถึง เป็นลักษณะการใช้ถ้อยคำที่แสดงออกถึง วัฒนธรรมการใช้ภาษาของไทยที่ชัดเจนอันเป็นผล สืบเนื่องมาจากระบบและ รูปแบบการปกครอง ภาษาไทยเป็นภาษาที่มีลักษณะพิเศษ เพราะแจกแจง การใช้ถ้อยคำตามระดับชนชั้นของบุคคล เพื่อให้ถูกต้องและเหมาะสม ตามกาลเทศะ คำราชาศัพท์จึงเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญยิ่งของชนชาวไทย เราคนไทย จึงมีความจำเป็นต้องใช้คำราชาศัพท์ได้ทั้งในการพูดและการเขียน ตลอดจน เข้าใจความหมายของคำราชาศัพท์ทั้งในการอ่านและการฟัง เพื่อให้ การสื่อสารมีประสิทธิภาพ ถ้อยคำสำหรับสุภาพชน สุภาพ หมายถึง เรียบร้อย เช่น เขาแต่งกายสุภาพตามกาลเทศะและ ความนิยม หรืออาจหมายถึงอ่อนโยน ละมุนละม่อม เช่น เขาพูดด้วยน้ำเสียง สุภาพ ไม่กระโซกโฮกฮาก และให้ความหมายคำว่า สุภาพชน หมายถึง ผู้ที่ แต่งกายเรียบร้อย ผู้ที่มีกิริยามารยาทอ่อนโยนพูดจาเรียบร้อย รู้กาลเทศะ ดังนั้นจึงอาจกล่าวโดยสรุปได้ว่า คำสุภาพ หมายถึง คำที่อ่อนโยน ละมุนละม่อม ไม่กระโชกโฮกฮาก ฟังแล้วไม่ระคายหูการใช้ถ้อยคำที่สุภาพ จำเป็นต้องใช้ให้เหมาะสมกับฐานะ กาลเทศะ และความสัมพันธ์ที่มีอยู่ ระหว่างผู้ที่ติดต่อสื่อสารกัน
ข้อควรคำนึงในการใช้ดังนี้ ๑. ไม่ควรใช้คำอุทานที่ไม่สุภาพ เช่น โว้ย เว้ย หรือคำสาบานที่หยาบคาย เช่น ให้ตายห่า ให้ฉิบหาย หรือพูดกระชากเสียง ๒. ไม่ควรใช้คำที่ถือว่าหยาบคาย ๒.๑ คำว่า ไอ้ควรใช้คำว่า สิ่ง แทน เช่น ไอ้นี่ ควรใช้ สิ่งนี้ไอ้นั่น ควรใช้ สิ่งนั้น ๒.๒ คำว่า อีควรใช้คำว่า นาง แทน เช่น อีเก้ง ควรใช้ นางเก้ง อีเลิ้ง ควรใช้นางเลิ้ง อีเห็น ควรใช้ นางเห็น ๒.๓ คำว่า ขี้ควรใช้คำว่า อุจจาระ หรือ มูล แทน หรือตัดออกเลย เช่น ขี้กลาก ควรใช้ โรคกลาก ขี้เรื้อน ควรใช้ โรคเรื้อน ขี้ควาย ควรใช้ มูลกระบือ ขี้ ดิน ควรใช้ มูลดิน ขี้สัตว์ ควรใช้ มูลสัตว์ ขี้ผึ้ง ควรใช้ สีผึ้ง ขี้มูก ควรใช้ น้ำมูก ขนมขี้หนู ควรใช้ ขนมทราย ๒.๔ คำว่า เยี่ยว ควรใช้คำว่า ปัสสาวะ แทน ๓. ไม่ควรใช้คำที่มีความหมายไปในทางที่หยาบ เช่น ปลาช่อน ปลาสลิด สาก กระบือ เป็นต้น ๔. ไม่ควรใช้คำผวน หรือคำใดก็ตามเมื่อผวนแล้ว หางเสียงหรือย้ายคำกลับมาไว้ ข้างหน้า คำนั้นจะกลายเป็นคำที่ไม่สุภาพทันที เช่น ตากแดด ควรใช้ ผึ่งแดด คุณด้วย ควรใช้ คุณอีกคน คนป่วย ควรใช้ คนเจ็บ หรือคนไข้สมควรด้วย ควรใช้ สมควร ๕. ไม่ควรใช้คำคะนองหรือคำสแลง เช่น เจ๋ง แซว ซ่าส์ จ๊าบ จุงเบย เป็นต้น ๖. ไม่ควรใช้คำว่า กิน หัว เกือก รู้ ผัว เมีย เอามา ในกรณีพูดต่อที่ประชุม หรือ พูดกับผู้ใหญ่ และผู้ไม่คุ้นเคยคำสุภาพที่ควรรู้ มีรายละเอียดตังในตารางต่อไปนี้
คำสามัญ คำสุภาพ กล้วยกุ กล้วยสั้น กล้วยไข่ กล้วยเปลือกบาง, กล้วยกระ กะปิ เยื่อเคย ขนมขี้หนู ขนมดอกเหล็ก, ขนมทราย ขนมใส่ไส้ ขนมสอดไส้ ขี้กลาก โรคกลาก ขี้เกลื้อน โรคเกลื้อน ขี้เรื้อน โรคเรื้อน ควาย กระบือ ช้างสีดอ (ช้างพลายมีงาสั้น) ช้างนรการ ดอกขี้เหล็ก ดอกเหล็ก ดอกซ่อนชู้ ดอกซ่อนกลิ่น ดอกนมแมว ดอกถันวิฬาร์ ดอกผักตบ ดอกสามหาว ดอกผักบุ้ง ดอกทอดยอด ดอกยี่หุบ ดอกมณฑาขาว ดอกสลิด ดอกขจร ต้นตำแย ต้นอเนกคุณ ต้นทองกวาว ต้นปาริชาต, ต้นปาริฉัตร ถั่วงอก ถั่วเพาะ ปลาช่อน ปลาหาง ปลาไหล ปลายาว ไส้เดือน รากดิน หนู มุสิกะ หมา สุนัข หมู สุกร คำสุภาพที่ควรรู้
๑. คำว่า “ถั่วเพาะ” เป็นคำสุภาพที่ใช้เรียกผัก ชนิดใด ก. ผักบุ้ง ข. ถั่วลิสง ค. ถั่วงอก ง. ผักตบชวา ๒. คำว่า "ขี้ควาย" ใช้คำสุภาพที่ถูกต้อง ว่าอย่างไร ก. กิน ข. มูล ค. ดื่ม ง. ถ่าย ๓. ตัวเลือกใดเป็นคำสุภาพที่ใช้เรียกผักตบชวา ก. ผักแพ ข. ผักริมน้ำ ค. ผักสามหาว ง. ผักทอดยอด ๔. ข้อใดไม่จัดเป็นคำสุภาพ ก. น้ำมูก ข. ปลาร้า ค. อุจจาระ ง. ปัสสาวะ ๕. คำว่า "ขนมเส้น" คำราชาศัพท์ใช้ว่าอย่างไร ก. ขนมจีน ข. ขนมตาล ค. ขนมเทียน ง. ขนมขี้หนู ๖. คำว่า "สุกร" เป็นคำสุภาพที่ใช้เรียกสัตว์ ชนิดใด ก. ไก่ ข. แกะ ค. หมู ง. สุนัข ๗. “เขาโตแล้วแต่ยัง.................รดที่นอน อยู่เลยค่ะคุณหมอ” ควรเติมคำศัพท์ใด ลงในช่องว่าง ก. ฉี่ ข. เยี่ยว ค. ปัสสาวะ ง. อุจจาระ ๘. “คุณป้าคะ มีกลิ่นเหม็นเน่ามาก จนหนูเกือบจะ................ออกมาเลยค่ะ” ควรเติมคำศัพท์ใดลงในช่องว่าง ก. ราก ข. อ้วก ค. อาเจียน ง. อุจจาระ ๙. คำสุภาพข้อใดใช้ไม่ถูกต้อง ก. ควรด้วย - สมควรด้วย ข. ขนมขี้หนู - ขนมดอกมูลหนู ค. ตากแดด - ผึ่งแดด ง. ดอกขี้เหล็ก – ดอกเหล็ก
๑๐. ความหมาย คำราชาศัพท์ ข้อใดไม่ถูกต้อง ก. ราชาศัพท์ คือ คำที่สุภาพไพเราะ ข. ราชาศัพท์ คือ ศัพท์หลวง หรือศัพท์ราชการ ค. ราชาศัพท์ คือ ศัพท์ที่ใช้สำหรับพระราชาเท่านั้น ง. ราชาศัพท์ คือ คำศัพท์ที่ต้องใช้ให้เหมาะกับบุคคล
ข้อ ตัวเลือก ก ข ค ง ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐
แบบบันทึกคะแนน แบบฝึกทักษะการใช้คำราชาศัพท์(หมวดสุภาพชน) ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ที่ ชื่อ - สกุล แบบทดสอบ ก่อนเรียน (๑๐ คะแนน) แบบฝึกทักษะ เรื่อง คำราชาศัพท์ (สุภาพชนทั่วไป) แบบทดสอบ หลังเรียน (๑๐ คะแนน) รวม (๗๐ คะแนน) สรุป ผ่าน ไม่ ผ่าน ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๕ ๑๖ ๑๗ ๑๘ ๑๙ ๒๐ ๒๑ ๒๒ ๒๓ ๒๔ ๒๕
เกณฑ์การแปลความหมายคะแนนกำหนดไว้ ดังนี้ คะแนน ๖๐ – ๗๐ คะแนน หมายถึง ดีมาก คะแนน ๔๔ - ๕๙ คะแนน หมายถึง ดี คะแนน ๒๘ - ๔๓ คะแนน หมายถึง พอใช้ คะแนน ๑๒ – ๒๗ คะแนน หมายถึง ปรับปรุง หมายเหตุ: ผู้ผ่านเกณฑ์ประเมินต้องได้คะแนน ๕๖ คะแนนขึ้นไป คิดเป็นร้อยละ ๘๐