คู่มือตรวจสอบภายใน

คานา

คู่มือการปฏบิ ตั งิ านตรวจสอบภายใน เปน็ เครือ่ งมอื การปฏิบัตงิ านของผู้ตรวจสอบภายใน
สานักงานเขตพนื้ ทกี่ ารศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1 ให้สามารถปฏิบัตงิ านตรวจสอบได้อย่างมี
ประสิทธิภาพและประสทิ ธผิ ล สอดคลอ้ งตามหลักเกณฑ์และมาตรฐานการตรวจสอบภายในสาหรบั หนว่ ยงาน
ของรฐั

สานักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1 หวังเป็นอยา่ งยิ่งวา่ คมู่ ือฉบบั นี้จะใช้
เป็นแนวทางในการปฏิบตั ิงานของผ้ตู รวจสอบภายในสานกั งานเขตพ้ืนที่การศึกษาฯ ตอ่ ไป

สานกงานเขตพ้นื ทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1

สารบัญ หนา้
1
คาจากดั ความ 1
หลักการทว่ั ไปเกี่ยวกับการตรวจสอบภายใน 1
จรรยาบรรณของผู้ตรวจสอบภายใน 1
วัตถุประสงค์ 2
ขอบเขต 3
ขัน้ ตอนการปฏบิ ตั งิ าน 3
การปฏบิ ัตงิ านตรวจสอบ 4
การรายงานผลกรตรวจสอบ 5
Flow Chart การปฏิบัตงิ าน 6
การประเมนิ ระบบการควบคมุ ภายใน 7
Flow Chart กระบวนการ งานประเมนิ ระบบการควบคุมภายใน 8
งานตรวจสอบงานการเงินการบญั ชี 9
Flow Chart กระบวนการ งานตรวจสอบงานการเงนิ การบญั ชี 10
งานใหค้ าปรึกษา 11
Flow Chart กระบวนงานใหค้ าปรึกษา

~1~

คูม่ อื ขน้ั ตอนการดาเนนิ งาน
หนว่ ยตรวจสอบภายใน

คาจากัดความ

การตรวจสอบภายใน หมายถงึ กจิ กรรมการใหค้ วามเช่ือมั่นและการใหค้ าปรึกษาอยา่ งเทยี่ งธรรมและ
เปน็ อสิ ระ ซ่ึงจัดให้มีขนึ้ เพอ่ื เพิ่มคุณค่าและปรับปรงุ การปฏบิ ัติงานของทุกกลุม่ งานในสานักงานเขตพน้ื ทกี่ ารศกึ ษา
ประถมศึกษาลาปาง เขต 1 และสถานศกึ ษาในสังกัดใหด้ ีขน้ึ ช่วยใหง้ านบรรลุถงึ เปา้ หมายและวตั ถปุ ระสงค์ที่
กาหนดไวด้ ้วยการประเมนิ และปรับปรงุ ประสิทธิผลของ กระบวนการบริหารความเสย่ี ง การควบคมุ และการกากับ
ดแู ลอย่างเปน็ ระบบ

การบริการใหห้ ลกั ประกัน หมายถงึ การตรวจสอบหลกั ฐานต่าง ๆ อยา่ งเทย่ี งธรรมเพ่อื นาผลมาประเมินผล
อย่างเป็นอิสระในกระบวนการบรหิ ารความเสยี่ ง การควบคุม และการกากับดูแล องคก์ ร การตรวจสอบความถกู ตอ้ ง
และความเชือ่ ถือไดข้ องขอ้ มูลทางการเงนิ การบญั ชี

การบริการให้คาปรกึ ษา หมายถงึ การใหบ้ รกิ าร ให้คาแนะนา ให้คาปรึกษาและบริการ อื่น ๆ ที่เกี่ยวขอ้ ง
โดยลกั ษณะงานและขอบเขตของงานขน้ึ อยกู่ บั ผู้รับบรกิ าร เพ่อื เพ่มิ คณุ คา่ ใหแ้ ก่ สว่ นราชการ และปรบั ปรุงการ
ดาเนินงานของส่วนราชการให้ดขี ้ึน

หลกั การท่วั ไปเกี่ยวกับการตรวจสอบภายใน
การตรวจสอบภายในเป็นเคร่ืองมือหรือกลไกที่สาคัญของฝ่ายบรหิ าร ในการประเมินผลสมั ฤทธขิ์ องการ

ดาเนนิ งานและระบบการควบคุมภายในขององค์กร ทงั้ นี้ ปจั จัยสาคัญประการหนงึ่ ทจ่ี ะทาใหง้ านตรวจสอบภายใน
ประสบความสาเร็จ คือผบู้ ริหารสามารถนาผลผลิตของการตรวจสอบไปใชใ้ นการบรหิ ารงานได้อย่างมี ประสิทธิภาพ
ช่วยให้เกดิ มลู คา่ เพิ่มและความสาเรจ็ แก่องคก์ ร ฉะนนั้ เพื่อใหเ้ กิดประโยชน์สงู สุดดังกล่าว ผรู้ ับผิดชอบ การ
ปฏบิ ัตงิ านตรวจสอบภายในอันไดแ้ กผ่ ู้ตรวจสอบภายในหรือผ้ทู ่ีได้รบั มอบหมายให้ปฏิบตั งิ านด้านการตรวจสอบ
ภายใน จึงควรมคี วามเขา้ ใจถงึ ภาพรวมเกีย่ วกับการตรวจสอบภายใน มคี วามรใู้ นหลกั การ และวธิ ีการตรวจสอบ
รวมทัง้ ต้อง ปฏิบตั งิ านให้เป็นไปตามมาตรฐานการตรวจสอบท่ยี อมรับโดยทั่วไป

จรรยาบรรณของผตู้ รวจสอบภายใน
* ความซือ่ สตั ย์ (Integrity)
* ความเท่ียงธรรม (Objectivity)
* การรกั ษาความลบั (Confidentiality)
* ความรู้ ความสามารถ (Competency)

วัตถุประสงค์
1) เพอ่ื ใหบ้ ริการด้านความม่ันใจต่อประสทิ ธภิ าพ ประสทิ ธิผลของการดาเนินงาน และความคมุ้ ค่า เพ่ือเป็น

ข้อมลู ในการตัดสนิ ใจของผ้บู ริหาร
2) เพือ่ สร้างความมั่นใจในการปฏิบตั งิ านทุกระดับให้สามารถปฏบิ ตั หิ นา้ ที่ และดาเนินงานเป็นไปตาม

กฎหมาย ระเบียบข้อบงั คบั ท่ีเก่ียวข้องอยา่ งมปี ระสทิ ธิภาพ ด้วยการวเิ คราะห์ ประเมนิ ให้คาปรึกษา และให้
ขอ้ เสนอแนะ

3) เพอ่ื สนบั สนุนให้สานักงานเขตพ้ืนทกี่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1 และสถานศึกษาในสงั กัด มี
ระบบการควบคมุ ภายในทมี่ ีประสิทธภิ าพภาย

หน่วยตรวจสอบภายใน สานักงานเขตพนื้ ท่กี ารศึกษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1

~2~

ขอบเขตของงาน
1. งานตรวจสอบภายใน
สามารถแยกประเภทการตรวจสอบได้ตามวตั ถปุ ระสงคข์ องการตรวจสอบได้ดังน้ี

1) งานตรวจสอบทางการเงินบัญชี (Financial Audit)
2) งานตรวจสอบการปฏิบตั ิตามระเบยี บกฎหมาย (Compliance Audit)
3) งานตรวจสอบการปฏบิ ัตงิ าน (Operational Audit)
4) งานตรวจสอบผลการดาเนนิ งาน (Performance Audit)
5) งานตรวจสอบสารสนเทศ (Information Technology Audit)
6) งานตรวจสอบการบริหาร (Management Audit)
7) งานตรวจสอบพเิ ศษ (Special Audit

ทั้งนีใ้ นการตรวจสอบเรอ่ื งใดเรอื่ งหนงึ่ อาจใช้การตรวจสอบหลายประเภท ขน้ึ อย่กู บั วตั ถปุ ระสงค์ การ
ตรวจสอบทก่ี าหนด โดยลักษณะงานตรวจสอบแตล่ ะประเภท มดี ังน้ี

1) การตรวจสอบทางการเงนิ บัญชี (Financial Audit) เป็นการตรวจสอบความถูกต้องเชอ่ื ถอื ได้ ของ
ข้อมลู และตวั เลขต่างๆทางการเงนิ การบัญชแี ละรายงานการเงิน โดยครอบคลมุ ถงึ การดูแลปอ้ งกนั ทรัพย์สนิ และ
ประเมินความเพยี งพอของระบบการควบคุมภายในของระบบงานต่างๆว่ามีเพียงพอทีจ่ ะ มนั่ ใจไดว้ ่าขอ้ มลู ท่ีบนั ทกึ ใน
บญั ชี รายงาน ทะเบี ยน และเอกสารต่างๆถกู ต้องและสามารถสอบทานได้ หรือเพยี งพอทีจ่ ะป้องกนั การร่วั ไหล สูญ
หาย ของทรัพย์สินตา่ งๆได้

2) การตรวจสอบการปฏิบตั ิตามระเบียบกฎหมาย (Compliance Audit) เปน็ การตรวจสอบ การ
ปฏบิ ัตงิ านต่างๆของสานักงานเขตพ้นื ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1 และสถานศกึ ษาในสงั กัด วา่ เป็นไปตาม
นโยบาย กฎหมาย ระเบยี บ ข้อบังคบั คาสงั่ มติคณะรัฐมนตรี

3) การตรวจสอบการปฏบิ ัติงาน (Operational Audit) เป็นการตรวจสอบเพื่อประเมนิ ระบบ การ
ควบคุมภายในและประเมินคุณภาพของการดาเนนิ งานของหน่วยงานต่างๆในสานักงานเขตพน้ื ท่ีการศกึ ษา
ประถมศึกษาลาปาง เขต 1 และส ถานศึกษาในสงั กัด เพือ่ ให้ความม่นั ใจวา่ แตล่ ะหนว่ ยงานมกี ารควบคมุ ภายในท่ีดี
และมีการปฏิบัติงานเปน็ ไปอย่างมปี ระสิทธภิ าพ

4) การตรวจสอบผลการดาเนินงาน (Performance Audit) เป็นการตรวจสอบผลการดาเนนิ งาน ตาม
แผนงาน งานและโครงการของสานักงานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษา ประถมศึกษาลาปาง เขต 1 และสถานศึกษาในสังกัด
ให้เปน็ ไปตามวัตถปุ ระสงค์และเป้าหมายหรือหลกั การทีก่ าหนด การตรวจสอบเนน้ ถึงประสทิ ธภิ าพ ประสิทธผิ ล และ
ความคุ้มคา่ โดยตอ้ งมผี ลผลติ และผลลัพธเ์ ปน็ ไปตามวัตถปุ ระสงค์และเป้าหมาย ซึ่ งวดั จากตวั ชีว้ ดั ที่เหมาะสม ทั้งนี้
ต้องคานงึ ถึงความเพียงพอ ความมปี ระสิทธภิ าพของกิจกรรม การบรหิ ารความเส่ยี งและการควบคมุ ภายใน
ประกอบดว้ ย

5) การตรวจสอบสารสนเทศ (Information Technology Audit) เปน็ การพสิ จู น์ความถกู ตอ้ ง เชื่อถือ
ได้ของระบบงานและขอ้ มลู ทไี่ ดจ้ ากการ ประมวลผลด้วยคอมพิวเตอร์ รวมทง้ั การเขา้ ถงึ ข้อมลู ในการปรับปรุงแกไ้ ข
และการรักษาความปลอดภัยของขอ้ มลู การตรวจสอบประเภทนีเ้ ปน็ สว่ นหน่งึ ของงานตรวจสอบภายในเกือบทุกงาน
ที่นาระบบคอมพวิ เตอรม์ าใชใ้ นการปฏิบัติงาน ไมว่ า่ เป็นการตรวจสอบทางการเงนิ การตรวจสอบการดาเนินงานหรื อ
การตรวจสอบการบริหาร

6) การตรวจสอบการบรหิ าร (Management Audit) เป็นการตรวจสอบการบริหารงาน ด้านต่างๆของ
สานักงานเขตพ้นื ทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1 และสถานศกึ ษาในสงั กดั ว่ามรี ะบบการบรหิ ารจดั การ
การประเมินผลเกย่ี วกบั การงบประมาณ การเงินการ บญั ชี การพัสดุ รวมทัง้ การ เกีย่ วกับการวางแผน การควบคมุ
บริหารด้านต่างๆว่าเป็นไปอย่างเหมาะสม และสอดคล้องกบั ภารกิจของสานักงานเขตพืน้ ที่การศกึ ษาและ

หน่วยตรวจสอบภายใน สานกั งานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1

~3~

( สถานศกึ ษาในสงั กดั เป็นไปตามหลกั การบรหิ ารงานและหลักการกากับดูแลทีด่ ีGood Governanceในเรอื่ งความ
น่าเชื่อถอื ความรับผิดชอบ ความเป็นธรรม และความโปรง่ ใส

7) การตรวจสอบพิเศษ (Special Audit) หมายถงึ การตรวจสอบในกรณีทไี่ ด้รบั มอบหมายจาก
ผู้อานวยการสานกั งานเขตพ้นื ทก่ี ารศึกษา หรือกรณีที่มีการทุจรติ หรอื การกระทาทสี่ ่อไปในทางทุจริตผดิ กฎหมาย
รสงสยั วา่ จะมีการกระทาทส่ี อ่ ไปในทางทุจรติ หรอื ประพฤตมิ ิชอบเกิดขึหรือกรณที ่มี ีเหตุอันควน้ ซึง่ ผูต้ รวจสอบ
ภายในจะดาเนินการตรวจสอบเพอื่ ค้นหาสาเหตุ ข้อเท็จจริง ผลเสียหาย หรือผูร้ บั ผดิ ชอบ พร้อมทง้ั เสนอแนะ
มาตรการปอ้ งกนั

ขัน้ ตอนการปฏิบตั ิงาน
ประกอบด้วย ขน้ั ตอนการปฏิบัตงิ านตรวจสอบหลกั ทส่ี าคญั
1) ขั้นตอนการวางแผนการตรวจสอบ
2) ขน้ั ตอนการปฏบิ ัตงิ านตรวจสอบ
3) ขนั้ ตอนการจัดทารายงานและตดิ ตามผล
นอกจากนีใ้ นแต่ละขนั้ ตอนจะมีกระบวนการปฏบิ ตั งิ านยอ่ ยลงไป พอสรปุ เป็นขน้ั ตอนการ ปฏบิ ตั ิงาน

ตรวจสอบภายใน ดงั น้ี

1) วางแผนการตรวจสอบ มีข้ันตอนยอ่ ยดังน้ี
1.1) สารวจข้อมลู เบื้องตน้ เพ่ือให้ผู้ตรวจสอบภายในเรยี นรู้ และทาความเขา้ ใจ เก่ียวกบั งานของ

หนว่ ยงานทต่ี ้องทาการตรวจสอบในรายละเอียด เซน่ ลกั ษณะของงบประมาณ และจานวนเงินทไี่ ดร้ ับ หลกั การ
ระเบยี บ วธิ ีปฏบิ ตั ิงาน ข้นั ตอนการทางานหรือสายงานการบังคบั บัญชา การควบคมุ ภ ายในทีม่ ีอยู่ รวมทง้ั ทา
ความคุน้ เคยกับหน่วยงานและระบบงานทจ่ี ะเลือกมาตรวจสอบ ซึ่งจะชว่ ยให้ ผูต้ รวจสอบสามารถประเมินความ
เสี่ยงในชั้นตน้ ก่อนจะดาเนนิ การตรวจสอบได้อยา่ งเหมาะสมเป็นระบบ

1.2) ประเมินระบบการควบคมุ ภายใน ผตู้ รวจสอบภายในตอ้ งประเมนิ ผลระบบ การควบคุม
ภายในของทกุ กล่มุ ในสานั กงานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1 ที่ได้จดั ทาและประเมนิ ตนเองตาม
ระเบยี บ คตง วา่ ดว้ ยการกาหนดมาตรฐานก.ารควบคมุ ภายใน พ 2544 .ศ.กาหนดให้ ผตู้ รวจสอบภายในตอ้ ง
พิจารณาถงึ ความเหมาะสมและความเพียงพอของระบบการควบคมุ ภายใน

1.3) ประเมนิ ความเสยี่ ง ผ้ตู รวจสอบภายในสามารถเลือกประเมนิ ความเสย่ี งในระดบั หนว่ ยงานใน
ทุกกลุ่มของสานักงานเขตพ้ืนท่กี ารศึกษา ประถมศึกษาลาปาง เขต 1 หรอื ระดับงาน โครงการ กิจกรรม ก็ไดต้ าม
ความเหมาะสมกับศักยภาพของตน ซ่งึ จะตอ้ งมีการระบุปัจจัยเส่ยี ง วิเคราะห์ความเส่ียง และจดั ลาดบั ความเสย่ี ง

1.4) จัดทาแผนงาน/โครงการให้สอดคลอ้ งกับแผนงานของสานกั งานคณะกรรมการการศกึ ษาขน้ั
พน้ื ฐาน ผูต้ รวจสอบภายในจดั ทาแผนการปฏิบตั ิงาน(Engagement Plan) ในแต่ละเร่อื ง ของกจิ กรรมงานตรวจสอบ
ใหส้ อดคล้องกับแผนการตรวจสอบประจาปี แต่มคี วามยืดหยุน่ ให้สามารถแกไ้ ขปรับปรุงให้เหมาะสมกบั สถานการณ์
โดยมรี ายละเอียดของเรอ่ื ง และหนว่ ยรบั ตรวจ วัตถปุ ระสงค์ในการปฏิบัติงาน ขอบเขตการปฏิบตั ิงาน แนวทางการ
ปฏบิ ัตงิ าน ผูร้ บั ผดิ ชอบและ ระยะเวลาทีจ่ ะตรวจสอบ พรอ้ มเครือ่ งมอื กระดาษทาการให้พรอ้ มกอ่ นทาการตรวจสอบ

2 )การปฏิบตั ิงานตรวจสอบปฏบิ ัติงานตามระยะเวลาทแี่ ผนกาหนด โดยมีขั้นตอนย่อย คอื
)2.1ก่อนเริ่มปฏิบตั ิงานตรวจสอบ ผตู้ รวจสอบภายในเตรยี มความพรอ้ มเกยี่ วกับ การซักซอ้ ม
ทมี งาน แจ้งหนว่ ยรบั ตรวจทราบกาหนดเวลาเข้าตรวจ วัตถปุ ระสงค์และขอบเขต หรอื ประสานขอข้อมลู ที่
จาเปน็ ตอ้ งใชใ้ นการตรวจสอบ
)2.2ระหว่างการปฏิบตั งิ านตรวจสอบ ผูต้ รวจสอบภายในประชมุ เปดิ ตรวจทาการตรวจสอบโดย

หน่วยตรวจสอบภายใน สานักงานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1

~4~

เลอื กวิธกี ารตรวจสอบและเทคนคิ การตรวจสอบให้เหมาะสม โดยรวบรวบขอ้ มลู ไว้ ในกระดาษทาการ และปดิ ตรวจ
โดยการแจง้ สรุปผลการตรวจสอบเบอ้ื งตน้ ท่เี ป็นสาระสาคญั ให้ผบู้ รหิ ารของหน่วยรับตรวจทราบ เพ่ือดาเนินการให้มี
การปรับปรงุ แกไ่ ข หรอื ทาความเข้าใจกบั ผู้ปฏิบตั งิ าน

)2.3เมอื่ เสรจ็ สิน้ งานตรวจสอบ เป็นการรวบรวมหลักฐานกระดาษทาการและสรุปผลการ
ตรวจสอบ

)3 การจัดทารายงานและติดตามผล
)3.1รายงานผลการปฏิบัติงาน เสนอให้ผู้อานวยการสานกั งานเขตพืน้ ท่ีการศึกษาประถมศึกษา

ลาปาง เขต 1 ทราบและพจิ ารณาสง่ั การ ทงั้ น้ี การเสนอรายงานผลการปฏิบตั ิงานเปน็ เทคนคิ อย่างหนึง่ ท่ผี ตู้ รวจ
สอบภายใน จะต้องเอาใจใส่เป็นพิเศษ เพราะรายงานเปน็ การแสดงให้เห็นถงึ คุณภาพของการปฏบิ ัตงิ านของผู้
ตรวจสอบภายในท้งั หมด ลักษณะของรายงานทด่ี ตี ้องเปน็ รายงานทม่ี ีประโยชนต์ อ่ ผู้อ่านรายงาน เปน็ เรอ่ื งทีม่ ี
สาระสาคัญ ข้อตรวจพบเป็นเรอ่ื งทตี่ รงกับข้อเทจ็ จรงิ ข้อเสนอแนะหรอื ข้อแนะนาเปน็ ประโยชนแ์ ละสามารถปฏบิ ตั ิ
ได้ ท้ังนใี้ หจ้ ดั ทารายงานสรปุ ผลการตรวจสอบ ประจาปแี จง้ ให้ สพฐกนั ยายน ของทุกปี หรือ 30 ทราบ ภายใน.
กาหนด.ภายในระยะเวลาท่ี สพฐ

)3.2การติดตามผล เป็นขัน้ ตอนสดุ ท้ายของกระบวนงานตรวจสอบภายในทผ่ี ้ตู รวจสอบภายใน
ต้องตดิ ตามผลวา่ ผอู้ านวยการสานักงานเขตพืน้ ทก่ี ารศึกษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1 ได้ส่งั การไวอ้ ย่างไร และ
หน่วยรบั ตรวจดาเนินการตามขอ้ เสนอแนะของผูต้ รวจสอบภายในท่ีผู้บริหารสั่งการหรอื ไม่ การติดตามผลเพื่อให้
แนใ่ จว่าข้อบกพรอ่ งท่พี บได้รับการแก่ไขอย่างเหมาะสม หรอื มีปญั หาอุปสรรคอย่างไรท่ไี ม่อาจแกไ้ ขได้ และรายงาน
ผลการตดิ ตามให้ผ้อู านวยการสานกั งานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1 ทราบผลหรอื พจิ ารณาสัง่
การเพม่ิ เตมิ

หนว่ ยตรวจสอบภายใน สานักงานเขตพื้นท่ีการศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1

การวางแผนการตรวจสอบ ~5~
ตรวจสอบตรวจสอบ
Flow Chart การปฏบิ ตั งิ าน

การสารวจข้อมลู เบือ้ งตน้

การประเมนิ ผลระบบ
การควบคุมภายใน

การประเมนิ ความเสย่ี ง

จัดทาแผนงาน/โครงการ
การตรวจสอบ
ประจาปี

เสนอ ผอ.สพป.ลป.1

การปฏิบตั งิ านตรวจสอบ ก่อนเร่มิ ปฏบิ ตั งิ าน
ตรวจสอบ ตรวจสอบ
ตรวจสอบ
การจดั ทารายงานและตดิ ตามผล
ระหว่างการปฏบิ ัตงิ าน
ตรวจสอบ

การปฏิบัตเิ มือ่ เสรจ็ สิ้น
งานตรวจสอบ

-การรวบรวมหลกั ฐาน
การรวบรวมกระดาษทาการ -
การสรปุ ผลการตรวจสอบ -

รายงานผลการปฏบิ ตั งิ าน

เสนอ ผอ.สพป.ลป.1

การตดิ ตามผล

หนว่ ยตรวจสอบภายใน สานกั งานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1

~6~

2. งานประเมนิ ระบบการควบคมุ ภายใน
งานประเมินระบบการควบคมุ ภายใน เป็นการพิจารณาถึงผลสมั ฤทธข์ิ องระบบการควบคมุ ท่ี

มอี ยูใ่ นทกุ กลมุ่ งานของ สานักงานเขตพ้ืนทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1 โดยการเปรยี บเทียบผลการ
ปฏิบตั ิงานกบั ระบบการควบคุมทกี่ าหนดไว้ว่ามีความสอดคล้องหรือไมเ่ พียงใดและสอบทานระบบการ ควบคมุ
ภายในของหนว่ ยงานว่ามีความเหมาะสม กับสภาพแวดลอ้ มในปจั จุบนั หรอื ไม่ รวมทัง้ วิเคราะห์ และหาสาเหตุที่
เกิดขึน้ เพือ่ สรปุ ผล พรอ้ มท้งั ให้ขอ้ เสนอแนะในการปรบั ปรงุ ระบบการควบคุมภายในของ หน่วยงานใหม้ ี
ประสทิ ธิภาพ และประสิทธิผลมากยง่ิ ข้ึน

วัตถุประสงค์
1) เพอ่ื ให้ทราบระบบการควบคมุ ภายในของ สานกั งานเขตพน้ื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1 ทม่ี ี
อย่มู ีความเหมาะสมเพียงพอหรือไม่
2) เพอ่ื ใหท้ ราบว่าการปฏบิ ตั งิ านตามระบบการควบคุมภายในทก่ี าหนดไว้ ไดผ้ ลสาเร็จตามเป้าหมายหรือ
วัตถุประสงคท์ ่ีวางไว้ อย่างมีประสิทธภิ าพ ประสทิ ธผิ ลและคุ้มคา่ เพยี งใด
3) เพ่อื ใหม้ ฐี านขอ้ มลู สารสนเทศเพ่ือการวางแผนการตรวจสอบ

ขอบเขตของงาน
1) สอบทานประเมินระบบการควบคมุ ภายในของสานกั งานเขตพืน้ ที่การศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1
ที่มีอยวู่ ่ามคี วามเหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในปัจจุบนั หรือไม่
2) สอบทานรายงานการประเมินผลและการปรบั ปรงุ การควบคมุ ของทุกกล่มุ งานในสานักงานเขต พืน้ ท่ี
การศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1 ทไ่ี ด้จดั ทาไวว้ ่าไดผ้ ลสาเรจ็ ตามเป้าหมายเพยี งใด
3) ให้ความเหน็ และขอ้ เสนอแนะเพ่ิมเติม และจัดทารายงานผลการสอบทานการควบคมุ ของผู้ตรวจสอบ
ภายใน

ข้ันตอนการปฏบิ ัติงาน
ดาเนนิ การสอบทานระบบการควบคมุ ภายในของสานกั งานเขตพื้นทกี่ ารศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1
เพอ่ื พิจารณาความเพยี งพอของการควบคุมภายใน ดังน้ี
1) ศึกษาข้อมลู ของกิจกรรมการควบคมุ ท่ีกาหนดไว้ในปีปัจจบุ นั และการปรบั ปรุงการควบคุมใหมว่ า่ มี
อะไรบา้ ง
2) จดั เตรียมเคร่ืองมอื การสอบทาน
3) ประเมินผลระบบการควบคมุ ภายใน ทง้ั ในส่วนท่ีได้มีการจัดวางระบบการควบคมุ ภายในไว้แล้ว และ ท่ี
ไมไ่ ดม้ ีการจดั วางระบบการควบคุมภายในไว้ เพือ่ ใหท้ ราบวา่ กิจกรรมการควบคมุ ท่จี ดั วางไว้แล้วนน้ั ครอบคลมุ
ภารกิจหลักของแต่ละกลุ่มงาน
4) สอบทานผลการปฏบิ ัตงิ านว่ากิจกรรมการควบคมุ ทก่ี าหนดไว้ สามารถลดความเสย่ี งได้เพียงใดซ่ึงรวม
ถงึ ผลการตรวจสอบอ่นื ทเี่ กยี่ วขอ้ งที่ได้ทาการตรวจสอบแล้วตามแผนการตรวจสอบประจาปีกาหนดไว้
5) ประเมนิ ความเพยี งพอของระบบการควบคมุ ภายในทกี่ าหนดไว้ โดยการเปรียบเทียบผลการปฏิบตั งิ าน ที่
ส่มุ ตรวจ กับระบบการควบคุมทีก่ าหนดไว้ ว่าสามารถลดความเส่ยี งสาคัญได้หรือไม่เพียงใด หรือมี ความเสี่ยงใดที่
ต้องจัดกิจกรรมการควบคุมเพิ่มเตมิ
6) จัดทารายงานผลการสอบทานการประเมินการควบคุมของผู้ตรวจสอบภายใน จัดส่งให้กลมุ่ งานที่รับผดิ
ชอบการจดั วางระบบการควบคุมภายในของ สานักงานเขตพ้ืนท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1
7) กล่มุ งานทีร่ บั ผดิ ชอบการจดั วางระบบการควบคมุ ภายใน เสนอรายงานท้งั หมด ใหผ้ ู้อานวยการสานัก
เขตพืน้ ที่การศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1 พจิ ารณาก่อนลงนามหนังสอื รับรองการประเมิน เพ่อื รายงาน

หน่วยตรวจสอบภายใน สานกั งานเขตพื้นทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1

~7~

สานักงานคณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดนิ ทราบผลต่อไป
8) รวบรวมขอ้ มลู ผลการประเมนิ ระบบการควบคมุ ภายใน เพื่อใชใ้ นการประเมินและจดั ลาดบั ความเสย่ี ง

และวางแผนการตรวจสอบตอ่ ไป
การปฏบิ ตั งิ าน trahC wolF

กระบวนการ งานประเมินระบบการควบคมุ ภายใน

หน่วยตรวจสอบภายใน สานกั งานเขตพื้นท่กี ารศึกษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1

~8~

งานตรวจสอบการเงินการบญั ชีtiduA laicnaniF

วัตถปุ ระสงค์
. ตรวจสอบการใชจ้ า่ ยเงินของสถานศึกษา ให้เปน็ ไปตามระเบียบ แนวปฏบิ ัติ ขอ้ กาหนดตา่ ง ๆ หรือการ 1

ควบคมุ การใช้จา่ ยเงินให้ ถูกตอ้ ง เหมาะสม
ตรวจสอบความครบถ้วน ถูกต้อง )2เป็นปัจจบุ นั ของการบันทกึ รายการทางบญั ชีและ รายงานทางการเงนิ
สอบทานความเพยี งพอ เหมาะสมของระบบการควบคมุ ภายในด้านการเงนิ การบญั ชี 3

ขอบเขตของงาน
ตรวจสอบระบบการเงนิ การบัญชีของสถานศึกษาในสงั กดั ในด้านการบรหิ ารการเงนิ การรับจ่ายเงิน การ

เก็บรกั ษาเงิน การจัดทาบญั ชี การรายงานทางการเงิน ว่าถกู ตอ้ งครบถ้วน เปน็ ปัจจบุ นั และการควบคุมทางการเงิน
มีความเพียงพอ เหมาะสมเชื่อถือไดแ้ ละมคี วามโปรง่ ใส

ขน้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน
ตามแผนการ และขอ้ มูลท่วั ไปของกจิ กรร ศกึ ษาวเิ คราะห์ ระเบียบ กฎหมาย ทางการเงนิ การบญั ชี 1

)nalP tnemegagnE( เพอ่ื นามาจัดทาแผนการปฏิบัตงิ าน )nalP tiduA( ปีตรวจสอบประจาท่มี ีการประเมินความ
เสยี่ งเบือ้ งต้น นามากาหนดวตั ถุประสงคก์ ารตรวจสอบ และขอบเขตการตรวจสอบ

กาหนดประเด็นการตรวจสอบใหส้ อดคล้องกบั วตั ถปุ ระสงค์การตรวจ พรอ้ มจดั ทาแนวทาง การ )2
ระบบก )margorP tiduA( ตรวจสอบารเงินการบัญชี และการสอบทานการควบคมุ ภายใน

จัดทาเคร่อื งมอื กระดาษทาการตรวจสอบ เพอ่ื เก็บข้อมูล )3
โดยสอบทาน )margorP tiduA( ดาเนนิ การตรวจสอบตามแนวทางการตรวจสอบ )4
ระบบการเงนิ เซน่ การตรวจสอบการรับเงนิ การจา่ ยเงิน การเกบ็ รักษาเงิน การรับและ -นาสง่ เงนิ ให้เปน็ ไป
ตามระเบียบกฎหมายกาหนด
ระบบบัญชี เซ่น การตรวจสอบระบบบญั ชี และการรายงานทางการเงนิ ว่าถูกตอ้ งและเปน็ ปจั จุบนั -
ระบบพัสดุ -
การสอบทานการควบคุมภายใน เซ่น การสอบทานระบบงานการเงนิ การบัญชี เพื่อให้มนั่ ใจว่ามกี าร -
ควบคุมภายในท่ีเพียงพอเหมาะสมและลดความเสย่ี ง
วเิ คราะหแ์ ละสรุปผลการตรวจสอบ )5
พร้อมขอ้ เสนอแนะในการแกไ้ ขปรบั ปรุง รายงานต่อ ) tropeR tiduA( จดั ทารายงานผลการตรวจสอบ )6
ผู้อานวยการสานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1
แจง้ หน่วยรับตรวจทราบผลการตรวจสอบและแกไขตามขอ้ เสนอแนะโดยใหแ้ จ้งผลการ )7ดาเนินการแก้ไข
ภายในกาหนดเวลา
ตดิ ตามผลการแก )8้ไขปรบั ปรุงตามข้อเสนอแนะ และวิเคราะห์สรุปผล การแก้ไขวา่ ) pu wolloF tiduA(
เปน็ ไปตามข้อเสนอแนะเพยี งใด
รายงานผลเสนอผ้อู านวยการสานกั งานเขตพนื้ ที่การศกึ ษา )9ประถมศึกษาลาปาง เขต 1 ใหท้ ราบผลการ
แกไ้ ข หรือพิจารณาสั่งการเพิม่ เตมิ แลว้ แตก่ รณี
ผลการแก้ไขทเี่ หน็ วา่ เสรจ็ สนิ้ ให้รวบรวมเกบ็ เปน็ ข้อมูลสารสนเทศ )10

หน่วยตรวจสอบภายใน สานกั งานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษาลาปาง เขต 1

~9~

การปฏบิ ตั ิงาน trahC wolF
กระบวนการ งานตรวจสอบการเงนิ การบญั ชี

หน่วยตรวจสอบภายใน สานกั งานเขตพื้นท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1

~10~

งานใหค้ าปรกึ ษา (Consulting)

วตั ถุประสงค์
1) เพือ่ สง่ เสริมให้เกิดกระบวนการกากับดูแลท่ีดี (Good Governance) และความโปร่งใสในการปฏบิ ตั ิงาน

(Transparency) ปอ้ งกนั การประพฤติมชิ อบหรอื การทจุ ริต และเป็นการลดควา มเสี่ยงทอ่ี าจเกิดข้ึน จนทาใหก้ าร
ดาเนินงานไม่บรรลุวัตถุประสงค์

2) เพอ่ื ใหเ้ กิดการการปรับปรงุ แก้ ไขข้อบกพร่องตา่ ง ๆ เพ่ิมคุณคา่ แก่หน่วย รบั ตรวจเปน็ ไปอย่างมี
ประสิทธภิ าพและประสิทธิผล

3) เพือ่ สนับสนนุ ผู้ปฏิบตั งิ านทุกระดับของสานกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศึ กษาประถมศกึ ษา ลาปาง เขต 1 และ
สถานศึกษาในสังกดั สามารถปฏบิ ตั หิ นา้ ท่แี ละดาเนินงานเป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ ขอ้ บงั คบั ท่เี กย่ี วขอ้ ง อยา่ งมี
ประสทิ ธภิ าพ ประสทิ ธิผลย่ิงขึ้น

ขอบเขตงาน
ขอบเขตของงานใหค้ าปรึกษากระทาได้2 ลักษณะ คอื ด้วยวาจา และเปน็ ลายลักษณ์อักษรโดย มีขอบเขต

การให้ดาปรึกษาดงั น้ี
1) ดา้ นการควบคมุ ภายใน บริหารความเสี่ยง การกากับดแู ลทีด่ ี มุ่งเนน้ การบริการ การใหค้ าแนะนา ให้

คาปรึกษาแก่ฝา่ ยบริหารของสานกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศึกษา ประถมศึกษาลาปาง เขต 1 และสถานศึกษา
ในสังกดั

2) ดา้ นการบัญชี การเงนิ การดูแลทรัพยส์ นิ และการปฏิบัตติ ามกฎหมาย มงุ่ เน้นการ ให้บรกิ าร คาแนะนา
ใหค้ าปรกึ ษาแกเ่ จา้ หนา้ ท่ีผู้ปฏบิ ัตงิ านของสานกั งานเขตพนื้ ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษา ประถมศึกษาลาปาง เขต 1
และสถานศึกษาในสังกัด

ขนั้ ตอนการปฏบิ ัติงาน
1) ศึกษาประเด็นของเรอ่ื งท่ีได้รับการร้องขอคาปรึกษา
2) กาหนด วัตถุประสงคเ์ ป้าหมาย ของเรอื่ งทีจ่ ะใหด้ าปรึกษา/
3) กาหนดทางเลือกวธิ ีการใหค้ าปรึกษาเพอื่ นาไปสู่การบรรลวุ ตั ถุประสงค์เปา้ หมาย /
4) วเิ คราะห์ความเส่ยี งและขอ้ ดีขอ้ เสียของแต่ละทางเลอื ก เลอื กทางเลือกทเี่ หมาะสมโดยใชห้ ลักการ

วเิ คราะห์ที่เปน็ เหตุและผล พิสจู น์ได้ สอบทานได้ โดยคานึงถึงลกั ษณะของคาปรึกษาที่พงึ ประสงค์ ดงั น้ี
- ตรงตามความต้องการของผู้ร้องขอ
- ตรงตามประเดน็
- อยบู่ นพนื้ ฐานของความเป็นจริงท่พี ิสูจน์ได้
- มกี ารวิเคราะหอ์ ย่างเปน็ ระบบ
- ไมก่ ่อใหค้ วามขัดแย้งในองคก์ รหรอื ระหวา่ งองค์กร
- เปน็ ไปได้

5) สรุปประเด็น ทางเลือก ในการให้คาปรกึ ษา ทง้ั น้ี ปัจจยั แห่งความสาเรจ็ ของการใหค้ าปรึกษา มีดังน้ี
- ผู้ใหค้ าปรกึ ษามีความพรอ้ ม
- ผูใ้ ห้คาปรกึ ษามีพฤติกรรมที่พงึ ประสงค์ เชน่ มภี าพลกั ษณ์ท่ีดี มี กิรยิ า มารยาททีด่ ี ความ

รับผิดชอบในงานวิชาชพี ไม่โอ้อวดเกินจรงิ ไม่เรยี กรอ้ งค่าตอบแทน ไมส่ ร้างความแตกร้าวในองคก์ ร รกั ษาความลบั

หนว่ ยตรวจสอบภายใน สานักงานเขตพน้ื ท่กี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1

~11~

- ขอ้ มลู ท่ใี ช้ประกอบการใหค้ าปรกึ ษาเป็นขอ้ มูลจรงิ เชื่อถอื ได้
- ขอ้ เสนอแนะสามารถวิเคราะห์บนพืน้ ฐานของหลักการและสมเหตุผล
- การส่ือสารใชว้ ิธกี ารทีเ่ หมาะสมและทนั ต่อเหตุการณ์
- ข้อเสนอแนะนาไปปฏบิ ัตไิ ดจ้ ริงและปฏบิ ตั แิ ล้วไดผ้ ลตามทตี่ อ้ งการ

การปฏิบตั งิ าน trahC wolF

กระบวนงาน งานใหค้ าปรกึ ษา

หนว่ ยตรวจสอบภายใน สานักงานเขตพ้นื ที่การศกึ ษาประถมศกึ ษาลาปาง เขต 1