ย่ย่ ย่ า ย่ าผัผั ผั น ผั นคอเหนีนี นีนี ยง
กาลก่อน ณ หมู่บ้านตั้ง ตั้ อยู่ในชนบท ไกลออกไปจาก เมืองหลวง ชาวบ้านมีอาชีพทำ ไร่ ทำ นาหาของป่ามา ขาย หมู่บ้านแห่งนี้มี นี้ มี หญิงสาวรูปร่างอาภัพผู้หนึ่ง นางไม่ม้ชายหนุ่มผู้ใดไปเที่ยวหาเลยเนื่องจากนาง คอพอกโตใหญ่น่าเกลียด ชาวบ้านเรียกนางว่า ‘' อี ตาคอเหนียง '' ทุกๆคืนแม้ว่านางจะนั่งปั่นฝ้ายอยู่กลางลานบ้านรอ หนุ่ม ๆ มาเที่ยวหา ก็ปรากฏว่าไม่มีใครมาหานาง เลย แม้ว่าจะได้ยินเสียงร้องเพลงและเล่นดนตรีของ พวกหนุ่มๆ ที่ผ่านมา นางคิดว่าเขาคงจะแวะมา เที่ยวหาตน แต่ปรากฏว่าหนุ่มเหล่านั้น นั้ กลับเลยไป บ้านอื่นเสียทุก ๆ คราว เมื่อเป็นเช่นนี้ นางสาวตารู้สึกน้อยใจ อยากจะตาย เสียให้พ้นความชอกช้ำ ใจ วันหนึ่งขณะที่นางเห็น ปลอดคน จึงจัดการตระเตรียมเครื่องใช้ตั้ง ตั้ใจว่าจะ เข้าไปตายในป่าเสียให้รู้แล้วรู้ รอดไป บางทีความ ตายอาจช่วยให้ตนพ้นทุกข์ไปได้ นางมุ่งหน้าออกเดินทางเข้าป่าขึ้น ขึ้ เขาไป โดยตั้ง ตั้ใจ เด็ดขาดว่าเป็นตายร้ายดีจะไม่ยอมกลับบ้าน วันที่ ๑๔ นางบรรลุถึงกลางดงลึก ซึ่งนางเลือกว่าที่นี่คงจะ ไม่มีใครตามมารบกวน นางคงจะตายอย่างเป็นสุข
เนื่องจากความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้า นางล้มฟุบเป็น ลมอยู่กลางดงนั้น นั้ เอง ขณะที่นางนอนสลบไสลอยู่ที่ นั้น นั้ คืนวันนั้น นั้ เป็นคืนที่เหล่าผีป่าทั้ง ทั้ หลายตระ เตรียมยืมข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ เพื่อนำ ไปใช้ใน การจัดงานเลี้ย ลี้ งดูกันตามประเพณีของตน ผีตนหนึ่งเดินมาเห็นคอพอกของนางสาวตา มันคิด ในใจว่า เราอุตส่าห์ยืมหม้อแกงที่ไหน ๆ ก็หาไม่ได้ เพิ่งมาพบที่นี่ ผีจึงตรงคว้าเอาคอพอกของนางไป พร้อมกับพูดว่า ‘' แม่นาง ข้าขอยืมหม้อแกงหน่อย นะ เสร็จธุระแล้วจะเอามาส่งให้ '' นางสาวตารู้สึกตัวตื่นขึ้น ขึ้ เอามือคลำ ต้นคอของตน รู้สึกว่าคอพอกของตนที่เป็นอยู่นั้น นั้ ขณะนี้ห นี้ ายไป สิ้น สิ้ นางรู้สึกดีใจยิ่งนัก รีบวิ่งบ้างเดินบ้างจนถึงบ้าน โดยไม่เหน็ดเหนื่อย พอถึงบ้านก็เล่าเรื่องราวทั้ง ทั้ หลายให้เพื่อน ๆ ฟัง เพื่อน ๆ ที่ทราบเรื่องคอพอกของสาวตาหาย ต่างพา กันมาซักถามจนรู้สึกเรื่องราว ณ ที่นั้น นั้ มีหญิงสาว วัยกลางคนผู้หนึ่งชื่อ ‘' ผัน ‘' แกก็คอพอกเหมือน กัน แต่ไม่ได้โตใหญ่เท่าของสาวตา นางเองต้องการ อยากให้คอพอกของตนหาย นางเฝ้าซักไซ้ไล่เลียง จนทราบความจริง
นางจึงออกเดินเข้าป่าไป เป็นเวลาร่วม ๆ สิบวัน จนถึงป่าที่นางสาวตาไปนอนสลบไสล ด้วยความ เหน็ดเหนื่อยและอ่อนเพลียนางจึงแวะพักนอนกลาง วันกลางทางนั่นเอง เมื่อผีมาดูนางสาวตาไม่พบ มันเห็นหญิงวัยกลางคน นอนแทนที่ จึงส่งหม้อนั้น นั้ คืน พอรุ่งเช้านางผันตื่น ขึ้น ขึ้ เมื่อเอามือลูบคลำ คอของตน แทนที่คอพอก ของตนจะหาย กลับโตกว่าเดิมขึ้น ขึ้ อีกมากมาย นาง ร้องไห้เสียใจที่ตนเสียแรงอุตส่าห์ดั้น ดั้ ด้นเข้าป่ามา ทั้ง ทั้ ทีอยากจะให้คอพอก หาย กลับกลายโตยิ่งกว่า เดิมเสียอีก เมื่อเป็นเช่นนี้น นี้ างไม่รู้จะทำ อย่างไร เมื่อหมดหนทาง แก้ ประกอบกับนางคิดไว้ว่าวัยของตนก็ล่วงเข้า กลางคนแล้ว แม้ว่าคอจะพอกก็ไม่เห็นเป็นอะไร สู้ ตนพยายามทำ ความดีแล้วความดีนั้น นั้ คงจะสนองให้ นางเป็นสุขใจได้บ้างกระมัง นับแต่นั้น นั้ มา นางพยายามประกอบกรรมดี ช่วย เหลือกิจกรรมงานของชาวบ้านโดยไม่เห็น เหน็ดเหนื่อย ชาวบ้านทุกคนถึงกับออกปาก สรรเสริญคุณงามความดีที่นางได้ปฏิบัติไป ถึงแม้ว่า นางจะตายไปหลายปีแล้วก็ตาม ชาวบ้านยังกล่าว ขวัญถึงนางเสมอว่า ‘' ใจบุญเหมือนย่าผันคอเหนียง ''