ภูมิภาคเอเชียใต้

เอเชยี ใต้ หรือ ชมพูทวปี หรือ อนุทวปี เป็นภมู ิภาคท่ีอย่ทู างใต้ของทวีปเอเชีย เป็นต้นกำเนดิ พุทธศาสนาและ
ศาสนาพราหมณ-์ ฮินดู เอเชยี ใต้มพี ื้นท่ีประมาณ 5,180,000 ตารางกโิ ลเมตร หรอื ร้อยละ 10 ของทวปี เอเชยี
ภมู ิภาคน้ยี งั เปน็ ภมู ภิ าคทม่ี ีประชากรมากทสี่ ุดอีกแห่งหนึง่ ของโลก มีจำนวนประชากรกว่า 1 พันลา้ นคนอาศยั อยู่
ในภมู ภิ าคน้ี ซ่ึงคดิ เปรยี บเทยี บเป็นสัดส่วนเท่ากับ 1 ใน 3 ของชาวเอเชียท้ังหมด หรือ 1 ใน 5 ของประชากรโลก
อัตราความหนาแนน่ ของประชากรเท่ากบั 305 คนต่อพนื้ ที่ 1 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นสดั สว่ นทสี่ ูงกว่าอตั ราความ
หนาแนน่ โดยเฉล่ยี ของประชากรโลกถงึ 7 เทา่ ประเทศทมี่ ีประชากรมากท่สี ดุ คือ ประเทศ อนิ เดีย

1.ทต่ี ้ังและสภาพภูมศิ าสตรท์ ีม่ ีผลต่อการต้ังถ่ินฐานขอประชากร
เอเชียใตต้ งั้ อย่รู ะหว่างละตจิ ดู ท่ี 5 องศาเหนือ ถึงละติจูดท่ี 36 องศาเหนือ
และระหวา่ งลองจจิ ดู ที่ 61 องศาตะวนั ออก ถงึ ลองจิจดู ท่ี 97 องศาตะวันออก
โดยมอี าณาเขตตดิ ต่อ ดังน้ี

ทิศเหนอื ติดตอ่ กับสาธารณรฐั ประชาชนจีน
ทศิ ตะวันออก ติดต่อกบั สหภาพพมา่
ทิศใต้ จดทะเลอาหรับและอ่าวเบงกอลของ

มหาสมุทรอนิ เดยี
ทิศตะวันตก ติดตอ่ กบั สาธารณรฐั อสิ ลามอัฟกานิสถาน

และสาธารณรฐั อิสลามอิหรา่ น

1

ลกั ษณะภมู ิประเทศ
มลี ักษณะเดน่ คือ ทางตอนเหนือเป็นเขตเทือกเขาสงู ท่ีต่อเน่อื งมาจากจดุ รวมเทือกเขาปารม์ ีนอต ถัดลงมาเปน็

ทรี่ าบใหญ่ซึ่งมีพ้ืนทก่ี วา้ งอนั เกดิ มาจากการตกตะกอนของดินในแมน่ ำ้ สินธุ แมน่ ้ำคงคาและสาขา ถัดจากท่รี าบ
ใหญล่ งมาทางตอนกลางของคาบสมุทรอินเดียเปน็ เขตทรี่ าบสูงหินเกา่ ทมี่ ี เทือกเขาเตีย้ ๆก้ันเปน็ แนวอยทู่ ง้ั สามด้าน
สำหรบั ชายฝงั่ คาบสมุทรจะมีท่ีราบแคบๆอยู่ทั้งสองฟาก ทางตะวันออกเรียกวา่ ชายฝั่งคาราเมนเดลและทาง
ฝั่งตะวนั ตกเรยี กว่า ชายฝง่ั ทะเลมะละบาร์
ลกั ษณะภมู ิประเทศของเอเชียใต้ แบ่งออกเป็น 4 เขต ดังน้ี

1.เขตภูเขาสูงภาคเหนอื ทางตอนเหนือของเอเชียใต้ เป็นแนวเทือกเขาหมิ าลัยทแี่ ยกจากจุดรวมเทือกเขาปามรี ์
นอตเป็นพรมแดนท่ีแยกเอเชียใต้และ เอเชียตะวันออก เป็นต้นกำเนิดของแมน่ ำ้ 3 สาย คอื สินธุ คงคา และ
พรหมบตุ ร

2.ท่ีราบลมุ่ แมน่ ้ำสินธุ-คงคาครอบคลมุ เนือ้ ที่ 3 ประเทศ คอื ปากีสถาน อินเดยี และบังคลาเทศ แมน่ ำ้ สนิ ธใุ น
ปากีสถานมีความยาว 2,897 ก.ม. ไหลลงสู่ทะเล อาหรบั แมน่ ำ้ คงคา ในอนิ เดยี มีความยาว 2,500 ก.ม. ไหล
ลงสูอ่ ่าวเบงกอลแม่นำ้ พรหมบตุ ร ในบังคลาเทศมคี วามยาว 2,897 ก.ม.ไหลผ่าน อินเดีย จนี และบงั คลาเทศ ไหล
ลงสอู่ ่าวเบงกอล

3. ที่ราบสูงตอนใต้ คือที่ราบสูงเดคคาน ซึ่งมภี ูเขาล้อมรอบ 3 ดา้ น คือ ตอนเหนือเป็นเทอื กเขาวนิ ธัย
ทางตะวนั ตกเป็นแนวเทือกเขากาตตะวันตก และทางตะวนั ออกเปน็ แนวเทือกเขากาตตะวันออก สำหรบั ชายฝ่งั
คาบสมุทรจะมีทรี่ าบแคบๆอยู่ท้ังสองฟาก ทางตะวนั ออกเรียกวา่ ชายฝั่งคาราเมนเดล และทางฝัง่ ตะวนั ตก
เรยี กวา่ ชายฝงั่ ทะเลมะละบาร์

4. เขตเกาะ ได้แกเ่ กาะใหญ่ คอื เกาะลังกา และหมูเ่ กาะเล็กๆของประเทศมัลดีฟส์

2

ลกั ษณะภมู อิ ากาศภูมภิ าคเอเชยี ใต้มภี มู ิอากาศแบบมรสุม
เขตรอ้ นและทงุ่ หญา้ เขตร้อน เนือ่ งจากไดร้ บั อทิ ธพิ ล ของมรสมุ
ตะวันออกเฉียงเหนือและมรสุมตะวนั ตกเฉียงใต้แต่บรเิ วณท่ีอยู่
เหนือเส้น ทรอปิกออฟแคนเซอร์ ขนึ้ ไปจะมีอากาศแบบเมือง
หนาวภาคพ้นื ทวปี และมีอุณหภูมติ ่ำกวา่ ทางใต้ เอเชยี ใต้มี 4 ฤดู
คือ ฤดหู นาว ร้อน ฝน และชว่ งเปล่ียนฤดูระหวา่ งช่วงต่อของ
มรสมุ ตะวนั ตกเฉียงใต้และมรสุมตะวันออก เฉียง-เหนอื มักเกดิ
พายหุ มุนเขตร้อนทเ่ี รยี กวา่ "ไซโคลน" ก่อตัวขึน้ ในอา่ วเบงกอล
แล้วพัดสฝู่ ัง่ ท าใหเ้ กิด ฝนตกหนักและน้ำทว่ ม รนุ แรงก่อความ
เสยี หายแก่แถบชายฝ่ังทกุ ปี

ลักษณะภมู ิอากาศ

•เขตภมู อิ ากาศแบบป่าฝนเขตร้อน (Af)
• เขตภมู อิ ากาศรอ้ นชื้นแบบทงุ่ หญา้ เมืองร้อนหรอื ทุ่งหญ้าสะวนั นา (Aw)
•เขตภมู ิอากาศแบบทุ่งหญา้ กึ่งทะเลทราย (BS)
• เขตภูมอิ ากาศแบบทะเลทราย (BW)
•เขตภูมิอากาศแบบอบอนุ่ ชื้น (Ca)
•เขตภูมิอากาศแบบที่สูง (H)

3

ทรพั ยากรธรรมชาติ
1. ป่าไม้ เขตมรสุมมีป่าไม้ใบกวา้ ง ซง่ึ มีไม้สกั และไม้ไผ่เป็นไมม้ ีค่าทางเศรษฐกิจ เขตท่สี งู ภาคเหนอื มีปา่ ไมผ้ ลัด

ใบในเขตอบอุ่นและปา่ สน
2. น้ำ เขตเทอื กเขาหิมาลัยเป็นแหลง่ ทรพั ยากรน้ำ และเปน็ ต้นกำเนิดของแมน่ ้ำสายสำคญั ในเอเชยี ใต้หลายสาย

สว่ นเขตภเู ขาในคาบสมุทรอนิ เดยี ปริมาณน้ำในแม่น้ำมักเปลยี่ นแปลงไปตามฤดูกาล
3. สัตว์ป่า ในเขตป่าไม้จะมีสตั วป์ า่ อาศัยอยหู่ ลายชนดิ เช่น สงิ โต เสอื หมาป่า ลิง ชา้ ง หมี งู
4. แร่ เอเชยี ใตเ้ ปน็ ภมู ภิ าคที่ขาดแคลนน้ำมนั และแกส๊ ธรรมชาติ แต่มแี ร่อ่นื ๆ อยู่หลายชนิด เชน่ เหล็ก ทบั ทิม

ไพลนิ และแรแ่ กรไฟต์

2.พฒั นาการด้านการเมืองการปกครอง
การปกครองในอดีต

ผปู้ กครองอาจเป็นนักบวชหรือกษัตริย์ ในสมัยพระเวทมีผ้นู ำเผา่ ต่อมาเกิดเมืองและรัฐหลายแห่งท่ี
มีผปู้ กครองรัฐต่างๆ ถกู รวมเป็นจักรวรรดใิ นสมัยราชวงศเ์ มารยะ สมยั จักรวรรดคิ ปุ ตะ และสมัยราชวงศ์โมกลุ

4

การปกครองภายหลังการเขา้ มาของชาวตะวนั ตก
โปรตเุ กสเปน็ ชาวตะวนั ตกชาติแรกท่ีเดนิ ทางเขา้ มายงั อินเดียในครสิ ต์ศตวรรษท่ี 16 เอเชียใต้ตกเป็นอาณานคิ ม

ขององั กฤษในกลางคริสต์ศตวรรษ ท่ี 19 เมื่ออนิ เดยี ไดเ้ อกราชจงึ เกดิ การแยกประเทศออกเป็นอนิ เดยี และ
ปากีสถาน ต่อมาปากีสถานตะวันออกไดแ้ ยกออกเปน็ ประเทศบังคลาเทศ

5

3.พัฒนาการทางดา้ นเศรษฐกจิ

1. การเกษตร ประกอบด้วย
1) การเพาะปลกู สว่ นใหญ่เป็นการเพาะปลูกเพื่อยังชพี เช่น ขา้ วเจา้ อ้อย ปลูกบริเวณที่ราบลุ่มแม่น้ำคง

คา ฝ้ายปลกู มากในประเทศอินเดยี และปากีสถาน ปอกระเจาเป็นพชื เศรษฐกจิ ของแถบดินดอนสามเหลยี่ มปาก
แมน่ ำ้ คงคา ประเทศอนิ เดียและบังกลาเทศ ยางพารา ชา และมะพรา้ วเปน็ พืชเศรษฐกิจของประเทศศรลี งั กา สว่ น
ขา้ วสาลี ขา้ วฟา่ ง และฝ้ายปลูกมากในประเทศปากีสถาน

2) การเลย้ี งสัตว์ ในประเทศอนิ เดยี บงั กลาเทศ ศรลี ังกา และปากีสถาน นยิ มเลี้ยงโค ประเทศ
ปากีสถานมีการเล้ียงแพะและแกะมาก และประเทศเนปาลและภูฏานมีการเล้ยี งโคและแกะเปน็ อาชพี
2. การทำประมง ประเทศอนิ เดยี มีการทำประมงเจริญกา้ วหนา้ ทสี่ ดุ ประเทศปากสี ถานมีปลาสด ปลาแหง้ และกุ้ง

เปน็ สินคา้ ออกทส่ี ำคัญอย่างหนง่ึ และประเทศบังกลาเทศส่งผลติ ภัณฑ์ปลาเป็นสนิ ค้าออกท่ีสำคัญ
3. การทำปา่ ไม้ มีการอนุรักษ์ป่าเพื่อประโยชนท์ างการเกษตรและสร้างความชมุ่ ชน้ื ซงึ่ พ้ืนท่ที ี่มปี ่าไม้อุดมสมบูรณ์

คือ ทางตอนเหนือของประเทศอินเดยี เนปาล และทางตะวันออกของประเทศบังกลาเทศ
4. การทำเหมืองแร่ แรท่ ส่ี ำคัญ ได้แก่ ถา่ นหินและเหล็ก พบทางภาคตะวนั ออกของคาบสมทุ ร บ็อกไซต์ผลติ ได้

ทางตอนใต้ของแมน่ ้ำคงคาซึง่ อยทู่ างตะวนั ออกของประเทศอินเดีย เพชร พลอยมีมากในประเทศศรลี งั กา
5. อตุ สาหกรรม อนิ เดยี มีอุตสาหกรรมเจรญิ กา้ วหน้ามากที่สดุ ที่สำคัญ ได้แก่ อตุ สาหกรรมเหลก็ และเหลก็ กล้า

เคมีภณั ฑ์ สง่ิ ทอ และอุตสาหกรรมในครวั เรือน ส่วนประเทศอืน่ ๆ อุตสาหกรรมยังไม่พัฒนามากนัก สว่ นใหญ่
เปน็ การแปรรูปสนิ คา้ ทางการเกษตร
6. การคา้ สนิ ค้าสง่ ออกส่วนใหญ่เปน็ สินคา้ ทางการเกษตร เช่น ชา ฝ้าย ปอ พชื น้ำมัน แรเ่ หลก็ รตั นชาติ สว่ น
สนิ คา้ นำเขา้ ไดแ้ ก่ น้ำมันดิบ เคร่อื งจกั รกล เครื่องใชไ้ ฟฟ้า

6

4.พฒั นาการทางดา้ นสงั คม

สงั คมในอดีต
อนิ เดยี มีระบบวรรณะเปน็ รากฐานท่ีสำคัญของสังคม

และมบี ทบาทต่อชาวฮนิ ดูด้านศาสนา สงั คม และ
ชวี ติ ประจำวนั เอเชียใต้เปน็ แหล่งกำเนดิ ศาสนาและ
ลทั ธสิ ำคญั เชน่ ศาสนาพราหมณ์-ฮินดูพระพุทธศาสนา
ศาสนาเชน
สังคมในปัจจบุ นั
ปัจจบุ นั ยกเลิกการแบ่งชั้นวรรณะแลว้ แต่ในชนบท
ระบบวรรณะยังคงมีอทิ ธิพลในการดำรงชีวติ อยู่
ประชากรสว่ นใหญ่มฐี านะยากจน ด้อยการศกึ ษา มี
ความคิด อนุรักษน์ ยิ ม ศาสนามีอทิ ธิพลต่อการดำเนิน
ชีวิตแตศ่ าสนาท่แี ตกตา่ งกันก็เป็นสาเหตุ ของความ
ขดั แย้งด้วยเชน่ กัน

7