บทเรียนการ์ตูน เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เล่มที่ 2 เบญจศีล - เบญจธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จัดทำโดย นายรวีวรรณ์ แก้วเพชร นักศึกษาประกาศนียบัตรบัณฑิต สาขาวิชาชีพครู มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ
คำนำ การผลิตสื่อบทเรียนการ์ตูน เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา เล่มที่ 2 เบญจศีล - เบญจธรรม มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอน รายวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และ วัฒนธรรม สาระการเรียนรู้ที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 หลักธรรม คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้าถือเป็นหลักสำคัญที่ให้พระพุทธศาสนิกชนถือปฏิบัติ คือ ละเว้นความ ชั่วทั้งปวง ทำแต่ความดี มีสติสัมปชัญญะ หมั่นทำจิตใจให้ผ่องใส บริสุทธิ์อยู่เสมอ และช่วยกัน บอกต่อความดีแก่บุคคลอื่นมีธรรมะยึดเหนี่ยวจิตใจปฏิบัติตามแนวทางของศาสนาได้อย่าง ถูกต้อง นายรวีวรรณ์ แก้วเพชร
คำชี้แจง 1. บทเรียนการ์ตูน เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา มีทั้งหมด 5 เล่ม ประกอบด้วย เล่มที่ 1 เรื่อง ไตรสิกขา เล่มที่ 2 เรื่อง เบญจศีล – เบญจธรรม เล่มที่ 3 เรื่อง อกุศลมูล – กุศลมูล เล่มที่ 4 เรื่อง อบายมุข 6 – คารวะ 6 เล่มที่ 5 เรื่อง อริยสัจ 4 2. บทเรียนการ์ตูน เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เล่มนี้ ใช้เป็นสื่อการเรียนการสอน ประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ หน่วยที่ 2 เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม จำนวน 2 ชั่วโมง 3. ส่วนประกอบของบทเรียนการ์ตูนเล่มนี้ ประกอบด้วย 3.1 คำชี้แจง 3.2 คำแนะนำการใช้บทเรียนการ์ตูน 3.3 สาระการเรียนรู้ 3.4 สาระสำคัญ/จุดประสงค์การเรียนรู้ 3.5 เนื้อหาการ์ตูน เบญจศีล - เบญจธรรม 3.6 ใบงานเรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม และเฉลยใบงาน 3.7 แบบทดสอบหลังเรียนและเฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 4. ควรศึกษาคำแนะนำการใช้บทเรียนการ์ตูนก่อนใช้ทุกครั้ง
สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ คำชี้แจง คำแนะนำในการใช้บทเรียนสำหรับครู 1 คำแนะนำในการใช้บทเรียนสำหรับนักเรียน 2 ข้อตกลงเบื้องต้นในการเรียนด้วยบทเรียนการ์ตูน 3 สาระการเรียนรู้ สาระสำคัญ จุดประสงค์การเรียนรู้ 4 บทเรียนการ์ตูน เรื่อง เบญจศีล เบญจธรรม 5 แบบฝึกหัด 26 เฉลยแบบฝึกหัด 27 แบบทดสอบหลังเรียน 28 เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน 30 บรรณานุกรม 31
คำแนะนำในการใช้บทเรียนการ์ตูนสำหรับครู 1. บทเรียนการ์ตูนชุดนี้มี 5 เล่ม เล่มนี้เป็นเล่มที่ 2 เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม ใช้ ประกอบการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ส 16101 ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 2. ขั้นตอนการใช้บทเรียนการ์ตูนมีดังนี้ 2.1 อ่านคำชี้แจงเพื่อทราบภาพรวมของบทเรียนการ์ตูนในเล่ม 2.2 ดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยใช้บทเรียนการ์ตูน เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม ควบคู่กับแผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม 2.3 ในระหว่างดำเนินกิจกรรมการเรียนการสอนจะมีคำถามท้ายบทเรียนจากใบงานและ เฉลยใบงาน เพื่อประเมินความรู้ระหว่างเรียน เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม และครู ต้องดูแลและให้คำแนะนำนักเรียนอย่างใกล้ชิด 2.4 ทดสอบความรู้หลังเรียน หลังจากที่นักเรียนเรียนจบเล่ม เพื่อทราบผลการพัฒนา ซึ่งจะต้องไม่ต่ำกว่าร้อยละ 80 มิฉะนั้นจะต้องกลับไปศึกษาอีกครั้ง พร้อมทั้ง เปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามข้อสงสัยเพื่อหาข้อสรุปและปรับความคิดให้ตรงกัน 2.5 บทเรียนการ์ตูนเล่มนี้ครูอาจนำไปใช้ประโยชน์ในการพัฒนาการเรียนรู้ในรูปแบบอื่น ได้อีก เช่น บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) 2.6 ใช้เป็นแบบเรียนที่ให้นักเรียนได้เรียนรู้และซ่อมเสริมความรู้ด้วยตนเอง
คำแนะนำในการใช้บทเรียนการ์ตูนสำหรับนักเรียน 1. บทเรียนการ์ตูนชุดนี้มี 8 เล่ม เล่มนี้เป็นเล่มที่ 2 เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม ใช้ ประกอบการเรียนการสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 2. บทเรียนการ์ตูนเล่มนี้เป็นเล่มที่ 2 เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม ซึ่งเป็นเรื่องที่นักเรียน ควรศึกษาในฐานะเป็นชาวพุทธ 3. ขั้นตอนการใช้บทเรียนการ์ตูนมีดังนี้ 3.1 ศึกษาทำความเข้าใจเกี่ยวกับคำชี้แจงและคำแนะนำการใช้บทเรียนการ์ตูน 3.2 ศึกษาเนื้อหาในแต่ละกรอบ/เฟรม โดยไม่มีการข้ามกรอบใดกรอบหนึ่ง 3.3 เมื่อนักเรียนศึกษาบทเรียนการ์ตูนเสร็จแล้ว ให้นักเรียนทำใบงานและแบบทดสอบ หลังเรียน อย่างละ 10 ข้อ ลงในใบงานและกระดาษคำตอบ แล้วตรวจคำตอบและ จดบันทึกคะแนนแล้วนำคะแนนทั้งหมดไปสรุปลงในใบบันทึกคะแนนประจำตัว นักเรียน เพื่อทราบผลการพัฒนาการเรียนรู้ 3.4 นักเรียนควรซื่อสัตย์ต่อตนเอง โดยไม่เปิดดูเฉลยก่อนที่จะตอบคำถาม 3.5 เมื่อมีปัญหานักเรียนสามารถถามครูได้ ขอให้นักเรียนพยายามทำกิจกรรมในบทเรียนการ์ตูนเล่มนี้ อย่างเต็มความรู้ ความสามารถ เพื่อจะได้ส่งเสริมและพัฒนาการเรียนรู้ ในการเรียนรู้หลักธรรมทาง พระพุทธศาสนาของนักเรียน เป็นประโยชน์และเป็นพื้นฐานสำหรับการศึกษาในระดับ ที่สูงขึ้น 2
ข้อตกลงเบื้องต้นในการเรียนด้วยบทเรียนการ์ตูน 1. เราจะปฏิบัติตามคำแนะนำในการใช้บทเรียนการ์ตูนอย่างเคร่งครัด 2. เราจะช่วยกันดูแลรักษาความสะอาดของห้องเรียน 3. เราจะแสดงกิริยามารยาทที่ดีต่อคุณครู และผู้ใหญ่ทุกคน 4. เราจะส่งการบ้านตามกำหนด 5. เราจะพูดจาด้วยคำพูดที่ไพเราะ เช่น สวัสดี ขอบคุณ ขอโทษ 6. เราจะตั้งใจเรียนและทำตามที่ครูแนะนำ 7. เราจะปฏิบัติตามกฎ กติกา ข้อบังคับของห้องเรียนและโรงเรียน 8. เราจะเข้าแถวเรียงลำดับ ก่อน-หลัง ในการรับของ ส่งงาน ฯลฯ 9. เราจะสามัคคี มีน้ำใจ ดูแลช่วยเหลือกัน 10. เราจะมีความซื่อสัตย์ในการทำใบงาน แบบทดสอบ 3
สาระการเรียนรู้ ประมวลคำสอนที่สำคัญเป็นหลักใหญ่และถือว่าเป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา คือ โอวาท 3 ได้แก่ ทำความดี ละเว้นความชั่ว และทำจิตใจให้บริสุทธิ์ ซึ่งเป็นคำสอนเพื่อครอบคลุม แนวทางปฏิบัติในการดำเนินชีวิต สาระสำคัญ การไม่ทำชั่ว - เบญจศีล การทำความดี - เบญจธรรม ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง 1. อธิบายหลักเบญจศีล-เบญจธรรม เพื่อนำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้ 2. รู้และปฏิบัติตามคำแนะนำเกี่ยวกับหลักเบญจศีล-เบญจธรรม ได้ 4
เด็กๆ ไปเล่นที่วัดในวันหยุด โดยมีณเดชจอมแก่นเดินนำหน้า ทันใดนั้นเองก็มีหยดน้ำตกลงมา มา อี๋...ขี้นก หนอยไอ้นกบ้า แกต้องโดนยิง 5
พ่อและแม่นกพิราบจึงบินลงมาดูลูกนกด้วยความเศร้าหมอง โอ้ยๆๆ...ข้าโมโหแล้วน่ะ แกต้องตาย! ณเดช เธอยิงถูกลูกนก นก ลูกนกตายแล้ว ญาญ่าเราไม่ได้ตั้งใจ 6
เกิดอะไรขึ้นเด็กๆ ขณะนั้นหลวงพี่เดินผ่านมา จึงเข้ามาถาม แพนเค้กเพื่อนของณเดชจึงเล่าให้หลวงพี่ฟัง สัตว์ทุกตัวรักชีวิตของมัน รักครอบครัวของมันเหมือนกับที่เรารัก ชีวิตและครอบครัวเรา ด้วยเหตุนี้พระพุทธเจ้าได้บัญญัติศีลข้อ 1 ไว้ให้ เราเว้นจากการทำร้ายหรือฆ่าทั้งผู้อื่นและตัวเรา ขอบคุณครับหลวงพี่ ต่อไปผมจะไม่ทำผิดศีลข้อที่ 1 อีกแล้วครับ 7
ข้อนี้ทำผิดแล้ว! ลืมเอายางลบมา ทำยังไงนะ! เย็นวันหนึ่งญาญ่าและเพื่อนๆ ได้มาให้หลวงพี่สอนการบ้าน เอาของญาญ่ามาใช้ก่อนแล้วกัน 8
เดี๋ยวโดนจับได้ อมไว้ดีกว่า หลวงพี่ค่ะ หลวงพี่ค่ะ ยางลบของหนูหายค่ะ ใครเป็นคนเอา ยางลบของมะนาวไป โอ๊ยๆ ช่วยด้วย ช่วยด้วย... ยางลบติดคอ... ทุกคนมาช่วยกันหน่อย 9
ญาญ่าเราขอโทษนะ ขอบคุณครับหลวงพี่ต่อไปผมจะ ยืมก่อนหยิบขอบคนอื่นครับ ไม่เป็นไรหรอกณเดช เธอแค่บอกเรา แค่ขอยืมยางลบ เรื่องก็ไม่วุ่นวายแล้ว ณเดช..การทำแบบนี้เป็นการขโมยของนะ คือการที่เราไปเอาของที่ ไม่ใช่ของเราโดยไม่บอกเจ้าของเป็นการทำผิดศีลข้อที่ 2 นะเด็กๆ 10
แพนเค้กเป็นอะไร ทำไม มานั่งซึมเศร้าอยู่ตรงนี้ แพนเค้กเราไปเล่น ที่วัดดีกว่า ไม่ไปหรอกเราจะรอจนกว่า พ่อแม่เลิกทะเลาะกัน หลวงพี่ครับพ่อแม่แพนเค้ก ทะเลาะกันเรื่องพ่อไปมี แฟนใหม่ครับ พ่อแม่เรา ทะเลาะกันอีกแล้ว ณเดชและเพื่อนๆจึงไปตามหลวงพี่ให้ มาพูดกับพ่อแม่แพนเค้ก 11
โยมทั้งสองทะเลาะกัน ก็ต้องนึกถึงเด็กด้วยนะ เด็กจะคิดยังไง ก็ต้องมองเด็กด้วยนะ โยมก็เป็นพ่อคนแล้ว ควรทำตัวให้เป็นแบบอย่างที่ ดีแก่ลูก ควรรักเดียวใจเดียว ทำแบบนี้มันเป็นการ ทำผิดศีลข้อ 3 นะ ขอบพระคุณครับหลวงพี่ หลวงพี่ครับต่อไปผมจะไม่ทำผิด ศีลข้อที่ 3 เป็นตัวอย่างที่ดีแก่ลูก ไม่ให้ลูกเสียใจครับ 12
ช่วยด้วย! ช่วยด้วย! ขโมย! ขโมย! ขโมยอยู่ไหนณเดช โรงเรียนเราไม่มีหรอก เพียงอยากให้ทุกคนดู คึกคักเฉยๆ 555 ขโมย! ขโมย! ขโมย! วันต่อมา... 13
เร็ว เร็ว ช่วยกันจับขโมย 555 วิ่งมากันเต็มเลย รอให้เด็กคนนี้เผลอดีกว่า ไม่มีใครเห็นแล้วเสร็จแน่ๆ เฮ้ยทำอะไร ช่วยด้วย! ขโมย! ขโมย! 14
ช่วยด้วย! ช่วยด้วย! ขโมย! ขโมย! ณเดชร้องตะโกนขอความช่วยเหลือก็ไม่มีใครสนใจ... ฮือ ฮือ ฮือ ทำไมไม่มีใคร ช่วยผมจับขโมยเลย ณเดช..ที่เราทำเมื่อวันก่อนเป็นการ โกหก คนโกหกคือคนที่ไม่น่าเชื่อถือ เวลาเดือดร้อนจริงๆ จึงไม่มีใครเชื่อ ยังไงละ 15
จำไว้นะเด็กๆ พระพุทธเจ้าได้บัญญัติศีลข้อที่ 4 ไว้ก็เพื่อให้มนุษย์มีความจริงใจต่อกัน ขอบคุณครับหลวงพี่ โอ้เหล้าจ๋าไหนลองหันมายิ้มหน่อยสิ ยิ้มสิ ยิ้มสิ ที่รักยิ้มนานๆ 16
เฮ้อ...เมามาอีกแล้ว หรอ หลวงพี่ๆ ค่ะ มีชายขี้เมาเดินชน แจกันตกแตกค่ะ ใครเอาแจกันมาตั้งไว้ตรงนี้เกะกะ ชนตกแตกเลย หลวงพี่ครับผมขอเงินซื้อข้าว กินหน่อยครับ หิว หิว หิว 17
มือเท้ามีไม่รู้จักทำการทำงาน เอาแต่กินเหล้าไป วันๆ พอหิวก็มาขอข้าววัดกิน เห็นมั้ยเด็กๆ จากตัวอย่างที่เด็กๆได้เห็นมา การที่เรา ไม่รักษาศีล 5 มันก่อให้เกิดผลเสียอย่างไรบ้าง ขอบคุณครับ หลวงพี่ 18
เด็กๆ จำไว้นะ! นี่คือการกินเหล้าเมาจนขาดสติ รับผิดชอบตัวเองก็ไม่ได้ เป็นภาระของ คนอื่นอีก การดื่มเหล้ามันผิดศีลข้อที่ 5 คนดีๆ เค้าไม่ทำกันหรอก ศีล 5 พระพุทธเจ้าบัญญัติไว้ก็เพื่อให้มนุษย์ ทุกคนมีเครื่องป้องกันจากการทำร้ายทั้งปวง ศีลข้อที่ 1 ป้องกันไม่ให้เราโหดร้ายฆ่าสัตว์เบียดเบียนผู้อื่น ศีลข้อที่ 2 ป้องกันไม่ให้เรามือไวลักขโมยของผู้อื่น ศีลข้อที่ 3 ป้องกันไม่ให้เราใจเร็วไม่ซื่อสัตว์ต่อตนเองและครอบครัว ศีลข้อที่ 4 ป้องกันไม่ให้เราปากไวพูดโกหกทำให้คืนอื่นไม่เชื่อ ศีลข้อที่ 5 ป้องกันไม่ให้เราขาดสติ ขาดความรับผิดชอบช่วยเหลือ ตนเองได้ ศีลทั้ง 5 ข้อ มีไว้เพื่อให้มนุษย์มีร่างกายและจิตใจเป็นสุข รักทุก คนปฏิบัติตามศีล 5 ปัญหาในสังคมก็ไม่เกิดขึ้น ทุกคนก็จะดำเนินชีวิต อย่างมีความสุข 19
สวัสดีค่ะนักเรียนทุกคน เมื่อสัปดาห์ที่แล้วเรา ได้เรียนเรื่องเบญจธรรมจบไปแล้ว วันนี้เราก็จะ มาทบทวนกันอีกครั้งหนึ่ง ณ โรงเรียน ใครสามารถตอบได้ว่า เบญจธรรม คืออะไร ยกมือขึ้นค่ะ ผมตอบได้ครับ 20
เบญจธรรม คือ ข้อควรปฏิบัติ 5 ประการครับคุณครู เก่งมากเลยค่ะณเดช ถูกต้องค่ะ ซึ่งเบญจธรรมเป็นสิ่งที่ควรปฏิบัติ เป็นสิ่งที่ตรงข้ามกับเบญจศีล คือ สิ่งที่ไม่ควรปฏิบัติ ขอบคุณครับ เอาละที่นี้ใครจำได้บ้างเอ่ย สิ่งที่ ควรปฏิบัติ 5 ประการมีอะไรบ้าง ยกมือตอบครูค่ะ 21
ข้อที่ 1 เมตตา กรุณา คือ ความรัก และความสงสารครับ ข้อที่ 2 สัมมาอาชีวะ คือ การมีอาชีพที่สุจริตค่ะ ข้อที่ 5 สติสัมปชัญญะ คือ มีสติ อยู่เสมอว่ากำลังทำอะไรครับ ข้อที่ 4 สัจจะ คือ การพูดความจริงค่ะ ข้อที่ 3 กามสังวร คือ พอใจ ยินดีในคู่ครองตน 22
ทุกคนเก่งมาเลยค่ะ ต่อไปคุณครูจะให้นักเรียนลองยกตัวอย่าง เหตุการณ์จากการกระทำที่ปฏิบัติตามเบญจธรรมค่ะ เมื่อวานผมช่วยพาคุณยายคนหนึ่ง ข้ามถนนครับ ซึ่งผมได้ทำตาม เบญจธรรมข้อ 1 ครับ โตขึ้นหนูมีความฝันอยากจะเป็น คุณครู ซึ่งเป็นอาชีพที่สุจริตค่ะ ตรงกับเบญจธรรมในข้อ 2 เลยค่ะ 23
ส่วนเหตุการณ์ของผม คุณพ่อกับคุณ แม่ของผมเป็นตัวอย่างที่ดี โดยการไม่ คิดนอกใจกันครับ ตรงกับ เบญจธรรมข้อที่ 3 ครับเ คุณครูค่ะ หนูมาทำงานตามเวลาที่ เพื่อนๆ นัดหมายค่ะ ตรงกับ เบญจธรรม ข้อที่ 4 ค่ะ คุณครูครับพ่อผมเป็นช่างตัดผม เวลาบริการลูกค้าก็จะมี สติ ตัดทรงผมตามที่ลูกค้าต้องการเลยครับ ซึ่งตรงกับ เบญจธรรมข้อที่ 5 ครับ 24
25 ยอดเยี่ยมมากเลยค่ะเด็กๆ ทุกคนสามารถ ยกตัวอย่างได้ แสดงว่าเข้าใจหลักธรรม เบญธรรมอย่างดี และขอให้ทุกคนปฏิบัติตาม หลักเบญจธรรม เพื่อที่จะเกิดประโยชน์ต่อตัว เราและผู้อื่นอีกด้วย
แบบฝึกหัด คำชี้แจง ให้นักเรียนเขียนสรุปหลัก เบญจศีล – เบญจธรรม ลงในตาราง ดังนี้ หลักเบญจธรรม ข้อที่ 1 ................................................. ข้อที่ 1 ................................................. ข้อที่ 2 ................................................. ข้อที่ 2 ................................................. ข้อที่ 3 ................................................. ข้อที่ 3 ................................................. ข้อที่ 4 ................................................. ข้อที่ 4 ................................................. ข้อที่ 5 ................................................. ข้อที่ 5 ................................................. 26 หลักเบญจศีล
เฉลยแบบฝึกหัด 27
แบบทดสอบหลังเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่อง เบญจศีล - เบญจธรรม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 (จำนวน 10 ข้อ คะแนนเต็ม 10 คะแนน เวลา 10 นาที) คำชี้แจง ให้นักเรียนทำเครื่องหมายกากบาท (X) ทับตัวอักษร ก ข ค และ ง ที่เห็นว่าถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียวลงในกระดาษคำตอบ 1. หลักเบญจศีลมีชื่อเรียกอีกอย่างว่าอะไร ก. ศีลปฏิบัติ ข. ศีล 5 ค. ศีลสมาธิ ง. ศีลกำลัง 2. หลักเบญจศีลมีกี่ข้อ ก. 5 ข้อ ข. 8 ข้อ ค. 9 ข้อ ง. 10 ข้อ 3. เบญจศีลข้อ งดเว้นจากสุราเมรัยและของมึนเมาอันเป็นที่ตั้งแห่งความประมาท คู่กับเบญจธรรม ข้อใด ก. ฝึกให้มีเมตตา ข. ฝึกให้มีสัมมาอาชีวะ ค. ฝึกให้มีกามสังวร ง. ฝึกให้มีสติสัมปชัญญะ 4. เบญจศีลเป็นหลักธรรมที่จัดอยู่ในโอวาท 3 ข้อใด ก. ทำความดี ข. ไม่ทำความชั่ว ค. ทำจิตให้บริสุทธิ์ ค. เคารพพระรัตนตรัย 5. การเว้นจากทุจริตทั้งปวง เป็นคำสอนในลักษณะใด ก. ทาน ข. ศีล ค. ภาวนา ง. ปัญญา 28
6. หลักธรรมข้อใดที่ช่วยแก้ไขปัญหาอบายมุขและสิ่งเสพติดได้ดีที่สุด ก. อกุศลมูล ข. พรหมวิหาร 4 ค. คารวะ 6 ง. เบญจศีล 7. ข้อใดเกี่ยวข้องกับหลักการทำความดี ก. ความมีสติ ข. การช่วยเหลือผู้อื่น ค. เบญจธรรม ง. ความรู้ตัว 8. “เอ๋เป็นคนขยัน แข็งแรง หนักเอาเบาสู้ ประกอบอาชีพค้าขาย ไม่เอาเปรียบลูกค้าถึงแม้ รายได้น้อย”เอ๋ ปฏิบัติตนตรงกับหลักธรรมเบญจธรรมข้อใด ก. สำรวมในกาม ข. เมตตากรุณา ค. สัมมาอาชีวะ ง. ซื่อสัตย์ 9. การมีเมตตากรุณาต่อสัตว์เป็นเบญจธรรมในข้อใด ก. ข้อ 1 ข. ข้อ 2 ค. ข้อ 3 ง. ข้อ 4 10. เบญจธรรมข้อ 4 กล่าวถึงเรื่องใด ก. การมีสัมมาอาชีวะ ข. การมีสติรอบคอบ ค. มีความเมตา กรุณา ง. การมีสัจจะ มีความซื่อสัตย์ 29
เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน ข้อ คำตอบ ข้อ คำตอบ 1. ข 6. ง 2. ก 7. ค 3. ง 8. ค 4. ข 9. ก 5. ข 10. ง 30
บรรณานุกรม กระทรวงศึกษาธิการ กรมวิชาการ. หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ : คุรุสภา, 2551. กรมวิชาการ. การจัดการเรียนรู้พระพุทธศาสนา กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ : คุรุสภา, 2546. ดร.บัญชา แสนทวี, อรุณี ลิมศิริ และคณะ. คู่มือครูแผนการจัดการเรียนรู้ สมบูรณ์แบบ ช่วงชั้นที่ 2 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช, 2548. สมศักดิ์ สิทธุรเวชญ์ และคณะ. หนังสือเรียนสาระการเรียนรู้พื้นฐาน ชุดปฏิรูป : รู้วิธีการ เรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ป. 6. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช, 2547. สมศักดิ์ สิทธุรเวชญ์ อรุณี ลิมศิริ และคณะ. สื่อการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และ วัฒนธรรม สมบูรณ์แบบ 6 ช่วงชั้นที่ 2 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 กลุ่มสาสระ การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ตามหลักสูตรการศึกษาขั้น พื้นฐาน พุทธศักราช 2544. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานิช, 2548. เอกรินทร์ สี่มหาศาล และคณะ. สื่อการเรียนรู้ รายวิชาพื้นฐาน ชุดแม่บทมาตรฐาน หลักสูตรแกนกลางฯ พระพุทธศาสนา ป.6 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม วิชาพระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทัศน์, ม.ป.ป.