เจดีย์สมัยสุโขทัย แก้ไขสมบูณ์ e book

ความเป็ นมาของเจดียส์ มยั ศิลปะสโุ ขทยั ในรปู แบบต่างๆ

เจดีย์ทีส่ รา้ งขน้ึ ในสมยั สุโขทัย ราชธานีทางภาคกลางตอนบนราว พ.ศ. ๑๘๐๐-๒๐๐๐ แสดงถึง
ศกั ยภาพของช่าง ที่ไดร้ ับแรงบันดาลใจจากหลายแหลง่ แล้วนามาปรับแปลงจนเปน็ เจดีย์แบบใหม่ซ่ึงไมม่ ที ่ี
ใดเหมือน เช่น เจดียท์ รงยอดดอกบวั ตูม เป็นเจดยี ์ประธาน มยี อดเป็นทรงดอกบัวตูม วัดเจดียเ์ จ็ดแถว อาเภอ
ศรีสชั นาลัย จงั หวดั สุโขทัย เปน็ แบบอย่างเจดีย์ สัญลักษณ์ของราชธานีสุโขทัยที่เกดิ จากการผสมผสาน
สว่ นประกอบจากแหลง่ บันดาลใจหลากหลาย เชน่ ชา่ งสโุ ขทัยนาลกั ษณะบางประการมาจากปราสาทแบบ
ขอม และบางลักษณะของเจดยี ์แบบพมา่ สมัยเมอื งพุกาม นามาปรับปรงุ อยา่ งเหมาะสมพอดี จึงได้เป็นเจดีย์
แบบใหม่ โดยทีน่ ักวิชาการแทบไม่ต้องนกึ ถงึ ทีม่ าอนั เป็นแรงบันดาลใจ
แตว่ ิเคราะหไ์ ด้วา่ มสี ่วนจากลักษณะของปราสาทแบบขอม
และผสมผสานกบั ลักษณะบางประการของเจดียใ์ นศลิ ปะลา้ นนา
หรือเจดียใ์ นศิลปะพุกามด้วย



วดั ตระกวน

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจ้าอยู่หวั ทรงสารวจวัดตระกวน
เมื่อ พ.ศ. 2450 พบวดั ที่ชาวบ้านเรยี กวา่ วดั ตะกอน หรือวัดตาควน ทรง
สันนษิ ฐานว่าชอ่ื วดั ท่ีถูกน่าจะเป็น วัดตระกวน ซง่ึ เป็นภาษาเขมร แปลว่า
บ่อผักบงุ้ ในภาษาไทย

วดั สระศรี

ไม่หลักฐานปรากฏเกย่ี วกับชอ่ื วดั



วดั ชา้ งลอ้ ม จงั หวดั สโุ ขทยั

เป็นเจดีย์ประธานทรงลงั กา ตงั้ อยูภ่ ายในกาแพงแกว้
สีเ่ หล่ยี มจตั รุ ัสตั้งอยู่บนฐานประทักษิณรปู ส่ีเหลยี่ มจัตุรสั ทฐ่ี าน
เจดียม์ ชี า้ งปนู ปนั้ ยืนหนั หลงั ชนผนังเจดีย์อยู่โดยรอบ จานวน 39
เชอื กและชา้ งท่อี ยู่ตามมุมเจดีย์ทง้ั 4 ทิศ ตกแตง่ เป็นช้าง
ทรงเครอื่ งมีลวดลายปนู ป้นั ประดับทคี่ อ ต้นขา และข้อเท้าสว่ น
ทางดา้ นหน้าเจดีย์ประธานมบี ันไดขนึ้ สลู่ านประทกั ษิณเหนือฐาน
ประทกั ษณิ มีซ้มุ พระพทุ ธรูปประทบั น่ังปางมารวิชยั ผนังซุ้มมีรปู
ประติมากรรมรปู ต้นโพธ์อิ ย่เู บอ้ื งหลงั พระพุทธรปู แตพ่ ระพทุ ธรปู ได้
ถกู ทาลายไปคงเหลอื เพยี งองคเ์ ดยี วทางด้านทศิ เหนือบริเวณองค์
ระฆังขน้ึ ไปเปน็ บลั ลงั กก์ า้ นฉัตรประดบั ด้วยรูปพระสาวกปูนปน้ั
ลีลานนู ตา่ จานวน 17 องค์

วดั เจดียเ์ จ็ดแถว ศรสี ชั นาลยั

วดั เจดียเ์ จ็ดแถว ศรสี ชั นาลยั

เป็นเจดยี ท์ ่ีมลี ักษณะเดน่ องค์หน่ึงเรยี กว่า
เจดยี ์ทรงปราสาท คอื ซุ้มจรนัมดา้ นหลังของเรอื นธาตุ
ทาเป็นซุ้มมณฑปมีเรอื นยอดขา้ งบนสงู เป็นซุ้มทางทิศ
ตะวันตกมพี ระพทุ ธรูปปางนาคปรกประดษิ ฐานอยู่ เป็น
พระพทุ ธรูปปางนาคปรกสมยั สโุ ขทัยที่สวยงามยงิ่
รวมท้ังหมดแล้ววดั เจดีย์เจ็ดแถวมีเจดยี ์รายและอาคาร
ขนาดเล็กแบบตา่ งๆ กันถึงเกนิ กว่า 30 องค์ สมกับทไี่ ด้
ชอ่ื วา่ วดั เจดียเ์ จด็ แถว



วดั ศรพี ิจิตรกริ ติกลั ยาราม



วดั เจดียเ์ ชียงยนั ลาพนู วดั ป่ าสกั เชียงราย วดั มหาธาต ุสโุ ขทยั



เจดียท์ รงพ่มุ ขา้ วบิณฑ์ หรอื เจดียย์ อดทรงดอกบวั ตมู

ถือเปน็ เอกลักษณส์ าคัญของศลิ ปะสุโขทยั และปรากฏเพยี ง
ในวัฒนธรรมสโุ ขทยั เทา่ น้ัน เพราะก่อนหนา้ น้ีกย็ ังไม่ปรากฏ
รายล้อมไปด้วยเจดยี อ์ ีก 8 องค์ 4 องค์ประจาทิศ ผสมผสานศลิ ปะขอม
ตกแต่งลวดลายปูนป้นั ดว้ ยศลิ ปะลงั กา อีก 4 องค์ประจามุมเปน็ เจดยี ์
ทรงปราสาทหา้ ยอด ที่ไดร้ บั อทิ ธิพลมาจากศิลปะพกุ าม หริภุญไชย และ
ลา้ นนา รอบๆ เจดยี ์องคป์ ระธานยงั มรี ปู พระสาวกปูนปั้นในท่าอัญชุลี
เดินประทักษิณประดิษฐานอยเู่ ปน็ จานวน 168 องค์

ประวตั ิความเป็ นมา

ในอดีตคนสุโขทยั นยิ มทาบญุ ดว้ ยขา้ วเหนียว ซง่ึ ก่อนจะมีการ
นาขา้ วเหนยี วใส่บาตรพระ คนสมยั นั้นนยิ มปนั้ ข้าวเหนยี วใหเ้ ปน็ กอ้ นยาวๆ
เรยี วๆคล้ายดอกบวั ตูม จงึ ได้เปน็ ท่ีมาของเจดีย์ทรงพุ่มข้าวหรอื ยอดทรง
ดอกบวั ตมู ส่วนคาว่าบิณฑ์ มาจากคาวา่ บณิ ฑบาตรของพระภกิ ษุสงฆ์

วดั เจดียย์ อดทอง พิษณโุ ลก

วดั โตนดหลาย ชยั นาท วดั ตระพงั เงิน สโุ ขทยั