การจัดหมู่หนังสือ

การจดั หมู่หนงั สอื
มคี วามสาคญั อย่างไร?

การจดั หมู่หนังสือ มคี วามสาคญั ดงั นี้

2.1 ผู้ใช้สามารถค้นหาหนังสอื ทต่ี ้องการได้ง่ายและประหยดั เวลา หาหนังสอื
จากชัน้ ไดอ้ ย่างรวดเร็ว เจ้าหน้าทห่ี ้องสมุดกส็ ามารถจัดเกบ็ หนังสอื ขนึ้ ได้
ถกู ต้องและรวดเร็ว
2.2 ช่วยใหผ้ ู้ใช้ห้องสมุดมโี อกาสเลอื กหนังสอื เนือ้ เร่ืองทตี่ อ้ งการจากหนังสอื
หลาย ๆ เล่มได้อยา่ งรวดเร็ว

2.3 ช่วยใหผ้ ู้อ่านสามารถหาหนังสอื ทม่ี เี รื่องราวเหมอื นกันมาประกอบเนือ้ หา
ใหส้ มบรู ณย์ งิ่ ขนึ้

2.4 ช่วยให้ทราบว่ามจี านวนหนังสอื ในแตล่ ะหมวดมมี ากน้อยเพยี งใด

2.5 เมอื่ ไดห้ นังสอื ใหม่เข้ามาในหอ้ งสมุด กส็ ามารถจัดหมวดหมู่ แล้วนา
ออกขนึ้ ชั้นรวมกับหนังสอื ทมี่ อี ย่กู ่อนแล้วเพอ่ื ใหบ้ ริการได้อย่างรวดเร็ว

ความหมายของการจดั หมวดหมู่หนังสือ

การจดั หมวดหมู่หนังสือ คอื การจดั กลุ่มหนังสอื
โดยพจิ ารณาจากเนือ้ หาสาระของหนังสือเป็ นสาคญั หรอื
ลักษณะการประพนั ธอ์ ยา่ งเดยี วกันไว้ดว้ ยกัน โดยมี
สัญลักษณแ์ สดงเนือ้ หาของหนังสือแตล่ ะประเภทโดยจะ
เขยี นสัญลักษณแ์ ทนประเภทของหนังสือไว้ทส่ี ันหนังสอื แต่
ละเล่ม เพอ่ื จะเป็ นการบอกตาแหน่งของหนังสือทอ่ี ยู่ใน
หอ้ งสมุด หนังสอื ทเ่ี นือ้ หาเหมือนกัน หรือ คล้ายคลงึ กัน
จะจัดวางไว้ด้วยกันหรือใกล้ ๆ กัน

การจดั หมู่หนังสือระบบทศนิยมของดิวอี้

การจัดหมวดหมู่หนังสือระบบทศนิยมของดวิ อี้ (Dewey Decimal Classification)
เรียกย่อ ๆ ว่า ระบบ D.C. หรือ D.D.C. ระบบนีต้ ้งั ชื่อตามผู้คดิ ค้น คือ นายเมลวลิ ดวิ อี้

( Melvil Dewey) บรรณารักษ์ชาวอเมริกนั ดวิ อมี้ คี วามสนใจห้องสมุดเป็ นพเิ ศษ ในขณะท่ี
เป็ นนักศึกษาช้ันปี ที่ 3 ในวิทยาลัยแอมเฮิร์สต์ ในรัฐแมสซาซูเสตต์ ได้สมัครเข้าทางานห้องสมุด
ของวทิ ยาลยั น้ันในตาแหน่งผู้ช่วยบรรณารักษ์ ดวิ อไี้ ด้ไปดูงานด้านการจดั หนังสือให้สะดวกแก่การใช้
ในห้องสมุดต่างๆ ถึง 50 แห่ง แล้วจึงได้เร่ิมคิดระบบการจัดหมวดหมู่แบบทศนิยมขึ้นในเดือน
พฤษภาคม พ.ศ. 2416 (ค.ศ. 1873) ได้นาเสนอต่อคณะกรรมการห้องสมุดของวิทยาลัยน้ัน
จัดพมิ พ์เป็ นรูปเล่มคร้ังแรกเมื่อปี ค.ศ. 1876 และได้มีการปรับปรุงแก้ไขเพม่ิ เติมเลขหมู่ให้ทนั สมัย
อยู่เสมอ และจัดพมิ พ์ใหม่คร้ังหลังสุดเมื่อปี พ.ศ. 2534 เป็ นการพิมพ์คร้ังท่ี 20 ระบบนี้ใช้ตัวเลข
เป็ นสัญลักษณ์แทนชนิดของหนังสือ โดยใช้ตัวเลขสามหลัก และยังสามารถใช้จุดทศนิยมหลังเลข
หลกั ร้อย ช่วยในการแบ่งย่อยเนื้อหาวชิ าได้อกี ด้วย ระบบนีใ้ ช้ง่าย เข้าใจและจาได้ง่าย จึงเป็ นระบบ
การจัดหมู่ที่นิยมใช้กันแพร่หลายในห้องสมุดโรงเรียน ห้องสมุดประชาชน ในทุก ๆ ประเทศท่ัว
โลก รวมท้งั ประเทศไทยเราด้วย

ระบบทศนิยมของดวิ อี้ แบ่งหนังสือเป็ นหมวดหมู่ใหญ่ไป
หาหมวดย่อย ๆ ดงั นี้

• หมวดใหญ่ (Classes) หรือการแบง่ ครั้งที่ 1 คือ การแบ่งความรู้ตา่ ง ๆ
ออกเป็ น10 หมวดใหญ่ โดยใช้ตัวเลขหลักร้อยเป็ นสัญลักษณ์ ดังต่อไปนี้

หมวด 000 เบด็ เตล็ด ความรู้ท่วั ไป บรรณารักษศาสตร์
หมวด 100 ปรัชญา จติ วทิ ยา
หมวด 200 ศาสนา
หมวด 300 สังคมศาสตร์
หมวด 400 ภาษาศาสตร์
หมวด 500 วทิ ยาศาสตร์ คณิตศาสตร์
หมวด 600 เทคโนโลยี หรอื วทิ ยาศาสตรป์ ระยุกต์
หมวด 700 ศลิ ปกรรม และนันทนาการ
หมวด 800 วรรณคดี
หมวด 900 ภมู ศิ าสตรแ์ ละประวตั ศิ าสตร์

• หมวดย่อย (Division) หรอื การแบ่งครั้งท่ี 2
คอื การแบง่ หมวดใหญ่แต่ละหมวดออกเป็ น
10 หมวดยอ่ ย โดยใช้ตวั เลขหลักสิบแทนสาขาวชิ า
ตา่ งๆ ดังตวั อย่างตอ่ ไปนี้

หมวดใหญ่ 000 เบด็ เตล็ด

010 บรรณานุกรมและแคต็ ตาล็อกหนังสอื

020 บรรณารักษศาสตรแ์ ละสารนิเทศศาสตร์

030 สารานุกรมท่วั ไป

• หมู่ยอ่ ย (Section) หรือการแบ่งคร้ังท่ี 3 คือ การ
แบ่งหมวดยอ่ ยแต่ละหมวดออกเป็น 10 หมู่ยอ่ ย โดยใช้
เลขหลกั หน่วยแทนสาขาวชิ า ดงั ตวั อยา่ งต่อไปน้ี
หมวดยอ่ ย 640 คหกรรมศาสตร์

641 อาหารและเคร่ืองดื่ม

642 การจดั เล้ียง
643 บา้ นพกั อาศยั และอุปกรณ์ภายในบา้ น

644 เครื่องอานวยความสะดวกภายในบา้ น

• จุดทศนิยม หรือการแบง่ ครั้งท่ี 4 หลังจากการแบ่งเป็ น
หมู่ยอ่ ยแล้ว ยงั สามารถแบง่ ยอ่ ยละเอยี ดเพอื่ ระบุ
เนือ้ หาวชิ าใหเ้ ฉพาะเจาะจงลงไปไดอ้ กี โดยการใช้
ทศนิยมหนึ่งตาแหน่งไปจนถงึ หลายตาแหน่ง ตัวอยา่ งเช่น

หมวดย่อย 959 ประวตั ศิ าสตรป์ ระเทศในเอเชียอาคเนย์

959.1 ประวตั ศิ าสตรป์ ระเทศพม่า

959.3 ประวตั ศิ าสตรป์ ระเทศไทย

959.31 ประวัตศิ าสตรไ์ ทยสมยั โบราณถงึ พ.ศ.1780

สรุป

การจัดหมู่หนังสือระบบทศนิยมของดิวอีน้ ี้ จะใช้วิธี
แบง่ หนังสอื จากหมวดหมู่ใหญ่กว้าง ๆ ไปหาหมวดหมู่ย่อย
ๆ ต่อไปได้อีกโดยใช้จุดทศนิยมแบบไม่รู้จบ ซ่ึงผู้อ่านไม่
จาเป็ นจาให้ได้ทั้งหมด แต่ควรจาให้ได้เฉพาะหมวด
ใหญ่ 10 หมวด วา่ แตล่ ะหมวดเกย่ี วกับสาขาวชิ าอะไร

และจาเลขหมู่ของหนังสือบางเล่มท่ีผู้อ่านใช้เป็ นประจาก็
เพียงพอแล้ว เพราะผู้ใช้ห้องสมุดเป็ นต้องรู้จักวิธีการใช้
หอ้ งสมุดเพอ่ื การศกึ ษาคน้ ควา้ อย่างมปี ระสิทธิภาพ