การไกล่เกลี่ยแบบเน้นความต้องการที่แท้จริง

การไกล่เกลียแบบเนน้ ความตอ้ งการ
ทีแทจ้ ริง

(Interest-based Mediation)

เผ่าพนั ธ์ุ ชอบนําตาล

ผู้พพิ ากษาหัวหน้าศาลประจาํ สํานักประธานศาลฎีกา

เนติภมู ิ มายสกลุ

ผู้พพิ ากษาหัวหน้าคณะในศาลแพ่ง

องค์ประกอบ 7 ประการของการไกล่เกลยี
แบบเน้นความต้องการทแี ท้จริง

1. ความต้องการทีแท้จริง (Interest)
2. ข้อเสนอ (Options)
3. หลกั เกณฑ์อ้างองิ (Criteria)
4. ทางเลือกอืน (Alternatives)
5. การสือสาร (Communication)
6. ความสัมพนั ธ์ (Relationship)
7. ข้อผกู พนั (Commitment)

1. ความต้องการทแี ท้จริง (Interest)

๏ ความต้องการทแี ท้จริงเป็นเหตุจูงใจทีอยเู่ บืองหลงั จดุ ยืน

หรือขอ้ เรียกร้องของค่พู ิพาท

๏ จดุ ยืนเป็นเพยี งหนทางหนึงทีตอบสนองหรือสร้างความพอใจตอ่

ความตอ้ งการทีแทจ้ ริง
๏ คู่พพิ าทมกั มุ่งความสนใจไปทีจุดยนื หรือขอ้ เรียกร้องของแตล่ ะฝ่าย
ผไู้ กล่เกลียตอ้ งพยายามคน้ หาความตอ้ งการทีแทจ้ ริงของคู่พพิ าทใหไ้ ด้





2. ข้อเสนอ (Options)

๏ ผไู้ กล่เกลียตอ้ งกระตุน้ ใหค้ ูพ่ พิ าทสร้างขอ้ เสนอใหม้ ากทีสุดเท่าทีเป็นไปได้
๏ แยกกระบวนการของการคน้ หาขอ้ เสนอออกจากกระบวนการตดั สินใจ
๏ ระดมสมองคน้ หาขอ้ เสนอ
๏ กาํ หนดกฎเกณฑใ์ นการคน้ หาขอ้ เสนอว่า ไม่ผกู พนั ไม่ก่อภาระ ไม่

วจิ ารณ์และไม่ประเมนิ
๏ ขยาย“พาย” (Expanding the pie) ทีใชแ้ บง่ สนั ปันส่วนระหวา่ ง

คูพ่ ิพาทใหเ้ ป็น“พาย” ชินใหญท่ ีสุดเท่าทีเป็นไปได้
๏ ขอ้ เสนอตอ้ งตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการทีแทจ้ ริงของคูพ่ พิ าททงั สองฝ่าย

3. หลกั เกณฑ์อ้างองิ (Criteria)

๏ ใชห้ ลกั เกณฑท์ ีเป็นภาวะวิสัย (Objective Criteria) ของบุคคลทวั ไป
แสปตรมกะเหตเม่าตินงุสจขามอ้กผเหสลลนแกั อลเกขะณอเปงฑค็ นท์ ู่พทีเปิพีย็นาอทอมตัเรพับตือวใซสิหึงั้คหยู่พลิพัก(Sเาuกทbณรjeู้สฑcึกt์ทivถีเeึงปค็ นCวrภาitมาeวrเปiะa็ น)วิเสธพัรยรรจามะะ

อตั ตวิสัยเป็ นความคิดเห็นของบุคคลหนึงบุคคลใดในลกั ษณะทีเป็ น
ปัจเจกชน

๏ หหลนกัึงเวก่าณเปฑ็ น์ทขีเปอ้ ็ นเสภนาวอะทวีเิสป็ัยนธเปร็ นรทมงั แ“ลอะาเปว็ นุธท” ังเพ“ือเจกูงรใจาคะู่พกิพําาบทังอ”ีกเฝพ่ าือย

ป้องกนั คูพ่ พิ าทจากการถูกบงั คบั ใหย้ อมรับขอ้ เสนอทีไม่เป็นธรรม
๏ ตวั อย่างหลกั เกณฑ์อา้ งอิงไดแ้ ก่ คาํ พิพากษาของศาล บรรทดั ฐานการ

จแธาุรกรกไ้ ีติจขปอปรุตัญะสเหาพหาณใกนี รรอราคมดาทีตปีเกกรียระวะเมขบินอ้ วทงนีดแกินลาะรมกปูลาฏคริบป่าหตัระิรทืเอีไมรดินาม้ คขาาอตตงรลผฐาเู้ ชดาียนแวนกชฎาวญปหอฏมิสิบายรตั ะหิขรอือง

4. ทางเลือกอืน (Alternatives)

๏ ทางเลือกอืน หมายถึง ทางเลือกอืนๆทีคูพ่ พิ าทมีอยนู่ อกเหนือจากการตก

ลงกนั ตามขอ้ เสนอ ทีสาํ คญั ทางเลือกอืนนีเป็ นทางเลือกทีคูพ่ ิพาทไมจ่ าํ ตอ้ ง
พึงพาหรืออาศยั ความยนิ ยอมของคู่พพิ าทอีกฝ่ ายหนึง

๏ ทางเลือกอืน ไดแ้ ก่

๑. ทางเลือกอืนทดี ที ีสุดนอกเหนือจากการทาํ ความตกลงกบั อีกฝ่ ายหนึง

(BATNA หรือ Best Alternative to a Negotiated Agreement)

๒. ทางเลือกอืนทแี ย่ทสี ุดนอกเหนือจากการทาํ ความตกลงกบั อีกฝ่ายหนึง

(WATNA หรือ Worst Alternative to a Negotiated Agreement)

๓. ทางเลือกอืนทเี ป็ นไปได้มากทสี ุดนอกเหนือจากการทาํ ความตกลงกบั อีก

ฝ่ายหนึง (MLATNA หรือ Most Likely Alternative to a Negotiated

Agreement)

ทางเลือกอืน (ต่อ)

๏ บทบาททีสาํ คญั ของผไู้ กล่เกลียคอื
๑. ช่วยคู่พพิ าทตรวจสอบ BATNA ของคู่พิพาทวา่ สมเหตุสมผลหรือมที าง

เป็ นไปไดจ้ ริงหรือไม่
๒. ช่วยคู่พิพาทประเมิน BATNA ของคู่พิพาทอีกฝ่ายหนึง
๏ ขอ้ ตกลงจะบรรลุผลได้ เมือขอ้ เสนอนนั ดีกวา่ หรือเท่ากบั BATNA

5. การสือสาร (Communication)

๏ คูพ่ พิ าทมกั ใหค้ วามสาํ คญั กบั สิงทีตนเองกาํ ลงั พูดมากกวา่ การให้
ความสาํ คญั กบั สิงทีคู่พพิ าทอีกฝ่ายได้ยนิ ทีสาํ คญั คู่พพิ าทอีกฝ่ายอาจ

ไม่ไดย้ นิ หรือไม่เขา้ ใจขอ้ ความทีคูพ่ พิ าทสือสารออกไปในลกั ษณะที
คู่พิพาทตอ้ งการกไ็ ด้

๏ บทบาททีสาํ คญั ประการหนึงของผไู้ กลเ่ กลียคอื ทาํ ใหเ้ กิดการสือสาร
สองทาง ส่งเสริมใหค้ ูพ่ พิ าทแตล่ ะฝ่ายพยายามฟัง ทาํ ความเขา้ ใจและ

แสดงให้เห็นว่าเขา้ ใจความคิดของคูพ่ พิ าทอีกฝ่ าย
๏ ผไู้ กล่เกลียตอ้ งเป็นตวั อยา่ งทีดี ดว้ ยการฟังคูพ่ ิพาทอยา่ งตงั ใจ และขอให้

คู่พพิ าทใหค้ วามกระจ่างในประเดน็ ทีผไู้ กลเ่ กลียเห็นวา่ ยงั คลมุ เครือ

6. ความสัมพนั ธ์ (Relationship)

๏ บ่อยครังทีขอ้ พิพาททีเกิดขึนจะมีประเดน็ ความสัมพนั ธ์ระหว่างคู่พพิ าทแทรกอยู่

ในประเดน็ ทีเป็นเนือหาสาระของข้อพพิ าท
๏ ผไู้ กลเ่ กลียควรชีแนะใหค้ ู่พพิ าทแยกประเดน็ ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งคู่พิพาทออก

จากประเดน็ ทีเป็นเนือหาสาระของขอ้ พิพาท
๏ ทางแก้ ปัญหาความสัมพนั ธ์ระหวา่ งคูพ่ พิ าท
๑. ใหร้ ะบาย
๒. เอาใจเขามาใส่ใจเรา
๓. ไม่ตดั สินคนจากการแสดงออก
๔. ควบคุมอารมณ์ดว้ ยเหตผุ ล

7. ข้อผูกพนั (Commitment)

๏ คู่พพิ าทควรทาํ ขอ้ ผกู พนั เมือ
๑. เขา้ ใจความตอ้ งการทีแทจ้ ริงของคู่พิพาททกุ ฝ่ายแลว้
๒. ขอ้ เสนอไดร้ ับการพิจารณาอยา่ งครบถว้ นและรอบคอบแลว้
๓. ขอ้ เสนอตอบสนองความตอ้ งการทีแทจ้ ริงของคู่พิพาท
๔. หลกั เกณฑอ์ า้ งอิงทีเป็นธรรม
๕. เปรียบเทียบขอ้ เสนอกบั ทางเลือกอืนแลว้

ข้อผูกพนั (ต่อ)

๏ ข้อสังเกต เกียวกบั การทาํ ขอ้ ผกู พนั

๑. ตรวจอาํ นาจการทาํ ขอ้ ตกลงของคูพ่ ิพาท
๒. ทาํ เป็นลายลกั ษณ์อกั ษร
๓. ร่างขอ้ ตกลงทีเป็นไปได้
๔. ขอ้ ตกลงไมค่ วรก่อใหเ้ กิดขอ้ พิพาทอืน
๕. ตรวจสอบ ทาํ ความเขา้ ใจประเดน็ ปัญหาทีเกียวขอ้ ง ขอ้ ความและ

ภาษาในขอ้ ตกลง