1-1-1เอกสารประกอบการเรียนที่ 1.1 เรื่อง ความหมายและประโยชน์ของสถิติศาสตร์

กลุ่มสาระการเรยี นรคู้ ณติ ศาสตร์ โรงเรียนวังน้าเย็นวทิ ยาคม จังหวัดสระแก้ว หนา้ ที่ 1

เอกสารประกอบการเรยี นท่ี 1.1

เรือ่ ง ความหมายและประโยชน์ของสถิติศาสตร์

ชอื่ – สกลุ ชนั้ /หอ้ ง เลขที่ .

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
หนว่ ยการเรยี นรทู้ ่ี 1 ความหมายของสถิติศาสตร์และขอ้ มลู

คาชี้แจง เอกสารประกอบการเรียนท่ี 1.1 ความหมายและประโยชนข์ องสถติ ศิ าสตร์
ตัวชีว้ ัด

• เขา้ ใจและใชค้ วามรู้ทางสถิตใิ นการนาเสนอข้อมลู และแปลความหมายของค่าสถิติเพอื่

ประกอบการตัดสินใจ (ค3.1 ม.6/1)

สาระการเรียนรู้แกนกลาง
• ขอ้ มูล

จดุ มุ่งหมาย
• บอกความหมายและประโยชน์ของสถิตศิ าสตร์ พร้อมทงั้ สามารถอธบิ ายได้ว่าการนาเสนอขอ้ มลู ที่

พบเห็นในชวี ติ ประจาวัน มีความน่าเชื่อถอื มากน้อยเพียงใดก่อใหเ้ กิดความเข้าใจคลาดเคลือ่ นหรือไม่

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

ความหมายของสถิตศิ าสตร์

ความหมายของสถิตศิ าสตร์
สถติ ิศาสตร์ (statistics) หมายถึง วชิ าทว่ี ่าดว้ ยการเกบ็ รวบรวมข้อมูล วเิ คราะห์ข้อมูล และ

สรปุ ผลจาก ขอ้ มลู ท่ีเกยี่ วข้อง เพอ่ื นามาตอบคาถาม อธิบายปรากฏการณห์ รือประเด็นที่สนใจ

สถติ ใิ นชวี ิตประจาวัน

ตวั อยา่ งเชน่
• สถิติการมาเรยี นของนักเรยี น การหาคะแนนเฉลี่ย อายเุ ฉลย่ี น้าหนกั เฉลย่ี
• โพลสารวจความคิดเหน็ ของคนไทยในเร่ืองต่าง ๆ
• สถิติการสอบแขง่ ขันเขา้ ศึกษาต่อระดับอดุ มศึกษาแต่ละมหาวิทยาลัย
• การจดบันทึกรายรบั รายจ่ายในแตล่ ะเดือนเพือ่ ใช้ในการวิเคราะห์พฤตกิ รรมการใชจ้ ่าย ซ่ึงจะชว่ ย

ให้สามารถปรับวิธกี ารใช้จา่ ยเงนิ และควบคุมคา่ ใชจ้ ่ายได้อยา่ งมีประสิทธิภาพมากยิ่งข้นึ
• ร้านคา้ เก็บขอ้ มูลจานวนลูกค้าที่มาซื้อกาแฟในแต่ละช่วงเวลาของวัน เพอื่ ใชใ้ นการบริหารจัดการ

จานวนพนักงานขายให้เหมาะสมกบั แต่ละช่วงเวลา

เอกสารประกอบการเรยี น รายวชิ าคณติ ศาสตร์ 5 (ค33101)
หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง ความหมายของสถิติศาสตรแ์ ละขอ้ มูล ชนั มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 จัดท้าโดย ครนู คิ ม พรมณี

กลมุ่ สาระการเรยี นรคู้ ณติ ศาสตร์ โรงเรียนวงั นา้ เย็นวิทยาคม จงั หวัดสระแกว้ หน้าที่ 2

ประโยชนข์ องสถิติศาสตร์

ประโยชนข์ องสถติ ิศาสตรใ์ นด้านตา่ ง ๆ
ซึ่งโดยสรุปสถติ ิ มปี ระโยชน์สาหรับงานด้านต่าง ๆ เช่น
1. ด้านการศกึ ษา ได้นาขอ้ มูลเกี่ยวกบั ประชากรก่อนวัยเรียนและวัยเรียน บคุ ลากรทางการศึกษา

ปรมิ าณการผลิตและพัฒนาครูในแตล่ ะสาขาวิชา จานวนสถานศกึ ษา และค่าใชจ้ า่ ยในแตล่ ะระดับชัน้
การศึกษา มาวิเคราะห์เพ่ือกาหนดนโยบายและวางแผนพัฒนาการศึกษาและการกระจายโอกาสทาง
การศึกษาให้กับเด็กและเยาวชนในระดบั การศึกษาขน้ั พื้นฐาน

2. ดา้ นการเกษตร ไดน้ าข้อมูลเกยี่ วกับครวั เรือนท่ีทาการเกษตร พ้ืนท่ีการเพาะปลูกผลผลติ
ทางการเกษตร ราคาสนิ ค้าเกษตรกรรม เครอื่ งมือเครื่องใชท้ างการเกษตร แหลง่ น้าและการชลประทาน
และความต้องการสนิ ค้าทางการเกษตรของผู้บริโภค มาวิเคราะห์เพ่ือใหค้ าแนะนาในการวางแผนการ
เพาะปลูกกับเกษตรในฤดูกาลถดั ไปได้

3. ดา้ นการผลติ การวางแผนผลติ สนิ ค้าออกจาหนา่ ยควรเกบ็ ข้อมูลและวเิ คราะหว์ ่าสินค้าน้ันเปน็ ที่
ตอ้ งการของตลาดหรือไม่ ผู้ผลิตมีกาลังการผลิตเท่าใด ควรจาหน่ายสินคา้ ที่ใดและทาอย่างไรผลผลิตจะ
มอี ย่างต่อเนือ่ งและได้สินค้าที่มีคณุ ภาพ

4. ด้านการควบคุมคณุ ภาพสินค้า การควบคมุ คุณภาพสนิ ค้าที่ผลิตให้มมี าตรฐานตามที่กาหนด
โดยเฉพาะอย่างย่งิ ในยคุ ที่มีการแขง่ ขันสงู การรักษามาตรฐานของสินคา้ ยงิ่ มีความสาคัญมากย่ิงข้ึน
อย่างไรกต็ าม การตรวจสอบคณุ ภาพของสินค้าที่ผลติ ทุกช้นิ ก่อนสง่ ออกจาหน่ายนับเป็นภาระท่ีมากกว่าท่ี
จะกระทาได้ ในการควบคมุ คุณภาพสนิ คา้ ท่ีผลติ ให้เปน็ ไปตามมาตรฐานท่ีกาหนดโดยไม่ต้องตรวจสอบ
คุณภาพสนิ คา้ ทผ่ี ลติ ทุกช้ินเป็นส่ิงทีส่ ามารถกระทาได้ โดยกาหนดวิธีการตามขนั้ ตอนของกระบวนการ
ทางสถติ ิศาสตร์ กล่าวคอื ในขัน้ ตอนการเกบ็ ข้อมลู สถิติศาสตรจ์ ะกาหนดวิธกี ารเกบ็ รวบรวมขอ้ มลู ท่ี
เหมาะสมวา่ ควรเป็นการเลอื กตัวอยา่ งโดยการสุ่มตวั อยา่ งสนิ คา้ จานวนหน่งึ จากจานวนสนิ ค้าทัง้ หมดที่
ผลิตในแตล่ ะรุ่น โดยสามารถกาหนดขนาดตวั อยา่ งที่จะเลอื กและสามารถใชว้ ิธีการวเิ คราะห์ซ่งึ สรา้ ง
เกณฑ์การพิจารณาว่า หากสนิ คา้ ที่ชารุดในสนิ ค้าตัวอย่างทง้ั หมดท่เี ลือกมาจานวนไม่เกินเท่าใดแล้วจะถือ
ว่าสินค้ารนุ่ นน้ั ไดม้ าตรฐานตามท่ีกาหนด

5. ดา้ นผู้บรโิ ภค การตดั สินใจเลือกซอื้ สินค้าสามารถนาสถิติศาสตร์มาใช้ โดยเกบ็ ข้อมลู เกยี่ วกบั
สินคา้ ทต่ี ้องการ แล้วนาขอ้ มูลที่ได้ไปวิเคราะหห์ รอื เปรียบเทยี บขอ้ มูลจากร้านค้าต่าง ๆ ท่ีสารวจเพือ่
นามาตดั สินใจว่าจะซื้อสินค้านน้ั หรือไม่

6. ด้านการพยากรณ์ การพยากรณ์เก่ียวกบั ฝนโดยอาศยั ข้อมูลจากกรมอตนุ ิยมวทิ ยา ซงึ่ ใชข้ ้อมูล
ทั้งในอดีตและปัจจบุ นั ตลอดจนวธิ ีวเิ คราะห์ทางสถิตศิ าสตรเ์ ข้ามาช่วย ทาใหส้ ามารถคาดเดาสถานการณ์
ล่วงหน้าได้ว่าฝนจะตกหนักหรอื ไม่

7. ดา้ นชีวติ ประจาวัน จดบนั ทึกรายรับรายจา่ ยในแตล่ ะเดอื นเพอื่ ใชใ้ นการวิเคราะห์พฤตกิ รรมการ
ใชจ้ ่ายซึง่ จะชว่ ยให้สามารถปรบั วิธีการใช้จ่ายเงนิ และควบคุมค่าใชจ้ ่ายได้อย่างมีประสิทธิภาพมายง่ิ ข้ึน

เอกสารประกอบการเรยี น รายวชิ าคณิตศาสตร์ 5 (ค33101)
หน่วยการเรียนร้ทู ี่ 1 เร่อื ง ความหมายของสถิติศาสตร์และขอ้ มลู ชันมธั ยมศึกษาปีท่ี 6 จดั ทา้ โดย ครนู คิ ม พรมณี

กลุ่มสาระการเรยี นรคู้ ณิตศาสตร์ โรงเรียนวงั น้าเย็นวิทยาคม จังหวดั สระแก้ว หน้าที่ 3

ตัวอย่างของข้อมลู ท่ีทาให้เกดิ ความคลาดเคลอ่ื น

ตวั อยา่ งท่ี 1 ในการวิเคราะห์ผลการสารวจความคิดเห็นของนกั เรยี นทม่ี ตี อ่ การไปโรงเรยี น ดงั นี้

ผลการสารวจความคิดเหน็ ของนกั เรยี นทมี่ ตี ่อการไปโรงเรยี น
รอ้ ยละ

รูส้ ึกดี 62.7

รสู้ ึกเฉย ๆ 29.8

รู้สึกไมด่ ี 3.5

จงพจิ ารณาว่าผลการสารวจความคิดเห็นของนักเรียนท่ีมีตอ่ การไปโรงเรยี นกอ่ ใหเ้ กิดความคลาดเคลื่อน
หรอื ไม่

คาตอบ เม่อื พจิ ารณาอยา่ งผวิ เผนิ ผลสารวจอาจดูปกติ แต่ถ้าพจิ ารณาให้รอบคอบจะพบว่า ข้อมลู
ดังกล่าวไม่ได้บอกรายละเอียดในการสารวจ เช่น จานวนนกั เรยี นทงั้ หมดท่สี ารวจ และเม่ือนารอ้ ยละของ
ความคิดเห็นท้งั หมดมารวมกนั ก็ไมเ่ ทา่ กับ 100 ดังนน้ั จงึ ไมส่ ามารถสรุปไดว้ ่า ข้อมลู ดงั กล่าวนา่ เชือ่ ถอื
หรือไม่

ตัวอย่างที่ 2 โรงเรียนแห่งหน่ึงเปดิ สอนตง้ั แต่ช้ันประถมศึกษาปีที่ 1 ถงึ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ถ้า
โรงเรียนแหง่ นสี้ อบถามความสูงของนักเรยี นท้ังหมดในโรงเรยี น พบว่าความสูงเฉลยี่ ของนักเรียนทงั้ หมด
คอื 140 เซนติเมตร จึงสรปุ ว่านักเรยี นส่วนใหญ่ของโรงเรียนแหง่ น้สี ูงประมาณ 140 เซนติเมตร จง
พิจารณาว่าข้อสรุปดงั กลา่ วเหมาะสมหรอื ไม่ เพราะเหตุใด

คาตอบ ไม่เหมาะสม เพราะโรงเรียนน้ีมนี ักเรียนต้ังแต่ชัน้ ประถมศึกษาปีที่ 1 ถงึ ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ่ี
6 ซง่ึ ช่วงอายุท่ตี ่างกันจะมคี วามสูงท่ีแตกตา่ งกัน เช่น จากข้อสรุปดังกลา่ ว เม่ือพจิ ารณานักเรียนชน้ั
มัธยมศกึ ษาปีท่ี 6 ทาให้เข้าใจว่านักเรียนสว่ นใหญส่ งู 140 เซนตเิ มตร ซงึ่ ในความเปน็ จริงนักเรียนระดบั
มธั ยมศกึ ษาส่วนใหญ่จะสงู มากกว่า 140 เซนติเมตรคอ่ นข้างมาก ส่วนนักเรยี นระดับประถมศึกษาสว่ น
ใหญ่จะสูงนอ้ ยกว่า 140 เซนตเิ มตร ค่อนขา้ งมาก

เอกสารประกอบการเรยี น รายวิชาคณิตศาสตร์ 5 (ค33101)
หนว่ ยการเรยี นร้ทู ี่ 1 เร่อื ง ความหมายของสถติ ศิ าสตร์และขอ้ มลู ชนั มัธยมศึกษาปที ่ี 6 จัดท้าโดย ครูนคิ ม พรมณี