ฉบับที่ 1 • ประจำ ปี 2567 COMMON DISEASES THAT PET OWNERS SHOULD BE AWARE OF BEFORE BRINGING HOME DOGS AND CATS สัสั สัสั ตววิวิ วิวิ ทยรัรั รัรั กษ์ษ์ ษ์ษ์สาร โรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โรคประจำจำจำจำสายพัพัพัพันธุ์ธุ์ธุ์ธุ์ที่ที่ ที่ที่ เจ้จ้ จ้จ้ าของควรรู้รู้รู้รู้ก่ก่ ก่ก่ อนเลี้ลี้ ลี้ลี้ ยงในสุสุ สุสุ นันันันัขและแมว
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 สาส์น จากบ.ก. สวัสดีผู้อ่านทุกท่านค่ะ สัตววิทยารักษ์สารฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 ในฉบับนี้จะนำ เสนอบทความที่เกี่ยวกับน้อง หมาน้องแมวโดยเฉพาะ สำ หรับเจ้าของมือใหม่ที่ควรทราบก่อนเลี้ยงว่าสายพันธุ์ต่าง ๆ ที่เรา จะนำ มาเลี้ยงนั้น มีโรคประจำ ตัวหรือโรคที่ต้องเฝ้าระวังหรือไม่ เพื่อเตรียมความพร้อมใน การดูแลได้อย่างเหมาะสมและถูกต้อง คณะผู้จัดทำ หวังเป็นป็อย่างยิ่งว่าผู้อ่านจะได้รับความรู้ และความเข้าใจ สามารถนำ มาปรับใช้ในการดูแลสุขภาพสัตว์ได้อย่างเหมาะสมนะคะ บรรณาธิการ กองบรรณาธิธิธิกธิาร ที่ปรึกษา คณบดีคณะสัตวแพทยศาสตร์ รองคณบดีฝ่าฝ่ยวิชาการและวิจัย รองคณบดีฝ่าฝ่ยโรงพยาบาลสัตว์ บรรณาธิการ สพ.ญ.เฉลิมขวัญ นนทะโคตร รองบรรณาธิการ ผศ.สพ.ญ.ดร.สุปราณี จิตรเพียร ผศ.สพ.ญ.สุพรรณิกา พุทธชาลี ผศ.น.สพ.ดร.สุวลักษณ์ ศรีสุภา กองบรรณาธิการ น.สพ.สมพงษ์ หอยสังข์ น.สพ.กานต์ ยงวณิชย์ น.สพ.ศิวายุ รัตนะกนกชัย สพ.ญ.ภัชญา ทัศคร สพ.ญ.ณัฏฐดา ภูกิจ สพ.ญ.นิชนันท์ มณีกานนท์ น.สพ.ปิยปิะศักดิ์ วิภูศักดิ์ ผู้เขียนบทความ สพ.ญ.ทศวรรณ มากพันธ์ผล สพ.ญ นิชนันท์ มณีกานนท์ สพ.ญ.ณัฏฐา โพธิอาศน์ สพ.ญ.ภัชญา ทัศคร ฝ่าฝ่ยประสานงานและจัดทำ วารสาร น.ส.ฐานิตย์ อริยะกอง น.ส.ปรินดา นามโคกสี น.ส.ศรัญญา พลขันธุ์ น.ส.อมรรัตน์ เอียสกุล
สารบับั บั ญบั ญ 08 01 กลุ่มอาการสุนัขพันธุ์หน้าสั้นการรักษาและการจัดการ สพ.ญ.ทศวรรณ มากพันธ์ผล 04 โรคที่มักพบได้ใน สุนัขพันธุ์เล็ก สพ.ญ นิชนันท์ มณีกานนท์ โรคที่พบได้บ่อยใน สุนัขสายพันธุ์ใหญ่ สพ.ญ.ณัฏฐา โพธิอาศน์ 11 โรคประจำ สายพันธุ์ ในแมว สพ.ญ.ภัชญา ทัศคร
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 1 ปัจจุบันสุนัขพันธุ์หน้าสั้น หรือ Brachycephalic dog ยังคงเป็นสายพันธุ์ที่ผู้คนนิยมเลี้ยง เช่น เฟรนช์ บูลด็อก ชิสุห์ ปั๊ก คิงชาร์ลส์สแปเนียล บูลด็อก และอื่น ๆ อีกหลายสายพันธุ์ นอกจาก ความน่ารัก ขี้เล่นของสุนัขพันธุ์เหล่านี้แล้ว ยังมีกลุ่มอาการและความผิดปกติที่แฝงอยู่ ซึ่งเจ้าของ ควรทราบและควรสังเกต โดยกลุ่มความผิดปกติที่พบ ได้แก่ กลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ อาการสุสุสุ นั สุ นั นั ขนั ขพัพั พั น พั นธุ์ธุ์ธุ์หธุ์ น้น้ น้ าน้ าสั้สั้ สั้ น สั้ น การรัรั รั กรั กษาและการจัจั จั ดจั ดการ สพ.ญ.ทศวรรณ มากพันธ์ผล 1. ระบบทางเดิดิดินดิหายใจ โดยสุนัขพันธุ์หน้าสั้น มักจะมีปัญหาทางเดินหายใจอุดกั้น (Brachycephalic obstructive airway syndrome) หรือเรียกสั้นๆ ว่า BOAS ประกอบไปด้วยความผิดปกติหลัก คือ เพดานอ่อนยื่นยาวและหนาตัว ซึ่งเพดานอ่อนส่วนเกิน นี้จะไปขวางทางเดินหายใจ ทำ ให้เกิดเสียงกรนและขัดขวาง การไหลเวียนของอากาศเข้าสู่หลอดลมและปอด รูจมูกตีบ หมายถึงการมีรูจมูกที่ตีบแคบหรือลักษณะ ของรูจมูกที่มีขนาดเล็ก ซึ่งทำ ให้การหายใจผ่านทางจมูก ทำ ได้ยากขึ้น และทำ ให้การไหลเวียนของอากาศถูกจำ กัด ส่งผลให้สัตว์หายใจเร็วขึ้นและเสี่ยงต่อการเกิดความร้อน สูงได้มากขึ้น นอกจากนี้ อาจพบการการ เปลี่ยนแปลงอื่น ๆ ที่พบร่วมกับ ปัญหาดังกล่าวได้ ได้แก่ หลอดลม ขนาดเล็ก การขยายใหญ่ของต่อม ทอนซิล การม้วนตัวของเนื้อเยื่อด้าน ข้างกล่องเสียง การยุบตัวของกล่อง เสียง และภาวะปอดอักเสบ
การแก้ก้ก้ไก้ขทางศัศัศัลศัยกรรม ประกอบด้วย การตัดแก้ไขเพดานอ่อนยื่นยาว ผ่าขยายรูจมูก ที่ตีบแคบ และการศัลยกรรมอื่น ๆ เช่น การใส่ท่อขยายหลอดลม การตัดต่อมทอนซิล การตัดเนื้อเยื่อ กล่องเสียงบางส่วน ซึ่งต้องได้รับการตรวจร่างกายและประเมินจากสัตวแพทย์ผ่าตัดก่อน ผลลัพธ์หลัง ผ่าตัดขึ้นกับความรุนแรงของแต่ละตัว อายุ และการจัดการหลังผ่าตัด ภายหลังการผ่าตัดสุนัขอาจได้ รับการดูแลต่อที่โรงพยาบาลอย่างน้อย 1 คืน เพื่อดูแลอย่างใกล้ชิด สังเกตการหายใจ สุนัขอาจมี ปัญหาหายใจลำ บากเนื่องจากเนื้อเยื่อบวม หรือมีภาวะเลือดออกหลังการผ่าตัดได้ จึงจำ เป็นต้องได้รับ การดูแลอย่างใกล้ชิด 2. ผิผิผิวผิหนันันังนั เนื่องจากสุนัขพันธุ์หน้าสั้น มักมีผิวหนังย่น รอยพับตามผิวหนังทั้งบริเวณใบหน้า ลำ ตัว โคนหาง ซึ่งมักเป็นจุดสะสมความชื้น และเสี่ยงต่อการติดเชื้อต่าง ๆ เช่น เชื้อราและ แบคทีเรีย จึงมักพบการอักเสบของผิวหนังบริเวณรอยพับ การจัดการเบื้องต้นสามารถ ทำ ได้โดยการรักษาความสะอาดบริเวณรอยพับไม่ให้อับชื้น ในกรณีที่ผิวหนังเกิดการอัก เสบหรือติดเชื้อ สัตวแพทย์อาจประเมินให้ยาปฏิชีวนะ ลดอักเสบ ลดคัน หรือกรณีที่เป็น รุนแรงก็มีการทำ ศัลยกรรมตัดแต่งผิวหนังส่วนเกินเพื่อช่วยในการแก้ปัญหาร่วมด้วย 2 สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 ซึ่งปัญหาทางเดินหายใจอุดกั้นเหล่านี้ จะส่งผลให้สุนัขมีอาการ หายใจเสียงดัง นอนกรน หอบ เหนื่อยง่าย ไม่ทนต่อการออกกำ ลังกาย ขย้อนอาหารหรือน้ำ ลาย เยื่อเมือกม่วง เป็นลม หรือ ความร้อนสูง จนก่อให้เกิดฮีทสโตรก และเป็นอันตรายถึงเสียชีวิตได้ ซึ่งความผิดปกติเหล่านี้ สามารถตรวจได้ด้วยการพาสุนัขมาพบสัตวแพทย์ ยิ่งตรวจพบเร็วและให้การรักษาเร็วก็จะยิ่งให้ ผลลัพธ์ที่ดี โดยการรักษาจะมีทั้งทางอายุรกรรมและศัลยกรรม ดังจะได้กล่าวต่อไปนี้ การรัรัรักรัษาทางอายุยุยุรยุกรรม ขึ้นกับสภาวะความผิดปกติที่พบ อาจได้รับยาขยาย หลอดลม ยาลดอักเสบ พ่นยา ควบคุมน้ำ หนัก และจำ กัดการออกกำ ลังกาย กรณีหายใจอุดกั้น รุนแรง ต้องรีบพามาพบสัตวแพทย์อย่างเร่งด่วน เพื่อให้สัตว์ได้รับออกซิเจน ให้ยาลดอักเสบ หรือ อาจต้องประเมินให้ยาซึม เพื่อให้สัตว์สงบลง และดูแลใกล้ชิด 3. ตา สุนัขพันธุ์หน้าสั้นมักมีเบ้าตาที่ตื้นและลูกตาที่ใหญ่ จึงพบปัญหาตาแห้งได้ ง่าย สังเกตจากการที่สุนัขมีขี้ตาหรือตาแดง ควรพามาประเมินภาวะตาแห้ง เพื่อ รับยารักษา เช่น น้ำ ตาเทียม หรือยากระตุ้นการสร้างน้ำ ตา หากได้รับบาดเจ็บ หรือมีการบังคับส่วนหัวแรง ๆ อาจพบภาวะตาทะลักได้ ซึ่งจัดเป็นภาวะฉุกเฉิน ต้องพาเข้ามารับการประเมินการรักษาโดยด่วน ซึ่งถ้าไม่เสียหายมาก สัตวแพทย์ก็ จะทำ การรักษาและเก็บลูกตาของสุนัขไว้ได้ แต่ถ้าเสียหายมาก ก็อาจได้รับการ ประเมินผ่าตัดนำ ลูกตาออก และนอกจากตาแล้ว สุนัขพันธุ์หน้าสั้นก็มักพบปัญหา หนังตาม้วนเข้าและหนังตาหย่อน ซึ่งต้องให้สัตวแพทย์ช่วยประเมินเรื่องการ ศัลยกรรมตบแต่งหนังตาช่วยด้วย
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 3 4. ภาวะคลอดยาก มักพบว่าลูกสุนัขพันธุ์หน้าสั้นมีกะโหลกและไหล่ที่กว้างเมื่อเทียบกับ เชิงกราน ทำ ให้แม่สุนัขต้องใช้แรงมากในการเบ่งคลอด อาจพบภาวะ หายใจลำ บาก และไม่ทนต่อการเบ่งของสุนัขสายพันธุ์นี้ เพื่อป้องกันการคลอดไม่ได้ เมื่อสงสัยว่าสุนัขมีการ ตั้งครรภ์ควรมาตรวจประเมินด้วยการอัลตราซาวน์ และเอกซเรย์ประเมินระยะการตั้งครรภ์ จำ นวนลูกและ ขนาดกะโหลกของลูก เพื่อสัตวแพทย์จะได้วางแผนการ ช่วยคลอด หรือเตรียมความพร้อมสำ หรับการผ่าคลอด 5. กระดูดูดู ก ดู กสัสัสันสัหลัลัลังลัและหางผิผิผิดผิปกติติติติ มักพบการเจริญผิดปกติของหาง และกระดูก สันหลัง โดยเฉพาะพันธุ์เฟรนช์บูลด็อก โดยจะพบหาง ที่สั้นกว่าปกติและผิดรูป ซึ่งมักพบร่วมกับกระดูกสัน หลังที่ผิดปกติ เช่น เล็กกว่าปกติ หรือมีลักษณะคดไป มา ซึ่งมีโอกาสส่งผลต่อการทำ งานของระบบประสาท มีปัญหาเรื่องการใช้ขา การควบคุมปัสสาวะและ อุจจาระได้ การรักษามีตั้งแต่การใช้ยา จนถึงการ ผ่าตัด ดังนั้นเจ้าของต้องระวังการเกิดอุบัติเหตุ และ คอยสังเกตความผิดปกติ หากต้องการตรวจสามารถ พาเข้ามาพบสัตวแพทย์ เพื่อตรวจร่างกาย และ เอกซเรย์เบื้องต้นได้ ที่กล่าวมาข้างต้นคือความผิดปกติที่พบได้บ่อยในสุนัขพันธุ์หน้าสั้น ดังนั้นหากเจ้าของสังเกตเห็น ความผิดปกติหรือต้องการปรึกษาเกี่ยวกับการดูแล รักษาและป้องกัน สามารถพาเข้ามาให้ สัตวแพทย์ช่วยตรวจสุขภาพและประเมินความผิดปกติต่างๆ เพื่อช่วยให้สุนัขของท่านได้รับการ รักษาอย่างเหมาะสม อ้างอิง Fossum, T.W. (2019) Small Animal Surgery. 5th Edition, Elsevier, Arizona. Lackmann F et al. (2021) Epidemiological study of congenital malformations of the vertebral column in French bulldogs, English bulldogs and Pugs. Veterinary Record, 22 May 2021: e509. RSPCA Knowledgebase. (2022) What do I need to know about Brachycephalic dogs? https://kb.rspca.org.au/knowledge-base/what-do-i-need-to-knowabout-brachycephalic-dogs/ (accessed on November 13, 2024).
4 สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 เนื่องจากในปัจจุบัน ผู้คนนิยมเลี้ยงสุนัขมากขึ้น เพื่อทั้งเป็นเพื่อนแก้เหงา เพื่อนที่ให้ความ สุข หรือเลี้ยงเป็นเหมือนลูก ดังนั้นเราควรจะรู้จักโรคประจำ สายพันธุ์ต่าง ๆ ก่อนที่เราจะเลี้ยง เพื่อ จะได้เฝ้าระวังและดูแลสุนัขของท่านให้ดีที่สุด โดยในบทความนี้จะเน้นไปที่โรคประจำ สายพันธุ์เล็ก ซึ่ง ประกอบด้วยโรคดังนี้ โรคที่ที่ ที่ มั ที่ มั มั กมั กพบได้ด้ ด้ใด้ นสุสุสุ นั สุ นั นั ขนั ขพัพั พั น พั นธุ์ธุ์ธุ์เธุ์ล็ล็ ล็ กล็ ก สพ.ญ นิชนันท์ มณีกานนท์ 1.โรคลิ้ลิ้ ลิ้ น ลิ้ นหัหัหัวหัใจรั่รั่ รั่ วรั่ ว ในหัวใจสุนัขมีลิ้นหัวใจอยู่ 4 ลิ้น โดยลิ้นที่ได้รับผลกระทบ มากที่สุด และมีการรั่วไหลมากที่สุด คือ ลิ้นหัวใจไมทรัล ลิ้นหัวใจนี้ จะแยกห้องล่างซ้ายออกจากห้องบนซ้าย โดยปกติแล้วลิ้นหัวใจนี้จะ ปิดลงเมื่อหัวใจบีบตัว และการปิดนี้เพื่อป้องกันไม่ให้เลือดไหลกลับ เข้าไปในห้องบน ทำ ให้เลือดไหลเข้าสู่ร่างกายได้ตามปกติ เมื่อลิ้น หัวใจรั่ว เลือดจะไหลย้อนกลับเข้าไปในห้องบนซ้าย ดังนั้นโรคนี้จึง มักเรียกว่าลิ้นหัวใจไมทรัล พบได้บ่อยมากในสุนัขอายุ 8 ปีขึ้นไป สุนัขพันธุ์เล็กมักได้รับผลกระทบมากที่สุด โดยสุนัขบางสายพันธุ์ ได้แก่ คาวาเลียร์คิงชาร์ลส์สแปเนียล พุดเดิล ชิสุห์ มอลทีส ชิวาวา คอกเกอร์สแปเนียล มินิเจอร์ ชเนาเซอร์ ดัชชุนด์ และปอมเมอเร เนียน นอกจากนี้ยังพบได้ในสุนัขสายพันธุ์ใหญ่และพันธุ์ผสมบาง ชนิดด้วย
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 5 การแสดงอาการในระยะเริ่มต้นมักจะไม่พบความผิดปกติใดๆ แต่สัตวแพทย์สามารถทราบได้ จากการตรวจร่างกาย การฟังฟัเสียงหัวใจ ซึ่งจะได้ยินเสียงการเต้นของหัวใจที่ผิดปกติ อาการที่พบ จะขึ้นอยู่กับระดับความรุนแรงของโรค โดยเมื่ออาการรุนแรงขึ้น มักพบอาการที่สุนัขไอแห้ง ๆ และมี การหายใจที่ผิดปกติ เช่น หายใจลำ บาก หายใจถี่ขึ้น เป็นต้น จนในที่สุดจะก่อให้เกิดภาวะหัวใจล้ม เหลว หัวใจวาย และเสียชีวิตในที่สุด แนวทางการรักษาประกอบด้วยยาหลายชนิด ซึ่งสิ่งสำ คัญคือต้องเลือก ยาและปรับขนาดยาให้เหมาะสมกับความต้องการของสุนัขแต่ละตัว แตก ต่างกันขึ้นกับระยะและความรุนแรงของโรค ยาที่มีการใช้บ่อยในการรักษาคือ กลุ่มยาขับน้ำ กลุ่มยาขยายหลอดเลือด กลุ่มยาเพิ่มการบีบตับตัวของหัวใจ และยาอื่น ๆ เพื่อแก้ไขปัญหาเฉพาะเจาะจง เช่น การเต้นของหัวใจผิดจังหวะ ความดันในหลอดเลือดที่ปอดสูง โดยการรักษาโรคนี้ไม่สามารถทำ ให้หาย จากโรคได้เด็ดขาด เป็นเพียงการบรรเทาและประคับประคองอาการ 2.โรคเบาหวาน โรคเบาหวานเป็นภาวะที่พบบ่อย โดยเกิดขึ้นเมื่อร่างกายไม่สามารถ ใช้กลูโคส (น้ำ ตาลชนิดหนึ่ง) ได้ตามปกติ ไม่ว่าจะเป็นจากการขาดอินซูลิน หรือดื้อต่ออินซูลิน ซึ่งชนิดที่พบได้บ่อยในสุนัข คือ ชนิดการขาดอินซูลิน จะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายของสุนัขผลิตอินซูลินได้ไม่เพียงพอ เกิดขึ้นเมื่อ ตับอ่อนได้รับความเสียหายหรือทำ งานไม่ปกติ สุนัขที่เป็นโรคเบาหวานประเภทนี้ ต้องได้รับการฉีดอินซูลินทุกวันเพื่อทดแทนอินซูลินที่ขาดหายไป โดยสุนัขสายพันธุ์ ที่มีความเสี่ยงสูง ได้แก่ พุดเดิล บิชอง ปั๊ก ดัชชุนด์ มินิเจอร์ และชเนาเซอร์ อาการที่พบได้แก่ ดื่มน้ำ มากขึ้น ปัสสาวะบ่อยขึ้น น้ำ หนักลดลงแม้ว่ายังมีความอยาก อาหารปกติ ตาขุ่นมัว หรือบางรายมีอาการที่รุนแรงขึ้นไม่ว่าจะเป็นอ่อนแรง อาเจียน เบื่ออาหาร แนวทางการวินิจฉัยสามารถทำ ได้โดยการตรวจระดับน้ำ ตาลกลูโคสใน กระแสเลือดและปัสสาวะ รวมไปถึงการตรวจอื่น ๆ เช่น เอนไซม์ตับสูง และอิ เล็กโทรไลต์ ซึ่งถ้าวินิจฉัยโรคเบาหวาน และเริ่มการรักษาได้เร็วเท่าไร สัตว์ เลี้ยงก็ยิ่งมีโอกาสกลับมาใช้ชีวิตปกติได้มากขึ้นเท่านั้น การรักษาประกอบด้วยการฉีดอินซูลินและการจัดการอาหาร โดยแนะนำ ให้ อาหารที่ ประกอบด้วยโปรตีน ไฟเบอร์ และคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อนที่จะช่วย ชะลอการดูดซึมกลูโคส รวมถึงอาหารไขมันต่ำ
6 สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 3.โรคไต ไตของสุนัขมีความหน้าที่สำ คัญเป็นอวัยวะขับของเสีย กำ จัดสารที่ตกค้างจากกระแสเลือด และรักษาความสมดุลของของเหลวและแร่ธาตุในร่างกาย ถ้าไตไม่สามารถทำ งานได้ปกติ อาจทำ ให้ เป็นอันตรายถึงชีวิตได้ รูปแบบที่พบมากที่สุดของไตล้มเหลวในสุนัขเรียกว่าโรคไตวายเรื้อรัง (Chronic kidney disease) โดยไตเป็นอวัยวะที่จะต้องมีความเสียหายมากกว่าร้อยละ 75 ถึงจะ ตรวจพบว่าค่าไตสูงกว่าปกติ หรือสุนัขแสดงอาการผิดปกติ สาเหตุที่ทำ ให้เกิดไตวายเรื้อรังนั้นมี หลายสาเหตุ อาทิ โรคที่เป็นตั้งแต่กำ เนิด พันธุกรรม การติดเชื้อแบคทีเรีย สารพิษ ความเสื่อม ของอวัยวะ เป็นต้น อาการของสุนัขไตวาย ส่วนใหญ่จะไม่ปรากฏอาการ จนกระทั่งมีความเสีย หายของเนื้อเยื่อไตมากกว่าร้อยละ 75 โดยสามารถพบอาการ เช่น ซึม อ่อนแรง ไม่กินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน เหงือกซีด ผอมลง ฯลฯ ซึ่งมักจะพบความผิดปกติ ร่วมกับระบบอื่นได้ เช่น ระบบไหลเวียนเลือด ระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย การวินิจฉัย สามารถทำ ได้หลายวิธีร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นตรวจเลือดเพื่อดูค่าบ่งชี้ต่าง ๆ เช่น Creatinine, Symmetric Dimethyl Arginine (SDMA), Blood Urea Nitrogen (BUN), ตรวจวิเคราะห์ปัสสาวะ (Urinary analysis) หรือ การทำ รังสีวินิจฉัย เช่น อัลตราซาวน์ สำ หรับแนวทางการรักษาไตวายเรื้อรังนั้น ไม่สามารถรักษาให้กลับมาทำ งาน ปกติได้ แต่การรักษาจะทำ ได้เพียงพยุงอาการ ชะลอให้โรคดำ เนินไปอย่างช้าที่สุด ทำ ให้ผลเลือดกลับมาใกล้เคียงปกติ เพื่อให้สุนัขใช้ชีวิตได้นานขึ้น โดยประกอบด้วยหลายวิธีร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นการให้สารน้ำ การให้ยา หรือการให้อาหารสำ หรับโรคไตโดยเฉพาะ 4.โรคตัตัตับตั อ่อ่ อ่ ออ่ อนอัอัอักอัเสบ โรคตับอ่อนอักเสบเป็นป็ภาวะอักเสบที่ส่วนใหญ่พบในสุนัขและแมว อาจเป็นป็แบบเฉียบพลัน หรือเรื้อรัง ส่วนใหญ่เกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัด โดยปัจปัจัยเสี่ยงที่ก่อให้เกิดโรคตับอ่อน อักเสบ ได้แก่ การกินอาหารที่ไขมันสูง สุนัขที่มีภาวะอ้วน สุนัขที่เป็นป็ โรคเบาหวาน หรืออาจมีความ ผิดปกติทางพันธุกรรมของสุนัขบางสายพันธุ์ มีความเสี่ยงต่อโรคตับอ่อนอักเสบสูง เช่น มินิเจอร์ ชเนาเซอร์ สุนัขพันธุ์ทอย และเทอร์เรียร์ขนาดเล็กบางสายพันธุ์ อาการหลักที่ส่วนใหญ่พบได้ในโรคตับอ่อนอักเสบ คือ เบื่ออาหาร อาเจียน ปวดท้อง รวมถึงการพบภาวะขาดน้ำ ได้ โดยอาการที่พบมักจะแบ่งออกได้ทั้งอาการ แบบเฉียบพลันและเรื้อรัง ในรายที่พบอาการเฉียบพลัน อาจจะพบว่ามีภาวะขาดน้ำ รุนแรง หายใจเร็ว ไปจนถึงภาวะช็อคถึงแก่ชีวิตเลยก็ได้ แนวทางในการวินิจฉัยโรคตับอ่อนอักเสบ สามารถทราบได้จากการ ตรวจเลือดหาความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (CBC) การตรวจชีวเคมี ไม่ ว่าจะเป็น ค่าเอนไซม์ตับ (ALT, ALP) ค่าเอนไซม์ไลเพส (Pancreatic lipase) เป็นต้น รวมถึงการวินิจฉัยทางรังสีร่วมด้วย เช่น การอัลตรา ซาวน์ช่องท้อง
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 การรักษาโรคตับอ่อนอักเสบประกอบด้วยหลายแนวทางร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นการให้สารน้ำ เข้า เส้นเลือด ยาปฏิชีวนะ ยาต้านอาเจียน ยาแก้ปวด ในระยะแรกที่พบอาเจียนมากอาจจะแนะนำ ให้งดน้ำ งดอาหารเป็นเวลาระยะหนึ่ง และถ้าสามารถควบคุมอาเจียนได้ ค่อยเริ่มให้อาหารไขมันต่ำ โดยเริ่มจาก ให้มื้อเล็ก ๆ 5.โรคหลอดลมตีตี ตี บ ตี บ โรคหลอดลมตีบเป็นป็ โรคเรื้อรังที่ค่อย ๆ ลุกลาม โดยเริ่มแรกต้องอธิบายก่อนว่าหลอดลมเป็นป็ ท่อที่มีความยืดหยุ่น หลอดลมมีกระดูกอ่อนเป็นป็วงแหวนเล็ก ๆ ซึ่งช่วยให้ทางเดินหายใจเปิดปิอยู่ เมื่อ สุนัขหายใจ เคลื่อนไหว หรือไอ ซึ่งวงแหวนของกระดูกอ่อนมีลักษณะเป็นป็รูปตัว C โดยส่วนที่เปิดปิ ของรูปตัว C หันขึ้นด้านบน ในสุนัขบางตัว กระดูกอ่อนรูปตัว C จะอ่อนลง และเริ่มยุบตัวแบนลง เมื่อหลังคาของหลอดลมยืดออก วงแหวนกระดูกอ่อนจะแบนลงเรื่อย ๆ จนกระทั่งเกิดหลอดลมตีบ สุนัขพันธุ์เล็กจะเป็นป็พันธุ์ที่แสดงอาการจากโรคนี้มากที่สุด โดยเฉพาะพันธุ์ยอร์กเชียร์เทอร์เรีย ปอม เมอเรเนียน พุดเดิล และชิวาวา สามารถพบได้ตั้งแต่ช่วงอายุกลางไปจนถึงอายุมาก แต่ก็อาจพบ โรคนี้ในสุนัขอายุน้อยได้เช่นกัน หรือสามารถพบได้ในสุนัขที่มีน้ำ หนักเกินอีกด้วย อาการที่พบของโรคหลอดลมตีบ ได้แก่ อาการไอแห้งรุนแรงที่ฟังฟัเหมือนเสียงห่านร้อง มี เสียงหวีดเมื่อหายใจเข้า การไม่ทนต่อการออกกำ ลังกาย ไปจนถึงหายใจลำ บาก และเป็นลมตามมา การวินัจฉัยโรคหลอดลมตีบสามารถทำ ได้หลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการถ่ายภาพเอกซเรย์ช่อง อก รวมถึงการถ่ายภาพเอกซเรย์แบบเคลื่อนไหว (Fluoroscopy) รวมถึงการส่องกล้องทางเดิน หายใจ (Bronchoscopy) แนวทางการรักษาประกอบด้วย 2 แนวทาง คือ การรักษาทางยา โดย แนวทางนี้มักได้ผลประมาณร้อยละ 70 และส่วนใหญ่จะแนะนำ ให้ลดน้ำ หนักร่วมด้วย ส่วนอีกแนวทางคือการรักษาทางศัลยกรรม ซึ่งจะ เป็นการผ่าตัดใส่อุปกรณ์คล้ายสปริง เรียกว่า สเตนท์ (Stent) ไว้ ภายในหลอดลม เพื่อตรึงหลอดลมให้เปิดอยู่ตลอด 5 7 อ้างอิงCornell University Hospital for Animals. (2024). Leaky Valve Disease of Older Dogs. Retrieved 10 November 2024, https://www.vet.cornell.edu/hospitals/services/cardiology/leaky-valve-disease-older-dogs AKC Staff. (2022). Diabetes in Dogs: Symptoms, Causes, & Treatment. Retrieved 10 November 2024, https://www.akc.org/expert-advice/health/diabetes-in- dogs/ JD Foster. (2013). Canine Chronic Kidney Disease: Current Diagnostics and Goals for Long-Term Management. Retrieved 10 November 2024, https://todaysveterinarypractice.com/urology-renal-medicine/canine-chronic-kidney-diseasecurrent-diagnostics-goals-long-term-management/ Asia Dunaevich et al. (2020). Acute on chronic kidney disease in dogs: Etiology, clinical and clinicopathologic findings, prognostic markers, and survival. Retrieved 10 November 2024, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7694831/ Jörg M. Steiner. (2020). Pancreatitis in Dogs and Cats. Retrieved 10 November 2024, https://www.msdvetmanual.com/digestive-system/the-exocrine- pancreas/pancreatitis-in-dogs-and-cats#Treatment_v3266867 American College of Veterinary surgeons. (2024). Tracheal Collapse. Retrieved 10 November 2024, https://www.acvs.org/small-animal/tracheal-collapse/
8 สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 โรคที่ที่ ที่ พ ที่ พบได้ด้ ด้ บ่ ด้ บ่ บ่ อบ่ อยใน สุสุสุ นั สุ นั นั ขนั ขสายพัพั พั น พั นธุ์ธุ์ธุ์ใธุ์หญ่ญ่ ญ่ญ่ สพ.ญ.ณัฏฐา โพธิอาศน์ 1.DILATED CARDIOMYOPATHY (DCM) โรคที่เกิดจากความผิดปกติของกล้ามเนื้อหัวใจ โดยกล้ามเนื้อหัวใจห้องล่างจะมีความบาง กว่าปกติ ส่งผลให้ความแรงในการบีบตัวลดลง ทำ ให้เลือดค้างอยู่ในปอดมากขึ้น และส่งออกซิเจน ไปตามเนื้อเยื่อต่าง ๆ ได้น้อยลง พบในสุนัขเพศผู้มากกว่าเพศเมีย และพบในสุนัขที่อายุค่อนข้าง มาก สายพันธุ์ที่ส่วนใหญ่พบโรคนี้ได้บ่อย คือ พันธุ์ Doberman Pincher, Boxer, Cocker Spaniel, German Shepherd, Saint Bernard, Labrador Retriever และ Great Dane โดย โรคเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น การได้รับยาที่เป็นพิษต่อกล้ามเนื้อหัวใจ การติด เชื้อไวรัสบางชนิด การขาดสารอาหารบางอย่าง พันธุกรรม หรืออาจไม่มีสาเหตุ ที่ชัดเจนก็ได้ อาการที่พบคือ เหนื่อยง่าย เป็นลม อ่อนเพลีย น้ำ หนักลด ไอ หายใจเร็ว หรือหายใจลำ บาก หัวใจเต้นผิดจังหวะ และอาจเสียชีวิตเฉียบพลัน ได้ การรักษาจะเป็นการใช้ยาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการบีบตัวของหัวใจ และจัดการภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น ช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิต ของสัตว์ป่วยในระยะยาว 2.GASTRIC DILATATION-VOLVULUS (GDV) การขยายใหญ่และบิดหมุนของกระเพาะอาหาร (GDV) เป็นภาวะที่กระเพาะอาหารขยายใหญ่ มากผิดปกติ (Gastric dilatation) จากการที่มีอาหารหรือแก๊สปริมาณมาก และในบางรายอาจมี การบิดหมุน (Gastric volvulus) ร่วมด้วย พบได้ในสุนัขทุก สายพันธุ์ แต่ส่วนใหญ่พบบ่อยในสุนัขพันธุ์ใหญ่ อาจเกิด เนื่องจากปัจจัยหลายอย่าง เช่น การกินอาหารปริมาณมากใน มื้อเดียว หรือสุนัขที่มีลักษณะช่องอกลึกสายพันธุ์ที่พบได้บ่อย คือ Great Dane, Weimaraner, Saint Bernard, Irish Setter และ Gordon Setter
แนวทางการรักษาขึ้นกับสาเหตุที่ทำ ให้เกิดข้ออักเสบ แต่ส่วนใหญ่มักมี หลายปัจปัจัยร่วมกันและไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ การรักษาจึงเน้นที่การ ลดการอักเสบ ลดความเจ็บปวด และเพิ่มคุณภาพชีวิตของสุนัขเป็นป็หลัก โดย มีทั้งการให้ยาแก้ปวดลดอักเสบ คุมน้ำ หนัก การผ่าตัดเพื่อลดความเจ็บปวด การจัดการพื้นที่ในการเลี้ยงควรเป็นป็พื้นที่ไม่ลื่นเกินไป การจำ กัดหรือลด พฤติกรรมที่อาจส่งผลให้ข้ออักเสบมากขึ้น เช่น ลดการวิ่งหรือการกระโดด สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 ภาวะ GDV ถือเป็นป็ภาวะฉุกเฉินที่ต้องจำ เป็นป็ต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน เนื่องจาก กระเพาะอาหารที่ใหญ่ขึ้นอาจไปกดทับหลอดเลือด หรือขัดขวางการไหลเวียนของเลือดจากช่องท้อง กลับเข้าสู่หัวใจ หรืออาจดันกระบังลมทำ ให้สัตว์หายใจลำ บาก หรือการบิดหมุนอาจทำ ให้เลือดไม่ สามารถเข้าไปเลี้ยงกระเพาะอาหารและม้ามได้ ส่งผลให้เกิดภาวะช็อคและเสียชีวิตได้ ควรได้รับการ รักษาปรับสภาพร่างกายสัตว์แล้วผ่าตัดเข้าไปสำ รวจและแก้ไขอย่างเหมาะสม โดยโอกาสรอดชีวิตขึ้น อยู่กับความรุนแรงที่เป็นป็และระยะเวลาตั้งแต่เกิดอาการจนถึงการเข้ารับการรักษา 5 9 3.OSTEOARTHRITIS (OA) เป็นป็ภาวะข้อกระดูกอักเสบเรื้อรัง ส่วนใหญ่พบในสุนัขขนาดใหญ่ น้ำ หนักตัวมาก หรือสุนัข อ้วน สาเหตุอาจเกิดได้ทั้งจากการบาดเจ็บ อุบัติเหตุ พฤติกรรมที่ชอบเล่นหรือกระโดดแรง ๆ โรค ทางภูมิคุ้มกัน หรือโรคติดเชื้อบางชนิด สาเหตุเหล่านี้จะทำ ให้เกิดการอักเสบในข้อ ทำ ให้ชั้นกระดูก อ่อนบางลง น้ำ ไขข้อลดลง ผิวหน้าของกระดูกอ่อนเกิดการเปลี่ยนแปลง ทำ ให้เกิดการเสียดสีของ กระดูกเวลาเคลื่อนไหวและทำ ให้เกิดความเจ็บปวด 4.OBESITY ภาวะอ้วน หรือภาวะน้ำ หนักเกิน ส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากการได้รับพลังงานจากอาหารมาก เกินความต้องการของสุนัข เช่น การให้ขนมบ่อย ๆ ขนมที่มีพลังงานสูง อาหารไขมันสูง การให้กินอาหารตลอดทั้งวัน นอกจากนี้อาจมีปัจปัจัยอื่นร่วมด้วย เช่น พันธุกรรม โรคที่เกี่ยวกับฮอร์โมนบางชนิด หรือการได้รับยาบางชนิด ก็อาจส่งผลให้น้ำ หนัก เพิ่มขึ้นได้ การรักษาทำ ได้โดยการควบคุมอาหาร เช่น ให้อาหารที่มีไฟเบอร์สูง ไขมันต่ำ จำ กัดปริมาณอาหารต่อวัน เพื่อไม่ให้ได้รับพลังงานจากอาหาร มากเกินไป ควรลดขนมหรือให้ขนมที่มีพลังงานต่ำ อาจร่วมกับการออก กำ ลังกายเบา ๆ เช่น การเดิน หรือการว่ายน้ำ และรักษาโรคที่อาจเป็นป็ สาเหตุไปพร้อม ๆ กัน
Mast cell tumor เป็นป็มะเร็งที่เกิดจาก mast cells ซึ่งเป็นป็เซลล์ที่ทำ หน้าที่ตอบสนอง กับการเกิดภูมิแพ้ เป็นป็เซลล์ที่พบได้ตามผิวหนังทั่วร่างกายสุนัข อาการของมะเร็งชนิดนี้ส่วนใหญ เกี่ยวข้องการปฏิกิริยาการแพ้ เช่น คัน บวม ร้อน แดง เจ็บปวดบริเวณก้อนหรือรอบ ๆ ก้อน มะเร็งชนิดนี้พบได้ในสุนัขทุกช่วงอายุ แต่จะพบมากในสุนัขอายุ 8 - 10 ปีขึ้ปี ขึ้นไป สามารถพบได้ทั่ว ร่างกาย แต่ตำ แหน่งที่พบบ่อย ๆ ส่วนใหญ่เป็นป็ที่ขา หน้า ใต้ท้อง ขาหนีบหรือถุงอัณฑะ สายพันธุ์ ที่พบได้บ่อยได้แก่ Boxer, Pug, Golden Retriever และ Boston Terrier การรักษามะเร็งชนิด นี้ค่อนข้างยากและขึ้นอยู่กับปัจปัจัยหลายอย่าง เช่น ตำ แหน่งและขนาดของก้อนมะเร็ง อายุ สุขภาพ ของสุนัข โรคประจำ ตัว เป็นป็ต้น การรักษาทำ ได้ทั้งการผ่าตัด การให้ยาเคมีบำ บัด และการฉายรังสี สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 10 5.มะเร็ร็ ร็ งร็ งผิผิผิวผิหนันันังนัที่ที่ ที่ พ ที่ พบบ่บ่ บ่ อบ่ อย Lipoma เป็นป็เนื้องอกของไขมัน ส่วนใหญ่พบในสุนัขอ้วนหรือสุนัขที่น้ำ หนักเกิน รว ถึงสุนัขอายุมาก มักพบบริเวณด้านข้างลำ ตัวหรือที่สะโพก โดยไม่ค่อยเกิดการแพร่ กระจาย การรักษาทำ ได้โดยการผ่าตัดออก แต่ในบางรายหากปล่อยให้ขนาดใหญ่ เกินไป อาจไม่สามารถผ่าตัดออกได้หรือกรณีเป็นป็ตำ แหน่งบริเวณขา สัตวแพทย์อาจ จำ เป็นป็ต้องตัดขาไปด้วย Squamous cell carcinoma เป็นป็มะเร็งที่เกิดจากเซลล์ผิวหนังชั้น epidermis สามารถพบ ได้ในสุนัขทุกสายพันธุ์ แต่พันธุ์อาจพบได้บ่อยคือ Labrador Retriever, Golden Retriever, Basset Hound และ Poodle การรักษาที่ดีที่สุดคือ การผ่าตัด ออกให้กว้าที่สุด การรักษาโดยการฉายรังสีอาจทำ ในรายที่เป็นป็มะเร็งในตำ แหน่งที่ไม่ สามารถผ่าตัดกว้างได้ อาทิ ใบหน้า ใบหู จมูก เป็นป็ต้น
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 11 โรคประจำจำจำจำ สายพัพั พั น พั นธุ์ธุ์ธุ์ธุ์ ในแมว สพ.ญ.ภัชญา ทัศคร ก่อนที่เราจะเริ่มเลี้ยงสัตว์ สิ่งสำ คัญที่ควรให้ความสำ คัญคือความรู้ด้านสุขภาพของสัตว์ เจ้าของสัตว์ควรศึกษาข้อมูลนี้ก่อนที่จะตัดสินใจรับสัตว์มาเลี้ยง การเข้าใจและรู้จักโรคที่อาจเกิดขึ้น กับสัตว์เลี้ยง โดยเฉพาะโรคประจำ สายพันธุ์ จะช่วยให้เราสามารถสังเกตอาการและให้การดูแล เบื้องต้นได้อย่างเหมาะสมส่งผลให้สัตว์เลี้ยงมีสุขภาพดีและมีชีวิตที่ยืนยาว ในบทความนี้จะได้กล่าว ถึง โรคหรือความผิดปกติที่พบได้ในแมว ดังจะได้กล่าวต่อไปนี้ 1.โรคกล้ล้ ล้ าล้ ามเนื้นื้ นื้ อนื้ อหัหัหัวหัใจ โรคกล้ามเนื้อหัวใจในแมว (feline cardiomyopathy) เป็นป็ โรคหัวใจที่พบได้บ่อย แบ่ง ได้หลายชนิด โดยชนิดที่พบบ่อยที่สุด คือ โรคกล้ามเนื้อหัวใจหนาตัวเกินปกติ (hypertrophic cardiomyopathy; HCM) ซึ่งเกิดขึ้นได้กับแมวทุกสายพันธุ์ และพบได้บ่อยในแมวสายพันธุ์ Domestic Short Hair ที่นิยมเลี้ยงในบ้านเรา สาเหตุของโรค HCM อาจมาจากความผิดปกติ ทางพันธุกรรมที่พบในบางสายพันธุ์ เช่น เมนคูน แรกดอล สฟิงฟิส์ หรือจากปัจปัจัยอื่น ๆ ที่กระตุ้น ให้กล้ามเนื้อหัวใจหนาตัวขึ้น เช่น โรคไทรอยด์และความดันโลหิตสูง แมวที่ป่วป่ยอาจไม่แสดงอาการ เลยจนกระทั่งเข้าสู่ภาวะหัวใจล้มเหลว แมวจะแสดงอาการชัดเจนขึ้น ได้แก่ หายใจเร็ว หายใจ ลำ บาก อ่อนเพลีย หรือขาหลังอัมพาตจากลิ่มเลือดอุดตัน การวินิจฉัยที่แม่นยำ ทำ ได้โดยการ ตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงสะท้อนความถี่สูง (echocardiography) ร่วมกับเอกซเรย์ช่องอกเพื่อ ประเมินภาวะหัวใจล้มเหลว ในปัจปัจุบันยังมีการตรวจเลือดเพื่อวัดตัวชี้บ่งทางชีวภาพของหัวใจ ที่ สามารถช่วยประเมินภาวะของโรคได้อีกด้วย ในด้านการรักษา การเลือกใช้ยาจะขึ้นอยู่กับชนิด และ ความรุนแรงของโรค โดยสัตวแพทย์จะเป็นป็ผู้ให้คำ แนะนำ และวางแนวทางการรักษาที่เหมาะสม
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 12 2.โรคถุถุถุ ง ถุ งน้ำน้ำน้ำน้ำในไต โรคถุงน้ำ ในไต (polycystic kidney disease; PCK) เป็นป็ โรคที่พบได้ในสัตว์เลี้ยงลูก ด้วยนม รวมถึงในแมว โดยเฉพาะแมวสายพันธุ์เปอร์เซียซึ่งมีอัตราการเกิดโรคสูงมากถึง 38% สาเหตุหลักของโรคถุงน้ำ ในไตมาจากความผิดปกติในยีน PKD1 ซึ่งเป็นป็ยีนที่สามารถถ่ายทอดทาง พันธุกรรมได้ เมื่อแมวป่วป่ยด้วยโรคถุงน้ำ ในไต จะเกิดการพัฒนาของถุงน้ำ ในเนื้อไต ถุงน้ำ จะพัฒนา และขยายใหญ่ขึ้น ทำ ให้ปริมาณเนื้อไตปกติลดลง ส่งผลให้การทำ งานของไตค่อย ๆ เสื่อมลงจนนำ ไปสู่ภาวะไตวายได้ แมววัยเด็กอาจยังไม่แสดงอาการเนื่องจากถุงน้ำ มีขนาดเล็ก แต่เมื่ออายุมากขึ้น ถุงน้ำ จะเพิ่มขนาดและจำ นวนมากขึ้น ทำ ให้เริ่มมีอาการแสดงถึงภาวะไตเสื่อม เช่น ซึม เบื่ออาหาร น้ำ หนักลด อาเจียน มีการดื่มน้ำ และปัสปัสาวะเพิ่มมากขึ้น ซึ่งเป็นป็อาการบ่งบอกของภาวะไตวาย การ วินิจฉัยโรคสามารถทำ ได้ด้วยการตรวจอัลตราซาวด์ ซึ่งเป็นป็วิธีที่รวดเร็วและเชื่อถือได้ และในปัจปัจุบัน ยังมีการตรวจเลือดเพื่อหาความผิดปกติของยีน PKD1 ซึ่งแม้จะมีข้อจำ กัดในบางห้องปฏิบัติการ แต่ก็ช่วยยืนยันได้ถึงความเสี่ยงทางพันธุกรรมของโรค แม้ว่าโรคถุงน้ำ ในไตในแมวจะไม่สามารถ รักษาให้หายขาดได้ แต่การดูแลที่ถูกต้องเหมาะสมจะช่วยชะลอการเสื่อมของไตได้ โดยให้การดูแลใน ลักษณะเดียวกับโรคไตเสื่อมเรื้อรัง 3.โรคข้ข้ ข้ อข้ อเสื่สื่ สื่ อสื่ อม โรคข้อเสื่อม (osteoarthritis) เป็นป็ ปัญปัหาสุขภาพที่เกิดจากการ เสื่อมของกระดูกอ่อนในข้อต่อ ส่งผลให้เกิดอาการเจ็บปวดในขณะที่ เคลื่อนไหว ข้อฝืดฝืและความสามารถในการเคลื่อนไหวลดลง ปัญปัหานี้ ไม่เพียงส่งผลต่อสุขภาพกาย แต่ยังลดคุณภาพชีวิตโดยรวมของแมว อีกด้วย สาเหตุของโรคข้อเสื่อมในแมวสามารถเกิดขึ้นได้จากหลาย ปัจปัจัย ได้แก่ ความเสื่อมตามอายุ น้ำ หนักตัวมาก การใช้งานข้อต่อ มากเกินไป หรือปัจปัจัยทางพันธุกรรม โดยเฉพาะสายพันธุ์สก็อตติชฃ โฟลด์และเมนคูน มีแนวโน้มที่จะพัฒนาโรคข้อเสื่อมมากกว่าสายพันธุ์อื่น และพบว่าแมวพันธุ์สก็อตติชโฟลด์มักพบภาวะ Osteochondrodysplasia ซึ่ง มีการกลายพันธุ์ของยีนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตของกระดูก ทำ ให้การ พัฒนาของกระดูกและข้อต่อผิดปกติ จึงพบความผิดปกติบริเวณกระดูกขาและกระดูกสันหลังได้บ่อย อาการ ของโรคข้อเสื่อมในแมวอาจมีความแตกต่างกันตามระดับความรุนแรง เช่น กินอาหารน้อยลง น้ำ หนักลด เคลื่อนไหวลำ บาก หรือน้อยลงเมื่อเทียบกับปกติ บางครั้งอาจพบว่าข้อต่อบวม แดง หรือแข็งเกินไป การวินิจฉัย ทำ ได้โดยการตรวจร่างกายกับสัตวแพทย์ และการเอกซเรย์เพื่อยืนยันการเสื่อมของกระดูกและข้อต่อ รวมถึง ประเมินขอบเขตของการอักเสบที่เกิดขึ้น การรักษาโรคข้อเสื่อมในแมวควรดำ เนินการแบบบูรณาการ โดยอาจมี หลายวิธีร่วมกัน ได้แก่ การใช้ยาบรรเทาปวด ยาต้านการอักเสบ อาหารเสริมบำ รุงข้อ การลดน้ำ หนัก การทำ กายภาพบำ บัด และการปรับสภาพแวดล้อมในบ้าน เช่น ลดระดับความสูงพื้นที่และของอุปกรณ์ต่าง ๆ เพื่อให้ แมวเข้าถึงได้ง่าย
สัตววิทยรักษ์สาร ฉบับที่ 1 ประจำ ปี 2567 13 การเกิดหูส่วนนอกอักเสบ (otitis externa) ในแมวพบได้น้อยกว่าสุนัข เนื่องจาก โครงสร้างหูของแมวที่มักมีใบหูตั้ง ช่องหูสั้นและมีขนในช่องหูน้อย ทำ ให้อากาศถ่ายเทดี ไม่อับชื้น ยกเว้นในแมวสายพันธุ์สก็อตติชโฟลด์ที่มีใบหูพับ ซึ่งทำ ให้การระบายอากาศใน ช่องหูไม่ดี จึงเสี่ยงต่อการสะสมความชื้นและติดเชื้อได้ง่าย สาเหตุของโรคหูอักเสบใน แมวมีหลายประการ เช่น การติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อยีสต์ การติดปรสิตไรในหู ภาวะภูมิแพ้ และการอักเสบจากโรคภูมิคุ้มกัน เป็นป็ต้น อาการที่พบได้ในแมวที่มีหูอักเสบ ได้แก่ คันหู เกาหูหรือสะบัดหัวบ่อย หูแดง หูแฉะและมีกลิ่นเหม็น ขี้หูสะสมมาก หรือในบางกรณีที่การ อักเสบรุนแรง แมวอาจเสียการทรงตัวหรือมีอาการหัวเอียงได้ การวินิจฉัยโรคหูอักเสบ ทำ ได้โดยใช้เครื่องตรวจหูเฉพาะที่เรียกว่า Otoscope และอาจต้องทำ การตรวจเพิ่มเติม เช่น การส่องตรวจขี้หูด้วยกล้องจุลทรรศน์ (ear cytology) หรือ การเพาะเชื้อจากขี้หู เพื่อตรวจหาเชื้อที่เป็นป็สาเหตุ สำ หรับการรักษาโรคหูอักเสบในแมว จะขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ ก่อให้เกิดการอักเสบ ซึ่งอาจรวมถึงการใช้ยาปฏิชีวนะเพื่อลดการติดเชื้อ ยาลดการ อักเสบ ยาฆ่าไรในหู และการทำ ความสะอาดช่องหูอย่างเหมาะสมตามคำ แนะนำ ของ สัตวแพทย์ 5.กลุ่ลุ่ลุ่มลุ่ อาการทางเดิดิดินดิหายใจอุอุอุดอุกั้กั้ กั้ น กั้ นในแมวพัพัพันพัธุ์ธุ์ธุ์หธุ์ น้น้น้าน้สั้สั้ สั้ น สั้ น 4.โรคหูหูหู อั หู อัอักอัเสบในแมวพัพัพันพัธุ์ธุ์ธุ์พัธุ์พัพันพัธุ์ธุ์ธุ์สธุ์ ก็ก็ ก็ อก็ อตติติติชติโฟลด์ด์ ด์ด์ สัตว์สายพันธุ์หน้าสั้น เช่น สุนัขและแมวบางสายพันธุ์ มักเผชิญปัญปัหาทาง เดินหายใจที่เรียกว่า กลุ่มอาการทางเดินหายใจอุดกั้นในสัตว์หน้าสั้น (brachycephalic Obstructive Airway Syndrome; BOAS) สัตว์ที่พบ ปัญปัหานี้ได้บ่อย ได้แก่ แมวสายพันธุ์ Persia Exotic และ British Shorthair ซึ่งมีโครงสร้างของกะโหลกสั้นลง ส่งผลให้เกิดความผิดปกติในระบบทางเดิน หายใจส่วนต้น เช่น รูจมูกแคบ เพดานอ่อนยื่นยาว กล่องเสียงและหลอดลมตีบ แคบ ทำ ให้การหายใจไม่สะดวกและการนำ ออกซิเจนเข้าสู่ร่างกายลดลง อาการ ของภาวะ BOAS ได้แก่ หายใจลำ บาก หอบ หายใจถี่ หายใจเสียงดัง เหนื่อยง่าย เมื่อต้องออกกำ ลังกาย นอนกรน และบางครั้งอาจพบสีเยื่อเมือกที่เหงือกเปลี่ยน เป็นป็สีม่วง อันเป็นป็สัญญาณของการขาดออกซิเจน การวินิจฉัยภาวะ BOAS จะ พิจารณาจาก ประวัติพฤติกรรมของสัตว์ อาการที่แสดง และการตรวจร่างกาย นอกจากนี้ยังอาจต้องทำ การเอกซเรย์หรือซีทีสแกนเพื่อประเมินขนาด โครงสร้างและลักษณะของทางเดินหายใจ เพื่อให้สามารถวางแผนการรักษาได้อย่างเหมาะสม การรักษา ภาวะ BOAS โดยทั่วไปจะใช้วิธีการผ่าตัดเพื่อแก้ไขโครงสร้างที่อุดกั้นทางเดินหายใจ ส่วนการดูแลระยะยาว คือ ควบคุมน้ำ หนักตัว การหลีกเลี่ยงการออกกำ ลังกายหนัก หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่อากาศร้อนหรือชื้นที่อาจ กระตุ้นให้มีอาการหายใจลำ บาก และการเฝ้าฝ้ระวังอาการผิดปกติเป็นป็ ประจำ เอกสารอ้างอิง 1. Anagrius, K. L., Dimopoulou, M., Moe, A. N., Petterson, A. & Ljungvall, I. Facial conformation characteristics in Persian and Exotic Shorthair cats. J Feline Med Surg 23, 1089–1097 (2021). 2. Schlueter, C. et al. Brachycephalic feline noses. CT and anatomical study of the relationship between head conformation and the nasolacrimal drainage system. J Feline Med Surg 11, 891–900 (2009). 3. Kittleson, M. D. & Côté, E. The Feline Cardiomyopathies: 2. Hypertrophic cardiomyopathy. Journal of Feline Medicine and Surgery 23, 1028–1051 (2021). 4. Brame, B. & Cain, C. Chronic Otitis in Cats: Clinical management of primary, predisposing and perpetuating factors. Journal of Feline Medicine and Surgery 23, 433–446 (2021). 5. Schirrer, L., Marín-García, P. J. & Llobat, L. Feline polycystic kidney disease: An update. Veterinary Sciences 8, (2021). 6. Bennett, D., Zainal Ariffin, S. M. bt & Johnston, P. Osteoarthritis in the cat: 2. How should it be managed and treated? J Feline Med Surg 14, 76–84 (2012)
การให้บริการของโรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โรงพยาบาลสัตว์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น พร้อมบริการสัตว์เลี้ยงทุกท่านในหลายแผนก อาทิ หน่วยอายุรกรรม หน่วยศัลยกรรม หน่วยสัตว์ป่วป่ยในและสัตว์ป่วป่ยวิกฤต หน่วยสัตว์ใหญ่ รวมทั้งคลินิคเฉพาะ ทางต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีบริการ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ห้องปฏิบัติการวินิจฉัยทางคลินิกชันสูตรโรคสัตว์ และธนาคารเลือด บริการตรวจ วินิจฉัย และรักษาโรคทาง อายุรกรรม โดยสัตวแพทย์ อาจารย์ ด้วยเครื่องมือที่พร้อม หน่วยอายุรกรรม หน่วยศัลยกรรม บริการด้านศัลยกรรมผ่าตัดเนื้อเยื่อ อ่อนและกระดูก เอ็กซ์เรย์ อัลตราซาวนด์ โดยสัตวแพทย์ อาจารย์ ด้วยเครื่องมือที่ ทันสมัย หน่วยสัตว์ป่วยในและสัตว์วิกฤต บริการดูแลสัตว์ป่วป่ยวิกฤตที่ต้องได้รับการรักษาและวินิจฉัยแบบ ต่อเนื่องและจำ เป็นป็ต้องพักค้างคืน ตลอด 24 ชั่วโมง คลินิกเฉพาะทาง ให้บริการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรค เฉพาะทาง เช่น โรคผิวหนัง โรคหัวใจ โรคเนื้องอก กระดูกและข้อต่อ กายภาพบำ บัด โรคตา ระบบประสาทและสมอง สัตว์เลี้ยงชนิดพิเศษ โรคแมว ทันตกรรม เบาหวาน และระบบสืบพันธุ์
หน่วยสัตว์ใหญ่ บริการตรวจรักษา และวินิจฉัยโรคเกี่ยวกับสัตว์ใหญ่ เช่น โค กระบือ ม้า ห้องปฏิบัติการวินิจฉัยทางสัตวแพทย์ 1.งานโลหิตวิทยาวินิจฉัยทางสัตวแพทย์ 2.งานชีวเคมีวินิจฉัยทางสัตวแพทย์ 3.งานภูมิคุ้มกันวิทยาทางสัตวแพทย์ 4.งานจุลทรรศน์วินิจฉัยทางสัตวแพทย์ 5.งานจุลชีววิทยาวินิจฉัยทางสัตวแพทย์ 6.งานพยาธิวิทยาวินิจฉัยทางสัตวแพทย์ ห้องปฏิบัติการวิจัยชันสูตรโรคทางปศุสัตว์ ห้องปฏิบัติการชันสูตรโรคทางปศุสัตว์ ให้บริการ ตรวจวินิจฉัยทางซีรัมวิทยา อณูชีววิทยา แบคทีเรียวิทยา และภูมิคุ้มกันวิทยา ในสัตว์เศรษฐกิจและสัตว์เลี้ยงทั่วไป CT SCAN เครื่องมือทางรังสีที่ใช้วินิจฉัยประเมินลักษณะทาง กายวิภาค และการทำ งานของอวัยวะต่าง ๆ โดยใช้รังสี เอ็กซ์เรย์ บางกรณีอาจมีการฉีดสารทึบรังสี (contrast media) เพื่อดูการทำ งานของเนื้อเยื่อ และลักษณะของ หลอดเลือด ข้อดีในการตรวจคือใช้เวลาในการตรวจน้อย สามารถแสดงภาพได้ในมุมมองต่าง ๆ รวมถึงภาพ 3 มิติ ซึ่งมีส่วนช่วยในการวินิจฉัยโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ กลุ่มโรคที่สามารถวินิจฉัยด้วย CT ได้แก่ กลุ่มโรคมะเร็ง และเนื้องอก กลุ่มโรคกระดูก กลุ่มโรคระบบประสาท กลุ่ม โรคหลอดเลือด
รับบริจาคเลือดจากสุนัขและแมวที่แข็งแรง เพื่อช่วยเหลือสุนัขและแมวที่มีความเจ็บ ป่วป่ยและจำ เป็นป็ต้องได้รับเลือดและส่วนประกอบของเลือดในการรักษา 1. สัตว์ผู้บริจาคเลือดจะได้รับบริการการตรวจความสมบูรณ์ของเลือด การติดเชื้อใน เลือด ค่าการทำ งานของตับและไต โดยเจ้าของสัตว์ผู้บริจาคไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย 2. 3.บริการตรวจหมู่เลือดในสุนัขและแมว บริการเตรียมเลือดและส่วนประกอบของเลือด ได้แก่ เม็ดเลือดแดงเข้มข้น พลาสม่า เกล็ดเลือด เพื่อใช้ในการรักษา 4. 5.ติดต่อได้โดยตรงที่ Fanpage facebook: KKU pet blood bank ธนาคารเลือดสำ หรับสัตว์เลี้ยง โรงแรมฝากเลี้ยงสุนัขและแมว บริการฝากสัตว์เลี้ยงจำ พวกสุนัขและแมว ในกรณีที่เจ้าของไม่อยู่บ้าน ติดธุระ หรือ ฝากดูแลหลังทำ หมัน โดยโรงแรมตั้งอยู่ในบริเวณที่แยกสัดส่วนออกจากหน่วยสัตว์ ป่วป่ยใน และมีเจ้าหน้าที่แยกส่วนดูแล 1. 2.บริการสระว่ายน้ำ สำ หรับสุนัข 3.ติดต่อได้โดยตรงที่ Fanpage facebook: โรงแรมสัตว์เลี้ยง มหาวิทยาลัยขอนแก่น ร้านค้าสวัสดิการ PET SHOP 1. จำ หน่ายอุปกรณ์สัตว์เลี้ยง อาหาร อาหารรักษาโรค อาหารเสริม สินค้า หลากหลายรูปแบบ 2. ติดต่อได้โดยตรงที่ Fanpage facebook: pet shop vet kku: ร้าน ค้าสวัสดิการคณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น โทร 094-3805333 หรือติดต่อทางไลน์ ผ่านทาง QR code
วันพฤหัสบดี 08:30-11:00 น. รศ.น.สพ.ปรีณัน จิตะสมบัติ สพ.ญ.นิธิวดี เลิศอิทธิกุล น.สพ.ธนกร ศรีรัตน์ คลิลิลินิลินินิกนิระบบประสาท วันอังคาร 08:30-15:30 น. น.สพ.พหลยุทธ โสรเนตร ผศ.น.สพ.ดร.ประวิทย์ บุตรอุดม คลิลิลินิลินินิกนิ โรคแมว วันพุธ 08:30-15:30 น. สพ.ญ.ภัชญา ทัศคร วันจันทร์ - ศุกร์ 08:30 - 15:30 น. วันพฤหัสบดี 08:30 - 11:00 น. คลิลิลินิลินินิกนิ ศัศัศัลศัยกรรม เนื้อเยื่ออ่อน วันจันทร์ - ศุกร์ 08:30-15:30 น. กระดูกและข้อต่อ ผศ.สพ.ญ.ดร.สุปราณี จิตรเพียร สพ.ญ.เฉลิมขวัญ นนทะโคตร วันจันทร์ - ศุกร์ 08:30-15:30 น. น.สพ.ดร.สมพงษ์ หอยสังข์ คลิลิลินิลินินิกนิ โรคเนื้นื้ นื้ อ นื้ องอก วันอังคาร 08:30-11:00 น. รศ.สพ.ญ.อารยาพร มคธเพศ คลิลิลินิลินินิกนิทัทัทันทัตกรรม วันพุธ ศุกร์ 8:30-15:30 น. คลินิกพิเศษ คลิลิลินิลินินิกนิ โรคผิผิผิวผิหนันันังนั วันจันทร์ พุธ ศุกร์ 08:30-11:00 น. รศ.สพ.ญ.ดร.จารุวรรณ คำ พา วันจันทร์ 08:30-15:30 น. สพ.ญ.กวินทรา อัยราน้อย คลิลิลินิลินินิกนิ โรคตา วันศุกร์ 08:30-15:30 น. สพ.ญ.นิธิวดี เลิศอิทธิกุล คลิลิลินิลินินิกนิ ระบบ สืสืสืบสืพัพัพันพัธุ์ธุ์ธุ์ธุ์ วันพฤหัสบดี 08:30-11:00 น. ผศ.สพ.ญ.ดร.ปาณิสรา คุณกิตติ คลิลิลินิลินินิกนิระบบทางเดิดิดินดิปัปัปัสปั สาวะ ต่ต่ต่อต่มไร้ร้ร้ท่ร้ท่ท่อท่ตัตัตับตัและ ทางเดิดิดินดิอาหาร วันพฤหัสบดี 08:30-11:00 น. ผศ.สพ.ญ.ดร.น้ำ ฟ้า เฟื่องบุญ คลิลิลินิลินินิกนิ โรคไต คลิลิลินิลินินิกนิ โรคหัหัหัวหัใจ วันจันทร์ พุธ 08:30-15:30 น. น.สพ.ศิวายุ รัตนะกนกชัย วันพฤหัสบดี 17:00 -19.:15 น. วันอาทิตย์ 09:00-15:30 น. ผศ.น.สพ.ดร.พิสิทธิ์ สุวรรณโชติ นอกเวลา วันเสาร์ 09:00-11:00น. รศ.สพ.ญ.อารยาพร มคธเพศ สพ.ญ.ณัฎฐา โพธิอาศน์ คลิลิลินิลินินิกนิสัสัสัตสัว์ว์ว์เว์ลี้ลี้ ลี้ ย ลี้ ยงพิพิพิเพิศษ ธนาคารเลืลืลือลืด สพ.ญ.นริชสรา เลิศชัยสถาพร คลิลิลินิลินินิกนิายภาพบำบำบำบำบับับัดบั วันพฤหัสบดี 8:30-11:00 น. สพ.ญ.นิชนันท์ มณีกานนท์ หน่น่น่วน่ยรัรัรังรัสีสี สีสี วิวิวินิวินินิจนิฉัฉัฉัยฉั วันจันทร์ - ศุกร์ 08:30-15:30 น. สพ.ญ.นิตยา บุญบาล น.สพ.กานต์ ยงวณิชย์ สพ.ญ.ณัฐฤทัย ธิติธนาทรัพย์ วันจันทร์ - ศุกร์ 08:30 - 15:30 น. วันอังคาร 08:30-15:30 น. สพ.ญ.ณัฎฐา โพธิอาศน์ รอเปิดดำ เนินการ รอเปิดดำ เนินการ วันอังคาร ศุกร์ 08:30-15:30 น. สพ.ญ.ภิชชา กิตติปรียา วันพุธ 08:30 - 11:00 น. อ.น.สพ.ดร.ภาคภูมิ นาวานุเคราะห์
VETERINARYFaculty of Veterina eterinary Medicine, Khon Kaen University TEACHING HOSPITALโรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 123 มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถนนมิตรภาพ อำ เภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น 40002 โรงพยาบาลสัตว์ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 123 มหาวิทยาลัยขอนแก่น ถนนมิตรภาพ อำ เภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น 40002