นิทานหลักธรรม

THE

Ariyasacca 4



นิทานหลักธรรม
อริยสัจ ๔

นิทานหลักธรรม

เห็นแก่ตน (สรุปอริยสัจ4)
เด็กเลี้ยงไก่ชน (ทุกข์4)


รหัส 6412258111
จัดทำโดย รหัส 6412258112
1. นางสาวกชพร แสงมาศ
รหัส 6412258116
2. นางสาวกัลยรัตน์ แก้วงามสอง รหัส 6412258117
3. นางสาวญาตาชา พรมชาติ รหัส 6412258126
4. นางสาวนันท์พิตรา ผิวอ่อน รหัส 6412258129
5. นางสาวศิริวรรณ หุยวัน รหัส 6412258202
6. นางสาวโสระญา หนองหิน รหัส 6412258210
7. นายไชยวัฒน์ ศรีมาศ รหัส 6412258212
8. นายอิทธิกานต์ โพริย้า รหัส 6412258215
9. นางสาวกาญจนาลักษณ์ นวลแสง รหัส 6412258217
10. นางสาวชนิสรา อุทาพงษ์
11. นางสาวบุณฑริกา โพธิ์ชัย

สาขาวิชาสังคมศึกษา ชั้นปีที่ 2

เสนอ
อาจารย์ นันทพร บุญพรหม

นิทานเรื่องนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาพุทธประวัติ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา รหัสวิชา 1522219c
ภาคเรียนที่ 1/2564



มหาวิทยาลัยราชภัฏศรีสะเกษ

คำนำ

นิทานเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาพุทธประวัติ หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา รหัสวิชา
1522219c ในระดับอุดมศึกษาชั้นปีที่ 2 โดยมีจุดประสงค์เพื่อศึกษาความรู้ที่ได้จากเรื่องของอริยสัจ4
ทั้งนี้ในนิทานเล่มนี้ประกอบไปด้วยความรู้เกี่ยวกับสรุปอริยสัจ4 เรื่องเห็นแก่ตน ทุกข์4 เรื่องเด็กเลี้ยง
ไก่ชน

ผู้จัดทำได้จัดทำหัวข้อนี้มาทำในนิทาน เนื่องมาจากเป็นเรื่องที่น่าสนใจเกี่ยวกับหลักธรรม
ทางพระพุทธศาสนา ผู้จัดทำต้องขอขอบคุณ อาจารย์นันทพร บุญพรหม ผู้ให้ความรู้และแนวทางการ
ศึกษา

ผู้จัดทำหวังว่านิทานเล่มนี้จะให้ความรู้ และเป็นประโยชน์แก่ผู้ศึกษาทุกท่าน หากมีข้อเสนอ
แนะหรือข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทำขอน้อมรับไว้ด้วยความขอขอบพระคุณยิ่ง

คณะผู้จัดทำ

สารบัญ หน้า

เรื่อง 1
2
อริยสัจ4 7
หลักธรรมในพระพุทธศาสนา
นิทานเห็นแก่ตน 8
ข้อคิด 9
15
ความทุกข์4
ทกข์ : ธรรมะะที่ควรรู้
นิทานเด็กเลี้ยงไก่(ชน)
ข้อคิด

-1-

หลักธรรมในพระพุทธศาสนา

สิ่งที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ ต่อมาทรงเรียบเรียงเป็นขั้นตอน เรียกว่า อริยสัจ ๔ ได้แก่

ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค












การมีอยู่ของทุกข์ เหตุแห่งทุกข์ การดับทุกข์ หนทางการดับทุกข์

ซึ่งแสดงถึงกระบวนการเกิดของทุกข์และวิธีการดับทุกข์ของมนุษย์

“อริยสัจ ๔” คือ ความจิงอันประเสริฐ ๔ ประการ เป็นหัวใจของหลักคำสอนในพระพุทธศาสนา
มีความเป็นเหตุเป็นผล สามารถพิสูจน์ได้ เป็นหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ชอบด้วยพระองค์เอง เพื่อ
ชี้แนะหนทางดับทุกข์ให้มวลมนุษย์

เป็นหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงค้นพบเป็นคนแรก
เป็นหัวใจของพุทธศาสนา มีความเป็นเหตุผล สามารถพิสูจน์ได้
เป็นหลักธรรมที่เป็นแกนกลางของหลักคำสอนทั้งหลาย สามารถสรุปพระไตรปิฎกทั้ง 3 ส่วนลงใน
อริยสัจ 4 ได้หมด

เห็นแก่ ตนนิทานหลักธรรมอริยสัจ ๔

-3-

ณ โรงเรียนแห่งหนึ่ง

-4-

นักเรียนคะ วันนี้ครูจะให้นักเรียน
จับกลุ่มและทำงานช่วยกันโอเคมั้ยคะ

ครูได้สั่งงานกลุ่ม ให้นักเรียนจับกลุ่มและช่วยกันทำ

ได้เลยค่ะ คุณครู

เสียงนักเรียนตอบกลับ และให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี

-5-

จากนั้นนักเรียนได้จับกลุ่มกันทำงาน

LIBRARY

แต่มีเด็กหญิง“ดีดี๊” ไม่ช่วยเพื่อนทำงาน
ทำให้เพื่อนในกลุ่มเริ่มไม่พอใจ ชอลลี่จึงตักเตือน

ยัยดีดี๊ เธไอมค่ใวช่รเจล่ะนช่แวตย่เเพกื่มอนบ้างนะ
แล้วเธอมีสิทธิอะไรมาว่าฉัน

-6-

นักเรียนคะ วันนี้ครูจะมาแจ้งคะแนนงาน
กลุ่มนะคะเด็กๆ

หลังจากครูแจ้งคะแนนงาน คะแนนของ“ดีดี๊”ไม่มีเหมือนเพื่อน
และเพื่อนในกลุ่มก็คะแนนน้อยตามไปด้วย ทำให้ดีดี๊เสียใจมาก

“ดีดี๊”ได้ย้อนคิดกลับไปว่าทำไมถึงเกิดเหตุการณ์แบบนี้ขึ้น
จึงทำให้รู้ว่าตนนั้นไม่สนคำเตือนของเพื่อนและเล่นแต่เกม

เพื่อนจึงเอาชื่อออก ทำให้เขารู้สึกผิดต่อ“ชอลลี่”มาก

-7-

ชอลลี่ฉันขอโทษนะที่ไม่เชื่อเธอ ไม่เป็นไรนะ คราวหลังงานกลุ่ม
และไม่ได้ช่วยเพื่อน เธอก็ต้องตั้งใจช่วยเพื่อนด้วยละ

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
ทุกข์ คือ ความโกรธที่เพื่อนตักเตือน และตนไม่มีคะแนน
สมุทัย คือ การเล่นแต่เกมไม่ช่วยงานเพื่อน
นิโรธ คือ การสำนึกผิดต่อตนเองและเพื่อน
มรรค คือ การขอโทษเพื่อนและปรับปรุงตัวใหม่

-8-

ทุกข์ : ธรรมะที่ควรรู้

ทุกข์ คือ ความไม่สบายกาย ไม่สบายใจ เป็นสภาวะที่ทนได้ยาก ได้แก่ การเกิด แก่ เจ็บ ตาย ความผิด
หวัง การพลัดพรากจากสิ่งที่รัก เป็นต้น

1. ความทุกข์ 2 ประเภท
1.สภาวทุกข์ (ทุกข์ประจำ) มีด้วยกันทุกคน ไม่มียกเว้น ได้แก่ การเกิด การแก่ การตาย
2.ปกิณณกทุกข์ (ทุกข์จร) ทุกข์ที่มาชั่วครั้งชั่วคราว เช่น ความเจ็บป่วย ความโศกเศร้า ความน้อยใจ
ความไม่สมปรารถนา ความคับแค้นใจ ความไม่ชอบ การประสบกับสิ่งที่ไม่ชอบ การพลัดพรากจาก
สิ่งที่รัก ความผิดหวังจากสิ่งที่ต้องการ เป็นต้น

2. ไตรลักษณ์
คือ ลักษณะ 3 ประการ ของสรรพสิ่งทั้งหลาย ได้แก่

1. อนิจจัง คือ ความไม่เที่ยง สรรพสิ่งย่อมเกิดขึ้น ดำรงอยู่ และดับไป
2. ทุกขัง คือ อาการที่ทนอยู่ในสภาวะเดิมได้ยาก
3. อนัตตา คือ การไม่มี “อัตตา” หรือไม่มีตัวตน เป็นสภาพที่บังคับไม่ได้ของ “ขันธ์ 5” เป็นหลักคำ
สอนที่ปรากฏในการแสดงธรรมเทศนาครั้งที่ 2 ของพระพุทธองค์ในเรื่อง “อนันตลักขณสูตร”

อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา
(= ความไม่เที่ยง) (= ความทุข์) (= การไม่มีตัวตน)










“อนันตลักขณสูตร” คือ การพิจารณา ขันธ์ 5 ว่ามีลักษณะ 3 ประการ คือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา “ไม่
ควรยึดมั่นถือมั่น” ซึ่งเป็นหลักธรรมที่ทำให้ปัญจวัคคีย์ทั้ง 5 บรรลุอรหันต์

3. ขันธ์ 5
คือ องค์ประกอบของสิ่งมีชีวิต 5 ประการ ได้แก่ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ

รูป เจตสิก (เกี่ยวกับจิตใจ) จิต

รูป (ร่างกาย) เวทนา (ความรู้สึก) วิญญาณ (การรับรู้ผ่าน
ไม่สามารถห้ามความแก่
ความเจ็บ ความตายได้ ไม่สามารถบังคับให้รู้สึกสุขหรือทุกข์ได้ อายตนะ 6 ได้แก่ ตา หู

สัญญา (ความจำ) จมูก ลิ้น กาย ใจ)
ไม่สามารถบังคับให้จำหรือลืมได้ ไม่สามารถบังคับให้รู้สึก

สังขาร (การปรุงแต่งของจิต) หรือไม่รู้สึกจากการรับรู้ได้

ไม่สามารถบังคับให้เหงา ดีใจ หรือ
เสียใจได้

4. โลกธรรม 8
คือ ธรรมดาของโลก ซึ่งมีอยู่ประจำในชีวิต ได้แก่

อิฏฐารมณ์ (สิ่งที่มนุษย์ปรารถนา) สุข ลาภ ยศ สรรเสริญ
อนิฏฐารมณ์ (สิ่งที่มนุษย์ไม่ปรารถนา) ทุกข์ เสื่อมลาภ เสื่อมยศ นินทา

เด็กเลี้ยงไก่(ชน)

นิทานหลักธรรมในอริยสัจ ๔ เรื่องทุกข์ ๔

-10-

กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว มีหญิงสาวพราวเสน่ห์ผู้คลั่งใคร้ใน
ไก่ชน ซึ่งมีไก่ตัวหนึ่งมีชื่อว่าเจ้าขุนทอง ๆเป็นมรดกตกทอดเพียงชิ้น
เดียวที่พ่อเขาเหลือไว้ให้

สวัสดี! ฉันชื่อฮิโนกิ ฉันนะมีไก่อยู่หนึ่งตัว
มันชื่อ “เจ้าขุนทอง” ชนมากี่ครั้งๆ ก็ชนะ
หมดเลย เนี่ยก็สายแล้ว ว่าจะไปกวาดเงิน
เดิมพันที่สนามชนไก่สักหน่อย

-11-

วันหนึ่งฮิโนกิ ได้นำไก่ไปตีที่บ่อนตามปกติเพื่อหวังเงินเดิมพัน

วันนี้ข้าต้องชนะเจ้า ฮิโนกิ

ขุนทองแสดงให้เขาเห็นเลยลูก

ผลจากการชนะพนัน ครั้งแล้ว ครังเล่า...ฮิโนกิได้มีรายได้
เป็นกอกเป็นกำ ทำให้เขาได้รับคำยกย่อง ชื่นชมเป็นอย่างมาก

-12-

ชื่อเสียงเขาเธอได้โด่งดังไปถึงหู “เซียนไก่ชน” แห่งลุ่มน้ำโขง
ไก่ของเขานั้นขึ้นชื่อว่าไร้พ่าย

งั้นมาดูกันว่า ไก่ของนางจะสู้ไก่
ของข้าได้ไหม

ลูกพี่! ได้ยินว่ามีหญิงงาม
ชื่อฮิโนกิ ไก่ชนของนาง
นั้นไม่เป็นสองรองใคร

วันต่อมาจึงได้มีการมาท้าพนันขึ้นที่ลานประลองไก่ชน

เฮ้ย! ได้ข่าวว่าไม่เคยแพ้หรือ งั้นมางัดกันสักตั้งไหม
ไม่เคยกลัวจ้า … งั้นมาวางเดิมพันกัน ถ้าหากข้าชนะ เจ้าจะต้องยกสมบัติทั้งหมดที่เจ้ามีให้ข้า

แล้วถ้าหากข้าชนะหล่ะ
ถ้าเจ้าชนะ ข้าก็จะยกสมบัติที่ข้ามีให้แก่เจ้า

ตกลง ข้ารับข้อเสนอ

-13-

ด้วยความโลภ ความมั่นใจในตัวเอง และประมาทผู้ต่อสู้ของ
ฮิโนกิ คิดว่าตัวเองนั้นไม่เคยแพ้ใคร จึงทำการท้าพนันโดยไม่คิด
ไตร่ตรอง

ผลปรากฏว่า ฮิโนกิได้รับความพ่ายแพ้และเสียเงินทองให้
เซียนไก่ หลังจากแข่งเสร็จฮิโนกิได้พาไก่ของตนกลับบ้าน

-14-

เธอเสียใจและโมโหเป็นอย่างมาก จึงได้ลงโทษไก่ของเธอ
โดยการไม่ให้อาหารเป็นเวลาหลายวัน

หนอยแหน่อินกขุนทอง แกมันไม่
ได้เรื่องเลยนะ!!!! แกทำให้ฉันขายหน้า
แถมยังต้องยกสมบัติให้เซียนไก่อีก ฉัน
จะลงโทษแกโดยการให้แกอดข้าว อดน้ำ

3วันต่อมา เจ้าขุนทองไก่ของฮิโนกิ มีอาการป่วยจากการ
ตีไก่ในครั้งนั้นเนื่องจากไม่ได้กินน้ำและอาหารเป็นเวลาหลายวัน
แต่ฮิโนกิไม่สนใจจนทำให้เจ้าขุนทองตาย

หลังจากนั้น เมื่อเขาสำนึกได้ว่าไก่ตัวนี้เป็นมรดกเพียงชิ้น
เดียวที่พ่อเขาทิ้งไว้ให้ และนำชัยชนะ เงินทองมาให้เขาตั้งมากมาย
หลายครั้ง แต่กลับลงโทษไก่ด้วยการอดอาหารไก่เพียงเพราะ
การพ้ายแพ้เพียงครั้งเดียว

-15-

นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า

การที่เราจะทำอะไร ควรคิดให้รอบคอบก่อนลงมือทำ เพราะสิ่งเหล่านั้นก็
กลายเป็นอดีตไม่อาจย้อนกลับไปแก้ไขอะไรได้

หลักธรรรม คือ

1. ความทุกข์ที่เกิดขึ้น เป็นทุกข์จร ปกิณณกทุกข์ ทุกข์ที่มาชั่วครั้งชั่วคราวคือ
ฮิโนกิได้รับความพ่ายแพ้ทำเธอเสียใจ โกรธ ความไม่สมปรารถนา ความ
คับแค้นใจ ความไม่ชอบ การประสบกับสิ่งที่ไม่ชอบ ความผิดหวังจากสิ่งที่
ต้องการ

2. ไตรลักษณ์
อนิจจัง คือ ความไม่เที่ยง สรรพสิ่งย่อมเกิดขึ้น ดำรงอยู่ และดับไป

ไม่ว่าจะเป็นพ่อหรือไก่
ทุกขัง คือ อาการที่ทนอยู่ในสภาวะเดิมได้ยาก
อนัตตา คือ การไม่มี “อัตตา” หรือไม่มีตัวตน

3. ขันธ์ 5
รูป คือ การที่ไม่สามารถห้ามความเจ็บ ความตายได้
เวทนา คือ การที่ไม่สามารถบังคับให้รู้สึกสุขหรือทุกข์ได
สัญญา คือ ไม่สามารถบังคับให้จำหรือลืมได้
สังขาร คือ ไม่สามารถบังคับให้ ดีใจหรือเสียใจได
วิญญาณ คือ ไม่สามารถบังคับให้รู้สึกหรือไม่รู้สึกจากการรับรู้ได้

4. โลกธรรม 8
อิฏฐารมณ์ (สิ่งที่มนุษย์ปรารถนา) ฮิโนกิได้รับชัยชนะจึงเกิด

ความสุข ลาภ ยศ มีคนสรรเสริญ
อนิฏฐารมณ์ (สิ่งที่มนุษย์ไม่ปรารถนา) ฮิโนกิได้รับความพ่ายแพ้จึงเกิด

ความทุกข์ เสื่อมลาภ เสื่อมยศ มีคนนินทา

THANKS

Enjoy the read