E-BOOK หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 รอบรู้ภูมิปัญญา

เอกสารประกอบ หลกั สูตรวชิ าชพี ระยะส้นั ฐานสมรรถนะ 0

เอกสารประกอบ หลักสูตรวิชาชีพระยะสัน้ ฐานสมรรถนะ 1

แผนผังการนาหลกั สตู รไปใช้จดั การเรยี นร้ฐู านสมรรถนะ

เอกสารประกอบ หลักสูตรวิชาชีพระยะส้ันฐานสมรรถนะ 2

คาอธิบายของหลกั สูตร

ศึกษาเกี่ยวกบั ภูมปิ ัญญาขา้ วทับทมิ ชุมแพ วิเคราะห์ เชอ่ื มโยงคุณค่าของภูมปิ ัญญา
ขา้ วทบั ทิมชมุ แพ แล้วออกแบบนวัตกรรมจากภูมิปัญญาสู่การสร้างมูลค่าเป็นสินค้า ออกแบบ
ตราสัญลักษณ์สินค้าภูมิปัญญาด้วยสมรรถนะในการปฏิบัติงานเกี่ยวกับงานติดตั้งอุปกรณ์
คอมพิวเตอร์ งานตดิ ตั้งโปรแกรมคอมพิวเตอร์

เอกสารประกอบ หลักสตู รวิชาชพี ระยะสั้นฐานสมรรถนะ 3

หน่วยการเรยี นรู้
หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 1 รอบรู้ภมู ิปญั ญา เวลาเรยี น จานวน 10 ชว่ั โมง

เอกสารประกอบ หลักสูตรวิชาชพี ระยะสน้ั ฐานสมรรถนะ 4

1. สาระสาคญั

ศกึ ษาเกี่ยวกับภูมปิ ัญญาข้าวทับทมิ ชมุ แพ วเิ คราะห์ เชื่อมโยงคณุ ค่าของภมู ิปัญญา
ขา้ วทบั ทิมชมุ แพ แล้วสรา้ งองค์ความรู้สาหรับใชใ้ นการศึกษาของตนเอง

2. ชนิ้ งาน/ภาระงาน
สมุดความรู้ข้าวทับทมิ ชมุ แพ จากภูมปิ ัญญาขา้ วทบั ทมิ ชุมแพ

3. สมรรถนะ

จัดทาสมุดความรูข้ ้าวทับทมิ ชุมแพ จากภูมปิ ญั ญาข้าวทับทมิ ชมุ แพ ได้มาตรฐาน
ตามเกณฑ์ทก่ี าหนด

4. จดุ ประสงค์การเรียนรู้

4.1 มีความรู้ เรอื่ ง ภมู ปิ ัญญาขา้ วทบั ทิมชมุ แพ
4.2 มีทกั ษะการจัดทาสมุดความรู้ข้าวทบั ทมิ ชุมแพ จากภมู ปิ ญั ญาข้าวทบั ทมิ ชมุ แพ
4.3 มคี วามภาคภูมิใจในภมู ิปญั ญาข้าวทบั ทิมชมุ แพในท้องถิน่ ของตนเอง

5. กิจกรรมการเรียนรู้

5.1 ศกึ ษาคน้ คว้า เรือ่ ง ขา้ วทบั ทมิ ชุมแพ จากภูมิปัญญาขา้ วทบั ทิมชมุ แพ
จากสอ่ื และ แหล่งเรียนร้ทู หี่ ลากหลาย

5.1.1 ศกึ ษาความรจู้ ากส่ือส่ิงพมิ พ์ แผน่ พับ กข 69 (ทับทมิ ชุมแพ) ศนู ย์วิจยั ข้าว
ชมุ แพ

5.1.2 ศกึ ษาความรู้จากสอ่ื เทคโนโลยี Website กรมการข้าว
5.1.3 ศึกษาความรู้จากส่ือของจรงิ

กลุม่ สาธติ การผลิตและแปรรูปขา้ วทบั ทมิ ชมุ แพ

วสิ าหกิจชุมชนออมทรพั ย์เพอ่ื การผลติ และการแปรรปู

หมู่ที่ 6 ตาบลนาอดุ ม อาเภอชมุ แพ จงั หวัดขอนแก่น

ผ้ดู แู ลแหลง่ เรียนรู้ นางจารุวรรณ หนรู ะหาญ

5.2 ฝกึ ปฏิบัติการจดั ทา “สมดุ ความรูข้ ้าวทับทมิ ชุมแพ”
5.3 ออกแบบแนวทางการนาเสนอองคค์ วามรู้ “สมุดความรู้ขา้ วทบั ทิมชุมแพ”
จากภูมปิ ญั ญาข้าวทับทมิ ชุมแพ ของตนเอง ตอ่ สาธารณชน

เอกสารประกอบ หลักสูตรวิชาชีพระยะส้นั ฐานสมรรถนะ 5

6. การวัดผลและประเมินผล
6.1 ชน้ิ งาน/ภาระงานรวบยอด

4.1.1 ชิ้นงาน “สมุดความรู้ข้าวทับทมิ ชุมแพ”

4.1.2 ภาระงาน การนาเสนอองค์ความรู้ “สมุดความร้ขู ้าวทับทมิ ชมุ แพ”
จากภูมิปัญญาขา้ วทบั ทมิ ชุมแพ ของตนเอง ตอ่ สาธารณชน ผ่านช่องทางการประชาสัมพันธ์
ท่หี ลากหลาย

4.2 ประเมนิ ผลระหวา่ งเรียน

สงิ่ ทีว่ ดั วธิ ีการ เคร่ืองมือ เกณฑ์การประเมิน

ด้านความรู้ (K) - ทาใบงาน - แบบ ผา่ นการประเมนิ
คะแนนร้อยละ 60 ข้นึ ไป
-กาหนดรายการภมู ปิ ญั ญา เรือ่ ง ภูมิปัญญา ประเมิน
ข้าวทับทมิ ชมุ แพ
ขา้ วทับทมิ ชุมแพ ใบงาน

ด้านทักษะ/กระบวนการ (P) -การสังเกต แบบสังเกต ผู้เรยี นไดค้ ะแนน
และประเมิน
-ทกั ษะปฏิบตั กิ ารจัดทา ดา้ นทกั ษะ จากการประเมินด้าน
“สมุดความรู้ข้าวทับทมิ ชุมแพ” ทักษะ/กระบวนการ

(คะแนนเต็ม 20 คะแนน)
คะแนน 9-10 ระดบั ดเี ยย่ี ม
คะแนน 7-8 ระดบั ดมี าก

คะแนน 5-6 ระดับผา่ น
คะแนน 0-4 ระดับปรบั ปรุง

ด้านเจตคติ (A) - แบบบันทกึ ผ่านการประเมิน
-ภาคภมู ิใจในภมู ิปัญญาทอ้ งถิน่ - การสังเกต การสังเกต ทุกคณุ ลกั ษณะ

อนั พงึ ประสงค์

เอกสารประกอบ หลกั สตู รวชิ าชพี ระยะส้นั ฐานสมรรถนะ 6

ภาคผนวก
ใบความรู้ “ขา้ วทับทมิ ชุมแพ”

ความเป็นมาของข้าวทับทิมชุมแพน้ันเกิดขึ้นท่ีศูนย์วิจัยข้าวสุรินทร์ ในฤดูนาปรัง 2549 ได้มี
การคัดเลือกข้าวพันธ์ุผสมแบบสืบตระกูล ชั่วท่ี 1 - 6 ในฤดูนาปี 2549 – 2554 ที่ศูนย์วิจัยข้าวสุรินทร์
และช่ัวท่ี 7 ในฤดูนาปี 2555 ที่ศูนย์วิจัยข้าวชุมแพ โดยปลูกแบบเปรียบเทียบผลผลิตในสถานีในฤดูนาปี
2556 หลังจากนั้นนาผลผลิตมาวิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางเคมี ท่ีศูนย์วิจัยข้าวอุบลราชธานี ปริมาณ
สา ร ต้ าน อ นุ มู ลอิ สร ะฟี โ น ลิ กแ ละ ลา โ ว น อย ด์ แ ละฤ ทธิ์ ใน ก า ร ต้า น อ นุมู ลอิ สระ ที่ คณะ วิ ทย าศา สต ร์
มหาวิทยาลยั มหาสารคราม ปลูกประเมินลักษณะประจาพันธุ์ท่ีศูนย์วิจัยข้าวชุมแพ และทดสอบปฏิกิริยา
ตอ่ โรคและแมลงศตั รูขา้ วทสี่ าคญั ในฤดูนาปี 2557 ปลูกเปรียบเทยี บผลผลติ ระหว่างสถานี

เอกสารประกอบ หลักสูตรวิชาชพี ระยะส้นั ฐานสมรรถนะ 7

การปลูกข้าวนาปี 2557 ได้ดาเนินการภายใต้โครงการวิจัยและพัฒนาพันธ์ุข้าวนาชลประทาน
ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ จานวน 7 แหง่ ได้แก่

1.ศนู ย์วจิ ยั ขา้ วสรุ นิ ทร์
2.ศนู ยว์ ิจัยข้าวนครราชสมี า
3.ศนู ย์วิจยั ขา้ วสกลนคร
4.ศูนย์วจิ ัยขา้ วขอนแก่น
5.ศนู ยว์ ิจยั ขา้ วชุมแพ
6.ศนู ย์ข้าวหนองคาย
7.ศนู ย์วิจยั ขา้ วอุดรธานี

นอกจากนี้ โครงการวิจัยได้ทดลองปลูกเปรียบเทียบผลผลิต ในแปลงนาเกษตรกรในพ้ืนที่
ภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ จานวน 8 แห่ง รวมทั้งปลูกทดสอบการตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจน ที่ศูนย์วิจัย
ขา้ วอดุ รธานี และประเมนิ การยอมรับของเกษตรกร จังหวัดขอนแก่น และนครราชสีมา ในฤดูนาปี 2558
ประเมินการยอมรับของผใู้ ช้ประโยชน์ทจี่ งั หวดั สุรินทร์ พ.ศ. 2558 ประเมินการยอมรับของเกษตรกรผู้ใช้
ประโยชน์ ผู้ประกอบการ ปละผู้บริโภคที่จังหวัดขอนแก่น นครศรีธรรมราช และ กรุงเทพมหานคร
วเิ คราะหค์ ุณภาพเมลด็ ทางกายภาพทางเคมี และการหุงต้มรบั ประทานเพื่อการรบั รองพันธุ์ ทศ่ี ูนย์วิจัยข้าว
ปทมุ ธานี พ.ศ. 2559

ลกั ษณะทวั่ ไป

ข้าวทับทิมชุมแพ “ภูมิปัญญาพันธ์ุข้าวในพื้นที่เมืองชุมแพ” เป็นข้าวเจ้าไม่ไวต่อช่วงแสง
อายุออกดอก 50 เปอร์เซ็นต์ ประมาณ 106 วัน มีลักษณะกอต้ังตรง ความสูงประมาณ 113 เซนติเมตร
ลาต้นแขง็ มาก ใบสีเขยี ว ปลายใบอยู่ในแนวต้งั ใบแกช่ า้ ใบธงยาว 43.6 เซนตเิ มตร กว้าง 2.14 เซนติเมตร
มุมใบธงตั้งตรง รวงยาว 28.7 เซนติเมตร ลักษณะรวงแน่นปานกลาง คอรวงสั้น จานวนเมล็ดดีต่อรวง
167 เมลด็ เมลด็ รว่ งยาก เปลือกสฟี าง

ขา้ วเปลือกมีความยาวเฉล่ีย 10.17 มิลลเิ มตร กวา้ ง 2.47 มิลลิเมตร หนา 1.96 มลิ ลิเมตร
ข้าวกลอ้ งสแี ดง มีความยาวเฉล่ีย 7.75มิลลิเมตร กวา้ ง 2.04 มิลลเิ มตร หนา 1.74 มิลลเิ มตรจดั เปน็ ขา้ ว
เจา้ เมล็ดยาว รปู รา่ งเมล็ดเรียว (อตั ราส่วนความยาวตอ่ ความกวา้ ง 3.80) ลักษณะทอ้ งไขข่ นุ่ ท้ังเมล็ด
คุณภาพการสีดไี ด้ขา้ วเตม็ เมลด็ และตน้ ข้าวรอ้ ยละ 49.40

คุณภาพการหงุ ตม้ และรับประทานดี โดยขา้ วสารหงุ สุกนุม่ ข้าวกล้องและขา้ วซ้อมมือหงุ สกุ
นมุ่ ข้าวกล้องหงุ สกุ มสี ีแดงใสคลา้ ยสีของทับทมิ (Ruby) ระยะพักตวั ของเมล็ด 6 สัปดาห์

เอกสารประกอบ หลกั สูตรวชิ าชพี ระยะส้นั ฐานสมรรถนะ 8

เอกสารประกอบ หลกั สตู รวิชาชพี ระยะส้นั ฐานสมรรถนะ 9

คณุ คา่ ทางโภชนาการทีส่ าคญั

พลังงานท้งั หมด 367.17 กโิ ลแคลลอร่ี
โปรตนี 9.4 กรมั
คารโ์ บไฮเดรต 77.06 กรัม
วิตามนิ บ1ี 0.17
แคลเซียม 8.01 มิลลิกรัม
เหลก็ 1.34 มิลลิกรมั
ใยอาหาร 4.32 มิลลิกรมั
สารตา้ นอนมุ ูลอิสระรวม 308
แอนโทไซยานิน 0.58 กรมั
ฟีโนลิก มิลลิกรัมตอ่ 100กรมั
ฟลาโวนอยด์ 7,048.13 มลิ ลิกรัมต่อกิโลกรมั
โอเมก้า3 5,233.14 มิลลิกรมั ตอ่ 100กรัม
โอเมก้า6 25.35 มลิ ลกิ รมั ตอ่ 100กรัม
โอเมกา้ 9 610.98 มลิ ลิกรัมตอ่ 100กรมั
812.7 มิลลิกรมั ต่อ100กรมั
มิลลกิ รมั ตอ่ 100กรมั

เอกสารประกอบ หลกั สูตรวชิ าชพี ระยะส้นั ฐานสมรรถนะ 10

เอกสารประกอบ หลกั สตู รวชิ าชีพระยะสั้นฐานสมรรถนะ 11

ทมี งานวจิ ยั การพัฒนาหลักสูตรสานกั งานศึกษาธิการจังหวดั ขอนแกน่

ดร.สภุ ชยั จันปุ่ม ศึกษาธกิ ารจังหวัดขอนแก่น
ดร.กนั ตธี เนื่องศรี รองศึกษาธิการจังหวัดขอนแกน่

ดร.นตั ยา หลา้ ทนู ธีรกุล หวั หน้ากลมุ่ งานบรู ณาการการนเิ ทศติดตามและประเมนิ ผล
ดร.อจั จชิญา สงวนศรีพสิ ทุ ธ์ิ ศกึ ษานเิ ทศก์
ดร.อภิสทิ ธ์ิ โคตรนรินทร์ ศึกษานิเทศก์
ดร.ศรายทุ ธ สุภะโส ศกึ ษานิเทศก์
นายสุเทพ สขุ สวาง ศกึ ษานิเทศก์
นายพงศกร คาแสงมาตย์ นักวิเคราะห์นโยบายและแผน
นางสาวรฐั ธญา คาแสงมาตย์ ผ้เู ชยี่ วชาญสาขาคอมพิวเตอร์
นางกานต์ชุดา สมสะอาด เจา้ พนกั งานธรุ การชานาญงาน

ทมี งานวจิ ยั การพฒั นาหลักสูตรในพืน้ ท่ีภูมปิ ญั ญา “ข้าวทับทิมชมุ แพ”

นายรณชัย ช่างศรี นักวิจยั ชานาญการพิเศษ ศูนยว์ ิจัยข้าวชมุ แพ
นายคาพันธ์ ศรีเมือง ผู้อานวยการวทิ ยาลยั เทคนิคชมุ แพ
นายธนวิชย์ แสนแกว้ ผอู้ านวยการโรงเรยี นหนองไผพ่ ิทยาคม
รศ.ดร.สขุ พัฒน์ อนนทจ์ ารย์ อาจารยป์ ระจาบณั ฑติ วทิ ยาลัย มมร.ศรลี า้ นชา้ ง
นายบันทะชยั ภูพมิ ทอง หวั หนา้ ฝา่ ยจดั การศึกษา มมร.ศรลี ้านช้าง ศูนย์ชุมแพ
นางธญั พิชชา ลีเขาสูง หัวหน้าแผนกคอมพิวเตอร์ธรุ กจิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ชมุ แพ

นางจรัสศรี ทองมี ปฏิบตั หิ นา้ ทผ่ี ู้ชว่ ยผอู้ านวยการโรงเรียนหนองไผพ่ ทิ ยาคม

ทมี งานจดั ทารปู เล่มหลักสตู รวชิ าชีพระยะสนั้ ฐานสมรรถนะ
หลกั สตู ร "TUBTIM CHUMPHAE RICE BRANDING"

เนือ้ หา

ดร.นตั ยา หลา้ ทูนธีรกุล หัวหนา้ กลมุ่ งานบูรณาการการนเิ ทศติดตามและประเมนิ ผล
ดร.อัจจชญิ า สงวนศรีพสิ ุทธิ์ ศกึ ษานเิ ทศก์

กราฟิก ผู้เช่ยี วชาญสาขาคอมพิวเตอร์
นางสาวรัฐธญา คาแสงมาตย์