24-11-21

Xolis nazar

Кундалик электрон газета 2021 йил 24 ноябрь, чоршанба

Јурилиш Жиянлар
тугаганда жавобгарликка
тортиладими ±ки
бузилиш
бошланадими раµбарлар?

±ки...

Аслида ким

З´равонликка кутиши керак:
16 кунда шифокорми ±ки
чек ³´йиб
бемор?

б´лмайди

2345
«Дод-вой» дейишдан фойда йґі,

масъуллар барибир баµона топишади

« Бозорга бирор турдаги маҳсулот арзон баҳода кириб келса, бу
унинг савдодаги нархи тушишига сабаб бўлади. Бу ҳолатга кўп
гувоҳ бўламиз. Аммо иккинчи ҳафтадирки, биржа савдоларида
АИ-80 маркали бензин нархи тушишда давом этаётган бўл-
са-да, бу вақт оралиғида АЁҚШларда бензин арзонлаш ўрнига
кўтарилишда давом этяпти. Бугун АЁҚШларда бензин нархи
8300 гача ошган.

Ҳолбуки, бу вақтда АИ-80 эттириш, ҳатто энди маҳ- дан 3 409 тн. ёки 16 фоизи диров. — Бирдан-бир чора кўрсатган. Натижада бензин ҳолатда ҳам харидорнинг
маркали автомобиль бен- сулотни сотиш эмас, балки чакана тармоқгача етиб импорт. Тўғри, янги конлар- импорти аҳоли ва транспорт бўйнида туради. Ушбу омил
зинининг ўртача сотилиш қабул қилиб олиши учун пул борган. ни қидириб топиб, уларни воситалари сонининг ўсиш бензиннинг иқтисодиётда-
нархлари 1 тоннаси 10 129 беришга тўғри келади. Чун- ишга тушириш мумкиндир, суръатига мос келмаган да- ги ўрнини яққол кўрсатиб
минг сўмдан 8 444 минг сўм- ки қазиб олишни вақтинча Қисқача айтганда, арзон лекин бу тезда ҳал бўладиган ражада ўсиб боряпти. беради.
гача пасайиб, 17 фоизга ар- тўхтатиш ёки қазиб олинган нархдаги бензин ҳеч қачон иш эмас. Импорт қилиш учун
зонлашган. Кичик 1 тн. лот- нефтни сақлаш анча қим- халқимизга етиб бормайди. эса корхоналар махсус ли- Globalpetrolprices.com Табиий-географик, иқти-
лар савдосида Бухоро НҚИЗ матга тушади. Шу боис ўша Аҳолимиз арзон маҳсулот цензия олиши керак. Бунинг сайти таҳлилларига кўра, содий имкониятлар нуқтаи
томонидан маҳаллий хома- пайтлар дунёда автомобиль сотиб олишга «муносиб учун жуда оғир талаблар жорий йил 15 ноябрь ҳолати назаридан бу борада муам-
шёдан ишлаб чиқарилган ёқилғилари баҳоси паст- эмас». Чунки биржада пасай- қўйилган. У талабларни бўйича 1 литр сифатли бен- мо борлигини тушунамиз.
бензиннинг ўртача сотиш лаб кетди. Не тонгки, ҳамма ган нархда сотилган бензин бажаришнинг ўзи мураккаб. зин нархи Туркманистонда Лекин сабаблар фақат шу
нархи 7 028 минг сўмгача жойда содир бўлган нарх ёқилғи қуйиш шохобчалари- Бажарилган тақдирда ҳам 4 598 сўмни, Қозоғистонда жиҳатларга боғланиб қол-
пасайди ёки 16 ноябрга нис- пасайиши бизга таъсир ҳам га тўлиқ етиб борган вақтда у талабларга риоя қилишда 4 937 сўмни, Россияда 7 499 маганини таъкидлаш лозим.
батан 31 фоизга арзонлашди, қилмади. Демоқчимизки, биржадаги баҳо кўтарилиши айрим муаммолар бор. сўмни, Қирғизистонда 7 Ички бозоримизда айрим
«Саноат энергетика гуруҳи» бензин нархи билан боғлиқ мумкин. У пайтда бу бензин- 916 сўмни ташкил этган. ишлаб чиқарувчиларнинг
MЧЖ ҚК маҳсулоти бўйича бугунги кунда кузатилаётган ни арзонроқ харид қилган Ўзбекистон билан ат- Ўзбекистонда эса 10 151 сўм монопол мавқеи сақланиб
пасайиш 17 фоизни ташкил мантиққа зид ҳолат унчалар эдик, халққа пастроқ баҳода рофдаги регионал бозорлар- экани қайд этилган. Кўриш қолаётгани бензин нархи-
этди. Шу билан бирга, йи- ажабланарли эмас. сотишимиз керак, дейдиган даги бензин нархлари жуда мумкинки, Ўзбекистонда нинг сунъий равишда қим-
рик 60 тн. лотларда нархлар одам топилмайди. Балки катта фарқ қилади. Агар шу бензин нархи Туркманис- матлашишини келтириб
пасайиши тенденцияси Монополияга қарши ҳали етиб келмаган маҳсу- маҳсулотлар Туркманистон, тон ва Қозоғистонга нисба- чиқармоқда.
бирмунча секин кечмоқда ва курашиш қўмитаси томо- лот нархини рўкач қилиб Қозоғистон ёки Россиядан тан икки баробар қиммат.
5 фоизни ташкил этган. нидан ушбу масалада изоҳ тураверишади. бевосита чекловларсиз олиб Хуллас, халқнинг устидан
берилишича, бугунги кунда, кирилса, ўйлайманки, нарх- Аслини олганда, бензин бойишга ўрганиб қолган
Автомобиль ҳайдовчила- 2-3 ой давомида шаклланган Хуллас, қандай бўлса ҳам лар тезда тушиб кетарди. нархининг қимматлиги монополчиларга тўсиқ қў-
ри эса ҳайратда. Нега бензин маҳаллий хомашёдан ишлаб сабаб топиб беришади ва шу Ҳақиқий рақобатбардош фақат транспорт ҳайдовчи- йилмас экан, аҳоли ҳамиша
нархи тескари қонуният чиқарилган АИ-80 бензин- йўл билан ўзларини оқла- бозор бўлса, нархлар пасаяди, ларига муаммо туғдирмайди. кимларнингдир шахсий
асосида борган сари қим- нинг баланд нархларга таъ- шади. «Дод-вой» дейсанми албатта. У биз сотиб оладиган ҳар маблағини кўпайтириш
матлашмоқда? Арзонлашиш сир кўрсатиш учун фақат кейин, уларга фарқи йўқ. қандай маҳсулот баҳосига учун нонини яримта қилиб
қимматлашишга сабаб бозор механизмлари қўлла- Вазиятга изоҳ бериб, зимма- Демак, бензин нархи ошиб таъсир қилади. Маҳсулотни юраверади.
бўляптими? Қани бу ерда нилмоқда, яъни таклифга сидаги вазифани бажарган кетишига бозордаги сунъ- ташиб келтириш хаража-
мантиқ? таъсир кўрсатиш орқали бўлишади. ий чеклаш бевосита таъсир тини қоплаш ҳар қандай Тўлқин ШЕРНАЕВ.
нархлар барқарорлигини
Эсингизда бўлса, панде- таъминлаш, бу чораларнинг Одамларга нарх-навонинг
миянинг илк қатъий каран- самара бериши ва нархлар- ошиши сабаби эмас, нима
тин чекловлари даврида нинг барқарорлашиши учун учун унинг олди олинма-
дунёда нефтнинг нархи маълум вақт талаб қилина- гани ва яқин орада аҳвол
пасайиб кетди. Сабаб шуки, ди. Шу билан бирга, импорт ўнгланадими-йўқми — шуни
транспортлар ҳаракати, бензиннинг нархлари жаҳон билиш қизиқ. Афсуски, бунга
корхоналар фаолияти деяр- бозорлари конъюнктурасига ўхшаш саволлар кўп ҳол-
ли тўхтатилгани боис қазиб боғлиқлиги омили сақланиб ларда очиқ қолади. Афтидан
олинган нефт сотилмади. қолмоқда. Таъкидланишича, жавобни мутасаддиларнинг
Нефт саноати иқтисодиёти жорий йилнинг 16-22 ноябрь ўзлари ҳам билишмаса
шундай қурилган эканки, кунлари биржада пасайиб керак.
ишлаб чиқариш жараёни- борган нархларда харид қи-
ни тўхтатиш мумкин эмас, линган 20 760 тн. маҳсулот- — Бизда истеъмолга етар-
зарарга бўлса ҳам давом ли даражада нефть маҳсу-
лотлари йўқ, — дейди иқ-
тисодчи Абдулла Абдуқо-

Xolis nazar Мазкур сайт 2021 йил 17 июль санасида хolisnazar.uz сайти муҳаррири
1435 рақамли гувоҳнома билан Садоқат МАХСУМОВА.
хolisnazar.uz cайтининг кундалик электрон газетаси
Ўзбекистон Республикаси Президенти Манзил: Тошкент шаҳри, Мирзо Улуғбек
Админстрацияси ҳузуридаги Ахборот ва тумани, Мустақиллик шоҳ кўчаси, 59-уй.
оммавий коммуникациялар агентлиги Телефонлар: +998 71 233 10 92, +998 71 233 39 89
Электрон манзил: [email protected]
рўйхатидан ўтказилган.

2
РАКУРС
2021 йил 24 ноябрь, чоршанба

БОШ КЕНТНИНГ БОШ РЕЖАСИ Й¤£:
Јурилиш тугаганда бузилиш

бошланадими ±ки...

¥укумат ³арорида нима дейилган?

Вазирлар Маҳкамасининг «2021-2024 йилларда Тош-
кент вилоятидан Тошкент шаҳрига кўчирилаётган аҳоли
пунктларини комплекс ривожлантириш ва аҳолига маи-
ший хизмат кўрсатиш соҳасини янада такомиллашти-
риш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорига кўра, пой-
тахт ҳокимлиги худди шу муддатда Тошкент вилоятидан
Тошкент шаҳрига ўтказилган ҳудудлар учун батафсил
режалаштириш лойиҳаларини ишлаб чиқиши лозим.

Шунингдек, қарорда ҳокимлик зиммасига манфаат-
дор вазирликлар, идоралар ва лойиҳа институтлари
билан биргаликда ичимлик суви, табиий газ, электр
энергияси ва автомобиль йўлларини қуриш ва таъмир-
лаш лойиҳаларини 2021-2024 йилларда аниқланган та-
лаблар ҳамда Бош режа асосида амалга ошириш кетма-
кетлигини белгилаб олиб, лойиҳа-смета ҳужжатларини
ишлаб чиқиш вазифаси юклатилди.

Бундан ташқари, шаҳар ҳокимлиги ва Қурилиш
вазирлигига давлат мактабгача таълим муассасалари,
мактаблар, соғлиқни сақлаш, маданият ва спорт муас-
сасаларини қуриш учун аҳолига қулай бўлган жойлар-
дан текин ер участкалари ёки бинолар ажратиб бериш
бўйича тегишли топшириқлар бериб ўтилган.

Санжар Афсус- олиши лозим. Масалан, уйни Ҳали бирор марта эшит-
ИСМАТОВ. таб, шифохона, хиёбонлар жумладан, пойтахтга Бош Ҳуку- режалаштирсак, мебелнинг мадикки, объектларни
ки, бугун қурилиши ўйланган. Бироқ режа нима учун кераклигини матнинг,
Вазирлар Маҳкамасининг Ўзбекистон сўнгги пайтларда шу соҳанинг иккита мисол орқали очиб пойтахт қаерда туриши, кабел ва газ қураётганлар янги электр
2021 йил 19 ноябрдаги «2021- шаҳарлари ичидан чиққан одамлар, соҳа- ҳокимлиги- қувурларининг қаердан ўти- манбасини яратгани ёки
2024 йилларда Тошкент ви- шаҳарсоз- нинг ҳақиқий мутахассислари берайлик. нинг ҳозир- шини ҳисоб-китоб қиламиз. бу ҳақда қайғурганини.
лоятидан Тошкент шаҳрига лик сиёса- ҳам «Бош режа, Бош режа» Эътибор берганмисиз, Худди шундай, Бош режада Аксарият ҳолларда шунча-
кўчирилаётган аҳоли пункт- тисиз, Бош деявериб, охири бу ҳақида га- бугунги Тошкентнинг ягона ги ҳара- ҳам канализация, иссиқ сув ки мавжуд эски ва чириган
ларини комплекс ривожлан- режасиз пирмай ҳам қўйишди. Чунки қиёфаси йўқ. Масалан, ин- катларини ва совуқ сув, электр энергия- электр симлари ва бошқа
тириш ва аҳолига маиший «ривожлан­ бу масала тўғрисида гапириш тернетдан Тошкент шаҳрини кузата си, интернет ҳисобга олини- коммунал хўжалиги тармоқ-
хизмат кўрсатиш соҳасини япти». ҳавога сарфланган энергия қидирувга берсангиз, теле- туриб, Бош ши керак. ларига уланмоқда. Агар шу
янада такомиллаштириш сингари бўлиб қолди. минора, Миллий банк бино- режа ҳо- тарзда давом этадиган бўл-
чора-тадбирлари тўғриси- си, «Ўзбекистон» меҳмонхо- кимга ҳам, Мисол учун, пойтахт- сак, олдинда бизни нафақат
да»ги қарорига асосан, пой- Ваҳоланки, 2016, 2017, 2018, наси чиқиши мумкин, холос. ҳукуматга да 90-йилларда қурилган электр токи, балки ундан-да
тахт ҳокимлигига Қурилиш 2019, 2020 йилларда бу ҳақда Аммо умумий ва ягона қиёфа ҳам керак уйлар ва уларни электр токи жиддийроқ бошқа муаммо-
вазирлиги билан биргаликда гапирилди, 2021 йил тугаяпти. мавжуд эмас. Ҳозир биз нима эмас, деган билан таъминлаш тизими- лар ҳам кутиб турибди. Энг
2022 йил охиригача пойтахт Ҳар йили Бош режа ҳақида гап қиляпмиз? Нью-Йоркдаги фикр хаёлга ни олайлик. Ўша вақтлар- аввало, канализация тизими
Бош режасини ишлаб чиқиш кетганида масъуллар: «Тайёр ойнали биноларни кўчириб келади. да кондиционер, иситгич, — шунча кўп қаватли уйлар
ва тасдиқлаш учун киритиш бўляпти, 6 ой ичида муҳокама- компьютер, телевизор қуриляптию, аммо янги ка-
вазифаси топширилди. Ай- га қўямиз» дейишади. Бироқ олиб келяпмиз. Қаерда чи- ҳозиргидек бўлмаган. Ҳозир нализация тармоқлари қу-
тиш керакки, пойтахт Бош ваъда ваъдалигича қолиб ке- ройли бино кўрсак, шунинг битта хонадонда икки-учта рилгани йўқ. Ичимлик суви
режасини ишлаб чиқишни таверади. Бу ҳолатда Тошкент нусхасини оляпмиз. Ваҳо- телевизор бор, иложи бўлса, ва бошқа коммунал хизмат-
якунлаш муддати бугунги шаҳрида кенгайиш учун янги ланки, бизнинг ҳам ўзига хос, ҳар бир хонага кондиционер лар кўрсатиш соҳасида ҳам
кунгача бир неча бор ортга қурилишлар қуришга, сотиш- бошқаларга ўхшамайдиган қўйилган. Бу эса охир-оқи- худди шу муаммо.
сурилган. га умуман жой қолмагунича, жиҳатларимиз бор... бат трансформаторга ортиқ-
Бош режа тасдиқланмайди Яна бир жиҳат: Бош режа ча юклама беради. Бироқ ***
Бош режа нега шекилли. Буни ҳамма тушу- деганда, кўпчиликнинг буни бугун ҳисобга оляп- Ҳукуматнинг, пойтахт
керак? ниб бўлди. хаёлига фақатгина харита мизми? Афсуски, йўқ. Аксин- ҳокимлигининг ҳозирги
келади — уйлар, турли объект- ча, аввал зарур инфратузил- ҳаракатларини кузата ту-
Содда тилда айтганда, Режасизлик ³ачондир лар, йўллар, хиёбонларнинг ма жой-жойига қўйилмай, риб, Бош режа ҳокимга ҳам,
мамлакат тараққиёти Конс- барибир панд беради қаерда жойлашиши ва ҳакозо. пайдар-пай янги объектлар, ҳукуматга ҳам керак эмас,
титуциядан, унга амалга Бироқ Бош режа бутун шаҳар янги «электр сўрувчи» ман- деган фикр хаёлга келади.
қилишдан бошланса, ҳар Келинг, шаҳарларга, инфратузилмасини қамраб балар қурилмоқда. Чунки Бош режа тасдиқлан-
қандай шаҳарнинг тарақ-
қиёти, ривожланиши, кен- са, қурилишларга чеклов
гайиши, аҳолининг турмуш
даражасининг ошиши Бош ўрнатилади, яъни қурилиш
режага боғлиқ. Бош режада
шаҳар қандай ривожланиш ¥ар бир шаµарнинг объектлари хилма-хил
босқичларини босиб ўтиш Бош режаси б´лади бўлиши талаб қилинади.
кераклиги тўлиқ акс этади. Ҳамма жойга ёппасига
Афсуски, бугун Ўзбекистон
шаҳарлари шаҳарсозлик «Ўзбекистон Республикаси қу- тураржой ёки меҳмонхо-
сиёсатисиз, Бош режасиз рилиш тармоғини модернизация на қуриб ташланмайди.
«ривожланяпти». қилиш, жадал ва инновацион ри- Умуман олганда, Бош режа
вожлантиришнинг 2021-2025 йил- инфратузилма балансини
Шаҳарларимизда қури- ларга мўлжалланган стратегиясини сақлайдиган ҳужжат ҳисоб-
лишлар кўп, бироқ улар- тасдиқлаш тўғрисида»ги Президент ланади. Афсуски, ҳозир ана
нинг оқибати ўйланмаяпти.
Кейинчалик тартибсиз фармонига кўра, 2025 йилга бориб, шундай ҳужжатга эҳтиёж
қурилган бу биноларни бир-
лаштириб, шаҳарнинг ягона шаҳарларнинг барчасини ва шаҳар бор. Унинг 1-2 йилга ортга
қиёфасини яратиш қийин
бўлади. Шаҳарнинг умумий посёлкаларининг 25 фоизини Бош сурилганидан (ваҳоланки,
қиёфаси бўлиши керак ва у
Бош режада акс этади. Мисол режалар билан қамраб олишга эри- бизда 30 йил вақт бор эди)
учун, биргина бош кенти-
миз — Тошкент шаҳрининг шиш режалаштирилган. ягона сигнал шуки, пой-
тасдиқланган Бош режаси 2021 йил 1 январдан бошлаб қури-
мавжуд эмаслиги тартибсиз лиш устидан жамоат назоратини таъ- тахтда ер сотиш ҳали яна
қурилишларга олиб келмоқ-
да, ижтимоий объектларни минлаш мақсадида қуйидаги тартиб давом этади. «Чиновник»-
комплекс жойлаштириш ва
муҳандислик-коммуникация ўрнатилди: лар кўз остига олиб қўйган
тармоқларини кенгайти-
ришга тўсқинлик қилмоқда. а) аҳоли пунктларининг Бош режа- сотиладиган ва бузилади-

Мутахассисларнинг лари жамоат муҳокамаси натижала- ган жойлар ҳали бисёр.
фикрича, охирги марта 1966
йилги зилзиладан кейин рини ҳисобга олган ҳолда тасдиқла- Тошкент вилоятидан нечта маµалла пойтахт таркибига ´тади?
Тошкент шаҳри Бош режа- нади;
си ишлаб чиқилган, унда б) аҳоли пунктлари Бош режалари-
атайлаб бўш жойлар қол- нинг юридик ва жисмоний шахслар- Олий Мажлис Сенатининг 18- ҳудудини янада кенгайтириш хизмат кўрсатиш ва сервис соҳала-
дирилган, чунки вақт ўтиб, ялпи мажлисида Тошкент вилоя- каби масалаларни юзага чиқаради. рида фаолият юритмоқда.
аҳоли кўпайгани сари у ерда нинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаат- тининг Зангиота, Юқори Чирчиқ, шунга кўра, Сенат қарори билан Тошкент вилояти ва шаҳрининг
ижтимоий объектлар: мак- Ўрта Чирчиқ ва Қибрай туманлари Тошкент вилоятидан 7 853,3 гек- бир-бирига ўтказилаётган ҳудуд-
лари, жамият ва давлат манфаатла- ҳамда Тошкент шаҳрининг Сергели, тар ер майдони Тошкент шаҳрига, ларида яшовчи аҳоли хатловдан
рига мувофиқлиги юзасидан жамоат
экспертизасини амалга ошириш Бектемир, Мирзо Улуғбек ва Яшно- Тошкент шаҳридан 171,3 гектар ер ўтказиш орқали янги манзил бўйи-
имконияти жорий этилади; бод туманларининг, шунингдек, майдони Тошкент вилояти ҳудуди- ча қайта рўйхатга олинади. Вилоят
Тошкент вилояти ва Тошкент шаҳри га ўтказилиши белгиланган. ва шаҳар маҳаллий бюджетининг
в) аҳоли пунктининг таклиф этил- чегараларини ўзгартириш тўғриси- ҳамда ижтимоий-иқтисодий ри-
ган Бош режасидан норози бўлган даги масала кўриб чиқилиб, тегиш- Тошкент вилоятидан Тошкент вожлантиришнинг прогноз пара-
жамоат назорати субъектларининг ли қарор қабул қилинган. шаҳрига ўтаётган ҳудудларда 42 метрлари қайта кўриб чиқилиб,
ташаббусига кўра аҳоли пунктининг та маҳалла мавжуд бўлиб, бугунги тегишли ўзгартиришлар киритила-
муқобил бош режасини ишлаб чиқиш Маълумотларга кўра, Тошкент кунда ушбу ҳудудларда 95 872 нафар ди. Аҳоли ва юридик шахсларнинг
ёки унга ўзгартириш (тузатиш) кири- шаҳри аҳолиси сони 2021 йил 1 аҳоли (23 249 та оила, 29 010 та хо- кўчмас мулклари кадастр ҳужжат-
тиш механизми жорий этилади; июль ҳолатига 2,7 млн. кишини надон мавжуд) истиқомат қилади. ларига ўзгартириш киритилади.
ташкил этиб, жорий йил бошига Ушбу ҳудудларда 15 та (2025 ўринли) Аҳоли ва юридик шахсларнинг
г) аҳоли пунктлари Бош режалари- нисбатан 42,8 минг кишига ўсган, мактабгача таълим ташкилоти, 16 та автотранспорт воситаларини рўй-
нинг жамоат муҳокамасини ташкил аҳолининг зичлиги 1 км. кв.га 7 (8756 ўринли) умумтаълим мактаб- хатдан ўтказиш давлат рақамлари-
этиш маҳаллий давлат ҳокимияти 564 кишини ташкил этади. Бу эса, лари ва 6 та оилавий поликлиника ни ўзгартириш ва гувоҳнома бериш
органлари зиммасига юкланади. ўз навбатида, келажакда Тошкент мавжуд. Шу билан бирга, 1 421 та ки-

шаҳрини ривожлантириш, унинг чик тадбиркорлик субъекти саноат, каби масалалар ҳал этилади.

2021 йил 24 ноябрь, чоршанба 3

З´равонликка 16 кунда 49/51
чек ³´йиб б´лмайди Ҳокимлар
кимларнинг
контракт суммасини
тўлаб беради?

Нилуфар 16 кунлик компания маиший зўравонликлар қилиши — энг катта муам- рухсат бермаса, бу — ижти- Жорий йил 17 сентябр-
ЮНУСОВА. фойда берадими? жаҳондаги барча мамла- момиз. Оиладаги зўравон- моий зўравонлик дегани- да Ҳукумат қарори билан
катларда учрайди. Бой ёки лик турли кўринишларда дир. Эркак киши аёлига қўл Ота-онаси ёки уларнинг
Аёлларнинг зўра- Олий Мажлис Сенати- камбағаллигидан қатъий намоён бўлади. кўтарса, бу — жисмоний зў- биридан айрилган муҳ-
вонлик қурбони нинг матбуот хизмати ха- назар бу иллат барча аҳоли равонликка киради. Ўзбек тож қизлар, боқувчиси йўқ
бўлаётгани бугун- барига кўра, Ўзбекистонда табақалари ўртасида қайд Мисол учун, эркак киши аёллари ҳар қандай ҳолатда ёлғиз аёллар олий таълим
нинг ёки кечаги куннинг 25 ноябрдан бошлаб «Зў- қилинади. аёлига пул бермаса ва у уй сир сақлашга уринишади. олишларини моддий жи-
гапи эмас. Бу нафақат йил- равонликка қарши бирга- бекаси бўлгани, фарзанд- Бундай ҳолатда, энг ёмони, ҳатдан қўллаб-қувватлаш
лар, ҳатто асрлар давомида ликда курашамиз» шиори З´равонликнинг µам ларга қараётгани учун жисмоний зўравонликка гу- тартиби тўғрисидаги Ни-
миллатга ёпишган иллат остида «Гендер зўравонлик- турлари бор... ишлашига имкон бермаса, воҳ бўлган ёш болаларнинг зом тасдиқланди. Низомга
каби авлоддан-авлодга ка қарши 16 кунлик фаол бу — молиявий зўравонлик руҳияти жароҳатланиши- кўра, Қорақалпоғистон
ўтиб келяпти. «Уйдаги гап- ҳаракатлар» компанияси Айрим эркаклар аёллар- ҳисобланади. Аёлига ўз дир. Катталар кўпинча кун Республикаси Вазирлар
ни кўчага чиқарма», «Эринг бошланади. га нисбатан зўравонликни қариндошлари ёки дўстла- сайин ўсаётган ва уларнинг Кенгаши, вилоятлар ва Тош-
сўкса — сўк оши, урса — ун нормал ҳолат, деб қабул риникига бориб келишга хатти-ҳаракатларидан ўр- кент шаҳар ҳокимликлари
оши, болам», деган гап- БМТ маълумотларига нак олаётган болаларнинг 2021/2022 ўқув йилидан
ларни кўп эшитганмиз. кўра, 15 ёшдан ошган ҳар — Гендер зўравонлик тақлидчанлигини эсдан бошлаб ҳар йили ўзлари-
Бу билан қизларимизни учинчи аёл ҳаёти давомида географик, ижтимоий чиқаради. Оиладаги зўра- нинг ҳудудларидан ўқишга
иложи борича оиласидаги камида бир марта бўлса- ёки иқтисодий чегара- вонлик болалар тарбиясига кирган 25 нафардан ҳамда
зўравонлик ва зуғумларга да, жисмоний ёки жинсий ларнинг билмаслигини салбий таъсир қилиши 2-4-курсларда ўқиётган 75
чидашга мажбур қилган- зўравонликка учрамоқда. кўриб турибмиз. Ривож- билан бирга, умрининг нафар (ҳар бир курсдан – 25
миз. Хўш, аёл оилани сақлаб Юртимизда жорий йил- ланаётган, ривожланган охиригача етгулик руҳий нафардан), жами 100 нафар
қолиши учун зўравонликка нинг биринчи ярмида қа- мамлакатларда ҳам бу асоратлар ҳам қолдиради. хотин-қизлар учун тўлов-
чидашга мажбурми? рийб 18 минг аёл тазйиққа муаммога барҳам бериш контракт суммасини тўрт
Қанчадан-қанча ҳолат- учраган. 9 минг нафар аёл жиддий чоралар кўришни Ҳимоя ордерини олиш ўқув йилининг якунлани-
лар интернет оламида шов- руҳий зўравонлик қурбони талаб қилади. Бу курашда билан муаммо ечилмайди. шига қадар тўлаб беради.
шувларга сабаб бўлганини бўлган. Бу эса ўтган йил- Авваломбор, ўша оиладаги
биламиз. Зўравонликларга нинг мос даврига нисбатан муҳитни соғломлаштириш Молиявий барқарор дав-
бардош беролмай, ўз жони- 2,5 баравар ёки 5 мингтага лат ОТМ томонидан улар-
га қасд қилганлар камми? кўп дегани. Танзила Норбоева, ҳар биримизнинг ишти- зарур. Муаммонинг ечими нинг кенгашлари қарорига
Бу борада оиладаги зўра- Сенат раиси. рокимиз муҳим. Бизнинг топилсагина, оилада хотир- мувофиқ, 50 нафаргача
вонликнинг олдини олиш ¥имоя ордери биргаликдаги саъй-ҳара- жамлик бўлиши мумкин. хотин-қизлар биринчи ўқув
тизимини такомиллашти- а±лларни µимоя ³ила катларимиз орқали мам- Аксинча бўлса, ўша аёлга йилида бепул ўқитилади.
риш бўйича 8 та норматив- лакатимизнинг энг чекка қайта-қайта ҳимоя ордери Бунда талабгорларнинг
ҳуқуқий ҳужжат, жумладан, оляптими? ҳудудларида ҳам ҳар бир тақдим этилиш ҳолати бўл- кейинги ўқув йиллари учун
2 та қонун қабул қилинди. аёл ва қизнинг сифатли маслигига ҳеч ким кафолат таълим кредитлари рас-
Президентнинг 2021 йил Таҳлилларга кўра, бир тиббий хизмат ва таъ- беролмайди. мийлаштирилади. Ҳоким-
19 майдаги «Зўрлик ишла- йил ичида 15 минг нафар лим олиши, муносиб иш ликлар ўз ҳудудларидаги
тишдан жабр кўрган хотин- хотин-қизга ҳимоя ордери билан таъминланиши, Шу ўринда бир савол талабгорлар учун учинчи
қизларни реабилитация берилган. Бундай ордерлар зарур ҳолларда, ижтимоий туғилади. Зўравонликка шахс кафиллигини беради
қилишга оид қўшимча чо- кўпроқ Тошкент шаҳри, ҳимояланишига ишона- қарши 16 кунлик компания ҳамда ўқишни тамомлаган-
ра-тадбирлар тўғрисида»ги Самарқанд, Тошкент, Фар- ман. Энг муҳими, уларнинг нимани ҳал этиши мумкин? дан сўнг уларни иш жойи
қарори имзоланди. Ушбу ғона, Қашқадарё, Андижон ҳуқуқлари давлат томо- Бу борада асл ҳолатлар ҳам- билан таъминлайди.
ҳужжат асосида Маҳалла ва вилоятлари ҳамда Қора- нидан кафолатланганли- мага маълум-ку. Муаммога
оилани қўллаб-қувватлаш қалпоғистон Республикаси ги, ҳаётлари хавф ости- ечим излаш керак. Токи, Талабгорларни танлаб
вазирлиги ҳузурида 29 та ҳиссасига тўғри келган. да эмаслигига ишончни аёллар зўравонлик қурбони олиш қуйидаги мезонлар
аёлларни реабилитация Юқоридаги рақамлар ор- шакллантиришдир. бўлмасин, ўз жонига қасд асосида амалга оширилади:
қилиш ва мослаштириш тида бир аёлнинг, қолавер- қилиш ёки бошқалар то-
маркази ташкил этилди. са, бир оиланинг эртанги монидан таҳқирланишига — отаси ёки онаси ёхуд
Шу вақтгача реабилитация тақдири ётади. Уларда вояга йўл қўйилмасин. Асл са- уларнинг иккаласи ҳам ва-
марказлари нодавлат ноти- етаётган фарзандларнинг баблари ҳақида ҳам ҳамма фот этган муҳтож қизлар;
жорат ташкилоти сифатида руҳий ҳолатини тасаввур нарса аён. Аёлига зўравон-
фаолият юритиб келган этишнинг ўзи фожианинг лик қилаётган шахсларга — боқувчиси йўқ эҳтиёж-
бўлса, эндиликда уларнинг дебочасидир. Зўравонлик- нисбатан кўрилаётган манд ёлғиз аёллар.
фаолияти тўлиқ Давлат ни ким қиляпти? Афсуски, чоралар етарли эмас. Айнан
бюджети ҳисобидан молия- эркаклар. Ҳимоя ордери зўравонлик борасида янги Бунда юқоридаги
лаштирилиши белгиланди. билан аёлларни ҳимоя қила тизим яратиш муҳим. Чунки мезонларга мос келувчи
Бугунги кунда тазйиқ оляпмизми? Ҳимоя ордери ҳозирда кўрилаётган чора- хотин-қизлар тест на-
ва зўравонликдан жабр олган аёл бир ой ўтар, икки лар ҳолатларни камайтир- тижалари эълон қилин-
кўрган, ўз жонига қасд ой ўтар, яна ўша муҳитга ганича йўқ. Балки 16 кунлик ган кундан бошлаб иж-
қилган ёки шунга мойил- боради. Бу ҳолат яна так- компания нимадир натижа тимоий ҳолати тўғри-
лиги бўлган хотин-қизлар рорланмайди, дея ҳеч ким кўрсатар. Кузатишда давом сидаги маълумотнома-
билан ўзаро алоқа ўрнатиш кафолат бермайди. этамиз. ни ҳар йили 10 кун ичида
ва тезкор руҳий, психоте- ОТМ қабул комиссиясига
рапевтик, ҳуқуқий ёрдам Статистик маълумотларга тақдим этади. Давлат
кўрсатиш, маслаҳат бериш «кўра, ҳар йили дунё бўйича ОТМ 5 кун мобайнида
ва ахборот тақдим этиш Жорий йилда Реабилитация марказлариига мурожаат қилган хотин-қиз- рўйхатни шаклланти-
мақсадида «1146» Ишонч 14 мингга яқин аёл ўз уйида ларнинг 4205 нафаридан 1 991 нафарига психологик, 1524 нафарига ҳуқуқий, риб, ҳокимликларга ёзма
телефони «aziz-ayol.uz» эри ёки яқин қариндоши 115 нафарига тиббий ёрдам берилган. 100 нафарига ҳужжатларини қайта равишда маълумотлар-
ягона интерактив миллий томонидан ўлдирилади. ни юборади.
платформаси билан муво- Зўравонликлар билан
фиқлаштирилди. Ҳуқуқла- боғлиқ жиноятларининг Мазкур тартиб тўлов-
ри ва қонуний манфаатлари 40 фоизга яқини оила- тиклашда, 24 нафарига суд ва бошқа идораларда вакиллик, 89 тасига ҳимоя контракт асосида давлат
бузилгани тўғрисида му- ларда содир этилади. Шу ОТМ бакалавриатига (кун-
рожаат қилган 74 мингдан боис бундай зўравонлик ордерини олиш, 362 тасига бошқа масалаларда ёрдам кўрсатилди. дузни, сиртқи, кечки таълим
ортиқ хотин-қизга соҳа- замоннинг жиддий муам- Маҳалла фуқаролар йиғинлари вакиллари билан ҳамкорликда олиб борил- шаклидан қатъи назар)
нинг етук мутахассислари моларидан бири сифатида талабаликка тавсия этилган
томонидан ҳуқуқий ёрдам бутун дунёда тан олинган. ган профилактик ишлар натижасида 9400 та оила яраштирилди, 6658 ҳамда 2-4 курсларда таҳсил
кўрсатилди. Энг ажабланарлиси, оила- та оиладаги низолар бартараф этилди. 2021 йилда аёлларга зўравонлик ва олаётган талабгорларга
«Аёллар дафтари»даги вий зўравонлик сабаблари тазйиқ ўтказиш билан боғлиқ 598 та иш кўрилиб, 508 нафар шахсга айблов қўлланилади. Иккинчи ва
тазйиқ ва зўравонликдан иқтисодий қийинчиликлар ҳукми чиқарилган. Хотин-қизларга нисбатан қайд этилган тазйиқ ва зўра- ундан кейинги олий таълим
жабрланган, ижтимоий билан ўлчанмайди, яъни вонлик ҳолатларининг 73 фоизи уларнинг оилаларида содир этилган. олиш учун танловда ишти-
муаммолари мавжуд 71 иқтисодий тараққиёти қан- рок этган талабгорларга,
мингдан зиёд хотин-қиз- 2021 йил 1 июндан бошлаб «ҳимоя ордери» нусхасини олган, яъни тазйиқ Ўзбекистонда жойлашган
га малакали психологик ўтказган ёки зўравонлик содир этган ёхуд уларни содир этишга мойил бўл- хорижий ОТМ ёки уларнинг
кўмак берилди. Оилавий ган шахслар ҳам профилактик ҳисобга олинади. филиаллари, нодавлат
зўравонликнинг олдини дай бўлишидан қатъи назар, таълим хизматлари билан
олиш ва бундан жабр кўр- шуғулланувчи тадбиркор-
ганларга амалий кўмак бе- лик субъектларига, олий
риш бўйича Бош прокурор ҳарбий таълим муассаса-
ўринбосари раҳбарлигида ларига нисбатан татбиқ
ваколатли давлат идорала- этилмайди.
ри раҳбарлари даражаси-
даги Ишчи гуруҳ фаолияти Талабгорлар жорий ўқув
йўлга қўйилди. Парламент йили давомида ОТМни ёки
томонидан қонунчиликни таълим йўналишини ўзгар-
янада такомиллаштириш тирса ёхуд талабалар сафи-
бўйича қатор таклифлар дан четлаштирилса мазкур
ишлаб чиқилмоқда. Аммо имтиёздан фойдаланиб
натижалар биз кутгандек бўлмайди.
бўляптими?
Талабгорларни танлаб
олиш натижалари «Aziz-
ayol.uz» ягона интерактив
миллий платформаси орқа-
ли эълон қилинади.

4 2021 йил 24 ноябрь, чоршанба

ЕЛВИЗАК

Жиянлар жавобгарликка

тортиладими ±ки раµбарлар?

Хайрулло Туман, миқдорда жарима солишга
АБДУРАҲМОНОВ. вилоят сабаб бўлади.
даражаси-
Давлат хизматига даги тур- ***
ишга қабул қилиш ли танлов Сўзимизда якунида яна
ва унда фаолият ва мусоба- Андижондаги ҳолатга
олиб боришда қариндош- қаларни қайтамиз. Айни шу воқеа бу
уруғчилик (непотизм) каби баҳолаш- қонунни янада такомиллаш-
коррупцияни келтириб да ҳам не- тириш кераклигини кўр-
чиқарувчи омилларнинг потизмга сатиб берди. Яъни, нафақат
олдини олиш, бундай ҳолат- йўл қўй- ишга қабул қилишда, балки
ларга йўл қўйганлик учун маслик туман, вилоят даражасидаги
жавобгарликни белгилаш- чоралари- турли танлов ва мусобақа-
ни назарда тутувчи қонун ни кучай- ларни баҳолашда ҳам непо-
лойиҳаси жамоатчилик тириш тизмга йўл қўймаслик чора-
муҳокамасига қўйилди. ларини кучайтириш лозим.
лозим. Бу орқали жамият ривожига
катта тўсиқ бўлаётган иллат-
лар бартараф этилади.

Непотизм нима? лари), башарти улардан хизмат қилишига йўл қў- Шу пайтгача µам бу ҳолат бўйича ҳам янги Эслатиб ўтамиз, 30 ноябр-
бири иккинчисига бевосита йилмайди. каби модда мавжуд қонун лойиҳасига ўзгар- гача муҳокамаси давом
Касбий сифатлари ва бўйсуниб ёки унинг назора- тириш киритилиб, унга этувчи ушбу қонун лойиҳа-
эгалламоқчи бўлган манса- ти остида хизмат қиладиган Агар мабодо мана шун- б´лган, аммо... 8-банд қўшилмоқда. Яъни сида бир тушунмовчилик
бига мос ёки мос эмаслиги- бўлса, бир давлат корхона- дай ҳолат кузатилса, давлат бу бандда 79-моддада на- ҳам кўзга ташланяпти. Яъни
дан қатъий назар қариндош си ва унинг таркибидаги хизматчиси ўзаро қарин- Унда ҳозиргидек батафсил зарда тутилган ҳолларда, муҳокамадаги қонун ло-
бўлгани учунгина ишга қа- тузилмаларда бирга хизмат дошлик ришталарига эга ва кенг тарзда чекловлар ходим иш берувчи томо- йиҳасида 100-модданинг
бул қилиниши «непотизм» қилишлари тақиқланади. бўлган шахс билан хизмат белгиланмаган эди. Хусусан, нидан таклиф этилган ўзи иккинчи қисми қуйидаги
деган ном олган. Лотинча қилаётганлиги ўзига маъ- Ўзбекистон Меҳнат Кодек- ишлаётган иш(лавозим)га мазмундаги 8-банд билан
«nepot» (жиян) сўзидан Ўзаро қариндошлар(ён лум бўлган вақтдан бошлаб сининг 79-моддаси қарин- тенг бошқа иш(лавозим)га тўлдирилсин, дейилган.
келиб чиққан бўлиб, унинг шажара)нинг (ака-ука, опа- 10 кун муддат ичида давлат дош-уруғларнинг давлат ўтишни рад этган тақдирда Унга кўра 79-моддада назар-
тарихи ўрта асрлардаги сингил, уларнинг болала- ташкилоти раҳбарига бу ҳа- корхонасида бирга хизмат ҳам ушбу қоида истисно да тутилган ҳолларда, ходим
рим папаларининг мансаб- ри, ота-онанинг ака-ука қида хабар бериши лозим. қилишларини чеклаш этилади. иш берувчи томонидан так-
ларни ўз қариндошларига ва опа-сингиллари ҳамда бўлиб, ўзаро яқин қарин- лиф этилган ўзи ишлаётган
тақсимлаб берган давр- уларнинг болалари, бобо Мазкур моддада кўрсатил- дош ёки қуда-анда бўлган Шунингдек, Ўзбекистон иш(лавозим)га тенг бошқа
лардан бошланган. Бу айни ва бувиларнинг ака-ука ган ҳолатлар ходим билан шахсларнинг (ота-оналар, Республикасининг 2020 йил иш(лавозим)га ўтишни рад
вақтда ҳам йирик давлат ҳамда опа-сингиллари ва меҳнат шартномаси тузил- ака-укалар, опа-сингиллар, 20 октябрда қабул қилинган этган тақдирда у билан
ташкилотлари ва вазир- уларнинг болалари ҳам- гандан сўнг аниқланган ўғил ва қизлар, эр-хотинлар, «Аҳоли бандлиги тўғриси- тузилган меҳнат шарт-
ликларда кадрлар сиёсати да шунга ўхшашлар), бир тақдирда, иш берувчи ушбу шунингдек эр-хотинлар- да»ги қонунининг 5-мод- номаси бекор қилиниши
борасидаги жиддий иллат давлат ташкилоти ва унинг ходимлардан бирини, бири нинг ота-оналари, ака-ука- даси «Аҳоли бандлигини кўзда тутилган. Аммо қонун
ҳисобланади. Унинг бир таркибидаги тузилмалар иккинчисига бевосита ёки лари, опа-сингиллари ва таъминлашда қариндош- лойиҳасидаги 100-моддага
қанча салбий асоратлари бири иккинчисига бевоси- унинг назорати остида бўл- болалари), башарти улардан уруғчилик ва бошқа суиис- кирсангиз, янги таҳрир-
аниқланган. Мисол учун та бўйсинувида ёки унинг маган аввалгисига тенг бош- бири иккинчисига бевосита теъмолчиликларга йўл даги Солиқ кодексининг
ишда стресс пайдо бўлиши, назорати остида бўлганда қа иш(лавозим)га ўтказиш бўйсуниб ёки унинг назора- қўйилмаслиги» мазмундаги 100-моддасига ўтиб қола-
хоҳишнинг сўниши кабилар чораларини кўриши шарт. ти остида хизмат қиладиган тўртинчи хатбоши билан сиз. Қизиқ, бу мавзуга солиқ
шулар жумласидан. бўлса, бир давлат корхонаси- тўлдирилмоқда. кодексининг нима алоқаси
« Қонун лойиҳасидаги 100-мод- да бирга хизмат қилишлари бор? Наҳотки, мутасадди-
Қолаверса, қариндошлар, дага кирсангиз, янги таҳрирдаги тақиқланади. Шу билан бирга тўртинчи лар Меҳнат кодекси билан
дўстларнинг профессионал Солиқ кодексининг 100-моддаси- – тўққизинчи хатбошилари Солиқ кодексини фарқига
билими, тажриба, кўникма- га ўтиб қоласиз. Қизиқ, бу мавзу- Меҳнат Кодекси илова- тегишинча бешинчи – ўнин- боришмаган? Ўйлаймизки,
лари ва иш сифати етарли га солиқ кодексининг нима ало- сида хориждаги дипло- чи хатбошилар деб ҳисобла- бу ноаниқлик ҳам тезда
даражада бўлмаган ҳолда қаси бор? матик хизмат ходимлари, ниши белгиланмоқда. бартараф этилади.
уларга имтиёз ва преферен- давлат қишлоқ хўжалиги
цияларнинг тақдим эти- корхоналари ва ташкилот- «Ўзбекистон Респуб- ба уюшмаси шундай вазиятда
лиши умумий мақсаддан лари ходимлари, темир йўл ликасининг маъмурий розилик бермаса, ходимни
чалғитиб, шахсий манфаат транспортининг линия жавобгарлик тўғрисидаги ишдан бўшатиш, мумкин эмас.
ва қариндошлик риштала- корхоналари, йўл, қурилиш- кодекси»га ҳам ўзгартиш ва Демак, бундай ҳолларда МК
ри устун экан, деган қараш- монтаж ва бошқа ходимла- қўшимчалар киритилмоқ- 79-модда ва ундаги чеклов бир
ни уйғотади. Мотивацияни ри, алоқадан фойдаланиш да. Яъни 495-модда давлат тийин бўлиб қолади.
ўлдиради. корхоналари ва ташкилот- хизматига қабул қилиш ва
лари ходимлари, соғлиқни унда фаолият олиб бориш- Аслида бундай вазиятларда
Бизда бу иллат сақлаш тизими шифокорла- да қариндош-уруғчилик Меҳнат кодексининг 106-мод-
томир отиб кетган ри, ўқитувчилар, кутубхона- муносабатларига йўл қў- даси 4-бандидаги меҳнат
чилар, театр бадиий жамоа- йиш, дея ўзгартирилмоқда. шартномасини ишга қабул
Афсуски, бизда бу иллат лари, артистлар, рассомлар қилиш юзасидан белгилан-
одатий ҳолга айланиб қол- ва мусиқачилар ушбу қои- Агар юқоридаги қонун- ган қоидалар бузилганлиги
ган. Гарчи аввал ҳам унга дадан истисоно бўлиши бузилишга йўл қўйилса, муносабати билан (агар йўл
қарши қонун мавжуд бўлса- алоҳида айтиб ўтилган. базавий ҳисоблаш миқдо- қўйилган қоидабузарликни
да, етарли даражада таъсир рининг йигирма беш бара- бартараф этишнинг имкони
кучига эга эмасди. Муҳо- Юқоридаги истисноли варидан ўттиз бараваригача бўлмаса ва у ишни давом этти-
камага қўйилган қонун ришга тўсқинлик қилса) бекор
лойиҳасини айни шу жиҳат £онун лойиµасига таклифлар қилишга оид нормалар тўғри
билан боғласак бўлади. келади.
1. Ҳозирги амалдаги 79-мод- корхонаси бўлмаган давлат 92-моддасидан аналогия сифа- Ходим бошқа ишга ўтишдан
«Ё заринг бўлсин, ё зў- дада ўзаро яқин қариндош ёки ташкилотларига юқоридаги тида фойдаланиш керак. Кейин бош тортган ёки корхонада Таклиф: шунинг учун лойиҳа-
ринг», мақоли ҳам бежиз қуда-анда бўлган шахсларга чекловлар тегишлимасдек, янабиргап.Бошқа иш бериш мувофиқ келадиган бошқа иш даги МК 100-моддага қўшимча
пайдо бўлмаган. Декмак, нисбатан »...бир давлат кор- деган фикр туғилиши ҳам ёки бўшатиш қариндошларнинг бўлмаган тақдирда, меҳнат 8-банд киритиш ҳақидаги
бу иллат, яъни таниш-би- хонасида бирга хизмат қи- мумкин. қайси бирига нисбатан қўлла- шартномаси умумий асослар- юқоридаги мантиқсиз норма-
лишчилик, қариндош- лишлари тақиқланади» деган нилишига ҳам аниқлик киритиб да бекор қилинади.» ни чиқариб ташлаш тўғри
уруғчилик иллати анча жумлалар бор. Янги лойиҳа- Таклиф: янги лойиҳанинг олайлик. Менимча, бу чора охир- бўлади.
узоқ илдизларга эга, дейиш нинг 1-қисмида ҳам шу жумла 79-моддаси 1-қисмидаги «дав- ги бўлиб ишга олинган қарин- 3. Меҳнат кодексининг
мумкин. турибди. лат корхонаси» жумласини дошга қўлланилиши керак. 100-моддаси (меҳнат шартно- Саидали МУХТОРАЛИЕВ.
«давлат ташкилоти»га ўзгар- масини иш берувчи ташаббуси
Куни кеча Андижонда Лекин, Вазирлар Маҳкама- тириб қўйиш керак. Шундан келиб чиқиб, билан бекор қилиш) 2-қис-
ўтган «Йил аёли» танлови- сининг 2006 йил 16 октябр- юқоридаги нормани мана мига қўшилиши айтилаётган
нинг вилоят босқичида ғо- даги 215-сонли қарори билан 2. Лойиҳанинг 79-моддаси бундай тарзда баён қилиш 8-банддаги мана бу «79-модда-
либ чиққан «Alsaeda» ўқув тасдиқланган «Давлат корхо- 4-қисмидаги «мазкур моддада керак:  »мазкур моддада кўр- да назарда тутилган ҳолларда,
маркази раҳбари Гавҳарой налари тўғрисида»ги низомга кўрсатилган ҳолатлар ходим сатилган ҳолатлар ходим ходим иш берувчи томонидан
Ҳасанова вилоят ҳокими асосан  »давлат корхонаси» билан меҳнат шартномаси билан меҳнат шартномаси таклиф этилган ўзи ишлаёт-
Шуҳрат Абдураҳмоновнинг деганда биз фақат «давлат тузилгандан сўнг аниқланган тузилгандан сўнг аниқланган ган иш (лавозим)га тенг бошқа
қариндоши эканлиги анча унитар корхоналар»ни тушу- тақдирда, иш берувчи ушбу тақдирда, иш берувчи ушбу иш (лавозим)га ўтишни рад
баҳсларга сабаб бўлди. намиз. ходимлардан бирини, бири ик- ходимлардан бирини (кейин этган тақдирда» деган қоида
Жамоатчилик фикрича, кинчисига бевосита ёки унинг ишга қабул қилинган ёки бош- ҳам нотўғри кетяпти.
бу ҳолатда ҳам қариндош- Давлат муассасалари, шу назорати остида бўлмаган қа ишга ўтказилган ходимни),
уруғчилик (непотизм) ало- жумладан, вазирликлар ва аввалгисига тенг бошқа иш бири иккинчисига бевосита ёки Бу ерда Меҳнат кодексининг
матлари кўринади. давлат қўмиталари, ёки дав- (лавозим)га ўтказиш чора- унинг назорати остида бўл- 101-моддасидаги ходимни
лат улуши бўлган хўжалик ларини кўриши шарт» деган маган аввалгисига тенг, бироқ ишдан бўшатишдан аввал
Қонун лойиҳасига кўра, жамиятлари (АЖ ва МЧЖлар), жумлаларга қўшилмаган ходимнинг мутахассислиги ва касаба уюшмаси қўмитасининг
эндиликда ўзаро яқин қа- умуман шунга ўхшаган бошқа бўлар эдим. малакасига мувофиқ келадиган розилигини олиш талабини
риндош (тўғри шажара) ёки ташкилотлар, аслида юридик бошқа иш (лавозим)га ўтказиш унутган кўринасизлар. Жамоа
қуда-анда бўлган шахслар- жиҳатдан давлат корхоналари Чунки амалиётда қўллаб чораларини кўриши шарт. шартномасида бундай розилик
нинг (катта бобо-бувилар, ҳисобланмайди. Бундан давлат бўлмайди бу нормани. Менимча, назарда тутилган бўлса ва каса-
бобо-бувилар, ота-оналар, бу ерда Меҳнат кодексининг
ўғил ва қизлар, невара ва
эваралар, эр-хотинлар, шу-
нингдек, эр-хотинларнинг
ота-оналари, ака-укалари,
опа-сингиллари ва бола-

2021 йил 24 ноябрь, чоршанба 5

Аслида ким кутиши керак: МИКРОСКОП

шифокорми ±ки бемор?

Бугун ким ўз ка- йўлланма тизими ишга ортиқча оворагарчиликсиз Унга кўра, жорий йил 1 амалдаги логия ва ортопедия ҳамда
саллигини, унинг туширилган. Мазкур ило- топиб боришлари мумкин. октябрдан бошлаб, юрти- ордер бериш акушерлик ва гинекология
сабабларини аниқ вада имтиёзли йўлланмани миздаги 13 та ихтисослаш- тартибига илмий-амалий тиббиёт
билади? Қачон тиббий кўриб туришингиз мумкин. Ордер бериш тирилган давлат тиббиёт асосан расмий- марказлари томонидан кўр-
кўрикдан ўтган? Афсуски, бу Жисмоний шахснинг иден- тартиби ³андай? муассасаси ва Болалар лаштирилган сатиладиган тиббий хиз-
саволларга ҳаммадан ижо- тификация рақами кири- миллий тиббиёт марказига ордерлардан матлар имтиёзли тоифага
бий жавоб топиш мушкул. тилгандан сўнг имтиёзли Давлат раҳбарининг 2021 Давлат бюджети маблағ- 2022 йилнинг 1 кирувчи шахсларга Давлат
Негаки, бизда аҳоли ти- йўлланманинг қайси ҳолат- йил 28 июлдаги «Соғлиқни лари ҳисобидан имтиёзли январига қадар бюджети маблағлари ҳи-
зимли мунтазам кўрикдан да эканини билиш имокния- сақлаш соҳасида ихтисос- тоифага кирувчи шахсларга фойдаланиш собидан нодавлат тиббиёт
ўтказилмайди. Беморлар ти бор. Бундан ташқари, лаштирилган тиббий ёрдам квота асосида ордер бериш белгиланган. ташкилотлари томонидан
эса доимий назоратда эмас. тиббиёт муассасалари кўрсатиш тизимини янада тартиби бекор қилинади ва кўрсатилишига рухсат бе-
Ачинарлиси, аксарият ҳақида ҳам маъумотлар такомиллаштириш чора- молиялаштиришнинг янги таъминланади; рилади.
одамлар шифокор кўригига жамланган. Вилоятлардан тадбирлари тўғрисида»ги механизми асосида улар- – беморларга, уларнинг
бормасдан, телевидение- пойтахтга келган беморлар қарорида имтиёзли тоифага ни ҳисобга олиш ва навбат Ушбу янги тизим орқали
ларда реклама қилинаётган ушбу мобиль илова орқали кирувчи шахсларга квота асосида даволанишга йўл- касаллигига мувофиқ их- имтиёзли тоифага кирувчи
дориларга ишониб, касал- Республика илмий-амалий асосида ордер бериш тизи- лашнинг электрон ахборот тисослаштирилган муасса- шахслар тиббий хизмат
лигига тўғри келса-келмаса тиббиёт марказларини мини такомиллаштириш тизими жорий этилиши саларда даволанишларини кўрсатадиган Давлат тиб-
уларни сотиб олиб қабул бўйича бир қатор муҳим белгиланган. таъминлайдиган, тиббий бий суғуртаси жамғармаси
қилишаётгани ҳам бор гап. вазифалар белгиланган. хизматнинг қиймати кўр- билан шартномаси мавжуд
Айрим ҳолатларда шифокор Бироқ суриштирувлари- сатилган ҳамда матрицали давлат ёки нодавлат тиб-
кўригидан ўтмасдан укол « Жорий йил 1 октябрдан миздан маълум бўляптики, штрих код(QR-код)га эга биёт ташкилотларини ўз хо-
олишаётганлар ҳам учра- бошлаб, юртимиздаги 13 та бу тизим ҳали тўлиқ ишга бўлган йўлланма берилади; ҳишига кўра эркин танлаш
моқда. Бунинг оқибатида ихтисослаштирилган давлат туширилгани йўқ, параллел ҳуқуқига эга бўлади.
ўлим ҳолатлари ҳам қайд тиббиёт муассасаси ва Бола- равишда ҳам қоғоз вариан- – йўлланма ахборот ти-
этилгани бор. лар миллий тиббиёт марка- тида, ҳам электрон тарзида зимида автоматик тарзда Шунингдек, имтиёзли
Беморларнинг ордер зига Давлат бюджети маб- олиб борилмоқда. шакллантирилади ва дав- тоифага кирувчи шахсларга
олиб даволаниши энг оғ- лағлари ҳисобидан имтиёзли лат ёки нодавлат тиббиёт Давлат бюджети маблағ-
риқли масалалардан бири. тоифага кирувчи шахсларга Хўш, имтиёзли тоифага ташкилотларида тиббий лари ҳисобидан тиббий
Оилавий поликлиникадан квота асосида ордер бериш кирувчи шахсларни ихти- хизматлар олиш ҳуқуқини хизмат кўрсатувчи нодавлат
туман муассасасига, туман- тартиби бекор қилинади ва сослаштирилган муассаса- беради; тиббиёт ташкилотлари-
дан вилоятга, вилоятдан молиялаштиришнинг янги ларга даволанишга йўл- га қўйиладиган талаблар
республикага, хуллас, бир механизми асосида уларни ҳи- лашда нималарга эътибор – бемор даволанганидан Соғлиқни сақлаш вазир-
дунё ташвиш. Бир дўстимиз собга олиш ва навбат асоси- қаратилади. Аввало, сўнг Давлат тиббий суғур- лиги томонидан тасдиқ-
пойтахтда аёлининг юраги- да даволанишга йўллашнинг таси жамғармаси даволаган ланади. Нодавлат тиббиёт
да жарроҳлик амалиётини электрон ахборот тизими – касалликнинг оғирлиги муассасага базавий нархлар ташкилотлари томонидан
ўташ учун 1 йил ана шундай жорий этилиши белгиланган. даражасидан келиб чиқиб доирасида беморга кўрса- имтиёзли тоифага кирув-
сарсон-саргардон бўлганди. ахборот тизими орқали тилган тиббий хизматларни чи шахсларга эса тиббий
Буларнинг барчаси тиб- навбатда туришнинг шаф- асословчи ҳужжатларга му- хизмат кўрсатиш Давлат
бий хизматнинг яхши йўлга фоф механизмлари татбиқ вофиқ, сарфланган маблағ- тиббий суғуртаси жамғар-
қўйилмаганидан, албатта. этилади; ни Давлат бюджети ҳисоби- маси билан тузиладиган
Шифокорларнинг аҳоли дан ўтказиб беради. шартнома асосида базавий
билан манзилли ишла- – кам таъминланган нархлардан келиб чиқиб,
маётганидан, касалликлар оилаларга мансуб шахслар Қарорга мувофиқ, амал- амалга оширилади.
тарихи юритилмаётганидан тоифасига кирувчи фуқа- даги ордер бериш тарти-
далолат. ролар «Ижтимоий ҳимоя бига асосан расмийлашти- Бундан ташқари, имтиёз-
Дарҳақиқат, Президент ягона реестри» ахборот рилган ордерлардан 2022 ли тоифага кирувчи шахс-
ҳар доим тиббиётни одам- тизимига мувофиқ аниқла- йилнинг 1 январига қадар ларга кўрсатилган тиббий
лар рози бўладиган соҳага нади; фойдаланиш белгиланган. хизматлар сифатини баҳо-
айлантириш бўйича ку- лаш ҳамда уларнинг тас-
йиниб гапиради. Тизимни – беморларга ўзларининг Нодавлат тибби±т диқланган стандартларга
ислоҳ қилиш учун давлат сўровлари, мурожаатлари муассасаларида µам мувофиқлигини, ажратил-
барча имкониятларни ишга ҳамда навбати ҳақидаги ган маблағлар самарадор-
соляпти. Келгусида ажрати- ахборотни реал вақт ре- бепул даволаниш лиги ва натижадорлигини
лаётган маблағлар яна икки жимида олиш имконияти мумкинми? назорат қилиш Давлат
бараварга оширилиши ай- тиббий суғуртаси жамғар-
тилмоқда. Бироқ ҳали ҳам Албатта, имтиёзли тоифа- маси томонидан амалга
одамлар бу соҳадан рози га кирувчи беморлар нодав- оширилади.
бўлгани йўқ. лат тиббиёт муассасаларида
ҳам бепул даволанишлари ***
IT MED муаммоларга мумкин. Юқоридаги қарор- Бундай инновациялар-
барµам берадими? га кўра, 2021 йил 1 ноябрдан нинг амалга татбиқ эти-
бошлаб, республика ихти- лаётгани яхши. Бироқ од-
Лекин бироз ўзгариш- сослаштирилган кўз микро- дий поликлиникалардаги
лар бордай. Буни куни кеча хирургияси ва урологияда, она ва болалардан иборат
Президентга тақдим этил- 2022 йил 1 январдан бошлаб турнақаторларга барҳам бе-
ган электрон ордер бериш эса кардиология, травмато- рилмас экан, барчаси бекор.
тизими ишга туширилга- Назаримизда, беморлар
нидан ҳам билиш мумкин. шифокорларнинг вақтига
Мутасаддиларнинг айтиш- қараб борадиган тизимга
ларича, бундай ёндашув барҳам бериш вақти келди.
вақт нуқтаи назаридан ҳам, Беморлар шифокорларни
шаффофлик томонидан ҳам эмас, шифокорлар бемор-
жуда қулай. Бемор уйида ларни кутиши керак. Йўқса,
ўтириб, ўзининг қайси ши- қанчалик тажрибаю инно-
фохонада, қачон даволани- вацион технологиялар жо-
шини билиши мумкин экан. рий этилмасин, аҳолининг
тиббиётдан норозилиги
– Давлат раҳбари топ- ортиб бораверади.
шириғи билан соғлиқни
сақлаш тизимида ра- Достон РУСТАМОВ.
қамлаштиришни жадал-
лаштиряпмиз, – дейди Й´лланмалар ДХМ ±ки my.gov.uz ор³али берилади
Соғлиқни сақлаш вазири
ўринбосари Абдулла Азизов. Вазирлар Маҳкамасининг – ҳалок бўлган ҳарбий хиз- муҳтож ёлғиз кексалар; нинг амал қилиш муддати ланмада кўрсатилган муддат-
– Охирги бир йил ичида 18 га 2021 йил 19 ноябрдаги қаро- матчиларнинг янги никоҳ- – ёшга доир пенсия олув- бошланишидан 10 кун олдин дан олдин санаторийга қабул
яқин тизим ишга туширил- ри билан Кексалар ва ноги- дан ўтмаган бева хотинлари (асосли сабабларга кўра қилинмайди, санаторийга
ди. Шулардан бири мобиль ронлиги бўлган шахсларга (бева эрлари); чилар. қайтарилган йўлланмалар кечикиб келинган кунлар эса
илова ҳисобланади. Мобиль санаторийларда даволаниш Давлат хизматлари кўрса- бундан мустасно) берилади. тикланмайди. Йўлланмадан
илованинг номи IT MED. учун йўлланмалар бериш – республика аҳамиятига Йўлланмалар фақат уларда фақат унда кўрсатилган шахс-
Аҳоли ушбу мобиль илова бўйича давлат хизматлари молик шахсий пенсия олув- тилгани учун йиғим унди- кўрсатилган муддатларда гина фойдаланиши мумкин.
орқали ўзларининг эмлаш кўрсатишнинг маъмурий чи шахслар; рилмайди. ҳақиқий ҳисобланади. Битта йўлланма билан битта-
ёки ПЦР сертификатларини регламенти тасдиқланди. дан ортиқ киши (жумладан,
олиши мумкин. Имтиёзли – Чернобиль АЭС ҳало- Йўлланмалар кексалар ва Унутмаслик керакки, йўл- ёш болалар ҳам) қабул қилин-
йўлланма олган бўлса, им- Маъмурий регламентга кати оқибатида нурланиш ногиронлиги бўлган шахс- майди.
тиёзли йўлланма ҳолатини, кўра, 2022 йил 1 июлдан кек- касаллигига чалинган ва уни ларга 12 кунга, йўлланмалар-
қайси шифокор ёки муассаса салар ва ногиронлиги бўлган бошидан кечирган шахслар, Қарорга кўра, шунингдек,
унинг устида ишлаётгани- шахсларга санаторийларда шунингдек, Чернобиль ҳало- «Электрон санаторий» платфор-
ни кузатиб бориш имкония- даволаниш учун йўлланма- кати сабабли ногирон бўлиб маси ишлаб чиқилади. Бунда:
ти яратилган. Кўп ҳолларда лар фақат ДХМ ёки ЯИДХП қолган шахслар;
ордерни қайси муддатда (my.gov.uz) орқали берилади. – санаторийларга йўл-
олишларини ҳам билишмас- – ядро полигонлари ва ланма олиш учун мурожаат
ди. Ёки сарсон-саргардон бў- Йўлланмалар қуйидаги бошқа радиация-ядро объект- қилган аҳоли электрон ахбо-
ларди. Ҳозир бунинг олдини тоифадаги кексалар ва ноги- ларида ҳарбий хизматни ўта- рот тизими орқали ҳисобга
олиш мақсадида имтиёзли ронлиги бўлган шахсларга ган пенсия ёшидаги шахслар; олинади;
берилади:
– I ва II гуруҳ ногиронлиги – йўлланмалар бўйича
– уруш ногиронларига ва бўлган шахслар, кўзи ожиз I навбатни кузатиш имкония-
қатнашчиларига тенглашти- гуруҳ ногиронини кузатиб тини берувчи механизмлар
рилган шахслар; борувчи шахс; жорий этилади.

– ўзгалар парваришига

6 2021 йил 24 ноябрь, чоршанба

ТАҲЛИЛ ВА ТАҚҚОС

GSP+ имти±зидан т´ла

фойдалана олмаймиз чоІи...

Улуғбек Маса- назарда тутамиз. Аммо бу
ИБОДИНОВ. лан, маз- иллатнинг экспорт бораси-
да ҳам ўз ҳиссаси борлиги-
Республикамиз томо- кур им- ни унутмаслигимиз керак.
нидан инсон ҳуқуқ- тиёздан Ўйлашимизча, Европа итти-
лари, атроф-муҳит фойдала- фоқи мамлакатлари билан
муҳофазаси, меҳнат муно- надиган савдомизнинг юришиб
сабатлари, бошқарув стан- Покистон кетмаётганининг сабабла-
дартлари бўйича 27 та хал- ридан бири ҳам айнан шу
қаро конвенция талаблари- бу им- нарса. Экспортёрлар олди-
ни бажаргани тўғрисидаги тиёзни даги тўсиқлар ҳамон катта.
Еврокомиссия хулосасига Бу борада бюрократия, не-
кўра, жорий йил апрель қўлга потизм, коррупция мавжуд
ойида Европарламент бизга кирит- экани тўғрисида кўп гапи-
Европа иттифоқи давлат- ганидан рилади. Мазкур масалалар
ларига божсиз экспортни сўнг икки ҳал этилмаса, бозоримиз
амалга ошириш ҳуқуқини йил ичида юрмаслиги тайин. Худди
берувчи GSP+ имтиёзини экспорт мазкур имтиёзга эга, аммо
тақдим қилган эди. Шун- миқдо- ундан унумли фойдалана
дай қилиб, юртимиз мазкур рини 40 олмаётган Қирғизистон ва
имкониятни қўлга киритган фоизгача Арманистон хатоларини
дунёдаги тўққиз давлатдан оширган- такрорламаслик керак.
бирига айланди.
Мазкур имтиёз бизга ул- ди. Бу й´ллар, й´ллар...
кан имкониятларни яратиб
бериши тўғрисида аввал лаб, Буюк Британия Префе- варлар ва хизматлар дара- Кенгайтирил- текстиль корхоналари мав- Яна бир асосий муаммо-
ҳам ёзган эдик. Масалан, ренциялар бош тизимининг жасига олиб чиқиш имко- ган GSP тизими жудлиги, катта миқдорда миз эса қайд этилган юқо-
Иттифоқ мамлакатлари Кенгайтирилган схемасига ниятини кўрамиз. пахта етиштириши ва қайта ри қийматли бозорларга
ҳар йили бутун дунёдан расман қабул қилинди. Ўзбекистонга ишланишини ҳам айтиб чиқиш учун транспорт инф-
177 миллиард еврога ки- Экспертлар ҳам юқорида- умумий қий- ўтиш керак. Имтиёзли ратузилмасининг йўқлиги-
йим-кечак сотиб олади. Кенгайтирилган GSP ти- ги фикрларни маъқуллайди. экспортёрлардан яна бири дир. Атроф давлатларимиз-
147 миллиардлик матодан зими Ўзбекистонга умумий Янги тизимдан ҳар икки мати 437 мил- — Бангладеш эса Итти- да жорий йил содир бўлган
ишланадиган уй буюмлари, қиймати 437 миллиард фунт мамлакат тадбиркорлари лиард фунт фоққа салкам 17 миллиард кескин ўзгаришлар сабаб
яъни чойшаб, ёстиқ, кўр- стерлингдан ортиқ дунё- ва оддий харидорлари тенг евролик маҳсулот экспорт биз 30 йилдан буён орзу қи-
па ва тўшаклар, сочиқлар, нинг бешинчи энг йирик манфаат кўришини таъкид- стерлингдан қилади. ладиганимиз Афғонистон
пардалар ва ҳоказолар иқтисодиёти ва дунёнинг лаяпти. ортиқ дунёнинг орқали Покистоннинг Кара-
харид қилади. Чарм ва ярим етакчи халқаро истеъмол бешинчи энг йи- Нега бизнинг савдомиз чи портига чиқиш илинжи
чарм маҳсулотлар хариди ва чакана савдо бозорига — Фикримча, Буюк Бри- рик иқтисодиё- юришиб кетмаяпти? Тўғри, яна номаълум муддатга
70 миллиардга тенг. Бундан кириш имконини беради. танияга олиб кирилаётган ти ва дунёнинг имтиёз ҳамиша ҳам юқори сурилди. Бу йўлнинг очи-
ташқари, қуруқ мевалар, Буюк Британия учун эса товарларнинг учдан икки етакчи халқаро натижаларни бераверма- лиш-очилмаслиги эса энди
шарбатлар харидига ев- минтақавий марказ бўлиб қисмининг бож тўловлари- ган. Бу борада, айниқса, жуда кўп сабабларга боғлиқ
ропаликлар 13 миллиард хизмат қиладиган ва минта- дан озод қилиниши ҳам ўз- истеъмол ва собиқ иттифоқ давлатлари бўлиб қолди.
сарфлайди. қанинг энг жадал ўсаётган бекистонлик экспортчилар, чакана савдо бирор жиддий фойда кў-
Энг қувонарлиси, булар- ва ривожланаётган бозори- ҳам британиялик импорт- бозорига ки- ришгани маълум эмас. Қир- Ҳаво йўллари орқали
нинг бари бизда керагидан га киришни осонлаштира- чилар учун арзонроқ то- риш имконини ғизистон ва Арманистон ўйланганича катта миқдор-
ортиқчаси билан бор. Бу ди ҳамда Ўзбекистоннинг варларни қўлга киритиш ва ҳам биз каби имтиёзларга да юкларни етказиб бериш
тубсиз бозорнинг бор-йўғи ноёб тўқимачилик, қишлоқ экспортни ошириш йўлида беради. эга, аммо уларнинг бу улкан эртакмисол гаплар. Евро-
уч ёки тўрт фоизини эгал- хўжалиги маҳсулотлари ва яхши имконият. — дея фикр бозорга экспорти арзимас пага темир йўллар орқали
лаб олиш ҳам мамлакати- бошқа турли хил маҳсулот- билдирган Буюк Британия- суммаларни ташкил қила- товарларни олиб бориш
миз иқтисодий аҳволининг ларига йўл очади. нинг GSP бўйича мутахасси- ди, холос. Масалан, Қирғи- учун Евроосиё иқтисодий
кескин ошишига, аҳоли фа- си Фабиан Хартвелл. зистон йилига 6 миллион, иттифоқи ҳудудларидан
ровонлиги даражасининг Ўз навбатида, GSP тизими Арманистон эса 68 миллион ўтишимизга тўғри келади.
юқорига сапчишига сабаб Буюк Британия учун ҳам Бош³аларда ³андай? евролик товарларни Евро- Бу иккиси қарама-қарши
бўлиши мумкин. манфаатли бўлиб, мамлакат пага етказиб бермоқда. Бир- иқтисодий блоклар бўлгани
Ноябрь ойидан бошлаб тадбиркорлари ва харидор- Бу ўринда яна бир бор Ев- лашган қироллик тақдим сабаб мазкур ҳолат қизғин
эса, «Брексит»дан сўнг Ев- лари кенг турдаги арзон ропа иттифоқи томонидан қилаётган янги имтиёзнинг қўллаб-қувватланмас-
ропа иттифоқини тарк этган импорт маҳсулотларига эга мамлакатимизга тақдим тақдири ҳам шу каби бўл- лиги турган гап. Биргина
Буюк Британия ҳам бизга бўлади. қилинган GSP+ имтиёзига масмикин? йўл — Туркманистон ва
демократик жамият қуриш қайтсак. Зотан, унинг амал Эрон орқали Туркиягача
йўлида собитлигимиз, қатор ¥ар ³андай қила бошлаганига 8 ой бўл- ¤ша ³аттол етиб бориш қолади. Шунда
халқаро тамойилларга амал ривожланишнинг ди. Аммо ўтган давр ичида МОНОПОЛИЯ ҳам мўлжалланган бозор-
қилиб келаётганимиз сабаб асосида савдо ±тади Европа мамлакатларига га етиш учун уч мамлакат
юқоридаги каби имтиёзни экспортимизнинг кескин Биз монополия тўғри- ҳудудидан ўтишимиз керак.
тақдим этди. Бирлашган Хўш, Қироллик фуқаро- ошганини кузатаётганимиз сида гапирганда, кўпроқ Бундан ташқари, мазкур ҳу-
қироллик Европа иттифоқи лари ўзбек бозорига нега йўқ. Охирги статистика ҳам юртимизга бирор товарни дудларнинг катта қисмида
таркибидан чиқиши орти- қизиқишмоқда? Буюк Бри- асосий савдо ҳамкорлари- олиб кирувчилар ёки ишлаб ҳам инфратузилма ўйлан-
дан учинчи дунё мамлакат- таниянинг Шарқий Европа миз ҳануз Россия, Хитой ва чиқарувчилар томонидан ганчалик яхши эмаслиги
ларидан импорт қилинади- ва Марказий Осиё бўйича Туркия давлатлари бўлиб ўрнатилган монополияни маълум.
ган товарларга иттифоқда савдо комиссари Кенан По- қолаётганини кўрсатяпти.
мавжуд GSP+ тизимига лео бу борада ўз қарашла- Ҳатто текстиль маҳсулот- « GSP тизими ривожланаётган Етиб борганимиздан сўнг
ўхшаш имтиёзларни қўллай рини маълум қилган. Унинг лари экспорти бўйича ҳам давлатлар тадбиркорларига ме- эса, ўта инжиқ ва муайян
бошлашини эълон қилган таъкидлашича, Ўзбекистон анъанавий бозорларимиз- ва-сабзавотлар, тўқимачилик, бузилмас тартибларга
эди. Натижада Ўзбекистон иқтисодиёти ривожлан- дан бири — Россия 70 фоиз- нефть-кимё саноати маҳсулотла- бўйсунадиган шафқатсиз
ушбу схемага қўшилган моқда, ялпи ички маҳсулот- дан кўпроқ қисмни эгал- ри, қурилиш материаллари каби Европа бозори билан дуч
биринчи давлат бўлди. нинг келаси беш йил даво- лайди. Европага эса экспор- товарларни Буюк Британия бозо- келамиз. Бу ерда нархдан
Эндиликда ўзбекистонлик мида юқори суръатда ўсиши тимиз ҳажми 10 фоизга ҳам рига ортиқча қийинчиликларсиз ҳам кўра, сифат жуда му-
тадбиркорлар минглаб кутиляпти. етмайди. олиб бориб сотиш имконини бера- ҳим саналади. Минглаб
турдаги товарларни Буюк ди. Бу тизим орқали Буюк Брита- стандартлар амал қилади.
Британия бозорига ҳеч қан- — Бундан ташқари, Масалан, мазкур имтиёз- ния ривожланаётган давлатлар Уларга муносиб бўлсакги-
дай бож тўловларисиз олиб мамлакат аҳолиси ёш ва дан фойдаланадиган По- билан эркин ва адолатли савдо на, бозорда ўз ўрнимизни
киришлари мумкин. Яъни анчайин фаол, — дейди у. кистон бу имтиёзни қўлга шакллантириш, бу мамлакатлар топишимиз мумкин.
Ўзбекистон 1 ноябрдан бош- —Ҳозирда мавжуд маҳсу- киритганидан сўнг икки иқтисодиётини кучайтиришни
лотларга назар солсак, Буюк йил ичида экспорт миқдо- мақсад қилган. Шу тариқа Ўзбекис- Айниқса, ривожланган,
Британия ва Ўзбекистон рини 40 фоизгача оширган- тон учун дунёдаги бешинчи йирик капиталистик мамлакат-
ҳамкорлигини икки мамла- ди. Бугунги кунда мамлакат иқтисодиёт, етакчи халқаро ис- ларда саводли ва қиммат-
кат ҳамда дунёнинг бошқа Европага 6 миллиард евро теъмол ва чакана савдо бозорига баҳо реклама компания-
қисмларидаги харидорлар миқдоридаги товарларни кириш эшиги очилмоқда. ларисиз ҳам ҳеч нарсага
манфаатларига хизмат экспорт қилади. Бу ўринда эришиб бўлмаслигини
қилувчи мутлақо янги то- Покистонда 500 га яқин назардан чиқармаслик
керак. Узоқ муддатли, чуқур
ўйланган тарғиботни йўлга
қўйиш орқали катта даро-
мад оламиз.

Хуллас, янги имконият-
лардан унумли фойдала-
ниш учун барча мамла-
катимиздаги тузилмалар
мукаммал мувофиқликда,
бир мақсад йўлида ишлаши
лозим бўлади. Нозик савдо
сиёсати ва маҳорати ке-
рак. Шундагина, тез орада
экспортимиз имкониятлари
кескин ошиб, аҳоли фаро-
вонлиги юқорига сапчиши
мумкин.