เรื่องราวชาวปิดทอง ฉบับที่16

เ รื่ อ ง ร า ว ช า ว ปิ ด ท อ ง

P I D T H O N G W E E K L Y I ม ก ร า ค ม 2 5 6 5 ฉ บั บ ที่ 1 6

ข่าวสารภายในองค์กร - ทุกความเคลื่อนไหว - เรียนรู้ร่วมกัน - เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน

บทเรียนสหกรณ์การเกษตรญี่ปุ่น JA
รักษ์สังคมชนบทเพื่อความสุขที่ยั่งยืน

JA เป็นธุรกิจที่ครบวงจรในไลฟ์สไตล์ของคนญี่ปุ่นใน
ระบบสหกรณ์การเกษตรของญี่ปุ่นเริ่มต้นมาตั้งแต่
ก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 มีการออกกฎหมายเกี่ยวกับ
ชนบท ความต้องการที่จะดูแลให้สังคมชนบทมีความ สหกรณ์ตั้งแต่ปี 1900 การเติบโตที่รวดเร็วทำให้ปี 1930
เป็นอยู่ที่ดี เกษตรกร มีรายได้อย่างเหมาะสม มีการ มีการปรับปรุงโครงสร้างธุรกิจสหกรณ์การเกษตร ให้
พึ่งพากันอย่างสมดุลย์ของผู้ผลิต และผู้บริโภค ลดขั้น ทำธุรกิจได้ 4 ประเภท ได้แก่ การเงิน การซื้อ การขาย
ตอนพ่อค้าคนกลาง เกษตรกรมีช่องทางจำหน่าย คน กับกิจการโรงเรือนและสถานที่ มีการรวมตัวสหกรณ์
ซื้อก็ได้ของมีมาตรฐานในราคาที่ไม่แพง และด้วยความ การเกษตรขนาดเล็กที่กระจายอยู่ทั่วประเทศให้เกิดเป็น
เชื่อมั่นว่า “สินค้าญี่ปุ่นมีมาตรฐานสูง” ทำให้สามารถ สหกรณ์การเกษตรระดับชาติที่มี 3 ระดับ ตั้งแต่ระดับ
สร้างเครือข่ายการตลาดไปต่างประเทศได้ อำเภอ จังหวัดและระดับประเทศ

ญี่ปุ่นต้นแบบของระบบสหกรณ์ฯให้กับอีกหลาย มีการปรับโครงสร้างครั้งใหญ่หลังสงครามโลกครั้ง
ประเทศ ภายใต้ชื่อ JA หรือ JAPAN AGRICULTURAL ที่ 2 เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนอาหารของประเทศ
COOPERATIVE สหกรณ์การเกษตรประเทศญี่ปุ่น แม้ โดยใช้ระบบสหกรณ์รวบรวมผลผลิตเพื่อกระจายให้ผู้
จะเผชิญปัญหาที่ไม่ได้แตกต่างกันของการทำงานของ บริโภคอย่างเท่าเทียม มีการปฏิรูปที่ดินให้เกษตรกรมีที่
ระบบสหกรณ์ทั่วไป แต่แนวคิดการทำงานแบบ “คน ทำกินเป็นของตนเอง จุดเริ่มต้นของระบบสหกรณ์
ญี่ปุ่น” ความตั้งใจในดูแลสังคมชนบทให้มีวิถีความสุขที่ การเกษตรของญี่ปุ่นให้ทันสมัย แม้ญี่ปุ่นก็ต้องเจอ
ยั่งยืน พัฒนาศักยภาพเกษตรกร ตอบสนองความ ปัญหาการเข้าสู่ยุคของผู้สูงอายุ แต่ก็ยังมีเกษตรกรที่
ต้องการของผู้บริโภค ยกระดับมาตรฐานสินค้า มีอายุมากกว่า 60 ปี ทำงานและใช้ชีวิตได้อย่างมีความ
การเกษตรให้สอดคล้องกับกลไกการค้าเสรีระดับโลก สุข
เป็นปัจจัยสำคัญที่ให้สหกรณ์การเกษตรของญี่ปุ่น
เติบโตอย่างต่อเนื่อง

(ต่อ)... เครือข่ายกิจการของ JA ขยายออกไปในหลาย ในบริเวณ FARM MARKET จะมีศูนย์วิจัยตรวจสอบ
รูปแบบให้ครอบคลุมความต้องการของสมาชิก 12 คุณภาพข้าวที่เรียกว่า RICE CENTER ข้าวของสมาชิก
ประเภท ไม่เพียงด้านการเกษตรและกิจการที่สนับสนุน ที่นำมาส่งต้องตรวจสอบก่อนว่าได้มาตรฐานจากผู้
แบบครบวงจร ยังมีการให้บริการสินเชื่อ ประกันภัย เชี่ยวชาญ ดูทั้ง สี รสชาติ ว่า อยู่ในระดับใด เป็นข้าวชั้น
พัฒนาคุณภาพชีวิต บริการทางการแพทย์ การท่อง 1 หรือระดับรองลงมา หากไม่ผ่านเกณฑ์การวัดที่วางไว้
เที่ยว ผลิตสื่อสิ่งพิมพ์ ฌาปนกิจสงเคราะห์ รวมถึง หากต่ำกว่าร้อยละ 73 ก็จะไม่วางจำหน่ายที่ร้านของ
บริการให้เช่าบ้าน ขยายเป็นสหภาพสหกรณ์การเกษตร สหกรณ์โดยเด็ดขาด โดยที่ชั้นดี จะต้องไม่ต่ำกว่าร้อยละ
(ZENCHU) ธนาคารกลางสหกรณ์การเกษตร 80 ส่วนที่ดีที่สุดต้องไม่ต่ำกว่าร้อยละ 90
(NORNCHUKIN BANK) ชุมนุมสหกรณ์ด้านการประกัน
ภัย (ZENKYOREN) และชุมนุมสหกรณ์ด้านการตลาด ผลผลิตการเกษตรทุกอย่าง จะมีการตรวจสอบย้อน
และจัดหาวัสดุอุปกรณ์การเกษตร( ZEN-NOH) กลับที่เรียกว่า TRACEABILITY SYSTEM เป็นมาตรฐาน
ตามแบบของญี่ปุ่น เกษตรกรต้องทำการบันทึกเอกสาร
ตลาดสินค้าเกษตรแบบ FARM MARKET เป็นหนึ่งใน ตั้งแต่ต้นของกระบวนการปลูก ขั้นตอนการบำรุงดูแล
กลไก ที่ช่วยให้เกษตรกรรายย่อย มีช่องทางการ จนถึงกระบวนการสุดท้ายก่อนส่งมาที่ร้าน มีการตรวจ
จำหน่ายสินค้าที่เป็นคลังอาหารขนาดใหญ่ของชุมชน เพื่อให้การรับรอง นอกจากจะทำให้เกษตรกรมีการยก
ข้าวสาร พืชผัก เนื้อ หมู ไก่ ไข่ ฯลฯ ทั้งแบบสดและ ระดับผลผลิตของตนเองแล้ว ผู้ซื้อก็ยังเกิดความมั่นใจ
แปรรูป ใช้การบริหารผ่านสมาชิกที่ร่วมคิดร่วมทำ เชื่อถือได้
บริหารร้านค้า ด้วยตนเอง
ระบบตรวจสอบย้อนกับนี้ ทางสหกรณ์จะมีเจ้าหน้าที่
ปัจจุบันเฉพาะ FARM MARKET มี 562 สาขาทั่ว ออกไปตรวจถึงแหล่งโดยไม่แจ้งให้ทราบล่วงหน้า เพื่อ
ประเทศ ในทุกจังหวัดของญี่ปุ่น มีสมาชิกทั่วประเทศ ให้มั่นใจว่าเกษตรกรเขียนรายงานตรงตามความเป็น
กว่า 80 ล้านคน (จากเว็บ WWW.ZENNOH.OR.JP) ถูก ความจริง
ให้คำจำกัดความว่า ”เปรียบเสมือนตู้เย็นของชาวบ้าน”
ที่ผู้ซื้อ รู้สึกปลอดภัย ด้วยคุณภาพ ความสด สะอาด ใน การที่ JA มีเครือข่ายธุรกิจที่หลากหลาย ที่ไม่ใช่แค่
ราคาที่ไม่แพง เรื่องการเกษตร เพื่อตอบสนองความต้องการของ
เกษตรกรที่เป็นสมาชิกทั่วประเทศ การบริการทางการ
ผู้ที่จะนำสินค้ามาจำหน่าย ใน FARM MARKET ได้ การเงิน ธนาคาร ประกันภัย ประกันชีวิต ช่วยดูแล
ต้องเป็นสมาชิกของสหกรณ์ มีอาชีพทำการเกษตรแบบ สมาชิกในหลากหลายด้าน เงินทุนทำเกษตร วัสดุ
จริงจัง ค่าสมัครสมาชิกเพียง 3,000 เยน หรือคิดเป็น วัตถุดิบ อุปกรณ์ เครื่องมือที่จำเป็น องค์ความรู้ที่ทัน
เงินไทย ประมาณ 867 บาท ที่เหลือก็จะเป็นการจ่ายค่า สมัย สุขภาพอนามัย ที่ดูแลสมาชิก จนถึงวันที่โลก
วางจำหน่ายในร้าน ร้อยละ 13 ของราคาสินค้าที่ขายได้ เปลี่ยนไป คนรุ่นใหม่ที่ต้องการสานต่องานเกษตรของ
ทั้งหมด เป้าหมายสหกรณ์แห่งนี้ต้องการให้เกษตรกรมี บรรพบุรุษ แม้ไม่มีความรู้มาก่อน ก็สามารถเข้าสู่
กำไรจากการจำหน่ายผลผลิตของตนเอง เพื่อเป็นแรง กระบวนการเรียนรู้ได้ทุกขั้นตอนก่อนที่จะเป็นเกษตรกร
จูงใจในการวางของจำหน่ายที่ร้าน FARM MARKET จึง เต็มตัว โดยเน้นการเป็นเกษตรกรที่มีคุณภาพ ทันสมัย
มีสินค้าขายต่อเนื่อง และหลากหลาย เป็นการ “ทำทุก และปลอดภัยจากการใช้สารเคมีที่เป็นอันตราย
อย่างเพื่อเกษตรกร”
ญี่ปุ่นก็กำลังเผชิญปัญหาความท้าทายของภาค
การเกษตร ที่มีเกษตรกรเป็นผู้สูงอายุ สังคมชนบท
ปรับเปลี่ยนไปเป็นสังคมเมืองมากขึ้น คนวัยแรงงานลด
ลง ระบบการค้าเสรีที่สร้างกฎเกณฑ์มาตรฐานของ
สินค้าการเกษตรเพิ่มมากขึ้นวิกฤติการณ์ขาดแคลน
อาหาร ภาวะโลกร้อน โครงสร้างการผลิตทางการ
เกษตรลดลง คนรุ่นใหม่ ที่ไม่สนใจการทำการเกษตร
แต่ความตั้งใจที่จะรักษาสังคมชนบทให้มีวิถีความเป็น
อยู่ที่ดี การพัฒนาระบบสหกรณ์การเกษตรของญี่ปุ่นที่
ดำเนินมากว่า 100 ปี ก็จะยังคงดำเนินต่อไป ยังช่วยเป็น
แม่แบบให้ระบบสหกรณ์ในประเทศอื่ นที่กำลังประสบ
ปัญหาได้

"

หากมีความตั้งใจที่จะช่วยให้
เกษตรกร มีความสุข พึ่งพาตนเอง
ได้อย่างยั่งยืนในบ้านเกิดของตนเอง

"

ทำ-ทัน-ที แบบหัวหน้าพื้ นที่ขอนแก่น

สัปดาห์ที่แล้วฝ่ายสื่อสารฯ ได้คุยกับชะอม หัวหน้า
พื้นที่ต้นแบบจังหวัดขอนแก่น ได้ทราบความคืบหน้า
ในเรื่องของการตลาดและการพัฒนาผลิตภัณฑ์เลย
นำมาเล่าให้ทุกคนได้ฟังกันครับ
หาตลาดให้มะพร้าวน้ำหอม

จากการส่งเสริมมะพร้าวน้ำหอมในพื้นที่ต้นแบบ
ทุ่งโป่งตั้งแต่ปี 2561 ปัจจุบันเข้าสู่ปีที่ 4 มีสมาชิก 89
ราย ปลูกมะพร้าว 221 ไร่ ปัจจุบันมะพร้าวรุ่นที่ 1 ทะยอย
ให้ผลผลิตออกมาแล้ว

โดยกลุ่มขายผลผลิต เช่น ลูกมะพร้าวสด น้ำมะพร้าว
น้ำหอมบริสุทธิ์ มะพร้าวควั่นเขียว ควั่นขาว และเนื้อ
มะพร้าว ให้แก่ร้านอาหาร ร้านไอศกรีม และหน่วยงาน
ภาครัฐในอำเภออุบลรัตน์ สร้างรายได้เข้ากลุ่ม
เกษตรกรหลายหมื่นบาทต่อเดือน

สำหรับราคาขายก็เป็นไปตามกลไกการตลาด เช่น น้ำ
มะพร้าวบริสุทธ์ขวดละ 18-20 บาท ลูกมะพร้าวสดลูกละ
15 บาท มะพร้าวควั่นเขียว ควั่นขาวลูกละ 18 -22 บาท
ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับปริมาณการสั่งซื้อ

จุดเด่นมะพร้าวของกลุ่มมีความหอม สด สะอาด
เพราะใช้พันธุ์ที่ดี ปลูกตามหลักวิชาการ และแปรรูป

ในโรงคัดที่ได้มาตรฐานจาก อย. ผู้บริโภคจึงมีความ
มั่นใจในคุณภาพ รสชาติ ได้รับการตอบรับอย่างดีทั้ง
จากร้านอาหาร ร้านไอศกรีมภายในพื้นที่ เช่น ร้านอาหาร
ลิตเติลบอกซ์ ร้านอาหารคุณนายบ้านนา ร้านอาหารใน
เขื่อนอุบลรัตน์ โรงแรมวารีวัลเลย์ เป็นต้น ซึ่งคาดว่าใน
เดือนมกราคม 2565 จะมีมะพร้าวเข้าสู่ระบบแปรรูป
ประมาณ 3,440 ลูก สร้างรายได้เข้ากลุ่มเกษตรกรกว่า
61,916 บาทเลยทีเดียว นอกจากนี้ยังได้ทดลองนำน้ำ
มะพร้าวบรรจุขวดแช่แข็งส่งขายทั่วประเทศอีก
ด้วย...ชะอมบอกว่าหาช่องทางการตลาดเยอะไปจนโดน
สมาชิกกลุ่มเบรก เพราะมะพร้าวออกลูกไม่ทันแล้ว

555+

ป ร ะ ส า น เ ช ฟ ดั ง รั ง ส ร ร เ ม นู ไ ก่ ป ร ะ ดู่ ห า ง ดำ
นอกจากมะพร้าวน้ำหอมแล้วผลผลิตในพื้นที่ยังมี "ไก่

ประดู่หางดำ" ล่าสุดหัวหน้าชะอมได้ประสานเชพดังเมือง
อุดรธานีแห่งร้านอาหารซาหมวย & ซันส์รังสรรเมนูไก่

เชฟหนุ่ม "

ซึ่งนายวีระวัฒน์ ตรียเสนวรรธน์ หรือเชฟหนุ่ม ไก่ประดู่หางดำทุ่งโป่ง
เจ้าของร้านอาหารซาหมวย & ซันส์ ร้านอาหารดัง เทียบเท่า
SIGNATURE ประจำจังหวัดอุดรธานี กล่าวว่า ตนเอง
ประทับใจไก่ประดู่หางดำทุ่งโป่ง จ.ขอนแก่น เมื่อครั้งได้ นาโกย่าโคชิน
มาดูฟาร์มเลี้ยงไก่เกษตรกรเพื่อคัดเลือกวัตถุดิบไก่
คุณภาพในพื้นที่โครงการปิดทองหลังพระฯ ร่วมกับ "
มหาวิทยาลัยขอนแก่น ตอนแรกก็คิดว่าคงไม่แตกต่าง
จากไก่บ้านทั่วไป แต่เมื่อนำไปทดลองทำอาหารแล้ว ถึง
กับต้องประหลาดใจเพราะ TEXTURE ของเนื้อเหมือนกับ
“นาโกย่าโคชิน” ไก่เมืองนาโกย่าของประเทศญี่ปุ่นเลย”

เชฟหนุ่ม บอกว่านอกจากไก่ประดู่หางดำทุ่งโป่ง จะมี
คุณสมบัติของเนื้อเหมือนกับนาโกย่าโคชินแล้ว ไก่ประดู่
หางดำทุ่งโป่งยังมีคุณสมบัติพิเศษ คือ เนื้อเหนียวนุ่ม
กำลังดีและมีกรดยูริคที่ต่ำมาก จึงเป็นไก่ที่เหมาะสำหรับ
นำไปทำเมนูอาหารให้กับผู้ที่รักสุขภาพ โดยเมนูที่ได้
ทดลองทำ เช่น “น่องสะโพกมัสหมั่น” “ปีกกลาง ปลาย
ปีก นึ่งชุบแป้งทอด” “อกซูวี ยำอกไก่ฉีก” “เนื้อติดโครง
ต้มยำซุปญี่ปุ่น” “ไก่บ้านกอและตำมะลายยายอยาก”
เป็นต้น ผลที่ออกมาน่าประทับใจ

จึงได้สั่งซื้อไก่ประดู่หางดำทุ่งโป่ง มาเป็นวัตถุดิบ
ประจำร้านมาจนถึงทุกวันนี้ เชฟหนุ่ม ให้คำแนะนำว่า เห็น
ศักยภาพของไก่ประดู่หางดำทุ่งโป่ง ว่าเป็นไก่คุณภาพที่
สามารถทำตลาดได้แน่ จึงอยากแนะนำให้กลุ่มเกษตรกร
และปิดทองหลังพระฯ พัฒนาต่อยอดให้มีโรงตัดแต่ง
แยกชิ้นส่วนไก่ เพื่อเพิ่มช่องทางการจำหน่ายให้ตรงกับ
ความต้องการของลูกค้ากลุ่มอื่นๆ เช่นกลุ่มร้านอาหาร
โรงแรม ฯลฯ รวมถึงพัฒนาผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป
(READY TO EAT) ที่มีผนวกรวม สุขภาพ คุณภาพ และ
รสชาติเข้าไว้ด้วยกันอย่างลงตัว สนองต่อความ
ต้องการในตลาด ส่วนตนเองก็พร้อมที่จะมาช่วยคิดค้น
และพัฒนาสูตรเมนูอาหารให้มีความหลากหลายเพิ่มเติม
ต่อไป สำหรับท่านใดสนใจมะพร้าวน้ำหอมและไก่ประดู่
หางดำ ติดต่อโดยตรงกับชะอมได้เลย

สรุปข่าว
ประชาสัมพันธ์ฺประจำ

สัปดาห์