BAHAGIAN PERIKANAN DARAT, JABATAN PERTANIAN SARAWAK
Kandungan • Visi & Misi Jabatan Pertanian Sarawak • Sejarah dan Kronologi Bahagian Perikanan Darat • Fungsi & Aktiviti • Peruntukan Kewangan • Profil Sektor Perikanan Di Sarawak • Pencapaian Aktiviti di bawah Bahagian Perikanan Darat (2019 & 2020) • Hala tuju masa hadapan : Penubuhan Jabatan Perikanan Sarawak (DFS)
JABATAN PERTANIAN SARAWAK Komuniti pertanian berpendapatan tinggi dan Visi pengeksport bersih agro-makanan menjelang tahun 2030. Untuk meningkatkan pendapatan komuniti pertanian dan menjadi pengeksport bersih agro-makanan melalui pemodenan dan pengkomersialan pertanian. Misi
SEJARAH DAN KRONOLOGI
Fasa1 Fasa 2 Fasa 3 Fasa 4 1957-1980 • Seksyen Perikanan Darat • Pengeluaran benih, latihan, perkhidmatan pengembangan dan penyelidikan & pembangunan • Kerjasama IDRC (Canada, 1976-1982) untuk projek perikanan sungai dan tasik Baram, 1981-2006 • Kajian pra impoundment sistem sungai Bakun dan Murum Bersama Universiti Seneckenberg (Munich, German), 1984-1986, • 1984-1986, projek Empurau bersama Deakin Universiti • Terubok bersama CSIRO Australia, 1993 - 2004. • Ordinan Perikanan Negeri 2003 2007 - kini • Konservasi habitat perikanan – Tagang, Nelayan Sungai, • Projek berimpak tinggi - Zon Industri akuakultur • Program “Smart Farming” dan “Precision Farming” • Penyelidikan pembangunan perikanan darat/akuakultur 2022 • Cadangan Penubuhan JABATAN PERIKANAN SARAWAK dalam Sidang DUN Sarawak ke-19 KRONOLOGI BAHAGIAN PERIKANAN DARAT
FUNGSI DAN AKTIVITI
PENGARAH PERTANIAN BAHAGIAN PENYELIDIKAN & PEMBANGUNAN TANAMAN BAHAGIAN PENGURUSAN TANAH BAHAGIAN BIOSEKURITI TUMBUHAN DAN KUARANTIN BAHAGIAN KEJURUTERAAN & INFRASTRUKTUR PERTANIAN BAHAGIAN TANAMAN BAHAGIAN INSTITUSI PELADANG BAHAGIAN KHIDMAT PENGURUSAN INSTITUT PERTANIAN SARAWAK TP PEMBANGUNAN KUCHING SRI AMAN SAMARAHAN SERIAN BETONG SIBU SARIKEI BINTULU MUKAH KAPIT MIRI LIMBANG BAHAGIAN PENGEMBANGAN & KOMUNIKASI KORPORAT TP OPERASI BAHAGIAN PERIKANAN DARAT CAWANGAN KEWANGAN DAN ASET BAHAGIAN AGROMAKANAN PEJABAT PENYELIDIKAN WILAYAH SELATAN PEJABAT PENYELIDIKAN WILAYAH UTARA UNIT INTEGRITI BAHAGIAN PERANCANGAN PEJABAT PENGARAH CARTA ORGANISASI JABATAN PERTANIAN SARAWAK
BAHAGIAN PERIKANAN DARAT 1.CAWANGAN PEMBANGUNAN PROJEK UNIT PEMBANGUNAN AKUAKULTUR UNIT KESEJAHTERAAN NELAYAN UNIT PENGURUSAN DATA DAN STATISTIK 2. CAWANGAN REGULATORI, PENGUATKUASAAN & BIOSEKURITI UNIT REGULATORI & PENGUATKUASAAN UNIT PELESENAN UNIT BIOSEKURITI 3. CAWANGAN PEMBANGUNAN STESEN, PENYELIDIKAN & PEMBANGUNANAKUAKULTUR PUSAT PERIKANAN DARAT a) SEMONGGOK b) TARAT c) SEMARIANG BATU d) SEMATAN PENYELIDIKAN 4. SEKSYENKHIDMAT PENGURUSAN UNIT PERANCANGAN UNIT KEWANGANDAN PEROLEHAN UNIT ASET DAN STOR UNIT LATIHAN DAN SUMBER MANUSIA UNIT ICT, INOVASI DAN KUALITI PEJABAT PERTANIAN BAHAGIAN SEKSYEN PERIKANAN DARAT CARTA ORGANISASI BAHAGIAN PERIKANAN DARAT, JABATAN PERTANIAN SARAWAK
JENIS JAWATAN JUMLAH JAWATAN YANG DILULUSKAN Ibupejabat & Pusat Perikanan 78 Bahagian, Daerah dan stesen 49 Berdasarkan Surat Kelulusan Perjawatan (SKP) Bil N27 Tahun 2021 bertarikh 12.04.2021. Establishment Warrant No.5 of 2021 dated 12.07.2021. Jawatan diluluskan bagi Jabatan Pertanian Sarawak (Jawatan Tetap & Berpencen) = 2,209 Jawatan yang telah diisi ( Jawatan Tetap & Berpencen ) = 1,838 Jawatan dibawah Bahagian Perikanan Darat (Tetap & JBC) = 127 KAPASITI PERJAWATAN
STRUKTUR ORGANISASI (MENGIKUT SKP) BAHAGIAN PERIKANAN DARAT Pegawai Perikanan, G52 1 Pemandu Kenderaan, H11-16 1 Jumlah 2 CAWANGAN PEMBANGUNAN PROJEK Pegawai Perikanan, G48 1 Jumlah 1 CAWANGAN REGULATORI, PENGUATKUASAAN & BIOSEKURITI Pegawai Perikanan, G44 1 Jumlah 1 CAWANGAN PENYELIDIKAN DAN PEMBANGUNAN STESEN Pegawai Penyelidik, Q41-54 1 Jumlah 1 UNIT PEMBANGUNAN PROJEK Pegawai Perikanan, G44 1 Pegawai Perikanan, G41/44 1 Penolong Pegawai Perikanan, G29-36 1 Pembantu Perikanan, G19-26 2 Jumlah 5 UNIT PEMBANGUNAN KOMUNITI NELAYAN Pegawai Perikanan, G41/44 1 Pembantu Perikanan, G26 1 Pembantu Perikanan, G19-26 1 Jumlah 3 UNIT PENGURUSAN DATA DAN STATISTIK Penolong Pegawai Perikanan, G32-36 1 Pembantu Perikanan, G19-26 1 Jumlah 2 UNIT REGULATORI & PERLESENAN Pegawai Perikanan, G41/44 1 Penolong Pegawai Pertanian, G29-36 1 Pembantu Perikanan, G22-26 1 Pembantu Perikanan, G19-26 2 Jumlah 5 UNIT PENGUATKUASAAN Pegawai Perikanan, G41 (JBC) 1 Penolong Pegawai Perikanan, G29-36 1 Pembantu Perikanan, G19-26 2 Pemandu Kenderaan, H11-16 1 Pembantu Awam, H11-16 1 Jumlah 6 UNIT BIOSEKURITI Pegawai Penyelidik, Q41/44 (JBC) 1 Penolong Pegawai Pertanian, G32-36 1 Pembantu Perikanan, G26 1 Pembantu Perikanan, G19-26 2 Pembantu Awam, H11-16 2 Jumlah 7 PUSAT PERIKANAN DARAT SEMONGGOK Pegawai Perikanan, G41/44 1 Pegawai Perikanan, G41/44 (Kontrak) 1 Pembantu Perikanan, G19-26 3 Pembantu Tadbir (P/O), N19-26 1 Pemandu Kenderaan, H11-16 1 Pembantu Operasi, N11-16 1 Pembantu Awam, H11-16 5 Jumlah 13 PUSAT PERIKANAN DARAT SAMARIANG BATU Pegawai Penyelidik, Q41/44 (JBC) 1 Pegawai Perikanan, G41/44 (Kontrak) 1 Pembantu Perikanan, G22-26 1 Pembantu Perikanan, G19-26 3 Pemandu Kenderaan, H11-16 1 Pembantu Awam, H11-16 3 Jumlah 10 PUSAT PERIKANAN DARAT TARAT Pegawai Penyelidik, Q41/44 (JBC) 1 Penolong Pegawai Pertanian, G29-36 1 Pembantu Perikanan, G19-26 3 Pembantu Awam, H11-16 6 Jumlah 11 PUSAT PERIKANAN DARAT SEMATAN Pegawai Penyelidik, Q41/44 (JBC) 1 Pegawai Perikanan, G41/44 1 Pembantu Perikanan, G19-26 2 Pembantu Operasi, N11-16 1 Pembantu Awam, H11-16 3 Jumlah 8 UNIT PENTADBIRAN, KEWANGAN DAN ASET Pegawai Perikanan, G41/44 1 Penolong Pegawai Perikanan, G29-36 1 Pembantu Operasi, N11-16 1 Jumlah 3
AKTIVITI DAN OBJEKTIF • Projek Pembangunan Akuakultur • Pemuliharaan • Kesejahteraan Nelayan • Statistik Pembangunan Projek • Regulatori & Pelesenan • Penguatkuasaan • Biosekuriti Perikanan Darat Regulatori, Penguatkuasaan & Biosekuriti • Pembangunan Pusat/Stesen PerikananDarat • Penyelidikan Perikanan • Pengeluaran benihikan • Pemindahan teknologi Pembangunan Stesen & Penyelidikan • Perancangan • Kewangan dan Perolehan • Aset & Stor • Inovasi & Kualiti • Latihan & Sumber Manusia Khidmat Pengurusan Objektif Pembangunan Perikanan Darat Sarawak keperluan sumber mencukupi dan a. Menjamin makanan selamat; b. Meningkatkan pendapatan penternak akuakultur dan serta ke arah RM6,000 keluarga pengusaha perikanan sebulan; c. Memacu ke arah menjadi negeri pengeksport sumber perikanan utama pada tahun 2030. AKTIVITI
FUNGSI & TANGGUNGJAWAB Cawangan Pembangunan Projek
FUNGSI & TANGGUNGJAWAB Cawangan Regulatori, Penguatkuasaan & Biosekuriti
FUNGSI & TANGGUNGJAWAB Cawangan Penyelidikan & Pembangunan Stesen
FUNGSI & TANGGUNGJAWAB Seksyen Khidmat Pengurusan
FUNGSI & TANGGUNGJAWAB Seksyen Perikanan Darat Di Pejabat Pertanian Bahagian
PERUNTUKAN KEWANGAN
32 No. Project Name Initial Proposed 12th MP Budget (2021 - 2025) Total Approved Budget (2021 - 2025) (RM) % Approved Vs Proposed State Normal Budget (RM) Alternative Budget (RM) Grand Total (RM) 1 Soil Management Programme 8,000,000 0 8,000,000 3,100,000 39% 2 Crop Development Programme 307,000,000 400,000,000 707,000,000 117,400,000 17% 3 Crop Research Development Programme 76,192,000 0 76,192,000 16,100,000 21% 4 Plant Biosecurity and Quarantine Programme 5,000,000 0 5,000,000 2,600,000 52% 5 Inland Fisheries andAquaculture Programme 268,000,000 0 268,000,000 17,000,000 6% 6 Agriculture Education Programme 50,500,000 0 50,500,000 24,000,000 48% 7 Farmers' Institution Programme 35,000,000 0 35,000,000 9,500,000 27% 8 Agriculture Infrastructure& Mechanisation 5,000,000 200,000,000 205,000,000 43,000,000 21% 9 Agrofood Development Programme 72,000,000 0 72,000,000 6,500,000 9% GRAND TOTAL PROPOSED NEW PROJECT/ PROGRAMME 826,692,000 600,000,000 1,426,692,000 239,200,000 17% Overview – 12th Malaysian Plan Proposed Budget Vs. ApprovedBudget
Rancangan Malaysia Peruntukan Diterima Perbelanjaan Persekutuan Negeri Jumlah Persekutuan Negeri Jumlah % 9 9,000,000 12,120,000 21,120,000 8,998,885.82 670,592.86 16,975,568 80.4 10 13,460,281.00 33,766,660 47,226,941 12,953,136.50 29,701,241.05 42,654,377.55 90.3 11 38,230,200 73,563,000 111,793,200 33,407,835.13 58,263,483.94 91,671,310.07 82 12 20,000,000 17,000,000 37,000,000 RINGKASAN PERUNTUKAN DITERIMA BERDASARKAN RMK
PERUNTUKAN DITERIMA DARI KERAJAAN NEGERI DAN PERSEKUTUAN (RMKe-12 ) 200,000 500,000 300,000 1,200,000 400,000 PERUNTUKAN NEGERI 2021 & 2022 Penyelidikan dan Pembangunan PerikananDarat Pembangunan Akuakultur & Konservasi Perikanan Darat Pembangunan Stesen dan Pengeluaran Benih Ikan Regulatori, Penguatkuasa dan Pelesenan 2 4 8 3 PERUNTUKAN NEGERI DALAM Negeri Dalam RMK 12 (RM17 juta) Penyelidikan dan Pembangunan Perikanan Darat ( RM2 juta) Pembangunan Akuakultur & Konservasi Perikanan Darat (RM 4 Juta) Pembangunan Stesen dan Pengeluaran Benih Ikan (RM8 juta) Regulatori, Penguatkuasa dan Pelesenan (RM 3 Juta) PERUNTUKAN PERSEKUTUAN DALAM RMK 12 20,000,000 Pembangunan Zon Industri Akuakultur Sarawak PERUNTUKAN PERSEKUTUAN 2021 & 2022 21,000 16,000 338,970 1,682,680 3,000,000 Dasar Jaminan Makanan (DJM-PPA) Pembangunan Zon Industri Akuakultur Sarawak Geran Agropreneur Muda Bantuan Bencana
PROFIL SEKTOR PERIKANAN DI SARAWAK
PROFIL PERIKANAN NEGERI SARAWAK 88% 11% 1% Perikanan Tangkapan 138,885 TM Akuakultur 16,055 TM Perikanan Darat 667.45 TM RM807.6 juta RM250.6 juta RM22 juta Bil Nelayan : 10,473 orang Bil Vesel : 4,879 Bil Penternak : 4,072 Luas Ladang : 1,293.36 ha Bil Nelayan : 3,346 orang Prestasi Pengeluaran Tahun 2021 155,607.45 TM RM1.080 Billion Sumber : Data Perikanan Tahun 2020, Jabatan Perikanan Malaysia
KOMODITI UTAMA AKUAKULTUR Udang Luas: 328.79 ha Anggaran Pengeluaran: 4,000 TM/setahun Nilai: RM106 juta Tilapia Bil: 12,616 sangkar Anggaran Pengeluaran: 1,200 TM/setahun Nilai: RM13.5 juta Ikan Air Tawar (Pelbagai) Luas: 881.03 ha Anggaran Pengeluaran: 1,670 TM/setahun Nilai: RM8.35 juta Ikan Hiasan Luas: 2.60 ha Anggaran Pengeluaran: 225,626 ekor Nilai: RM157,938.00 Empurau Luas: 5.00 ha Anggaran Pengeluaran: 18.56 TM/setahun Nilai: RM14.8 juta Ikan Air Payau Bil: 3,356 sangkar Anggaran Pengeluaran: 348.8 TM/setahun Nilai: RM8.72 juta
PENCAPAIAN BAHAGIAN PERIKANAN DARAT
Projek Berimpak Tinggi - Pembangunan Zon Industri Akuakultur Sarawak 1) RAMBUNGAN, KUCHING - 250 Hectares 3 Luluskan (1,404 Ha) [Rambungan, Batang Ai dan SundarAwat-Awat] 3 Dalam Perancangan (6,978 Ha) [ Selalang, Bakun, Murum,] 4 4) SELALANG, SARIKEI - 560 Hectares 3) SUNDAR AWAT-AWAT, LIMBANG 3 - 314 Hectares 2 2) BATANG AI, SRI AMAN - 840 Hectares 5 6 1 23 5) BAKUN, KAPIT - 6,400 Hectares 6)MURUM, KAPIT - 840 Hectrares
1.1 PEMBANGUNAN PROJEK PERIKANAN DARAT (PPPD) Skim Mekanik Unit Akuakultur • Nilai bantuan: RM5,000 Akuakultur Kecil • Nlai bantuan : RM20,000 Akuakultur Komuniti • Nilai Bantuan : RM20,000 Akuakultur Separa Komersil • Nilai Bantuan : RM50,000 RM0 juta 2021 RM0.3 juta 2022 RM1.2 juta 2023 RM1.5 juta 2024 RM1.0 juta 2025 Tagang – 98 Unit Akuakultur -9 Projek Akuakultur Kecil - 5 Tagang – 99 Unit Akuakultur -70 Projek Akuakultur Kecil - 20 ProjekAkuakultur Separa Komersial - 3
Aktif, 98 Tidak Aktif, 16 Tamat, 25 1.2 PROJEK SISTEM TAGANG (dikemaskini pada Sept 2022) Bil. Bahagian Projek Berdaftar 1 Kuching 15 2 Samarahan 1 3 Serian 13 4 Sri Aman 16 5 Betong 18 6 Sarikei 10 7 Sibu 9 8 Kapit 19 9 Mukah 6 10 Bintulu 4 11 Miri 10 12 Limbang 18 Jumlah 139 •Nilai bantuan: RM17,000.00 / RMK12 Pemuliharaan •Nilai bantuan: RM60,000.00 / RMK12 Kelestarian (Sustainability) •Terbat, Serian •Danu, Kuching •Semadang, Kuching •Melabu Bair, Betong •Nyalak Ili, Sarikei Ekopelancongan Kategori Projek
1,647 orang Nelayan Laut Nelayan Darat 10,828 orang • Peruntukan : RM11.66 juta • Bil Rumah : 1,166 • Mula : 2018 Projek Khas Perumahan Nelayan (PKPN) •Nelayan Darat: RM250/sebulan • Bil. Penerima 931 orang Elaun Sara HidupNelayan (ESHN) •Mula: 2020 • RM300/bln utuk tempoh 5 bulan • Peruntukan : 2020 RM 9.1 juta (5837 orang) • Peruntukan : 2021 RM 15 juta (7220 orang) • Peruntukan 2022 RM9 juta (10,000) Bantuan Musim Tengkujuh Nelayan (BMTN) • RM2,000 /seorang • Mula : 2020 • Peruntukan RM20 juta • Bil Penerima 10,000 orang Bantuan Input Peralatan Perikanan Nelayan (BIPPN) Projek Persekutuan Projek Kerajaan Negeri 1.3 PROJEK KESEJAHTERAAN NELAYAN
2.0 REGULATORI, PENGUATKUASAAN DAN BIOSEKURITI Bil Penternak : 3,944 Luas Ladang : 895 ha Air Tawar Air Masin Bil Penternak : 358 Luas Ladang : 356 ha Jenis Lesen Bilangan Luas(ha) Kolam ikan <0.2Ha 2,420 196.56 Kolam ikan >0.2Ha 1,052 708.57 Udang Laut 52 328.79 Tangki 273 3.23 Sangkar 476 14.37 Lain-lain 29 T/B Jumlah 4,302 1251.52 • Udang putih • Udang harimau • Siakap • Kerapu Komoditi utama Air Tawar Air Payau • Tilapia • Keli • Jelawat • Patin • Empurau Samarahan: 75 Serian: 547 Sri Aman: 453 Sarikei: 697 Betong: 347 Sibu: 322 Mukah: 382 Bintulu: 87 Kapit: 101 Miri: 279 Limbang: 509 Kuching: 503 PROFIL PEMEGANG LESEN AKUAKULTUR
3.0 PEMBANGUNAN STESEN DAN PENYELIDIKAN Stesen Air Payau 1. Semariang Batu 2. Sematan 3. Lingga 4. Punang Stesen Air Tawar 1. Semonggok, 2. Tarat, 3. Layar 4. Sg. Paoh 5. Sg. Sebiew 6. Kabuloh 7. Kubong PPD Sematan (3.5 ha) PPD Semariang Batu (126 ha) PPD Semonggok (18.8 ha) PPD Tarat (103 ha) SPD Lingga (6.78 ha) SPD Layar (4.98 ha) SPD Sg. Paoh (0.84 ha) SPD Sg. Sibiew (5ha) SPD Kabuloh (4.74 ha) SPD Kubong (2.07 ha) SPD Punang (7.14 ha) Fungsi • Penyelidikan • Khidmat nasihat • Pembangunan induk berkualiti • Penjualan benih • Kursus & Latihan • Pelepasan benih • Makmal penyelidikan/ penyakit CRPB Rambungan, (50 ha) SPD Ridan (10.26 ha)
RMK-12 Anggaran: 38,375,000 benih RMK-11 26,959,075 benih Peruntukan diterima: RM6.6 juta RM6 juta (SET) Peruntukan diterima: RM8 juta SPESIS UTAMA 1. IKAN AIR PAYAU/MASIN: • Siakap 2. IKAN AIR TAWAR: • Tilapia merah • Keli • Jelawat • Lampan jawa • Lee koh • Tengadak • Empurau • Udang Galah 3. IKAN YANG DISWASTAKAN: • Tilapia merah • Siakap • Keli • Jelawat 3.1 PENGELUARAN BENIH IKAN
• Air Tawar : Empurau, Tengadak, Semah, Tilapia, Udang Galah • Air Payau : Kerapu, Siakap, Terubok, Ketam Nipah • Ikan Hiasan : Guppy, Laga (Betta), Borneo Sucker Fokus Spesis • Biologi : Pembiakan dan pembenihan, anatomi • Teknologi : Pengkulturan, sistem kultur • Penyakit : Parasitologi, histopatologi, virologi, microbiologi • Pemprosesan : Teknologi lepas tuai, pengendalian, produk hiliran • Pemasaran : Analisis produk dan harga & kos, penerimaan produk Bidang Penyelidikan 3.2 PENYELIDIKAN DAN PEMBANGUNAN PERIKANAN DARAT • Asas • Adaptasi • Aplikasi • Dialog Kaedah Pelaksanaan • Pemindahan teknologi • Laporan / Jurnal Penyelidikan • Pemerkasaan industri akuakultur • Pembangunan modal insan Output
PENCAPAIAN PENYELIDIKAN 2003 : Pengeluaran benih ikan empurau di Stesen Perikanan Darat Tarat. 2015 : Ikan Empurau Sarawak didaftarkan sebagai Geographical Indicator (GI) di bawah MyIPO Malaysia ( GI No : 12015-0003) R&D to Transfer of Technology Farm Trial Ikan Empurau Sarawak: Puri Johan Agro, Serian 1st finding in the world sex change terubok fish (Tenualosa toli) from the wild. 1995 the 1st breakthrough terubok in-situ breeding protocol at spawning area The first breakthrough of raising T. toli in captivity from fertilized eggs to fingerlings took place in 1996 until 2000
ISU DAN CABARAN
ISU DAN CABARAN • Di bawah Ordinan Perikanan Negeri 2003 , tiada punca kuasa berkenaan ; • Inland fishermen matters, • Riverine Community Fisheries Management Area, • Control of fish (Import & Export). • Perlunya pengukuhan untuk perkara di bawah Ordinan Perikanan Negeri, 2003 • Part V Aquaculture • Part VI Control of fish disease ( kini di masih di bawah bidang kuasa Jabatan Perkhidmatan Veterinar Sarawak) • Isu pertelingkahan kawasan tangkapan di antara nelayan mengakibatkan sosioekonomi dan ekosistem terjejas dan ancaman kepupusan sumber . • Terdapat 139 projek sistem Tagang telah didaftarkan di bawah Jabatan Pertanian Sarawak, namun oleh kerana ketiadaan punca kuasa bagi menguatkuasakan peraturan tagang maka komuniti setempat menghadapi cabaran dalam penguatkuasaan projek Tagang ini . • Sarawak telah mendaftarkan beberapa spesies ikan asli di bawah Petunjuk Geografi (G .I) iaitu ikan empurau , ikan Terubok Sungai, ikan Bulu, Ikan Puput bagi menjamin sumber perikanan terutamanya ikan endemik Sarawak kekal terpelihara . Namun , terdapat isu seperti pemasaran ikan lain menggunapakai nama ikan di bawah Petunjuk Geografi seperti ikan empurau bagi mendapatkan harga yang lebih tinggi • Alien fish species (Araipama, Alligator Gar, etc) were introduced widely in ornamental fish industry and some of its escaped to local riverine water and been thriving eversince . Due to its aggresiveness and dominant characteristic, these alien species bring harmful effects to aquatic ecosystem and its resources .
ISU DAN CABARAN • Isu kawalan biosekuriti perlu dipertingkatkan bagi mengelakkan kejadian wabak penyakit yang boleh menjejaskan sosioekonomi dan industri perikanan . • Sejak Ordinan Perikanan Negeri 2003 dikuatkuasakan pada tahun 2003, industri akuakultur telah mengalami arus pemodenan secara drastik seiring perkembangan teknologi dan juga sokongan penuh Kerajaan Negeri . Namun , terdapat beberapa bahagian di dalam PART V Aquaculture yang tidak lagi releven dengan perkembangan semasa dan perlu dikaji semula . • Karenah birokrasi kerana keterlibatan pelbagai agensi dalam pengurusan perikanan dan ketidakpastian dalam beberapa perkara khususnya hal perikanan di Sarawak . Ini telah memberi kesan kepada pemegang taruh terlibat dan akhirnya boleh melumpuhkan industri perikanan negeri .
PERIKANAN AGENSI NEGERI DAN PERSEKUTUAN YANG TERLIBAT DALAM PENGURUSAN PERIKANAN DI SARAWAK • Pemasaran produk perikanan • Pembangunan nelayan • Perlesenan import dan eksport produk perikanan • Pembangunan infrastruktur pelabuhan perikanan • Pembangunan industri perikanan • Akuakultur Akuakultur Penyelidikan Penguatkuasaan • • • • Perlesenan akuakultur, produk dan pemprosesan ikan, hatceri, peralatan tangkapan Pemuliharan sumber perikanan Biosekuriti Pembangunan industri perikanan Pemasaran produk perikanan • • • • • Pembangunan nelayan • Pengurusan Taman Negara • Pemuliharaan Hidupan Laut (Penyu) • Sijil CITES (Arowana) • Hal berkaitan pengawalan penyakit ikan • Permit import/eksport ikan air tawar • Sijil kesihatan ikan • Sumber Perikanan Tangkapan ( pembangunan tuna, Laut Dalam, pelesenan vessel) • Akuakultur ( Laut) • Konservasi dan Perlindungan Perikanan (Taman Laut, pelindungan marin , pengurusan sumber perikanan) • Pengembangan Perikanan • Biosekuriti Perikanan (Sarawak & Labuan) – CITES Arowana ke China
MATTERS RELEVANT AGENCIES REMARK PART III : Control of Fishing In The State DOA, DOF, SRB, Marine Department Sarawak (MDS) DOF: Encroachment of coastal fishermen into riverine waters SRB: Ngian & Jermal MDS: Coastal matters PART IV : Protection & Conservation DOA, SFC SFC: Arowana in CITES list , PART V : Aquaculture DOA, SRB, NREB, L&S, DOF, DID SRB: Cages NREB: Environment issue L&S: Land issue DID/JKR: Project matters DOF: Project matter Council: Project matter PART VI : Control of Fish Disease DOA, DVS DVS: Fish Disease PART VII : Fish Products & Fish Processing DOA, LKIM, DVS, MoH DVS: Fish Feeds LKIM: Fish Products MoH: Cleanliness PART VIII : Control of Fish (Import & Export) DVS, DOF, LKIM, Custom DVS: Live freshwater fish DOF: Live marinewater fish LKIM: Frozen Fish (Marine) Custom: Import & Export of fishes ( products) AGENSI TERLIBAT DALAM PENGURUSAN PERIKANAN BERDASARKAN ORDINAN PERIKANAN NEGERI, 2003
Cadangan Penubuhan Department of Fisheries Sarawak (DFS) HALA TUJU UTAMA : FASA 4
Sebagai “Lead Agency” di Sarawak yang bertanggungjawab dalam pengurusan dan pembangunan perikanan yang mapan dan lestari, membawa pembangunan kepada komuniti nelayan, penternak akuakultur dan pihak berkepentingan dalam industri perikanan dan akuakultur di Sarawak Menyelaraskan hal-hal perundangan berkaitan perikanan termasuk mengurangkan birokrasi dalam urusan rasmi antara jabatan dengan orang awam akibat pertindihan fungsi pelbagai agensi yang berkaitan Memperkukuhkan sistem penyampaian perkhidmatan Kerajaan ke arah mencapai visi Negeri sebagai net food exporter menjelang tahun 2030 Mewujudkan sektor perikanan yang moden, komersil, dinamik, dan lestari untuk memberi faedah pembangunan kepada komuniti perikanan khususnya serta masyarakat Sarawak amnya Menjana pendapatan kepada Kerajaan OBJEKTIF PENUBUHAN JABATAN
CADANGAN FUNGSI JABATAN PERIKANAN SARAWAK PUNCA KUASA AKUAKULTUR DASAR DAN PERANCANGAN STRATEGIK SUMBER PERIKANAN TANGKAPAN KONSERVASI DAN PERLINDUNGAN PERIKANAN PENYELIDIKAN PEMBANGUNAN & PENGEMBANGAN PERIKANAN BIOSEKURITI PERIKANAN Melaksanakan pengurusan dan pembangunan sektor perikanan negeri berdasarkan ORDINAN PERIKANAN NEGERI 2003 dan Kaedah dan Peraturan di bawah Akta Perikanan 1985 Merancang, membangun, melaksana dan mengawalselia program pembangunan akuakultur bagi memastikan pengurusan akuakultur menyumbang kepada kemampanan pengeluaran, induk dan pembenihan serta peningkatan ekonomi.. Merangka, merancang, membangun dan mengawalselia dasar dan strategi korporat dan sektoral sektor perikanan serta belanjawan dan program penilaian impak projek pembangunan dan penyediaan data statistik perikanan. Merancang, menyelaras, melaksana dan memantau operasi pentadbiran dan kewangan, perolehan, pengurusan aset, perkhidmatan dan perjawatan serta urusan naik pangkat Jabatan. Merancang, menyelaras dan melaksanakan pembangunan dan pengurusan program-program ICT di Jabatan bagi meningkatkan kecekapan operasi dan tadbir urus Jabatan Merancang, membangun, menyelaras, melaksana dan memantau program pengurusan sumber perikanan yang boleh diperbaharui meliputi pembangunan perikanan tangkapan, pengurusan sumber dan perikanan rekreasi kelautan bagi memastikan penerokaan sumber secara mapan di perairan negara dan laut lepas serta menjamin bekalan makanan negara, peningkatan pendapatan nelayan, dan mengurangkan kebergantungan import (food security). Merangka, melaksana, memantau dan menilai program dan aktiviti pemantauan dan pengawasan sumber perikanan berdasarkan undang-undang persekutuan, negeri dan pematuhan kepada instrumen-instrumen antarabangsa untuk melindungi sumber perikanan serta melaksanakan usaha konservasi biodiversiti bagi memastikan kelestarian sumber perikanan. Melaksanakan khidmat sokongan melibatkan aktiviti pengembangan seperti libat urus, peningkatan kemahiran, khidmat nasihat, inovasi, demonstrasi dan pemindahan teknologi, transformasi dan peningkatan produktiviti, pembangunan komuniti perikanan, pembangunan usahawan, sebaran informasi dan promosi kepada pihak berkepentingan (nelayan laut, penternak akuakultur, usahawan IAT dan agropreneur). Merancang dan melaksana program kawalan rasmi kesihatan ikan dan awam bagi memastikan fungsi Jabatan sebagai penyedia perkhidmatan biosekuriti dan pihak berkuasa yang kompetan bagi kesihatan ikan dan awam dapat dilaksanakan dengan cekap dan berkesan
44 1. Pengeluaran ikan negara sebanyak 2.55 juta t.m. 2. Kadar sara diri (SSL) 97.8%. 3. Nisbah Perikanan Tangkapan : Akuakultur – 60:40 • Konteks negeri Sarawak sasaran akuakultur adalah 110mt/setahun 4. Nisbah Perikanan Laut Dalam & Perikanan Pantai – 30:70. • Negeri Sarawak – 50 mt : 120 mt 5. 10% perairan negara diwartakan sebagai MPA (Marine Protection Area). 6. Purata pendapatan pengusaha perikanan sebanyak RM5,500. 7. Penggunaan ikan yang selamat, berdaya jejak dan sumber perikanan mapan. SELARAS DENGAN OBJEKTIF DI BAWAH DASAR AGROMAKANAN NEGARA 2.0 (2021-2030)
JUSTIFIKASI PENUBUHAN JABATAN Keluasan Sarawak • Negeri terbesar di Malaysia • Berkeluasan 124,449.51 km persegi • Perimeter 2,991 km. Zon Ekonomi Ekslusif (ZEE) • Perairan terbesar di Malaysia ; 160,000 km persegi Sumber Air (DID, 2010a) • 22 lembangan sungai utama • Keluasan tadahan 2,459 km persegi PUNCA KUASA • Tertakluk dibawah Ordinan Perikanan Negeri Sarawak 2003
JUSTIFIKASI PENUBUHAN JABATAN Pengusaha Akuakultur Aktif • Kedua tertinggi di Malaysia • 4,302 orang pengusaha Nelayan Aktif (Data Perangkaan DOF, 2020) • Kelima tertinggi di Malaysia • 10,828 orang nelayan laut • 1,647 orang nelayan darat Pengeluaran Sumber Perikanan • Sektor perikanan menyumbang sebanyak 4.7% GDP pada 2020 • Pengeluaran Sarawak : 141,267 MT (RM959 Juta)
JUSTIFIKASI PENUBUHAN JABATAN Kutipan Hasil Sedia Ada Permit - Akuakultur - DOA - Import/eksport (ikan komersil / hiasan) – DVS - Makanan & ubatan perikanan - DVS - CITES – SFC Lesen - Lesen operasi perikanan rekreasi (operasi perkhidmatan kapal) – Jabatan Laut - Akuakultur - DOA - Alat Tangkapan Ikan – DOA, JPLS - Vesel perikanan - JPLS - Nelayan – LKIM, JPLS - Produk & premis pemprosesan perikanan – DOA, LKIM, MoH Jualan - Benih ikan / udang - DOA Yuran - Perkhidmatan makmal - JPLS - Cert of origin – JPLS, DVS - Health cert- JPLS, DVS CESS - Hasil pendaratan – LKIM - Import produk perikanan - LKIM
JUSTIFIKASI PENUBUHAN JABATAN TAHUN HASIL NEGERI Fee Vesel Peralatan Perikanan JUMLAH (RM) Fee Cagaran 2020 67,299.00 19,680.50 1,351.00 88,330.50 2021 63,142.80 24,876.00 650.00 88,668.80 20221 35,712.00 24,150.00 150.00 60,012.00 LAPORAN KUTIPAN HASIL NEGERI ( JABATAN PERIKANAN LAUT SARAWAK) Nota 20221 - Sehingga Ogos 2022
JUMLAH KUTIPAN HASIL PELESENAN (CAWANGAN REGULATORI, PENGUATKUASAAN DAN BIOSEKURITI BAHAGIAN PERIKANAN DARAT) TAHUN SIJIL/PERMIT/LESEN BAHARU PEMBAHARUAN LESEN R73110 R73204 R73112 R73110 R73204 R73112 2016 1,036.00 4,000.00 40.00 12,498.00 9,582.00 200.00 2017 2,066.40 273.80 0.00 15,920.00 12,194.00 750.00 2018 323.50 18.00 0.00 9,060.00 1,730.00 0.00 2019 1,513.00 982.00 0.00 18,720.80 9,787.00 30.00 2020 876.00 996.00 0.00 13,158.16 31,428.00 910.00 2021 12,624.00 488.00 0.00 8,759.00 13,224.00 0.00 JUMLAH 18,438.90 6,757.80 40.00 78,115.96 77,945.00 1,890.00 *NOTA A) 73110 - LESEN PERLADANGAN B) 73112 - LESEN PERIKANAN C) 73204 - PERMIT PERTANIAN DALAM SANGKAR JUSTIFIKASI PENUBUHAN JABATAN
JUSTIFIKASI PENUBUHAN JABATAN Potensi Kutipan Hasil Selepas Penubuhan Permit - Perikanan Rekreasi Lesen - Lesen operasi perikanan rekreasi (operasi perkhidmatan kapal, kelong, rumah rakit) - Premis jualan ikan hiasan - Lesen jualan perikanan (pemborong) Yuran - Kuarantin - Sanctuary Jualan - Benih bakal induk - Telur - Buku / journal / penerbitan / Research journal - Makanan hidup perikanan Intellectual Property - Patent CESS - Hasil akuakultur