The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by editorial, 2019-11-24 08:51:30

TRIBUTE TO XOLANI GWALA PRE-PUBLICATION

TRIBUTE TO XOLANI GWALA PRE-PUBLICATION

IMPENDLE MIRROR NEWSPAPER : Your Media & News Coverage - Reflecting on Greater Impendle District & Surrounding Areas

Impilo kaXolani Gwala Umngcwabo kaXolani Gwala Umngcwabo kaXolani Gwala Sibheka isifo somdlavuza Izitokofela sezivuthiwe
Ikhasi 2 Ikhasi 3 Ikhasi 3 Ikhasi 4 Ikhasi 5

IZINDABA ZASEMPENDLE NAMAPHETHELO NOVEMBER 2019 R6,50

Special edition

Uxolani Gwala Lala ngokuthula Mphephethwa, Majiya, wena kaMdlovu, qhawe
obemnkant- lakithi eMpendle uyibekile induku ebandla.
shubomvu kwe-
zokusakaza us- Obeyintatheli aphinde abengumsakazi obenamagalelo amakhulu kwiwayilense (radio) nakumabonakude (TV), uXolani Beatus Gwala
edlulile emhlabeni. Uxolani ongowokudabuka eMpendle udlulile emhlabeni mhla lulunye ngenyanga kaLwezi ngenxa yesifo somdlavuza. Isithombe: internet source
ongowokudabuka epulazini
elaliseNhlosana eMpendle, efunda izindaba, wqhubeka ABC, lapho efunde khona umfo kaMphephethwa un- Igalelo likaXolani Gwala ke-
ngonyaka wezi-1975. UXola-
ni Gwala ukhulele endaweni wayosebenza komunye futhi izindaba ngolimi lwesiZulu. gene kulendima yezokusa- zokusakaza lize lafinyelela
yakwaNovuka okuyilapho
efundele khona amabanga umsakazo owawubizwa Uphinde waba nohlelo kaza wagamanxa, impela. emazweni asempumalanga
aphansi. Ezinye izkole afun-
de kuzo uXolani Gwala ku- ngokuthi iP4 ethekwini, na- Uxolani usebenzile isikhathi (Middle East) laho asebenza
balwa kuzo iGomane isikole
samabanga aphansi, khona efunda izindaba; eside kumsakazo wezindaba njengomhleli wezinda-
iSiyazama, isikole sa-
mabanga aphakeme waze okuyilapho akhushulwa wa- nezingxoxo ezakha isizwe, bakomunye wemisakazo
wayophothula umatiku-
letsheni esikoleni sa- ba ngumhleli wezindaba. okuyi SAfm, lapho aphatha yakhona eyaziwa ngeRAM
maRoma eXopo, iSt Mary’s.
UXolani Gwala uqhubekile UXolani ube eselibangisa khona uhlelo lwasekuseni. FM. UXolani ubaziwa engu-
nokufunda kwazise wafun-
dela umsebenzi eGoli lapho efike wasebenza Kuzokhumbuleka futhi muntu ozikhandlayo, ewu-
esikhungweni esiphakeme
sezemfundo ebesaziwa phe- umsebenzi wobuntatheli ukuthi uXolani Gwala khathalele umsebenzi wak-
celezi iNatal Technikon
phambilini (namuhla kumsakazo owaziwa nge Ra- olubizwa, phecelezi, iSABC 3 wayengamele uhlelo he, futhi enehlonipho
okuyiDurban University of dio 702. uXolani usebenzile Newshour kwisiteshi si- lukamabonakude olwalaziwa kakhulu.
Technology) lapho efundele kwisikhondlakhondla esisa- kamabonakude kwezokusa- ngokuthi yi Asikhulume, ol-
umkhakha wezokwazisa kazela izwe lonke lakithi uS- kaza. Kuyabonakala ukuthi walusakazwa bukhoma. Kwimiklomelo ayizuza
umphakathi (iPublic Rela- empilweni yakhe uXolani
tions). Waqala ukusebenza
umsebenzi wokufaka
nokuhlela izimpahla esitolo
sezidingo zasekhaya
(grocery supermarket).
Kuthe ngonyaka wezi-1995
wasebenza oKhozini FM,

Izindaba IMPENDLE MIRROR NEWSPImApPeEnRd:leYoMuirrMroer d- iaIp&heNpehwansdCaobvaerloagmep-hRaekfalethciting on13G-re2a6teNroImvepmenbdelre2D0i1s9trict & Surrounding Areas ikhasi 02

wahlonzwa njen- lwaqokelwa em- phambili kwizinhlelo
khakheni we: the Best zezingoxo kulolonke
gomunye umuntu we- Talk Show. izwe lakithi iNingizimu
Afrika.
silisa oseqhulwini futhi Ngonyaka wezi 2009,
uXolani wayey- Ngonyaka wezi-2017 , uX-
enamagalelo ana- • ingxenye yabase- olani Gwala uhlolwe ngo-
mandla kwindima mkhakheni wezokwa- dokotela kwafunyanwa uku-
zisa (Media) abanga- gula noma isifo somdlavuza.
yokusakaza kuleNingiz- makhulu amathathu Ekudluleni kwakhe u Xolani
abahamba phambili Gwala emhlabeni ngosuku
imu Afrika yanamuhla ngokocwaningo lokuqala kwinyanga kaLwezi
lwephephandaba iMail (01 November 2019), ushiye
(best and most influ- and Guardian. umkakhe umaKhumalo,
amadodakazi amane, uyise
ential male media per- Uhlelo iAsikhulume nonina, abafowabo odadew-
yahlonzwa yaba abo kanye nomalume bakhe.
sonalities in SA). ngeyesibili ukuhamba

UXolani Beatus Gwala. Isithombe: Internet source • Ngonyaka wezi 2004,
uXolani waqokelwa
(Isuka ekhasini lokuqala) (ngolwasemzini ): kuhla lwe: Best Male
• uXolani Gwala Programme Presenter •
Gwala kubalwa kuyo award, Nohlelo ayel-
wengamele

Uwile umuthi omkhulu

Sifiso Ngcobo (NHI). UXolani ubelithanda ibonelo ngoXolani Gwala,

I sifundazwe iKwaZulu- lelizwe (patriotic)- uXolani ubenesiphiwo esiy-
Natal silahlekelwe
ingqalabutho (greatest uNgqongqoshe wezokubusa isimanga (very talented) fu-

ngokubambisana kuhu- thi esebenza kanzima. Izi-

assert), iqhawe, umholi ent- lumeni, udokotela Nkosaza- nhlelo zakhe emsakazweni

sheni, umkhuthazi na Dlamini-Zuma bezisezingeni eliphakeme,

(motivator), i… yoxolo, UXolani ubeyisakhamuzi zijulile. uXolani ubengu-

yethemba. Sigqemeke esilithandayo izwe laso muntu ozilungiselelayo

engeqiwa ntwala. Siyabonga (great patriot), iNingizimu ngomsebenzi wakhe.
Okwesibili, uXolani, nakuba
mndeni kaXolani ukuthi Afrika. Siyawubonga enodumo olukhulu, ubengu- UMnuz. Xolani Gwala. ISITHOMBE: INTERNET SOURCE
nivume uXolani abe ngo- umphakathi walapha eM-

wethu sonke singumphaka- pendle ngesikhondlakhondla muntu ozithobile, ozehlisa- waseMpendle kahle kakhu- enhliziyo yokumela abantu.
thi walelizwe– (giant) esinguXolani. uXola- yo, ongaziphakamisi. uXola- lu, ngokuncomekayo. uXola- Kuthe uma isifo somdlavuza
uMphathiswa wezokuthu- ni umele Impendle kahle ni wakhipha igama elithi ni akalilibalanga imuva silwa naye, uXolani yena
thukiswa kwezomnotho kakhulu. UXolani ubengu- akusibo ubulungiswa ukuthi lapho edabuka khona. Ub- uphenduke waba yisisho-
KwaZulu-Natal, umama uN- muntu omuhle empilweni abantukazana nje banga- engumuntu othobekile. UX- shovu/inxusa elilwela abahl-
omusa Dube-Ncube (wonderful person). Ngim- lutholi usizo lwezempilo olani lo okhulele lapha eM- wempu, abangenayo
hambelile ngesikhathi egu- olusezingeni eliphezulu pendle, ubesenguye uXolani lenhlanhla anayo yokuthi
UXolani (Gwala) usakhele la, ngiyombona, ngimqinisa, kuze babhekane nezifo oseGoli, efana futhi noXola- akwazi ukufumana usizo
igama elihle, wayibeka inda- ngimnika ithemba. UXolani ezifana nalesi sifo ni ngemuva kombhobho lwezempilo oluseqophel-
wo yaseMpendle ebalazweni ubengumuntu eqatha, somdlavuza. uXolani usi- womsakazo (behind micro- weni eliphezulu, ukubheka-
lomhlaba. Usifundisile kepha futhi engemuntu on- phonsela inselelo eqatha, phone), uXolani ubengum- na nalesi sifo somdlavuza.
ukuthi uphuma ekhaya onya-uNdunankulu eGaut- sekusele nathi, manje, bala munye engumuntu Muva nje, ebona izinselelo
elinesizotha, elinenhloni- eng, ubaba uDavid Ma- ukuthi sonke emikhakheni othobekile. Abantu bangaba ezihambisana nokuphathwa
pho, ekhaya elimaziyo khura esikuyo eyehlukene nemali eningi baguquke, yisifo somdlavuza, uXolani
umuntu. UXolani ubeh- ukusukuma sizibambe ziqine

lakaniphile, ethobile, UXolani uhambele thina sisebenzele abantu siba…. kepha uXolani ubenguXolani ubeseqalisa izinhlelo, en-

esebenza ngokuzimisela, sonke, wonke umuntu. Nasi Ngolwazi; futhi sisebenzise ofanayo nalona ozalwe xusa ukuthi kube nezindlela

ezikhandla, ewulungiselela isigatshana sethemba en- Amandla esinawo ukwele- wakhulela la eMpendle. uX- ezilula, ezingambi eqolo,
umsebenzi wakhe. Bant- olani, indodana yalapha eM- ukusiza abagula ngenxa
gasipha uXolani mhla ngim- kelela labo
wana nizoziqhenya ngokuthi hambele esezweni abangenakuzisiza/ abasilele pendle, ethobekile, ene- yalesi sifo somdlavuza.

nizalwa ngumuntu lakaSirayeli (Israel– Middle emuva. Ngikhuthaza ukuthi sibindi, wayelwela labo Umsakazi onamava nogqozi

obethandwa lapha eNingizi- East)- “kusekujuleni abasendimeni yezokusa- abantu bakulelizwe njengoXolani akavamile

mu Afrika nangaphandle. kwenhlungu/kobunzima kazela umphakathi, abangenakuzikhulumela, ukutholakala, bayingcosana

Uhulumeni uzama khona nezingqinamba nokuhluku- mabasike iphethini kuXolani yikho kanye okwa- abanjengaye.

ukuphendula izifiso mezeka okukwenzekelela umfo kaMphephethwa- ow- kumgqugquzela, kumnika Njengenhlangano, sizimisele

ezinjengezikaXolani ukwen- empilweni lapho kuvela enhlangano yezokusakaza ugqozi. Ziqhenyeni mphaka- ukugcina igama likaXolani

za kube lula ukuthola usizo iziqhamo (gifts), uNkulunku- kahulumeni kumawayilense thi waseMpendle, bafowa- Gwala ukuthi lingashabalali
lwezempilo kuwo wonke lu afuna ukukunikeza zona” nakumabonakude, iSABC, bo, bodadewabo, bazali – umphathi wenhlangano

umuntu, ngokusungula izi- - uzakwabo ongummeli, ub- ubaba uBusani Mthembu. bakhe,, nkosikazi wakhe, iPrimedia Group eyengame-

nhlelo okubalwa kuzo iNa- aba uMuzi Sikhakhane bantwana bakhe, uXolani; le umsakazo iRadio 702,

tional Health Insurance UXolani umele lomphakathi ngokuthi uXolani uben- ubaba uOmar Essack.
Nazi izifundo ezimbili eziyis-

Isimo sezulu by WeatherSA,

ULwesithathu Umsombuluko Ulwesibili Ulwesithathu Ulwesine Ulwesihlanu Umgqibelo Isonto Umsombuluko Ulwesibili Ulwesithathu Ulwesine Ulwesihlanu Umgqibelo

aphezulu 19 18 17 22 23 26 26 29 31 32 21 19 21 26

aphansi 10 11 12 15 19 18 16 19 19 14 12 13 17

IzindabIazinDdEaMbaOIMNPEEWNDDSEPLMEAMPOEIRRNREOWRSPNAEWPESRPImA0pP3eEImnRImd:pleYpeoenMundirdlreMrloeMerMd-iiraiIrrpo&rhoreNr-pe-hIwpaIpnhsdheCaepobpvhaeharlnaoandgmdeapba-hbaRaaeklofallomethmcpitiphnhagkaoakn1ta3hGthi-rei2a06te4Nr—oImv01e7p7m—eDnbed2clr0ee2DmD0ei1sb9ctereirmct2b&0e1Sr7u2r:0rIo1zui7nnddainbga Areas ikhasi 0ik3hasi 03

Umngcwabo kaXolani Gwala ubusesigabeni EZIFINGQIWE
esiphezulu sikahulumeni wesifundazwe
●Teddy Bear Foundation:
nye. Abanye akade bekhona UXolani nomkakhe bacela
ukuthi izimbali ezithun-
emngcwabeni kaXolani Gwala yelwa nxa umuntu
eseshonile, ukuthi zin-
ngozakwabo endimeni yezokusa- gathengwa kepha okunge-
nani kunikelwe
kaza, kubalwa kubo umpathi kwinhlangano iTeddy Bear
Foundation
wesiteshi somsakazo I Radio
●EGomane: UXolani non-
702, ubaba uOmar Essack; kosikazi wakhe
uNonhlanhla (Peggy-Sue
omele inhlangano yezokusakaza Khumalo) banikelela
ngezinsiza kufunda
kumawayilense nakumabona- ezingamakhompiyutha
esandla (PC tablets) alin-
kude, yakuleli, iSABC, ubaba ganiselwa kumashumi
amathathu, kubantwana
uBusani Mthembu. Kozakwabo besikole samabanga
aphansi eMpendle.
akade behambele umngcwabo
●ESmilo-bar: ubuhanjele
kubalwa kubo uRobert Marawa ngobuningi umhlangano
obizwe yinduna
Inkonzo yomngcwabo kaXolani Gwala ebisesigabeni sika, phecelezi, Category 2 ezingeni likahu- obengomunye wababephethe ukuqwashisana ngokuz-
lumeni wezwe lakithi, Iningizimu Afrika Isithome: Impendle Mirror uhlelo lomngcwabo, Muzi Sikha- ingela izinyamazane kanye
khane, Caroline Malindi nangokuvikelwa kwemve-
lo.
uIntatheli yephephandaba wumngcwabo osezingeni kuzwelonke nowesifundazwe,
●EMacsam: Isikole
mngcwabo kaXolani eliphezulu esigabeni sikahu- okubalwa phakathi kwabo uma- Itendekazi ebelakhiwe lamiswa iSithunjwana sizova-
Gwala ub- lumeni wesifundazwe sakithi ma uNkosazana Dlamini-Zuma, esikoleni samabanga aphansi kashela ethekwini kulen-
ungoMgqibelo iKwaZulu-Natal; ngokunjalo ubaba uBheki Cele, ubaba uZw- (Novuka primary), belimumethe yanga. Isasasa likhulu,
(usuku lweSabatha) mhla ziyi 9 yenganyelwe ngumbutho wama- eli Mkhize, undunankulu impela , umphakathi wasempen- kwazise alinganiselwa
enyangeni kaLwezi (09 Novem- phoyisa. Amafulegi kulesi si- wesindazwe iGauteng ubaba dle namaphethelo obuphume kwamabili amabhasi azo-
ber 2019), wenzelwa esikoleni fundazwe abephephezeliselwa uDavid Makhura, umama uNo- ngobuningi bawo ukuzophe- hambisa izingane ukuya
samabanga aphansi Inovuka Pri- Phakathi nendawo (SA national musa Dube-Ncube lezela uMphephethwa. Un- eThekwini.
mary school. Umongameli wez- flag fly half-mast), kubonisa ongumphathiswa wezokuthu- kosikazi kaXolani, umaKhumalo;
we ubaba uCyril Ramaphosa ukumhlonipha uXolani Gwala thukiswa komnotho kulesi si- izingane, abafowabo nodadew- ●KwaNovuka: Umphaka-
umemezele ukuthi lomngcwabo ongasekho. Inkonzo ibihanjelwe fundazwe iKwaZulu-Natal, ubaba abo, badlulise amazwi okugcina thi ukhala ngabantu
ube sesigabeni sika Category 2 ngabaseNdlunkulu ebukhosini uVelenkosini Hlabisa, usodol- ngokunjalo belandisa ngesimo abathile abeba impahla
(ngolwasemzini) okusho ukuthi beholwa ngu…., ongongqong- obha kamasipala waseMpendle sempilo kaXolani ebhekene yehholo lomphakathi,
qoshe nezikhulu zikahulumeni ubaba uSizwe Ndlela, naba- nesifo somdlavuza. kwazise amafasitela,
uthayela neminyango ay-
Inkonzo yomngcwabo kaXolani Gwala ibeyenganyelwe ngamaKhatholika isekho, yebiwe.

UMnuz Roger Solik nomkakhe, u Christine. Isithombe Media 24 khatholika bubonge uNku- namacalaethu, sikhulume eMakhatholikeni ufunde
lunkulu ngesipho esinguX- sithi siyavuma kuNkulunku- umbhalo ofundela kanje “
Ubaba uXolani Beatus Gwala ubehlanganyela kumaRoma ukukhonza uN- olani, babonga bonke ababe lu uMninimandla Onke, Banenhlanhla abafileyo,
kulunkulu. Isithombe: Impendle Mirror newspaper nesandla ekukhuliseni nakubazalwane ukuthi abafela enkosini. Sebeya-
kwakhe, umndeni, kanjalo sonile ngokweqisa, kuphumula ezinkathazweni
I nkonzo kababa uXolani weNkosi yethu uJesuKrestu, nalabo ababe naye uXolani ngokucabanga, nangokukhu- zabongoba imisebenzi yabo
Beatus Gwala uthando lukaNkulunkulu ngemizuzu yakhe yokugcina. luma, nangokwenza, iyakubalandela. Ezinye
ibiyenganyelwe nga- uYise, noMoya Ocwebileyo “Sikhulekela umndeni wak- nangokuphutha. Icala lethu izincwadi zeBhayibheli
he (uXolani), umama, uba- linzima. Makasihawukele okuthiwe qaphuqaphu
maRoma-amaKhatholika, makube kubantu bonke. Ba- ba, abantwana, unkosikazi uMninimandla Onke ngazo ekaMathewu 25:34,
wakhe, abafowabo naboda- asithethelele izono zethu, lapho khona inkosi iyakuthi
eGomane eholwa ngu fata bingelele imindeni yomibili dewabo abathintekilen- asiyise ekuphileni labo abangakwesokunene
gokudlula emhlabeni kukaX- kwaphakade. Incwadi sayo, ‘Wozani ninaenibusisi-
uSmilo……………………… ebam- yakwaGwala, neyakwaKhu- olani. Ubethi asikhulume efundiwe ngeka Luka lapho we ngubabanizuze ifa lom-
(Let’s talk), asiqhubeke uJesu Krestu buso enawulungiselelwa
bisene nabapriste. Ubuholi malo, ubuholi bonke, sikwenze nanamanje kodwa esondela ,ehambisana naba- kusukela ekusungulweni
ukukhuluma kwethu kube bili (omunye wabo kwezwe. Inkonzo kaXolani
bamaKhatholika bukhule- umphakathi obuhambele wukuthi sesibhekise kuNku- nguKleyophase) ababeya ububophele idili lomculo
lunkulu, sesikhuluma noN- emzaneni i-Emawuse, emva omuhle wamaKhatholila,
kele bonke ababehambele lomngcwabo, besho bethi kulunkulu ngomthandazo.” kokuvuka ethuneni. UFata u abasindiswa noJumbo nga-
Kubeka omunye wabaholi baba uSmilo ….. Uthe uXola- manoni anjengo Baba
umngcwabo ka baba uXolani makadunyiswe uJesu bamaKhatholika. Ibandla ni ubengumuntu okholwayo. singenise ezulwini, Nginga-
liphinde lanxusa ukuthi buyela kanjani na esiswini
Beatus Gwala, bethi umusa Krestu. Ubuholi baMa- masizisole ngamaphutha, Ngokunjalo omunye umzal- sikamama, njll.
wane wakhona

Imibono yabafundi, ABIEMTPEEdNuDcLaEtiMonIRROR NEWSPAPER : Your IMmepdeinad&leNMewirrsoCro-vIeprhaegpeh-aRnedfalebcatilnogmopnhGakreaathtei r Imp1e3nd- le26DNisotrvicetm&beSur r2r0o1u9nding Areas ikhasi 02

IMPENDLE MIRROR Imibono yabafundi
Umhleli wephephandaba
Ugogo uhlala yedwa, La ngakithi kunaman- akamhloniphi ugogo wak- sakhululeki impela, sicela
Kuyintokozo enkulu u
akanakiwe tombazane amabili ahlala he. okungenani kube nama-
XHUMANA NEPHEPHANDABA
[email protected] Ayingiphathi kahle le nogogo wawo. Lena en- C N Dlamini—eCome & phoyisa ahambahambayo
Mafahleni Street, IMPENDLE 3227
Tel/cell +27 63 496 2383 ndaba yokuthi ugogo dala ilinganiselwa ku22 See (patrolling). Sebebaningi

ABASHICILELI BEPHEPHANDABA uzele, unamadodana weminyaka. Lo omncane, ababika ukukhuthuzwa
INYATHI EMNYAMA GROUP (PTY) LTD
asebenza kahle futhi aze- ngithi cishe una 16 ku- Umgwaqo ongalungisiwe omakhalekhukhwini
kile, kodwa awamnakile manje. Uma ugogo eholile Cishe mithathu iminyaka nezikhwama zemali.
ugogo. Ngikhuluma nje yibo abayothenga igrosa sicela ikhansela ukuba H T Mahlase– Brington

ugogo walapha ngasek- baphinde benze ama- lisilungisele umgwaqo

haya uhlala yedwa khanda ngale mali. Ku- ongena eNtokozweni, Ukuholela emahholo

akanakekelekile. Kanti manje ugogo use- ikhumbi ayisangeni uma Mhleli ngibona ukuthi

useye asizwe ngu- nezikweletu la ko- linile. Sicela usizo, kugakuhle umasipala

makhelwane, nami nge- makhelwane. ma simbuza sihluphekile. waseMpendle ukhulumis-

linye ilanga ukuyomlan- ugogo uthi imali ithathwa J Lamula– eNtokozweni ane nabaholela impesh-
dela amaphilisi ecliniki. oXXXXX bathenge im- eni yezaguga, babaholele

Kubuhlungu kabi ukubona phuphu namazambane Amaphara EMpendle emahholo omphakathi

umuntu omdala enga- noshukela. Bese kuthi le Sicela ubaba umphathi kuze banganethwa zimvu-

nakekeliwe kanje. enye bazithengele izinto siteshi uMnuz SS Zakwe la noma bashiswe

zabo zokugcoba nokuluka angenelele kulenkinga yilanga.
P N Ngcobo– Esimilo Bar amakhanda abo.
yamaphara asihlupha la BG Ndulini– Compensa-

La mantombazane eba Okungidina kabi ukuthi u erenke yaseMpendle uma tion

imali yempesheni kagogo ssssssss uyadelela sekuhwalele. Asi-

Ezomnotho: Sixoxa ngezitokufela (stokvels)

Proudly supported by: Impendle Yellow Pages Directory & Invest with Impendle

Sekuyisikhathi esisondele kufela zakha imali elin-

kuNcibijane, izitokufela ezi- ganiselwa kwizigidigidi

ningi sezivuthiwe. Isito- ezingamashumi amane nane

kufela sesidlale indima (44 billion) wamaRandi.

ebalulekile empilweni Ngokwenhlangano iNational

yomuntu onsundu nakithi Stokvel Association, isi-

lapha eningizimu Afrika. fundazwe sakithi, iKwaZulu-

Abantu abanomqondo- Natal, sibalwa kanye

munye bayahlangana bakhe nezihamba phambili nge- nokubhekana nezimo • Uma nihamba niyoku-

Impendle Mirror ihlolwa nga- amaqoqo (clubs) athele in- nani Labantu abadlala izito- ezingaba khona esikhathini khipha imali ebhange,

benhlangano i: ani lemali emigodleni en- esizayo, njengokuthi nxa hambani nibe yidlanzana,
jengamabhange, okuvame ilungu lingasaqhubeki noku- ekungenani nibe bahlanu

ukuthi kube yisikhathi esiy- thela imali, liphuma kuya phezulu (imali yenu

izinyanga eziyi shumi nam- eqoqweni, okanye lidlula lena, yivikeleni). Futhi

bili (12). Kuyenzeka futhi emhlabeni, njll. niyibophele ezinkalweni

Impendle Mirror isebenza ngaphansi imali ithelwe njalo njgeviki, Abenhlangano yezokuphe- ngempela.

komthetho oqinisekisa ekubikeni izinda- kumbe njalo emavikini ama- kufela. Okuhle kakhulu pha yamabhange eqwashisa • Ningayikhiphi imali em-
ba ngaphansi kwemigomo ye South bili (forthnightly). Abantu ngesitokufela wukuthi umphakathi, iSouth African
African Press Code ephoqa ukuba abahlanganayo kungaba bsikunika ithuba lokuthi shinini esezindaweni
ngabathile abasebenza umuntu akwazi ukonga Banking Risk Information
izindaba zibe yiqiniso, zingachemi futhi ndawonye, abasonta nokubeka imali ngokuh- ezingaphephile
Center (Sabric), ixwayisa
(suspicious ATMs). Futhi
umphakathi ukuthi
njalo nxa uzoshutheka
zinganongwa ngokungenasidingo. Uma ndawonye, abakhe sigodini langanyela kwakheke inzuzo mawuqaphele, ugcine imali
ikhadi lasebhange em-
kukhona ukungahambisi ngendlela eku- sinye, njll. Ngokocwaningo engcono kakhulu. Futhi iphephile kulezi zinsuku,
shinini, qaphela ukuthi
bikeni kwethu bika ku-Press Ombuds- lwelinye lamabhange ama- ayikho imibandela eqinile uqaphele izinswelaboya.
ucindezela inkinobho ethi
khulukazi lapha eNingizimu kakhulu, njengokuthi Nansi ezinye izinto
man kule nombolo tel: 011 484 3612/8 Cancel, ukuze kucimeke
fax: 011 484 3619 noma ku e-mail ethi: Afrika, iNedbank, babalelwa kufanele ube ngumuntu ose- okufanele umphakathi yonke imikhuba ecushiwe
[email protected] yizinswelaboya. Emva
kwizigidi eziyishumi nomu- benzayo, kumbe ohola isam- uziqikelele: kwalokho usungaliseben-
noma ubabheke kuwbsite: zisa ikhadi emshinini.
vo (11 million) abantu ab- ba esithile, uma ngigicina • Izinhlelo zenu zokuy-
adlala izitokufelaezahlukene imali yenu emabhange othenga, malunga esito-

www.presscouncil.org.za ezibalelwa ezinkulungwa- ngokuhlanganyela esito- kufela zigcineni kinina
neni ezingamakhulu ay- kufeleni. Isitokufela ngasin-
isishiyagalombili namakhulu ye siba nemigomo yakhona • Hlolani ukudla kwesito-
amabili (820 000). Nxa elotshwe phansi ukubonisa kuphela, ningahambe nix- kufela enikuthengayo
sezihlanganiswa lezizito- inqubo yokuhambisa oxela nanoma ngubani
ukuthi ngabe akonakele
kungenasidingo.
yini (expiry date).

EzabesimaEmzeempDilEoMIMOPENNEDWLESPMAIRPREORR NEWSPImApPeEnRd:IlmYeopMuerinrMrdolered-MiaIpi&hrreNoperhw-ansIdpCaohbveaeprlhaoagmenpd-haRabekfaletlhcotiminpghoan1k3Ga-rteh2ai6teNroImvepm0en7bd—elre22D00i1sD9treiccte&mSbuerrro2u0n1d7ing Areas ikhasi 06 ikhasi 08

Sixoxa ngesifo Somdlavuza, iCancer ngolwasemzini

• ukuvuvukala noma isi- Abanjani abantu sibulala abantu kakhulu
gaqa ebeleni, emqaleni, ukudlula isifo sengculazi

ekhwapheni, njalonjalo ababa nesifo (HIV/Aids)*. Ungenqeni fu-

• ukunzima nxa ugwinya somdlavuza thi ungesabi ukubuza um-
ukudla, ukudla okunga- hlengikazi emtholampilo,
gayeki kahle esiswini Kunzima ukubalula, kepha noma osonhlalakahle
nazi ezinye izimo ezingaba ngesifo somdlavuza.
• ukulahlekelwa yisisindo yimbangela yesifo
(lose weight), somdlavuza (ngolwasemzini):

• ukujuluka ebusuku • Ukubhema ugwayi • Surgery: ukuhlinzwa ku-
ngisho nowamadosha suse lesosicubu somzim-
• ubuhlungu bamathambo (isinemfu) ba esesihaqwe
wumdlavuza.
• ukukhwehlela

okungapheli nokunegazi. • Ukushiswa yilanga • Chemotherapy: wu-
ketshezi oluguduza
Izakha-zicubu ezihluma ngokweqile

ngokungajwayelekile • Isifo segciwane okungaba ngemithambo yegazi.

(cancer cells or tumour) zin- yi HIV, HPV, Hepatitis B Loluketshezi lulwa lu-

gahamba negazi umzimba virus bulale izakha-zicubu

wonke zize ziyokwakhela • Ukungadli ngendlela, zomdlavuza

kwenye ingxenye yomzimba ukungazidli izithelo nemi- • Radiotherapy: yimisebe

ngisho ebuchosheni imbala fino eyanele, ukungazivo- (X-rays) ebulala izakha-

(cancer spread). cavoci, ukuphuza utshwa- zicubu zomdlavuza.

Nxa udokotela ekhuluma la ngokweqile, inyama

abantu abaningi sebeyalap- ngezigaba zesifo somdlavuza ebomvu eningi kakhulu, Umzimba
heka kwisifo somdlavuza. (stages), usuke ebheka nokudla ushukela uhlukumezeka
Umdlavuza ungaba nanoma ukuthi sesinamandla kanga- omningi.
kuphi emzimbeni kubalwa kanjani nxa
Engabe siyini ngisho nasemathanjeni. kanani isifo somdlavuza • Ufunzo, nxa kwake kwaba unesifo
isifo somdlavu- emzimbeni womuntu, khona ekhaya owaba
nanokuthi sisesicubini nesifo somdlavuza. somdlavuza
za? somzimba esibucayi kanga-
• Imvelo enokungcola,

U mdlavuza yisifo njengokuphuza amanzi Isifo somdlavuza singawenza
esakheka lapho angahlanzekile okanye umzimba wakho ukuthi
izakha-zicubu ukuhogela umoya odun- ukhathale, uzwe izinhlungu,
(cells) zihluma gekile (polluted air) kube nzima ukuphefumula,
ngokungajwayelekile, ngen- njll. Futhi kuvamile umuntu
dlela engahlelekile, Kubalulekile ukuyohlolwa abe nomzwangedwa (feeling
endaweni engafanele. Imiz- emtholampilo uma uba lonely), ukwesaba, ukuhlala
imba yethu yakhiwe yizakha nalezi zimpawu ezibalwe
ngenhla, zingalapheki.

-zicubu eziyizigidigidi Abantu abaningi bayalulama uphatheke kabi, nokwehla

(billions) njengezitini ezakha ngokuphelele noma kokuzethemba kakhulu (low

indlu. Ziwuhlobo olungafani okwesikhashana minyaka self-esteem & confidence).

izakha-zicubu ezakha, yonke. Ukuthola ukuthi

isibonelo nje, inhliziyo, unomdlavuza ngokushesha Izibalo ngama-
amaphaphu, izinso, imi- kungenza umehluko omkhu- fuphi
sipha, isikhumba, njll. Uma lu empilweni yomuntu. Uma

izakha-zicubu zilimele, zin- Izinkomba kanani. Esigabeni sokuqala isifo somdlavuza sisheshe Source: World Health Organisation
sahlonzwa emzimbeni
gaqala ukuhluma nesesibili kusho ukuthi
umuntu usenamathuba
ngokungajwayelekile. Izakha zomdlavuza Izinhlobo • Isifo somdlavuza sing-
-zicubu ezihluma esesibili ngokuhamba
amaningi okwelapheka alu-
ngokungalawulekile zakha • Wuhlobo lwendle lame, kanti isigaba ezisetshen- phambili ehlabeni jikelele
okusahlule noma isigaqa engajwayelekile noku- sesithathu nesesine kusho ziswayo esiyimbangela yokushona
esibizwa ngokuthi yi chitha amanzi angaba ungabi lula ukwelapheka. kwabantu
“tumour” (ngolwasemzini)
negazi nobulukhuni okanye u k w e l a p h a i s i fo • Cishe abantu abay-
Umdlavuza ungahlasela
ubunzima bokuzikhulula somdlavuza isikhombisa 7, kubantu
wonke umuntu, owesilisa, abayishumi abadlula

owesifazane, ingisho nezin- • Isilonda esingavumi ukuphola emhlabeni jikelele; bana-
gabantu abasemazweni
gane. Umdlavuza awuthele- • Ukopha noma ukuphuma womuntu sisaqala, izindleko asafufusa okubalwa nathi
lani, angeke futhi koketshezi olungaqonda- zokuselapha zivame ukuba siyiNingizimu Afrika. End.
wawesulela komunye kali esithweni esingasese lula kakhulu. Kanti futhi
umuntu. Ngobuchwepheshe sowesimame ngokunjalo ngokwezibalo
bezempilo besimanje,
kuthiwa isifo somdlavuza

IMPENDLE MIRROR NEWSPAPER : Your Media & News Coverage - Reflecting on Greater Impendle District & Surrounding Areas

IMPENDLE MIRROR NEWSPAPER : Your Media & News Coverage - Reflecting on Greater Impendle District & Surrounding Areas

IMPENDLE MIRROR NEWSPAPER : Your Media & News Coverage - Reflecting on Greater Impendle District & Surrounding Areas


Click to View FlipBook Version