หนังสือ เสริมพัฒนาการลูกด้วยของเล่น

คำนำ

หนังสือเล่มน้ ีเป็ นส่วนหน่ึงของรายวชิ าส่ือละของเลน่ โดยมวี ตั ถุประสงคใ์ หผ้ ูป้ กครองหรือผูท้ ่ีสนใจ
ศึกษาคน้ ควา้ เกีย่ วกบั หลกั การเลือกของเล่นใหเ้ ด็กที่เหมาะสมกบั วยั ประโยชน์ของสื่อและของเลน่
ตลอดจนของเลน่ ที่พฒั นาการทกั ษะต่างๆ ของเด็ก

หนังสือเล่มน้ ีไดท้ าการคน้ ควา้ และรวบรวมขอ้ มลู ต่างๆ ผูจ้ ดั ทาหวงั วา่ หนังสือเล่มน้ ี น่าจะเป็ น
ประโยชน์ต่อผูท้ ่ีศึกษาคน้ ควา้ ไมม่ ากกน็ ้อย หาผิดพลาดประการใดผูจ้ ดั ทาขอนอ้ มรบั คาติชมและขออภยั
มา ณ ท่ีน้ ีดว้ ย

สารบัญ

เรื่อง หน้า

บทท่ี1
-ความหมายของส่ือของเลน่
-ความสาคญั ของสื่อ
-หลกั การเลือกสื่อและของเลน่
-ลกั ษณะของส่ือและวสั ดุอุปกรณ์ท่ีดี
-ประโยชน์ของของเลน่
-อา้ งอิง

บทที่2
-ของเลน่ เลือกใหเ้ หมาะกบั พฒั นาการลกู

บทท่ี3
-คาคลอ้ งจองและเพลงสาหรับเดก็

บทท่ี1

ความหมายของสื่อของเล่น

ส่ือและของเลน่ จดั เป็ นปัจจยั ท่ีสาคญั ปัจจยั หนึ่ง สภาพแวดลอ้ มหนึ่ง ที่มผี ลตอ่ การสง่ เสริมพฒั นาการเด็ก
ส่ือและของเล่นแตล่ ะประเภท มสี ว่ นในการพฒั นาเด็กแตกต่างกนั ไป การเลือกใชแ้ ละผลิต จงึ เป็ นส่ิงสาคญั
ท่ีพอ่ แม่ ผูป้ กครอง รวมท้งั ครู จะมบี ทบาทในการพิจารณาใหเ้ หมาะสมกบั พฒั นาการตามวยั ของเด็ก และ
ตรงตามวตั ถุประสงค์ โดยเฉพาะการนาสื่อและของเลน่ มาใชป้ ระกอบกิจกรรมการเรียนการสอน

ความสาคญั ของส่ือ

การเลน่ มีความสาคญั และประโยชน์ต่อเด็กอนุบาลเป็ นอยา่ งยงิ่ ท้งั ในดา้ นรา่ งกาย เน่ืองจากการเล่นชว่ ยให้
เด็กใชก้ ลา้ มเน้ ือใหญแ่ ละกลา้ มเน้ ือเล็กไดอ้ ยา่ งคลอ่ งแคลว่ และประสานสมั พนั ธก์ นั ดา้ นอารมณแ์ ละจิตใจ
ชว่ ยใหเ้ ด็กรา่ เริงแจม่ ใสและมคี วามสุข ดา้ นสงั คมชว่ ยปลกู ฝังคุณธรรมจริยธรรมมีวนิ ัยในตนเอง ความ
รบั ผิดชอบ สรา้ งความรูส้ ึกท่ีดีต่อตนเองและผูอ้ น่ื ความสามารถในการเล่นร่วมกบั ผูอ้ ่ืน และดา้ นสติปัญญา
ชว่ ยใหเ้ ด็กมคี วามสามารถในการคดิ การแกป้ ัญหามจี ินตนาการและความคิดสรา้ งสรรค์ มคี วามสามารถใน
การใชภ้ าษาส่ือสาร ซ่ึงการจดั ประสบการณใ์ หเ้ ด็กไดเ้ ล่นและชว่ ยใหเ้ ด็กไดร้ บั การส่งเสริมพฒั นาการ
ครอบคลุมทุกดา้ น

หลกั การเลือกสื่อและของเล่น

แนวทางในการเลือกสื่อและของเลน่ โดยทวั่ ไป ควรมีหลกั เกณฑก์ ารเลือกเพ่ือใหเ้ กดิ ประโยชน์สูงสุดต่อเด็ก
หรือผูเ้ รียนดงั น้ ี
1. การเลือกสื่อควรพจิ ารณาใหม้ คี วามสมั พนั ธก์ บั เร่ืองที่ตอ้ งการใหเ้ ด็ก ๆ ไดเ้ รียนรู้ เพื่อใหต้ รงตาม
วตั ถุประสงคท์ ่ีไดก้ าหนดไว้ และสอดคลอ้ งกบั เน้ ือหาอยา่ งครบถว้ น
2. การนาส่ือไปใชใ้ นกิจกรรมหรือประสบการณใ์ หเ้ ด็ก ตอ้ งคานึงถึงผลท่ีจะเกิดข้ นึ ดงั น้ันกอ่ นนาสื่อไปใช้
ใหเ้ กิดประสิทธิผล ควรมีการทดลองใชแ้ ละติดตามผลการใชส้ ่ือน้ัน ๆ กอ่ น
3. ส่ือควรสรา้ งเสริมความคิดและใหแ้ นวทางในการแกป้ ัญหาไดห้ ลายๆ ดา้ น
4. กรณีผลิตส่ือข้ นึ ใชเ้ อง ควรพิจารณาเทคนิคการผลิตสื่อน้ัน ๆ วา่ ดี หรือมีความเหมาะสมในการใชง้ าน
มากนอ้ ยแคไ่ หน เชน่ สี ขนาด สดั ส่วน ท่ีใกลเ้ คยี งกบั ความเป็ นจริง
5. สื่อตอ้ งเหมาะสมกบั วยั เพศ ระดบั ความรู้ ประสบการณเ์ ดิมของผูร้ บั

6. การสรา้ งส่ือรวมท้งั การใชส้ ่ือ ควรยดึ หลกั การตอบสนองความตอ้ งการพ้ นื ฐานของมนุษย์ อันไดแ้ ก่
ความตอ้ งการทางกาย ความตอ้ งการความปลอดภยั ความตอ้ งการการยอมรบั ของกลุม่ ความตอ้ งการการ
ยกยอ่ งนับถือ ความตอ้ งการความสาเร็จในชีวติ

7. ควรเลือกใชส้ ื่อชนิดท่ีเขา้ ถึงและเป็ นที่นิยมของกลุม่ เป้าหมาย รวมถึงภาษาท่ีสามารถส่ือสารใหเ้ ขา้ ใจได้
งา่ ย น่าสนใจ และใชส้ ื่ออยา่ งคุม้ คา่

8. ส่ือน้ัน ๆ ผูร้ บั ควรรบั รูโ้ ดยผ่านประสาทสมั ผสั ท้งั หา้ ใหม้ ากที่สุด

9. ส่ือที่ใชค้ วรเป็ นสถานการณใ์ นปัจจุบนั ทนั ต่อเหตุการณแ์ ละความกา้ วหนา้ รวดเร็วตรงตามเป้าหมาย

10. ควรนาศิลปวฒั นธรรม ประเพณี กิจกรรม บุคลากร องคก์ ร หรือทรพั ยากรต่างๆ ในทอ้ งถิ่น มาใชเ้ ป็ น
สื่อใหม้ ากท่ีสุด

ลกั ษณะของสื่อและวสั ดุอุปกรณ์ทดี่ ี

1. สื่อและวสั ดุอปุ กรณต์ อ้ งเหมาะกบั วยั ของเด็ก
2. มีความมนั่ คง แขง็ แรง ปลอดภยั ไมแ่ หลมคม
3. ทาดว้ ยวสั ดุท่ีไมเ่ ป็ นพิษ และไมต่ ิดไฟงา่ ย ที่สาคญั ไมค่ วรทาดว้ ยแกว้ เพราะอาจแตกและเป็ นอนั ตราย
ตอ่ เด็กได้
4. มีการออกแบบท่ีดี มีวธิ ีการใชท้ ่ีไมย่ งุ่ ยาก
5. มีสีสนั สวยงาม ดึงดูดความสนใจของเด็กไดด้ ี
6. เรา้ ใจเด็ก ชวนใหค้ ดิ คานึง สรา้ งจินตนาการ สง่ เสริมความคดิ ริเร่ิมสรา้ งสรรค์ และการแกป้ ัญหา
7. หาซ้ ือไดง้ า่ ยดว้ ยราคาประหยดั หรือสามารถผลิตข้ นึ ใชเ้ องได้
8. ผ่านการทดสอบจากผูผ้ ลิต และไดม้ ีการทดลองใชก้ อ่ นนาไปใชจ้ ริง

ประโยชน์ของของเล่น

การจดั หาของเล่นใหแ้ กเ่ ด็ก ควรเหมาะสมกบั วยั และพฒั นาการ รวมท้งั ใหโ้ อกาสเด็กไดเ้ ลน่ ซ่ึงเด็กจะไดร้ บั
ประโยชน์ดงั น้ ี
1. ของเล่นชว่ ยใหเ้ ด็กไดใ้ ชป้ ระสาทสมั ผสั ดา้ นต่างๆ ไดอ้ ยา่ งเต็มที่และสง่ เสริมพฒั นาการทุกดา้ น
2. ของเลน่ ชว่ ยกระตุน้ ความสนใจ ความอยากรูอ้ ยากเหน็ ของเด็ก
3. ของเลน่ ชว่ ยตอบสนองความตอ้ งการของเด็กในการทากจิ กรรมตา่ งๆ
4. ของเลน่ ใหโ้ อกาสเด็กไดแ้ สดงความรูส้ ึกนึกคดิ ของตนเองอยา่ งอสิ ระในการเล่น
5. ของเล่นชว่ ยสรา้ งเสริมบุคลิกลกั ษณะพ้ นื ฐานท่ีดีใหแ้ กเ่ ด็ก และยงั ชว่ ยพฒั นาเด็กในการเรียนรู้
การอยรู่ ว่ มกบั ผูอ้ ื่นได้

อ้างอิง

http://surat-suratblog.blogspot.com/2009/09/blog-post_15.html
https://www.brainkiddy.com/b/154

บทที่2

ของเลน่ เลือกใหเ้ หมำะกบั พฒั นำกำรลกู

เดก็ แรกเกิด - 3 เดอื น โมบำย

ประโยชน์ : ลกู นอนมองโมบายลอ์ ยา่ งสบายอารมณแ์ ละเพลิดเพลิน แถมยงั เอามือไขวเ่ อ้ ือมควา้ ดว้ ย
ของเลน่ ควรสีสลบั ใหเ้ หน็ อยา่ งเด่นชดั เช่น สีขาว-ดา แดง-ขาว เขยี ว-น้าเงิน บางชนิดทนั สมยั มี
กระจกเงาเล็กสะทอ้ นแสงแวบ ๆ ดว้ ย
มีเสียงดนตรีหรือเสียงกรุง๊ กร๊ิงอยใู่ นของเลน่
ประโยชน์ : เด็กจะพยายามหาตน้ กาเนิดของเสียง เพมิ่ ความสนใจของเล่นท่ีแขวนอยใู่ นเปลไดอ้ ีกดว้ ย

วยั 4 เดอื น - 6 เดือน ยำงกดั น่ิม ๆ

วยั น้ ีสามารถเคลื่อนไหวตวั ไดม้ ากข้ นึ และมีพฒั นาการหลายอยา่ งมากข้ นึ ดว้ ย เช่น การควา้ จบั ถนัดข้ นึ ฟันเร่ิมข้ นึ
มองเหน็ ชดั ข้ นึ ฉะน้ันของเลน่ จึงมีความจาเป็ นท่ีจะตอ้ งเขา้ กบั พฒั นาการลกู ไดด้ ว้ ย
ยำงกดั นิ่ม ๆ ควรเลือกที่ไดค้ ุณภาพเป็ นพลาสติกหรือยางท่ีมีความคงทนแขง็ แรง เมื่อบีบดแู ลว้ ไมม่ ีของเหลวขา้ งใน
ไหลออกมา เลือกสีสนั ใหส้ ดใสหรือมีลกู เลน่ ขา้ งในยางกดั ดว้ ยก็ได้
ประโยชน์ : วยั น้ ีฟันกาลงั ข้ นึ ถา้ สงั เกตจะเหน็ วา่ ลกู จะชอบหยบิ จบั ของเขา้ ปาก จึงควรเตรียมยางกดั เอาไวเ้ ป็ นของ
เล่นแกค้ นั เหงือกดีกวา่ ควา้ ของอยา่ งอ่ืนมากดั เลน่

วยั 7 เดอื น - 9 เดอื น เครื่องกดเสยี ง บลอ็ กทรงตำ่ ง ๆ

บางคนก็เร่ิมคลานคล่องแลว้ ของเล่นก็ตอ้ งเพ่มิ ลกู เล่นไปตามศกั ยภาพของลกู ใหส้ มกบั วยั นักสารวจตวั นอ้ ย
เลือกเคร่ืองเล่นที่ตอ้ งใชท้ กั ษะหลาย ๆ ดา้ น เชน่ กดแลว้ มีเสียงต่าง ๆ ตอ้ งใชก้ ารหมุน บิด ตี ดึง เป็ นตน้
ประโยชน์ : นักสารวจนอ้ ย จะหยบิ ๆ จบั ๆ ของเลน่ และหดั เล่น เรียนรดู้ ว้ ยตนเอง ของเลน่ ท่ีหลากหลายจะเพิ่มทกั ษะ
และประสบการณช์ ีวิตไดอ้ ยา่ งไมน่ ่าเบ่ือ
บลอ๊ กอนั เล็ก ๆ ทรงส่ีเหล่ียม สามเหลี่ยม วงกลม หรือตวั ต่อทกั ษะงา่ ย ๆ ทาจากไมห้ รือผา้
ประโยชน์ : ไดใ้ ชค้ วามคิดหยบิ จบั ไปวางตรงนูน้ ตรงน้ ี ตาเริ่มสมั พนั ธก์ บั มือไปเร่ือย ๆ

วยั 10 เดอื น - 1 ขวบ รถลำก รถเข็น

เริ่มซนจนจบั ไมอ่ ยแู่ ลว้ แตใ่ นขณะเดียวกนั ของเล่นก็ยงั มีความจาเป็ นตอ่ การพฒั นาเด็กมากอยดู่ ี เพราะ
ระหวา่ งที่เขาไดเ้ ลน่ จะเกดิ ความสุขใจ เกิดประสบการณจ์ ากการเล่น พฒั นาท้งั สติปัญญาและร่างกายอีก
ดว้ ย
ประโยชน์ : ไดเ้ รียนรูถ้ ึงรูปรา่ งของของเล่นแต่ละช้ นิ ที่หยบิ จบั เริ่มรูจ้ กั การกะปริมาณอยา่ งงา่ ย เชน่ ใสจ่ น
เต็ม หรือเทท้ ิงจนภายในถงั วา่ งเปล่า
ของเล่นท่ีมลี อ้ เชน่ รถชนิดแลน่ ไปแลว้ ชนกาแพงตีลงั กากลบั มาไดเ้ อง รถดึงลาก มเี สียง
ประโยชน์ : ลอ่ ตาลอ่ ใจใหล้ ูกเคลื่อนตวั ไปจบั ไปเข็น ซ่ึงเม่อื เคลื่อนไหวบ่อยคร้งั แขนขากจ็ ะแข็งแรงข้ ึนไมล่ ม้
งา่ ย

ของเลน่ เลอื กใหเ้ หมำะกบั พฒั นำกำรลกู

ช่วงวยั 2-3 ขวบ
บล็อกไม้ ตวั ตอ่ ไม้

สาหรบั เด็กชว่ งสองขวบแลว้ การต่อตวั ต่อตอบบล็อกไมท้ ุกรูปแบบท้งั การวางบล็อกซอ้ นกนั เป็ นรูปทรงหรือตอ่
แผนตวั ตอ่ ไมใ้ หเ้ ขา้ ล็อก ตะชว่ ยเสริมสรา้ งพฒั นาการในดา้ นตรรกะ ความคดิ ทางคณิตศาสตรใ์ หแ้ กเ่ ด็ก ทา
ใหร้ ูจ้ กั ความคิดมเี หตุผล

คียบ์ อรด์ สำหรบั เด็ก

นอกจากเสียงเพลงจะทาใหเ้ ด็ก ๆ อารมณด์ ีแลว้ การใหน้ ้อง ๆ ฝึกเลน่ คยี บ์ อรด์ ชว่ งน้ ี จะชว่ ยทาใหฝ้ ึก
พฒั นาการดา้ นการจดจา วา่ กดแป้นไหนเป็ นเสียงไหน เสริมสรา้ งจนิ ตนาการใหเ้ ด็ก ๆ ไดเ้ ป็ นอยา่ งดี

แป้งโดว์

เสริมสรา้ งจินตนาการไปพรอ้ มกบั การฝึกพฒั นาการของกลา้ มเน้ ือน้ ิวมือแป้งโดเป็ นของเล่นที่มลี กั ษณะ
เหมอื นดินน้ามนั ทุกประการเพยี งแตป่ ลอดสารพิษไมม่ อี นั ตรายตอ่ เด็กแมจ้ ะมีการอืมเขา้ ปากแป้งดูที่มี
แมพ่ ิมพจ์ ะสอนใหเ้ ด็กเด็กรูจ้ กั กบั รูปรา่ งรูปทรงตา่ ง ๆ ไดเ้ ร็วข้ นึ อีกท้งั ยงั สามารถใชแ้ ทนของเลน่ บทบาท
สมมติทาใหเ้ ด็กเรียนรูใ้ นการปฏิสมั พนั ธก์ บั ครอบครวั และคนรอบขา้ ง

บตั รคำศพั ท์

บตั รคาศพั ทเ์ ป็ นตวั เลือกที่ดีที่จะเสริมสรา้ งพฒั นาการใหเ้ ด็กในชว่ งวยั สองขวบเด็กในวยั น้ ีจะจดจาอะไรได้
อยา่ งรวดเร็วการฝึกใหเ้ รียนรูต้ วั เลขตวั อกั ษรไทยตวั อกั ษรภาษาองั กฤษไวต้ ้งั แตต่ อนน้ ีจะทาใหเ้ ขามี
พฒั นาการที่ดีรวมถึงเป็ นการเตรียมความพรอ้ มท่ีจะเขา้ โรงเรียนน้ ีช้นั อนุบาลต่อไปอีกดว้ ย

หนังสือภำพ หนงั สือนิทำนอีสป

คุณพอ่ คุณแมย่ ุคน้ ีตอ้ งรูจ้ กั นิทานอสี ปเป็ นอยา่ งดีหนังสือนิทานสนุกสนุกท่ีแฝงไปดว้ ยคุณธรรมจริยธรรมทา
ใหเ้ ด็กเด็กรูจ้ กั กบั สุภาษิตตา่ ง ๆ หนังสือภาพสอนคาศพั ทห์ รอื หนังสอื นิทานเหลา่ น้ ีคุณพอ่ คุณแมส่ ามารถ
อา่ นใหน้ อ้ งนอ้ งฟังไดต้ ้งั แต่เล็ก ๆ พอน้องเริ่มอา่ นหนังสือไดแ้ ลว้ หนังสือนิทานเหล่าน้ ีก็ยงั นากลบั มาใชเ้ พื่อ
ฝึกอา่ นไดอ้ ีกดว้ ย

บลอ็ กหยอดไม้

ในชว่ งอายุหนึ่งขวบกลางกลางจนถึงสองขวบนอ้ งจะมกี ารสงั เกตรูปทรงตา่ ง ๆ และมคี วามสงสยั อยู่
ตลอดเวลาการเล่นขอเล่นบล็อกยอดไมเ้ ป็ นรูปทรงเลขาคณิตต่าง ๆ จะชว่ ยเสริมสรา้ งพฒั นาการท้ังในเรื่อง
ของการหยบิ จบั ตรรกะวธิ ีคิดแบบคณิตสาดและทาใหเ้ ด็กเด็กเพลิดเพลินไดอ้ ีกดว้ ย

รถขำไถ รถลำก

ฝึกกลา้ มเน้ ือขาใหล้ กู นอ้ ยดว้ ยของเล่นยอดนิยมอยา่ งรถขาไทยท่ีจะชว่ ยใหเ้ ด็กเด็กไดเ้ พลิดเพลินไปกบั การ
เคลื่อนท่ีไปมาเวลาเล่นรถขาไทยควรจะเลน่ ในหอ้ งปิ ดกรณีใหน้ อ้ งเล่นรถขาไทยที่ฉนั บน่ ควรระวงั เรื่องตก
บนั ไดอาจจะตอ้ งปิ ดประตหู อ้ ง

ตวั อกั ษรแม่เหล็ก

ตวั อกั ษรแมเ่ หล็กท้งั แบบภาษาองั กฤษภาษาไทยและตวั เลขสามารถนาไปติดบนกระดานไวบ้ อรด์ ตูเ้ ยน็ ชว่ ย
เสริมสรา้ งการเรียนรูแ้ ละพฒั นาการดา้ นความคดิ ของนอ้ งนอ้ งวยั สองขวบไดอ้ ยา่ งดีตวั อกั ษรท่ีทาจาก
พลาสติกหลากสีสนั ทาใหเ้ ด็กเด็กมคี วามสนใจไดน้ านแถมยงั ไดพ้ ฒั นาทกั ษะต่าง ๆ ไปพรอ้ มพรอ้ มกนั

จ๊กิ ซอวห์ มุดไม้

จ๊กิ ซอวส์ าหรบั เด็กต้งั แต่ชว่ งหน่ึงขวดกก็ ลวั เลน่ ไดจ้ นถึงประมาณสามขวบจะมีโหมดชว่ ยทาใหเ้ ด็กเด็ก
สามารถหยบิ จบั ไดง้ า่ ยจ๊กิ ซอจะชว่ ยฝึกพฒั นาการดา้ นตรรกะพรอ้ มยงั ใหช้ ว่ ยใหเ้ ด็กเด็กสามารถใช้
กลา้ มเน้ ือมดั เล็กในการหยบิ จบั สิ่งของต่าง ๆ ไดอ้ ยา่ งคล่องแคลว่

รอ้ ยเชือก

ของเลน่ เสริมพฒั นาการดา้ นสมาธิทาใหเ้ ด็กจดจอ่ มสี มาธิอยกู่ บั สิ่งท่ีทาไดย้ าวนานช่วยในเร่ืองของอารมณ์
และจิตใจเป็ นอยา่ งดีซ่ึงการฝึกใหเ้ ด็กมสี มาธิจดจอ่ อยกู่ บั ส่ิงใดส่ิงหน่ึงเป็ นชว่ งระยะเวลาติดตอ่ กนั นานนาน
ไดน้ ้ันจะส่งผลใหเ้ ด็กสมองดีเรียนหรือทางานไดด้ ีในอนาคต

อ้างอิง

https://www.rakluke.com/child-development-all/baby-
development/item/0-1-3.html
https://sugartests.com/ของเลน่ เสริมพฒั นาการ-เดก็ -2-ขวบ/
https://sugartests.com
https://www.google.com/search?q

อำ้ งอิง
https://www.google.com/search?q&tbm=isch&ved=2ahUKEwiuv7CRmu_zAhWJGLcAHcrZD5oQ2-
cCegQIABAA&oq

26