บทที่ 3 หน่วยและการวัด

หน่วยและการวดั

จดั ทาโดย อ.สุกาญจนา อน้ บางใบ

หน่วยและการวดั

การวดั เป็นการปฏิบตั ิเพื่อใหไ้ ดม้ าซ่ึงขอ้ มลู ที่มีความ
ถูกตอ้ ง มีความละเอียดแม่นยาโดยมีความคลาดนอ้ ยท่ีสุด
ดว้ ยการใชเ้ คร่ืองมือวดั ท่ีเหมาะสม ท้งั น้ีการวดั จะตอ้ ง
กาหนดหน่วยการวดั ท่ีถูกตอ้ ง ซ่ึงมี หน่วยที่ตกลงระหวา่ ง
ประเทศ หรือ หน่วย SI กากบั ปริมาณน้นั ๆ เพอ่ื ใหเ้ กิด
ความเขา้ ใจ และความชดั เจนมากข้ึน

ความหมายของการวดั

การวดั (measurement) หมายถึง กระบวนการ
เพอื่ ใหไ้ ดม้ าซ่ึงค่าปริมาณกาณกายภาพโดยอาศยั
เครื่องมือวดั ท่ีเหมาะสมเป็นตวั กลางในการวดั

สงิ่ สาคญั ในการวดั

1. เคร่ืองมอื วดั คือ ปริมาณมาตรฐานซ่ึง
เป็นตวั แทนของหน่วยวดั โดยท่ีวดั เป็น
ปฏิบตั ิ ผวู้ ดั จะตอ้ งเลือกใชเ้ ครื่องมือให้
เหมาะสมกบั ส่ิงท่ีจะวดั ได้ ซ่ึงผลการ การวดั
จะบอกท้งั ขนาดและมิติ

2. วธิ ีการ วธิ ีการในการวดั ตอ้ งเหมาะสมกบั เคร่ืองมือน้นั เพ่ือใหไ้ ดข้ อ้ มลู ที่
น่าเช่ือถือ สาหรับการเกบ็ ขอ้ มูลทางวทิ ยาศาสตร์มาตรฐานของเครื่องมือ
และวธิ ีการของการวดั เป็นส่ิงสาคญั

หน่วยวดั ระบบเอสไอ (SI)

การวัดปริมาณต่างๆ ให้ได้มาตรฐานเดียวกนั จาเป็ นต้องใช้หน่วยที่
เป็ นมาตรฐานซ่ึงปัจจุบนั มีระบบหน่วยทเี่ ป็ นมาตรฐานสากล เรียกว่า ระบบ
หน่วยระหว่างชาติ (International Systemof Units) หรือระบบเอสไอ (SI)
ซ่ึงประกอบด้วยหน่วย 2 ประเภท คอื หน่วยฐาน (Base Units) และ หน่วย
อนุพนั ธ์ิ (Derived Units)

หน่วยฐาน (Base Units)

เป็ นหน่วยการวดั พนื้ ฐาน 7 หน่วย ดงั ตาราง 1.1 ซ่ึงสามารถ
ตรวจสอบได้ มกี ารวดั ซ้าเพอื่ ทวนค่าของตัวเลขทว่ี ดั ได้

หน่วยอนุพทั ธ์ (Derived Units)

เป็ นหน่วยทส่ี ร้างจากหน่วยฐาน ซ่ึงได้จากผลคูณหรือผลหาร ระหว่าง
หน่วยฐาน เช่น พนื้ ทเ่ี กดิ จากผลคูณระหว่างหน่วยความยาวกบั ความยาว มี
หน่วยเป็ นตารางเมตร (m2)

คานาหน้าหน่วย

ระบบเอสไอ มีการกาหนดคานาหนา้ หน่วย หรือ คาอุปสรรค
เพ่ือทาใหห้ น่วยท่ีใชเ้ ลก็ ลงหรือโตข้ึน เพอื่ สะดวกในการเขียนและ
อา่ นง่ายข้ึน

เช่น 0.000000002 เมตร เขียนตวั เลข
ดว้ ยตวั คณู หรือตวั พหุคณู (เลขสิบกาลงั
บวกหรือลบ)

0.000000002 = 2 X 10-9 เมตร (m)

= 2 นาโนเมตร

คานาหน้าหน่วย สาคญั มีดงั นี้

ตวั อยา่ ง

1. 0.000005 แอมแปร์ (A) = 5 x 10-6 A = 5 ไมโครแอมแปร์ (µA)
2. 0.000000003 เมตร (m) = 3 x 10-9 m = 3 นาโนเมตร (nm)
3. 0.007 เมตร (m) = 7 x 10-3 m = 7 มิลเิ มตร (mm)
4. 5,000,000 วตั ต์ (W) = 5 x 106 W = 5 เมกะวตั ต์ (MW)
5. 9,000 โวลต์ (V) = 9 x 103 V = 9 กโิ ลโวลต์ (KV)