แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชาสมุนไพร

แผนการเรยี นรู้
รายวิชาสมุนไพรพน้ื บ้านกับการดูแลสขุ ภาพ จำนวน 3 หนว่ ยกิต

ความเป็นมา
พระราชบัญญัติส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยพ.ศ. 2551 สำนักงาน

ส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย จึงเห็นสมควรพัฒนาหลักสูตรการศึกษานอกระบบ
ระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 เป็นหลักสูตรที่มีความเหมาะสมสอดคล้องกับสภาพปัญหา
และความต้องการของบุคคลที่อยู่นอกระบบโรงเรียนซึ่งเป็นผู้มคี วามรู้และประสบการณจ์ ากการทำงาน และ
การประกอบอาชีพ โดยการกำหนดสาระการเรียนรู้มาตรฐานการเรียนรู้การจดการเรียนรู้การวัดและ
ประเมินผลให้ความสำคัญกับการพัฒนากลุ่มเป้าหมาย ด้านจิตใจ ให้มีคุณธรรม ควบคู่ไปกับการพัฒนาการ
เรียนรู้สร้างภูมิคุ้มกันสามารถจัดการกับองค์ความรู้ทางภูมิปัญญาท้องถ่ิน และเทคโนโลยีเพอให้ผู้เรียน
สามารถปรบั ตวั อยู่ในสงั คมที่มีการเปลยี่ นแปลงตลอดเวลา สรา้ งภมู คิ ้มุ กันตามแนวปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง
รวมทั้งคำนึงถึงธรรมชาติการเรียนรู้ของผูท้ ี่อยู่นอกระบบ และสอดคล้องกับสภาพ เศรษฐกิจ สังคมการเมือง
การปกครอง ความเจรญิ กา้ วหนา้ ของเทคโนโลยแี ละการสื่อสาร

ปจั จบุ นั ประชาชนทว่ั ไปได้เผชญิ กบั ปัญหาสขุ ภาพโรคไม่ติดต่อเร้ือรงั ไขมัน ความดนั เบาหวาน และ
โรคติดต่อจากไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ 2019 ที่แพร่ระบาดหนักไปทั่วโลก เพื่อเป็นการส่งเสริมให้ความรู้
แก่นกั ศึกษาใหม้ ีความรู้ ทักษะ ในการดแู ลรักษาสขุ ภาพตนเอง ปอ้ งกันต้นเองจากโรคตดิ ตอ่ และโรคไมต่ ดิ ต่อ
เรื้อรัง อีกทั้งยังส่งเสริมให้นักศึกษา ได้สืบสานอนุรักษ์วัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถิ่นในด้านการใช้สมุนไพร
พน้ื บา้ นเพื่อใช้ในการดแู ล รกั ษาสุขภาพของตนเอง ครอบครวั ชมุ ชน นน้ั

กศน.อำเภอห้างฉัตรจึงได้จัดทำหลักสูตรสมุนไพรพื้นบ้านกับการดูแลสุขภาพ โดยนำความรู้ในเรื่อง
หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง สมนุ ไพรพนื้ บา้ น ประโยชน์สรรพคุณของสมุนไพรพน้ื บ้าน ผลิตภัณฑ์จาก
สมุนไพรพื้นบ้าน แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นการทำยาสมุนไพร การมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแล
สุขภาพการพัฒนาตนเอง ชุมชน นอกจากนี้ กศน.อำเภอห้างฉัตรยังมีผู้รู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่น นายสวัสดิ์ คุณ
ชมภู หรือหมอจันทร์ หมอพื้นบ้าน และกรรมการผู้ทรงวุฒิระดับจังหวัด ด้านแพทย์แผนไทยและการแพทย์
ทางเลือก และครูภูมิปัญญาพื้นบ้านล้านนา จังหวัดลำปาง เป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชน ท่ีให้ผู้เรียนสามารถ
ศึกษาเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง โดยมุ่งหวังให้ ผู้เรียนสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปประยุกต์ใช้ในดำเนิน
ชีวิตประจำวันได้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง

หลักการ
เป็นหลักสูตรที่มีจุดมุ่งหมายในการพัฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ ความเข้าใจมีทักษะเกี่ยวกับ พืช

สมุนไพรบ้านแต่ละชนิดในชุมชน มาใชใ้ นการป้องกัน และดูแลสขุ ภาพของตนเอง ครอบครัวให้มีสุขภาพกาย
ที่ดี สามารถนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์ใช้ในการดำเนินชีวิตของตนเอง และสามารถ
สืบสานอนุรกั ษ์ภมู ิปญั ญาท้องถิน่ การทำยาสมนุ ไพรได้

จดุ ประสงค์
1. มคี วามรู้ ความเขา้ ใจเกีย่ วกบั หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
2. มีความรู้ ความเข้าใจเกย่ี วกับสมุนไพรพืน้ บ้าน ประโยชน์สรรพคณุ ของสมนุ ไพรพ้ืนบ้าน
3. มคี วามรู้ ความเขา้ ใจเกย่ี วกับผลิตภณั ฑจ์ ากสมุนไพรพน้ื บ้าน
4. ส่งเสรมิ และสนบั สนุนในเร่อื งการสบื สานอนุรักษภ์ มู ปิ ัญญาทอ้ งถ่ินการทำยาสมุนไพร
5. ส่งเสรมิ และสนบั สนุนให้ชมุ ชนมสี ่วนรว่ มในการดแู ลสขุ ภาพของคนในชมุ ชน

ระยะเวลาเรียนและจำนวนหน่วยกติ
ใชเ้ วลาเรยี น 120 ชวั่ โมง จำนวน 3 หนว่ ยกติ

โครงสรา้ ง
หวั เรื่องที่ 1 หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
หัวเรอ่ื งที่ 2 สมุนไพรพ้ืนบ้าน ประโยชน์สรรพคุณของสมนุ ไพรพ้ืนบ้าน
หัวเรอ่ื งท่ี 3 แหลง่ เรียนรภู้ มู ปิ ัญญาท้องถน่ิ การทำยาสมุนไพร
หัวเรอื่ งที่ 4 ผลติ ภณั ฑ์จากสมุนไพรพื้นบา้ น
หวั เรยี นท่ี 5 การมีสว่ นรว่ มของชมุ ชนในการดแู ลรกั ษาสุขภาพของคนในชมุ ชน

รายละเอยี ดเนอื้ หา
1. หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ( 15 ช่ัวโมง)
1. หลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 3 ห่วง 2 เงอ่ื นไข
- ความพอประมาณ
- ความมเี หตุผล
- ความมีภูมคิ ุ้มกันทีด่ ี
- เงอื่ นไขความรู้
- เง่ือนไขคุณธรรม
2. หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งสกู่ ารประยุกต์ใชใ้ นการดำเนนิ ชวี ิต
2. สมนุ ไพรพื้นบ้าน ประโยชนส์ รรพคุณของสมนุ ไพรพ้ืนบ้าน ( 25 ชัว่ โมง)
1. ความหมายความสำคัญของสมนุ ไพรพืน้ บา้ น
2. ประเภทของสมนุ ไพรพนื้ บา้ น
3. ประโยชน์สรรพคุณของสมนุ ไพรพน้ื บ้าน
- ทางอาหาร
- ทางยา
- ทางเวชสำอาง
3. แหล่งเรียนรภู้ ูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ การทำยาสมนุ ไพร ( 15 ชั่วโมง)
1. ความหมายความสำคัญของแหลง่ เรียนรู้ภูมปิ ัญญาท้องถ่ินการทำยาสมุนไพร
2. ประวตั คิ วามเป็นมาของภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่นการทำยาสมุนไพร
3. การอนรุ ักษส์ บื สานภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ การทำยาสมนุ ไพร
- ยาหมอ้
- ยาฝน

4. ผลิตภณั ฑจ์ ากสมุนไพรพืน้ บ้าน( 50 ชัว่ โมง)
1. ลูกประคบสมุนไพร
- ความหมายความสำคัญของลกู ประคบ
- ขัน้ ตอนการทำลกู ประคบ
- การบำบัด/รักษาโรค ดว้ ยลูกประคบ
2. นำ้ มนั ไพร
- ความหมายความสำคญั ของนำ้ มนั ไพร
- ขั้นตอนการทำยานำ้ มันไพร
- การบำบัด/รกั ษาโรค ด้วยนำ้ มนั ไพร
3. ยาแคปซลู ฟ้าทะลายโจร
- ความหมายความสำคญั ของยาแคปซลู ฟ้าทะลายโจร
- ขั้นตอนการทำยาแคปซูลฟา้ ทะลายโจร
- การบำบัด/รกั ษาโรค ดว้ ยยาแคปซลู ฟา้ ทะลายโจร

5. การมสี ่วนร่วมของชุมชนในการดแู ลรักษาสุขภาพของคนในชุมชน ( 15 ชว่ั โมง)
1. การดูแลสขุ ภาพตนเอง ครอบครัวและชมุ ชน
2. ขน้ั ตอนการดำเนินงานส่งเสรมิ สขุ ภาพของชุมชน
3. บทบาทของประชาชนในชุมชน

กระบวนการเรยี นรู้
ศึกษาค้นคว้าสื่อเอกสาร หนังสือเรียน อินเตอร์เน็ต อภิปราย แลกเปลี่ยนเรียนรู ศึกษาจากแหล่ง

เรียนรู้ ผู้รู้ ภูมิปัญญาท้องถิ่น สาธิต ทดลอง ฝึกปฏิบัติ วิเคราะห์ ตรวจสอบ บันทึก สรุปผล ประเมินตนเอง
และการจดั ทําโครงงาน ผลงาน/ชน้ิ งาน การจัดแสดงนิทรรศการ ฯลฯ

สื่อการเรยี นรู้
- สอ่ื การเรยี นรจู้ ากหนังสอื เรียน
- ใบความรู้/ใบงาน
- สื่ออนิ เตอร์เนต็
- แหลง่ เรียนรู้ ภูมิปญั ญาท้องถ่ิน
- วสั ดุ อปุ กรณ์การเรยี นรู้ การฝกึ ปฏิบตั จิ ริง

แหล่งการเรียนรู้
นายสวสั ดิ์ คุณชมภู หรอื หมอจันทร์ หมอพน้ื บา้ น และกรรมการผู้ทรงวุฒิระดับจังหวดั ด้านแพทย์

แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก และครูภูมปิ ญั ญาพืน้ บา้ นล้านนา จังหวัดลำปาง

วัดและประเมนิ ผล
- การทดสอบกอ่ นเรยี น – หลังเรยี น
- การสงั เกตพฤตกิ รรม
- ผลงาน/ช้ินงาน
- การประเมินตามสภาพจริง

คำอธิบายรายวชิ า สมุนไพรพ้นื บ้านกับการดูแลสขุ ภาพ จำนวน 3 หน่วยกติ
ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

มาตรฐานการเรียนร้รู ะดบั
1. รู้ เข้าใจ ตระหนักและเหน็ คณุ ค่าปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งยอมรับ ประยกุ ต์ใช้ในชุมชน

และมีคุ้มกันในการดำเนินชีวิต และการอยู่ร่วมกันในครอบครัวชุมชนและสังคม อย่างสันติสุข สร้างความ
ร่วมมอื ในการพฒั นาทอ้ งถนิ่

2. รู้และเข้าใจ มคี ณุ ธรรมจริยธรรม เจตคติทด่ี ี มีทักษะในการ ปอ้ งกนั ดูแลสุขภาพ และสร้าง
เสริมการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดีปฏิบัติจนเป็นกิจนิสัย ตลอดจนสนับสนุนให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการส่งเสริม
ด้านสขุ ภาพพลานามัยและ สืบสานเรียนรู้อนุรกั ษภ์ ูมิปญั ญาท้องถิ่นใหค้ งอย่ตู ลอดไป

ศึกษาและฝกึ ทกั ษะเก่ยี วกบั เร่ืองต่อไปนี้
1. หลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
2. สมนุ ไพรพนื้ บา้ น ประโยชนส์ รรพคุณของสมนุ ไพรพ้ืนบ้าน
3. แหลง่ เรียนรูภ้ มู ิปัญญาท้องถนิ่ การทำยาสมุนไพร
4. ผลติ ภัณฑจ์ ากสมุนไพรพน้ื บ้าน
5. การมสี ว่ นรว่ มของชุมชนในการดูแลรักษาสุขภาพของคนในชุมชน

การจัดประสบการณก์ ารเรยี นรู้
จัดให้ผู้เรียนได้ศึกษารู้และฝึกประสบการณ์ใน หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สมุนไพร

พื้นบ้าน ประโยชน์สรรพคุณของสมุนไพรพื้นบ้าน ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรพื้นบ้าน แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญา
ทอ้ งถน่ิ การทำยาสมุนไพร การมสี ว่ นร่วมของชมุ ชนในการดูแลรักษาสุขภาพของคนในชมุ ชน โดยศึกษาเรยี นรู้
จากส่ือหนังสือ ใบความรู้ ใบงาน สื่ออินเตอรเ์ น็ต แหลง่ เรยี นร้ภู ูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ นายสวัสดิ์ คณุ ชมภู หรอื หมอ
จันทร์ หมอพนื้ บา้ น และกรรมการผ้ทู รงวฒุ ริ ะดบั จังหวัด ด้านแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก และครู
ภมู ปิ ญั ญาพืน้ บ้านล้านนา จังหวัดลำปาง การอภปิ รายแลกเปลย่ี นเรยี นรู้ระหว่างผเู้ รียนและภมู ิปัญญาท้องถ่ิน
ทดลอง ฝึกปฏิบตั ิ ทำโครงงาน/ผลงาน/ชิ้นงานจากสมุนไพร และการมสี ว่ นรว่ มของชุมชนในการดูแลสุขภาพ
การพัฒนาตนเอง ชุมชน

การวัดและประเมินผล
- การทดสอบกอ่ นเรยี น – หลังเรียน
- การสังเกตพฤตกิ รรม
- ผลงาน/ชนิ้ งาน
- การประเมินตามสภาพจริง

รายละเอียดคำอธิบายรายวิชาสมุนไพรพืน้ บ้านกบั การดูแลสุขภาพ จำนวน 3 หนว่ ยกติ
ระดับมธั ยมศึกษาปลาย

มาตรฐานการเรียนรรู้ ะดับ
1. รู้ เข้าใจ ตระหนกั และเหน็ คุณค่าปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงยอมรับ ประยุกต์ใชใ้ นชุมชน

และมีคุ้มกันในการดำเนินชีวิต และการอยู่ร่วมกันในครอบครัวชุมชนและสังคม อย่างสันติสุข สร้างความ
รว่ มมอื ในการพัฒนาท้องถนิ่

2. รูแ้ ละเขา้ ใจ มีคุณธรรมจริยธรรม เจตคติท่ดี ี มที กั ษะในการ ป้องกนั ดแู ลสขุ ภาพ และสร้าง
เสริมการมีพฤติกรรมสุขภาพที่ดีปฏิบัติจนเป็นกิจนิสัย ตลอดจนสนับสนุนให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการส่งเสริม
ดา้ นสขุ ภาพพลานามยั และ สืบสานเรียนรอู้ นุรักษภ์ ูมปิ ญั ญาท้องถิน่ ให้คงอยตู่ ลอดไป

ท่ี หวั เรื่อง ตวั ช้ีวดั เนอื้ หา จำนวน
ชั่วโมง
1 หลกั ปรชั ญาของ 1. บอกหลักปรชั ญาของ 1. หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
15

เศรษฐกิจพอเพียง เศรษฐกจิ พอเพียง (3 ห่วง 2 เง่ือนไข )

2. ประยุกต์ใชห้ ลกั ปรชั ญา - ความพอประมาณ

ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง - ความมีเหตุผล

ในการดำเนนิ ชวี ิตของ - ความมภี ูมิคมุ้ กนั ทด่ี ี

ตนเอง ครอบครวั ชุมชน - เง่อื นไขความรู้

- เง่ือนไขคุณธรรม

2. หลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งสกู่ าร

ประยุกตใ์ ช้ในการดำเนนิ ชีวติ ของ

ตนเอง ครอบครัว ชมุ ชน

2 สมุนไพรพน้ื บ้าน 1. บอกความหมาย 1. ความหมายความสำคัญของสมุนไพร 25
ประโยชน์
สรรพคณุ ของ ความสำคัญของ พนื้ บา้ น
สมนุ ไพรพ้ืนบา้ น
สมุนไพรพน้ื บา้ น 2. ประเภทของสมุนไพรพน้ื บ้าน

2. บอกประเภทของ 3. ประโยชน์สรรพคุณของสมุนไพร
สมุนไพรพ้นื บา้ นได้ พน้ื บ้าน
- ทางอาหาร
3. บอกประโยชนส์ รรพคณุ - ทางยา
ของสมนุ ไพรพ้นื บ้านได้ - ทางเวชสำอาง

ท่ี หวั เรื่อง ตัวชว้ี ดั เนื้อหา จำนวน
ชัว่ โมง

3 แหล่งเรยี นรู้ภูมิ 1. บอกความหมาย 1. ความหมายความสำคัญของแหล่ง 15

ปญั ญาท้องถิ่นการ ความสำคัญของแหล่ง เรียนรภู้ มู ิปญั ญาท้องถิ่นการทำยา

ทำยาสมนุ ไพร เรยี นรู้ภูมิปญั ญาท้องถิน่ สมนุ ไพร

การทำยาสมนุ ไพร 2. ประวตั ิความเปน็ มาของภมู ิปัญญา

2. บอกประวตั ิความเป็นมา ทอ้ งถน่ิ การทำยาสมนุ ไพร

ของภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ 3. การอนรุ ักษส์ ืบสานภูมปิ ัญญาทอ้ งถนิ่

การทำยาสมุนไพรได้ การทำยาสมุนไพร

3. อธิบาย แนวทางในการ - ยาหม้อ

การอนุรักษส์ ืบสานภูมิ - ยาฝน

ปญั ญาท้องถิ่นการทำยา

สมนุ ไพรได้

4 ผลิตภัณฑ์จาก 1. บอกความหมายความสำคญั 1. ลูกประคบสมนุ ไพร 50
สมุนไพรพื้นบา้ น
ของลกู ประคบสมนุ ไพรได้ - ความหมายความสำคัญของลกู ประคบ

2. อธบิ ายขนั้ ตอนการทำ สมนุ ไพร

ลูกประคบสมุนไพรได้ - ขั้นตอนการทำลกู ประคบสมุนไพร

3. อธบิ ายวธิ กี ารบำบัด/ - การบำบดั /รกั ษาโรค ด้วยลูกประคบ

การรักษาโรคดว้ ยลกู สมุนไพร

ประคบได้ 2. นำ้ มนั ไพร

4. บอกความหมายความสำคญั - ความหมายความสำคัญของนำ้ มันไพร

ของน้ำมนั ไพร ได้ - ขัน้ ตอนการทำนำ้ มันไพร

5. อธิบายขน้ั ตอนการทำ - การบำบัด/รกั ษาโรค ดว้ ยน้ำมนั ไพร

นำ้ มันไพรได้ 3. ยาแคปซลู ฟ้าทะลายโจร

6. อธบิ ายวิธกี ารบำบัด/ - ความหมายความสำคัญของยาแคปซูลฟา้

การรกั ษาโรคด้วยนำ้ มนั ทะลายโจร

ไพร ได้ - ข้ันตอนการทำยาแคปซลู ฟ้าทะลายโจร

7. บอกความหมายความสำคัญ - การบำบดั /รกั ษาโรค ด้วยยาแคปซูลฟ้า

ของยาแคปซูลฟา้ ทะลาย ทะลายโจร

โจรได้

8. อธิบายขน้ั ตอนการทำ

ยาแคปซูลฟ้าทะลายโจร

ได้

9. อธบิ ายวธิ กี ารบำบดั /

การรกั ษาโรคดว้ ยยา

แคปซลู ฟ้าทะลายโจรได้

ที่ หวั เรือ่ ง ตัวชวี้ ดั เนือ้ หา จำนวน
ชัว่ โมง
5 การมีส่วนร่วมของ 1. อธิบายขั้นตอนการ 1. ขน้ั ตอนการดำเนินงานส่งเสรมิ
สขุ ภาพของชมุ ชน 15
- ขัน้ ตอนการสร้างทีมงาน
ชมุ ชนในการดูแล ดำเนินงานส่งเสริม - ขน้ั ตอนการสรา้ งความตระหนัก ถึง
ปัญหาสุขภาพของชมุ ชน
รักษาสุขภาพของ สุขภาพของชมุ ชน
2. การมีส่วนรว่ มของชุมชน
คนในชมุ ชน 2. ยกตวั อยา่ งกิจกรรมที่ - การสรา้ งความเข้มแขง็ ให้กบั บุคคล
ชุมชน
ส่งเสริมการมีส่วนร่วม - การจัดบริการในชมุ ชน

ของชมุ ชน 3. บทบาทของชมุ ชนต่อการส่งเสริม
สุขภาพ
3. บอกบทบาทของตนเอง
- การดำเนนิ งานสร้างเสริมสขุ ภาพใน
ในการดำเนนิ การ ชมุ ชน

ส่งเสรมิ สขุ ภาพของ - บทบาทของการมสี ว่ นรว่ มในการ
สร้างเสรมิ และพฒั นาสขุ ภาพของ
บุคคลในชมุ ชน บุคคลในชุมชน

2. บทความสั้นๆ (ความยาวประมาณ 1 หน้ากระดาษ A4/ เพื่ออธิบายว่าแผนการเรียนรู้นี้นำไปสู่
เป้าประสงคเ์ หล่านีไ้ ด้อย่างไร โดยเขยี นคำตอบให้ครอบคลมุ กบั คำถาม 3 ขอ้ ดงั นี้

2.1 แผนการเรยี นรนู้ ้ีนำไปสูก่ ารสง่ เสริมและรักษามรดกภมู ิปัญญาทางวัฒนธรรมได้อย่างไร
หลักสูตรสมุนไพรพื้นบ้านกับการดูแลสุขภาพนี้ เป็นการส่งเสริมในเรื่องการป้องกัน ดูแลรักษา
สุขภาพโดยการใช้สมุนไพรพื้นบ้าน เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องสมุนไพรพื้นบ้าน ประโยชน์
สรรพคุณของสมุนไพรพื้นบ้าน ผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรพื้นบ้าน การสืบสานอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในเรื่อง
การทำยาสมุนไพร ขั้นตอนการปรุงยา ขั้นตอนการใช้ยาบำบัดรักษาโรค โดยการใช้ยาต้มหรือยาหม้อ ยาฝน
ในการบำบัดหรือรักษาโรค ซึ่งในปัจจุบันนี้ ประชาชนและเยาวชนรุ่นใหม่ไม่รู้จกั ยาตม้ หรือยาหมอ้ ยาฝน ใน
การดแู ลรักษาสขุ ภาพ หรอื เวลาเจบ็ ปว่ ย ซึ่งสว่ นมากจะรักษาตนเองดว้ ยการชือ้ ยาแผนปจั จุบนั มารับประทาน
เอง การใช้ยาแผนปัจจุบันเกินขนาดก็ก่อให้เกิดผลข้างเคียงในการรักษาโรค และเกิดอาการดื้อยา เม่ือ
รับประทานยาแผนปจั จุบันมากเกินไปอาจก่อให้เกดิ ผลเสยี ต่อสุขภาพและร่างกาย ดังนี้ ทำให้ระคายเคืองต่อ
กระเพาะ (กัดกระเพาะ) เป็นโรคกระเพาะและอาจทำลายตับ เกิดภาวะตับวายเฉียบพลนั ถงึ ตายได้ หรืออาจ
ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำเกินไปจนเป็นลม ถึงตายได้ ดั้งนั้นหลักสูตรสมุนไพรพื้นบ้านเพื่อสุภาพนี้
จัดทำขึ้นเพื่อให้ประชาชน และเยาวชนคนรุ่นใหม่ได้หันมาใช้สมุนไพรพื้นบ้านในการดูแลรักษาสุขภาพ และ
เพื่อเป็นการป้องกันตนเองจากโรคติดเชื้อ ไวรัสโคโรน่า โควิด-19 ซึ่งเป็นโรคระบาดร้ายแรง ซึ่งสมุนไพร
พื้นบ้านเรานี้สามารถรักษาและป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า โควิด-19 ได้ในระดับหนึ่ง ก่อนที่จะเป็น
อนั ตรายต่อชวี ติ อีกทง้ั ยังเป็นการอนุรกั ษว์ ัฒนธรรมภมู ิปัญญาทอ้ งถิน่ ในเรื่องการใช้ยาสมนุ ไพรพน้ื บ้านในการ
ดูแลรักษาสุขภาพของตนเอง เป็นการสืบสานรักษาภูมิปัญญาท้องถิ่นในเรื่องการใช้ยาหม้อ ยาฝน เพื่อไม่ให้
ภูมิปัญญาท้องถิ่นนส้ี ูญหายไป

2.2 แผนการเรียนรู้นี้ทำให้ชุมชนท้องถิ่นมีส่วนร่วมกับการศึกษาและการเผยแพร่วัฒนธรรมได้
มากขนึ้ อย่างไร

แผนการเรยี นรเู้ รอื่ งสมุนไพรพนื้ บา้ นกบั การดแู ลสุขภาพน้ี เน้นการมสี ว่ นรว่ มของประชาชนในชุมชน
ภมู ิปัญญาท้องถนิ่ มาเป็นวิทยากรให้ความรู้ในเร่ืองการนำสมนุ ไพรพ้ืนบ้านมาใช้ในการดูแลรักษาและป้องกัน
ตนจากโรคติดต่อ และโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เป็นการเผยแพร่ภูมิปัญญาในเรื่องการทำยาหม้อ ยาฝน ให้กับ
นักศึกษาและเยาวชนรุ่นใหม่ ได้เรียนรู้วิธีการขั้นตอนการปรุงยาหม้อ ยาฝน ที่ถูกวิธี เรียนรู้เรื่องประโยชน์
สรรพคุณในการดูแลสุขภาพตนเองด้วยสมุนไพรพื้นบ้าน และเรียนรู้ในเรื่องการป้องกันและรักษาโรคติดต่อ
และโรคไมต่ ดิ ต่อเรือ้ รงั ได้

2.3 แผนการเรยี นรู้นท้ี ำให้ชุมชนทอ้ งถนิ่ เกิดการพฒั นาทย่ี งั่ ยนื ได้อย่างไร
การศึกษาเรียนรู้ในเรื่องสมุนไพรพื้นบ้านกับการดูแลสุขภาพนี้จะทำให้ประชาชนในชุมชนมีความรู้
ความเข้า และทักษะในการใช้สมุนไพรพื้นบ้านในการดูแลรักษาป้องกันโรคได้ เมื่อประชาชนในชุมชนมี
ความรู้และเข้าใจในเรื่องสมุนไพรพื้นบ้าน มีทักษะในการปรุงยาทีถ่ ูกวิธี สามารถนำยาสมุนไพรพื้นบ้านมาใช้
ในการดูแลรักษาสุภาพของตนเองได้ โดยไม่พึ่งยาแผนปัจจุบัน เมื่อเจ็บป่วย ก็ใช้ยาหม้อ หรือยาฝน ในการ
บำบัดรักษาโรค จะช่วยลดปัญหาในเรื่องค่าใช้จ่ายในการชื้อยา และยาสมุนไพรพื้นบ้านไม่ก่อให้เกิด
ผลกระทบต่อร่างกาย เช่นยาไม่กัดกระเพาะ ไม่เป็นผลเสียต่อตับ จากการดูแลรักษาสุขภาพด้วยสมุนไพร
พน้ื บ้านนี้จะทำใหป้ ระชาชนในชมุ ชนมสี ุขภาพร่างกายแขง็ แรง สามารถป้องกันโรค ป้องกนั ภัย จากโรคติดต่อ
และโรคไมต่ ิดต่อเร้ือรงั ได้ ทำให้ชุมชนเขม้ แขง็ ประชาชนในชุมชนพง่ึ พาตนเองได้

รายชอื่ สมาชกิ รายวิชาสมนุ ไพรพื้นบ้านกบั การดแู ลสขุ ภาพ
จำนวน 2 หน่วยกติ

ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
กศน.อำเภอห้างฉัตร

1. นางสรอ้ ยสุวรรณ เตชะธิ
ตำแหนง่ : ครู กศน.ตำบลหนองหลม่
บทบาทหนา้ ที่ : การจัดทำแผนการเรียนรู้ (Lesson plan) การเขียนบทความอธบิ ายแผนการ
เรียนรู้ และการรวบรวมผลงานนำเสนอ
ความเช่ียวชาญเฉพาะทาง : การทำสื่อการสอน Presentation คอมพิวเตอรก์ ราฟฟกิ การใช้งาน
โปรแกรม Microsoft office, Adobe Photoshop การทำ Google Site การตดั ตอ่ วีดีทัศน์

2. นางวรนิ ทร์ศิญา ถาน้อย
ตำแหน่ง : ครู กศน.ตำบลเวียงตาล
บทบาทหน้าท่ี : การจัดทำแผนการสอนแผนการเรยี นรู้
ความเชยี่ วชาญเฉพาะทาง : การนำเสนอ Presentation

3. นายมณเฑียร นนั ทะศรี
ตำแหน่ง : ครู กศน.ตำบลห้างฉัตร
บทบาทหน้าที่ : การจัดทำแผนการสอนแผนการเรียนรู้
ความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง : การจัดทำส่ือการสอน Presentation

ปฏทิ ินการจัดการเรยี นการสอน ภาคเรียนท่ี 2 ปกี ารศึกษา 2564
หลกั สูตรการศกึ ษานอกระบบระดับการศกึ ษาขัน้ พ้นื ฐาน พุทธศกั ราช 2551
รายวิชา สมนุ ไพรพ้ืนบา้ นกบั การดแู ลสุขภาพ ระดับชนั้ มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

กศน.ตำบลเวียงตาล
ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอห้างฉตั รจังหวัดลำปาง

ครง้ั วัน/เดือน/ปี รายละเอยี ดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ จำนวน สถานท่ีพบ หมายเหตุ
ท่ี ช่ัวโมง กลมุ่
พบกล่มุ
1 6 ก.พ. 65 เรื่องที่ 1 หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง 15 กศน.ตำบล 6
เวยี งตาล
1. หลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง (3 ห่วง 2 เงอื่ นไข ) ศกึ ษาเรียนรู้
ด้วยตนเอง
- ความพอประมาณ
9
- ความมเี หตผุ ล

- ความมภี ูมิคมุ้ กันท่ดี ี

- เงอ่ื นไขความรู้

- เงอ่ื นไขคุณธรรม

2. หลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียงสกู่ ารประยกุ ต์ใชใ้ นการ

ดำเนนิ ชีวติ ของตนเอง ครอบครัว ชุมชน

2 13 ก.พ. 65 เรือ่ งท่ี 2 สมนุ ไพรพน้ื บา้ น ประโยชนส์ รรพคุณของ 25 กศน.ตำบล พบกลุ่ม
สมนุ ไพรพ้นื บา้ น
เวียงตาล 12
1. ความหมายความสำคญั ของสมุนไพรพ้นื บ้าน
2. ประเภทของสมนุ ไพรพน้ื บ้าน ศกึ ษาเรยี นรู้
3. ประโยชน์สรรพคุณของสมุนไพรพื้นบ้าน
ดว้ ยตนเอง
- ทางอาหาร
- ทางยา 13
- ทางเวชสำอาง

3 20 ก.พ. 65 เรื่องท่ี 3 แหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ การทำยา 15 กศน.ตำบล พบกล่มุ
สมุนไพร เวยี งตาล 12
4. ความหมายความสำคัญของแหล่งเรียนร้ภู มู ิปญั ญา
ท้องถน่ิ การทำยาสมุนไพร ศกึ ษาเรียนรู้
5. ประวตั คิ วามเป็นมาของภมู ิปัญญาท้องถ่ินการทำยา ด้วยตนเอง
สมุนไพร
6. การอนุรักษ์สบื สานภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ การทำยาสมนุ ไพร 3
- ยาหม้อ
- ยาฝน

ครัง้ วัน/เดอื น/ปี รายละเอียดการจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้ จำนวน สถานท่พี บ หมายเหตุ
ท่ี ชั่วโมง กลมุ่
พบกลุ่ม
4 27 ก.พ. 65 เรอ่ื งที่ 4 ผลิตภัณฑจ์ ากสมนุ ไพรพน้ื บ้าน 50 กศน.ตำบล 18
เวียงตาล
1. ลูกประคบสมนุ ไพร ศึกษาเรยี นรู้
ด้วยตนเอง
- ความหมายความสำคัญของลกู ประคบสมนุ ไพร
32
- ขั้นตอนการทำลูกประคบสมนุ ไพร

- การบำบดั /รักษาโรค ด้วยลกู ประคบสมนุ ไพร

2. น้ำมนั ไพร

- ความหมายความสำคัญของนำ้ มันไพร

- ขั้นตอนการทำนำ้ มนั ไพร

- การบำบดั /รกั ษาโรค ดว้ ยนำ้ มนั ไพร

3. ยาแคปซูลฟา้ ทะลายโจร

- ความหมายความสำคญั ของยาแคปซูลฟา้ ทะลายโจร

- ข้นั ตอนการทำยาแคปซูลฟา้ ทะลายโจร

- การบำบัด/รกั ษาโรค ด้วยยาแคปซูลฟา้ ทะลายโจร

5 6 มี.ค. 65 เรอ่ื งที่ 5 การมีส่วนรว่ มของชมุ ชนในการดแู ลสขุ ภาพ 15 กศน.ตำบล พบกลุ่ม

การพฒั นาตนเอง ชุมชน เวยี งตาล 6

1. ข้ันตอนการดำเนินงานส่งเสริมสขุ ภาพของชุมชน ศึกษาเรียนรู้

- ขนั้ ตอนการสร้างทมี งาน ด้วยตนเอง

- ขน้ั ตอนการสรา้ งความตระหนกั ถึงปัญหาสุขภาพของ 9

ชมุ ชน

2. การมสี ว่ นรว่ มของชุมชน

- การสร้างความเขม้ แขง็ ให้กับบุคคล ชมุ ชน

- การจัดบรกิ ารในชมุ ชน

3. บทบาทของชมุ ชนต่อการส่งเสริมสุขภาพ

- การดำเนินงานสรา้ งเสริมสขุ ภาพในชมุ ชน

- บทบาทของการมสี ่วนรว่ มในการสร้างเสรมิ และพฒั นา

สขุ ภาพของบุคคลในชมุ ชน

แผนการจัดการเรยี นรู้โ
แผนการจัดการเรยี นรู้รายวชิ า สมุนไพรพื้นบ

ระดับมธั ยมศึก
ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาต

รายวิชา/หัวเรื่อง ตัวช้วี ัด เนื้อหา

เรือ่ งที่ 1 หลัก 1.บอกหลักปรัชญาของ 1. หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ 1. ขั้น

ปรชั ญาของเศรษฐกิจ เศรษฐกิจพอเพยี ง พอเพยี ง (3 ห่วง 2 เง่อื นไข ) เรียนร

พอเพยี ง 2.ประยกุ ต์ใชห้ ลักปรชั ญา - ความพอประมาณ 1.1

ของเศรษฐกจิ พอเพียงใน - ความมีเหตผุ ล ประสบ

การดำเนนิ ชีวติ ของตนเอง - ความมภี ูมิคุ้มกนั ทด่ี ี 1.2 ร

ครอบครัว ชมุ ชน - เง่อื นไขความรู้ ชวี ิตป

- เงอื่ นไขคุณธรรม เศรษฐ

2. การวิเคราะห์หลักปรชั ญา ครอบ

เศรษฐกจิ พอเพียงสกู่ าร

ประยกุ ต์ใชใ้ นการดำเนนิ ชวี ิต 2. ขน้ั

ของตนเอง ครอบครวั ชมุ ชน 2.1 ค

ค้นคว

เศรษฐ

ครอบ

2.2

ดูรายก

1 ราย

โดยใช้ ONIE MODEL
บา้ นกบั การดแู ลสุขภาพ จำนวน 3 หนว่ ยกิต
กษาตอนปลาย
ตามอธั ยาศัยอำเภอห้างฉัตรจังหวัดลำปาง

การจดั กระบวนการเรยี นรู้ สอื่ และแหล่งเรียนรู้ การวัดและ
ประเมินผล
นกำหนดสภาพปัญหาความตอ้ งการในการ - ห้องเรยี น Google Site
- สงั เกตจากการมี
รู้ ส่วนร่วม
- ใบงาน
ครแู ละผเู้ รยี นร่วมกันพูดคยุ แลกเปลย่ี น - แบบทดสอบก่อน
เรยี น
บการณเ์ ร่ือง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง - แบบทดสอบหลัง
เรียน
รวบรวมปญั หาต่าง ๆ ที่พบจากการดำเนิน

ประจำวันในการประยุกต์ใชห้ ลักปรัชญาของ

ฐกจิ พอเพยี งในการดำเนินชีวติ ของตนเอง

บครวั ชมุ ชน - หนังสอื เรียน

- ใบความรู้

นแสวงหาข้อมูลและจัดการเรยี นรู้ - YouTube

ครูและผ้เู รียนร่วมกันศกึ ษาศึกษาเรยี นรู้

ว้าข้อมูลในเร่ืองประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของ

ฐกิจพอเพยี งในการดำเนินชีวิตของตนเอง

บครวั ชมุ ชน

ครมู อบหมายใหผ้ ้เู รยี นศกึ ษาโดยเลือกฟงั หรอื

การขา่ ว/รายการสารคดีทางวิทยุหรือโทรทัศน์

ยการแล้วใหส้ รุปประเด็นจากเรอื่ งท่ีฟังหรือดู

รายวชิ า/หัวเร่ือง ตวั ชี้วดั เนอื้ หา

ตามห
ขอ้ เท็จ
ตนเอง

3. ข้ัน
3.1 ผ
การศึก

4. ข้นั
4.1
4.2 ก
4.3 ผ
จากกา
4.4 ก

เรื่องที่ 2 สมุนไพร 1. บอกความหมาย 1. ความหมายความสำคัญของ 1. ข้ัน

พื้นบ้าน ประโยชน์ ความสำคัญของ สมนุ ไพรพ้ืนบา้ น เรยี นร

สรรพคณุ ของสมุนไพร สมนุ ไพรพ้ืนบา้ น 2. ประเภทของสมนุ ไพร -

พนื้ บา้ น 2. บอกประเภทของ พน้ื บา้ น ประสบ

สมุนไพรพ้ืนบ้านได้ 3. ประโยชน์สรรพคณุ ของ ท้องถ่นิ

สมนุ ไพรพื้นบ้าน ชวี ิตป

- ทางอาหาร

การจดั กระบวนการเรยี นรู้ ส่ือและแหล่งเรยี นรู้ การวัดและ
ประเมินผล
หลกั การที่ได้ศกึ ษาจากน้ันใหว้ เิ คราะห์
จจริงนำเสนอต่อกล่มุ ตามความคดิ เห็นของ
ง และ รวบรวมไว้ในแฟ้มสะสมงาน

นปฏบิ ัตแิ ละนำไปประยุกตใ์ ช้
ผ้เู รยี นนำและสรุปขอ้ คิดประสบการณจ์ าก
กษาคน้ ควา้ รวบรวมไว้ในแฟม้ สะสมงาน

นประเมนิ ผลการเรยี นรู้
การทำแบบทดสอบก่อนเรยี น
การทำใบงาน
ผลงานช้นิ งาน แบบสรปุ ขอ้ คิดประสบการณ์
ารศึกษาค้นควา้
การทำแบบทดสอบหลังเรยี น

นกำหนดสภาพปัญหาความตอ้ งการในการ - ห้องเรยี น Google Site - สังเกตจากการมี
รู้ สว่ นร่วม
ครูและผูเ้ รยี นร่วมกันพดู คุยแลกเปลี่ยน - ใบงาน
บการณ์เร่ือง พชื สมุนไพรในครวั เรอื น/ - แบบทดสอบก่อน
น/ชมุ ชน ทน่ี ำมาใชป้ ระโยชนใ์ น เรยี น
ประจำวนั ทผ่ี เู้ รยี นร้จู กั - แบบทดสอบหลัง
เรียน
- หนังสอื เรยี น

รายวชิ า/หัวเรื่อง ตัวชี้วัด เนือ้ หา

3. บอกประโยชนส์ รรพคณุ - ทางยา 2. ขน้ั
ของสมุนไพรพื้นบา้ นได้ - ทางเวชสำอาง ๒.๑

ประเภ
คร

เท่าๆ
พืชสม
กลมุ่ ท
กลุ่มท
กลมุ่ ท

2
สมุนไพ
สมนุ ไพ
ดงั นี้

บอกส
สมุนไพ

ศกึ ษา
ขอ้ มูล

การจัดกระบวนการเรียนรู้ สอ่ื และแหล่งเรยี นรู้ การวดั และ
ประเมนิ ผล

นแสวงหาข้อมูลและจัดการเรยี นรู้ - ใบความรู้

๑ ครูอธิบายถงึ ความหมายความสำคัญและ - YouTube

ภทของสมนุ ไพรพ้ืนบ้าน - Google site

รแู บง่ กลุ่มให้ผเู้ รยี นออกเปน็ 3 กลุ่ม ๆ ละ - โทรศัพท์

กัน มอบหมายให้ผู้เรียนค้นคว้าประโยชนข์ อง - แหล่งเรยี นร้ภู ูมปิ ญั ญา

มุไพรในท้องถนิ่ ดงั น้ี ท้องถ่นิ

ที่ 1 ประโยชนข์ องสมนุ ไพรทางอาหาร

ท่ี 2 ประโยชน์ของสมุนไพรทางเคร่ืองดืม่

ที่ 3 ประโยชน์ของสมนุ ไพรทางเครื่องสำอาง

- ยกตวั อยา่ งการนำพชื สมุนไพรในการ

รักษาโรคและอาการเจบ็ ปว่ ย

2.2 ครูให้ผ้เู รียนแต่ละกล่มุ เกบ็ รวบรวมขอ้ มูล

พรพื้นบา้ น จดั ทำเป็นคลงั ความรู้ เรอ่ื ง

พรในรูปแบบออนไลน์ โดยใช้ Google site

- ถา่ ยภาพสมุนไพรบ้านแตล่ ะชนิด พร้อม
สรรพคณุ วธิ ีการรบั ประทาน ข้อดีขอ้ เสียของ
พร ลงใน Google site

- บันทึกวดี ีโอนำเสนอผลงานสมุนไพรที่ได้
าค้นคว้ามา อับโหลดลง YouTube และบนั ทกึ
ลในคลงั ความรเู้ ร่ืองสมนุ ไพร ใน Google site

รายวชิ า/หัวเร่อื ง ตัวช้วี ัด เน้อื หา

3. ข้ัน
- ตวั แ
และรว่
จากกา
- นำเ
ผ่านสื่อ

4. ขนั้
4.1
4.2
4.3 ผ
จากกา
4.4 ผ
แต่ละ
สอ่ื Go
ผลงาน
4.5

การจดั กระบวนการเรยี นรู้ สอ่ื และแหล่งเรยี นรู้ การวัดและ
ประเมนิ ผล
นปฏิบตั ิและนำไปประยุกตใ์ ช้
แทนและกลมุ่ ออกมานำเสนอหนา้ ช้ันเรยี น
วมกันสรุปข้อคิดเห็นแลกเปลี่ยนประสบการณ์
ารศึกษาคน้ คว้า รวบรวมไว้ในแฟม้ สะสมงาน
เสนอผลงานคลังความรู้เร่อื งสมุนไพรพ้ืนบา้ น
อ Google site

นประเมินผลการเรียนรู้
การทำแบบทดสอบก่อนเรยี น
การทำใบงาน
ผลงานชน้ิ งาน แบบสรปุ ข้อคิดประสบการณ์
ารศึกษาค้นคว้า
ผลงานการศกึ ษาคน้ ควา้ ในเรอื่ งสมุนไพรของ
ะกลุ่มในคลงั ความร้เู ร่อื งสมนุ ไพรพืน้ บา้ นผา่ น
oogle site ทง้ั ภาพถา่ ย และวดี ที ัศน์นำเสนอ
น
การทำแบบทดสอบหลังเรยี น

รายวิชา/หัวเรื่อง ตวั ชวี้ ัด เน้ือหา

เรอื่ ท่ี 3 แหลง่ เรยี นรู้ 1. บอกความหมาย 1. ความหมายความสำคญั ของ 1. ขั้น

ภูมิปญั ญาท้องถน่ิ การ ความสำคญั ของแหล่ง แหลง่ เรยี นรู้ภมู ปิ ญั ญา เรยี นร

ทำยาสมนุ ไพร เรยี นรภู้ มู ปิ ัญญา ทอ้ งถ่นิ การทำยาสมนุ ไพร 1.1 ค

ท้องถ่นิ การทำยา 2. ประวตั ิความเป็นมาของภูมิ เรยี นร

สมุนไพร ปญั ญาท้องถ่ินการทำยา ๑.๒ ค

2. บอกประวตั ิความ สมุนไพร สมุนไพ

เป็นมาของภมู ิปญั ญา 3. การอนุรักษ์สบื สานภูมิ สวสั ด์ิ

ทอ้ งถ่ินการทำยา ปญั ญาท้องถ่ินการทำยา 1.3 ว

สมุนไพรได้ สมนุ ไพร ของกา

3. อธิบาย แนวทางในการ - ยาหมอ้

การอนรุ ักษ์สบื สานภูมิ - ยาฝน 2. ข้นั

ปญั ญาท้องถิ่นการทำยา ๒.๑ ค

สมนุ ไพรได้ ศกึ ษา

2.1 ค
อนรุ กั

3. ข้ัน
3.1 ผ
3.2 ผ
ฝน

การจัดกระบวนการเรียนรู้ สอ่ื และแหล่งเรยี นรู้ การวัดและ
ประเมินผล
นกำหนดสภาพปัญหาความตอ้ งการในการ - หอ้ งเรยี น Google Site
- สังเกตจากการมี
รู้ สว่ นร่วม
- ใบงาน
ครูอธบิ ายความหมายความสำคญั ของแหลง่ - แบบทดสอบก่อน
เรยี น
รภู้ ูมิปญั ญาท้องถน่ิ ท่ัวไป - แบบทดสอบหลัง
เรยี น
ครูและผเู้ รียนศกึ ษาแหลง่ เรยี นรูภ้ ูมปิ ัญญาด้าน

พร แหล่งเรียนร้บู ้านสวนสมุนไพร ของนาย

คุณชมภู ภูมิปัญญาด้านสมนุ ไพร

วทิ ยากรภมู ิปัญญาได้เลา่ ประวัติความเป็นมา - หนังสือเรยี น

ารสืบทอดภูมิปญั ญาด้านสมุนไพร - ใบความรู้

- YouTube

นแสวงหาข้อมูลและจัดการเรียนรู้ - แหลง่ เรยี นร้บู ้านสมนุ ไพร

ครูแบ่งกล่มุ ให้ผเู้ รยี นออกเป็น 2 กลุ่ม โดยให้ ของ นายสวสั ดิ์ คุณชมภู

าเรียนรูจ้ ากฐานการเรยี นรู้ ดังน้ี

-ฐานการเรยี นรู้การทำยาหมอ้

-ฐานการเรียนรู้การทำยาฝน

ครูใหผ้ เู้ รียนอธบิ ายแนวทางวธิ กี ารในการ

กษส์ ืบสานภมู ปิ ัญญาท้องถิน่ การทำยาสมุนไพร

นปฏบิ ัติและนำไปประยุกตใ์ ช้
ผ้เู รียนปฏิบัติจริงในการทำยาหมอ้ ยาฝน
ผู้เรยี นเขยี นประโยชนส์ รรพคณุ ของยาหม้อ ยา

รายวิชา/หัวเรื่อง ตวั ชวี้ ดั เนือ้ หา

3.3 ผ
ปัญญา
3.4 ผ
ทอ้ งถิ่น
จรงิ ตา

4. ขั้น
44.1
4.2 ก
4.3 ผ
จากกา
4.4 ผ
อนุรัก
พื้นบ้า
4.5

เรอ่ื งท่ี 4 ผลติ ภัณฑ์ 1. บอกความหมาย 1. ลูกประคบสมุนไพร 1. ขนั้
เรยี นร
จากสมนุ ไพรพ้ืนบ้าน ความสำคญั ของลูกประคบ - ความหมายความสำคญั ของลูก 1.1 ค
ด้วยพ
สมุนไพรได้ ประคบสมุนไพร 1.2 ว
ความส
2. อธบิ ายขัน้ ตอนการทำ - ขนั้ ตอนการทำลกู ประคบ สมนุ ไพ

ลกู ประคบสมุนไพรได้ สมนุ ไพร

- การบำบดั /รักษาโรค ดว้ ยลกู

ประคบสมนุ ไพร

การจดั กระบวนการเรียนรู้ สอ่ื และแหล่งเรียนรู้ การวดั และ
ประเมินผล
ผู้เรยี นเขยี นแนวทางวธิ กี ารอนุรกั ษ์สืบสานภูมิ
าท้องถ่นิ การทำยาสมนุ ไพร - สงั เกตจากการมี
ผู้เรียนนำวธิ ีการอนรุ ักษ์สบื สานภูมิปัญญา สว่ นร่วม
นการทำยาสมนุ ไพรพืน้ บ้านไปลงมือปฎบิ ัติ - ใบงาน
ามแผน - แบบทดสอบก่อน
เรยี น
นประเมินผลการเรียนรู้ - แบบทดสอบหลัง
1 การทำแบบทดสอบก่อนเรยี น เรียน
การทำใบงาน
ผลงานช้ินงาน แบบสรปุ ขอ้ คิดประสบการณ์
ารศึกษาค้นคว้า
ผลงาน/รายงาน การปฏิบัติจริงในเร่ืองการ
กษ์สบื สานภมู ิปัญญาท้องถ่นิ การทำยาสมุนไพร
าน
การทำแบบทดสอบหลังเรยี น

นกำหนดสภาพปญั หาความต้องการในการ - ห้องเรยี น Google Site
รู้
ครอู ธิบายวธิ กี ารปอ้ งกนั บำบัด ฟน้ื ฟู สขุ ภาพ
พชื สมุนไพรพ้นื บา้ นท่ัวไป
วทิ ยากรภมู ปิ ญั ญา ไดอ้ ธิบายถงึ ความหมาย
สำคญั ของวธิ ีการบำบัด/การรักษาโรคดว้ ย
พรท่มี ีในชุมชน

รายวชิ า/หัวเร่อื ง ตัวช้ีวดั เนอ้ื หา

3. อธิบายวิธีการบำบดั / 2. นำ้ มันไพร

การรกั ษาโรคด้วยลกู - ความหมายความสำคัญของ 2. ข้ัน

ประคบได้ น้ำมนั ไพร ๒.๑ ค

4. บอกความหมาย - ขั้นตอนการทำน้ำมนั ไพร ของ น

ความสำคัญของนำ้ มันไพร - การบำบดั /รักษาโรค ดว้ ยนำ้ มนั โดยแห

ได้ ไพร 2.2 ค

5. อธิบายขน้ั ตอนการทำ 3. ยาแคปซูลฟา้ ทะลายโจร ศึกษา

นำ้ มนั ไพรได้ - ความหมายความสำคญั ของยา - ฐาน

6. อธบิ ายวธิ กี ารบำบดั / แคปซูลฟ้าทะลายโจร นำ้ มนั

การรักษาโรคด้วยนำ้ มนั - ข้ันตอนการทำยาแคปซลู ฟ้า - ฐาน

ไพร ได้ ทะลายโจร - ฐาน

7. บอกความหมาย - การบำบัด/รกั ษาโรค ดว้ ยยา

ความสำคญั ของยาแคปซลู แคปซูลฟ้าทะลายโจร 3. ขนั้

ฟ้าทะลายโจรได้ 3.1 ท

8. อธบิ ายข้นั ตอนการทำ 3.2 ผ

ยาแคปซลู ฟ้าทะลาย สมนุ ไพ

โจรได้ ทะลาย

9. อธิบายวธิ ีการบำบัด/ 3.3 ผ

การรกั ษาโรคด้วยยา สมนุ ไพ

แคปซูลฟา้ ทะลายโจรได้ ทะลาย

การจัดกระบวนการเรยี นรู้ ส่ือและแหล่งเรยี นรู้ การวดั และ
ประเมินผล

นแสวงหาข้อมูลและจดั การเรียนรู้ - หนงั สอื เรียน

ครนู ำผูเ้ รียนไปศกึ ษาแหล่งเรยี นรบู้ ้านสมุนไพร - ใบความรู้

นายสวสั ดิ์ คณุ ชมภู ภมู ิปญั ญาดา้ นสมุนไพร - YouTube

หลง่ เรยี นรไู้ ด้จดั เป็นฐานการเรียนรู้ - แหล่งเรยี นรู้บ้านสมุนไพร

ครูแบง่ กลุ่มใหผ้ ูเ้ รียนออกเป็น 5 กลุ่ม โดยให้ ของ นายสวสั ดิ์ คุณชมภู

าเรียนรจู้ ากฐานการเรียนรู้ ดงั น้ี

นการเรยี นรกู้ ารทำลูกประคบสมุนไพร การทำ

นไพร และการทำแคปซูลฟา้ ทะลายโจร

นการเรียนรกู้ ารฟื้นฟสู ขุ ภาพดว้ ยสมนุ ไพร

นการเรียนร้กู ารบำบดั สุขภาพดว้ ยสมนุ ไพร

นปฏบิ ัติและนำไปประยุกตใ์ ช้
ทำแบบทดสอบก่อนเรยี น
ผเู้ รียนเขยี นสรุปขน้ั ตอนการทำลกู ประคบ
พร การทำน้ำมนั ไพร และการทำแคปซลู ฟา้
ยโจร
ผเู้ รยี นเขยี นประโยชน์สรรพคณุ ของลูกประคบ
พร การทำน้ำมันไพร และการทำแคปซูลฟา้
ยโจร

รายวิชา/หัวเร่อื ง ตัวช้วี ัด เน้อื หา

3.4 ผ
ด้วยลูก
ทำแค
3.5 ท

4. ข้ัน
4.1
4.2
4.3 ผ
จากกา
4.4 ก

เรือ่ งท่ี 5 การมีส่วน 1.อธบิ ายขั้นตอนการ 1. ขั้นตอนการดำเนินงาน 1. ขัน้

ร่วมของชมุ ชนในการ ดำเนนิ งานสง่ เสริมสขุ ภาพ สง่ เสรมิ สขุ ภาพของชุมชน เรยี นร

ดูแลสุขภาพการ ของชมุ ชน - ขนั้ ตอนการสรา้ งทมี งาน 1.1 ค

พัฒนาตนเอง ชมุ ชน - ขน้ั ตอนการสร้างความ สขุ ภา

ตระหนัก ถึงปญั หาสขุ ภาพของ - ขน้ั

2. ยกตัวอย่างกิจกรรมที่ ชมุ ชน - ขัน้

สง่ เสริมการมีส่วนรว่ มของ 2. การมสี ว่ นร่วมของชุมชน สขุ ภา

ชุมชน - การสรา้ งความเขม้ แข็ง - กา

ใหก้ บั บคุ คล ชมุ ชน - กา

- การจดั บรกิ ารในชมุ ชน พ้นื บ้า

การจดั กระบวนการเรยี นรู้ ส่ือและแหล่งเรยี นรู้ การวัดและ
ประเมินผล

ผ้เู รยี นเขยี นสรปุ วธิ กี ารใช้ การบำบัด รกั ษาโรค
กประคบสมุนไพร การทำนำ้ มันไพร และการ
คปซูลฟา้ ทะลายโจร
ทำแบบทดสอบหลังเรยี น

นประเมนิ ผลการเรยี นรู้
การทำแบบทดสอบก่อนเรียน
รายงานสรปุ ผลการเรียนรู้
ผลงานชิน้ งาน แบบสรปุ ขอ้ คิดประสบการณ์
ารศึกษาคน้ คว้า
การทำแบบทดสอบหลังเรยี น

นกำหนดสภาพปญั หาความต้องการในการ - หอ้ งเรียน Google Site - สงั เกตจากการมี
ส่วนร่วม
รู้ - ใบงาน
- แบบทดสอบก่อน
ครูและผเู้ รียนรว่ มกนั วางแผนการพฒั นา เรียน
- แบบทดสอบหลัง
าพของตนเอง ครอบครวั ชุมชน เรียน

นตอนการสร้างทมี งาน

นตอนการสร้างความตระหนกั ถงึ ปัญหา

าพของชุมชน

ารสรา้ งความเข้มแขง็ ให้กับบุคคล ชุมชน - หนังสือเรยี น

ารเผยแพร่ภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่ ในการใชส้ มนุ ไพร - ใบความรู้

านในการดแู ลสขุ ภาพของตนเอง - YouTube

รายวชิ า/หัวเร่อื ง ตัวช้วี ดั เน้อื หา

3.บอกบทบาทของตนเอง 3. บทบาทของชุมชนต่อการ - กา

ในการดำเนนิ การสง่ เสรมิ ส่งเสรมิ สุขภาพ ใช้สมนุ

สุขภาพของบุคคลในชุมชน - การดำเนินงานสร้างเสริม ตนเอง

สขุ ภาพในชุมชน

- บทบาทของการมสี ว่ นรว่ ม 2. ข้นั

ในการสร้างเสรมิ และพัฒนา ๒.๑ ค

สุขภาพของบคุ คลในชมุ ชน ของกา

สขุ ภา

2.2 ค

เผยแพ

ในชมุ ช

3. ขั้น
3.1 ค
ชมุ ชน
ชมุ ชน
3.2 ค
ความร
ใหก้ ับป
ภมู ปิ ัญ
ความร

การจดั กระบวนการเรยี นรู้ สอื่ และแหล่งเรยี นรู้ การวัดและ
ประเมนิ ผล

ารส่งเสริมการอนรุ กั ษภ์ มู ปิ ญั ญาท้องถ่ิน การ - ภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น หมอ
นไพรพนื้ บา้ นในการดแู ลรกั ษาสุขภาพของ สมนุ ไพรพนื้ บ้าน
ง

นแสวงหาข้อมูลและจดั การเรยี นรู้
ครูมอบหมายให้ผู้เรียนค้นควา้ เรือ่ ง บทบาท
ารมีสว่ นรว่ มในการสรา้ งเสรมิ และพัฒนา
าพของบคุ คลในชมุ ชน
ครูใหผ้ ู้เรยี นศกึ ษาคน้ คว้าในเร่อื งแนวทางการ
พรภ่ ูมิปัญญาท้องถิน่ การใช้สมุนไพรพน้ื บ้าน
ชน

นปฏบิ ตั ิและนำไปประยุกต์ใช้
ครูรว่ มกับผเู้ รยี นจัดทำเวทวี ิเคราะหป์ ญั หาใน
น โดยเฉพาะปญั หาเร่ืองสขุ ภาพอนามัยของ
น
ครูรว่ มกับผเู้ รียนรว่ มจัดทำกจิ กรรมอบรมให้
รู้เร่อื งสมุนไพรพนื้ บ้านกับการดูแลสขุ ภาพ
ประชาชนในชมุ ชน โดยให้นายสวัสดิ์ คุณชมภู
ญญาท้องถนิ่ หมอสมุนไพรมาเป็นวทิ ยากรให้
รู้

รายวชิ า/หัวเร่อื ง ตวั ช้วี ัด เน้อื หา

3.3 ค
การใช
กล่มุ ต
ทดลอ
สขุ ภา
3.4 ค
ประสบ
แฟ้มส
3.5 ค
ภูมิปัญ

4. ขนั้
4.1
4.2 ร
เผยแพ
4.3 ผ
จากกา
4.4 ผ
สมุนไพ
4.5

การจัดกระบวนการเรยี นรู้ สอ่ื และแหล่งเรยี นรู้ การวดั และ
ประเมนิ ผล
ครูร่วมกบั ผ้เู รียนร่วมกนั ทำวจิ ัยชุมชนในเร่ือง
ช้สมุนไพรพ้นื บ้านกับการดูและสขุ ภาพ โดยใช้
ตัวอย่างจากประชาชนท่มี าเข้ารบั การอบรม
องใชย้ าสมนุ ไพรพื้นบ้านในการดแู ลรักษา
าพของตน
ครแู ละผู้เรยี นนำเสนอและสรปุ ข้อคิด
บการณจ์ ากการศึกษาค้นควา้ รวบรวมไว้ใน
สะสมงาน
ครแู ละผ้เู รียนนำเสนอแนวทางในการเผยแพร่
ญญาท้องถ่นิ การใช้สมนุ ไพรพื้นบ้านในชมุ ชน

นประเมินผลการเรียนรู้
การทำแบบทดสอบก่อนเรยี น
รายงานสรปุ ผลการเรยี นรู้ แนวทางในการ
พร่ภูมิปัญญาท้องถนิ่ ในชุมชน
ผลงานชิน้ งาน แบบสรปุ ข้อคิดประสบการณ์
ารศึกษาคน้ คว้า
ผลงาน/ชนิ้ งาน/รายงานการวจิ ยั ชุมชน
พรพ้ืนบ้านกบั การดูและสุขภาพ
การทำแบบทดสอบหลังเรยี น

รายงานผลการดำเนินงาน

โครงการสง่ เสริมและรักษามรดกภมู ปิ ัญญาทางวัฒนธรรมและการพัฒนาทีย่ ่ังยืน
ผ่านศนู ย์การเรยี นรชู้ ุมชนในประเทศไทย (พ.ศ. 2564-2565)

รายวชิ าสมนุ ไพรพ้ืนบา้ นกับการดูแลสุขภาพ ทช33056
กศน.อำเภอหา้ งฉตั ร จังหวัดลำปาง

1. กระบวนการ ข้นั ตอนการดำเนินการสอนตามที่ออกแบบไว้
2. ปัญหาและอปุ สรรค
3. โอกาสดี ๆ ทีเ่ กิดข้นึ ระหวา่ งการเตรียมการสอน
4. การนำค่มู ือการสอนด้วยมรดกภมู ปิ ัญญาทางวฒั นธรรมในศูนย์การเรยี นรชู้ มุ ชนมาใช้
5. ความรสู้ ึกหรือเสียงสะท้อนจากนกั ศึกษา

1. กระบวนการ ขน้ั ตอนการดำเนนิ การสอนตามทอี่ อกแบบไว้

PDCA
P – Plan

1. ประชมุ วางแผนการดำเนนิ งานร่วมกับบคุ ลากร กศน.อำเภอห้างฉัตร
2. สำรวจแหล่งเรยี นรู้ภูมิปัญญาท้องถ่นิ ผรู้ ้ภู มู ิปญั ญาท้องถ่นิ

D – DO
1. จดั ทำหลกั สตู รบูรณาการในหลักสตู รวิชาเลอื กเสรรี ายวชิ าสมุนไพรพืน้ บา้ นกับการดแู ลสุขภาพ ทช
33056

1. จัดทำแผนการเรยี นรู้
2. กำหนดจุดประสงค์การเรยี นรู้
3. ออกแบบเนื้อหารายวิชาบูรณาการกับแหล่งเรยี นรู้ ภูมปิ ัญญาทอ้ งถ่ิน
4. จัดทำเครอ่ื งมือวดั และประเมนิ ผล

- เกมทดสอบความรอู้ อนไลน์
- แบบทดสอบก่อนเรยี น - หลังเรียน
- แบบฝกึ หัดทา้ ยบท
- แบบประเมนิ ความพึงพอใจ

2. ตดิ ต่อประสานงานรว่ มกบั ภาคเี ครอื ข่าย แหลง่ เรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถนิ่ ขออนุญาตชมุ ชน ในการจดั ทำ
หลักสตู รรายวชิ าสมนุ ไพรพื้นบา้ นกับการดูแลสุขภาพ

3. จดั ทำสือ่ การสอน
1. ส่อื การสอนออนไลน์ Google Site
-แบบทดสอบก่อนเรียน
-เนื้อหารายวิชา
-แบบฝกึ หดั ท้ายบท
-แบบทดสอบหลังเรียน (เกยี รตบิ ตั รออนไลน)์
2. สื่อเกมสออนไลน์ ความรเู้ ร่ืองสมุนไพรพน้ื บ้าน
3. สอ่ื ความรู้ ปา้ ยไวนลิ แผ่นพลกิ แผ่นพับ คลิปวดี ที ัศน์ ข้ันตอนการทำยาสมุนไพรพื้นบ้าน ดงั นี้
- แหลง่ เรยี นรู้ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่น
- การทำยาหม้อ (ยาต้ม)
- การทำยาฝน
- การทำลกู ประคบสมุนไพร
- การทำน้ำมันไพล
- การทำยาแคปซูลฟา้ ทะลายโจร
4. ดำเนนิ การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้รายวิชาสมุนไพรพื้นบ้านกบั การดูแลสขุ ภาพกิจกรรมการเรยี นรู้

ผา่ นการเรยี นการสอนการพบกลุม่ เรยี นรู้ในเรื่อง
1. หลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
2. ความหมายความสำคัญของสมนุ ไพรพ้นื บ้าน
3. ประโยชน์ โทษ ขั้นตอนวิธกี ารใชย้ าสมนุ ไพรพ้นื บ้าน
4. สรรพคณุ ของยาสมุนไพรพ้ืนบ้าน
5. การดำเนินการทำแผนขยายผลไปส่ชู มุ ชน

โดยใชส้ ่ือการสอนออนไลน์ Google Site เกมออนไลน์ ปา้ ยไวนิลความรู้ แผน่ พลิก แผ่นพับ และ
คลิปวดี ที ศั น์การเรยี นรู้

โครงการพฒั นาคณุ ภาพผู้เรยี น การปฎิบัติจริงในฐานการเรยี นรู้ ดังน้ี
1. ฐานการเรียนรกู้ ารทำลกู ประคบสมุนไพร
2. ฐานการทำน้ำมนั ไพล
3. ฐานการเรยี นรยู้ าแคปซูลฟ้าทะลายโจร

โดยมนี ายสวสั ดิ์ คุณชุมภู หมอสมนุ ไพรพนื้ บ้าน เป็นวทิ ยากรใหค้ วามรู้

5. ดำเนินการจัดทำคลงั ความรสู้ มุนไพรพนื้ บา้ น
1. ผู้เรียนทำรายงานเร่ืองสมุนไพรพืน้ บา้ น
2. ผู้เรียนทำคลิปวีดีทศั นเ์ รือ่ งสมนุ ไพรพนื้ บา้ น

6. ดำเนนิ การวดั ผลการจดั กระบวนการเรียนรู้
1. แบบทดสอบก่อนเรยี น
2. แบบฝึกหัดทา้ ยบท
3. แบบทดสอบหลังเรยี น (เกียรตบิ ตั รออนไลน)์
4. บันทกึ การเรยี นรู้
5. ผลงานชิ้นงาน
- รายงานเรื่องสมุนไพรพน้ื บา้ น
- คลปิ วดี ที ศั น์ความร้เู รื่องสมุนไพรพ้ืนบ้าน

7. รวมรวมผลงานของผ้เู รยี น จดั ทำเปน็ คลังความรภู้ มู ิปัญญาพ้ืนบา้ น ดำเนินการจดั ทำเปน็ สือ่
เอกสาร สื่อออนไลน์ ดงั น้ี

1. หนงั สอื คลงั ความร้สู มุนไพรพื้นบ้าน
2. เว็บไซตค์ ลังความรู้สมุนไพรพืน้ บา้ น
3. คลิปวีดที ศั นค์ ลงั ความรู้สมุนไพรพ้ืนบา้ น

C – Check
1. ประเมนิ ความพึงพอใจของผู้เรียน
2. การนิเทศติดตาม
3. ประชมุ สรุปผลการดำเนนิ งาน
- ถอดองคค์ วามรู้ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
- รายงานผลการดำเนนิ งาน
- รายงานปญั หา อุปสรรคและวธิ กี ารแก้ไขปญั หา

A – Act
วางแผนการดำเนนิ งานขยายผลการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ใหก้ บั นักศึกษาและประชาชนในชมุ ชน

1. ลงทะเบียนเรียนในรายวชิ าสมุนไพรพืน้ บา้ นกับการดูแลสขุ ภาพ ให้กบั นักศกึ ษาข้นั พน้ื ฐาน ภาคเรยี น
ท่ี 1 ปีการศึกษา 2565

2. ดำเนินการขยายผลไปสชู่ ุมชนในการจดั การศกึ ษาเพื่อพฒั นาทักษะชีวติ กิจกรรมสมุนไพรพนื้ บ้าน
ต้านโควดิ -19

3. จัดทำฐานการเรียนรเู้ ศรษฐกิจพอเพยี ง ฐาน ประคบกาย ประคบใจ คลายกงั วล จากการถอดองค์
ความรู้ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง

ผลการดำเนนิ งาน

1. สามารถส่งเสรมิ และรักษามรดกทางภมู ปิ ัญญาการใชส้ มนุ ไพรพ้นื บ้านในการดูแลรักษาสุขภาพ ได้
2. ภูมิปญั ญาท้องถนิ่ มีสว่ นรวมในการดำเนนิ งาน การจดั การศึกษา การเปน็ วิทยากร และเผยแพร่

ความรู้สู่ชมุ ชนได้

3. เกดิ การพัฒนาต่อยอดการเรยี นรู้ ในการนำสมุนไพรพื้นบา้ นมาดแู ลรักษาสขุ ภาพของตนเอง
โดยเฉพาะในช่วงสถานการณ์โรคติดเชื้อโควิด-19 เช่น
- ดม่ื น้ำขงิ เพ่ือขบั เสมหะ
- กินฟ้าทะลายโจร เพือ่ บรรเทาอาการหวดั
- กินรางจืด เพอ่ื ถอนพิษ ลดไข้

4. มสี ่ือในการจัดกจิ กรรมการเรยี นรทู้ ่หี ลากหลาย เหมาะสมกบั ผเู้ รียน
5. มคี ลังความรเู้ ร่ืองสมุนไพรพนื้ บ้าน ทงั้ ส่ือเอกสาร และสอ่ื ออนไลน์
6. มีองคค์ วามรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงเพื่อสร้างฐานการเรยี นรู้ ประคบกาย ประคบใจ
คลายกงั วล
7. นกั ศกึ ษา ประชาชนในชมุ ชนมีความรู้เร่อื งสมุนไพรพนื้ บา้ น สามารถนำความรทู้ ่ีไดร้ บั ไปปรับใช้ใน
ชีวติ ประจำวันได้

การศกึ ษาดงู าน
วนั ท่ี 23 ธันวาคม 2564 คณะผ้บู ริหาร ข้าราชการ สังกัดสำนกั งาน กศน.จังหวัดนครพนม มา

ศึกษาดงู านการจัดกิจกรรมการรักษามรดกทางวฒั นธรรมทางสมนุ ไพรกับการดูแลสุขภาพ ณ แหลง่ เรียนรู้
บา้ นสมนุ ไพร โดยมนี ายสวัสด์ิ คณุ ชมุ ภู หมอสมนุ ไพรเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้

2. ปัญหาและอุปสรรควิธีแกไ้ ขปญั หา

ปญั หาและอปุ สรรค วิธีแกไ้ ขปัญหา

1. สถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค ติด ดำเนนิ การจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ตามมาตรการป้องกันโรคตดิ เชื้อ
เชื้อโควดิ -19 ทำให้มีข้อจำกัดในการจัด โควิด-19
กจิ กรรม

2. ระยะเวลาในการจดั กระบวนการเรยี นรู้ 1. จัดกจิ กรรมการเรียนรเู้ พิ่มเติมใน กจิ กรรมพัฒนาคุณภาพ
กิจกรรมการพบกลุม่ จำนวน 18 ครัง้ ซ่ึง ผู้เรียน
ในภาคเรยี นท่ี 2 ปีการศึกษา 2564 มี
แผนการเรียนร้ทู ั้งวิชาบังคับและวิชาเลอื ก 2. ใหน้ ักศึกษาไปศึกษาเรียนรู้ด้วยตนเองใน ห้องเรยี นออนไลน์
หลายรายวิชา ทำให้มีระยะเวลาในการ Google Site
เรียนวิชาสมนุ ไพรบ้านกับการดแู ลสขุ ภาพ - ทำแบบทดสอบก่อนเรียน หลงั เรยี น
เพียง 2 ครัง้ ซง่ึ ไม่เพียงพอกับการจัดการ - ทำแบบฝกึ หัดทา้ ยบท
เรียนรู้
3. มอบหมายงานใหเ้ รียนรู้เพิ่มเตมิ (กรต.)
- ทำรายงานเรอื่ งสมนุ ไพรพ้ืนบา้ น
- ทำคลปิ วีดโี อเร่อื งสมนุ ไพรพ้ืนบา้ น

3. โอกาสดี ๆ ท่ีเกิดขน้ึ ระหว่างการเตรยี มการสอน

1. สถานการณ์โควดิ เป็นโอกาสใหผ้ เู้ รียน ประชาชนทัว่ ไป มีความสนใจในสมุนไพรพ้นื บา้ น นำความรู้
มาปรับใช้ในการดำเนนิ ชีวติ เพ่ือป้องกัน และรักษาโรคติดเชอ้ื โควดิ -19

2. มีโอกาสในการใชแ้ หล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถ่นิ ในการจดั การศึกษา
3. โอกาสในการสรา้ งสอ่ื การสอนในรปู แบบตา่ ง ๆ เช่นแผ่นพับ หนงั สอื ความรู้ ห้องเรยี นออนไลน์ คลัง

ความรูส้ มนุ ไพรพืน้ บ้าน
4. โอกาสในการถอดองคค์ วามรู้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งเพ่ือจัดทำฐานการเรยี นรู้ ประคบกาย

ประคบใจ คลายกงั วล
5. โอกาสในการเผยแพร่แหล่งเรียนรูภ้ ูมปิ ัญญาท้องถน่ิ สมุนไพรพนื้ บา้ นไปสชู่ มุ ชนสู่ยูเนสโก และไปท่วั

โลก

4. การนำคมู่ ือการสอนดว้ ยมรดกภูมิปญั ญาทางวัฒนธรรมในศนู ยก์ ารเรยี นรชู้ มุ ชน
มาปรบั ใชใ้ นการดำเนนิ งาน

การดำเนินงาน คู่มอื การดำเนินงาน

1. การจดั ทำหลกั สตู รบูรณาการ การจดั การ - ขน้ั ตอนการบรู ณาการ
เรยี นรู้ - แนวคดิ และหลกั การสำคญั

2. การหาข้อมลู และการติดต่อ ประสานงาน - มรดกทางภมู ิปญั ญา ฯ

รว่ มกบั เครอื ขา่ ย - การหาข้อมลู มรดกทางภูมิปัญญา ฯ

3. การทำคลังความร้เู รื่อง สมุนไพรพนื้ บา้ นโดย - การจดั ทำคลงั ข้อมูลมรดกแบบ ดิจทิ ลั กบั ชุมชน
ใช้ ส่ือออนไลน์

4. การจัดทำแหล่งเรียนรู้ - การเลา่ เรอ่ื งมรดกภมู ปิ ัญญาผ่าน สอื่ ดจิ ทิ ัล

5. การดำเนนิ การขยายผล - การมีสว่ นร่วมของเยาวชน ในหลกั สตู ร

5. ความรสู้ ึกหรอื เสียงสะทอ้ นจากนกั ศกึ ษา

1. มีความรู้ความเขา้ ใจในเรื่องสมนุ ไพรพน้ื บา้ น ทั้งในภาคทฤษฎี และภาคปฏบิ ัติ สามารถนำความรู้มา
ปรบั ใช้ในชวี ติ ประจำวนั ได้ โดยเฉพาะสถานการณโ์ รคติดเช้ือโควิด-19 สามารถนำความรูไ้ ปปรับใช้
ในการป้องกนั และรักษาโรคได้

2. ได้รู้จักแหล่งเรียนรบู้ า้ นสมนุ ไพร และสามารถแนะนำใหป้ ระชาชนทัว่ ไปมาศึกษาเรยี นรู้ได้
3. ภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ หมอสมุนไพรมคี วามรู้ความสามารถ เป็นอีกหน่งึ ทางเลอื กของแพทย์แผนโบราณ

ควบคูไ่ ปกับ แพทย์แผนปัจจุบัน
4. เป็นรายวิชาท่ีเหมาะสมกบั การดำเนินชีวิตในปจั จุบนั แนะนำใหน้ ำความรไู้ ปเผยแพรส่ ่ชู ุมชน
5. การจดั การเรยี นร้สู นุก ไมน่ ่าเบอื่ ทั้งการใช้สื่อการสอนออนไลน์ เกม การเรยี นรภู้ าคทฤษฎี

การเรียนรภู้ าคปฎบิ ตั ิ และมีการวัดผลทมี่ เี กียรตบิ ัตรให้
6. ไดค้ วามรู้ในเร่ืองการทำส่ือ คลิปวดี ีทศั น์ กล้าแสดงออก
7. การได้ไปศึกษาเรยี นรู้ ณ แหล่งเรยี นรู้จรงิ ทำให้มีความรู้ความเข้าใจมากยงิ่ ขึ้น

คณะผู้จัดทำ ครู กศน.ตำบลหนองหล่ม
นางสร้อยสวุ รรณ เตชะธิ ครู กศน.ตำบลเวียงตาล
นางวรินทร์ศญิ า ถาน้อย ครู กศน.ตำบลหา้ งฉตั ร
นายมณเฑยี ร นันทะศรี
ครชู ำนาญการพเิ ศษ รกั ษาการในตำแหนง่
ท่ีปรึกษา ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอห้างฉัตร
นางรสาพร หม้อศรีใจ

ภาคผนวก