มงคลสูตร
คำโคลง
กลุ่มที่ 6
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔/๔
มงคลสูตรคำโคลง
จัดทำโดย
นาย มงคลศักดิ์ สุขขวัญ เลขที่ ๔
นาย คณิติณณ์ เกิดทิพย์ เลขที่ ๘
นางสาว อลิสา จันทร์ช่วย เลขที่ ๒๕
นางสาว นงนภัส ใจคำ เลขที่ ๓๒
ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔/๔
เสนอ
คุณครู จารุวรรณ สุวรรณพฤกษ์
ประกอบการเรียน
รายวิชาภาษาไทย พื้นฐาน ๒
รหัสวิชา ท๓๑๑๐๒
ภาคเรียนที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๕
คำนำ
หนังสือหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เรื่อง
มงคลสูตรคำโคลง จัดทำขึ้นเพื่อเป็นส่วน
หนึ่งของวิชา ภาษาไทยพื้นฐาน ๒ รหัสวิชา
ท๓๑๑๐๒ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๔/๔ เพื่อให้ผู้
อ่านได้ศึกษาความรู้ในเรื่อง มงคลศูตรคำ
ฉันท์ ได้นำไปปฏิบัติเป็นข้อคิดในการดำเนิน
ชีวิต และได้ศึกษาอย่างเข้าใจเพื่อเป็น
ประโยชน์แก่การเรียน
คณะผู้จัดทำหวังว่า หนังสือิเล็ก
ทรอนิกส์ เล่มนี้จะเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่าน
หรือนักเรียนที่กำลังศึกษาข้อมูลเรื่องนี้
หากมีข้อผิดพลาดประการใดคณะผู้จัดทำ
ขอน้อมรับและขออถัยมา ณ ที่นี้ด้วย
คณะผู้จัดทำ
สารบัญ
เนื้อหา หน้า
๑
มงคลสูตรคำฉันท์คาถาที่๖ ๒
ถอดความมงคลสูตรคำฉันท์ ๓
คาถาที่๖
๔-๖
มงคลสูตรคำฉันท์คาถาที่ ๖ ๗
สอดคล้องกับมงคล ๓๘
ข้อที่ ๑๙-๒๑ ๘-๑๒
มงคลสูตรคำฉันท์คาถาที่ ๖
สำนวนและสุภาษิตที่สอดคล้อง
โครงสี่สุภาพ
นิทาน บูรณาการมงคลสูตร
คำฉันท์คาถาที่ ๖
เรื่อง สามีขี้เมากับภรรยาใจบุญ
๑
มงคลสูตรคำฉันท์
คาถาที่ ๖
อารตี วิรติ ปาปา มชฺชปานา จ สญฺญโม
อปฺปมาโท จ ธมฺเมสุ เอตมฺมํคลมุตฺตมํ
ความงดประพฤติบาป อกุศลบ่ให้มี
สำรวมวรินทรีย์ และสุรา บ่ เมามล
ความไม่ประมาทใน พหุธรรมะโกศล
ข้อนี้แหละมงคล อดิเรกอุดมดี
๒
มงคลสูตรคำฉันท์
คาถาที่ ๖
ถอดความ
อารตี วิรตี ปาปา
เว้นขาดจากปาณาติบาต ฆ่าสัตว์เป็นให้ตาย
อีกนัยหนึ่งว่าเว้นขาดจากชั่ว เว้นขาดจาก
การเบียดเบียนสัตว์ และทำลายจนกระทั่ง
ตลอดถึงชีวิต
มชฺชปมนา จ สญฺญโม
สำรวมจากการดื่มน้ำที่ทำให้บุคคลที่ดื่มเมา
อปฺปมาโท จ ธมฺเมสุ
ไม่พลั้งเผลอในธรรมทั้งหลาย หรือไม่
ประมาทในธรรมทั้งหลาย
เอตํติวิธตฺตยํ
ข้อมงคลทั้งสามนี้
มงฺคลํ
เป็นเหตุเครื่องถึงซึ่งความเจริญ
อุตฺตมํ
อันสูงสุดด้วยประการดังนี้
๓
มงคลสูตรคำฉันท์
คาถาที่ ๖
สอดคล้องกับมงคล ๓๘ ดังนี้
มงคลที่ ๑๙ งดเว้นจากปาบ
“ความงดประพฤติบาป อกุศล บ่ ให้มี”
มงคลที่ ๒๐ สำรวมจากการดื่มน้ำเมา
“สำรวมวรินทรีย์ และสุรา บ่ เมามล”
มงคลที่ ๒๑ ไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย
“ความไม่ประมาทใน พหุธรรมะโกศล”
๔
มงคลสูตรคำฉันท์
คาถาที่ ๖
สำนวนและสุภาษิตที่สอดคล้อง
มงคลที่ ๑๙ งดเว้นจากปาบ
“ความงดประพฤติบาป อกุศล บ่ ให้มี”
ยาพิษย่อมไม่ซึมเข้าสู่ฝ่ามือที่ไม่มีแผล
หมายถึง ปาบย่อมไม่มีแก่ผู้ไม่ทำปาบ
๕
มงคลสูตรคำฉันท์
คาถาที่ ๖
สำนวนและสุภาษิตที่สอดคล้อง
มงคลที่ ๒๐ สำรวมจากการดื่มน้ำเมา
“สำรวมวรินทรีย์ และสุรา บ่ เมามล”
พอเหล้าเข้าปากความยากก็จะหายไป
หมายถึง ดื่มเหล้าแล้วจะกลายเป็นคนใจใหญ่
ตัดสินใจทำอะไรไม่มีการไตร่ตรอง เช่น
เดียวกันกับคำว่า น้ำเปลี่ยนนิสัย
๖
มงคลสูตรคำฉันท์
คาถาที่ ๖
สำนวนและสุภาษิตที่สอดคล้อง
มงคลที่ ๒๑ ไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย
“ความไม่ประมาทใน พหุธรรมะโกศล”
เข้าเถื่อนอย่าลืมพร้า
หมายถึง ให้มีความรอบคอบอย่าประมาท เช่น
เดียวกับเวลาเข้าป่าจะต้องนำมีดติดตัวไปด้วย
๗
โครงสี่สุภาพ
สิ่งที่ดีเร่งสร้าง เก็บไว้
ความชั่วตรมละไว้ ใคร่ครั้ง
สุราดื่มไปไซร้ ของต่ำ
อย่าด่วนทำพลาดพลั้ง ก่อนสิ้นชีวี
เสียงเอก
เสียงโท
๘
นิทาน บูรณาการ
มงคลสูตรคำฉันท์
คาถาที่ ๖
เรื่อง สามีขี้เมากับภรรยาใจบุญ
๙
ณหมู่บ้านแห่งหนึ่งเป็นหมู่บ้านใหญ่ๆ แต่มี
ครอบครัวอ ยู่ครอบครัวหนึ่งเป็นครอบครัว
เล็กๆที่มีสมาชิก4คนคือมีพ่อแม่ลูกชายและ
ลูกสาวพ่อชื่อสมศักดิ์แม่ชื่อสายไหมลูกชายชื่อ
น่านฟ้าส่วนลูกสาวชื่อน้ำทิพย์ครอบครัวเป็น
ครอบครัวที่ค่อนข้างสมบูรณ์แ บบเนื่องจาก
สายไหมผู้เป็นภรรยาทำหน้าที่ภรรยาและแม่ได้
ดีและเป็นคนที่มีจิตใจเมตตาชอบช่วยเหลือผู้อื่น
ที่ตกทุกข์ได้ยากและรักสัตว์เป็นอย่างมากไม่
เคยคิดฆ่าสัตว์เลย แต่ทว่าผิดกับนายสมศักดิ์ที่
เป็นคนที่ติดเหล้าเมาสุราเป็นอย่างมากทุกๆ
เย็นจะไปนั่งจับกลุ่มล้อมวงกินเหล้ากับเพื่อน
บ้านและกลับบ้านเมามายไม่ได้สติทุกครั้งแต่
ทุกๆครั้งที่นายสมศักดิ์เมาไม่ได้สติกลับมาบ้าน
เขาก็จะทำร้ายสัตว์เลี้ยงข องเขาบ้างและฆ่าไก่ที่
เลี้ยงไว้มาทำกับแกล้มเหล้าเพื่อดื่มต่อที่บ้านอยู่
เสมอภรรยาและลูกทั้ง2เห็นเช่นนั้นจึงเข้าไป
ห้ามและว่ากล่าวตักเตือนนายสมศักดิ์ท ุกครั้ง
ทั้งขอร้องอ้อนวอนแต่นายสมศักดิ์ก ็ไม่ฟังยัง
ดื้อรั้นทำต่อภรรยาและลูกจึงจำยอมแต่ภรรยา
และลูกๆก็ไม่ได้นิ่งนอนใจได้แต่คิดหาวิธีให้นาย
สมศักดิ์สำนึกผิดและภรรยาก็พู ดกับลูกทั้ง2ว่า
"พ่อของลูกถ้าจะสำนึกผิดจริงๆคงต้องเจอกับ
เหตุการณ์ด้วยตัวเอง" เมื่อภรรยาพู ดเสร็จก็
บอกให้ลูกๆไปอ่านหนังสือและตัวเอง
๑๐
พออยู่มาวันหนึ่งนายสมศักดิ์ที่กินเหล้าเมามาย
เป็นประจำทุกครั้งได้ขอตัวออกจากวงเหล้า
เนื่องจากใกล้ค่ำแล้วจึงขับรถยนต์ขอตัวกลับ
บ้านก่อนระหว่างทางที่เขาขับรถยนต์อ ยู่นั้นเขา
ได้เกิดตาพร่ามัวคิดไปเองเห็นว่าแมวกำลังวิ่ง
ตัดหน้ารถของเขาเขาจึงหักหลบทำให้รถเสีย
หลักพุ่งชนกับต้นไม้ข้างทางทำให้รถอัดเข้ากับ
ต้นไม้อย่างแรงและทำให้หัวของเขากระแทกเข้า
กับพวงมาลัยรถ ทำให้รถที่ตามมาด้านหลังต้อง
หยุดจอดแล้วพานายสมศักดิ์ส ่งโรงพยาบาล
แล้วจึงโทรเรียกภรรยาเขามาภรรยาเมื่อรู้ข่าวก็
ตกใจจึงพาลูกๆทั้ง2มาด้วยคุณหมอจึงบอก
กับภรรยาของนายสมศักดิ์ว่า"สามีของคุณจะ
เป็นอัมพาตต ลอดชีวิต" นางสายไหมจึง
พยายามทำใจแล้วบอกกับลูกๆทั้ง2ว่าพ่อจะเป็น
อัมพาตตลอดชีวิตและยังบอกและพู ดเตือนสติ
ลูกอีกว่า"นี่คงจะเป็นเวรกรรมที่พ่อของลูกได้
ทำไว้ทั้งฆ่าสัตว์เมาสุราและใช้ชีวิตอย่าง
ประมาทจึงทำให้พ่อของลูกต้องตกอยู่ในสภาพ
แบบนี้ลูกดูเหตุการณ์นี้เป็นแบบอย่างไว้นะว่าโต
ไปลูกจะไม่ประพฤติต นแบบนี้และจะต้องเป็นคน
ดีของสังคมแล้วลูกจะเจอแต่สิ่งดีๆมีความสุข
ความเจริญและประสบความสำเร็จในชีวิต" เมื่อ
นางสายไหมพู ดเสร็จแล้วลูกๆทั้ง2ก็น้อมรับคำ
กล่าวสั่งสอนของผู้เป็นแม่ไว้แล้วสัญญาว่าจะ
ประพฤติต ามคำสั่งสอนของแม่ตลอดชีวิต
๑๑
๑๒
ข้อคิดที่ได้จากเรื่่อง
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า...
๑. การใช้ชีวิตอย่างประมาทเป็นหนทางแห่ง
ความทุกข์ยาก ทั้งด้านกายและด้านจิตใจ
๒. การดื่มสุรา มีโทษทั้งด้านร่างกายและศีล
พระพุ ทธองค์ทรงสอนเรื่องมลทิน คือ มลทิน
ของชีวิต ซึ่งมีตัวการสำคัญอันได้แก่ กิเลสและ
อกุศลกรรมซึ่งให้ผลความทุกข์ ท่านแสดงถึง
สาเหตุให้เกิดพร้อมชี้ให้เห็นภัยและโทษ
ท่านแสดงมลทินของมนต์ได้แก่ การไม่ท่องบ่น
มลทินของบ้านเรือน ได้แก่ ความไม่ขยัน
มลทินของผิวพรรณ ได้แก่ ความเกียจคร้าน
ชำระร่างกาย
มลทินของผู้รักษา ได้แก่ ความประมาท
มลทินของคู่สามีภรรยา ได้แก่ การนอกใจกัน
มลทินดังกล่าวมานี้ ย่อมทำลายชีวิตของผู้ที่มี
มลทิน เหมือนสนิมที่เกิดจากเหล็กก็กัดกินเหล็ก
นั้นนั่นเอง ผู้มีปัญญา ควรกำจัดมลทินของตนที
ละน้อยทุกขณะโดยลำดับ เหมือนช่างทองกำจัด
สนิมทอง
ดร.พระมหาไพเราะ ฐิตสีโล
" ใช้ชีวิตที่เหลือ
อย่างไม่ประมาท "