วิชาเทคนิคผลิตชิ้นส่วนด้วยเครื่องมือกลซีเอ็นซี

แผนการสอน

รหสั วิชา 30102 - 2004
วชิ าเทคนคิ การผลิตดว้ ยเครือ่ งมอื กลซเี อ็นซี
หลกั สตู รประกาศนียบตั รวชิ าชีพชั้นสูง พุทธศักราช 2563

โดย
นายนิรุจ ภูพาดแร่

วทิ ยาลยั การอาชีพขุนหาญ
สำนกั งานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษา

กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

คำนำ

คู่มือประกอบการสอนสำหรับครู ประกอบการใช้แบบเรยี นรายวิชาเทคนิคการผลติ ด้วยเคร่อื งมอื กล
ซีเอ็นซี รหัสวิชา 3102-2004 จัดทำข้ึนเพื่อเสริมเจตนาของการสร้างเอกสารประกอบการเรียน คืออำนวย
ความสะดวกแกผ่ ู้เรียน และผู้สอน โดยเฉพาะอยา่ งย่ิงผู้สอนในปัจจุบันตอ้ งรับผดิ ชอบงานมากข้ึน ทั้งปริมาณ
ผ้เู รยี นในชนั้ จำนวนชั่วโมงสอน เนอื้ หา เอกสารประกอบการเรียนการสอนทำให้การจัดการเรียนการสอน
เกิดความแม่นยำในแนวทาง เน้ือหา พฤติกรรมในการเรียนรู้ คู่มือสำหรับครูประกอบด้วยส่วนสำคัญที่จะใช้
ในการจัดทำแผนการเรียนรู้ แสดงการวเิ คราะห์หลักสูตรเป็นข้ันตอน ท้ายท่ีสุดจะได้เป็นตารางความสัมพันธ์
ของ จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม เน้ือหา และกำหนดการสอนซึ่งเป็นการกำหนดลำดับ เวลา วิธีสอน วิธีวัด
และประเมินผล สิ่งท่ีครูต้องคิดเพิ่มเติมให้เป็นแผนการจัดการเรียนรู้ของครูแต่ละคนคือรายละเอียดของ
กิจกรรมรายชั่วโมง และสื่อการเรียนการสอน ส่วนที่จะช่วยอำนวยความสะดวกและประหยัดเวลาสำหรับ
ครูผู้สอนเป็นอยา่ งมากคือ เฉลยแบบฝึกหดั แบบทดสอบหลงั เรยี น พร้อมเฉลย

หวังเป็นอย่างยิ่งว่า แผนการสอนวิชาเทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอ็นซี จะเป็นประโยชน์ต่อ
ครผู ู้สอนไมม่ ากกน็ อ้ ย หากเกิดข้อผดิ พลาดประการใด ผจู้ ัดทำก็ขออภัยมา ณ โอกาสนี้

นายนริ ุจ ภูพาดแร่
แผนกวิชาช่างกลโรงงาน

สารบัญ หนา้

จดุ ประสงคข์ องหลักสตู รประกาศนียบัตรวชิ าชพี ช้นั สงู พทุ ธศักราช 2546 1
มาตรฐานการศึกษาวชิ าชพี สาขาเทคนิคการผลิต 2
จดุ ประสงค์ มาตรฐาน คำอธิบายรายวิชาเทคนคิ การผลิตด้วยเครอื่ งมือกลซเี อน็ ซี 3
ตารางวเิ คราะห์คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 4
การประเมินผลการเรยี น 5
การกำหนดเน้ือหาการเรียนรู้ 6
แผนการจัดการ การเรยี นรู้ 10
10
หน่วยที่ 1 ความรูเ้ บื้องตน้ เกี่ยวกับเครื่องจักรซเี อ็นซี 15
หนว่ ยที่ 2 ระบบแกนและระนาบของเคร่อื งซเี อ็นซี 19
หนว่ ยท่ี 3 เครอื่ งมือตัดสำหรับเครอ่ื งซีเอ็นซี 23
หนว่ ยท่ี 4. การกำหนดเอ็นซโี ปรแกรม 26
หนว่ ยที่ 5 องคป์ ระกอบและโครงสร้างของโปรแกรม 29
หน่วยท่ี 6 การเขยี นโปรแกรมงานกลึง 33
หน่วยท่ี 7 การเขยี นโปรแกรมงานกัด 37
หนว่ ยท่ี 8 การปฏบิ ตั ิงานเคร่ืองซเี อ็นซี 40
หน่วยที่ 9 ความปลอดภยั และการบำรงุ รักษาเครอ่ื งจักรซเี อน็ ซี

1
11

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

หลักสูตรประกาศนยี บัตรวชิ าชีพชัน้ สูง พทุ ธศกั ราช 2557
ประเภทวชิ าอตุ สาหกรรม
สาขาวิชาเทคนิคการผลติ
จดุ ประสงคส์ าขาวชิ า

1. เพื่อใหส้ ามารถประยกุ ต์ใช้ความรู้และทักษะด้านการสอ่ื สาร ทกั ษะการคิดและการแกป้ ัญหาและ
ทกั ษะทางสังคมและการดำรงชวี ิตในการพฒั นาตนเองและวชิ าชพี

2. เพอ่ื ใหม้ ีความเข้าใจหลักกาบริหารและจัดการวิชาชีพ การใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศ และหลกั การ
ของงานอาชีพทสี่ ัมพันธเ์ ก่ียวขอ้ งกับการพฒั นาวิชาชพี ชา่ งเทคนิคการผลิตให้ทนั ต่อการ
เปลย่ี นแปลง และความก้าวหนา้ ของเศรษฐกิจสังคม และเทคโนโลยี

3. เพ่อื ให้มีความเข้าใจในหลักการและกระบวนการทำงานในกล่มุ งานพน้ื ฐานดา้ นอตุ สาหกรรมการ
ผลติ เครอื่ งมือกล แมพ่ ิมพโ์ ลหะ แม่พมิ พ์พลาสติก และชนิ้ สว่ นยานยนต์

4. เพอ่ื ใหส้ ามารถสร้างสรรค์ แก้ปัญหา และนำเทคโนโลยีมาใช้ในการพฒั นาอตุ สาหกรรมการผลิต
เครื่องมอื กล แมพ่ ิมพ์โลหะ แมพ่ มิ พพ์ ลาสติก และชิน้ สว่ นยานยนต์

5. เพอื่ ให้สามารถปฏบิ ัตงิ านในกล่มุ งานด้านอุตสาหกรรมการผลิตด้วยเครอื่ งมือกล แม่พิมพ์โลหะ
แมพ่ ิมพ์พลาสติก และช้ินส่วนยานยนต์

6. เพ่อื ให้สามารถปฏิบัตงิ านด้านช่างเทคนคิ การผลติ ในสถานประกอบการ และประกอบอาชีพอิสระ
รวมท้งั การใชค้ วามร้แู ละทักษะเปน็ พน้ื ฐานในการศึกษาต่อในระดับสูงขนึ้ ได้

7. เพอ่ื ใหม้ เี จตคติท่ดี ีต่องานอาชพี มคี วามคิดรเิ ร่ิมสร้างสรรค์ ซือ่ สัตยส์ ุจริต มรี ะเบยี บวินัย เปน็ ผ้มู ี
ความรับผดิ ชอบต่อสังคม สิง่ แวดล้อม ต่อต้านความรุนแรงและสารเสพตดิ

2
22

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

มาตรฐานการศกึ ษาวชิ าชีพ

คณุ ภาพของผสู้ ำเรจ็ การศึกษา ระดบั คุณวฒุ ิการศึกษาประกาศนยี บัตรวชิ าชพี ชั้นสงู ประเภท
วิชาอตุ สาหกรรม สาขาวชิ าเทคนคิ การผลิต ประกอบดว้ ย

1. ด้านคณุ ลักษณะทพี่ ึงประสงค์ ไดแ้ ก่
1.1 ดา้ นคณุ ธรรมและจรรยาบรรณวิชาชีพ เชน่ ความเสยี สละ ซือ่ สัตยส์ จุ ริต กตัญญูกตเวที อด

กลั้น ละเว้นสง่ิ เสพติดและการพนนั มจี ติ สำนึกและเจตคติทีด่ ีตอ่ วิชาชพี และสังคมเปน็ ต้น
1.2 ด้านพฤติกรมลักษะนิสนั เช่น ความมีวินยั ความรับผิดชอบ ความรักสามัคคี มีมนษุ ย

สัมพนั ธ์ เชอ่ื ม่นั ในตนเอง ขยัน ประหยัด อดทน พง่ึ ตนเอง ปฏบิ ัตงิ านโดยคำนงึ ถงึ ความปลอดภัย อาชวี อนา
มยั การอนุรักษ์พลงั งานและสิ่งแวดล้อม เปน็ ต้น

1.3 ดา้ นทกั ษะทางปัญญา เช่น ความรู้ในหลักทฤษฎี ความสนใจใฝร่ ู้ ความคิดริเริม่ สร้างสรรค์
ความสามารถในการคดิ วิเคราะห์ เป็นตน้

2. ด้านสมรรถนะหลัก และสมรรถนะทัว่ ไปไดแ้ ก่
2.1 สือ่ สารโดยใช้ภาษาไทย และภาษาต่างประเทศในชีวติ ประจำวนั และเพื่อพัฒนางานอาชพี
2.2 แก้ไขปญั หาและพัฒนางานอาชพี โดยใชห้ ลักการและกระบวนการทางวิทยาศาสตรแ์ ละ

คณติ ศาสตร์
2.3 มีบุคลกิ ภาพและคุณลักษณะเหมาะกบั การปฏบิ ัตงิ านอาชพี และการอยู่ร่วมกบั ผู้อ่นื
2.4 ประยกุ ตใ์ ชค้ วามรู้ ทกั ษะ ประสบการณ์ และเทคโนโลยเี พอื่ ส่งเสรมิ และพฒั นางานอาชพี

3. ด้านสมรรถนะวิชาชีพได้แก่
3.1 วางแผนดำเนินงานจดั การและพฒั นางานอาชีพตามหลักการและกระบวนการ โดยคำนงึ ถงึ

การบรหิ ารคณุ ภาพ การอนุรักษพ์ ลังงานและส่ิงแวดล้อม และหลกั ความปลอดภัย
3.2 ประยุกต์ใชเ้ ทคโนโลยคี อมพิวเตอร์และสารสนเทศเพื่อพฒั นางานอาชีพ
3.3 อ่านแบบเขยี นแบบ และวิเคราะห์แบบงาน
3.4 เลอื กใช้วัสดุอตุ สาหกรรมตามคุณลักษณะงาน
3.5 ปรบั แปรรปู และขึน้ รูปงานดว้ ยเครอ่ื งมือกล
3.6 เขียนโปรแกรมเอน็ ซี
3.7 ตรวจสอบช้นิ งานดว้ ยเคร่ืองมือวัดทีม่ ีความละเอยี ดสูง
3.8 ปรบั ปรงุ ทดสอบสมบัติโลหะ
3.9 ตรวจสอบและวางแผนการซ่อมบำรุงเครอื่ งมือกล

3
33

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

จุดประสงค์ มาตรฐาน คำอธบิ ายรายวิชา

เทคนคิ การผลิตดว้ ยเคร่ืองมือกลซเี อ็นซี (3102-2004)

ระดบั ช้นั ปวส. จำนวน 3 หน่วยกิต เวลา 7 ช่ัวโมงตอ่ สัปดาห์ 18 สัปดาห์ รวม 126 ช่วั โมง

จุดประสงคร์ ายวชิ า
1. เขา้ ใจรักการทำงานเครื่องกัดและเคร่ืองกลงึ ซีเอ็นซี การควบคุม บำรงุ รกั ษาเครื่องมือกลและ
อปุ กรณ์
2. การปอ้ นโปรแกรมเอน็ ซีกบั ชุดควบคมุ บนเครอื่ งกดั และเครื่องกลงึ ซีเอน็ ซี เลือกใช้เคร่อื งมอื ตัด
(Cutting tools) ทดลองงานกัด งานกลงึ กับเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี
3. มเี จตคติและกิจนิสัยในการทำงานด้วยความรบั ผดิ ชอบ มีความประณีต รอบคอบ ปลอดภยั โดย
ตระหนักถึงคุณภาพ

สมรรถนะรายวิชา
1. แสดงความรู้เก่ยี วกับหลกั การทำงานเครื่องกัด และเครือ่ งกลึงซีเอน็ ซี วางแผนการผลิต กำหนด
ขน้ั ตอนการทำงาน
2. เตรยี มวสั ดุ เลือกใช้เครื่องมือตดั กำหนดเง่ือนไขการตดั เฉอื น จบั ยึดชนิ้ งาน ปรับต้งั เคร่ืองมอื ตดั
(Setup Tool)
3. กัดและกลงึ ชิ้นส่วนดว้ ยคำสัง่ เสน้ ตรง เส้นโคง้ โปรแกรมยอ่ ย (Sub Program) โปรแกรมวัฏจกั ร
(Cycle) ตรวจสอบและแก้ไขโปรแกรม

คำอธิบายรายวิชา
ศึกษาและปฏิบัติงานเก่ียวกับหลักการทำงานเคร่ืองกัดและเคร่ืองกลึงซีเอ็นซี วางแผนการผลิต

ลำดับข้ันตอนการทำงาน การเตรียมวัสดุ เลือกใช้เครื่องมือตัด กำหนดเง่ือนไขการตัดเฉือน การจับยึด
ชิ้นงาน การปรับตั้งเครื่องมือตัด (Setup Tool) การปรับตั้งศูนย์ช้ินงาน (Setup Work Piece) การป้อน
โปรแกรมเอ็นซีกับชุดควบคมุ (Control Panel) งานกัดและงานกลึง ด้วยคำส่ัง เส้นตรง เส้นโค้ง โปรแกรม
ยอ่ ยโปรแกรมย่อย (Sub Program) โปรแกรมวฏั จักร(Cycle) ตรวจสอบและแกไ้ ขโปรแกรม ขน้ึ รูปชิ้นส่วน
ด้วยเคร่ืองกัด เครื่องกลึงซีเอ็นซี ใช้เครื่องมือวัดตรวจสอบ บำรุงรักษาเคร่ืองมือกลซีเอ็นซี และปฏิบัติงาน
ตามหลกั ความปลอดภยั

ตารางวเิ คราะห์คณุ ธรรม จรยิ ธรรม และคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์

4
44

เทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

ตารางที่ 1 การวเิ คราะห์ คณุ ธรรม จริยธรรม และคณุ ลักษณะอนั พึงประสงค์ ทีต่ อ้ งบรู ณาการ

คุณธรรม จรยิ ธรรม และ

รายการ คุณธรรม จริยธรรม และ ลกั ษณะอันพึงประสงค์ การบรู ณาการเขา้ กบั
ลักษณะอนั พึงประสงค์ ระบไุ วใ้ น กจิ กรรมการเรียนการสอน
ในวิชาเทคนิคการผลิตด้วย
จุดหมาย มาตรฐาน
ของ อาชวี ศึกษา เครอื่ งมอื กลซีเอ็นซี

หลกั สตู ร

1. รบั ผดิ ชอบทำงานรว่ มกับผู้อื่นได้   ให้มกี จิ กรรมงานกลุ่ม
2. มวี นิ ยั เขา้ แถวก่อนเรียน ตรวจ

  เครอื่ งแตง่ กาย
ให้รักษาวนิ ัยในห้องเรยี น

3. มคี วามรกั ภูมิใจ และ 
จรรยาบรรณในอาชีพทีเ่ รยี น

4. มคี วามซือ่ สัตยส์ จุ รติ  มอบหมายงาน
5. มีความขยันหมัน่ เพียร มุง่ มน่ั ใน  ใหร้ ับผิดชอบ
การปฏิบตั ิงาน

6. มีมนษุ ยสมั พันธ์  ใหม้ ีกจิ กรรมงานกลุ่ม
7. มคี วามสนใจใฝร่ ู้  มอบหมายงานค้นควา้

8. มคี วามคดิ ริเร่ิมสรา้ งสรรค์  มอบหมายงานค้นควา้
9. ละเว้นสงิ่ เสพตดิ และอบายมุข
10. มีส่วนร่วมในกจิ กรรมอนรุ ักษ์ 

สงิ่ แวดลอ้ ม สืบสานวฒั นธรรม 
ประเพณีภูมิปญั ญาทัองถ่ิน

5
55

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

การประเมินผลการเรียน

การประเมนิ ผลใชเ้ กณฑค์ ะแนนในการใหร้ ะดบั คะแนนดังน้ี

ต่ำกวา่ ร้อยละ 50 ระดับคะแนน 0

รอ้ ยละ 50-54 ระดบั คะแนน 1

ร้อยละ 55-59 ระดบั คะแนน 1.5

ร้อยละ 60-64 ระดับคะแนน 2

ร้อยละ 65-69 ระดับคะแนน 2.5

รอ้ ยละ 70-75 ระดับคะแนน 3

ร้อยละ 75-79 ระดบั คะแนน 3.5

ร้อยละ 80 ขน้ึ ไป ระดบั คะแนน 4

ผลการเรียนอนื่ เป็นไปตามระเบียบการวดั และประเมินผล

การประเมินแบ่งเป็น 3 ส่วนคือ พุทธิพิสัยและทักษะพิสัยในเนื้อหาวิชา 50 คะแนน ทักษะ

กระบวนการ 30 คะแนน คุณธรรมจริยธรรม ค่านิยมและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 20 คะแนน จาก

คะแนนรวม 100 คะแนน โดยมีรายละเอยี ดดังนี้

1. คะแนนพุทธิพิสยั (ความรู้ ความจำ ความเข้าใจ) 50 คะแนน ประเมนิ จาก

1.1 การทำแบบฝึกหดั ทุกหน่วย รวมกัน 20 คะแนน

1.2 ทดสอบในแตล่ ะหนว่ ยรวมกนั 30 คะแนน

2. ทกั ษะกระบวนการ 30 คะแนน ประเมินจาก

2.1 การปฏบิ ัติงานกับเครื่องจกั ร 10 คะแนน

2.2 แบบทดสอบการปฏิบตั ิการเขยี นโปรแกรม 10 คะแนน

2.3 ชน้ิ งานท่ีได้จากการปฏบิ ัติ 10 คะแนน

3. คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม และคุณลักษณะอันพึงประสงค์ 20 คะแนน

ประเมินตามตารางวิเคราะห์คุณธรรมจริยธรรม และคุณลักษณะอนั พึงประสงค์

3.1 ตดั คะแนนคร้งั ละ 1 คะแนน ในกรณี

-ไมร่ กั ษาวินัย เช่นเขา้ เรียนช้า แตง่ กายผิดระเบยี บ ขาดมารยาทในห้องเรียน

- ไม่ปฏบิ ัตติ ามกฎของสว่ นรวม เป็นตน้

-ขาดความม่งุ มนั่ ขยันหมั่นเพียร ในการทำงาน เชน่ ส่งงานล่าช้า

6
66

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

การกำหนดเน้อื หา และกำหนดการสอน

วชิ า เทคนคิ การผลติ ด้วยเครื่องมอื กลซเี อน็ ซี

ตารางที่ 2 การจัดกจิ กรรมการเรียนการสอน

สปั ดาห์ หวั ข้อบทเรียน / วิธกี ารสอน / เวลา สื่อที่ใช้ประกอบ
หวั ข้อย่อย กจิ กรรมการเรียน (ชม) กจิ กรรม

1 1. ความรเู้ บื้องตน้ เกี่ยวกบั เคร่ืองจกั ร - บรรยาย - ถามตอบ 7 แบบเรียนวิชาเทคนคิ

ซเี อน็ ซี - ทำแบบฝกึ หัด / การผลิตด้วย
1.1 ความหมายของเอ็นซีและซีเอ็นซี เฉลยแบบฝึกหดั เคร่ืองมอื กลซเี อ็นซี
1.2 หลักการทำงานของเคร่อื งจกั ร รว่ มกัน แบบฝึกหัด
ใบทดสอบ
ซีเอ็นซี - ทำแบบทดสอบเฉลย ใบเฉลยแบบฝึกหดั
1.3 องคป์ ระกอบของเครื่องจกั ร แบบทดสอบ ใบเฉลยแบบทดสอบ

ซเี อ็นซี

1.4 เครอ่ื งจกั รซเี อ็นซปี ระเภทต่างๆ

1.5 ขอ้ ดีและข้อเสียของเคร่ืองจักร

ซเี อน็ ซี

2 2. ระบบแกนและระนาบของเคร่ือง - บรรยาย 7 แบบเรยี นวิชาเทคนิค

ซเี อ็นซี - ถาม - ตอบ การผลิตด้วย

2.1 กฎมือขวาของระบบแนวแกน - ทำแบบฝกึ หัด / เฉลย เครือ่ งมือกลซีเอ็นซี

2.2 ระบบโคออรด์ เิ นต แบบฝึกหัดร่วมกัน แบบฝึกหัด

2.3 แกนและทิศทางของแกน - ทำแบบทดสอบ / ใบทดสอบ

เครื่องกลึงซเี อน็ ซี เฉลยแบบทดสอบ ใบเฉลยแบบฝกึ หัด

2.4 แกนและทิศทางของแกน ใบเฉลยแบบทดสอบ

เคร่อื งกัดซเี อ็นซี

2.5 จดุ ศนู ยข์ องเครื่อง

2.6 จดุ อา้ งอิง

2.7 จุดศนู ย์ช้นิ งาน

7
77

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

สัปดาห์ หวั ข้อบทเรยี น / วิธกี ารสอน / เวลา สื่อทใี่ ช้ประกอบ
หวั ข้อย่อย
กจิ กรรมการเรียน (ชม) กจิ กรรม

3 3. เครอ่ื งมือตดั สำหรบั เครื่องซีเอน็ ซี - บรรยาย 7 แบบเรียนวชิ าเทคนคิ

3.1 เครอ่ื งมอื ตัดสำหรับงานเจาะ - ถาม - ตอบ การผลิตดว้ ย

3.2 เครอ่ื งมือตัดสำหรับงานกลึง - ทำแบบฝกึ หดั / เฉลย เครื่องมือกลซเี อน็ ซี

3.3 เครือ่ งมอื ตัดสำหรบั งานกดั แบบฝึกหดั ร่วมกนั แบบฝึกหดั

3.4 อทิ ธพิ ลทม่ี ีต่อการตัดเฉือนโลหะ - ทำแบบทดสอบ ใบทดสอบ

3.5 การสกึ หรอของคมตัด เฉลยแบบทดสอบ ใบเฉลยแบบฝกึ หัด

3.6 น้ำมันตัด ใบเฉลยแบบทดสอบ

4 4. การกำหนดขนาดเอ็นซโี ปรแกรม - บรรยาย 7 แบบเรียนวชิ าเทคนคิ

4.1 การกำหนดตำแหนง่ การเคลอื่ นที - ถาม - ตอบ การผลิตดว้ ย

แบบสัมบูรณ์ - ทำแบบฝกึ หดั / เฉลย เครอ่ื งมอื กลซเี อน็ ซี

4.2 การกำหนดตำแหน่งการเคลื่อนท่ี แบบฝึกหดั ร่วมกัน แบบฝึกหดั

แบบสมั พทั ธ์ - ทำแบบทดสอบ / ใบทดสอบ

4.3 การกำหนดตำแหน่งของจดุ โดย เฉลยแบบทดสอบ ใบเฉลยแบบฝกึ หัด

ใช้มุม ใบเฉลยแบบทดสอบ

4.4 การกำหนดตำแหน่งการเคลอื่ นท่ี

แบบสว่ นโคง้ ของวงกลม

5 5. องคป์ ระกอบและโครงสร้างของ - บรรยาย 7 แบบเรยี นวชิ าเทคนิค

โปรแกรม - ถาม - ตอบ การผลิตดว้ ย

5.1 องค์ประกอบของโปรแกรม - ทำแบบฝึกหัด / เฉลย เครอ่ื งมือกลซีเอน็ ซี

5.2 สัญลักษณท์ ี่ใชใ้ นการโปรแกรม แบบฝกึ หดั รว่ มกัน แบบฝกึ หดั

5.3 ภาษาหรือคำสัง่ ที่ใชใ้ นการ - ทำแบบทดสอบ / ใบทดสอบ

โปรแกรม เฉลยแบบทดสอบ ใบเฉลยแบบฝึกหดั

ใบเฉลยแบบทดสอบ

8
88

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

สปั ดาห์ หวั ข้อบทเรียน / วธิ ีการสอน / เวลา สื่อที่ใช้ประกอบ
6-9 หวั ข้อย่อย
กิจกรรมการเรยี น (ชม) กจิ กรรม
10-13 6. การเขียนโปรแกรมงานกลึง
6.1 เขยี นโปรแกรมงานกลึงปาดหน้า - บรรยาย 28 แบบเรยี นวิชาเทคนคิ
14-17 และกลึงปอก
6.2 เขยี นโปรแกรมงานกลึงเรยี วและ - ถาม - ตอบ การผลติ ดว้ ย
ลบมุม
6.3 เขียนโปรแกรมงานกลึงโค้งตาม - ทำแบบฝึกหดั / เฉลย เครือ่ งมือกลซีเอ็นซี
เขม็ นาฬิกาและทวนเขม็ นาฬิกา
6.4 เขยี นโปรแกรมการเจาะรูและ แบบฝึกหดั ร่วมกนั แบบฝึกหัด
ควา้ นรูใน
6.5 เขียนโปรแกรมงานกลึงเกลยี ว - ทำแบบทดสอบ / ใบทดสอบ

7. การเขยี นโปรแกรมงานกัด เฉลยแบบทดสอบ ใบเฉลยแบบฝกึ หดั
7.1 เขียนโปรแกรมงานกัดเส้นตรง
7.2 เขียนโปรแกรมงานกดั เสน้ โคง้ ใบเฉลยแบบทดสอบ
7.3 เขยี นโปรแกรมงานเจาะรคู รบ
วฎั จักร - บรรยาย 28 แบบเรียนวชิ าเทคนคิ
7.4 เขยี นโปรแกรมงานกดั พอ็ กเกต็
7.5 เขียนโปรแกรมงานกดั ขอบโดย - ถาม - ตอบ การผลติ ดว้ ย
การเผอื่ รัศมี
- ทำแบบฝกึ หัด / เฉลย เครอ่ื งมอื กลซีเอ็นซี
8. การปฏบิ ัติงานเครื่องซีเอน็ ซี
8.1 การ Set Zero แกน X,Y,Z แบบฝึกหดั รว่ มกัน แบบฝึกหดั
8.2 การ เปลีย่ นทลู แบบ Manual
8.3 การใชง้ าน Hand wheel - ทำแบบทดสอบ / ใบทดสอบ
8.4 การเขียนและแก้ไขโปรแกรม
8.5 การจำลองการทำงานของทูล เฉลย แบบทดสอบ ใบเฉลยแบบฝกึ หดั
8.6 การสัง่ ใหโ้ ปรแกรมทำงานจรงิ
ใบเฉลยแบบทดสอบ

- บรรยาย 28 แบบเรียนวชิ าเทคนิค

- ถาม - ตอบ การผลิตด้วย

- ทำแบบฝึกหดั / เฉลย เคร่ืองมอื กลซีเอน็ ซี

แบบฝกึ หดั ร่วมกัน แบบฝกึ หดั

- การปฏิบัติงานเครื่อง ใบทดสอบ

ซีเอ็นซี ใบเฉลยแบบฝึกหดั

ใบเฉลยแบบทดสอบ

9
99

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

สัปดาห์ หัวข้อบทเรียน / วิธีการสอน / เวลา สอ่ื ทใี่ ช้ประกอบ
หัวข้อย่อย
กจิ กรรมการเรยี น (ชม) กจิ กรรม

18 9. ความปลอดภยั และการบำรุงรักษา - บรรยาย 7 แบบเรยี นวชิ าเทคนิค

เครือ่ งจักรซีเอ็นซี - ถาม - ตอบ การผลติ ดว้ ย

9.1 ความปลอดภัยในการใช้ - ทำแบบทดสอบ / เคร่ืองมอื กลซเี อ็นซี

เครอ่ื งจักรซีเอน็ ซี เฉลย แบบทดสอบ แบบฝกึ หัด

9.2 มาตรการความปลอดภยั ใบทดสอบ

9.3 การตรวจสอบและบำรงุ รักษา ใบเฉลยแบบฝึกหัด

เครอ่ื งจกั รซีเอน็ ซี ใบเฉลยแบบทดสอบ

ข้นั ตอนการสอน
- ศกึ ษาเอกสารประกอบการสอนและสื่อที่ใชส้ อนประจำหนว่ ยการสอน
- เตรียมเครอื่ งมือ, เครอื่ งจักรกล วสั ดุ

ขัน้ ดำเนินการสอน
- ใช้วิธีการสอนแบบบรรยาย สาธิต ถาม-ตอบ และการศึกษาด้วยตนเองจากเอกสาร
ประกอบการเรียน และปฏิบัติตามใบงานในลักษณะเป็นกลุ่มๆ ละประมาณ 3-5 คน ใช้ใบ
ประเมินผล เพ่ือใหอ้ ยู่ในเกณฑต์ ามท่ีกำหนด

ขัน้ สรปุ ผลและประเมินผล
- จากการทำแบบฝึกหัด แบบทดสอบ โดยทำการเฉลยแบบฝึกหัดและแบบทดสอบทุกหน่วยการ

เรียน
หมายเหตุ เคร่ืองกลึง CNC ในปัจจุบันนี้มีเง่ือนไขการใช้คำสั่งต่างๆ คำส่ังหรือรหัสต่างๆ อาจจะมี
บางส่วนแตกต่างกันและใช้เฉพาะเคร่ืองซ่ึงมาจากแต่ละบริษัทผู้ผลิตไม่เหมือนกัน ดังน้ันจึงยังต้องศึกษา
รหัสหรอื คำสั่งต่างๆ ตลอดจนการควบคุมเคร่ืองให้ทำงานตามคำสั่งนั้นอกี บางบริษัทผสู้ ร้างเคร่ืองอาจจะ
มคี ำสั่งทนี่ อกเหนอื และพิเศษแตกตา่ งกันไป ซง่ึ จะมีระบไุ ว้ในคู่มือประจำเครอ่ื งน้นั ๆ

10
1010

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจัดการเรียนรู้ สอนครั้งที่ 1
จำนวน
ช่ือวชิ า เทคนคิ การผลติ ด้วยเครือ่ งมอื กลซีเอน็ ซี 7 คาบ
ชื่อหนว่ ยการเรยี น หนว่ ยท่ี 1 ความรเู้ บอ้ื งต้นเกี่ยวกับเครือ่ งจักรกล CNC

1. หัวขอ้ เรือ่ ง

ความรู้เบ้อื งต้นเก่ียวกบั เครอื่ งจักรกล CNC

2. สาระการเรียนรู้

1. หลกั การทำงานของเคร่ืองจักรกลซเี อ็นซี
2. ประเภทของเครื่องจักรกลซเี อ็นซี
3. โครงสร้างของเครอ่ื งจกั รกลซีเอน็ ซี
4. องคป์ ระกอบระบบควบคุมของเคร่อื งจักรกลซเี อน็ ซี

3. ผลการเรยี นรู้ทค่ี าดหวงั

1. บอกพัฒนาการของเคร่ืองจักรกลซีเอน็ ซีได้
2. อธบิ ายความหมายของซีเอ็นซีได้
3. อธิบายหลักการทำงานของเครื่องจักรกลซเี อ็นซีได้
4. บอกองค์ประกอบของเครอื่ งจกั รกลซเี อ็นซีได้
5. บอกขอ้ ดีและข้อเสียของเครื่องจกั รกลซเี อ็นซีได้

4. แนวคดิ

ระบบซีเอ็นซี เป็นระบบท่ีมีการพัฒนาขึ้นมาจากระบบเอ็นซี โรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ ไม่ว่าจะ
เป็นโรงงานขนาดเล็ก ขนาดกลาง หรือขนาดใหญ่ ต่างก็ใช้ระบบซีเอ็นซีช่วยในการผลิตชิ้นงานให้มีความ
เท่ียงตรง ลดความผิดพลาดจากการทำงาน ไม่ว่าช้ินงานน้ันจะง่ายหรือยากเพียงใดก็ตาม ระบบซีเอ็นซี
สามารถผลิตช้ินงานให้ได้ตรงตามความต้องการ และเป็นท่ียอมรับในกลุ่มอุตสาหกรรมและกลุ่มอ่ืนๆ
ความสามารถของระบบซีเอ็นซีได้มีการพัฒนากันมาอย่างต่อเน่ืองไม่ว่าจะเป็นความสามารถทางการส่งถ่าย
ขอ้ มูล ความยดื หยนุ่ ในการผลิตช้ินงาน ระยะเวลาในการผลติ ชน้ิ งาน อปุ กรณ์เครื่องมอื หรือแมแ้ ต่การแสดง
ภาพจำลองการทำงาน

11
1111

เทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

5. เนื้อหา

1. ความหมายของเอ็นซีและซีเอ็นซี
1.1 พัฒนาการของเคร่ืองจักรกล CNC
1.2 ความหมายของเอน็ ซี ( NC )
1.3 ความหมายของซเี อ็นซี ( CNC )

2. หลกั การทำงานของเครอื่ งจกั รกล ซีเอ็นซี
2.1 หลกั การทำงานของเครอ่ื งจักรกลทัว่ ไป
2.2 หลักการทำงานของเครื่องจกั รกลซีเอน็ ซี

3. องคป์ ระกอบของเครอื่ งจักรซเี อ็นซี
3.1 ชดุ ควบคมุ CNC
3.1.1 ภายในของชุดคอนโทรลเลอร์
3.1.2 ภายนอกของชุดคอนโทรลเลอร์
3.2 กลไกการเคล่อื นท่ี ( Drive Mechanisms )
3.3 ตวั เครอื่ งจักร ( Machine Body )

4. เครื่องจกั รกลซีเอ็นซีประเภทต่าง ๆ
4.1 เครือ่ งกลึง (Turning Machine หรือ Lathe)
4.2 เครอ่ื งกัด (Milling Machine) และแมซซนี น่ิงเซนเตอร์ (Machining Center)
4.3 เครื่องตัดโลหะด้วยลวด (Wire Cutting Machine)
4.4 เครอื่ ง อดี ีเอม็ (Electrical Discharge Machine หรอื EDM)
4.5 เคร่อื งเจียระไน (Grinding Machine)
4.6 เครอื่ งตดั แผ่นโลหะ (Sheet Metal Cutting)
4.7 เครอ่ื งวัดโคออร์ดเิ นต (Coordinate Measuring Machine หรือ CMM)
4.8 เครือ่ งเจาะ (Drilling Machine)
4.9 เครื่องเจาะกระแทก (Punching Machine
4.10 เครื่องพบั แผน่ โลหะ (Press Brake หรือ Bending Machine)
4.11 เคร่อื งคว้าน ( Boring Machine)

12
1212

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

5. ข้อดีและข้อเสียของ เครอื่ งจักรกล CNC

สรุปสาระสำคญั
การพัฒนาระบบซีเอ็นซีในอุตสาหกรรม ปัจจุบันแทบกล่าวได้ว่าทุกโรงงานจะมีการนำ

เคร่ืองจักรกลระบบซีเอ็นซีเข้ามาใช้งานเพื่อการผลิตช้ินงานที่ต้องการความเที่ยงตรงสูง มีคุณภาพ และมี
ความรวดเร็ว ระบบซีเอ็นซีถูกสร้างขึ้นต้ังแต่มีการคิดค้นจากนักวิทยาศาสตร์ของสถาบัน MIT ดังท่ีได้กล่าว
ไปแล้ว และมีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลาตามความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีจนถึงปัจจุบัน ซึ่งยังไม่มีที่ส้ินสุด
แสดงให้เห็นการพัฒนาของระบบเอ็นซีไปตั้งแต่ปี ค.ศ.1950 เป็นต้นมาโดยถูกนำมาประยุกต์ใช้ในงาน
อุตสาหกรรมทุกประเภทจนถึงปัจจุบัน ซึ่งเดิมทีนักวิทยาศาสตร์ได้คิดค้นระบบเอ็นซีข้ึนมาตั้งแต่ ปี ค.ศ.
1948-1950 ปัจจุบันระบบเอ็นซีในอุตสาหกรรมถูกพัฒนาไปจนถึงระบบ CIM สำหรับระบบต่างๆ ที่มีใช้ใน
อุตสาหกรรมนั้นไม่ว่าจะเป็นระบบ NC, CNC, FFS, CAD, CAD/CAM, และ CIM ต่างก็มีหลักการควบคุม
พื้นฐานท่ีคล้ายคลึงกัน โดยมีพื้นฐานการควบคุมมาจากระบบเอ็นซีแทบทั้งส้ิน ทำให้โรงงานอุตสาหกรรม
หลายแห่งมีการนำระบบดังกล่าวเข้ามาใช้ในการทำงานโดยมีวัตถุประสงค์ท่ีต่างกันออกไป ซ่ึงอาจมีระบบ
การควบคุมการทำงานของเครื่องจักรกลเพียงแค่ระบบเดียวหรือรวมกันหลายระบบก็ได้ ขึ้นอยู่กับความ
เหมาะสมของแตล่ ะโรงงานรวมไปถงึ เงนิ ทนุ ที่ใชใ้ นการตดิ ต้ัง อักษรย่อของระบบดังกล่าวไดแ้ ก่

NC = Numerical Control
CNC = Computer Numerical Control
FFS = Flexible Manufacturing System
CAD = Computer Aide Design
CAM = Computer Aide Manufacturing
CIM = Computer Integrated Manufacturing
เม่อื มีการนำ ระบบซีเอน็ ซีเขา้ มาใชส้ ำหรับควบคุมเคร่ืองจักรกลจากภาคอุตสาหกรรมกนั อย่าง
แพรห่ ลาย สง่ ผลใหเ้ กิดการผลิตชนิ้ งานที่มีคณุ ภาพ มีมาตรฐาน เป็นท่ียอมรบั ของบุคคลทัว่ ไปเพมิ่ มากขึ้น
แตอ่ ยา่ งไรกต็ ามการลงทุนในดา้ นเครือ่ งจักรกลซีเอน็ ซี ก็ต้องมีการใชเ้ งนิ ทนุ ทสี่ ูงเช่นเดียวกัน ประกอบกับ
ต้องมีบุคลากรหรือผคู้ วบคมุ ที่มีความรคู้ วามสามารถเฉพาะด้านเกย่ี วกับระบบซเี อ็นซแี ต่ละชนิดอีกด้วย การ
เตรยี มความพรอ้ มในเรื่องบคุ ลากรท่ีจะมาควบคุมจึงเป็นเรื่องทจ่ี ำเปน็ เชน่ เดียวกัน เพอ่ื ตอบสนองความ
ต้องการให้กับภาคอุตสาหกรรมทม่ี ีความต้องการกำลงั คน เพอ่ื รองรับการผลติ ท่ีสงู ขึ้นจากการนำเครื่องจักร
ระบบซีเอ็นซเี ข้ามาผลิตชนิ้ งานในปัจจุบนั

13
1313

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

6. วธิ ีสอนและกจิ กรรม

1. ใชก้ ารสอนในลักษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรปู ภาพจากการเตรยี มการสอน

2. ให้นกั เรยี นร่วมกจิ กรรมโดยการถามตอบ

และเนือ่ งจาก ครง้ั น้ีเป็นการสอนครั้งแรก จึงต้องชแี้ จงและตกลงทำความเข้าใจกบั นักเรียน

ในเรอ่ื งดังนี้

1. เกณฑก์ ารผา่ นรายวิชา

1.1 นักเรียนจะต้องมีเวลาเรยี นไม่ต่ำกว่า 80 % ของเวลาเรียนทั้งหมด

1.2 การประเมนิ ผล แยกเปน็ 3 ส่วน โดยแบ่งแยกคะแนนแต่ละสว่ นจาก

คะแนนเต็ม

ทั้งหมด 100 คะแนน เป็นวิชาการ 50 คะแนน หรือ 50% (แบบฝึกหัดทุกหน่วยรวมกัน 20 คะแนนและ

แบบทดสอบหลงั เรียนทกุ หนว่ ยรวมกัน 30 คะแนน) ผลงานทมี่ อบหมาย 30 คะแนนหรอื 30 %

(การเขียนโปรแกรมจากใบงาน 10 คะแนน และชิ้นงานที่ได้จากการปฏิบัติงานกับเคร่ืองซีเอ็นซี 10

คะแนน) จิตพสิ ัย ความตัง้ ใจและการเข้ารว่ มกิจกรรม 20 คะแนน หรอื 20%

1.3 ผ้ผู ่านตามข้อ 1.1 และการประเมนิ ผลตามขอ้ 1.2 เกณฑ์ค่าระดับคะแนน

กำหนด ดังน้ี

ต่ำกว่ารอ้ ยละ 50 ระดับคะแนน 0

รอ้ ยละ 50-54 ระดบั คะแนน 1

ร้อยละ 55-59 ระดบั คะแนน 1.5

รอ้ ยละ 60-64 ระดบั คะแนน 2

รอ้ ยละ 65-69 ระดับคะแนน 2.5

ร้อยละ 70-75 ระดบั คะแนน 3

รอ้ ยละ 75-79 ระดับคะแนน 3.5

ร้อยละ 80 ขน้ึ ไป ระดบั คะแนน 4

14
1414

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

7. ส่อื การสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวิชาเทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอ็นซี

2. วัสดุโสตทศั น์ PowerPoint และของจริง

8. งานที่มอบหมาย

1. ศึกษาเพม่ิ เติมจากแบบเรียนวชิ าเทคนิคการผลิตดว้ ยเครื่องมือกลซีเอ็นซี

9. การวัดผล

1. ทำแบบฝกึ หัดท้ายหน่วย และแบบทดสอบหลงั การเรยี นรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สงั เกตจากพฤติกรรม

10. บันทกึ การสอนและขอ้ สังเกต

……………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……

ลงชือ่ ....................................................

(นายนิรจุ ภูพาดแร่)

ครแู ผนกวชิ าช่างกลโรงงาน

15
1515

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจดั การเรยี นรู้ สอนครงั้ ท่ี 2

ช่อื วชิ า เทคนคิ การผลิตดว้ ยเคร่ืองมอื กลซเี อ็นซี จำนวน

ชื่อหนว่ ยการเรียน หน่วยที่ 2 ระบบแกนและระนาบของเครอ่ื งซีเอ็นซี 7 คาบ

1. หัวขอ้ เรอ่ื ง

ระบบแกนและระนาบของเคร่ืองซีเอ็นซี

2. สาระการเรียนรู้

1. กฎมอื ขวาของระบบแนวแกน
2. ระบบโคออรด์ เิ นต
3. แกนและทิศทางของแกนเครื่องกลึงซีเอ็นซี
4. แกนและทิศทางของแกนเคร่ืองกดั ซเี อน็ ซี
5. จุดศนู ย์ของเครื่อง
6. จดุ อา้ งอิง
7. จุดศนู ย์ชิ้นงาน

3. ผลการเรียนรูท้ คี่ าดหวัง

1. บอกวิธกี ารหาทิศทางและแนวแกนโดยใชก้ ฎมอื ขวาได้
2. บอกลกั ษณะระบบโคออรด์ เิ นตและระนาบในงานซีเอน็ ซีได้
3. บอกทิศทางการเคลอื่ นที่ของแนวแกนบนเคร่ืองกลึงซีเอ็นซีได้
4. บอกทิศทางการเคลือ่ นท่ีของแนวแกนบนเคร่ืองกัดซีเอน็ ซไี ด้
5. อธบิ ายจุดศูนย์ของเครือ่ งกลงึ และเครื่องกัดซีเอน็ ซไี ด้
6. อธิบายจดุ อ้างองิ ของเครื่องกลึงและเครื่องกัดซเี อ็นซไี ด้
7. อธบิ ายจุดศนู ย์ของชน้ิ งานได้

16
1616

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

4. แนวคิด

การศึกษาเกีย่ วกบั ระบบซีเอน็ ซีมีความจำเปน็ ต้องเรียนรู้ และทำความเขา้ ใจเกยี่ วกบั จดุ อ้างองิ

ต่างๆ ซ่ึงมีความสำคัญสำหรบั การกำหนดหรือการควบคมุ ทิศทางรวมไปถงึ ตำแหนง่ การเคลอื่ นที่ของ

แนวแกน จุดอ้างองิ ของระบบซเี อน็ ซซี ง่ึ มอี ยู่ด้วยกันหลายแบบ ไดแ้ ก่ จดุ ศนู ย์เคร่ือง จุดศูนยง์ าน และ

จดุ อ้างอิง ซึง่ มีการใชง้ านอยู่หลายรปู แบบ จดุ อ้างองิ ๆ เหลา่ นีช้ ่วยให้การควบคุมตำแหน่งตา่ งๆ ของระบบ

ซเี อ็นซเี ป็นไปอย่างถูกตอ้ งตรงตามท่ีกำหนด

5. เนือ้ หา

1.กฎมือขวาของระบบแนวแกน

2.ระบบโคออรด์ เิ นต (Coordinate)

3.แกนและทิศทางของเครือ่ งกลึงซีเอน็ ซี

4.แกนและทิศทางของเครื่องกดั ซีเอน็ ซี

5.จุดศนู ยข์ องเคร่ือง ( MACHINE ZERO POINT )

6.จุดศูนยอ์ ้างอิง ( REFERENCE ZERO POINT )

7.จดุ ศนู ย์ช้ินงาน ( WORKPIECE ZERO POINT )

สรุปสาระสำคญั

การเคลื่อนท่ีของเคร่ืองจักรกลซีเอ็นซี จะถูกควบคุมด้วยระบบโคออร์ดิเนตตามทิศทางของ

แนวแกนของเครื่องจักรกลซีเอ็นซีแต่ละชนิด เคร่ืองจักรกลโดยทั่วไปแล้วขณะทำการตัดเฉือนช้ินงานเสร็จ

แล้วจะต้องมีการตรวจสอบความถูกต้องของขนาดชิ้นงาน และต้องทำการหยุดการทำงานของเครื่องจักร

เพื่อนำเคร่ืองมือวัดที่เป็นมาตรฐานเพ่ือตรวจสอบขนาดของช้ินงาน แต่สำหรับระบบซีเอ็นซีจะมีระบบวัด

ขนาดอยู่แล้วทำให้ไม่จำเป็นต้องหยุดเครื่องจักร ก็จะสามารถทราบขนาดที่แท้จริงได้เช่นกัน อย่างไรก็ตาม

การทำงานของเคร่ืองจักรกลซีเอ็นซีน้ันต้องทำการเขียนโปรแกรมการ เคลื่อนที่ข้ึนมาโดยผู้เขียนต้องทราบ

ขนาดของช้ินงานเริ่มต้น การกำหนดขนาดในการตัดเฉือนช้ินงานจะต้องมีความถูกต้องตามแบบงานท่ีถูก

กำหนดไว้ ระยะทางท่ีเคล่ือนที่ตัดเฉือนช้ินงานของระบบซีเอ็นซีจะถูกวัดระยะจากตำแหน่งหนึ่งไปยังอีก

ตำแหน่งหน่ึง เพื่อให้ได้ระยะทางที่ถูกต้องโดยอาศัยจุดอ้างอิงเพื่อให้ได้ขนาดที่แน่นอน ระบบซีเอ็นซีจึงมี

การกำหนดตำแหน่งเพ่ือใช้อ้างอิงไว้มากมาย การศึกษาเก่ียวกับระบบซีเอ็นซีจึงมีความจำเป็นต้องเรียนรู้

และทำความเข้าใจเก่ียวกับจุดอ้างอิงต่างๆ เพ่ือใช้ในการควบคุมทิศทางการเคลื่อนที่ของแนวแกน ให้เกิด

การเคล่ือนท่ีตามระยะทางท่ีได้กำหนดไว้ ดังน้ัน จุดศูนย์และจุดอ้างอิงในระบบซีเอ็นซีจึงถูกกำหนดขึ้นมา

เพ่ือใช้เป็นจุดเริ่มต้นสำหรับอ้างอิงการเคล่ือนท่ีไปยังตำแหน่งที่ต้องการทำให้ทราบระยะทางท่ีแน่นอนโดย

17
1717

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

ไม่ตอ้ งทำการหยุดการทำงานของเครือ่ งจักรกลซเี อน็ ซี สำหรับจุดอ้างอิงท่ีนำมาใช้ในระบบซีเอ็นซีโดยทว่ั ไป
มอี ยู่ 4 ชนิดคอื

1. จุดศูนย์เคร่ือง
2. จดุ ศูนย์งาน
3. จุดอา้ งอิง
4. จุดอ้างองิ เคร่ืองมอื

6. วิธีสอนและกจิ กรรม

1. ใช้การสอนในลักษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรปู ภาพจากการเตรยี มการสอน
2. ใหน้ ักเรยี นร่วมกิจกรรมโดยการถามตอบ

7. ส่ือการสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวชิ าเทคนคิ การผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซเี อน็ ซี

2. วสั ดโุ สตทัศน์ หรือ PowerPoint

8. งานทีม่ อบหมาย

1. ศกึ ษาเพิม่ เตมิ จากแบบเรยี นวชิ าเทคนิคการผลติ ดว้ ยเครอื่ งมือกลซีเอ็นซี

9. การวดั ผล

1. ทำแบบฝกึ หัดทา้ ยหนว่ ย และแบบทดสอบหลังการเรยี นรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สงั เกตจากพฤติกรรม

18
1818

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

10. บนั ทกึ การสอนและข้อสังเกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………

ลงช่อื ....................................................

(นายนิรุจ ภูพาดแร่)

ครแู ผนกวิชาช่างกลโรงงาน

19
1919

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจัดการเรยี นรู้ สอนคร้งั ที่ 3
จำนวน
ชื่อวชิ า เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่อื งมือกลซีเอ็นซี 7 คาบ
ช่อื หนว่ ยการเรียน หน่วยท่ี 3 เคร่อื งมือตดั สำหรับเครื่องซเี อน็ ซี

1. หวั ขอ้ เรื่อง

เครือ่ งมือตดั สำหรับเครอ่ื งซเี อ็นซี

2. สาระการเรยี นรู้

1. เครอ่ื งมือตดั สำหรับงานเจาะ
2. เคร่ืองมือตดั สำหรบั งานกลึง
3. เครือ่ งมอื ตัดสำหรบั งานกัด
4. อทิ ธพิ ลที่มตี ่อการตดั เฉอื นโลหะ
5. การสกึ หรอของคมตัด
6. นำ้ มันตัด

3. ผลการเรียนรทู้ ี่คาดหวัง

1. บอกเครอ่ื งมอื ตัดทใ่ี ช้สำหรบั งานเจาะได้
2. บอกเครือ่ งมือตัดท่ีใช้สำหรบั งานกลงึ ได้
3. บอกเครื่องมอื ตัดทีใ่ ช้สำหรับงานกัดได้
4. เลือกใชค้ วามเร็วตดั จากตารางสำหรบั งานกลงึ และงานกัดได้
5. คำนวณความเรว็ รอบในงานกลึงและงานกัดได้
6. คำนวณคา่ อตั ราป้อนในงานกลงึ และงานกัดได้
7. บอกสาเหตุของการสกึ หรอของคมตัดได้
8. เลอื กใช้น้ำมันตัดได้

20
2020

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

4. แนวคดิ

การตัดเฉือนชิ้นงานด้วยเครื่องจักรกลซีเอ็นซี ทุกขั้นตอนจำเป็นต้องใช้เคร่ืองมือตัดชนิดต่างๆ โดย
จะทำการตัดเฉือนแบบอัตโนมัติ ซ่ึงมีการจับยึดเคร่ืองมือตัดเพียงคร้ังเดียว จึงทำให้มีการใช้เครื่องมือตัด
จำนวนมากเพ่ือให้ช้ินงานมีคุณภาพ เน่ืองจากเครื่องมือตัดทุกชนิดเม่ือทำการตัดเฉือนไปแล้วจะมีการสึก
หรอเกิดข้ึนซ่ึงจำเป็นต้องมีการเปลี่ยนเครื่องมือตัดอันใหม่ตามระยะเวลาของอายุการใช้งานของเครื่องมือ
ตดั แต่ละชนิด ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีความร้คู วามเข้าใจในการเลือกใช้งานของเครื่องมือแต่ละชนิดให้ถูกต้อง
และเหมาะสม

5. เนือ้ หา

1. เคร่ืองมอื ตัดสำหรับงานเจาะ
1. การเจาะ (Drilling)ดอกสวา่ น ( Drills )

1.1.1 ดอกสว่านชนดิ คมแบน ( Spade drills )
1.1.2 ดอกเจาะนำศูนย์ (Center drills)
1.1.3 ดอกสวา่ นชนิดทที่ ำจากคาร์ไบด์ ( Carbide drills )
1.1.4 ดอกควา้ นเรียบ ( Reamer )

1.2 การคว้านเรียบ (Reaming)
1.3 การคว้านรู (Boring)
1.4 การต๊าปเกลยี ว(Tapping)
2. เคร่อื งมอื ตดั สำหรับงานกลึง
a. เมด็ มีดอินเสริ ต์ ( Insert )
b. ชนดิ ของเมด็ มดี อินเสิร์ต
c. ชนดิ ของเม็ดมีดอนิ เสิร์ต ( insert ) และดา้ มมดี สำหรับงานกลงึ CNC

3. เครอ่ื งมือตัดสำหรับงาน
a. เอน็ ด์มลิ ล์ ( End mill )
b. เฟซมิลล์ ( Face mill )
c. อปุ กรณ์จบั ยดึ เครอ่ื งมอื สำหรับเคร่อื งกดั ซเี อน็ ซี

4. อิทธพิ ลที่มีตอ่ การตดั เฉอื นโลหะ
a. ความเร็วรอบของเพลาขบั หรอื เพลางาน ( Spindle Speed )
b. การหาอตั ราป้อนของเคร่อื งมือตดั ของงานกลึง งานกดั
c. การหาระยะปอ้ นลึกท่เี หมาะสมในการทำงาน ( Depth of cut )

21
2121

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

d. การเลอื กรัศมีปลายคมมดี ( Tool nose radius )

5. การสกึ หรอของคมตดั ( Tool Wear )
a. อายคุ มมดี (Tool life)
b. ชนิดของการสึกหรอของคมมดี ( Tool wear )

6. น้ำมันตดั (Cutting Oil)
a. หน้าท่ขี องนำ้ มนั ตัด

สรปุ สาระสำคญั
การทำงานของเคร่ืองจักรกลโดยทั่วไปจะต้องทำงานควบคู่กับเครื่องมือ ซ่ึงได้แก่ มีดกลึง มีดกัด

ดอกสว่าน ดอกเจาะนำศูนย์ ดอกรมี เมอร์ เปน็ ต้น เคร่ืองมือทเ่ี หมาะสมจึงเป็นสิ่งสำคญั ย่ิง และเป็นการชว่ ย
เสริมการทำงานของเคร่ืองจักรกลให้สามารถทำงานได้ประสิทธิภาพสูงสุดสำหรับเคร่ืองมือท่ีใช้กับ
เครอื่ งจักรกลซีเอน็ ซีมอี งคป์ ระกอบสำคัญซ่ึงประกอบไปดว้ ย

1. อปุ กรณจ์ ับยดึ เคร่อื งมอื
2. ดา้ มยดึ คมตดั
3. คมตดั หรือ อนิ เสริ ์ต
อุปกรณ์จับยึดเครื่องมือจะต้องสวมพอดีอยู่กับเพลางานหลักของเคร่ือง รูปทรงของด้ามยึดคมตัด
และคมตัดหรืออินเสริ ์ตที่ใช้จะข้ึนอยู่กับวิธีการตัดเฉือนและขนาดพิกัดความเผื่อของชิ้นงานวิธีการประกอบ
อุปกรณจ์ บั ยึดเครอ่ื งมอื ด้ามยึดคมตดั และคมตัดเขา้ ด้วยกันมอี ยหู่ ลายวิธีดงั นี้
1. โดยการยึดดา้ มยึดคมตัดเข้ากับอุปกรณจ์ บั ยดึ เครื่องมือดว้ ยสกรลู ๊อค หรอื ปลอกยดึ
2. โดยใชว้ ธิ ีการยดึ อยา่ งถาวรระหวา่ งคมตดั กับด้ามยดึ คมตดั ด้วยวธิ บี ดั กรีแข็ง
3. ในกรณีท่ีใช้เป็นแบบคมตัดแบบถอดเปล่ียนได้ท่ีเรียกว่า อินเสิร์ต อินเสิร์ตหนึ่งอันจะมีคมตัด

ตัดหลายคมหมุนเปลีย่ นตำแหน่งใชไ้ ด้ และเม่ือทือ่ แตก หรือบ่ินกจ็ ะถอดทิ้งไป
การตัดเฉือนช้ินงานด้วยเครื่องจักรกลซีเอ็นซีมักจะกระทำ ณ ความเร็วรอบสูงๆ ซึ่งจะทำให้เกิดความร้อน
ขนึ้ สูง ดังน้ัน การหล่อเยน็ จะตอ้ งมปี ระสทิ ธิภาพสูง เพื่อประโยชน์ในการหล่อเย็น หล่อล่ืน และการคายเศษ
ทีด่ ี ดังนัน้ ในการตัดเฉือนชน้ิ งานจำเป็นต้องศกึ ษารายละเอียดเก่ยี วกบั เครื่องมอื ตดั เฉอื น อุปกรณ์ท่ีใชใ้ นการ
จับยึด ตลอดจนการหล่อเย็น การหล่อลื่น เพ่ือเป็นข้อมูลในการพิจารณาการเลือกใช้ให้ถูกต้องและ
เหมาะสม

22
2222

เทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

6. วิธสี อนและกจิ กรรม

1. ใช้การสอนในลักษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรูปภาพจากการเตรียมการสอน

2. ให้นักเรยี นร่วมกิจกรรมโดยการถามตอบ

7. สอ่ื การสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวชิ าเทคนคิ การผลติ ดว้ ยเครือ่ งมือกลซีเอน็ ซี

2. วสั ดุโสตทัศน์ หรอื PowerPoint

8. งานทม่ี อบหมาย

1. ศกึ ษาเพิม่ เตมิ จากแบบเรียนวชิ าเทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี

9. การวัดผล

1. ทำแบบฝึกหดั ทา้ ยหนว่ ย และแบบทดสอบหลงั การเรยี นรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สังเกตจากพฤติกรรมและบรรยายในชน้ั เรยี น

10. บันทกึ การสอนและขอ้ สงั เกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………….

ลงชอ่ื ....................................................

(นายนริ จุ ภพู าดแร)่

ครแู ผนกวิชาช่างกลโรงงาน

23
2323

เทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจดั การเรยี นรู้ สอนครง้ั ที่ 4

ช่อื วิชา เทคนคิ การผลติ ด้วยเคร่อื งมอื กลซีเอน็ ซี จำนวน

ช่ือหน่วยการเรียน หนว่ ยท่ี 4 การกำหนดตำแหน่งเอ็นซี โปรแกรม 7 คาบ

1. หวั ข้อเรอื่ ง

การกำหนดตำแหนง่ เอน็ ซี โปรแกรม

2. สาระการเรยี นรู้

1. การกำหนดตำแหน่งการเคล่ือนท่แี บบสัมบรู ณ์
2. การกำหนดตำแหนง่ การเคลื่อนทแ่ี บบสัมพัทธ์
3. การกำหนดตำแหน่งของจุดโดยใช้มมุ
4. การกำหนดตำแหนง่ การเคลื่อนท่แี บบส่วนโคง้ ของวงกลม

3. ผลการเรียนรทู้ คี่ าดหวัง

1. กำหนดตำแหนง่ การเคลื่อนที่แบบสมั บรู ณไ์ ด้
2. กำหนดตำแหนง่ การเคล่ือนท่ีแบบสัมพัทธ์ได้
3. กำหนดตำแหนง่ การเคลื่อนท่ีของจดุ โดยใชม้ ุมได้
4. กำหนดตำแหนง่ การเคล่ือนท่ีแบบสว่ นโคง้ ของวงกลมของงานกลึงและงานกดั ได้

4. แนวคิด

เคร่ืองจักรกลในระบบซีเอ็นซีมีการเคล่ือนท่ีไปยังตำแหน่งต่างๆ โดยการเขียนโปรแกรมการ
เคล่ือนท่ี ซ่ึงมีการอ้างอิงจากตำแหน่งอ้างอิงต่างๆ การเขียนโปรแกรมการเคล่ือนท่ีของระบบซีเอ็นซีน้ัน
จะต้องใช้ระบบพิกดั การเคลอื่ นท่ีอยู่ 2 แบบไดแ้ ก่ การเคลือ่ นทแี่ บบสัมบรู ณ์ และการเคลือ่ นทีแ่ บบสมั พทั ธ์

5. เน้ือหา

1. การกำหนดตำแหน่งการเคลือ่ นที่แบบสัมบูรณ์

24
2424

เทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

2. การกำหนดตำแหนง่ การเคลอื่ นทีแ่ บบสมั พัทธ์
3. การกำหนดตำแหน่งของจดุ โดยใช้มมุ
4. การกำหนดตำแหนง่ การเคลอ่ื นทแ่ี บบสว่ นโคง้ ของวงกลม

สรุปสาระสำคัญ

เคร่ืองจักรกลในระบบซีเอ็นซีมีการเคล่ือนที่ไปยังตำแหน่งต่างๆ โดยการเขียนโปรแกรมการ
เคล่ือนที่ ซ่ึงมีการอ้างอิงจากตำแหน่งอ้างอิงต่างๆ การเขียนโปรแกรมการเคล่ือนท่ีของระบบซีเอ็นซีน้ัน
จะต้องใช้ระบบพกิ ัดการเคลื่อนท่ีอยู่ 2 แบบไดแ้ ก่ การเคลือ่ นท่ีแบบสมั บูรณ์ และการเคล่อื นทีแ่ บบสมั พทั ธ์

ระบบพิกัดสำหรับนำมาใช้งานของระบบซีเอ็นซีน้ัน เป็นส่ิงที่ผู้ควบคุมต้องทำความเข้าใจอย่าง
ถ่องแท้ เพื่อเป็นพื้นฐานเบื้องต้นในการเขียนโปรแกรมซีเอ็นซีต่อไป โดยการตัดเฉือนชิ้นงานของ
เคร่ืองจักรกลระบบซีเอ็นซีนี้ จะถูกเขียนขึ้นด้วยโปรแกรมซีเอ็นซี เพื่อให้เกิดการเคลื่อนที่ตามทิศทางหรือ
ตำแหน่งท่ีต้องการ โดยท่ัวไปสำหรับการเคล่ือนท่ีตามแนวแกนของระบบซีเอ็นซจี ะใช้แนวแกนการเคลื่อนท่ี
อยู่หลายแนวแกน ซ่ึงผู้ใช้งานเครื่องจักรกลซีเอ็นซีจะต้องศึกษา และทำความเข้าใจเพื่อให้การเขียน
โปรแกรม และการผลิตช้นิ งานถูกตอ้ งแม่นยำมปี ระสทิ ธภิ าพมากท่ีสดุ

6. วิธีสอนและกจิ กรรม

1. ใช้การสอนในลักษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรูปภาพจากการเตรียมการสอน
2. ใหน้ ักเรียนรว่ มกิจกรรมโดยการถามตอบ

7. สือ่ การสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวชิ าเทคนิคการผลิตดว้ ยเคร่อื งมือกลซเี อ็นซี

2. วสั ดโุ สตทัศน์ แผน่ ใส หรอื PowerPoint

8. งานทมี่ อบหมาย

1. ศกึ ษาเพมิ่ เตมิ จากแบบเรียนวิชาเทคนิคการผลติ ดว้ ยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี

9. การวดั ผล

25
2525

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

1. ทำแบบฝึกหัดท้ายหนว่ ย และแบบทดสอบหลงั การเรยี นรู้

2. การถาม - ตอบ

3. สังเกตจากพฤติกรรม

10. บันทกึ การสอนและขอ้ สังเกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………….

ลงชื่อ....................................................

(นายนิรุจ ภพู าดแร่)

ครแู ผนกวชิ าช่างกลโรงงาน

26
2626

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจดั การเรยี นรู้ สอนคร้ังที่ 5

ชอ่ื วิชา เทคนิคการผลิตดว้ ยเครอ่ื งมอื กลซเี อน็ ซี จำนวน

ชอ่ื หน่วยการเรียน หนว่ ยที่ 5 องค์ประกอบและโครงสรา้ งของโปรแกรม 7 คาบ

1. หวั ข้อเร่ือง

องค์ประกอบและโครงสรา้ งของโปรแกรม

2. สาระการเรยี นรู้

1. องค์ประกอบของโปรแกรม
2. สญั ลกั ษณท์ ี่ใช้ในการโปรแกรม
3. ภาษาหรอื คำส่งั ทีใ่ ชใ้ นการโปรแกรม

3. ผลการเรียนรูท้ ่คี าดหวงั

1. บอกลักษณะโครงสรา้ งของโปรแกรม CNC ได้
2. บอกสัญลกั ษณ์ที่ใช้ในการเขียนโปรแกรม CNC ได้
3. บอกความหมายของคำส่ังทีใ่ ช้ในการเขียนโปรแกรม CNC ได้

4. แนวคดิ

ระบบควบคุมของเคร่อื งจักร CNC จะอ่านโปรแกรมซีเอ็นซี และเปลี่ยนข้อมูลท่ีได้รบั เป็นสัญญาณ
ควบคุมสำหรับเคร่ืองจักร CNC ที่กล่าวข้างต้นแล้ว โดยท่ีการสร้างโปรแกรมซีเอ็นซีจะถูกกำหนดโดย
บริษทั ผู้ผลิตระบบควบคมุ ภายใตแ้ นวทางทีเ่ ปน็ มาตรฐาน

27
2727

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

5. เนือ้ หา

1. องคป์ ระกอบและโครงสร้างของโปรแกรม
1.1 โปรแกรม (Program)
1.2 บล็อก ( Block )
1.3 คำ ( Word )

2. สัญลักษณท์ ่ีใชใ้ นการโปรแกรม
3. ภาษาหรือคำส่งั ท่ีใชใ้ นการโปรแกรม

3.1 จโี ค้ด (G Code)
3.2 เอม็ โคด้ (M Code)
3.3 โค้ดอนื่ ๆ ในเวิรด์
3.4 โครงสร้างพ้ืนฐาน

สรปุ สาระสำคัญ

ระบบควบคุมของเคร่ืองจักร CNC จะอ่านโปรแกรมซเี อน็ ซี และเปลีย่ นข้อมูลที่ได้รบั เป็น
สัญญาณควบคุมสำหรบั เครื่องจกั ร CNC ที่กลา่ วขา้ งตน้ แลว้ โดยทกี่ ารสรา้ งโปรแกรมซีเอ็นซีจะถกู
กำหนดโดยบรษิ ทั ผู้ผลติ ระบบควบคุมภายใต้แนวทางที่เป็นมาตรฐาน

โปรแกรม ( Program ) หมายถึง การรวมกันของบล็อกหลาย ๆ บล็อกที่เขียนตามลำดับ
ข้นั ตอนในการทำงานตามท่ีกำหนดไว้ ในตัวโปรแกรมจะประกอบด้วยคำส่ังที่เกีย่ วกับการทำงานและคำสั่ง
ท่ีช่วยในการทำงาน เช่น คำสั่งการเคลื่อนท่ีเร็ว ( G00 ) คำสั่งในการเคลื่อนที่แนวเส้นตรง (G01 )
เป็นต้น ส่วนคำสั่งช่วยในการทำงานประกอบด้วย คำส่ังท่ีทำให้เพลาสปินเดิลหมุน (Spindle Speed)
คำสงั่ การเคลือ่ นท่ีของชดุ ทลู ( Feed rate ) เปน็ ตน้

โปรแกรมเอน็ ซี ( หรือ NC Program) จะมลี ักษณะเหมือนกบั โปรแกรมคอมพิวเตอร์ท่วั ไป
โดยประกอบดว้ ยหลายบรรทดั ในแต่ละบรรทดั ประกอบด้วยคำสง่ั ตา่ ง ๆ สำหรบั NC โปรแกรมมีศัพท์
เรียกเฉพาะเมื่อเทยี บกบั โปรแกรมภาษาคอมพิวเตอรท์ ั่วไป

28
2828

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

6. วิธสี อนและกจิ กรรม

1. ใชก้ ารสอนในลักษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรปู ภาพจากการเตรยี มการสอน
2. ใหน้ ักเรียนรว่ มกจิ กรรมโดยการถามตอบ

7. สื่อการสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวิชาเทคนคิ การผลติ ด้วยเคร่อื งมือกลซีเอน็ ซี

2. วัสดุโสตทศั น์ แผ่นใส หรอื PowerPoint

8. งานทม่ี อบหมาย
1. ศึกษาเพิ่มเติมจากแบบเรียนวิชาเทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี9. การวดั ผล

1. ทำแบบฝกึ หดั ท้ายหนว่ ย และแบบทดสอบหลงั การเรยี นรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สังเกตจากพฤติกรรม

10. บันทกึ การสอนและข้อสังเกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………….

ลงชื่อ....................................................

(นายนริ ุจ ภูพาดแร)่

ครแู ผนกวิชาช่างกลโรงงาน

29
2929

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจัดการเรยี นรู้ สอนคร้ังท่ี 6-9

ช่ือวิชา เทคนคิ การผลติ ดว้ ยเครื่องมือกลซีเอ็นซี จำนวน

ชอื่ หน่วยการเรียน หนว่ ยท่ี 6 การเขยี นโปรแกรมงานกลงึ CNC 28 คาบ

1. หัวขอ้ เรือ่ ง

การเขียนโปรแกรมงานกลึง CNC

2. สาระการเรียนรู้

1. โปรแกรมงานกลงึ ปาดหน้าและกลงึ ปอก
2. โปรแกรมงานกลงึ เรียวและลบมมุ
3. โปรแกรมงานกลึงโค้งตามเขม็ นาฬิกาและทวนเข็มนาฬิกา
4. โปรแกรมการเจาะรูและควา้ นรใู น
5. โปรแกรมงานกลงึ เกลียว

3. ผลการเรียนรูท้ ่คี าดหวงั

1. เขียนโปรแกรมงานกลงึ ปาดหนา้ และกลึงปอกได้
2. เขยี นโปรแกรมงานกลึงเรียวและลบมุมได้
3. เขยี นโปรแกรมงานกลึงโคง้ ตามเขม็ และทวนเข็มนาฬิกาได้
4. เขยี นโปรแกรมงานเจาะรแู ละควา้ นรูในได้
5. เขียนโปรแกรมงานกลงึ เกลยี วได้

30
3030

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

4. แนวคดิ

การที่เคร่ืองจักรกลซีเอ็นซีจะทำหน้าที่ตัดเฉือนช้ินงาน หรือเกดิ การเคลื่อนท่ีได้น้ันต้องมีการส่ังงาน
หรือสั่งเคล่ือนท่ีผ่านทางโปรแกรม ดังนั้นผู้ท่ีปฏิบัติงานหรือควบคุมเครื่องจักรซีเอ็นซีจะต้องทำการป้อน
ข้อมูลเข้าไปในโปรแกรมก่อนการทำงาน โดยต้องใช้รหัสการควบคุมซึ่งต้องทำการศึกษาและทำความเข้าใจ
เพอื่ การทำงานทีม่ ีประสทิ ธภิ าพ

5. เนอื้ หา

1. การเขยี นโปรแกรมโดยใช้ค่าวัดแบบสัมบรู ณ์ (Absolute) ดว้ ยคำสั่ง G90
2. การเขยี นโปรแกรมโดยใชค้ า่ วัดแบบลูกโซ่ (Incremental) ด้วยคำส่ัง G91
3. ข้นั ตอนการเขยี นโปรแกรม
4. การเขยี นโปรแกรม การกลงึ ปาดหน้าและกลงึ ปอก
5. การเขยี นโปรแกรม การกลงึ เรียว
6. การเขียนโปรแกรม โดยการชดเชยขนาดของเครือ่ งมือตดั (Tool compensation)
7. การเขยี นโปรแกรม การกลงึ โค้ง (Circular interpolation) ด้วยคำส่งั G02/G03
8. การเขียนโปรแกรม การกลงึ รัศมีโคง้ และการกลงึ ลบคมแบบครบวฏั จกั ร
9. การเขียนโปรแกรม การกลึงเกลยี ว
10. การเขยี นโปรแกรม การเจาะรแู บบครบวัฏจักรดว้ ยคำส่ัง G83
11. การเขียนโปรแกรม การกลึงควา้ นรใู นด้วยคำสั่ง G01
12. การเขยี นโปรแกรม การกลึงเกลยี วในแบบครบวัฏจกั รด้วยคำสงั่ G31
13. การเขียนโปรแกรม การเซาะร่องบา่ ฉากด้วยคำสั่ง G01
14. การเขียนโปรแกรม โดยใช้คำสัง่ รวม
15. การเขียนโปรแกรม ด้วยคา่ วดั แบบลกู โซ่

31
3131

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

สรปุ สาระสำคัญ

เคร่ืองจักรกลซีเอ็นซีแต่ละชนิดไม่ว่าจะเป็น เครื่องเจาะซีเอ็นซี เคร่ืองกลึงซีเอ็นซี เครื่องกัด
ซีเอ็นซี รวมท้ังเคร่ืองจักรกลอ่ืนๆ ที่ควบคุมด้วยระบบซีเอ็นซี จะไม่สามารถทำงานได้หากไม่มีการป้อน
ขอ้ มูลโปรแกรมซีเอ็นซเี พอื่ ควบคมุ การทำงานของเครือ่ งจักรกลซีเอน็ ซี ระบบซเี อ็นซเี ป็นระบบทค่ี วบคมุ การ
ทำงานด้วยคอมพิวเตอร์ซ่ึงต้องทำการเขียนโปรแกรมก่อนเพ่ือประมวลผล และควบคุมการทำงานของ
เครื่องจกั รกลตอ่ ไป

การเขียนโปรแกรมซีเอ็นซีนั้น เป็นเรื่องที่หลายคนวิตกกังวลเป็นอย่างมาก เน่ืองจากเมื่อเขียน
โปรแกรมให้เครื่องจักรกลทำงานแล้ว หากเกิดความผิดพลาดขึ้นเนื่องจากการเขียนโปรแกรมท่ีไม่ถูกต้อง
อาจทำให้เกิดความเสียหายต่อชิน้ งานรวมไปถึงเครอ่ื งจักรกลซเี อ็นซีหรือท้ังระบบซีเอ็นซีได้อีกด้วย ทั้งนี้เพื่อ
ป้องกันปัญหาดังกล่าวหลายบริษัทท่ีสร้างเครื่องจักรกลซีเอ็นซีได้พัฒนาโปรแกรมซีเอ็ นซีโดยเพิ่มฟังก์ชัน
ต่างๆ เช่น การจำลองสถานการณ์จริง ซ่ึงจะช่วยให้ผู้เขียนโปรแกรมตรวจสอบความถูกต้องก่อนส่ังให้
เครือ่ งจกั รทำงาน

6. วธิ สี อนและกจิ กรรม

1. ใช้การสอนในลกั ษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรูปภาพจากการเตรยี มการสอน
2. ให้นักเรียนรว่ มกิจกรรมโดยการถามตอบ

7. ส่ือการสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวชิ าเทคนคิ การผลติ ดว้ ยเครอ่ื งมือกลซีเอ็นซี

2. วสั ดุโสตทศั น์ แผน่ ใส หรอื PowerPoint

8. งานทม่ี อบหมาย

1. ศกึ ษาเพิ่มเตมิ จากแบบเรียนวิชาเทคนิคการผลิตด้วยเครอ่ื งมือกลซีเอ็นซี

9. การวัดผล

1. ทำแบบฝึกหดั ทา้ ยหนว่ ย และแบบทดสอบหลังการเรียนรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สงั เกตจากพฤติกรรม

32
3232

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

10. บันทกึ การสอนและขอ้ สงั เกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………….

ลงชอ่ื ....................................................

(นายนิรจุ ภพู าดแร่)

ครแู ผนกวิชาช่างกลโรงงาน

33
3333

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจดั การเรยี นรู้ สอนคร้งั ท่ี 10-13

ชื่อวิชา เทคนคิ การผลติ ด้วยเครื่องมือกลซเี อน็ ซี จำนวน

ชอื่ หนว่ ยการเรยี น หนว่ ยที่ 7 การเขยี นโปรแกรมงานกัด CNC 28 คาบ

1. หวั ขอ้ เร่ือง

การเขียนโปรแกรมงานกัด CNC

2. สาระการเรียนรู้

1. เขยี นโปรแกรมงานกัดเสน้ ตรงได้
2. เขยี นโปรแกรมงานกดั เสน้ โค้งได้
3. เขียนโปรแกรมงานเจาะรูครบวฎั จักรได้
4. เขยี นโปรแกรมงานกดั พ๊อกเก็ตได้
5. เขียนโปรแกรมงานกัดขอบโดยการเผื่อรศั มีได้

3. ผลการเรยี นรทู้ ่คี าดหวัง

1. เขียนโปรแกรมงานกัดเสน้ ตรงได้
2. เขยี นโปรแกรมงานกดั เสน้ โคง้ ได้
3. เขียนโปรแกรมงานเจาะรูครบวฎั จกั รได้
4. เขยี นโปรแกรมงานกดั พอ๊ กเก็ตได้
5. เขียนโปรแกรมงานกัดขอบโดยการเผ่อื รศั มไี ด้

34
3434

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

4. แนวคิด

การที่เครื่องจักรกลซีเอ็นซีจะทำหน้าท่ีตัดเฉอื นชิ้นงาน หรือเกดิ การเคลอื่ นที่ได้นน้ั ต้องมีการสั่งงาน
หรือสั่งเคล่ือนที่ผ่านทางโปรแกรม ดังน้ันผู้ท่ีปฏิบัติงานหรือควบคุมเคร่ืองจักรซีเอ็นซีจะต้องทำการป้อน
ขอ้ มูลเข้าไปในโปรแกรมก่อนการทำงาน โดยต้องใช้รหัสการควบคุมซึ่งต้องทำการศกึ ษาและทำความเข้าใจ
เพือ่ การทำงานท่ีมีประสิทธภิ าพ

5. เนอ้ื หา

1. การเขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ่าวัดแบบสัมบรู ณ์และลูกโซ่ (G90 , G91)
1.1 การเขียนโปรแกรมโดยใช้คา่ วัดแบบสัมบรู ณ์ (Absolute) (G90)
1.2 การเขยี นโปรแกรมโดยใชค้ ่าวดั แบบลูกโซ่ (G91)

2. ลำดับข้ันในงาน CNC
3. การเขียนโปรแกรมงานกัด CNC
4. การเขยี นโปรแกรมงานกัดเส้นโค้งของวงกลม ดว้ ยคำส่ัง G02 , G03
5. การเขยี นโปรแกรมงานเจาะรเู ปน็ วงกลม (Hole Circle – Drilling Cycle)
6. การเขยี นโปรแกรมงานกัดพ็อกเกต็ (Pocket)
7. การเขียนโปรแกรมการเผื่อระยะของเครื่องมือตดั (Tools Compensation)
8. การเขียนโปรแกรมงานกัดโดยการเผอ่ื ระยะรัศมขี องเครอ่ื งมอื ตดั (Contouring)
9. การเขียนโปรแกรมงานกัด 3 แกน (3 Dimension Milling)
10. การเขียนโปรแกรมงานกัดประสมด้วยคำส่งั G00 ,G01,G02,G03,G41 / G42 , G40 , G77 ,

G87

35
3535

เทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

สรปุ สาระสำคัญ

เคร่ืองจักรกลซีเอ็นซีแต่ละชนิดไม่ว่าจะเป็น เครื่องเจาะซีเอ็นซี เครื่องกลึงซีเอ็นซี เคร่ืองกัด
ซีเอ็นซี รวมท้ังเคร่ืองจักรกลอ่ืนๆ ท่ีควบคุมด้วยระบบซีเอ็นซี จะไม่สามารถทำงานได้หากไม่มีการป้อน
ขอ้ มูลโปรแกรมซีเอ็นซเี พ่ือควบคมุ การทำงานของเครือ่ งจักรกลซีเอ็นซี ระบบซีเอ็นซีเป็นระบบท่คี วบคุมการ
ทำงานด้วยคอมพิวเตอร์ซ่ึงต้องทำการเขียนโปรแกรมก่อนเพ่ือประมวลผล และควบคุมการทำงานของ
เครื่องจกั รกลตอ่ ไป

การเขียนโปรแกรมซีเอ็นซีนั้น เป็นเรื่องที่หลายคนวิตกกังวลเป็นอย่างมาก เนื่องจากเม่ือเขียน
โปรแกรมให้เครื่องจักรกลทำงานแล้ว หากเกิดความผิดพลาดขึ้นเน่ืองจากการเขียนโปรแกรมที่ไม่ถูกต้อง
อาจทำให้เกิดความเสียหายต่อชิน้ งานรวมไปถึงเครอ่ื งจักรกลซเี อ็นซีหรือทั้งระบบซีเอ็นซีได้อีกด้วย ทั้งนี้เพ่ือ
ป้องกันปัญหาดังกล่าวหลายบริษัทท่ีสร้างเคร่ืองจักรกลซีเอ็นซีได้พัฒนาโปรแกรมซีเอ็นซีโดยเพ่ิมฟังก์ชัน
ต่างๆ เช่น การจำลองสถานการณ์จริง ซ่ึงจะช่วยให้ผู้เขียนโปรแกรมตรวจสอบความถูกต้องก่อนสั่งให้
เครือ่ งจกั รทำงาน

6. วธิ สี อนและกจิ กรรม

1. ใช้การสอนในลกั ษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรปู ภาพจากการเตรียมการสอน
2. ให้นักเรียนรว่ มกิจกรรมโดยการถามตอบ

7. ส่ือการสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวชิ าเทคนิคการผลิตด้วยเครอ่ื งมือกลซเี อน็ ซี

2. วสั ดุโสตทศั น์ แผน่ ใส หรอื PowerPoint

8. งานทม่ี อบหมาย

1. ศกึ ษาเพิ่มเตมิ จากแบบเรียนวิชาเทคนิคการผลิตด้วยเครือ่ งมือกลซเี อน็ ซี

9. การวัดผล

1. ทำแบบฝึกหดั ทา้ ยหนว่ ย และแบบทดสอบหลงั การเรียนรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สงั เกตจากพฤติกรรม

36
3636

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

10. บนั ทกึ การสอนและขอ้ สงั เกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………….

ลงชื่อ....................................................

(นายนริ ุจ ภพู าดแร่)

ครแู ผนกวิชาช่างกลโรงงาน

37
3737

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจัดการเรียนรู้ สอนครั้งท่ี 14-17

ชื่อวชิ า เทคนคิ การผลิตดว้ ยเครอื่ งมือกลซีเอน็ ซี จำนวน

ชื่อหน่วยการเรียน หน่วยที่ 8 การปฏบิ ัตงิ านเคร่ืองซเี อน็ ซี 28 คาบ

1. หวั ข้อเรื่อง

การปฏิบตั ิงานเคร่ืองซีเอ็นซี

2. สาระการเรยี นรู้

1. การ SET ZERO แกน X , Y , Z ได้
2. การเปลย่ี น Tools แบบ Manual ได้
3. การควบคุมการใช้งาน Hand Wheel ได้
4. การเขียนและแก้ไขโปรแกรมหนา้ เคร่อื งจักร CNC ได้
5. การจำลองการทำงานของ Tools ได้
6. การส่ังโปรแกรมทำงานได้

3. ผลการเรียนรู้ทคี่ าดหวงั

1. สามารถ SET ZERO แกน X , Y , Z ได้
2. สามารถเปล่ยี น Tools แบบ Manual ได้
3. สามารถควบคุมการใชง้ าน Hand Wheel ได้
4. สามารถเขียนและแก้ไขโปรแกรมหน้าเคร่ืองจกั ร CNC ได้
5. สามารถจำลองการทำงานของ Tools ได้
6. สามารถสง่ั โปรแกรมทำงานได้

38
3838

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

4. แนวคดิ

การปฏิบัติงานกับเคร่ืองจักรกลซีเอ็นซี ผู้ที่มีหน้าท่ีรับผิดชอบหรือควบคุมเคร่ืองจักรกลซีเอ็นซี
จะต้องศึกษารายละเอียด และทำความเข้าใจวิธีการใช้งานเครื่องจักรซีเอ็นซีแต่ละชนิดแต่ละย่ีห้อตามคู่มือ
ของเครอ่ื งจักรซีเอ็นซนี ้ันเพ่ือการใชง้ านที่ถูกต้องและมปี ระสิทธภิ าพมากที่สุด

5. เนื้อหา การปฏิบัติงานเคร่ืองซเี อ็นซี
1.1 การควบคุมการทำงานของเครือ่ งกัดซีเอน็ ซี
1. 1.2 การปดิ เคร่ืองกัดซีเอน็ ซี
1.3 การติดต้งั Tool เขา้ กบั Spindle
1.4 การทำ DATUM SET
1.5 การใชค้ ำส่งั Edit Program
1.6 การใช้คำสง่ั กัดงาน แบบ Test Run.
1.7 การใช้คำสัง่ กดั งาน แบบ Single Block
1.8 การใช้คำส่งั กัดงาน แบบ Full Sequenc
1.9 การกดั ดว้ ย MODE MANUAL

สรุปสาระสำคัญ

การใชง้ านเคร่ืองจักรกลใด ๆ รวมไปถึงเคร่ืองจักรกลซีเอ็นซีทุกชนิดผู้ปฏิบัติงานที่ทำหน้าที่ดูแล
และควบคุมเครื่องจักรกลดังกล่าวจะต้องศึกษารายละเอียด วิธีการใช้จากคู่มือของเครื่องจักรน้ันๆ ให้เกิด
ความเข้าใจ เนื่องจากผู้ควบคุมดูแล หรือรับผิดชอบเคร่ืองจักรกลเป็นส่วนหนึ่งท่ีมีบทบาทสำคัญอย่างย่ิงใน
ระบบการทำงานของเครอื่ งจักรกล และระบบซีเอ็นซี

ถึงแม้ว่าเทคโนโลยีทำให้ระบบอัตโนมัติมีความก้าวหน้าไปถึงระดับใดก็ตาม แต่ก็ไม่สามารถ
ปฏิเสธไดว้ ่าจะตอ้ งมีผ้คู วบคุมหรือผู้ดูแลระบบใหม้ ีการทำงานที่ถูกต้องเสมอ โดยเฉพาะเครอื่ งจักรกลซีเอ็นซี
ผคู้ วบคุมจะมีหนา้ ที่สำคัญในการดูแลเก่ียวกับโปรแกรมการทำงานของเครื่องจักรกลซีเอ็นซี ดังน้ันผู้ควบคุม
จะต้องมีความรู้และทักษะเก่ียวกับระบบซีเอ็นซี เพื่อที่จะนำมาเขียนโปรแกรมสำหรับการควบคุมการ
ทำงานของเคร่ืองจักรกลซีเอ็นซีแต่ละชนิด รวมท้ังสามารถแก้ไขโปรแกรมเม่ือเกิดเหตุขัดข้องขึ้น ดังน้ัน ผู้

39
3939

เทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

ควบคมุ จะต้องมกี ารพัฒนาตนเองอยู่ตลอดเวลา ใหท้ นั ต่อความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีซเี อ็นซีท่ีมีการพัฒนา
ไปอย่างรวดเร็ว

6. วิธสี อนและกจิ กรรม

1. ใชก้ ารสอนในลกั ษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรปู ภาพจากการเตรยี มการสอน
2. ให้นกั เรยี นรว่ มกิจกรรมโดยการถามตอบ

7. สอื่ การสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวชิ าเทคนคิ การผลิตดว้ ยเครื่องมือกลซเี อน็ ซี

2. วัสดุโสตทัศน์ แผ่นใส หรือ PowerPoint

8. งานท่ีมอบหมาย

1. ศกึ ษาเพ่ิมเตมิ จากแบบเรยี นวชิ าเทคนิคการผลติ ดว้ ยเครอื่ งมือกลซเี อ็นซี

9. การวัดผล

1. ทำแบบฝึกหัดทา้ ยหนว่ ย และแบบทดสอบหลังการเรียนรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สังเกตจากพฤตกิ รรม

10. บันทกึ การสอนและข้อสังเกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………….

ลงช่อื ....................................................

(นายนิรจุ ภูพาดแร่)

ครแู ผนกวชิ าช่างกลโรงงาน

40
4040

เทคนิคการผลติ ด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

แผนการจดั การเรยี นรู้ สอนครงั้ ท่ี 18
จำนวน
ช่ือวชิ า เทคนคิ การผลิตดว้ ยเคร่อื งมือกลซเี อน็ ซี 7 คาบ

ชือ่ หนว่ ยการเรยี น หน่วยท่ี 9 ความปลอดภยั และการบำรงุ รักษา

เครอื่ งจกั รซีเอ็นซี

1. หวั ขอ้ เร่ือง

ความปลอดภัยและการบำรุงรักษาเครื่องจักรซีเอน็ ซี

2. สาระการเรียนรู้

1. ความปลอดภัยในการใชเ้ คร่ืองจกั รซเี อน็ ซี
2. มาตรการความปลอดภัย
3. การตรวจสอบและบำรุงรกั ษาเครือ่ งจักรซีเอ็นซี

3. ผลการเรียนรูท้ คี่ าดหวงั

1. อธบิ ายมาตรการความปลอดภยั ในการใชเ้ คร่ืองจักรกล CNC ได้
2. บอกสาเหตุทีท่ ำใหเ้ ครือ่ งจักร CNC เส่อื มสภาพได้
3. บอกข้อควรปฏิบัติประจำวนั หลงั ใชเ้ ครือ่ งจักร CNC ได้

4. แนวคิด

การทำงานโดยใช้เครื่องจักรกลต่าง ๆ ถ้าประมาทอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุ ได้รับบาดเจ็บสูญเสีย
อวัยวะ พิการหรือเสียชีวิตได้ ดังน้ัน การทำงานในโรงงานและที่เก่ียวกับเคร่ืองจักรกล CNC ควร
คำนึงถึงความปลอดภัยไว้ก่อนเสมอ ไม่เฉพาะแก่ตนเองแต่ต้องรวมถึงผู้ร่วมงานรอบข้างด้วย สำหรับผู้
ควบคุมประจำเครื่องควรทำความคนุ้ เคยในตวั เครือ่ งจักรท่จี ะใช้ใหร้ อบรกู้ ่อนเข้าปฏิบัติการประจำเครอ่ื งน้ัน
ๆ

41
4141

เทคนิคการผลิตด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

5. เนือ้ หา

1. ความปลอดภัยในการใช้เครื่องจักร
2. มาตรการความปลอดภัย
3. การบำรุงรักษาเครื่องจกั ร ซีเอน็ ซี

สรปุ สาระสำคัญ

เครื่องจักร เป็นส่ิงท่ีมีประโยชน์ต่อมนุษย์มาก เพราะเครื่องจักรสามารถทำงานหนัก ๆ แทนคน
ได้โดยไม่รู้จักรเหน็ดเหน่ือย ไม่มีการบ่น ไม่มีการขอข้ึนค่าแรง จะมีอาการขัดข้องบ้างก็สามารถซ่อมแซมให้
ใช้เป็นปกติได้ ดังน้ัน โรงงานอุตสาหกรรมหลายแห่งจึงหันมาใช้เครื่องจักรทำงานแทนการใช้แรงงานคน
อย่างไรก็ตามการทำงานของเครื่องจักรหลายชนิดก็ยังต้องอาศัยการดูแลควบคุมจากคนอยู่นั่นเอง ถ้าคน
ควบคุมดูแลไม่รู้จักวิธีการปฏิบัติตนต่อเครื่องจักรอย่างถูกวิธี ก็อาจได้รับอันตรายจากมันได้ เนื่องจาก
เครื่องจักรเป็นส่ิงท่ีไม่มีชีวิต ไม่มีการเรียนรู้ใด ๆ ท้ังส้ิน มันไม่สามารถแยกแยะได้ว่า นี่คือมือของคน ไม่ใช่
โลหะหรือไม้ที่มันเคยบด อัด เจาะ หรือตัดให้ขาดออกจากกัน เคร่ืองจักรออกแบบมาเพ่ือให้ใช้งานอย่างไร
กค็ วรใช้ให้อยใู่ นขอบเขตของงานนน้ั ๆ

หากไม่ต้องการให้เครื่องจักรเป็นตัวสร้างปัญหาในการปฏิบัติงาน ผู้ท่ีปฏิบัติงานควรที่จะเรียนรู้
หลกั เบอื้ งต้นในการควบคุมดแู ลใหเ้ คร่อื งจกั รทำงานอย่างมปี ระสิทธภิ าพและมีความปลอดภยั ดงั ตอ่ ไปน้ี

1. อยา่ ใช้เคร่อื งจักรกอ่ นการเรียนรู้
อย่าใช้เครื่องจักรท่ีไม่ได้รับมอบหมายให้ทำโดยเด็ดขาด เพราะการดูแลจากคนอ่ืนเท่าน้ันไม่

เพียงพอที่จะลงมือทำเองได้ จะต้องศึกษากลไกต่าง ๆ ของเครื่องจักรน้ัน จากผู้ชำนาญในการใช้เครื่องจักร
นั้น ให้ดีเสียก่อนดังน้ันถ้าเป็นคนงานใหม่ ต้องได้รับการฝึกให้ทำงานกับเคร่ืองจักรนั้นโดยมรการ
ควบคุมดูแลอย่างใกลช้ ดิ จากผูช้ ำนาญงาน

2. อยา่ ซ่อมเครือ่ งจักรกอ่ นการเรยี นรู้
เมื่อเครื่องจักรเกิดชำรุดขึ้นควรหาช่างผู้ชำนาญงานเป็นผู้ซ่อมแซมเครื่องจักรน้ัน ไม่ควร

ทดลองแก้เองเพราะอาจทำใหเ้ ครื่องจักรน้ันชำรุดมากข้ึน หรอื อาจไดร้ ับอนั ตรายจากเครอ่ื งจักรนั้นได้
3. อย่าถอดการด์ ป้องกนั อันตราย
อย่านำเคร่อื งป้องกันหรือการ์ดซง่ึ ปดิ ครอบสว่ นที่เคลือ่ นท่ีได้ของเครอ่ื งจักรออก เวน้ เสียแตใ่ น

กรณที ่มี กี ารซ่อมแซมหรือปรับเสรจ็ เรยี บร้อยแลว้

42
4242

เทคนิคการผลติ ด้วยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี 3102-2004

6. วิธีสอนและกจิ กรรม

1. ใชก้ ารสอนในลกั ษณะการบรรยายประกอบเอกสาร และรูปภาพจากการเตรยี มการสอน
2. ให้นกั เรยี นร่วมกิจกรรมโดยการถามตอบ

7. สื่อการสอน

1. เอกสารประกอบ
แบบเรยี นวชิ าเทคนคิ การผลิตดว้ ยเคร่ืองมือกลซีเอน็ ซี

2. วัสดโุ สตทศั น์ แผ่นใส หรือ PowerPoint

8. งานท่ีมอบหมาย

1. ศึกษาเพมิ่ เติมจากแบบเรยี นวชิ าเทคนิคการผลิตด้วยเครื่องมือกลซีเอน็ ซี

9. การวัดผล

1. ทำแบบฝึกหัดทา้ ยหน่วย และแบบทดสอบหลงั การเรียนรู้
2. การถาม - ตอบ
3. สังเกตจากพฤติกรรม

10. บันทกึ การสอนและขอ้ สังเกต

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………….

ลงชอ่ื ....................................................

(นายนิรจุ ภูพาดแร)่

ครแู ผนกวชิ าช่างกลโรงงาน