ปัญหาการทิ้งขยะในทะเล

๑

ปัญหาการทิง้ ขยะในทะเล

นางสาวเพชร์มณี บัวคำ 611103130201
นางสาวธดิ ารตั น์ หิรญั วริ ยิ ะกุล 611103130204
นางสาวบุษบา วงษ์ตรี 611103130213

รายงานนเี้ ป็นสว่ นหนึ่งของการศึกษาวิชา สารสนเทศเพ่ือการเรยี นรู้
คณะมนษุ ยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฏเพชรบูรณ์

ภาคเรียนที่ 2 ปกี ารศึกษา 2562

๒

ปัญหาการทง้ิ ขยะในทะเล

นางสาวเพชรม์ ณี บัวคำ 611103130201
นางสาวธิดารตั น์ หริ ัญวิรยิ ะกุล 611103130204
นางสาวบษุ บา วงษต์ รี 611103130213

รายงานนเี้ ปน็ ส่วนหนง่ึ ของการศึกษาวิชา สารสนเทศเพ่อื การเรยี นรู้
คณะมนษุ ยศาสตร์และสงั คมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบูรณ์

ภาคเรียนท่ี 2 ปกี ารศกึ ษา 2562

ก

คำนำ

รายงานเรื่องปัญหาการทิ้งขยะในทะเล จัดทำขึ้นเพื่อศึกษาปัญหาการทิ้งขยะในทะเล
เนื่องจากปัญหาการทิ้งขยะในทะเลเป็นปัญหาที่พบมากในปัจจุบัน ทำให้ส่งผลกระทบต่อระบบนิเวศ
ทางทะเลและสิ่งแวดล้อมมีปัญหาในด้านต่างๆ ซึ่งทุกคนควรให้ความสนใจและตระหนักถึงปัญหา
ที่เกิดขึ้น การศึกษาถึงประเด็นการทิ้งขยะในทะเลจะช่วยผลักดันให้ทุกคนหันมาให้ความสำคัญ
ถงึ ผลกระทบท่เี กดิ ข้ึน และร่วมกนั แกป้ ญั หาไขการทงิ้ ขยะในทะเลเพื่อพัฒนาใหด้ ียงิ่ ข้นึ

เนื้อหารายงายฉบับนี้ ประกอบด้วยประเภทของขยะทะเล ผลกระทบจากปัญหา
ขยะทะเล แหล่งที่มาของปัญหาขยะในทะเล สาเหตุการเกิดปัญหาขยะในทะเล ผลกระทบของ
ขยะทะเล สถิติสดั สว่ นของขยะชายหาดในทะเล วธิ กี ารปอ้ งกนั ปญั หาขยะในทะเล

ผู้จัดทำขอขอบคุณอาจารย์นงลักษ์ ยุทธศิลปเสวี ที่กรุณาให้ความรู้และข้อเสนอแนะใน
การทำรายงานฉบับนี้ และขอขอบคุณ บรรณารักษ์และเจ้าหน้าที่ห้องสมุดที่ได้ให้ความสะดวกใน
การคน้ คว้าหาข้อมูลเพอ่ื ประกอบการทำรายงานจนสำเร็จลลุ ่วงดว้ ยดี

เพชรม์ ณี บวั คำ
ธดิ ารตั น์ หิรัญวริ ิยะกุล
บษุ บา วงษ์ตรี
13 มนี าคม 2563

สารบญั ข

คำนำ หนา้
สารบัญ ก
สารบัญภาพ ข
ปัญหาการทิง้ ขยะในทะเล ค
1
ประเภทของขยะทะเล 1
แหลง่ ทม่ี าของปัญหาขยะในทะเล 4
สาเหตกุ ารเกดิ ปัญหาขยะในทะเล ๗
ผลกระทบของขยะทะเล 9
สถติ ิสัดส่วนของขยะชายหาดในประเทศไทย 1๑
วธิ ีการปอ้ งกนั ปญั หาขยะในทะเล 15
สรุป 2๐
บรรณานกุ รม

ค

สารบญั ภาพ

ภาพท่ี หน้า

๑ ขยะในทะเล 2

2 ประเภทของขยะในทะเล 3

3 แฉภาพนา่ เศรา้ นักท่องเท่ยี วฉลองฟลู มูนปาร์ต้ี ท้ิงขวดเบียร์ ขยะลงทะเลเกาะพะงัน 6

4 เต่าทะเลกินขยะพลาสติกทยอยตาย 9

5 สลด ปลาวาฬครีบส้ันเกยตื้นสงขลาตายแล้ว พบขยะพลาสติกในกระเพาะ 80 ชิน้ 10

6 ขยะในทะเล 11

7 สดั สว่ นของขยะชายหาดในประเทศไทย ตง้ั แต่ พ.ศ. 2552-2558 12

8 แผนภาพวงกลมขอ้ มลู ปรมิ าณขยะในประเทศไทย (ปงี บประมาณ 2560) 13

9 รายงานแผนภมู ิแทง่ เปรยี บเทียบชนิดและปริมาณขยะในประเทศไทย

(ปีงบประมาณ 2560) 14

10 มาเรียมไมต่ ายฟรี ชู 5 แนวทางแก้ ทะเลไทยต้องไร้ขยะ 17

11 กองทพั เรือ พร้อมหน่วยงานรฐั และเอกชนจัดเก็บขยะชายหาด 1๘

12 สำนักงานบรหิ ารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝง่ั ท่ี 6 รว่ มรณรงคล์ ดขยะ

งดใช้พลาสติก ๑๙

๑

ปัญหาการทิง้ ขยะในทะเล

ปัจจุบันหนึ่งในปัญหาของสิง่ แวดล้อมที่มีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องและหาวิธีกำจัดได้ยาก
นั่นคือ ปัญหาของการทิ้งขยะในทะเลที่เกิดขึ้นจากความมักง่ายของมนุษย์ ซึ่งอาจเกิดได้จากหลาย
ปัจจัย โดยมีมนุษย์เป็นผู้สร้างขยะจากการทำกิจกรรมต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น จากบุคคล ขยะจากการ
ประกอบอาหารในครัวเรือน อุตสาหกรรมต่างๆ และขยะจากการท่องเที่ยวทางทะเล ซึ่งขยะเหล่านี้
บางส่วนจะถูกปล่อยลงสู่แม่น้ำ ลำคลอง และไหลลงสู่ทะเล ทำให้เกิดปัญหาขยะล้นทะเล ดังนั้นเรา
ทุกคนควรตระหนักถึงวิธีการ แนวทางแก้ไขปัญหา และควรช่วยกันรณรงค์การไขปัญหาขยะในทะเล
ดว้ ยวธิ กี ารต่างๆ

๑. ประเภทของขยะทะเล
ขยะทะเลเป็นอีกปัญหาหนึ่งของมลภาวะทางทะเลที่มีความสำคัญซึ่งทั่วโลกกำลังให้ความ

สนใจ เนื่องจากจำนวนประชากรโลกที่กำลังเพิ่มมากขึ้นทุกปี เป็นผลให้มีการเพิ่มขึ้นของการผลิต
สินค้าและบริการเพื่อให้เพียงพอต่อการตอบสนองการ บริโภคของประชากรที่เพิ่มขึ้น ผลที่ตามมา
ก็คือปริมาณขยะจำนวนมหาศาล แม้ว่า เมืองส่วนใหญ่จะมีระบบการกำจัดขยะที่ดี แต่ขยะบางส่วน
ก็ไม่ได้ถูกนำไปกำจัด อย่างถูกวิธี ดังนั้น ทะเลและมหาสมุทรจึงเปรียบเสมือนถังขยะขนาดใหญ่
ที่รองรับ ขยะและของเสียจำนวนมากจากแผ่นดิน รวมทั้งจากเรือเดินสมุทรต่างๆ เช่น เรือประมง
เรือขนสง่ สนิ ค้า และเรือท่องเที่ยว ซึ่งขยะเหลา่ นี้กำลงั กลายเปน็ ปัญหาและ ขยะทะเลมีหลายประเภท
และมีการแบ่งแตกต่างกันออกไปตามประเภทของขยะที่พบ ในประเทศไทยพบว่ามีปริมาณขยะ
พลาสตกิ และโฟมมากถงึ 2.7 ลา้ นตัน หรอื เฉลยี่ 7,000 ตนั /วัน แบ่งเปน็ ขยะพลาสตกิ รอ้ ยละ 80

ศูนย์วิจัยและพัฒนาทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามัน (2561) ได้จำแนก
ประเภทขยะเปน็ 2 ประเภท ดังนี้

๑. ขยะพลาสติก (plastic waste) เปน็ วสั ดุพอลเิ มอร์ทีเ่ ปน็ สารประกอบ อินทรีย์ท่ีมีลักษณะ
เป็นสายโซ่ยาว โดยขยะทะเลที่พบส่วนใหญ่จะเป็นถุงพลาสติก หลอดเครื่องดื่ม ฝาพลาสติก ภาชนะ
บรรจุอาหาร โฟม ขวดพลาสติก เป็นต้น การใช้ พลาสติกที่เพิ่มขึ้นทำให้กลายเป็นปัญหา เนื่องจาก
พลาสติกหลายชนิดไม่สามารถ ย่อยสลายทางชีวภาพได้ พลาสตกิ จึงถือเป็นภยั คุกคามร้ายแรงต่อสัตว์
ทะเล

2. ขยะที่ไม่ใช่พลาสติก (non–plastic waste) เป็นวัสดุที่ไม่มีพอลิเมอร์เป็นส่วนประกอบ
ไดแ้ ก่ วสั ดุจำพวกแก้ว กระดาษ ไม้ โลหะ อลูมิเนียม และอืน่ ๆ

๒

สำหรับประเภทของขยะในทะเล จากข้อมูลของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝ่ัง
ซงึ่ ได้จากการเก็บขยะทะเลบรเิ วณชายหาด พบขยะทะเลพบขยะประเภทตา่ งๆ ดังภาพท่ี 1

ภาพที่ ๑ ขยะในทะเล
ทีม่ า : http://tcc.dmcr.go.th/thaicoastalcleanup/publicRelations/content/38

จำแนกขยะทะเลตามขนาดของขยะไดเ้ ปน็ 4 ประเภท ดงั นี้
1. ขยะทีม่ ีขนาดใหญ่มากกว่า 1 เมตรข้นึ ไป เช่น เศษอวน ไม้ไผ่ ฯลฯ
2.ขยะทะเลขนาดใหญ่ คือ ขยะที่มีขนาดใหญ่กว่า 10 เซนติเมตร และมี ขนาดเล็กกว่า
หรอื เท่ากับ 1 เมตร เช่น ขวดน้ำยาทำความสะอาด ฯลฯ
3. ขยะทะเลขนาดกลาง คอื ขยะท่มี ีขนาดใหญ่กว่าหรือเท่ากับ 2.5 เซนติเมตร และมีขนาด
เลก็ กว่าหรือเทา่ กบั 10 เซนติเมตร เชน่ แกว้ โฟม ฯลฯ
4. ขยะทะเลขนาดเลก็ คือ ขยะที่มีขนาดเลก็ กว่า 2.5 เซนติเมตร (ไม่สามารถ มองเห็นด้วย
ตาเปลา่ ในนำ้ ) เชน่ เมด็ พลาสติก หรอื ไมโครพลาสติก ซ่ึงปัจจุบนั เป็น ส่งิ ท่เี รม่ิ กอ่ ให้เกดิ ความกังวลต่อ
ผลกระทบสิ่งแวดล้อมมากขึ้นเรื่อยๆ ไมโครพลาสติก คือ ชิ้นส่วนพลาสติกที่มีขนาดเล็กกว่า
5 มลิ ลเิ มตร

๓

ภาพท่ี 2 ประเภทของขยะในทะเล
ทม่ี า : https://www.dmcr.go.th/detailAll/24440/nws/14๑

กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง (256๑) สำรวจพบมากที่สุดในช่วงปี 2558 ยังพบอีก
วา่ ขยะในทะเลนนั้ สามารถจำแนกเป็น 10 ชนิด ดังนี้

1. ถุงพลาสตกิ
2. หลอด
3. ฝาขวดพลาสตกิ
4. ภาชนะบรรจุอาหาร
5. เชือก (ประมง)
6. ก้นบุหร่ี
7. กระป๋อง
8. กระดาษ
9. โฟม
10. ขวดแกว้
สำนักอนุรักษ์ทรัยากรทางทะเลและชายฝั่ง (๒๕๖๓) ได้จากการสำรวจและได้ทำการบันทึก
ขอ้ มูล และมชี อ่ งว่างสำหรบั บนั ทกึ ขยะแปลก ทีพ่ บในระหว่างการทำความสะอาดชายหาด ทกุ สิง่ ท่ีนึก
ขึ้นสามารถเป็นขยะทะเลได้ทั้งนั้นและบางส่วนของขยะที่พบบนชายหาด สามารถจำแนก
เป็น 1๕ ชนดิ ดังน้ี
๑. ถุงกระดาษ ถุงกระดาษทกุ สีทกุ ขนาดจากรา้ นขายของชำ รา้ นขายฟาสตฟ์ ูด้ และอน่ื ๆ
๒. ถุงพลาสติกทุกสีทุกขนาดจากร้านขายของชำละร้านค้าปลีก ถุงใส่ขยะจากบ้านเรือน
ถุงใสอ่ าหาร และอืน่ ๆ

๔

๓. ลูกโป่ง ลูกโป่งส่วนใหญ่ทำจากยางหรือไมสาร์ (ฟิล์มพลาสติกแวววาว) มักมีริบบิ้นหรือ
เชือกผูกติดมาด้วย หากปรากฏซื่อองค์กรหรืองานเทศกาลบนลูกโป่งคารจดบันทึกไว้ด้วยอาจเป็น
เบาะแสทตี่ อบได้วา่ ลูกโป่งใบน้ีถกู ปลอ่ ยมาจากทใ่ี ด

๔. ขวดพลาสติก ขวดพลาสตกิ ทกุ ชนดิ ท่ีใชบ้ รรจเุ ครื่องดืม่ เครื่องปรงุ รส และอาหารตา่ งๆ
๕. ขวดแก้ว ขวดแก้วทุกขนาด ทุกสี ทุกรูปทรง ที่ใช้บรรจุเคร่ืองดื่ม เครื่องปรุงรสและอาหาร
ต่างๆ
๖. กระปอ๋ งเคร่อื งดื่ม กระปอ๋ งโลหะทกุ ชนดิ ทีบ่ รรจเุ ครอ่ื งดื่ม
๗. ฝาและจุกขวด ฝาและจุกขวดที่เป็นพลาสติก เช่น ฝาครอบแก้วกาแฟ จุกขวดน้ำปลา
และทเี่ ป็นโลหะ เชน่ ฝาขวดแยม
๘. เสื้อผ้ารองเท้า หมายถึงเครื่องแต่งกายทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็นเสื้อเชิ้ต กางเกง ถุงเท้า
ชดุ ชนั้ ใน ถงุ มือ แจก็ เกต หมวก รวมทั้งรองเท้าหลากหลายประเภท เช่น รองเท้าหุม้ สน้ รองเท้าผ้าใบ
รองเทา้ แตะและอน่ื ๆ
๙. ถว้ ย จาน ช้อน ส้อม มดี ทั้งท่ีทำจากกระดาษ พลาสตกิ และโลหะ มักใชใ้ นกิจกรรมปิกนิก
งานเทศกาลต่างๆ การแข่งขันกฬี าและในรา้ นอาหารฟาสต์ฟ้ดู
๑๐. หีบหอ่ การบรรจอุ าหาร บรรจภุ ัณฑ์อาหารทุกชนิดท้งั ขนมขบเคย้ี ว ลกู อม
๑๑. ห่วงแพ็คกระป๋องเครื่องดื่ม ห่วงพลาสติกที่ใช้แพ็คกระป๋องเครื่องดื่มจำนวนครึ่งโหลเข้า
ด้วยกันเพ่ือให้สะดวกในการหิว้ บางชนดิ ออกแบบมาสำหรับ ๔ หรอื ๘ ขวด
๑๒. ห่วงดงึ ปลากระปอ๋ ง หว่ งดงึ ปลากระป๋องที่ใชด้ งึ เพ่อื เปดิ กระป๋องเครอ่ื งด่ืมนำ้ และอ่นื ๆ
โดยกล่าวสรุปประเภทของขยะในทะเล สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ที่เป็น
ปญั หาในทะเล ได้แก่ ขยะพลาสตกิ จำพวกถุงพลาสตกิ เชน่ หลอดเครือ่ งดืม่ ฝาพลาสตกิ ภาชนะบรรจุ
อาหาร โฟม ขวดพลาสติก และขยะที่ไม่ใช่พลาสติก เช่น วัสดุจำพวกแก้ว กระดาษ ไม้ โลหะ
อลูมิเนียม ขยะทะเลทั้ง 2 ประเภทล้วนแล้วแต่เป็นขยะทะเลที่ย่อยสลายได้ยาก เนื่องจากพลาสติก
หลายชนิดไม่สามารถยอ่ ยสลายได้ในธรรมชาติ

2. แหล่งทม่ี าของปญั หาขยะในทะเล
นวลพรรณ คณานุรักษ์. (ม.ม.ป.). ได้อธิบายแหล่งที่มาของปัญหาขยะในทะเลมีที่มาจาก

หลายแหลง่ ทง้ั จากการทิ้งขยะจากกิจกรรมต่างๆ บรเิ วณตน้ นำ้ แล้วไหลออกส่ทู ะเล และแหล่งทีม่ าจาก
ในทะเลและมหาสมุทรโดยตรง แหล่งท่ีมาของขยะทะเลจึงสามารถแบ่งได้เป็น 2 แหล่งใหญ่ ดังนี้

2.1 ขยะท่ีมแี หลง่ ท่ีมาจากแผน่ ดนิ (land-based source)
ขยะที่เกิดขึ้นจากกิจกรรมต่างๆ ของมนุษย์ จากนั้นก็มีการเคลื่อนย้ายลงสู่ทะเล

และมหาสมทุ ร ขยะในกล่มุ น้ีสามารถจำแนกได้ 5 กลมุ่ ตามแหลง่ ท่มี าได้ ดงั น้ี
2.1.1 การทิ้งขยะของชุมชนบริเวณชายฝั่ง (municipal landfills locate on the

coast) เป็นขยะที่มีการรวบรวมไว้ในสถานที่จัดทิ้งขยะโดยมีระบบการทิ้ง ขยะที่ถูกกฎหมาย
แตม่ ีการจัดการท่ีไม่ดี ขยะทีอ่ ยบู่ รเิ วณชายฝง่ั จึงสามารถเคลื่อน ยา้ ยโดยการพดั พาของกระแสลมหรือ
ฝนตกทาํ ให้เกดิ การชะลา้ งดว้ ยกระแสนํา้ ลงส่ทู ะเลได้โดยตรง

๕

2.1.2 การพัดพาโดยแม่นํ้า (riverine transport) ขยะที่ถูกทิ้งบริเวณใกล้ริมฝ่ัง
แม่นํ้าสามารถถูกชะล้างลงแม่นํ้าได้โดยเฉพาะในช่วงนํ้าขึ้น ช่วงฝนตกหนัก ช่วงกระแสลมแรง
หรือเกิดพายุ แม้สถานที่เก็บขยะเหล่านีจ้ ะเป็นสถานที่ที่ถูกกฏหมาย แต่การจัดการที่ไมด่ ีจงึ ทําให้เกิด
ปัญหาตามมา

2.1.3 การปล่อยนํ้าทิ้งจากชุมชนที่ปราศจากการบำบัด (discharge of untreated
municipal sewage) ตามเมืองและชมุ ชนทีอ่ ยูต่ ามชายฝ่ังทะเลมกั จะ มีกฏหมายบังคับในเรือ่ งระบบ
บําบัดนํ้าเสียก่อนปล่อยลงสู่ทะเล แต่บางครั้งก็มีการ ยกเว้นในเมืองหรือชุมชนตามชายฝั่งทะเลบาง
พื้นที่ ส่งผลทําให้มีนํ้าทิ้งที่ปราศจาก การบำบัดหรือมีการบำบัดที่ไม่สมบูรณ์ก่อนปล่อยลงสู่แม่น้ำ
หรือทะเลโดยตรง ในบางพื้นที่มีการรวมเอาระบบนํ้าทิ้งกับท่อนํ้าทิ้งที่มาจากห้องนํ้าห้องส้วมเข้า
ด้วยกันทําให้ เกิดของเสียที่เป็นขยะจากห้องสุขา (sewage-related waste) ปะปนลงสู่แม่นํ้า
และทะเล

2.1.4 กากของเสียและนํ้าทิ้งที่ปราศจากการบําบัดจากโรงงานอุตสาหกรรม
(industrial waste and untreated industrial waste water) โรงงานผลิต พลาสติกที่ใช้เม็ด
พลาสติก (plastic pellet) เป็นวัตถุดิบในการผลิตมักพบการปนเปื้อนของไมโครพลาสติกจากการ
ปล่อยนาํ้ ท้ิงทีป่ ราศจากการบาํ บัดจากโรงงาน และขยะอ่นื ๆ ทเี่ กิดจากโรงงานอุตสาหกรรมปนเป้ือน
ลงสู่ทะเล เช่น เศษวัสดุจาก กระบวนการผลิต วัสดุที่ใช้ในการบรรจุหีบห่อ และผลผลิตที่ไม่ได้
มาตรฐาน เป็นตน้

2.1.5 การท่องเท่ียวและการพกั ผ่อนชายทะเล (coastal tourism and recreation)
นักท่องเที่ยวที่มาพักผ่อนหย่อนใจบริเวณชายทะเลอาจทิ้งขยะเอาไว้ โดยปราศจากความรับผิดชอบ
ไม่ว่าจะเป็นถุงพลาสติก กระป๋องเครื่องดื่ม ของเล่น และก้นบุหรี่ลงสู่ชายหาด หลังจากนั้นกระแสลม
และกระแสนํ้าก็พัดหอบลงสู่ทะเล สำหรับขยะทะเลที่มีต้นทางอยู่บนแผ่นดินส่วนหนึ่งเป็นผลมาจาก
ระบบ น้ำท้งิ แบบดั้งเดมิ ท่ีผนวกทางระบายน้ำฝนเขา้ กับท่อน้ำทิ้งจากบา้ นเรือน เมอ่ื ฝน ตกหนักน้ำฝน
จะไหลรวมกับน้ำทิ้งท่ียังไมผ่ ่านการบำบัดและเอ่อล้นลงสู่แหล่งนำ้ ธรรมชาติ นำความสกปรกและพัด
พาขยะต่างๆ ปนเปื้อนสู่สิ่งแวดล้อม ขยะส่วน หนึ่งมาจากนักท่องเที่ยวที่ทิ้งขยะไว้
ตามชายหาดทำให้ขยะบางส่วนถูกคลื่นลมพัดพา ลงสู่ทะเล นอกจากนี้ ต้นทางของขยะทะเลที่อยู่บน
แผ่นดินยังรวมถึงน้ำฝนที่ชะล้าง ขยะมูลฝอยต่างๆ จากผิวถนนลงสู่แม่น้ำ ลำคลอง และท้องทะเล
โดยไม่ผ่านระบบ บำบัดนำ้ เสยี

2.2 ขยะท่มี ีแหล่งทีม่ าจากมหาสมุทร (ocean–based source)
ขยะที่มาจากมหาสมุทรเกิดขึ้นจากกิจกรรมหลายอย่างของมนุษย์ เช่น การท่องเที่ยว

ขนส่งทางเรือ เรือสำราญ เรือท่องเที่ยว เรือประมงชายฝั่ง แท่นขุดเจาะน้ำมันและ ก๊าซธรรมชาติ
การเพาะเลี้ยงสตั ว์และพืชน้ำในทะเล เป็นต้น กิจกรรมเหลา่ นี้ลว้ นนำ มาซึ่งปัญหาขยะทะเลที่ต้องเร่ง
ดำเนนิ การแกไ้ ขอยา่ งเรง่ ด่วน ขยะท่ีมแี หล่งที่มา จากมหาสมทุ รสามารถแบ่งออกไดเ้ ป็น 5 กลมุ่ ดงั น้ี

2.2.1 ขยะจากเรือขนส่งสินค้า เรือโดยสาร และเรือสําราญ (merchant shipping,
ferries and cruise liners) ได้แก่ ของเสียจากห้องครัว วัสดุที่ใช้ในการ ขนส่งสินค้า ขยะจากห้อง
เครื่องยนต์ วัสดุใช้ห่อหุ้มสินค้า เช่น เชือก พลาสติก และ กล่องใส่วัสดุ นอกจากนี้ยังมีภาชนะที่ใช้
บรรจุนํ้ามัน ผงซักฟอก สาเหตุที่ขยะเหล่าน้ี มีการทิ้งลงสู่ทะเลเนื่องจากมีพื้นที่จัดเก็บไม่เพียงพอ

๖

ทำให้มีการทิ้งลงสู่ทะเลโดยปราศจากความรับผิดชอบ รวมถึงการร่วงลงสู่ทะเลเนื่องจากอุบัติเหตุ
และขาดความระมดั ระวัง

2.2.2 ขยะจากเรือประมง (fishing vessel) เช่น อวนจับสัตว์น้ำ เชือก อุปกรณ์ดัก
จบั ปแู ละกุ้ง ถุงมอื ยาง ขยะทเ่ี กิดขึ้นบนเรือ ภาชนะบรรจุนํ้ามันและ ผงซกั ฟอก เป็นต้น ขยะเหล่าน้ีมี
การทิ้งลงสู่ทะเลเนื่องจากภาชนะที่ใช้จัดเก็บ มีไม่เพียงพอ รวมทั้งมีการทิ้งลงสู่ทะเลทั้งจงใจ
และไมจ่ งใจ

2.2.3 ขยะจากเรือเพื่อการทหารและการวิจัย (military fleets and research
vessel) ชนิดของขยะส่วนใหญ่คล้ายกับขยะที่เกิดขึ้นจากเรืออื่น ๆ โดยใน ส่วนของเรือรบ
เพ่อื การทหาร บางคร้ังมีการทิง้ วัสดทุ ี่เกย่ี วขอ้ งกบั อาวุธยุทโธปกรณต์ ่างๆ ลงสู่ทะเล

2.2.4 ขยะจากแท่งขุดเจาะก๊าซและนํ้ามัน (offshore gas and oil platform)
ได้แก่ ท่อขุดเจาะ และวัสดุที่ใช้ดูแลรักษาท่อ หมวกเก่า ถุงมือ กล่องเก็บ อุปกรณ์เก่า ภาชนะบรรจุ
นํ้ามันและผงซักฟอก ขยะท่เี กดิ ขนึ้ ในสํานักงาน เปน็ ต้น โดยขยะเหล่านสี้ ว่ นใหญม่ กี ารทง้ิ ลงสู่ทะเล

2.2.5 ขยะจากฟาร์มเลี้ยงปลาในทะเล (fish farming installation) เช่น อวน
ท่ปี ระกอบเป็นกระชัง วสั ดทุ ใี่ ช้ในการสรา้ งฟาร์ม และถุงอาหารสัตว์นำ้ เป็นต้น

ภาพท่ี ๓ แฉภาพน่าเศร้า นักท่องเท่ียวฉลองฟูลมนู ปารต์ ี้ ทง้ิ ขวดเบยี ร์ ขยะลงทะเลเกาะพะงนั
ที่มา : https://bit.ly/2WcQQFh

๗

๓. สาเหตุการเกิดปัญหาขยะในทะเล
ชลธิศ รันสินโย (๒๕๖๒) ได้อธิบายว่า การเกิดปัญหาขยะในทะเลอันเกิดจากปฏิบัติการ

ของเรือ ซึ่งของเสียอันเป็นมลพิษจากปฏิบัติการของเรือนี้ประกอบไปด้วย น้ำมัน ของเหลวที่เป็นพิษ
ในระวาง สารอนั ตราย สง่ิ ปฏกิ ูล ขยะ และมลพษิ ทางอากาศ บทความนีจ้ ะกล่าวถึงเรื่องภาวะมลพิษ
อันเกิดจากการปล่อยทิ้งอันเกิดจากปฏิบัติการของเรือเฉพาะ ในส่วนของขยะ ในส่วนมาตรการ
ระหวา่ งประเทศว่าดว้ ยการควบคุมภาวะมลพิษจากการปล่อยท้ิงขยะจากเรือเดิน ทะเล และพิจารณา
มาตรการของประเทศไทยในเรื่องดังกล่าวว่ามีความสอดคล้องกับมาตรการระหว่างประเทศอันถือ
เปน็ มาตรการสากลมากนอ้ ยเพียงใด จากการศกึ ษาเบือ้ งตน้ พบวา่ มมี าตรการวา่ ด้วยเร่อื งการควบคุม
การปล่อยทิ้ง ขยะจากเรือเดินทะเลปรากฏในกฎหมายภายในหลายฉบับ แต่ก็พบปัญหาสำคัญหลาย
ประการที่ส่งผลใหก้ ารบงั คับใช้ กฎหมายไม่เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ เช่น ปัญหาเรื่องขอบเขตการ
บังคับใช้กฎหมายต่อเรือที่ไม่ได้ครอบคลุมถึงเรือ ต่างชาติที่เดินเรืออยู่ในทะเลไทย ปัญหาเรื่องเขต
บังคับใช้กฎหมายที่ไม่ได้ครอบคลุมไปถึงเขตเศรษฐกิจจำเพาะ และ ปัญหาเรื่องหน่วยงานทีเ่ กี่ยวข้อง
ในการป้องกันและปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวด้วยการปลอ่ ยทิ้งขยะจากเรอื เดินทะเลทีไ่ ม่มี
ความชัดเจนในส่วนของกฎหมายที่กำหนดอำนาจหน้าที่เป็นการเฉพาะ เปน็ ต้น ซ่งึ ปัญหาเหล่านี้ส่งผล
ต่อประสทิ ธิภาพในการควบคุมการปล่อยทิ้งขยะจากเรือเดนิ ทะเล

ชลธิศ รันสินโย (๒๕๖๒) กล่าวถึงลักษณะภาวะมลพิษที่เกิดจากเรอื เดินทะเล ภาวะมลพิษ
จากเรือ (pollution from ships) อาจเกิดได้ 3 ลกั ษณะ อันได้แก่

1. การทง้ิ เท (dumping) คอื การใช้เรอื ขนถา่ ยของเสยี และสารอน่ื ๆ ท่มี นษุ ยไ์ มใ่ ช้แล้วมาทิ้ง
เทลงสู่ทะเล โดยจงใจเพ่ือกำจัด

2. การปล่อยทิ้ง (discharge) คือ การที่เรือปล่อยทิ้งของเสียที่เป็นผลมาจากปฏิบัติการ
ตามปกติของเรือลงสู่ ทะเล เชน่ น้ำมัน ขยะ และการปล่อยน้ำลา้ งท้องเรือที่มีน้ำมนั ผสมอยู่ลงสู่ทะเล
ขยะหรอื สิ่งปฏกิ ูลอันเกิดจาก ปฏบิ ตั ิการของเรือ (operation of ships)

3. การเกิดอุบัติเหตุ (accidents) อุบัติการณ์ในการเดินเรือ (incidents of navigation)
เช่น การเกยต้ืน อุบัตเิ หตเุ รอื ชนกันอันเป็นเหตุให้เรือจำเป็นต้องมีการสละทง้ิ สัมภาระบนเรือหรือเป็น
เหตุให้เรือต้องจมลงสู่ท้องทะเล ภาวะมลพิษทางทะเลจากเรือที่มีสาเหตุมาจากปฏิบัติการตามปกติ
ของเรือ (normal operation of ships) มักเป็นการก่อให้เกิดภาวะมลพิษด้วยความจงใจ (willfully)
ในการปฏิบัติกิจกรรมต่าง ๆ บนเรือเดินทะเล ซึ่งโดยทั่วไป พบว่าเรือโดยส่วนใหญ่โดยเฉพาะเรือเดนิ
ทะเลแบบประจำเส้นทาง (sea – liners) และเรือบรรทุกน้ำมัน (tankers) เมื่อเรือได้สัญจรในพื้นที่ท่ี
ห่างไกลหรือในบรเิ วณที่ยากแก่การควบคุมตรวจสอบจากเจ้าหน้าที่ชายฝั่ง ลูกเรือก็มักจะ หละหลวม
ต่อมาตรการควบคมุ มลพษิ ต่างๆ ไม่วา่ จะเปน็ การปล่อยท้ิงน้ำมนั นำ้ เสีย สารเคมี ขยะ เศษขเี้ ถ้า เขม่า
หรือไอเสียตา่ งๆ

การปล่อยทิ้ง (discharge) จากการปฏิบัติการของเรือ ( operation of ships)
ตามอนุสัญญาระหว่าง ประเทศว่าด้วยการป้องกันภาวะมลพิษจากเรือ ค.ศ. 1973 และพิธีสาร
1978 หรือ MARPOL 73/78 หมายถึง การปล่อยทิ้งจากปฏิบัติการปกติของเรือไม่ว่าจะเป็นจาก
เหตุใดก็ตาม เชน่ น้ำท่ปี ลอ่ ยทงิ้ จากถังอับเฉา การล้างเรือ การกำจัด (disposal) สารเคมีมากกว่าการ
ไหลลน้ (spilling) การรวั่ (leaking) การสบู (pumping) หรือการไหลทง้ิ (emptying) รวมถึงการไหล

๘

(escape) ของน้ำมัน ซึ่งมลพิษน้ำมันจากเรือโดยประมาณร้อยละ 66 มาจากการทิ้งน้ำเสียจากการ
ล้างถังน้ำมัน และการทิ้งน้ำอับเฉาที่มีน้ำมันปนเป้ือนมากับเรือ แต่ไม่ใช่กรณีของการปล่อยทิ้งอนั เกิด
จากความตัง้ ใจของเจา้ ของเรอื หรือผู้ควบคุมเรอื ซึง่ เปน็ เร่ือง

การทิ้งเท (dumping)ลักษณะภาวะมลพิษที่เกิดจากเรือเดินทะเลอันเกิดจากการปล่อย
ทิ้ง (discharge) มีความแตกต่างกับการทิ้งเท (dumping) กล่าวคือ การทิ้งเท (dumping) หมายถึง
การเททิ้งของเสียหรือวัตถุอื่นจากเรือลงสู่ทะเล รวมถึงการ ทิ้งเทตัวเรือด้วยซึ่งเป็นการกระทำโดย
จงใจ (deliberate) การทิ้งเทนั้นไม่ได้พิจารณาถึงกรณีที่มาว่าของเสียหรือวัตถุ อื่นที่นำมาทิ้งลง
สู่ทะเลนั้นจะนำมาจากที่ใด ไม่ว่าจะเป็นแหล่งที่มาจากบนบก จากครัวเรือน จากกระบวนการ
อุตสาหกรรม หรือมาจากสิ่งก่อสร้างที่มนุษย์ทำขึ้นในทะเล ในขณะที่การปล่อยทิ้ง (discharge)
หมายถึงการกำจัดของเสียอันเกิดจากการปฏิบัตกิ ารของเรอื เดินทะเล (operation of ships) เท่าน้ัน
โดยจะเกิดขึ้นบริเวณใดในทะเลก็ ได้ ทั้งบริเวณที่อยู่ในเขตอำนาจรัฐ (national jurisdiction of
state) อันได้แก่ ทะเลอาณาเขต (territorial sea) เขตเศรษฐกิจจำเพาะ (exclusive economic
zone) และไหล่ทวีป (continental shelf) อกี ทัง้ ตามอนสุ ญั ญา สหประชาชาตวิ า่ ด้วยกฎหมายทะเล
ค.ศ. 1982 (UNCLOS) ได้ให้นิยามคำว่า “ทิ้งเท” ว่าไม่รวมถึงการกำจัดของเสีย หรือสสารอื่นที่
สืบเนื่องจากการปฏิบัติการโดยปกติของเรือ ดังนั้น จึงกล่าวโดยสรุปได้ว่า การทิ้งเท (dumping)
ไม่รวมการปล่อยทิ้ง (discharge) ซึ่งการปล่อยทิ้งมีได้เฉพาะแต่ของเสียหรือสสารอันเกิดจาก
ปฏิบตั กิ ารของเรอื เท่านั้น

มาตรการระหว่างประเทศในการควบคุมการปล่อยทิ้งขยะจากเรือเดินทะเล การควบคุม
ภาวะมลพิษจากปฏิบัติการของเรือมีกฎหมายระหว่างประเทศซึ่งกำหนดหลักเกณฑ์ในลักษณะทั่วไป
ตามที่ปรากฏอยู่ในอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล ค.ศ. 1982 (United Nations
Convention on the Law of the Sea (UNCLOS)) โดยกล่าวถึงหลักเกณฑ์ทั่วไปในการควบคุม
ภาวะมลพิษจากเรือเดินทะเลโดย เน้นที่การใช้เขตอำนาจของรัฐต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง และ อนุสัญญา
ระหว่างประเทศว่าด้วยการป้องกันภาวะมลพิษจาก เรือ ค.ศ. 1973 (International Convention
for the Prevention of Pollution from Ships, 1973) ห ร ื อ MARPOL 73/78 ซ ึ ่ ง ก ล ่ า ว ถึ ง
ประเภทต่าง ๆ ของภาวะมลพิษจากปฏิบัติการของเรือ มาตรการทางกฎหมายและการบังคับให้
เป็นไปตามมาตรการดังกล่าวในทางระหว่างประเทศ เพื่อควบคุม ภาวะมลพิษจากปฏิบตั ิการของเรือ
(operation of ships) เป็นไปตามหลักการใช้เขต อำนาจของรัฐ (jurisdiction of states) ทั้งตาม
จารีตประเพณีระหว่างประเทศและสนธิสัญญา โดยตามอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมาย
ทะเล ค.ศ. 1982 กล่าวถึงหลักเกณฑ์ทั่วไปในการใช้เขตอำนาจของรัฐในฐานะรัฐเจ้าของธง
(flag states) ท่ีใหร้ ัฐ เจา้ ของธงใช้เขตอำนาจของตนเหนือเรือท่ีตนอนุญาตให้ชกั ธงไม่ว่าเรือน้ันจะอยู่
ที่ใดก็ตาม ในฐานะรัฐชายฝั่ง (coastal states) ที่ให้รัฐชายฝัง่ มีอำนาจเหนือเรอื ต่างชาติทีอ่ ยู่ในทะเล
อาณาเขตและเขตเศรษฐกิจจำเพาะของตน ตามหลักการใช้อำนาจโดยอาศัยหลักพื้นที่ (spatiality
principle) หรือในฐานะรัฐเจ้าของท่าเรือ (port states) ที่มีอำนาจเหนือเรือต่างชาติที่จอดแวะ
ท่ีทา่ เรอื ของตน แมว้ า่ เรือตา่ งชาตินน้ั จะไมไ่ ดก้ ่อให้เกิดภาวะมลพษิ ในทะเล

๙

4. ผลกระทบของขยะทะเล
การสะสมของขยะทะเลพลาสติกในบริเวณชายฝั่งและมหาสมุทรนั้นก่อให้เกิดผลกระทบ

ทางตรงและผลกระทบทางอ้อมต่อสิ่งมีชีวิตและระบบนิเวศทางทะเล ผลกระทบที่เกิดจากขยะทะเล
พลาสตกิ แบง่ ออกได้เปน็ 3 ประเภท ดังนี้ (ศรตุ ข่ายแก้ว. 2559)

4.1 ผลกระทบตอ่ สง่ิ มีชวี ิตและระบบนิเวศในทะเล
ขยะทะเลพลาสติกที่มาจากกิจกรรมประจำวันของมนุษย์ก่อให้เกิดอันตรายต่อ

สิ่งมีชีวิตในทะเลได้โดยการที่สัตว์กินพลาสติกเหล่านั้นเข้าไปและระบบทางเดินอาหารของสัตว์ไม่
สามารถย่อยพลาสตกิ ได้ จากการสำรวจเกีย่ วกับเตา่ ทะเลทั่วโลกพบการตายของเตา่ ทะเลจากการกนิ
ถุงพลาสติกเป็นจำนวนมาก โดยพบว่าถุงพลาสติกเหล่านั้นอุดตันในระบบทางเดินอาหารและเป็น
สาเหตุสำคัญนำไปสูก่ ารตายของเตา่ ทะเลจำนวน 6 สายพันธ์ุ ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 86 จำนวนเต่าทะเล
ที่ตายและพบทั่วโลก นอกจากนั้นขยะประเภทไมโครพลาสติกทั้งที่มาจากการแตกหักหรือการ
สลายตัวของพลาสติกขนาดใหญ่ในส่ิงแวดล้อม และไมโครพลาสติกที่ถูกผลิตมาเพื่อผสมในผลติ ภัณฑ์
ขัดผิวเสรมิ ความงามตา่ งๆ สามารถก่อให้เกิดผลกระทบตอ่ สิง่ มีชีวิตในทะเลในระดับเชลล์ได้เนือ่ งจาก
ไมโครพลาสติกมขี นาดเล็กจงึ สามารถเข้าสู่เซลล์ของสิ่งมชี วี ิตขนาดเล็กได้และเปน็ แหล่งสะสมสารเคมี
ที่มพี ษิ และสง่ ต่อสารพษิ ไปยงั ผู้บรโิ ภคในลำดบั สงู ตอ่ ไปในห่วงโซอ่ าหาร

ภาพที่ ๔ เตา่ ทะเลกนิ ขยะพลาสตกิ ทยอยตาย
ทีม่ า : https://bit.ly/2U8OUuR

จากการศึกษาในวาฬบาลีนซึ่งกินแพลงก็ตอนสัตว์ขนาดเล็กเป็นอาหารพบว่ามีการถ่ายทอด
สารพิษจากพลาสติกที่ก่อให้เกิดโรคและทำให้วาฬนั้นตายได้ (Browmer and Kershaw,2010)
ขยะทะเลพลาสติกจำพวกเอ็นหรืออวนที่มาจากกิจกรรมการประมงยังก่ออันตรายให้ปลาหรือสัตว์
เลี้ยงลูกด้วยนมในทะเลหลายชนิดจากการเข้าไปติดหรือพันกับอวนเหล่านั้น เช่น การศึกษาที่เกาะ
Pribilof รัฐอลาสก้าพบส่ิงมีชีวิต 28 ชนิดในระบบนิเวศทางทะเล ถูกพนั ติดกับอวน เอ็นตกปลาเชือก
ต่างๆ และห่วงรัดกระป้องน้ำอัดลม นอกจากนี้การที่ขยะพลาสติกสามารถเคลื่อนที่ได้ไกลจาก
แหล่งที่มาของขยะ หรือจากน้ำทิ้งจากเรือสินค้าต่างๆ มันจึงเป็นพาหะของสัตว์หรือสิ่งมีชีวิตจากต่าง

๑๐

ถิ่นทำให้เกิดการรุกรานต่อสัตว์พื้นถิ่นที่อาศัยอยู่ตั้งเดิม ซึ่งมีรายงานการพบมดสายพันธุ์ที่พบในเขต
อบอุ่นในเขตหนาวโดยเกาะติดแผ่นพลาสติกและเคลื่อนที่ตามกระแสน้ำข้ึ นไปจนถึงเขตหนาว
นอกจากนั้นเมื่อขยะพลาสติกเหล่านี้จมตัวลงสู่พื้นทะเลและปกคลุมผิวดินยังทำให้ติบริเวณนั้น
ไม่สามารถลกเปลี่ยนออกชิเจนกับน้ำชั้นบนได้ทำให้เกิดภาวะพร่องออกซิเจนและขาดออกชิเจน
สง่ ผลตอ่ สงิ่ มีชีวิตทผี่ ิวดินและไตพ้ นื้ ดนิ ในบริเวณนัน้ จนอาจสง่ ผลถึงระบบนิเวศโดยรอบด้วย

ภาพท่ี ๕ สลด ปลาวาฬครบี ส้นั เกยตืน้ สงขลาตายแล้ว พบขยะพลาสติกในกระเพาะ 80 ช้นิ
ท่ีมา : https://bit.ly/3cXsyoC

4.2 ผลกระทบต่อเศรษฐกจิ และสงั คม
ขยะทะเลสร้างความเสียหายให้กับการเดินเรือ การประมง และสัตว์ทะเลจำนวนมาก

รวมถงึ นเิ วศบรกิ ารทง้ั ในทะเลและชายฝ่ัง ซง่ึ สง่ ผลตอ่ รายได้ทง้ั ทม่ี าจากการประมง และการท่องเที่ยว
ส่วนผลกระทบต่อสังคมรวมถึงผลกระทบต่อสุขภาพของคน เช่น การได้รับบาดเจ็บจากขยะบริเวณ
ชายหาดและขยะทะเลพลาสติกขนาดเล็กที่สามารถเข้าไปปนเปื้อนในห่วงโซ่อาหารทั้งมนุษย์และสัตว์
ทะเล เป็นต้น (สถาบันวิจัยและพัฒนาทรัพยากรทางทะเล ชายฝั่งทะเล และป่าชายเลน. 2559.)
การมีอยู่ของขยะทะเลพลาสติกหรือการสะสมของขยะทะเลพลาสติกอาจจะทำให้เกิดผลเสียต่อ
เศรษฐกิจได้โดยเฉพาะการเดินเรือในทะเล เนื่องจากพบการสะสมตัวของขยะทะเลปริมาณมากใน
บริเวณท่เี ปน็ เส้นทางการเดินเรอื ซง่ึ อาจก่อให้เกิดอนั ตรายกบั เรือสินคา้ เชน่ ขยะพลาสติกท่ลี อยน้ำอาจ
ไปอุดตันท่อที่ทำการดูดนำ้ เข้าออกเรอื อีกทั้งอวนเชือกหรือเอ็นจากการประมงอาจเกิดการพันรดั เข้า
กบั สมอเรือ หรือใบพัดทำใหต้ ้องเสียเวลาหยดุ เรือซ่อมแซมและอาจก่อใหเ้ กิดอนั ตรายต่อลูกเรือในการ
แก้ปัญหาอีกด้วย นอกจากนี้การเกยหาดของขยะพลาสติกที่มีน้ำหนักเบาและลอยน้ำยังทำให้เกิด
ทัศนะอุดจาดบริเวณหาดส่งผลเสียหายต่อทัศนียภาพของสถานที่ท่องเที่ยวทางทะเลต่างๆ และยัง
ส่งผลเสียหายต่อเศรษฐกิจในระดับจุลภาคและมหาภาคในการใช้งบประมาณของหน่วยงานที่
เกย่ี วขอ้ งเพอ่ื ทำความสะอาดพ้ืนที่

๑๑

ภาพท่ี ๖ ขยะในทะเล
ที่มา : https://bit.ly/2wYgIu0

4.3 ผลกระทบต่อสุขภาพและความปลอดภยั ของมนษุ ย์
ขยะทะเลพลาสติกสามารถส่งผลกระทบต่อสุขภาพและความปลอดภัยของมนุษย์ได้

เช่น ถุงยางอนามัย ผ้าอนามยั ผา้ ออ้ มเดก็ หรือแม้แตว่ สั ดุห่ออาหารทวั่ ไป เพราะอาจเป็นแหล่งสะสม
ของเชื้อโรคหรือแบคทเี รียบางชนิด เชน่ E. coli เช้อื แบคทเี รยี ท่สี ร้างสารพิษซ่ึงทำให้เกิดโรคในระบบ
ทางเดินอาหาร และไวรัสอื่นๆ เป็นตัน ดังนั้นหากบริเวณชายฝั่งที่เป็นบริเวณกิจกรรมนันทนาการ
ต่างๆ ของมนุษย์เต็มไปดว้ ยขยะก็จะเป็นแหล่งก่อให้เกิดโรคต่างๆ ได้การสะสมของไมโครพลาสติกใน
เนื้อเยื่อของสัตว์น้ำในทะเลเมื่อถูกส่งต่อกันในห่วงโซ่อาหารย่อมสามารถส่งต่อสารพิษเหล่านั้นมาถึง
มนุษย์ เนื่องจากอาหารทะเลเป็นแหล่งอาหารหลักแหล่งใหญ่ของโลก ดังนั้นมนุษย์เราจึงไม่สามารถ
หลีกเล่ียงสารพษิ ที่ส่งต่อน้มี าได้

จะเห็นได้ว่ากิจกรรมตา่ งๆของมนุษย์ทก่ี ่อให้เกิดขยะทะเลพลาสติก ไมว่ า่ จะเป็นการเพ่ิม
จำนวนประชากร กิจกรรมการประมง การท่องเที่ยว และการขนส่งสินค้าทางเรือ กิจกรรมเหล่าน้ี
ก่อให้เกิดผลกระทบต่อส่ิงมีชวี ิตและระบบนิเวศในเริ่มต้น จากนัน้ จงึ สง่ ผลย้อนกลับมาต่อสุขภาพและ
ความปลอดภยั ของมนุษย์ และในทสี่ ุดก็สง่ ผลกระพบต่อระบบทั้งในระดับประเทศ ภมู ภิ าค และระดับ
โลกซงึ่ ทง้ั หมดนี้จะนำมาซ่ึงความยากลำบากในการดำรงชวี ิตของมนุษย์เองอันใกลใ้ นอนาคต

5. สถติ สิ ดั สว่ นของขยะชายหาดในประเทศไทย
กรมทรัพยากรทะเลและชายฝั่ง (๒๕๖๐) ได้รายงานสถานการณ์ขยะทะเลในประเทศไทย

ปัจจุบันยงั ไมม่ ีการเกบ็ ข้อมูลโดยตรงในเรื่องนี้อย่างเป็นระบบ มีเพียงการประเมินปริมาณขยะทะเลท่ี
เกิดจากแหล่งบนบกจากสถิติขยะมูลฝอยทั่วประเทศของกรมควบคุมมลพิษที่คาดว่าจะลงสู่ทะเล
ขอ้ มลู ของกรมควบคุมมลพิษพ.ศ. 2559 พบว่า ประเทศไทยมีขยะมูลฝอย 27.04 ล้านตนั แบ่งเป็น
ขยะท่ีถูกนำไปกำจัดอย่างถูกต้องจำนวน 9.59 ล้านตัน (ร้อยละ 36) นำกลับมาใช้ประโยชน์

๑๒

จำนวน 5.76 ล้านตัน (ร้อยละ 21) เหลือเป็นขยะที่มีการกำจัดที่ไม่ถูกต้องอีกจำนวน 11.69 ล้าน
ตัน (ร้อยละ 43) นอกจากนี้ยังมีขยะสะสมที่ไม่มีการเก็บขน ซึ่งตกค้างในพื้นที่อีก 10.13 ล้านตัน
ซึ่งส่วนหนึ่งของขยะที่มีการกำจัดที่ไม่ถูกต้องและขยะสะสมซึ่งตกค้างในพื้นที่จำนวน 21.82
(11.69+10.13) ล้านตันนี้อาจถูกลมพัดพาไปตกในทะเล หรือชะลงแม่น้ำลำคลอง และไหลออกสู่
ทะเลได้ในท่สี ดุ ซ่งึ ปรมิ าณขยะทลี่ งสู่ทะเลจะต้องมีการศึกษาวจิ ยั เพ่ือคำนวณหาตวั เลขท่ีถูกต้องต่อไป
สำหรบั ประเภทของขยะชายหาดจากข้อมูลของกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝง่ั ซึง่ ไดจ้ ากการเก็บ
ขยะชายหาดพบว่า พ.ศ. 2558 พบขยะทะเลที่มาจากกิจกรรมชายฝั่งและการพักผ่อนมีสัดส่วนถึง
รอ้ ยละ 78 ซ่งึ สว่ นใหญเ่ ปน็ ขยะพลาสตกิ ดังภาพท่ี 7

ภาพท่ี ๗ สดั ส่วนของขยะชายหาดในประเทศไทย ตั้งแต่ พ.ศ. 2552-2558
ทมี่ า : http://www.mkh.in.th/

๑๓

ทางกรมทรัพยากรทะเลและชายฝั่งได้สรุปถึงข้อมูลของขยะในประเทศไทย ในปีงบประมาณ
2560 ไดด้ ังน้ี

ภาพที่ 8 แผนภาพวงกลมข้อมลู ปรมิ าณขยะในประเทศไทย (ปีงบประมาณ 2560)
ท่มี า : http://tcc.dmcr.go.th/thaicoastalcleanup/

ภาพที่ 9 รายงานแผนภูมิแท่งเปรยี บเทยี บชนดิ และปริมาณขยะในประเทศไทย ๑๔
(ปงี บประมาณ 2560)

ที่มา : http://tcc.dmcr.go.th/thaicoastalcleanup/

๑๕

สถานที่ อันดับ ชนิดขยะทะเล จำนวน (ชิ้น)
ในประเทศไทย
1. ถุงพลาสตกิ อน่ื ๆ 24.72% 9,878
2. ขวดเคร่ืองดื่ม (พลาสติก) 17.51% 6,998
3. ขวดเครอ่ื งด่ืม (แกว้ ) 15.72% 6,284
4. ถว้ ย/จาน (โฟม) 8.29% 3,314
5. เชือก (1 เมตร = 1 ชิ้น) 7.00% 2,799
6. หลอด/ที่คนเครื่องดมื่ 6.71% 2,681
7. ขวดนำ้ ด่มื (พลาสติก) 5.82% 2,325
8. กระปอ๋ งเครือ่ งดืม่ 5.32% 2,125
9. กล่องอาหาร (โฟม) 4.54% 1,816
10. ฝาจุกขวด (พลาสติก) 4.37% 1,747
39,967
ผลรวมปริมาณขยะ 10 อันดับแรก

ตารางที่ 1 ตาราง แสดงข้อมูลปรมิ าณขยะทะเลในประเทศไทย (ปีงบประมาณ 2560)
ที่มา : http://tcc.dmcr.go.th/thaicoastalcleanup/

จากตารางแสดงให้เห็นถึงปัญหาของขยะในปีงบประมาณ 2560 ซึ่งมีปริมาณขยะจำพวก
ถุงพลาสติกเยอะมากที่สุด และรองมาคือขยะจำพวกขวดเครื่องดื่ม, ถ้วย/จาน(โฟม), เชือก, หลอด/
ที่คนเครอื่ งดื่ม, กระปอ๋ งเคร่ืองด่ืม, กล่องอาหาร และฝาจกุ ขวดตามลำดบั ซ่ึงเปน็ ปัญหาขยะในทะเลท่ี
ยากต่อการกำจัด

6. วธิ ีการป้องกนั ปัญหาขยะในทะเล
สถานการณ์ขยะทะเลเป็นประเด็นปัญหาที่ส่งผลกระทบเป็นวงกว้างทั้งใน ระดับประเทศ

ระดับภูมิภาค และระดับโลก อีกทั้งเป็นต้นเหตุของปัญหาในประเด็นต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อความ
ม่ันคงของมนุษย์ในทุกมิติ การลดและปอ้ งกันปญั หา ขยะทะเลเปน็ เรือ่ งท่ีทุกคนควรต้องตระหนักและ
ให้ความสำคัญ การจัดการของเสีย ที่ดีต้องเริ่มต้นจากการป้องกันการทิ้งในสถานที่ที่ไม่ควรท้ิง
เป็นการปอ้ งกันไมใ่ ห้ ขยะหรอื ของเสยี กอ่ ให้เกิดปัญหาตัง้ แต่ต้น

ศูนย์วิจัยและพัฒนาทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามัน (๒๕๖๑) ได้กล่าวว่า
ประเทศไทย ยงั ไมม่ ีกฎหมายเกี่ยวข้องกบั ขยะทะเลโดยตรงแตม่ ีมาตรการ และโครงการตา่ งๆ ดงั นี้

1. พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแหง่ ชาติ พ.ศ. 2535 ซึ่งกำหนดไว้
ในมาตรา 78 ความว่า “การเก็บรวบรวม การขนส่ง และการ จัดการประการใดๆ เพื่อบำบัด
และขจัดขยะมูลฝอยและของเสียอื่นที่อยู่ในสภาพของแข็ง การป้องกันและควบคุมมลพิษที่เกิดจาก
หรือมีที่มาจากการทำเหมืองแร่ ทั้งบนบกและในทะเล การป้องกันและควบคุมมลพิษที่เกิดจากหรือมี

๑๖

ที่มาจากการสำรวจและขุดเจาะน้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ และสารไฮโดรคาร์บอนทุกชนิดทั้งบนบก
และในทะเล หรือการป้องกนั และควบคุมมลพิษทีเ่ กิดจากหรือมที ีม่ าจากการปล่อย ท้ิงน้ำมันและการ
ทิ้งเทของเสียและวัตถุอื่นๆ จากเรือเดินทะเล เรือบรรทุกน้ำมัน และเรือประเภทอื่น ให้เป็นไปตาม
กฎหมายวา่ ด้วยการนัน้ ”

2. ใน ปี พ.ศ. 2545 มีการจัดระบบการบรหิ ารราชการใหม่ รัฐบาลจึงไดต้ ัง้ กรมทรัพยากร
ทางทะเลและชายฝัง่ ให้มภี ารกจิ เพื่ออนรุ ักษ์ดูแลและบริหารจัดการ ทรัพยากรทางทะเลและชายฝ่ังให้
มีความสมบูรณ์และยั่งยืน ตามภารกิจหน้าที่ ข้อหนึ่ง คือ กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งมีหน้าท่ี
เสนอความเห็น และจดั ทำ นโยบายเพอ่ื ประโยชน์ในการบรหิ ารจดั การการอนรุ ักษ์ทรัพยากรทางทะเล
และชายฝ่งั

3. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมบังคับใช้กฎหมายตาม พระราชบัญญัติ
ส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง พ.ศ. 2558 เพื่อเร่งฟื้นฟูทรัพยากรทาง
ทะเลและชายฝั่งที่เสียหายจากการทำประมงและ ท่องเที่ยว ทำให้กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อมสามารถออกระเบียบ คำสั่ง กฎกระทรวง เพื่อรองรับการแก้ปัญหา คุ้มครองพื้นที่ หรือ
คุม้ ครองสตั ว์ทะเล หายาก หรือการอนรุ ักษฟ์ ้นื ฟปู ะการงั ฟอกขาว

4. กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งได้ประกาศคำสั่งกรมทรัพยากรทาง ทะเลและชายฝั่ง
ที่ 1064/2560 เรอื่ งมาตรการคมุ้ ครองทรัพยากรทางทะเลและ ชายฝ่งั บริเวณชายหาดโดยประกาศ
หา้ มสบู ทงิ้ ก้นบุหรแ่ี ละทิ้งขยะในพ้ืนที่ 24 ชายหาดทวั่ ประเทศ

5. กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งมีแนวคิดที่จะดำเนินการเก็บขยะ ชายหาด โดยจัด
กิจกรรมทำความสะอาดชายหาดสากล (International Coastal Cleanup) อย่างเต็มรูปแบบเป็น
ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2551 โดยจะยึดแนวทางปฏิบัติ และวิธีการดำเนินงานตามกิจกรรมทำความ
สะอาดชายหาดสากล และมีเป้าหมายที่ จะเก็บข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นและสร้าง
เครอื ขา่ ยจัดกจิ กรรมรณรงค์ใหค้ วามรู้เก่ยี วกบั ขยะทะเลและขยายพื้นทใ่ี นการเก็บขยะทะเล

6. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยได้ริเริ่มโครงการ “Chula Zero Waste” โดยได้ ลดการใช้
ถุงพลาสติกในร้านสะดวกซื้อได้ถึงร้อยละ 90 ด้วยมาตรการงดแจกถุงฟรี- เก็บค่าถุงซึ่งเป็นการ
รว่ มมอื ของสถาบันวจิ ัยสภาวะแวดล้อมและสำนักบริหารระบบ กายภาพร่วมมือกับรา้ นสหกรณ์จุฬาฯ
ภายใต้บริษัทซีพีออลล์ ผู้บริหารร้านเซเว่น อีเลฟเว่นได้ดำเนินมาตรการลดและงดแจกถุงพลาสติกใน
รา้ นสหกรณ์ฯ 5 สาขา และบูธเซเว่นอเี ลฟเว่น 6 สาขาในมหาวิทยาลยั

7. กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อมได้มีแผนแม่บทการบริหาร ขยะมูลฝอยของ
ประเทศ ซึ่งเน้นให้ชุมชนและท้องถิ่นทุกแห่งลดขยะลงอย่างน้อย ร้อยละ 5 ภายในปี พ.ศ. 2560
(แผนแม่บทฯ ปี พ.ศ. 2559-2564) ซึ่งได้มีแผนการ จัดการและบริหารขยะทางทะเลไว้ด้วยแล้ว
ท้ังน้จี ะมคี ณะกรรมการนโยบายและ แผนทรัพยากรทางทะเลและชายฝัง่ แห่งชาตกิ ำกบั อยโู่ ดยมีกรอบ
แนวคดิ สำคัญ 4 ประการ คือ

๑๗

7.1 ลดการเกดิ ขยะมลู ฝอยและของเสยี อันตรายท่ีแหลง่ กำเนดิ
7.2 นำของเสีย (ขยะมูลฝอย) กลับมาใช้ซ้ำและใช้ประโยชน์ใหม่ โดยอาศัยหลักการ 3Rs
ได้แก่ ลดการใช้ (reduce) ใช้ซำ้ (reuse) และนำกลับมาใช้ใหม่ (recycle) เพอื่ ให้เกดิ การจดั การขยะ
มลู ฝอยอย่างยงั่ ยนื
7.3 ส่งเสริมการกำจัดขยะมูลฝอยและของ เสียอันตรายแบบศูนย์รวมโดยใช้เทคโนโลยี
แบบผสมผสานและการแปรรูปเพ่ือผลิต พลังงานอยา่ งเหมาะสม
7.4 รบั ผดิ ชอบและส่งเสริมการมสี ว่ นร่วมของทุกภาค ส่วนในการจดั การขยะมูลฝอยและ
ของเสียอันตราย เพื่อเร่งรัดให้เกิดการจัดการขยะมูลฝอยและของเสียอันตรายอย่างมี ประสิทธิภาพ
กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมโดยกรมควบคมุ มลพิษ และกระทรวงมหาดไทยโดยกรม
ส่งเสรมิ การปกครองท้องถ่นิ ได้เสนอแผนปฏบิ ัติการ “ประเทศไทยไร้ขยะ” ตามแนวทาง “ประชารัฐ”
ในระยะ 1 ปี (พ.ศ. 2559-2560) ต่อคณะรัฐมนตรีและได้รับความเห็นชอบเมื่อวันที่ 20 กันยายน
พ.ศ. 2559

ภาพที่ 10 มาเรยี มไมต่ ายฟรี ชู 5 แนวทางแก้ ทะเลไทยตอ้ งไร้ขยะ
ท่ีมา : https://news.thaipbs.or.th/content/283054

ขอ้ เสนอแนะเชงิ นโยบายฉบับยอ่ เก่ยี วกบั สถานการณ์ขยะทะเล
สำนักคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (๒๕๖๒) กล่าวว่า เราทุกคน

เป็นต้นเหตุทำให้เกิดขยะและเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบจากขยะ ดังนั้นการปอ้ งกันและแกไ้ ขปัญหาขยะ
น้นั จึงเป็นเรอื่ งของทกุ คน และตอ้ งอาศัยความร่วมมือจากทกุ ภาคส่วนในการจัดการปญั หาขยะจากบน
บก เพื่อป้องกนั ไม่ให้ลงสู่ทะเล เริ่มต้ังแต่การจัดการขยะในครวั เรือน การปรบั มมุ มองเกยี่ วกับขยะจาก
วัตถุเหลือใช้ให้กลายเป็นวัตถุดิบสำหรับกระบวนการผลิตอื่นๆ มากกว่าถูกมองว่าเป็นขยะไร้ค่า และ
อาจให้รางวัลหรือมอบประกาศนียบัตรการจัดการขยะที่ดีให้แก่ที่พักอาศัย คอนโด หอพัก โดยใช้
หลักการเดียวกับกรณีร้านค้า โรงแรม หรือโรงงานที่ตั้งอยู่ติดชายทะเล และการนำแนวคิดเศรษฐกิจ
สีน้ำเงนิ มาเปน็ เคร่ืองมือประยกุ ตใ์ ชเ้ ปน็ แนวทางในการป้องกนั ขยะทะเล เปน็ ตน้

๑๘

สำหรับข้อเสนอแนะเชิงนโยบายฉบับย่อเกี่ยวกับสถานการณ์ขยะทะเล จากงานวิจัยนี้
มี 4 ประเดน็ ได้แก่

๑. การป้องกันปัญหาขยะทะเลจากแหล่งกำเนิดขยะทั้งบนบกและในทะเล โดยการลด
ปริมาณขยะพลาสติกที่ต้องนำไปกำจัดทั้งบนบก ในพื้นที่เกาะ และพื้นที่ชายฝั่ง ออกมาตรการให้
ผู้ผลติ ลด เลกิ ผลติ ภัณฑพ์ ลาสตกิ ทใ่ี ชค้ รั้งเดยี ว การเพ่มิ ผลติ ภัณฑท์ ีเ่ ป็นมิตรกบั ส่งิ แวดล้อม การสร้าง
แรงจูงใจให้กับผู้ผลิต การควบคุมกิจกรรมการใช้ประโยชน์ที่ก่อให้เกิดขยะทะเล และสนับสนุนแนว
ทางการพฒั นาเศรษฐกิจสนี ำ้ เงิน

๒. การแกไ้ ขสถานการณ์ขยะที่เกิดข้นึ ซง่ึ ส่วนใหญเ่ กดิ ขน้ึ จากกจิ กรรมบนบก การรองรับและ
จัดการขยะจากกิจกรรมบนบกและในทะเล การเพมิ่ ประสิทธภิ าพและเพ่ิมบริการจัดเก็บขยะให้เข้าถึง
ทุกชุมชนอย่างสม่ำเสมอ การคัดแยกและนำขยะพลาสติกกลับมาเป็นวัตถุดิบ จัดตั้งศูนย์คัดแยกขยะ
หรอื ธนาคารขยะ

๓. การแก้ไขผลกระทบที่เกิดจากปัญหาขยะทะเลและชายฝั่ง พัฒนาเทคโนโลยีและอุปกรณ์
ในการตดิ ตามเพื่อจดั การและจัดเก็บขยะในทะเล รวมทง้ั แก้ไขปญั หา Microplastic และ Microbeat
ท่อี ยู่ในหว่ งโซ่อาหาร

๔. กลไกภาพรวม โดยการกำหนดให้มีเขตบริหารจัดการทรัพยากรจังหวัดในทะเล และการ
วางแผนที่การใช้ประโยชน์ ที่มีกระทรวงมหาดไทยและกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งเป็น
หน่วยงานรับผิดชอบหลัก การมี Business model เพื่อเป็นจุดเปลี่ยนในการจัดการกับ Political
economy รวมถึงการปรับปรุงกฎหมายในประเทศให้ทันสมัยและเอื้อต่อการบริหารจัดการขยะใน
ระดับประเทศ

การจัดการปัญหาขยะในทะเลนั้นเป็นเรื่องสำคัญ หากจัดการไม่ดีก็กลายเป็นขยะ ถ้าจัดการ
ถูกก็กลายเป็นวัตถุดิบ เมื่อปัญหาขยะทะเลลดลง ชายหาดปลอดขยะ ทรัพยากรทางทะเลก็มีความ
อุดมสมบูรณ์ จะส่งผลดีต่อระบบเศรษฐกิจฐานทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง ซึ่งครอบคลุมกิจกรรม
ทางเศรษฐกิจที่ใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลทั้งทางตรงและทางอ้อม อาทิ การเป็นแหล่ง
อาหาร ทรัพยากรธรรมชาติ การเป็นแหล่งพลังงาน การท่องเที่ยว การขนส่ง และภาคบริการที่
เก่ยี วเนือ่ ง ต้องเรม่ิ ต้นจากความร่วมมอื และปรบั การใช้ชีวติ ไปในทางทีด่ ี ดงั ภาพที่ 11

ภาพท่ี 11 กองทัพเรอื พร้อมหนว่ ยงานรฐั และเอกชนจดั เกบ็ ขยะชายหาด
สร้าง ๑ ความดถี วายแม่ของแผ่นดิน

ท่ีมา : https://www.siamchonnews.com

๑๙

พิราภรณ์ วิทูรัตน์ (๒๕๖๒) กล่าวว่าไทยกับมาตรการลดขยะในทะเล มีองค์กรในประเทศ
ออกมาแสดงจุดยืนในการแก้ปัญหาขยะพลาสติกหลายแห่งด้วยกัน สภาหอการคา้ แห่งประเทศไทยได้
ประกาศว่าจะขับเคลื่อน “circle economy” หรือเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยการเสนอให้รัฐประกาศ
การลดขยะพลาสติกเป็นวาระแห่งชาติ ซึ่งทางหอการค้าได้สรุปแผนออกมาทั้งหมด 4 หัวข้อใหญ่ๆ
ดังต่อไปน้ี

๑. ต้องรณรงคใ์ ห้ความรู้
๒. ปรับแนวคดิ ใหม่ โดยเนน้ 2 กล่มุ เปา้ หมายเปน็ หลกั

๒.๑ นกั เรียน-นกั ศกึ ษา
๒.๓ ประชาชน
๓. การลดขยะอาหารในภาคการค้าและบริการ นำอาหารเหลือที่สามารถบริโภคได้บริจาค
ผู้ขาดแคลน เสนอแนะให้ภาครัฐร่วมกนั ป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาขยะทะเลใหม้ ากยง่ิ ขน้ึ
๔. การออกกฎหมายท่ีเก่ียวข้องกับปัญหาขยะ เช่น การเลกิ ใชโ้ ฟม การเกบ็ เงินหากผู้บริโภค
ต้องการรับถุงพลาสติก ภาครัฐและเอกชนต้องร่วมกันรณรงค์ลดการสร้างขยะ และส่งเสริมการแยก
ขยะ ซ่ึงจะชว่ ยใหป้ ัญหาขยะทะเลในประเทศไทยลดนอ้ ยลง

ภาพท่ี ๑2 สำนกั งานบรหิ ารจดั การทรพั ยากรทางทะเลและชายฝงั่ ที่ 6 ร่วมรณรงค์ลดขยะและ
งดใช้พลาสตกิ

ที่มา : https://www.dmcr.go.th/detailAll/14032/nws/17

๒๐

สรปุ
ปัญหาขยะทะเลในประเทศไทย เป็นเพียงหนึ่งในหลายปัญหาที่สะท้อนให้ให้เห็นว่า

ประเทศไทยยังขาดการจัดการขยะได้อยา่ งถูกต้อง และมปี ระสิทธภิ าพ ซ่งึ สวนทางกับการเพ่ิมขึ้นของ
จำนวนของประชากร และการเจริญเติบโตของเศรษฐกิจ ประเภทของขยะในทะเล สามารถแบ่งออก
ได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆที่เป็นปัญหาในทะเล ได้แก่ ขยะพลาสติกจำพวกถุงพลาสติก เช่น หลอด
เครื่องดื่ม ฝาพลาสติก ภาชนะบรรจุอาหาร โฟม ขวดพลาสติก และขยะที่ไม่ใช่พลาสติก เช่น วัสดุ
จำพวกแก้ว กระดาษ ไม้ โลหะ อลูมิเนียม ขยะทะเลทั้ง 2 ประเภทล้วนแล้วแต่เป็นขยะทะเลที่ย่อย
สลายได้ยาก เนื่องจากพลาสติกหลายชนิดไม่สามารถได้ในธรรมชาติ ซึ่งขยะทะเลมีแหล่งที่มาจาก
หลายแหล่ง เช่น กิจกรรมต่างๆ บริเวณต้นน้ำแล้วไหลออกสู่ทะเล การขนส่งทางเรือหรือจากการ
ท่องเที่ยว จึงส่งผลให้สภาพแวดล้อมทางทะเลเกิดภาวะมลพิษทางนำ้ และมลพิษทางอากาศจนเกิดผล
กระทบต่อสิ่งมีชีวิตและระบบนิเวศในทะเล ผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคมในด้านการท่องเที่ยว
รวมถึงผลกระทบตอ่ สขุ ภาพและความปลอดภยั ของมนุษย์ ฉะน้ันจึงควรหาแนวทางในการแกไ้ ขปัญหา
โดยจะต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกคน รวมถึงการปรับเปลี่ยนทัศนคติและพฤติกรรมการดำรงชีวติ
เช่น มีการจัดการขยะที่ดี การออกแบบการใช้พลาสติกให้น้อยลง หรือแม้แต่การที่ทุกคนมีความ
ตระหนักในการบริโภค ลดและเลิกใช้สิ่งที่ก่อให้เกิดการเพิ่มปริมาณของขยะในทะเลตั้งแต่ต้นเหตุ
จะทำใหฟ้ ื้นฟูสง่ิ แวดลอ้ มไปในทิศทางท่ีดีขึ้น

๒๑

บรรณานกุ รม

๒๒

บรรณานกุ รม

กรมทรัพยาการทางทะเลและชายฝ่ัง. (2563, 14, มนี าคม). “ขยะพลาสติก”ในทะเลไทยใครว่า
เรือ่ งเลก็ . [ออนไลน์]. สืบคน้ ไดจ้ าก : https://bit.ly/2xulyiD. (วนั ท่สี ืบคน้ : 25 กมุ ภาพันธ์
2563).

กรมทรัพยาการทางทะเลและชายฝัง่ . (๒๕๖๓). [ออนไลน์]. สืบคน้ ไดจ้ าก :
http://tcc.dmcr.go.th/thaicoastalcleanup/. (สบื คน้ ข้อมลู วนั ท่ี : 15 มนี าคม 2543).
. (2561, 26, มิถุนายน). 10 ชนิดของขยะทะเล. [ออนไลน์].
สบื คน้ ไดจ้ าก : https://www.dmcr.go.th/detailAll/24440/nws/141.
(วันท่สี ืบคน้ ข้อมลู : 25 กมุ ภาพันธ์ 2563).

ขยะในทะเล. [ออนไลน์]. สบื คน้ ไดจ้ าก : https://bit.ly/3cZFFFV. (สบื คน้ เมอ่ื วนั ที่ :
26 กุมภาพันธ์ 2563).

ชลธิศ รันสินโย. (2562). มาตรการทางกฎหมายในการควบคุมการปล่อยทิ้งขยะจากปฏิบัติการ
ของทะเล. วารสารบณั ฑิตศึกษานิติศาสตร์. (12)2 : 237-241.

นวลพรรณ คณานุรักษ์. (ม.ป.ป). ประเภทและแหล่งที่มาของขยะทะเลตามฤดูกาลบริเวณหาด
บางแสน. วิทยานิพนธ์จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั .

พัฒนาทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งทะเลอันดามัน,ศูนย์วิจัย. (2561). คู่มือการติดตาม
สถานการณ์ ผลกระทบและแนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหา ขยะทะเลต่อสัตว์ทะเลหา
ยากใกล้สูญพันธุ์ และการท่องเที่ยวทางทะเลโดยใช้จังหวัดภูเก็ตเป็นโมเดล.
กรงุ เทพมหานคร. : สหมติ รพฒั นาการพิมพ์.

โพสต์ทเู ดย์.(2561, 3, มถิ นุ ายน). สลด ปลาวาฬครีบสน้ั เกยตืน้ สงขลาตายแล้ว พบขยะพลาสติก
ในกระเพาะ 80 ชิ้น. [ออนไลน์]. สืบค้นได้จาก : https://bit.ly/3cXsyoC. (สืบค้นข้อมูล
วนั ที่ : 14 มีนาคม 2543).

ธเนตร. (2560, 16, ตลุ าคม). สุสานขยะ ฝรัง่ นอนอาบแดดท่ามกลางกองขยะรมิ หาดจอมเทียน.
[ออนไลน์]. สืบค้นได้จาก : https://news.mthai.com/general-news/592910.html.
(สบื คน้ ขอ้ มูลวันท่ี : 27 กุมภาพนั ธ์ 2563).

ศรุต ข่ายแก้ว. (ม.ป.ป). ประเภท ปริมาณ และการกระจายตัวของพลาสติกจากกิจกรรมของ
มนุษย์ในเขตน้ำขึ้นน้ำลงบริเวณเกาะสีชัง. วิทยานิพนธ์มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณ์
มหาวทิ ยาลยั .

องค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณะแห่งประเทศไทย. (2562, 25, สิงหาคม). เต่าทะเล
กินขยะพลาสติกทยอยตาย. [ออนไลน์]. สบื คน้ ได้จาก : https://bit.ly/2U8OUuR. (สบื ค้น
ขอ้ มูลวันท่ี : 14 มีนาคม 2563).

แฉภาพน่าเศร้า นักท่องเที่ยวฉลองฟูลมูนปาร์ตี้ ทิ้งขวดเบียร์ ขยะลงทะเลเกาะพงัน.
(2558, 28, ธันวาคม). [ออนไลน์]. สืบค้นได้จาก : https://bit.ly/2WcQQFh. (สืบค้น
ขอ้ มลู วนั ที่ : 14 กุมภาพันธ์ 2563).

๒๓

อนุรักษท์ รัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง,สำนัก. คู่มือขยะทะเล และกจิ กรรมทำความสะอาดชายหาด
สากล. พิมพ์ครั้งที่ ๑. (ม.ป.ท).

คณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม,สำนักงาน. [ออนไลน์]. สืบค้นได้จาก :
https://www.greennetworkthailand.com/. (สบื ค้นข้อมลู วนั ที่ : 14 กมุ ภาพนั ธ์ 2563).

ข่าวไทยพีบีเอส. (25๖๒, ๑8, สิงหาคม). มาเรียมไม่ตายฟรี ชู 5 แนวทางแก้ ทะเลไทยต้องไร้
ขยะ. [ออนไลน์]. สืบค้นได้จาก : https://news.thaipbs.or.th/content/283054.
(สบื คน้ ข้อมูลวนั ที่ : 1๕ มีนาคม 2563).

คณะกรรมการส่งเสรมิ วทิ ยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม,สำนักงาน. (๒๕๖๓). [ออนไลน์]. สืบคน้
ได้จาก : https://www.greennetworkthailand.com/ (สืบค้นข้อมูลวันที่ : 14 กุมภาพันธ์

25๖๓).
Siamchonnews. (25๕๙, ๒๑, กันยายน). กองทัพเรือ พรอ้ มหน่วยงานรัฐและเอกชนจัดเก็บขยะ

ชายหาดสร้าง ๑ ความดีถวายแมข่ องแผน่ ดนิ . [ออนไลน]์ . สืบค้นได้จาก. (สบื ค้นข้อมูลวันท่ี
: 1๕ มีนาคม 2563).
พิราภรณ์ วิทูรัตน์. (2562 , 10 , กันยายน). ทำความเข้าใจปัญหาและทางออกวิกฤตขยะ
พลาสติก. [ออนไลน์]. สืบค้นได้จาก : https://www.prachachat.net/d-life/news-
370001. (สืบคน้ ขอ้ มูลวันที่ : 1๕ มีนาคม 2563).
บริหารจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งที่ 6 ร่วมรณรงค์ลดขยะงดใช้พลาสติก,สำนักงาน.
[ออนไลน]์ . สืบคน้ ไดจ้ าก : https://www.dmcr.go.th/detailAll/14032/nws/17. (สืบค้น
ข้อมูลวันที่ : 1๕ กุมภาพันธ์ 25๖๓).