คำราชาศัพท์

ลาดบั บคุ คล พระมหากษัตริย์

พระบรมวงศานวุ งศ์

พระภิกษุ สามเณร

ขุนนาง ขา้ ราชการ

สุภาพชน

คาราชาศัพท์

คือ คาสุภาพทีใ่ ชใ้ ห้เหมาะสมกับฐานะของบุคคล
ต่าง ๆ สะทอ้ นให้เห็นวฒั นธรรมอันดีงามของไทย
แทจ้ ะมีใช้น้อย แตก่ แ็ สดงถึงความละเอียดอ่อนและ
เปน็ ลกั ษณะพิเศษของภาษาไทย

“พระบาทสมเด็จพระปรเมนทร
รามาธบิ ดีศรสี ินทรมหาวชิราลงกรณ
มหิศรภมู พิ ลราชวรางกูร กิตสิ ิรสิ มบรู ณ
อดลุ ยเดช สยามินทราธเิ บศรราชวโรดม
บรมนาถบพิตร พระวชิรเกลา้ เจา้ อย่หู ัว”

พระ-บาด-สม-เด็ด-พระ-ปะ-ระ-เมน-ทะ-ระ-รา-มา-ทบิ -บอ-
ด-ี ส-ี สิน-มะ-หา-วะ-ชิ-รา-ลง-กอน-มะ-ห-ิ สอน-ภ-ู ม-ิ พน-
ราด-ชะ-วะ-ราง-กนู -กิ-ติ-ส-ิ ร-ิ สม-บูน-อะ-ดนุ -ยะ-เดด-สะ-
หยาม-มิน-ทรา-ท-ิ เบด-ราด-วะ-โร-ดม-บอ-รม-มะ-นาด-ถะ-
บอ-พดิ -พระ-วะ-ชิ-ระ-เกลา้ -เจ้า-อยู่-หวั

คาราชาศัพท์สาหรบั พระมหากษตั ริย์

คานามราชาศัพท์ ที่สมบูรณ์

คานาม เชน่ ฉลองพระองค์ ฝา่ พระบาท
ราชาศพั ท์
ทีส่ รา้ งขึ้น

คาราชาศพั ทส์ าหรับพระมหากษตั ริย์

คานามราชาศัพท์ พระบรมราช

คานาม พระบรม
ราชาศัพท์
ทีส่ ร้างขึ้น

คานามราชาศัพท์

คาที่นามาประกอบหน้า คาที่นามาประกอบหลัง

พระบรมราช พระบรมราชโองการ ต้น ชา้ งตน้
พระบรมราชวินิจฉัย เครื่องตน้

พระบรม พระบรมชนกนาถ หลวง ลูกหลวง
พระบรมโพธสิ มภาร พระอารามหลวง

พระราช พระราชโอรส พระที่น่ัง รถยนต์พระที่นงั่
พระราชอาคนั ตกุ ะ เรือพระทีน่ ั่ง

พระ พระสุธารส
พระเสโท

คาอ่นื ๆ ทีน่ าดว้ ย “พระราช”

พระราชหฤทยั ใจ
พระราชกุศล บุญกุศล
พระราชดาริ ความคดิ
พระราชประสงค์ ความประสงค์
พระราชหัตถเลขา จดหมาย
พระราชดารสั คากลา่ ว
พระราชกรณียกจิ กจิ อนั พึงทา
พระราชนพิ นธ์ บทประพนั ธ์

ราชาศัพทท์ ี่มีคาวา่ “พระ”

 มกั ใชห้ น้าคานาม เพื่อทาใหค้ าน้นั เปน็ คานามราชาศพั ท์ มีทัง้ ท่ี
- ใชแ้ ก่พระมหากษัตริย์ จนถึงพระองค์เจ้า เชน่ มกั เปน็ ราชาศพั ท์
ทเ่ี ป็นอวัยวะ พระหัตถ์, พระเกศา, พระพกั ตร,์ พระวรกาย,

- ใชแ้ กพ่ ระมหากษัตริย์ จนหมอ่ มเจา้ เช่น พระเกา้ อี้

- ใชแ้ ก่สมเด็จเจ้าฟ้า จนถึงพระองค์เจา้

สมบูรณ์ ฉลองพระเนตร
สรา้ งขึน้
สมบรู ณ์ ม้าตน้
สรา้ งขึน้ ซับพระพักตร์
พระราชประวตั ิ

ตวั อย่างคานามทีค่ วรทราบ

เครือญาติ พระอยั กา พระชนก พระเชษฐ
พระอัยยิกา พระชนนี ภคินี
จด
พระปิตลุ า พระเชษฐา พระชามาดา
พระปิตจุ ฉา
พระอนุชา พระสณุ ิสา
พระมาตุลา
พระมาตุจฉา

การบ้าน

- หาคาราชาศัพทห์ มวดอวยั วะ
- หมวดสิง่ ของเครื่องใช้

อย่างน้อยหมวดละ 15 คา

การลาดับชั้นของพระมหากษตั รยิ ์ และพระบรมวงศานุวงศ์

 พระมหากษตั ริย์
 สมเดจ็ พระบรมราชินนี าถ
 สมเดจ็ พระบรมราชินี
 สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกฎุ ราชกมุ าร
 สมเด็จเจ้าฟา้
 พระองค์เจ้า
 หมอ่ มเจา้

คาสรรพนามราชาศพั ท์

บุรษุ ที่ 1 คาสรรพนาม ผู้ฟัง

ข้าพระพทุ ธเจา้ - พระมหากษตั ริย์
- สมเดจ็ พระบรมราชินีนาถ
เกล้ากระหมอ่ มฉนั (ญ) - เจา้ นายชน้ั เจ้าฟา้
เกล้ากระหม่อม (ช)
- เจา้ นายชัน้ พระองคเ์ จ้า

หมอ่ มฉัน (ญ) - หม่อมเจา้
กระหมอ่ ม (ช)

คาสรรพนามราชาศัพท์

บุรษุ ที่ 2 คาสรรพนาม ผูฟ้ ัง

ใตฝ้ ่าละอองธลุ ีพระบาท - พระมหากษตั รยิ ์
- สมเด็จพระบรมราชินีนาถ
ใต้ฝ่าละอองพระบาท - สมเด็จพระบรมโอรสาธริ าช
- สมเดจ็ พระบรมราชกมุ ารี
ใตฝ้ า่ พระบาท - เจา้ นายชน้ั เจ้าฟา้
ฝา่ พระบาท - เจ้านายชั้นพระองค์เจ้า
- เจา้ นายชน้ั หม่อมเจา้
ฝา่ บาท

คาสรรพนามราชาศัพท์

บุรษุ ที่ 3 คาสรรพนาม ผูฟ้ ัง

พระองค์ - พระมหากษตั รยิ ์
- เจา้ นายชั้นเจ้าฟา้
ทา่ น - เจ้านายท่วั ไป

ข้อใดเปน็ คานามราชาศัพท์ทุกคา

1. บ้ันพระองค์ พระโอสถ เสน้ พระเจ้า
2. พระชงฆ์ พระราชทาน ซบั พระองค์
3. พระรากขวัญ กระเป๋าทรง ชาระพระหัตถ์
4. พระกรรแสงบิด พระสาง ถวายบังคม

คากริยาราชาศัพท์

คากริยา ทีส่ มบูรณ์
ราชาศัพท์
เชน่ เสดจ็ โปรด เสวย ตรัส กริว้
ประสตู ิ ประทาน ประชวร สวรรคต

ทีส่ รา้ งขึ้น

คากริยาราชาศัพท์

คากริยาที่สร้างขึน้

หมายถงึ การนา คาสามัญมา ให้มีลักษณะเป็น
คาราชาศพั ท์ โดยนาคาว่า “ทรง” มาประกอบไว้ข้างหนา้ คา

คากริยาราชาศพั ท์

ทรงธรรม = ฟังธรรม
ทรงมา้ = ขี่ม้า
ทรงดนตรี = เลน่ ดนตรี
ทรงกีฬา = เล่นกีฬา

คากริยาราชาศพั ท์

ทรงทราบ = ทราบ
ทรงวาด = วาด
ทรงวิจารณ์ = วิจารณ์
ทรงสนับสนุน = สนับสนนุ

คากริยาราชาศพั ท์

ทรงพระสรวล = หวั เราะ
ทรงพระอักษร = เขียน
ทรงพระสุบิน = ฝนั

ขอ้ สังเกตการใช้ “ทรง”

ไมใ่ ช้ ทรง นาหนา้ คากริยาทเ่ี ป็นราชาศพั ท์อยแู่ ล้ว
เช่น ทรงตรสั ทรงเสดจ็ ทรงทอดพระเนตร

ไม่ใช้ ทรง นาหนา้ คากริยาราชาศัพท์ที่ข้นึ ตน้ ดว้ ยคาว่า
“มี” หรอื “เปน็ ” และตามด้วยคานามราชาศัพท์
เชน่ ทรงมีพระราชดารัส ทรงเปน็ พระราชโอรส

ยกเวน้ กรณีที่ “มี” หรือ “เป็น” ตามด้วยคานามสามัญ
เชน่ ทรงมีเหตผุ ล ทรงมีทกุ ข์ ทรงเป็นอาจารย์
ทรงเปน็ นักกีฬา

ทลู เกล้าฯ ถวาย - น้อมเกล้าฯ ถวาย - ถวาย

คาทง้ั ๓ คา หมายถึง “ให้” ...
แด่พระมหากษตั ริยห์ รือเจา้ นาย

ทลู เกลา้ ฯ ถวาย

หมายถึง ให้สิ่งของเล็กหรือของทีย่ กได้ ใช้แก่
พระมหากษตั ริย์ จนถึงกรมสมเด็จพระเทพรัตนราช-
สดุ าฯ สยามบรมราชกุมารี

เชน่ นาย ก. ทลู เกล้าทลู กระหม่อมถวายเงนิ จานวน...บาท แด่สมเดจ็ พระ

นางเจ้าฯ พระบรมราชนิ ีนาถเพ่อื ทรงใชส้ อยตามพระราชอัธยาศยั

น้อมเกล้าฯ ถวาย

หมายถึง ให้สิ่งของใหญ่หรือของที่ยกขึ้นให้ไม่ได้ ใชแ้ ก่
พระมหากษตั ริย์ จนถึงกรมสมเดจ็ พระเทพรัตนราช-
สุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี

เช่น นาย ก. น้อมเกล้านอ้ มกระหม่อมถวายท่ดี ินจานวน ๓ ไร่
แด่พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั

ถวาย

“ให้” (สิ่งของเล็กหรือใหญ่) แด่สมเด็จเจ้าฟา้ จนถึงหม่อมเจ้า

ตัวอยา่ ง
นาย ก. ถวายชุดเคร่อื งกฬี าจานวน ๒00 ชุด แดพ่ ระเจ้าวรวงศเ์ ธอ
พระองคเ์ จา้ โสมสวลี กรมหมื่นสุทธนารีนาถ เพอ่ื ทรงใช้ในกิจการ
ของมูลนิธเิ พือ่ นพง่ึ (ภาฯ) ยามยาก

อาคันตุกะ - พระราชอาคนั ตกุ ะ

หมายถึง แขกผูม้ าเยือน ใหส้ ังเกต “เจ้าบ้าน” เปน็ หลกั

ถา้ เจ้าบ้านเป็นพระมหากษัตริย์ ใช้ พระราชอาคนั ตกุ ะ

ถ้าเจ้าบ้านไมใ่ ช่พระมหากษัตริย์ ใช้ อาคนั ตุกะ

เชน่ พระบาทสมเด็จพระเจา้ อย่หู วั เสด็จพระราชดาเนินไปเปน็ อาคันตกุ ะของประธานาธิบดี
แหง่ ประเทศนัน้ ๆ